Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

LY LUAN VAN HOC

231

: oi vi toi, van chng khong phai la mot cach em en cho ngi oc s thoat ly trong s quen, trai lai van chng la mot th kh gii thanh cao va ac lc ma chung ta co, e va to cao va thay oi mot the gii gia doi va tan ac, va lam cho long ngi them trong sach va phong phu hn. Giai thch va bnh luan y kien tren cua Thach Lam (1910 1942) * BAI LAM Thach Lam la mot hien tng kha la trong van hoc Viet Nam giai oan 1930-1945: co chan trong mot nhom van hoc lang man, nhom T Lc van oan, Thach Lam lai co nhng truyen ngan ay tinh than hien thc. Ong co mot phong cach rieng, mot chu trng rieng ve sang tac. Ong noi : oi vi toi, van chng khong phai la mot cach em en cho ngi oc s thoat ly trong s quen, trai lai van chng la mot th kh gii thanh cao va ac lc ma chung ta co, e va to cao va thay oi mot the gii gia doi va tan ac, va lam cho long ngi them trong sach va phong phu hn. Ta co the rut ra trong quan niem cua Thach Lam ve muc ch cua van hoc, van chng, nhng y kien chnh xac va bo ch. Trc het, Thach Lam t choi th van chng em en cho ngui oc s thoat li trong s quen. The nao la van chng em en s thoat ly trong s quen? co nhieu th van chng: co th van chng lay van chng lam muc ch, ton cai ep lam cu canh; oc van chng nh vao chon en thieng, ng tren cuoc i, ngoai cuoc i, oc e sieu thoat, e quen moi noi lam than cc nhoc i. Co th van chng to ve cuoc song thanh chon bong lai, coi cuoc i nh mot ni ch toan lac thu e ngui ta ch song vui ve tre trung. Co th van chng a ngi ta vao ao mong, len tien canh, vao nhng cuoc vui bat tan, tm ni o niem an ui, chon oc ao e tranh moi thng au. Nhng th van chng ay nhieu khi co sc me hoac la lung, nh th thuoc an than cc manh co the lam cho ngi oc tam quen cuoc i e ma thoat ly no, lan tranh no. ng thi Thach Lam, gia luc tren van an Viet Nam ay ray th van chng nh the; t choi th van chng em en s thoat ly trong s nghiep, qua la mot ieu rat oc ao va tien bo. La mot trong nhng nhan vat chu chot cua T Lc van oan, em ruot cua Nhat Linh va Hoang ao, ban than thiet cua Khai Hng, manh dan phat bieu s t choi ay, Thach Lam to ra la mot nha van ay ban lnh. Ro rang quan niem van chng cua Thach Lam rat gan gui vi quan niem cua cac nha van hien thc giai oan 1930-1945 nh Nam Cao, Vu Trong Phung. Quan iem cua Thach Lam ve van chng la mot quan iem nhap cuoc. anh gia cao tac dung cua van chng oi vi i song, Thach Lam chu trng van chng la mot th kh gii thanh cao va ac lc. Khi coi van chng la mot th kh gii, Thach Lam rat gan gui vi nhng nha van th a tng la nhng chien s au tranh cho oc lap, t do trong lch s nh Nguyen nh Chieu cach o gan mot tram nam: Ch bao nhieu ao thuyen khong kham am may thang gian but chang ta. hay nh Ho Ch Minh ma co le ong cha he c oc:

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

232

Nay trong th nen co thep Thach Lam to ra rat tinh te va hieu ro ac trng cua van hoc khi goi van chng la th kh gii thanh cao. Van hoc la mot th vu kh ac biet, th vu kh tinh than, lay sc manh tinh than lam chnh, c tao nen bi mot th chat lieu thanh cao la nghe thuat, la cai ep chan chnh cua nghe thuat, cua hnh tng va ngon ng nghe thuat. Mac dau the, van chng van la mot th kh gii ac lc trong cong cuoc au tranh va cai tao xa hoi. Nam c ac trng cua van hoc va hieu ro kha nang cua no co the lam c nhng g trong cuoc song, Thach Lam a xac nh ro muc ch viet van cua mnh la va to cao va thay oi mot the gii gia doi va tan ac, va lam cho long ngi trong sach va phong phu hn. Quan niem cua Thach Lam hn nam chuc nam trc sao ma giong vi quan niem cua chung ta ngay nay la lung. Thach Lam a khong ngai ngan khi vach ro hai net ban chat cua cai xa hoi ma ong ang song: gia doi va tan ac. o la hai san pham ong thi cung la hai cho da e ton tai cua xa hoi ay. Nhng nha van hien thc chu ngha nh Vu Trong Phung, Nguyen Cong Hoan, Ngo Tat To, Nam Cao vi tai nghe xuat sac cua mnh, chang a het sc co gang e lam noi bat nhng bc tranh xa hoi vi hai ban chat o la g? Vi Thach Lam, van chng khong ch to cao ma con lam thay oi xa hoi o. Nhng vi van chng cua mnh, Thach Lam co the lam g e thay oi cai the gii gia doi va tan ac ay? Co le tac ong thay oi nam ngay trong s to cao, to cao e xoa bo cai gia doi va tan ac, e thay the s tan ac va gia doi bang cai thien, cai chan, cai m, nhng ly tng ma bat ky mot nen nghe thuat chan chnh nao cung ton th. Mat khac, Thach Lam con muon thay oi xa hoi bang mot cach na, o la lam cho long ngi them trong sach va phong phu hn. Thach Lam qua a rat tin tng kha nang dieu ky cua van chng, sc tac ong manh liet cua van chng vao tam hon con ngi, no co the em en cho con ngi nhng khat vong cao ca, nhng tnh cam tot ep, lam cho i song con ngi tr nen giau co hn. Thach Lam khong phai la mot nha ly luan. Ong la mot nha van. Thach Lam noi khong phai e khuyen bao ai, ong noi e khang nh con ng cua mnh, cho mnh. Ong noi e lam theo. Qua nhien, so tac pham khong nhieu nhng ay u gia tr nghe thuat ma Thach Lam e lai t cuoc i cam but ngan ngui cua mnh, a la s minh chng cho li ong noi. That ra, sc to cao, nhat la to cao cai ac, trong cac truyen ngan cua Thach Lam khong ln. Nhng qua tnh, moi truyen ngan cua Thach Lam eu co sc lam cho long ngi them trong sach va phong phu hn. Di bong hoang lan em en trong ta tnh yeu am a oi vi que hng, oi vi nhng ve ep trong sach cua cuoc son g, cua tnh ngi. Mot cn gian, oi, Gio lanh au mua. Giup ta t mnh biet o lng hn, trac an hn, v tha hn. Ha noi bam sau pho phng giup ta song phong phu vi s cam nhan ra ve ep trong nhng ieu het sc nho be tren at nc mnh, dau ch la hng thoang nhe cua hat com vang hay mui thm gat cua bat nc mam co v ca cuong Nha me Le, Hai a tre lam dang len trong ta noi phan uat, xot xa ve nhng cuoc i ng heo kho, toi tam La mot nha van thuoc mot nhom van hoc lang man, Thach Lam lai viet nhng tac pham gan vi Ngo Tat To, Nam Cao, Nguyen Hong .. hn la vi cac nha van lang man.

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

233

Co thi, do mot vai nh kien thieu can c, van hoc ta cha anh gia ung mc Thach Lam, tac pham cua Thach Lam. Neu anh gia nha van la phai qua tac ong cua tac pham oi vi ngi oc, va ca nhng g ma ho noi ve cuoc song va van hoc, ta co the kha ng nh: Thach Lam la mot trong nhng nha van xuat sac cua van hoc Viet Nam giai oan 1930-1945. Thach Lam khong nhng co ong gop to ln ve mat nghe thuat ma con co tac ong sau sac oi vi xa hoi, oi vi viec xay dng con ngi. : Trong truyen ngan i tha, Nam Cao viet : Van chng khong can en nhng ngi th kheo tay lam theo mot vai kieu mau a cho. Van chng ch dung nap c nhng ngi biet ao sau, biet tm toi, khi nhng nguon cha ai khi va sang tao nhng cai g cha co Hay bnh luan y kien tren va phan tch mot so tac pham cua Nam Cao e lam sang to quan iem nghe thuat o. * BAI LAM i tha la mot trong nhng tac pham xuat sac va tieu bieu cua Nam Cao ve e tai ngi tr thc tieu t san trc Cach mang thang Tam. o la cau chuyen ve s giang xe en bi kch cua mot nha van giau khat vong nhng ong thi cung la mot tuyen ngon nghe thuat co gia tr. Qua nhan vat Ho nhan vat nha van trong tac pham Nam Cao a gi gam nhng suy t va nhng quan niem sau sac cua mnh ve nghe van va s mang cua ngi cam but chan chnh. Ong viet: Van chng khong can en nhng ngi th kheo tay lam theo mot vai kieu mau a cho. Van chng ch dung nap c nhng ngi biet ao sau, biet tm toi, khi nhng nguon cha ai khi va sang tao nhng cai g cha co Cau noi ngan gon nhng a thau tom nhng yeu cau that la gat gao, nghiem tuc oi vi ngi sang tac van chng. Van chng khong can en nhng ngi th kheo tay lam theo mot kieu mau a cho la cach dien ta hnh anh, am ch th van ch ng eo got, khuon sao, hi ht, mot th van chup anh hoac minh hoa gian n. Ngi th du la ngi th kheo tay th cung ch san xuat ra nhng thanh pham hang loat theo mau ma co san, du co kheo leo cung ch la mot hnh thc bat chc, theo khuon mau. Lao ong cua nha van th khac han. o la qua trnh nghien ngam, kham pha, tm toi nhng noi dung mi va hnh thc dien ta mi e tao ra nhng san pham oc nhat vo nh cua rieng mnh, mang ban sac oc ao cua tng nghe s. Trong mot truyen ngan khac, (truyen Nhng chuyen khong muon viet) Nam Cao cung a dien at mot cach that la ac thu hnh anh lao ong cua nghe van: cai nghe van k nhat la cai loi thay ngi ta an khoai cung vac mai i ao tc la no toi k s sao chep, bat chc. Vi mot yeu cau that nghiem khac ve nghe, nha van quan niem: Van chng ch dung nap nhng ai biet ao sau, biet tm toi, kh i nhng nguon cha ai khi, sang tao nhng cai g cha co. ung vay. Moi nghe s chan chnh, co tai nang eu khao khat sang tao ra c nhng tac pham chan chnh, sau sac. Nhng khong bao gi ho bang long vi loi sao che p, rap khuon hay phan anh hien thc cuoc song tren be mat cua no. Nha van phai la ngi co cai nhn nhay ben va sau xa hn ngi e phat hien nhng van e sau kn be sau cua i song e em en cho ngi oc nhng kha canh mi, nhng van e mi ay bat ng, sau sac, thu v, co kha nang anh thc vao tr tue trai tim, lam phong phu tam hon, tham ch co

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

234

the lam thay oi nhng thoi quen, nhng nep ngh thong thng. Moi sang tao cua mot nha van tai nang phai la mot tm toi mi, mot kham pha mi. Ve thc chat, ay la mot yeu cau ve tnh chan that trong sang tao nghe thuat ch khong phai la s i tm cua la mot cach mau me, hnh thc. o la mot s sang tao mang am net ban sac cua chu the nghe s, mang dau an tinh than cua ca nhan nha van t cach nhn, cach ngh en cach viet. o chnh la ca tnh sang tao a tng c at ra nh mot yeu cau khong the thieu cua sang tac van chng. Thieu no se khong co nghe thuat. Gorki ,nha van Nga, cung a tng nhat manh : Ban hay gi lay cai g la cua rieng mnh, hay san soc no phat trien t do. Luc mot nghe s khong co cai la cua rieng mnh th phai thay ngi o khong co g het. ay, cai rieng khong phai c hieu nh mot pham chat, khong ch t nhien ma co, no phai c trau doi, san soc, phat trien, tm toi, ao sau khong ngng. Nghe thuat bat au t thien bam. Nhng ch thien bam khong thoi cung se khong co nghe thuat. Nha van Nga L.Tolstoi cung a tng noi : mot phan mi la thien bam con chn phan mi la nc mat, mo hoi. Ngi ta cung v nha van nh ngi trinh sat nh nha a chat, vi y ngha nhan manh vai tro kham pha, tm toi, phat hien ay th thach, gian kho, co khi can ca en s hy sinh cua ngi nghe s. Kham pha cho c s that, ao sau, tm toi, khi c nhng nguon cha ai khi a la kho. Nhng quan niem nghe thuat cua Nam Cao khong ch dng o. Nghe thuat con oi hoi sang tao nhng g cha co na. ay cung la mot quan niem rat ung a n ve ban chat cua s sang tao nghe thuat. o la s sang tao theo quy luat cua cai ep nh Marx a tng noi, la s the hien cai the gii ao c, khat khao cua con ngi. Cach ay khoang 2400 nam ve trc, nha m hoc ngi Hy Lap Aristote cung a tng noi: Nhiem vu cua nha th khong ch noi ve cai thc s a xay ra ma cai le ra co the xay ra. Th la vay,van thc chat cung nh vay. Nha van Ho trongi tha cua Nam Cao cung khao khat sang tao ra nhng tac pham co gia tr, mot tac pham phai vt len tren tat ca cac b coi va gii han, phai la mot tac pham chung cho ca loai ngi. No phai cha ng mot cai g o ln lao, manh me, va au n lai va phan khi, no ca tung long thng, tnh bac ai, s cong bnh No lam cho ngi gan ngi hn. o chnh la hien thc cua khat vong, la cai le ra ma Aristote a noi va bao nhieu nha van a tng khao khat nhan gi trong sang tac cua mnh. Tuy nhien, moi nha van co ca tnh sang tao, se co cach thc the hien khac nhau, tuy thuoc vao tai nang ban lnh, von song, ly tng tham m rieng biet, oc ao Nh the e thay quan niem cua Nam Cao khong phai hoan toan mi la. Tuy nhien, Nam Cao o khong phai la mot nhan thc ly luan c nhap cang ma la mot quan niem c hnh thanh t mot cay but co trach nhiem, co tai nang, luon luon ban khoan tran tr ve nghe va a tr thanh mot y thc thng trc, thanh mau tht, thanh cam hng sang tao chi phoi ngoi but trong hau het cac sang tac cua mnh. oc Nam Cao, ta c tiep nhan mot phong cach nghe thuat that la oc ao, mi la: oc ao t cach phat hien e tai, x ly e tai en hanh van, giong ieu, ket cau, nhan vat, ngon ng en ca cai ten cua nhan vat ma ong chon la cung chang giong ai. o

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

235

khong phai la nhng Lan, nhng Ngoc, nhng Nhung, nhng Tuyet ma la Lang Ran, Ch Pheo , Chuot; la Le Van R, Trach Van oanh nhng cai ten ma chnh tac gia cung thay no nh choc vao lo tai. Ca ten cac tac pham nhieu khi nghe cung that la ngo nghnh (Rnh trom, T cach mo, Thoi, ve i v.v va v.v) Tuy nhien, cai oc ao cua Nam Cao boc lo chu yeu cach thc nha van i sau, tm toi, kham pha va dien ta cai be sau cua i song hien thc. Cung nh cac nha van hien thc khac, ngoi but cua ong chu yeu cung hng ti nhng con ngi ban cung, khon kho. Ong khong he lam ng, h hng trc chuyen rach ao, oi cm von la mot hien thc pho bien thi bay gi. Nhieu chuyen ong viet ve mieng cm, manh ao that cam ong, xot xa, co the lam ri nc mat Nhng trung tam cam hng cua ngoi but Nam Cao chu yeu hng ve noi kho au, vat va ve i song tinh than, nhng noi au xot am tham ma d doi, nhng bi kch noi tam, nhng xung ot giang xe trong tng con ngi, tng so phan, gia cai xau va cai tot, cai cao thng va cai thap hen; cai nhan hau v tha va cai ch ky, oc ac t co ngoi but nao lach sau en cho tan cung cua xung ot am tham ma d doi ay nh ngoi but cua Nam Cao. Ong t mieu ta trc tiep nhng xung ot va au tranh giai cap tren be mat cua i song, ong thien ve dien ta nhng bi knh noi tam vi biet bao giang xe, can rt, tui nhuc, an han trong tng con ngi. ng ngh rang ch nhng tr thc tieu t san nh Th (Song mon) nh ien (Trang sang), nh Ho (i tha) mi co bi kch noi tam, mi co nhng vat lon, ray rt, an han Ngay ca Ch Pheo, mot con ngi a mat gan het nhan tnh, luc tnh ru cung nhan ra mot trang thai dng nh an nan - Lao Hac xung quanh chuyen ban con cho vang cung la ca mot s gia ng xe am tham, dai dang va khi a ban roi th lao khoc hu hu v kho au, an han. Lao khong ch tiec thng con cho, lao con an han cat rt khong thoi v a n anh la mot con cho. t co ai phat hien, thau hieu va dien ta tinh te noi au kho, day vo ve tinh than, nhng ve ep ben trong cua nhng con ngi khon kho, toi nghiep nh ngoi but cua Nam Cao. Biet tai cua ong la kha nang khai thac, dien ta that cam ong xung quanh nhng chi tiet tam thng, vat vanh, chang han: e mua cho con may tam ma ton mot xu ri, ngi me khon kho kia a phai trai qua bao nhieu tnh toan, bien bach, xot xa, an han (Tre con khong c an tht cho) va ai biet tren ng en nha mu pho Thu e tham chau thc chat la e kiem mieng an ngi ba oi khat kia a suy ngh nhng g? An tng cua ngi oc khong phai la noi oi khat ma la noi xot xa ba cu anh cam chu chuoc lay e oi lay mieng an nhuc nha (Mot ba no). Trong dong van hoc hien thc phe phan hiem co cay but nao dien ta cai tam thng mot cach xot xa va cam ong nh the. Viet ve ngi nong dan hay ngi tieu t san tr thc, ngoi but cua Nam Cao van trc sau nhat quan. o la thai o tran trong, tin yeu e cao nhan cach va pham gia con ngi. Mot mat no to cao, len an xa hoi lam bien chat, tha hoa con ngi, mat khac no anh thc tnh yeu thng con ngi. Tac pham Nam Cao khong ch len tieng oi cm ao, no con dong dac oi quyen lam ngi lng thien, quyen c c m, quyen c song xng ang vi cuoc song con ngi Chu ngha nhan van cua Nam Cao ro rang sau sac hn cac nha van cung thi vi ong. Cac nha van khac thien ve phan anh noi oi khat ban cung. Nam Cao i sau hn vao van e tha hoa, bien chat bi oi khat, ban cung, tan bao. Khong phai ch Ch Pheo, Nam Tho, Binh Chc mi tha hoa. Bao nhieu ke pham an tuc uong, oi x tho bao, tan nhan vi v con cung la nhng dau hieu bien chat, tha hoa. Nhng ke thau em chau ben canh bac nh nhng ke khat nc e

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

236

cau van may e roi ri vao canh tan ca nat nha cung ang tuot tren cai doc cua s tha hoa. Ca nhng ngi tr thc co mong van chng ep nh Ho ma cung phai cho in nhieu cuon sach viet voi vang e roi ngi ta oc va quen ngay sau khi oc. o la mot kieu tha hoa. S ban cung a xo ay bao nhieu so phan tuot tren cai doc tha hoa theo nhieu kieu nh mot qui luat kho tranh khoi. Khong phai khong co nhng con ngi trong ban cung, khon quan van gi c thien lng nh D Hao, nh Lao Hac, nh anh Chuot hoac cuoi cung cung tr lai thien lng, nhng so phan nhng con ngi ay mi au n, bi kch lam sao, va rot cuoc khong b tha hoa th cung ri vao be tac, ban cung, t sat Ch ra qui luat cua ban cung, tha hoa v oi rach ngheo hen, tac pham Nam Cao hau het eu tham nhuan mot tinh than nhan van, nhan ao. Tac pham cua ong nh mot tieng chuong canh tnh, gop phan thc tnh lng tri. Sang tao ra nhan vat Th N, mot nhan vat tho kech xau x en ma che qu hn, nhng ch mot chut quan tam san soc au yem cua con ngi ay, van co the anh thc mot ban tnh ngi ni Ch Pheo song day. ieu ay cho thay tnh thng co mot sc manh cam hoa to ln nh the nao. Th N xau x, nhng qua nhan vat xau x nay, Nam Cao lai gi gam mot khat vong va mot niem tin manh liet, ep e: tnh thng co the cu van con ngi. Khong phai ch mnh Nam Cao ngh nh the, nhng sang tao ra mot nhan vat nh Th N e gi gam l tng tham m, c m th qua la mot s sang tao oc ao, oc nhat vo nh. oc Nam Cao ta khong ch b thu hut bi nhng van e sau sac, oc ao ma nha van a ra, ta con b thu hut bi mot cach viet that mi me, hap dan. Cac nhan vat cua ong i lai, an noi nh chnh ho xuat hien trc mat ta ch chang phai la tren trang giay. Ngha la cac nhan vat song ong, chan thc mot cach k la. Van cua ong co mot giong ieu that ac biet, phong phu, bien hoa, sac lanh tan nhan ma xuc ong thiet tha, moc mac goc canh ma tham tram, triet l Truyen cua ong mang mau sac hien ai ro ret. Ong chu y en tnh nhieu hn la chuyen, noi tam nhieu hn ngoai hnh. Nhieu tac pham c to chc khong theo trnh t thi gian ma theo dong hoi c tam l. Nam Cao thc s a em lai cho van hoc dan toc mot phong cach nghe thuat oc ao, hap dan khong the tron lan vi bat c ai. Sang tac cua ong q ua la thong nhat tuyet oi vi quan niem sang tac van chng cua ong. Trong truyen ngan Trang sang (1943) nha van Nam Cao viet: Nghe thuat khong can phai la anh trang la doi, nghe thuat khong nen la anh trang la doi; nghe thuat co the ch la tieng au kho kia, thoat ra t nhng kiep song lam than. Hay giai thch va bnh luan y kien tren. Nam Cao khong ch la mot nha van hien thc kiet xuat ma con la mot nha van thng hay ban khoan tran tr ve quan iem sang tac van hoc. Trai qua the nghiem va suy ngam cua ban than ve van chng va hien thc cuoc i, Nam Cao a mn li nhan vat ien trong Trang sang phat bieu: Nghe thuat khong can phai la anh trang la doi, nghe thuat khong nen la anh trang la doi; nghe thuat co the ch la tieng au kho kia, thoat ra t nhng kiep song lam than. Y kien nay xng ang la mot tuyen ngon nghe thuat cua

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

237

trng phai hien thc, dt khoat t bo chu ngha lang man thoat li e tr ve vi chu ngha hien thc chan chnh. Trc het, Nam Cao muon khang nh nghe thuat chan chnh phai bat re trong i song hien thc, khong c thoat li i song e tr thanh la doi. Tm hieu cuoc i nha van, chung ta thay t khi con la mot cau hoc sinh, Nam Cao a tng m c sang tac. Thi k nay, ong a co nhieu th, truyen ang bao vi cac but danh Thuy R, Xuan Du, Nhieu Khe, Nguyet Cung nh bao hoc sinh tieu t san ng thi, Nam Cao chu anh hng nang cua van th lang man thoat li. Nhng do c tiep xuc vi cuoc song cung kho cua nhan dan, lai la nha van co lng tri, giau tnh yeu thng quan chung, Nam Cao a sm nhan ra tnh chat gia doi phu phiem cua th van chng thm tho o, no rat lac long, xa la oi vi cuoc song cua hang trieu quan chung lam than va ban than tac gia hoi bay gi. ien, nhan vat chnh trong tac pham Trang sang chnh la hnh bong cuoc i cua tac gia. Cuoc i ien la cuoc i cua mot ong giao kho trng t vi ong lng chet oi khong nuoi noi ban than, con noi g en chuyen nuoi gia nh. Con ien, a th phai i chan trau, a th phai chay ch kiem ngay may xu rau; v ien th cuoc song lam than, ngheo oi a lam cho tam hon tr nen nho nhen, ch k, can coi, tan nhan. Chnh cai s that nghiet nga ay a giet chet bao nhieu giac m lang man tng gieo trong oc ien. Nhieu khi ien phai quen cai mong van chng e kiem tien, cm ao a gh ien sat at. Nhn canh v v cung quan, tung thieu ma anh con ln, chi con nho, quang cai choi, a cai thung, va dam chan banh bach, va keu tri, ien thay mnh gan nh tui cc. Vi tam trang ay, nhn len tri Tran nhn nh nh mot co gai non va co nhan tnh. Gio nhe nhang at len la nhng bc chan vu n. Trang toa mong xuong tran gian cho nhng tam hon khat khao ngup lan, ien mi nhan ra rang nghe thuat khong can phai la anh trang la doi, khong nen la anh trang la do i. Anh trang la doi ay la hnh anh tieu bieu cho van chng lang man thoat li, lay may gio trang hoa lam nguon thi hng chu yeu. Anh trang la doi gi nh en mat tri chan thc.Trong hoan canh luc bay gi, khi ma at nc ang au di got giay giac ngoai xam, nhan dan ang chu canh lam than au kho, th th van hoc ch i tm cai thi v, tm cai ep trong thien nhien thuan tuy, trong ao anh cua anh sang vay mn,ch la th van chng thoat li, hng lac, thi v hoa cuoc song. Th nghe thuat o giong nh anh trang kia, no th mong lam, huyen ao lam no lam ep ra nhng cai thc ra ch la tam thng xau x. Trong nhng can leu dot nat ma anh trang lam cho cai be ngoai trong cung ep, biet bao ngi quan quai, nc n, nhan nho vi nhng au thng cua kiep mnh. Trong tnh hnh ay, th van chng nghe thuat nh anh trang huyen ao kia ch la th nghe thuat v nghe thuat, quay lng lai vi i song nhan dan. No ch co y ngha la mon giai tr cua nhng ngi an ba nhan nha nga mnh tren nhng chiec ghe xch u nhun nhay Ch biet an ngon mac ep cham sa tht da va chang la m g ca (Trang sang). Con oi vi hang trieu quan chung lam than oi kho luc bay gi, th van chng ay ch la nhng anh trang la doi, chang co ch g, lac long, phu phiem. Nh vay, qua cau noi Nghe thuat khong can phai la anh trang la doi. Nam Cao kch liet phe phan tnh chat thoat li, phi hien thc cua cac xu hng lang man tieu cc ng thi. o cung la s c tuyet cua ong oi vi khuynh hng van hoc thoat li khoi i so ng. Neu nh oc cac tac pham cua Nam Cao, Ngo Tat To, Nguyen Cong Hoan chung ta c chng kien nhng khung canh hien thc cua nong thon nao ong tieng thuc

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

238

thue don su, nhng tieng keu than ai oan v phai ban v con, cung nhng kiep song Tat en, Bc ng cung cua ngi nong dan, th sau nhng trang sach van hoc lang man, ta lai thng bat gap khung canh ong que yen a du du, cung nhng cap v chong a chu nh Hac Bao suot ngay ch ra sc lam giau e cai thien sinh hoat cho nong dan ngheo va song hoa thuan vi ho. Nhng bc tranh va canh i ay ch la san pham tng tng chu quan, xa la vi hien thc cuoc song va ung la anh tra ng la doi oi vi biet bao ngi nong dan ang di ong kho, buon lo meo mat nang ach trau cay . Tr lai vi y kien cua Nam Cao, ta thay mot mat, nha van phe phan tnh chat thoat li, la doi cua van hoc lang man; mat khac, ong oi van hoc phai bat re t hien thc, ngha la tr ve vi cuoc song cua hang van, hang trieu con ngi au kho: Nghe thuat ch co the la nhng tieng long au kho kia, thoat ra t nhng kiep lam than. Nghe thuat phai v nhan sinh, phai la Vu kh phan au cho tnh thng, long bac ai va s cong bang(i tha). Ngi cam but co trach nhiem, co lng tri phai ng trong lao kho ma m hon ra on lay tat ca nhng vang vong cua cuoc i (Trang sang). Noi cach khac, nghe thuat phai co tnh nhan dan, phai mieu ta c nhng van e co y ngha oi vi cuoc song cua nhan dan, phai the hien c tam t nguyen vong cua nhan dan. Nghe thuat phai co tnh chat nhan ao va hien thc. Ma hien thc to ln nhat khi o la tnh trang thong kho cua hang trieu ngi lao ong lam than. Nghe thuat chan chnh phai nhn thang vao s thc o, noi len noi khon kho cua nhan dan va v nhan dan ma len tieng. Nam Cao la mot nha van hien thc ln, goc nhan ao rat sau. Trang sang c coi la mot tuyen ngon nghe thuat sau sac va rat tien bo cua ong. Khong l le, Nam Cao a noi len that tam huyet quan iem nghe thuat nhan ao cua mnh. Trang sang giong nh li tam niem chan thanh cua nha van tieu t san nguyen t bo con ng nghe thuat thoat li, hng lac, tr ve chung thuy vi quan chun g ngheo kho, v ho ma sang tac. T nhng y ngh thiet tha ay, Nam Cao a i en hanh ong thc te bang nhng tac pham ay sc thuyet phuc cua mnh. Trong khi cac nha van lang man, hoac la thi v hoa cuoc song hoac la thoat li hien thc e tam hon ru vi gio, m theo trang th Nam Cao a cung vi cac nha van hien thc khac ging cao la c hien thc va nhan ao, dung ngoi but phanh phui thc trang xa hoi ng thi. Cac tac pham cu a ho khong ch la nhng ban cao trang anh thep len an che o thc dan phong kien tan bao thoi nat, ma con la nhng tieng keu thng tha thiet va cam ong ve so phan kho au tam toi cua nhng ngi dan ngheo thon que va thanh th. o la cuoc i cua nhng Lao Hac, Lang Ran cung kho oi rach, cua nhng Ch Pheo b xa hoi day xeo, lang nhuc, cp het nhan tnh lan nhan hnh. o la nhng Ho, nhng Th, San phai song mot cuoc son g mu xam, c moc len, r i, mon ra, muc ra khong loi thoat. Tom lai cau noi cua Nam Cao that ham suc, a noi len c mot cach that tham tha va sau sac quan iem nghe thuat cua xu hng van hoc hien thc v nhan sinh tien bo ng thi. Tuy cha phai la quan iem tien tien nhat luc bay gi. Nhng chnh kien cua mot nha van tieu t san ma dam au tranh chong lai moi th nghe thuat phan hien thc,xa ri cuoc song nhan dan cua van chng lang man tieu cc; oi nghe thuat phai tr ve vi chu ngha hien thc va chu ngha nhan ao; th phai noi o la mot quan iem rat tien bo, mot

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

239

ong gop to ln cua Nam Cao trong trao lu van hoc hien thc phe phan giai oan 19301945. at trong hoan canh xa hoi ay bat cong va canh van hoc rat phc tap, cac khuynh hng tieu cc ang phat trien tran lan gay tac hai khong nho luc bay gi; y kien cua Nam Cao chang nhng rat tien bo ma con mang y ngha chien au tch cc. No va co tac dung canh tnh dong van hoc lang man thoat li lam ng, va khch le ong vien cac nha van hien thc hay dung cam nhn thang vao thc trang xa hoi, dung ngoi but cua mnh kham pha sau hn nhng cai hien thc ban cung va kho au cua hang trieu quan chung di ach phong kien thc dan. Ngay nay, y kien cua Nam Cao van co gia tr gop phan nhac nh cac nha van quan tam hn, gan bo hn vi cuoc song hien thc e phan anh c nhng van e quan trong va cap bach cua xa hoi. e 4: V sao co the noi van hoc chan chnh co kha nang nhan ao hoa con ngi? Lien he vi thc te van hoc. Van hoc la trong nhng loai hnh nghe thuat co t rat sm, gan bo thiet than vi i song tinh than cua con ngi ngay t thu xa xa. Du di hnh thc nao th no van la s phan anh the gii khach quan qua the gii chu the cua nghe s. Tac pham nghe thuat chan chnh la s giai bay nhng tnh cam, nhng khat vong sau xa cua nha van trc cuoc i, trc nhng van e co y ngha than thiet oi vi con ngi. Du van hoc viet ve nh ng s co ln lao: bao tap cach mang, chien tranh, hay ch dien ta mot tieng chuong chua, mot b tre, ruong lua bao gi ta cung tm thay hnh bong, tam s cua con ngi gi gam ben trong. Vi t cach la cu the cua hoan canh, la ong lc cua s phat trien xa hoi, la nguon goc cua moi sang kien, phat minh. Con ngi vi tat ca nie m vui, noi buon, tam t khat vong, thanh at hay kho au luon luon la oi tng trung tam cua van hoc, la moi quan tam hang au cua nghe s chan chnh. Tnh yeu thng oi vi con ngi la nguon ong lc can ban nhat thuc ay ngoi but cua moi nha van chan chnh. Nha van Nga Tolstoi a tng viet: Mot tac pham nghe thuat la ket qua cua tnh yeu. Con Goethe th noi: Nhng ieu au tien ma thien nhien can la tnh yeu nong nan oi vi cuoc song. N van s Phap Elsa Trisolet th dien ta tnh yeu ay bang hnh anh that cu the: Nha van la ngi cho mau. o la mot tnh yeu bao gom ca s hi sinh to ln. Tac pham chan chnh ung la san pham cua tr tue, trai tim, mo hoi va ca nc mat na cua ngi nghe s, la ket qua cua qua trnh nem trai, nung nau, cam xuc dao dat cai ma ngi ta goi la cam hng trong sang tao nghe thuat. Khong ai lam th lam van trong trang thai kho can, chai san xuc cam. Cam hng ay co the bat au t niem vui sng, t hao hay tin tng, phan khi, nhng vi nghe s chan chnh th chang bao gi co niem vui hi ht, gian n. Bi v cuoc song con ngi, trong tnh hien thc cua no, niem vui luon luon i oi vi noi buon, anh sang luon ton tai ben canh bong toi, cai xau luon luon xen lan ben canh cai tot, hanh phuc thng i lien vi kho au, bat hanhVa nhng kho au cua con ngi xa nay von la noi nhc nhoi, bc xuc nhat thoi thuc ngi nghe s cam but. Chnh nha van Xo viet V.Raxpuchin a dien at tnh cam ay mot cach gian d chan thanh: Neu toi viet, ay la v toi cam thay au au ay trong ngi vi Huy go th be kho cua nhan loai la ham mo khai thac khong vi can cua i ong. Truyen kieu la tieng khoc t

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

240

ruot. Ch Pheo la tieng thet phan uat oi quyen lam ngiNhng tac pham chan chnh, bat t vi thi gian thng la nhng tac pham dien ta nhng xung ot co khi ay bi kch gia cai that va cai gia, gia cai thien va cai ac, gia bong toi va anh sang, gia cai cao thng va cai thap hen, ghe tm Tuy nhien thanh nam cham thu hut moi the he van la cai cao thng, cai tot ep, cai thuy chung. o chnh la kha nang nhan ao ma van hoc chan chnh co the mang lai cho con ngi. ay co may van e can lu y: 1/ S d noi van hoc chan chnh ch khong phai van hoc noi chung v trong s ton tai cua van hoc nhan loai qua la nhng tac pham v con ngi, nang cao pham gia con ngi nhng cung co th van chng lam ha thap pham gia con ngui. Co nhng tac pham la ket qua cua thao thc kho au, hi sinh, tran tr, nhng cung khong thieu th van chng lam thue, lam cong cu, boi but to son trat phan cho giai cap thong tr trong nhng xa hoi a suy tan, muc ruong Co th van chng bat t, song mai vi muon i, co th van chng re tien se b quen lang vi thi gian. Chu ngha nhan ao, long yeu thng ton trong con ngi la thc o can ban nhat e anh gia moi gia tr van hoc chan chnh . Nhng ngi khon kho cua Hugo, Song lai cua L.Tolstoi, Truyen Kieu cua Nguyen Du la nhng tac pham trong o tac gia con boc lo nhieu quan iem sai lam ve t tng va nhng giai phap cai tao xa hoi, nhieu nhan vat cung a trai qua bao nhieu vap nga, giang xe, lam lan nhng o lai la nhng tac pham nghe thuat chan chnh se song mai vi thi gian; bi sc manh cam hoa sau xa, bi long yeu thng con ngi menh mong, sau tham; bi thai o cam ghet, phan uat trc nhng the lc xau xa, tan ac a giay xe o, cha ap len con ngi. o chnh la l tng tham m cua nha van co kha nang nhan ao hoa con ngi, lam cho con ngi tin hn nhng ieu thien, kha nang vn ti cai cao ca, cao thng, ke ca nhng con ngi a trai qua va chu ng nhng ieu ac khung khiep do xa hoi va co khi do chnh mnh gay ra. 2/ Mat khac, noi ti qua trnh nhan ao hoa cua van hoc khong phai ch la kha nang gi long trac an, ong tam, thng cam oi vi nhng canh ngo bat hanh oi ngheo dien ra trong xa hoi, du ieu o cung la mot phng tien ang qu. Kha nang nhan ao hoa con boc lo s t y thc ve ban than, t nhan dien ban than trc nhng ieu xau, tot, thien, ac ma tac pham gi len. Ngi ta a noi en s thanh loc tam hon cua van hoc, hay hnh thc sam hoi cua ban than trc lng tam cua qua trnh tiep nhan tac pham la nh the. oc Nam Cao khong phai ch la e cam thong vi ien, vi Th, vi Ho vi mot cuoc song b cm ao gh sat at, no ang co nguy c giet chet nhng c m va nhng tnh cam nhan ai, cao thng. Nhng tac pham cua Nam Cao con nh mot tam gng soi e oc gia hom nay t nhan dien chnh mnh, khong ngng vt len hoan canh ban than e song mot cach xng ang hn, tot ep hn. Neu trong tac pham i tha, nhan vat Ho la mot tr thc hoan toan tot th tac pham co the khong lam ta xuc ong en the. S giang xe gia nhan cach cao thng, hanh vi ep e, hoai bao to ln, tam long v tha cua mot chang trai tre von say me l tng vi nhng ban ron tep nhep vo ngha l, vi s cau th uc cua i song tam thng hang ngay, ca nhng cau tha, bat lng trong nghe cam but va nhng hanh vi khon nan, tan nhan cua han oi vi T ngi v rat oi ang thng cua y va nhng

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

241

giang xe noi tam khong nguoi trong long Ho, lai lam ngi oc xot xa thng cam en tan ay long. Chnh ieu o a lam nen gia tr nhan van rat ln cua tac pham. Chnh ban than tac pham i tha a tao c gia tr ch thc ma tac gia cua no hang mong moi. No cha ng c mot cai g ln lao, manh me va au n lai va phan khi. No ca tung long thng, tnh bac ai, s cong bnh No lam cho con ngi gan ngi hn. Nhng gia t r nhan van to ln nh the lai c hnh thanh t nhng mau chuyen nho nhat, vat vanh nhng a c viet bang mot ngoi but chan thc, tai hoa va nhat la bang mot cuoc song cung ay mau thuan, au xot, tran tr cua chnh nha van Nam Cao. ay co van e viet cai g va viet nh the nao. Khong nen ong nhat noi dung phan anh va s phan anh. Noi cho ro hn, ay tnh cam, lng tri, thai o tran trong oi vi gia tr tinh than cua con ngi a roi sang vao tng canh ngo trong cau van, lam day len ngi oc mot moi lien tng ong cam, au xot. o mi la nhng yeu to tao nen sc thuyet phuc sau xa oi vi ngi oc. oc i tha ta co cam giac nh nha van a roi vao cho sau kn nhat cua tam t. Qua trnh nhan ao hoa se hnh thanh t s ong cam ay. Lao Hac cung vay. Tac pham gi len long thng cam ni ngi oc t cai chet the tham cua lao v long thng con va v tnh trang khon quan cua lao. Nhng gia tr nhan ao cua tac pham chu yeu lai khong ch nam ay. Tac pham gi len nhng tnh cam v tha, cao thng ay t trong cua mot lao gia nong dan chat phac, hien lanh: biet au lao t t con v long t trong b ton thng, b lng tam can rt v n la doi mot con cho! (trong khi con biet bao con ngi mang mat ngi nhng long lang da thu ngi vi ngi la cho soi). Phat hien cho sau xa nhat nhng net ep lng tri con ngi, tac pham ong vai tro tch cc trong viec lam cho con ngi tr nen tot ep, nhan ai hn. o la cha ke en nhng cau van chan cha mot long v tha o lng, mot thai o lam hoa vi ngi khac va vi chnh mnh, nhng tnh cam nhan van, nhan ao la bai hoc ve cach song, cach x the, cach nhn nhan va anh gia con ngi lam cho long ta tr nen thanh than hn, cao thng hn. Chao oi! oi vi nhng ngi quanh ta, neu ta khong co tam ma hieu ho th ta ch thay ho gan d, ngu ngoc, ban tien, xau xa, b oi toan la nhng c e cho ta tan nhan, khong bao gi ta thay ho la nhng ngi ang thng, khong bao gi ta thng V toi khong ac, nhng th kho qua roi. Mot ngi au chan, co luc nao quen c cai chan au cua mnh e ngh en mot cai g khac hn. Khi ngi ta kho qua th ngi ta chang con ngh en ai c na. Cai ban tnh tot cua ngi ta b noi lo lang buon au ch ky che lap mat. Toi biet vay nen toi ch buon ch khong n gian. Chao oi, neu ai cung ngh c nh the th quan he gia con ngi vi con ngi se tot ep biet bao nhieu. Nhng cau van xot xa ma ep e nh the a vt ra khoi muon kho cua tac pham, no noi ve cai tnh ngi muon thu can co, no co kha nang nhan ao hoa con ngi, lam cho con ngi tr nen cao thng va nhan ai hn. 3/ ay noi nhan ao hoa e nhan manh sc cam hoa manh me cua nghe thuat. Con ngi la san pham cua tao hoa, no von ep e nhan chi s, tnh ban thien. Nhng xa hoi co the lam tha hoa con ngi th van chng chan chnh lai co kha nang tac ong ngc lai. Tnh thng, long nhan ao se cam hoa, thc tnh lng tri von luon an cha trong chieu sau noi tam con ngi, co kha nang nhan ao hoa con ngi. Noi kha nang v khong nhat thiet bao gi cung co the at c nh vay. No con tuy thuoc vao s tiep nhan rieng biet cua chu the cam thu. Nhng mot nha van chan chnh bao gi cung nung nau, khat vong

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

242

tac pham cua mnh se em lai mot gia tr tinh than nao ay, nham cu van con ngi. Ngay ca Truyen Kieu, du Nguyen Du co viet: Li que chap nhat dong dai Mua vui cung c mot vai trong canh th ta cung hieu o ch la mot cach noi khiem nhng. Khi trut len ngoi but bao noi n au ve cuoc i, ng nhien nha van khao khat nhng tam long tri am, nhng giot nc mat ong cam: Bat tri tam bach d nien hau Thien ha ha nhan khap To Nh ? May the k troi qua, Truyen Kieu va nhng tac pham ay nhan ao cua Nguyen Du mai mai la ngi ban tam tnh, la nguon sc manh cua biet bao the he oc gia, ke ca nhng oc gia tre tuoi hien nay: Dau sung an nang long ra hoa tuyen i ng dai, em gi Truyen Kieu theo. (Che Lan Vien Gi Kieu cho em Nam i anh My) Khong the nao co the noi het kha nang nhan ao hoa cua van hoc oi vi con ngi. Nhng qua that, oc mot tac pham van hoc chan chnh, ta co cam giac that hanh phuc va sung sng nh ang c oi dien, tam tnh tro truyen vi mot ngi ban thong minh, nhan ai, tng trai, nh ang c chia se noi buon, niem vui, tam t, c vong; nh ang c on nhan y ch, niem tin, ngh lc trong cuoc hanh trnh ay th thach cua cuoc song. Biet bao nhieu tac pham van chng a tr thanh cuon sach goi au ging cua nhieu the he. Noi nh Gorki :sach v a ch cho toi cho ng cua mnh trong i song, noi cho toi biet rang con ngi that la v ai va ep e, rang con ngi luon luon hng ve cai tot ep hn, rang con ngi a lam nen nhieu th tren trai at va v the ma ho a chu biet bao au kho. Va cung chnh Gorki a tuyen ngon: Con ngi cai ten mi ep lam sao, mi vinh quang lam sao. Con ngi phai ton trong con ngi. Hieu biet con ngi, hieu chnh mnh, cam thong chia se vi noi kho au cua con ngi, biet cam ghet cai gia doi, ti tien, tan ac, biet hng ti cai chan, thien, m; biet song mot cach chan that, nhan ai, cao thng o la nhng dau hieu cua qua trnh nhan ao hoa ma van hoc chan chnh a va mai mai se em lai cho con ngi, v hanh phuc cua con ngi. Giang bnh Cac v La Han chua Tay Phng Huy Can * Nghe thuat mieu ta cac pho tng Phong cach rieng cua Huy Can: S gan bo cua cam xuc vi nhng suy tng, triet ly. c khi day t nhng cam xuc trc cac pho tng chua Tay Phng, bai th khong phat trien theo hng triet ly ve Phat giao, cung nh nhan the noi chung cam ngh va bnh luan lch s ve nhng au kho be tac cua mot thi ai qua kh thi ai ma cac pho tng c sang tao. Huy Can t cho ng trong thi ai, theo tac gia, ve can ban a giai toa c nhng au kho cua con ngi va nhng be tac cua lch s ma nhn lai e ong cam, xot

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

243

thng, tran trong vi cha ong trong qua kh. Y ngha pho quat ve nhan sinh ma cac pho tng nay gi len lai c quy vao y ngha phan anh hien thc thi ai cua cac tac pham ieu khac nay. Do o, viec xac nh cua pho tng chua Tay Phng la tng A La Han hay tng 18 v to cua phai Thien Tong, cung khong co y ngha quan trong quyet nh oi vi viec cam thu va phan tch bai th cua Huy Can. Bi le, vi tac gia, cac hnh tng nhng con ngi tren ng tu ti Phat nay thc ra ch la hnh anh song ong cua nhng au kho va be tac cua con ngi trong mot thi ai lch s cu the. Bai th ket cau theo cach i t nhng quan sat, mieu ta cu the vi cam xuc va suy tng ve cac pho tng en viec cam nhan va bnh luan ve mot thi ai lch s cuoi cung la lien he oi chieu xa nay. * Phan au cua bai th (gom 8 kho, 32 cau): mieu ta cac pho tng va ca nhom tng, ay la phan at nhat cua bai th. Can tap trung phan tch. - Kho th au noi nhng vng van, am anh, cai an tng chung cua tac gia sau khi tham cac pho tng chua Tay Phng. Ba kho tiep theo ac ta bang loi quay can canh ba pho tng vi nhng dang ve, t the rat khac nhau, tieu bieu cho ca quan the tng. ay v xng tran chan vi tay C chi thieu ot tam than gay Tram ngam au kho sau vom mat T bay ngoi y cho en nay. pho tng th nhat, bang nhng net ac ta gay guoc, kho heo cua than hnh (xng tran chan vi tay, tam than gay, sau vom mat ) cung t the bat ong (T bay ngoi y cho en nay) trong dang tram ngam au kho, nhng cau th a bieu hien c sc manh nung nau cua noi tam en noi thieu ot ca hnh hai: nha tu hanh mai song vi nhng suy ngh ma quen ca the xac, trong mot hnh the vat chat thu nho cha ng c s rong ln va sau xa cua t tng, tam linh. Xng phi tran trui, tng nh co the boc la v qua kho. La ben trong a thieu ot het tht Cap mat ch nhn ben trong. - Mo ta bc tng th hai, tac gia lai thay c nha nghe s ieu khac a dung nhng ng net chuyen ong manh me cua hnh the e dien ta nhng van ong soi suc, d doi cua noi tam. Hang loat ong t va hnh anh dien ta trang thai cang thang don nen cua c the, ac biet la khuon mat Mat ging, may nhu xech, tran nh noi song bien luan hoi, moi cong chua chat tam hon heo, gan van ban tay, mach mau soi the hien nhng suy ngh nung nau, tran tr d doi cua t tng nh muon t tung, vot trao ra khoi than xac con ngi, ong thi cung thay s be tac vo phng giai thoat. Bon cau th giau chat tao hnh, song ong nh la cham khac bang li, qua la mot tac pham ieu khac bang th. - pho tng th ba, trong cai t the la lung chan tay co xep lai, tron xoe ta the chiec thai non. Dng nh hoan toan cach biet vi cuoc song ben ngoai, tac gia lai ac ta oi tai dai rong khac thng on nhan nhng tieng doi moi noi au kho cua chung sinh (theo quan niem xa, oi tai to va day c coi la mot net tng mao cua Phat). * Sau khi ac ta ba pho tng, tac gia gom chung ca quan the tng. ay dung but phap ta bao quat ket hp vi suy tng bnh luan. ay la cuoc hop la lung tram vat va, la hoi tu cua nhng kho au, tran tr, quan quai cao iem cua no, thi iem ma bay nhieu quan quai run lan chot. Cung t cac bc tng nay, hay len nhng khat vong giai thoat, truy tm nhc nhoi li giai ap va ong thi cung co the bieu hien s be tac, bat lc

Van ly luan van hoc TTLT Vnh Vien

244

tot o. Cau th co sc khai quat cao va suy tng sau nhng khong thoat li hnh anh cac bc tng: Mat cui, mat nghieng, mat ngoanh sau Quay theo tam hng hoi tri sau Mot cau hoi ln. Khong li ap Cho en bay gi mat van chau Tac gia cua La thieng nhng nam trc Cach mang thang Tam, a tng mang noi au i, noi sau nhan the va ca nhng tm toi be tac, sieu hnh, v the ma s cam nhan va suy tng ve cac pho tng chua Tay Phng con lai la mot s ong cam tham tha qua trai nghiem cua chnh mnh. * Tuy co nhng nhc iem ( phan sau bai th: t gan vi trc tiep cam xuc, bien luan lch s hi dai dong), bai th van la mot trong nhng tac pham troi nhat cua Huy Can sau Cach mang thang Tam. Tren cai nen cam xuc tinh te tram lang, nha th hng ti nhng suy tng khai quat, nhng suy ngam triet ly. Suy tng c bat nguon t nhng quan sat chi tiet va cam xuc trc tiep, nhng cai hu han hu hnh ma m ti nhng niem bao la cua tam tng S suy ngh trong th Huy Can khong co dang sac sao, ap manh vao tr tue, ma thng la tham tram, bang bac nh chat men tham dan, trong mot am ieu th khoan thai, tram lang, co khi thanh thoat nhe nhang.. * * *