III STATUT BUZETSKE OPINE

IZ 1435. GODINE
(Statuta comunis Pinguenti ab anno 1435)

STATUS CASTRI PINGUENTI INCIPIUNT:

L. 5.

L.5a.

Ad extol (l)enda iustorum premia, et deprimendam insolentiaim tran(n)sgressorum, prouidens ex celo iusticia erexit in populis regnantium solia, et in orbis terrarum urbis ( ! ) inclita Venetorum potentia, gloriosissimi ileonis dextra uibrante ensis racione dominium sublimauit, uod iustis premia pacis imipenderet, et condignas penas in!ligeret mortis delin uentibus, aliter et enim impunita licentia scelerum a mundo pacis armentantem (!) expel(l)eret et (ad) bonorum perniciem manus atroces sanguine macularent" #uit ergo necessitas ut natura subesset iustitie, ue laxiuos $ominum motus in uia e uitatis reduceret c$oartante libramine rationis" Verum uod sicuti uarietate temporis, et morum mutatione domdni%, uelut sol a $&emali !rigata ne uitia ueris tempore blandicia seu in!usione potentie cuncta germinando !ruti!!icare (!) dsponitu ita inclitum 'enetorum dominium, nobis ut nouum, sic ultra merita graciossum ad !ructum !idelitatis, et alia bona uelibet calore sue mirando potentie, nos aliciendo conponit, ita ut ad morem etiam alliorum (!) sui incliti principatus subdictorum !idellium (!), statuta, et ordinamenta nostra, iam uitio uetustatis obniubilatione con!usa, et ue nunc re uirebant a suis primordi%s uarietate distantiam similiter conponamus" (n nomine igitur illius, ui !ecit celum, et terram, et cuius nutu moderantur omnia ue sub celi ambitu continentur, inuocata $umiliter gratia euangeliste sanctissimi sancti )arci, urbis almi!ice 'enetirarum uexili!!eri (!) gloriosi, et sancti *eorgi% $uius opidi Pinguenti deuo (+"5a) tissimi protectoris, $abita primitus, et obtenta licencia spectabilis, et actionibus strenuis extol-lendi uiri domini *eorgi% de *eorgio, ciuitatis (ustinopolis, nomine serenissimi principatus antedicte dominacionis nostre 'eneciarum, potestatis, et capitanei (digndssimi), et $onorabilis, et ordine nobis ex$ibito a nobili, et nobis grati!!ico (!) uiro domino ((oanne #erro) 1 ) a dicto domino potestate, et capitaneo (ustinopolis, nomine prelibate serenissime dominationis nostre 'eneciarum, $uius opidi Pinguenoti potestate laudabil%, et cum eo, et in eius oppinione concordes nos iudices Pinguenti presencialiter residentes, ,idelicet )at$eus *orc$oiali-, et *eorgius .aruauci-, et etiam maioris consili% eiusdem opidi pars maior, et senior ad sonum campane, et uoce preconis more solito congregatis, omnia, et singula statuta, et ordinamenta, ue in $oc uolumine compilata, ,nanimiter, et concorditer statuimus, et ordinamus, laudamus, decernimus, iubemus, et approbamus, et ea robore nostri consensus, et as(s)ensus ,nanimi, et decreto potestatis et iudicatus o!!ici% ac predicti consili%, tota interposita potestate autoritate predicta in bona gratia con!irmamus, mandantes, et statuentes ea pontualiter ut iacet ad litteram sine allicuius (!) diminutionis e!!ectu !irme, et inuiolabiliter obseruari, tam per regimen, et o!!iciales, uam per uaslibet priuattas (!), et speciales personas, ciues uel $abitantes aut mobile seu stabile possidentes in $oc opido Pinguenti, tam in presenti uam etiam per tempora decetero secutura cur(r)entis annis in !ine $uius uoluminis an(n)otatis ())....///V, indictione terciadecima, die ultimo mensis Augusti, et cetera"

00000000000

1) ' i-,orni2u te2st na tom m%estu sas,im i-bli%edio" (me bu-ets2og na3elni2a, 2o%i %e bio u to ,ri%eme, interpolirali smo na osno,u podat2a i- 4tampane (ob%a,l%ene) pot,rde no,i%eg bu-ets2og statuta i- 1555" godine"

CAPUT (CAPITULUM) J.2) QUALITER OMMIUM PENARUM PECUNIALLIUM MEDIETAS SIT COMUNIS VENECIARUM.. L. 6. Vt omnes igitur cauti sint, et causam, $abeant precauendi ne in nostri comunis penas aut condenationes incurant, sancimus, et in presenti pagina declaramus, uod omnium penarum, et condenationum pecunialium, ue de cetero !ient per regimen Pinguenti, medietas spectet, et esse inteligatur comunis 'eneciarum, altera uero medietas remaneat in comune Pinguenti" CAPUT IJ. QUALITER POTESTATES EXIGERE DEBENT PENAS PECUNIALES. Preterea ne uis se credat penas aut condenationes suas per dilationem temporis ali ualiter mitigare iubemus, et statuimus, uod omnes, et uilibet mendentes ad penas uel condenationes ali uas pecuniarias per !ormam nostri statuti uel per regimen Pinguenti debeant soluisse pennas, et condenationes suas predictas in!ra unum mensem a die ua inciderint ad dictas penas seu apelatione condenationuim suairum, alio uin trasacto dicto mense liceat domino potestati Pinguenti, et tenea tur debito sui o!!iti% solicitare ad exactionem pennarum, et condena tionum ipsarum, $abendo ipse dominus potestas soldos uatuor paruorum pro libra de omnibus penis, et condenationibus uas exiget, ,idelicet soldos duos a reo siue condenato, et soldos duos a nostro comuni Pinguenti" CAPUT IIJ. DE NON RECIPIENiDO FOiRBANITOS. (tem uolumus et ordinamus, uod nullus ciuis uel $abitator castri Pinguenti audeat dare auxilium, consilium uel !auorem alicui !orbanito castro Pinguenti, ui esset banitus pro condenatione pecuniaria, nec ipsum banitum ponere in laborerio, sub penna soldorum centum paruorum, diuidendorum ut supra" 6t uod nullus audeat uel presumat (+" 7a") sumere uel recipere in domo sua uel aliena in castro Pinguenti ali uem ui esset !orbanitus pro $omcidio uel pro condenatione castri Pinguenti uel uacun ue allia ocassione, nec eidem dare auxilium uel !auorem, sub pena librarum centum paruorum" 6t si ille !orbanitus ueniret ailiter in caistrum, uod ille uel illi ui eum ,iderint uel $oc sciuerint teneantur ipsum capere modis omnibus suo posse, et illum presentare domination, sub dicta pena, et si eum capere non possent, uod teneantur clamare post eum ubi ue locorum super districtu Pinguenti uo reperiietur (!)"

1) Veli2im 89: obil%e;u%emo 8i- longa:, -na2, 2o%im i-,orni2 o-na3u%e posl%edn%u -namen2u bro%2e, 2o%a s,r4a,a na 8(:"

CAPUT IIIJ. DE PENA ILLORUM QUI PERCUSSERINT FORBANITOS. Statuimus, et ordinamus, uod si uis !uerit !orbanitus a castro Pinguenti, et a comuni pro uiolatione mulieris uel pro ali uo uulnere uod !ecisset in aliguem cum e!!uxione saniguinis ex uo mors se ueretur seu membrum amittetur uel debilitaretur uel pro ali ua robaria, proditione, $omicidio seu !urto seu allio uocum ue malo modo ex uo penna mortis uel amissionis imembri de iure uel statuto aut consuetudine Pinguenti in presenti deberet, et ali uis eum !orbanitum o!!enderit uel inter!icerit, non teneatur ad ali uem penam illi aut comuni ille talis ui illum talem !orbanitum o!!enderit uel inter!icerit" 6t si pro ali ua allia !erita sine sanguinis e!!uxione a ua mors non !uerit secuta uel amissio membri uel eius debilitatio uel pro ali ua allia condenatione ali uis (banitus) !uerit a comuni, et castro Pinguenti, et ali uis illum talem o!!enderit uel percusserit, ne ue illi ne ue comuni ad penam ali uam teneatur" CAPUT V. DE NOTARIJS FACIENTIBUS FALSUM INSTRUMENTUM. L. 7. Si ali uis notarius !raudulenter !alsum instrumentum condiderit in publico sine omni !enore, amputetur sibi manus dextra, et semper deno(tet) in!amis, et tale instrumentum omni careat !irmitate" CAPUT VJ. DE FACIENTIBUS FIERI FALSUM INSTRUMENTUM. 6t uis uam !raudulenter !alsum !ieri !ecerit instrumentum, perdat manum dextram, et semper denotet in!amis, et tale instruimentum irritum sit, et uacuum, et nullius ualoris in uantum dictum instrumentum tangeret comodum dicti !acientis seu !ieri procurantis modo eius, ut supra demum teneat si pars contra uam !uerit !actum uoluerit" CAPUT VIJ. DE PRODUCENTIBUS FALSUM INSTRUMENTUM. (tem si ali uis !raudulenter !alsum instrumentum in ius produxerit, condemnetur in libras uin uaginta paruorum, et illud sit nullius ualoris, et si soluere non paterit !!ustetur, et bulletur, et tamen deno tetur in!amis tam si soluerit penam predictam uam si non soluerit" CAPUT VIIJ. DE FALSIS TESTIBUS ET DE PRODUCENTIBUS EOS. 6t si uis in causam ciuilem uel pecuniariam coram dominio ali uo productus !uerit ad testimoinium prestandum, et mani!este !alsum reddiderit testimonium, soluat libras uin uaginta paruorum comuni, et si non $aberet ad soluendum, puniatur in persona iuxta uoluntatem dominationis, et tamen, si soluerit dictam penam uel non, denotetur in!amis" 6t similiter ille ui temptauerit testes !raudulenter in ius producere, et eos produxerit !allere, in dicta pena decadat" Si uero !alsum testimoniuim produxerit in causa criminali, 3 ) tunc puniatur iuxta dis cretionem

domini% Pinguenti ualitatis personalis, et circonstanti%s alli%s diliganter attentis"

3) ' i-,orni2u na tom m%estu sto%i -apra,o 8criminandi:" )islilo se na predo3en%e 2ri,og s,%edo3anst,a radi la;ne optu;be ne2og lica"

L. 7a.

CAPUT VIIIJ DE DEBBNTIBUS CONQUERI REGIMINI PINGUENTI. <uilibet decetero teneatur, et debeat con ueri coram dominio si uoluerit de uilani%s sibi illatis, et de percussionibus sibi !actis in!ra spacium decem dierum, et si non !ecerit non audiatur inde, remanendo tamen in discretione domini% de in uirendo super predictis" 6t uilibet teneatur accusare dominationi omnes uos uiderit !urando uel accipendo (!) bona alterius uel !aciendo ali uod alliud damnum alteri in!ra terminum dierum trium, uod si non !ecerit tunc non audiatur" 6t si ue4) persona !ecerit uel deponerit ali uam acusam coram dominio non possit ille ui accusauerit abstinere se uel se mouere ab ipsa accusa, et uod si uelet se abstinere uel remouere ab ipsa accusa post uam !ata (!) !uerit, dominium non stet propter $oc de procedendo, et in uirendo, et concedendo in ipsa accusa secundum !ormam iuris, et statuti comunis iuxta declarationes, et probationes uas potert $abere" CAPUT!. DE BLASFEMANTIBUS DEUM VEL SANCTOS. Si uis decetero blas!emauerit uel uituperauerit =eum aut gloriosam matrem eius aut allios sanctos, componat libras decem paruorum comuni, et si non $aberet unde soluere, paroiciatur in lacum sancti (o$annis tribus uicibus cum omnibus indumentis, ue $abuerit supra se, et uilibet possit accusare, et denunciare $uiusmodi blas!emantes, et teneri debeat de credentia, et credatur ei tantum con5) uno teste, ita uod sit necessarius tantum unus testis apud accusatorem uel denunciatorem ad probandum aceusam uel denunciationem, cuius condenationis, et pene pecuniarie medietas accidat dominibus 'eneciarum, et Pinguentinorum, et allia medietas aceusatori seu denunciatori" CAPUT !J. DE QUESTIONIBUS INTER CIUES ET FORENSES.

L. ".

Si uestio !uerit decetero inter ciuem Pinguenti, et !orensem tam in ,enbis uam" in !actas, ex ua pena ali ua (+" >,) ocurerit comuni uel parti, uolumus uod illa talis penna seu uestio consistere debeat in discretione, et arbitrio dominationis cum maiori parte consili% in $uiusmodi penna, considerando conddtiones, et ualitates personarum, et delieti" 6t simili modo si uestio !uerit inter !orensem aut inte illos ui $abuerint etatem uindecim annorum, et si uesitio !uerit inter non $abentes etatem predictam, in ipsorum discretione, et prouidentia debeat permanere" CAPUT !IJ. DE TERMINO DANDO ACCUSATO AD SE EXCUSANDUM. (tem si ua denunciatio uel accusa siue in uisitio contra ali uem uel ali uos per dominium !acta !uerit, dominium teneatur reo siue ac cusato, si reus $aberi

poterit, personaliter siue ore proprio !aciendo statuere termium ad octo dies ad suam
4) ' i-,orni2u na tom m%estu sto%i 8 ua:" 5) ?a2o u 2ode2su, -apra,o to3ni%e 8con 9o teste:"

concitari coram se, excuxationem (!)

L . "a.

!aciendam et si reus $aberi non poterit dominio, teneatur ipsum !acere cridari per preconem comunis publiice uod compareat in terciam diem post dictos octo dies ad octo dies ad se excusandum de predictis, et !iat dicta exclamatio publice super plat$ea comunis ubi aderit populi multitudo, et dictam cridam scribi per notarium comunis" 6t si predictus inuentus, et citatus personaliter, et etiam si non inuentus, et cridatus non comparuerit in numerum dictorum dierum ei datum ad se excusandum a dicta denuntiatione, a causa uel in uisitione contra eum !acta, $abeatur pro con!esso, et ut culpabilis de ipso male!itio de uo !uerit inculpatus, (et) procedatur contra eum racionabiliter secundum !ormam statuti tan uam contra publicum, et con!es(s)um male!actorem ipsius delicti uolentes etiam, et statuentes, uod testes debeant, et posse recipi, et examinari contra denunciatum, accusatum, et in uisitum tam ante responsionem, et citationem eius uam absente, et tam si uiderit eos iurare uam non, et ualeant dicta eorum testium (+" >a) tan uam si denunciatus, accusatus, et in uisitus !uisset presens, et similiter eos iurare" CAPUT !IIJ.

DE UITUPERANTIBUS POTESTATEM (UEL IUDICES).

<uoniam a =eo omnis potestas est, et ui potestati resistit diuine po tentie contradicit, statuimus igitur, ut si uis decetero sua temeritate uituperauerit potestatem urbis, eo presente, componat comuni 'eneciarum, et Pinguenti soldos decem grossorum, et pro domino potestate uatuor mensibus stet extra, et pro iudicibus mensibus duobus, et pro ali%s o!!icialibus per mensem ,unum predictis stando in iure, et si uis uituperauerit iudices componat libras decem paruorum, et si uituperauerit ali uem allium o!!icialem de consilio componat soldos centum, salua semper parte comunis, et domini% nostri 'eneciarum de iniuri%s, et rusticitatibus antedictis" CAPUT !IIIJ. DE OFFICIALIBUS REFFERENTIBUS UILANIAM ALTERI. Si uero ali uis ex iudicibus aut o!!icialibus de consilio dixerit uilaniam alicui alteri ciui uel $abitatori Pinguenti, teneatur ad penam se uentis statuti continentis" CAPUT !V. DE UILANIJS RELATIS ALICUI. Si uis utrius ue sexus dixerit alteri uilaniam, ,idelicet@ latro, de predator, periurus, in!amis, proditor, in!idelis, mentids per gulam, cornutus, !orbanitusA aut mulieribus@ putana, !ura, bacata aut similem uilaniaim, presentibus, et audientibus uituperatis, componat comuni Pinguenti dimidiam marcam, et partem pertinentem dominio nostro 'eneciarum, preter uam si ille uel illa cui talia erunt dicta, !uerit publicus in eo uod sibi !uerit ad minus per unum testem tunce non teneatur (+" B") ille talis ui dixerit nisi ad penam de sinplicibus

uilaniis, ,idelicet de soldis conseuetudinem"

uadraginta paruorum, cecurum anti uam

CAPUT !VJ. DE UILIBUS MULIERIBUS DICENTIBUS UILANIAM MULIERIBUS BONE FAME. Si ua7) mulier male !ame, et ue erit in adulterio conpre$ensa dixerit uilaniam alicui alteri mulieri bone !ame, soluat decem paruorum, et partem condenationis pertinentem dominationi nostro 'eneciarum iuxta cunsuetudinem (!) anti uam, et si soluere ne uiuerit !rustetur, et perpetuo baniatur a castro Pinguenti, et si illa tails mulier bone !ame sibi dixerit ali uid dicta causa supradicte mulieri male !ame, non tenea tur illa mulier bone !ame ad ali uam penam" CAPUT !VIJ. DE REFFERENTIBUS UILANIAM ALICUI NOTARIO. 6t si ua persona dixerit alicui notario@ !alsarius uel !ecisti !alsum instrumentum siue similem uilaniam, componat libras decem paruorum comuni 'eneciarum,et Pinguenti diuidenda, preter uam si ille talis notarius esset publicus in eo aut sibi probasset" CAPUT VIIJ. DE UOLENTIBUS PROBARE FALSITATEM NOTARIJ. Set (!) (si)5) ille, ui talia dixerit notario@ 8!alsario: (!) siue 8!acisti !alsum instrumentum aut !alsam scripturam:, obtulerit se ad probandum $oc coram dominio Pinguenti, et $oc non potuerit legiptime probare, componat comuni libras decem paruorum, ut supra diuidendas" CAPUT !VIIIJ. DE ACCUSANTIBUS FRAUDULENTER. (tem si ali ua persona accusauerit !raudulenter siue inculpauerit dominio ali uem de !urto,teneatur in duplo ad penam pecuniariam, uam ille accusatus uel inculpatus (+Ba") debuisset pati" Si uero ali uis accusauerit ali uem !raudulenter de ali%s male!iti%s, $oc permaneat, et stet in discretione domini% us ue uiginti uin ue libras paruorum, consideratis ualitatibus personarum, at loci" CAPUT !!. DE CUNUITANTIBUS ($ %&'(i)a')i*(+) ALIOUEM AD PROBAM IRATO ANIMO.
Si uis uocabit, et cunuitabit ali uem ad probam irato andmo, et per odium, componat comuni soldos centum, et uicun ue illorum duorum uel plurium a dicta conuitatione ibit extra castrum uel ad alium locum inter castrum ad dictam probam, soluat libras decem paruorum comuni expresso, et ni$ilominus si ali uem rumorem uel prelium uel excessum !ecerit, teneatur etiam ad penam

L. #a

statutorum, !ecerint"

ue speci!icata est secundum excessum, et o!!ensiones,

uas

7) (-,orni2 na tom m%estu, a i drugd%e goto,o redo,ito, upotrebl%a,a obli2 -am%enice 8 ua: m%esto 8 ue:" 5) C,d%e u 2ode2su ispu4teno 8si:" Pred tim ri%e3 8set: sto%i m%esto 8sed:"

CAPUT !!J. DE INSULTU FACTO SINE ARMIS.

<uicun ue ciuis uel $abitator Pinguenti siue !orensis impetum siue insultum !ecerit sine armis in alium ciuem uel $abitatorem" extra ter ram !aciendo asinatiam !eriendi uel capiendi eum, componat dimidiam marcam comuni 'eneciarum, et Pinguenti, sed si in terra !uerit siue in castro, componat libras octo dictis comunibus, et soldos uiginti paruorum" CAPUT !!IJ.
DE INSULTU FACTO CUM ARMIS.

6t si ali uis ciuis uel $abitator Pinguenti insultum !ecerit siue impe tum in alium ciuem intra, et extra castrum Pinguenti cum armis, componat libras decem comuni 'eneciarum, et Pinguenti"
CAPUT !!I I J. DE INSULTU FACTO CORAM DOMINIO SEU REGIMINE.

L. ,-.

Si uis ciuis, $abitator uel !orensis insultum siue impetum !ecerit sine armis in alium ciuem uel $abitatorem Pinguenti uel !oreosem coram dominio !aciendo uillaniam (+"1D") capiendi uel !eriendi eum,soluat libras uiginti uin ue paruorum (comunibus) >) 'eneciarum, et Pinguenti" 6t si cum armis !ecerit dictum insultum uel impetum, componat libras uin uaginta paruorum dictis comunibus"
CAPUT !!IIIJ. DE INSULTU FACTO IN PROPRIA DOMO.

<uoniam in propria domo securus debet permanere, statuimus, uod si uis ciuis, $abitator siue !orensis !ecerit insultum in allium ciuem uel $abitatorem Pinguenti cum armis in sua propria domo, siue uod ipsam domum ad pensionem $aberet siue eam $abitaret, soluat libras uin uaginta paruorum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti" 6t si percusserit aut inter!ecerit inuadentem uel eum adiuantem (!) in ipso impetu, non teneatur ad ali uam penam nec dllius (!) nec comunibus, preter in ecclesi%s, tabernis, molendinis, et alli%s locis publicis ,bi $omines conuenire solent, de uibus locis exceptis in ipsa pena predicta permaneat in pumiendo secundum !ormam statuti comunis Pinguenti" 6t si insultum !ecerit sine armis componat libras uiginti uin ue paruorum dictis comunibus" 6t si inuadens uulnerauerit inuasum non minus teneatur etiam soluere penam capitalem de uulnerantibus ali uem" 6t si inuasus siue iuuans eum se de!!endendo in ipso impetu, et instanti percusserit inuadentem uel iuuantem ipsum, non teneatur ad ali uam penam nec illi nec comunibus" 6t si dictum insultum !actum !uerit in domo aliena, dictus insultans teneatur comunibus ut superius

>

exprimitur pro medietate dicte condenationis, nominibus, et iuribus omnibius et a!!irmatis (!) B) anti uis"
0000000000 >) ' i-,orni2u ispu4tena ri%e3 8comunibus: B) ?a2o u 2ode2su" )%esto te ri%e3i, trebalo %e biti pisano 8a!!irmationibus: ili 8con!irmationibus:"

L. ,-a.

C A P U T !!V. DE INIACENTIBUS MANUS IN POTESTATEM IUDICES ET REC. TORES. Statuimus, et ordinamus, uod si ali uis irato animo, et causa (+" 1Da") o!!endendi iniacerit manus, et percusserit potestatem, componat nomine pene comunibus 'eneciarum, et Pinguenti libras ducentas paruorum, (et) si !uerit cum sanguine stet ad con!inia per duos annos extra castrum lungin ue per uiginti uin ue miliaria" 6t si !uerit sine sanguine soluat librarum medietatem, et per medietatem termini stet ad con!inia" 6t si uulnerauerit uicarium uel iudicem, soluat libras centum paruorum, et stet per annum unum ad dicta con!inia" CAPUT !!VJ. DE PENA POTESTATIS UEL IUDICUM SI QUEMQUAM PERCUS(S)ERINT. Si uero potestas, uicarius, iudices seu rector comunis Pinguenti, non exercendo suum o!!itium, percutiet ali uam personam@ ciuem uel $abitantem Pinguenti, paciantur penam statutorum comunis conscili% uemadmodum alli% ciues paciuntur, nixi percuterent inter risantes causa sectandi eorum discordiam uel causa diuidendi eorum rixam" 6t si percuterent !orensem ali uem, illud sit in discritione (!) conscili% (!) si !oret irato animo" CAPUT !!VIJ. DE PERCUCIENTIBUS ALIQUEM IRATER SINE ARMIS. <uicun ue irato animo, et per odium percus(s)erit ali uem, componat marc$am unam paruorum comunibus 'eneciarum, et Pinguentinorum" 6t si uis percuciet ali uem cum pugnis aut con (!) pede aut alap$um (!) 1D siue cum lapide aut allia re sine e!!usione sanguinis siue per capilos traxerit ali uem, soluat marcas duas soldorum comunibus predictis" 6t si ille talis, cui talia erunt comissa, illi (!illum), in ipso instanti impetu sine armis percucie(n)tem, percus(s)erit siue per capilos traxerit, si $oc saltem cum tribus &doneis testibus probare poterit, ne ue comunibus ne ue illi ad penam ali uam teneatur, saulo tamen si per allia talia aut pressura ille paciens (+" 11") moriretur, uod ille ui percus(s)erit $abeatur pro $omecida (!), et puniatur tan uam $omicida iuxta !ormam statuti de $omicidi%s continentis" CAPUT !!VIIJ. DE PERCUCIENTIBUS ALIQUEM CUM PARUO VULNERE. Si uis impetu percuciet ali uam personam, et eam uulnerabit con (!) paruo uulnere uel si sanguinem e!!udit, componat comunibus antedictis libras uin ue paruorum"

L. ,,.

00000000000000000 1D) ?a2o u i-,orni2u, 8aut alap$um: m%esto 8aut alapam:" ?u raan%2a %o4 ri%e3 EduceritF ili 8dederit:"

CAPUT !!VIIIJ. DE PENE ILLORUM QUI PERCUS(S)ERINT /EBRIACOS. Si ua persona, ue esset publice ebriac$a seu ribalda uel $omines uilis conditionis aut meretrices publice !acerent tedium aut uilaniam dicerent uel !acerent alicui persone aut percuterent ali uem, et ille uel illi, cui uel uibus dicti tales !acerent aut darent uel datum est percucient uel percus(s)erint illos tales ribaldos, et $abriacos et ullis conditionis, et meretrices publicas, probando ille talis per bonos $omines uod di(c)ti ribaldi uel meretrices sibi dixeri(n)t uilaniam, condenando de soldis uadraginta ulterius in prouidentia, et arbitrio dotninationis permanere debeat, consideratis conditionibus personarum, et ualitate !acti statuto ali uo contrario non obstante" CAPUT !!!. DE OBTRU(N)CANTIBUS MEMBRUM. <uicun ue ciuium uel $abitatorum Pinguenti uulnerauerit ali uem ciuem uel $abitatorem uel !orensem, pardait11) simile membrum abs ue remis(s)ione ex tali uulnere, uod obtruncet membrum uel debilitabit ipsum taliter uod cum ipso membro adiuuare non possent, soluat marcas decem lexo uel percusso, et uin ue marcas comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et soluat medicaturaim, et stet ad co!inia per unum annum per uiginti uin ue milliaria (+"lla) distantia ubi sibi placuerit, et si !ugeret bona eius uendantur us ue ad satis!a(c)tionem dicte condenationis, et tamen ni$ilominus stet ad con!inia ut dictum est" 6t si talis excessor !ugeret, et non $aberet unde soluere di(c)tam condenationem, priuetur a castro, et districtu Pinguenti, et nun uam repatriare possit in Pinguenti nixi prius $abuerit gratiam comunis, et les&, et nixi prius soluerit dictam condenationem" Si autem talis uulneratus moriretur pro dicto uulnere, et pro dicta obtruncatione membri, ille uulnerator $abeatur ut $omicida, et condanetur in pena capitali tan uam publicus $omicida" CAPUT !!!J. SI CIUIS OBTRUNCABIT MEMBRUM FORENSI VEL ECONUERSO. 6t si ali uis !orensis obitruncabit alicui oiui uel $abitatori Pinguenti ali uod membrum uel ipsum taliter percus(s)erit uod debilitaret eum ed membro taliter uod cum ipso membro se adiuuare non posset, penitus sine remissione amputetur ei simile membrum" 6t si ali uis ciuis obtruncauerit membrum alicui !orensi uel eum taliter percus(s)erit uod debilitaret eum de membro ita uod se adiuuare non posset cum ipso membro, debeat ei amputari simile membrum, saluo uod si dominio uideibitur uod id deuenerit pro sua culpa, et de!!e(c)tu, uod dominium possit ilium percussorem condenare in uinuue marc$is denariorum uenetorum tantum, et si soluere non poterit dictam condenationem, debeat sibi amputari simile membrum, ita uad a corpore separatur"

L. 00a

1D

0000000000 11) C,d%e u i-,orni2u, radi potpunosti smisla, man%2a ri%e3 8 ui: ili 8 uod:"

CAPUT !!!IJ. DE PERCUCIENTIBUS ALIQUEM DE NOCTE Volumus, et statuimus uod si uis !ecerit ali uam dictarum percus(s)ionum uel si percuciet ali uam pesonam in nocte (+" 11") ab occasu soils us ue ad ortum solis, soluat penam duplicatam, ue super ipso casu peci!icata est"
CAPUT !!!IIJ. DE PENA /OMICIDARUM.

L. ,2.

Statuimus, et ordinamus, uod si uis decetero inter!iciet ali uam personam@ ciuem uel $abitatorem Pinguenti seu !orensem, penitus perdat personam, 11) et condametur in pena capitali taliter uod moriatur" 6t uolumus, uod si !orte ille talis $omicida !ugeret, et capi non posset, uod omnia sua bona, mabilia, et !ixa, intromitantur statim, uoroim bonorum medietas deueniat comuni 'eneciarum, et comuni Pinguenti, et allia medietas !ili%s inter!ecti, et si !ilios non $aberet propin uioribus inter!ecti deueniat, et ni$ilominus ille talis $omicida penpetuo sit banitus a castro, et districtu Pinguenti, ita, et taliter uod si uo tem pore peruenieret in !orcias comunis Pinguenti, amputetur (ei) 13 ) caput a corpore, taliter uod moriatur, et ni$ilominus bona $omicide eius dem ueniant 14) comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et !ili%s inter!ecti, ut dictum est, sicuti !oret, et reperiretur sentenciatum, et cundenatum (!) esse" Sed si dictus $omicida caperetur ante uam cundenatus !uerit, et banitus, et ante bona sua publicata !uissent comunibus, et !ili%s, ut supra, seu propin uioribus inter!ecti, et !ieret 15 ) iustitia de dicto $omicida, et amputaretur sibi caput occasione dicti $omicidi% per eum !acti, uod bona ilius $omicide non intromittantur nec per comune nec per diuissum (!) nec perdat bona sua, imo possit, et ualeat testari sua bona, et dimittere cui uel uibus uoluerit, et si non testaretur, deueniant eius bona cuicun ue de iure ea succedere debebit, non intelligendo de puro $omicidio, sed solummodo de asansinio (!), et de $omicidio cogitato"
L.,2a. CAPUT !!!IIIJ. DE PENA DANTIUM AU!ILIUM MALEFACTORIBUS

<uocienscun ue ali uis potestas, uicarius, iudices seu rectores, et uilibet ipsorum precipiet ailicui persone ipsum debere ire ad capien dum ali uem male!actorem, ui ali uid comisisset, uod illa talis persona teneatur statim obedire ipsi precepto, et ire uo sibi precipietur, et ordinabitur, et !acere, et addimplere (!) suo posse, bona !ide, et studiosse (!) ac solicite omnia ue sibi imposita, et ordinata erunt, sub pena librarum uiginti uin ue paruorum, componendarum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti" Si ille male!ator

11

$aberi non poterit, et ali ua persona prestabit auxilium, consilium aut !auorem alicui male!actori, tam in !aciendo mali!icium (!), uam in !ugiendo
11) 13) 14) 15) Gi%e3 8personam: o,d%e -na3i 8caput:" ?u man%2a ri%e3 8ei:" Pra,ilni%e %e bilo reHi 8deueniant:" Pred 8!ieret: podra-umi%e,a%u se ri%e3i 8ante

uam8"

consili%s, condenetur in libris ducentis paruorum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, sine remissione" 6t si potestas, uicarius, iudices uel rectores predicti de Pinguenti irent cum !amiliaribus suis uel cum dictis conuocatis(!) ad capiendum ali uem male!actorem uel si ali uem captum ducerent secum, et ille talis captus uel ille talis male!actor !uerit rebelis dominationi uel alicui uolenti eum capere, et detinere, et non permiserit se capi, et deduci in !orcias dominationis se de!!endendo, et ali uis ipsorum uulnerauerit eum male!actorem, se taliter de!!endentem, uel eum ui uellet ipsum de!!endere uel adiuuare, uod ille ui illum male!actorem uel ipsum iuuantem percus(s)erit, uulnerauerit uel inter!ecerit, ad nullam penam ulatenus teneatur" CAPUT !!!V. DE DEFFEINDENTIBUS DETENTOS A REGIMINE. Iuli persona liceat intromittere, de!!endere, sutostinere uel accipere uiolenter, palam uel oculte ali uam personam preter o!!iciales seu noncios L. ,1. (!), uam detinerent captam, (+" 13") sub pena librarum decem paruorum, componenda comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et soldo rum decem paruorum inclito ducali dominio" 6t si sub specie uel causa ali uarum personarum premissarum illa talis persona, ue esset taliter detenta, !ugeret, et non posset $aberi, illa talis persona ue taliter substinerit, ocultauerit, de!(!)enserit, (et) iubuerit duci ad dominium illam talem personam taliter captam, et detentam, ut dictum est, paciatur etiam di(c)tam penam, uam ille ui erat detentus debuisset pati pro ea de!!ensa, 17 ) et ocasione 15 ) pro ua erat taliter captus, et detentus" 6t si ua persona taliter accipiet uiolenter ali uam personam de pote state domini%, uam captam in sua potestate detineret, soluat comuni bus 'eneoiarum, et Pinguenti libras uin uaginta paruorum, et si soluere non poterit perdat manum, dexitram, et tamen nic$ilominus paciatur penam, uam ille detentus debuisset pati pro ea o!!ensa, et occasione ua erat detentus" 6t si ua persona clam uel oculte seu palam, de die uel de nocte, ali uo modo extraserit (!), acciperit uel !ugere seu exire !ecerit ali uam personam detentam a dominio uel carceratam uel auxilium uel !auorem ei dederit in !ugiendo, condenatur in libris uin uaginta paruorum, et similean, et talem penam, uam ille detentus, et carceratus debuisset pati" 6t si auxilium, et !auorem ui prestaret de die uel de nocte, palam uel oculte, dummodo propter dictum auxilium 1>) non !ugeret nec extra$eretur a !orcis, et carceribus dominationis, soluat solummodo libras uiginti uin ue paruorum comunibus antedictis" CAPUT !!!VJ. DE CRIDIS FIENDIS SUPRA CULPATUM DE ALIQUO MALEFFICIO.

L. ,1a.

11

Si ali uod made!!icium !actum !uerit in castro uel in districtu Pinguenti, 0000000000
17) Gi%e3 8de!!ensa: napisana %e na tom m%estu gre42om" )%esto n%e trebala %e sta%ati ri%e3 8o!!ensa: 2ao 4to 3itamo dal%e u sli%edeHo% re3enici istog pogla,l%a, osim u2oli2o se pod 8de!!en sa: mislilo reHi 8de!!ensa personae:" 15) ?a2o u i-,orni2u 8ocasione:, s %ednim 8c:, a dal%e u te2stu nala-imo tu ri%e3 pra,ilno pisanu 8oceasione:" 1>) Ia tom m%estu man%2a ri%e3 8detentus: ili 8carceratus:"

et ipso die comissi male!ici% siue in tercium diem post uam ali ua persona !ugeret siue aliter recederet a castro Pinguenti, ue esset denonciata esse culpabilis de ipso ma(le)!icio, dominium teneatur uocari !acere, et cridari illam talem personam per preconem comunis super plat$ea, uod coram ipso dominio compareat personaliter in!ra octo dies ad excusandum se de ipso mle!icio, de uo !uerit inculpatus (! inculpata)" 6t si in!ra dictum terminuim octo dierum ad excusandum se recusauerit uenire, et non uenerit, tunc $abeatur ut culpabilis, et ut uerus male!a(c)tor ilius male!ici%, et domnium teneatur tunc procedere acionabiliter contra illam taleiri personam tan uam contra publicum ma(le)!actoirem illius ma(le)!iti%, de uo !uerit inculpata, ipsius absentia non obstante" CAPUT !!!VIJ. DE PRESUMENTIBUS UIOLLARE FEMINAM VIRGINEM. Iullus audeat uel presumat ali uam mulierem uirginem de uirgini tate sua, ipsa inuita, et non consenciente, secum ducere, et si uis $oc !ecerit, penitus condenetur in pena capital%, ita uod moriatur" 6t si tails male!actor !ugeret a castro Pinguenti, et de districtu, ponatur in banno capitis, el persone, et uod debeat (in) perpetuo baniri a dicto castro, et districtu, et perdat omnia sua bona, mobilia, et !ixa, uorum bonorum comunia 'eneciarum, et Ptnguenti $abeant medietatem, et !emina uiolala al (+" 14") liam medietatem aut accipiat eam in uxorem de uoluntate dicte mulieris, et de uoluntate patris aut matris aut !ratris si existerent uel de uoluntate aliorum propin uorum proximorum, sub uorum prote(c)tione !oret, si di(c)ta uiolentia poterit legitime probari" 6t si ali uis uoluerit uiolare ali uam uirginem, et non poierit, condenetur in libris centum paruorum comunibus supradictlis, et si soluere non poterit dictam condenationem, perdat manum uel pedem, sicut placuerit dominationi" CAPUT !!!VIIJ. DE PRESUMENTIBUS UIOLARE FEMINAM MARITATAM UEL U0DUAM. Si uis uiolare presumpserit ali uam !eminam maritatam uel religiosam, et eam uiolauerit inuitam, et cotra suam uoluntatem, ue uidem mulier sit bone !ame, et (per)maneat sub prote(c)tione mariti sui, ominino condenetur in pena capitali, ita uod moriatur, si $uiusmodi uiolentia legitime probari poterit" Si uero uiolare uoluerit, et ne uiuerit, condenetur in libris centum paruorum comuni 'eneciarum, et Pinguenti, et soldis decem inclito ducali dominio, contine (!) 1B) interlo uendo uigore consuetudinis anti ue de !orci%s" 6t si uis uiolaret ali uam uiduam inuitam, et contra suam uoluntatem, ue sit bone !ame, simili modo perdat personam, talitr uod abscidatur sibi caput a corpore, taliter uod moriatur

L. ,2.

13

uel accipiat ipsam mulierem in uxorem, si placebit ipsi mulieri ipsum accipere in maritum" 6t si uiolare uoluerit eam, et non poterit, condenetur in libris centum paruorum, et soldis, ut supra, et pro ualibet uiolatione predi(c)ta mittatur ad con!inia eitra terram per uiginti uin ue miliaribus" 00000000000
1B) ?a ri%3 treba da -na3i EcontinueF"

L. ,2a.

CAPUT !!!VIIIJ. DE UIOLANTIBUS FEMINAM QUE NON SIT BONE FAME. Si uis uero uiolauerit ali uam aliam !eminam, ue publice !uisset alias in adulterio comprensa (!), puniatur, et condenatur ixi bonis tanturn seu in pena pecuniaria, secundum arbitrium, et uoluntatem domini% iuxta conditiones personarum" 6t si uiolare uoluerit, et non poterit, ut di(c)tum est, in pecunia tantum condenetur secundum uoluntatem, et discretionem domini%, consideratis uailitatibus, et conditionibus personarum" CAPUT !!!!. DE RAPTORIBUS UIRGINIS UEL ALIARUM MULIERUM. Iulius audeat secum ducere uel portare extra terram Pinguenti ali uam puel(l)am uirginem, uod si !ecerit accipiat eam in uxorem de uoluntate, et consensu illius puel(l)e, etl patris, matris aut !ratris, uorum existerent, aut de uoluntate aliorum proximorum propin uorum, sub uorum gubernatione esset di(c)ta puel(l)a" 6t si eam non acciperet in uxorem, puniatur, et condanetur in pena capitali, ita, uod moriatur, si poterit $aberi" 6t si non poterit $aberi, baniatur perpetuo a castro Pinguenti, et districtu, ita uod si uo tempore peruenerit in !orcias dominationis, amputetur sibi caput, ita uod moriatur" 6t si uis duxerit secum ali uam uxoratam seu religiosam, sine remissione perdat personam, et illa talis mulier comburatur, excepto tamen uod si non placebit marito illius mulieris, uod talis uxor sua comburatur uel uod ille uir inter!iciatur, tune utrius ue ipsorum sit liber, et absolutus, et uod ad ali uam penam ambo ipsi predicti non teneantur" 6t si predicti tales raptores !ugerent, perpetuo baniantur" Sed si ali uis (+" 15") taliter duxerit ali uam aliam mulierem, $oc maneat, et consistat in discretione domini%, et prouidentia dominationis"

L. ,5.

CAPUT !!!!J. DE PENA ILLORUM QUI CONTRA/UNT MATRIMONIUM CUM ALIQUA SINE VOLUNTATE PARENTUM. Iullus decetero sit ausus per se uel per alios contra$ere matrimonium uel !acere contra$i cum ali ua (puel(l)a ente in patestate patris uel ma tri uel !ratrum aut sororum siue suibmis(s)a tutoribus, comimissari%s uel procuratoribus, nixi prius esset de uoluntate predictorum $aben tium ad regendum di(c)tam puel(l)am, et ille talis secdutor (! seduetor) siue contra$ens dictum matrimonium, ut dictum est, condenetur in libiris uingentis paruorum, cuius pene medietas deueniat comunibus 'eneciarum,

14

et Pinguenti, et alia medietas supradictis rectoribus dicte puel(l)e" 6t si non solueret dictam penam seu !ugeret, sit perpetuo !orbanitus a castro, et districtu Pinguenti, taliter uod si ali uo tem pore perueniret ad manus siue in potestate domini%, uod tunc dominatio teneatur procedere contra eum iuxta penam predictam in!ra uindecim dies, sub debito sacramenti, et sub pena componenidi dictam penam comunibus antedictis in duplo" 6t $oc sempre !irmun sit" CAPUT !!!!IJ. DE DANTIBUS MALEFICIUM ALICUI AD MANDUCANDUM. <uic uam dederit alicui ad manducandum uel ad bibendum ali uod male!icium siue !ecerit alli uod aliud male!icium uel sortilegium animo, uoluntate, (et) intentione, ut pro ipso male!icio uel sortilegio ali uis $omo uel mulier seu alia persona deberet mori, si erit uir suspendatur per gulam, taliter uod moriatur, (+" 15a") et si erit mulier comburatur, taliter uod moriatur" Si uero pro illo tali male!icio aut sortilegio, !acto uel dato alicui, ali ua persona amittetur membrum uel in bonis 1D) iuxta arbitrium, et uoluntatem dominationis"

L. ,5a"

CAPUT !!!!IIJ. DE FACIENTIBUS SORTILEGIA SEU FATURAS. Si ali uis $omo uel mulier !ecerit ali uod sortilegium seu male!icium pro uo ali uis $omo uel mulier se odio $abeant aut maliciose !ecerit id uod dicitur amatoria uulgo, et $oc legitime probatum extiterit, condenetur illa talis persona predicta, ue ali uod predictorum !ecerit, in libris uin uaginta paruorum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, uod si soluere non poterit istam condenationem, !rustetur, et baniatur perpetuo a terra, et districtu Pinguenti" CAPUT !!!!IIIJ. DE SAGITANTIBUS BALISTANTIBUS UEL LANCEANTIBUS IN ALIQUO STRIDO. Si uis in Pinguento sine licentia dominationis in ali uo rumore uel rixa ali uem, irato animo sagitauerit, balistauerit uel lanceauerit, soluat libras decem, et si proiecerit lapides soluat libras uin ue paruorum comunibus predictis, nixi ad de!!ensionem sue domus proprie nec illud esset contra comune Pinguenti, perdat11) manum dextram uel eam redimat pro marc$is decem a comunibus 'eneciarum, et Pinguenti" CAPUT !!!!V. DE NON EUNTIBUS AD FACIENDUM CUSTODIAM. Crdinamus uod si preceptum !uerit alicui ciui uel $abitatori Pinguenti per dominium uel per preconem comunis uel per suum capitaneum decene (!)11) !acere custodiam, tam de die uam de nocte, et ipse non !aciet dictam custodiam seu non ibit, et non custodiet ac obe diet uel si recedet a dicta custodia sic sibi data, et ordinata, et imposita, nun uam11a) sit sibi licitum

L. ,6.

15

recedere, et non13) perseuerabit in ea custodia !acienda us ue ad $oram uam debet custodire, prout sibi ordinabitur, soluat
0000000000 1D) ?a% dio re3enice :uel in bonis8, gre42om %e stili-iran u i-,orni2u" ?rebalo %e sta%ati :condemnetur in bonis8" ' tom %e smislu interpretiran ta% i-ra- u no,i%em bu-ets2om statutu i- 1555" god" 11) (spred ri%e3i :perdat8, trebalo %e, radi potpunosti smisla, %o4 biti pisano :et in tali casu8" 11) ?a2o u i-,orni2u" Ie%asno %e da li ta ri%e3 sto%i gre42om m%esto :decenter8 (!acere) ili %e pisana oma42om um%esto :debere8 (!acere)" Ia%man%e %e ,%ero%atno, da %e imala da -na3i slu;ba 2apetano,a" ' no,i%em statutu, ta% %e dio re3enice ispu4ten" 11a) ' i-,orni2u pred :nun uam8 man%2a %o4 :a ua8" 13) Pred :non8 trebalo %e, radi smisla, %o4 doHi :si8"

comunibus antedictis soldos decem paruorum si !uerit custodia noctis, si uero !uerit custodia diei soluat gros(s)os duos uenetos" CAPUT !!!!VJ. DE RECUSANTIBUS DARE PIGNUS CAMERARIO COMUNIS. Si camerarius seu preco comunis Pinguenti ex parte domini% pecierit pignus sibi dari ab ali ua persona, tam a uiro uam a !emina, ui uel ue sit sui iuris, scilicet patronus uel patrona sue domus, et sue !amilie, et si ille uel illa cui dictum pignus petetur a dicto camerario seu precone recusauerit seu denegabit aut nolet ne ue dabit dictum pignus illi camerario uel preconi, condenetur ilia talis persona, ue non dederit dictum pignus, ut dictum est, in soldis uadraginta paruorum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et soldis decem paruorum inclito ducali dominio nomine s!orci% (!),14) et uod in $oc credatur tantum relationi, et dicto seu uerbo illius talis camerari% uel preconis, ui dictum petierat" CAPUT !!!!VIJ. DE CAPIENTIBUS ALIQUEM SINE LICENTIA REGIMINIS. Iulli liceat decetero intromittere seu capere uel tenere ali uem ciuem uel $abitatorem castri Pinguenti seu !orensem personaliter, aibs ue licentia domini%, nisi esset !ur uel latro mani!estus uel male!actor aut debitor inuentus in !uga uel seruus proprius uel mercenarius, sub pena librarum uiginti (+" 17a) paruorum, cuius pene medietas deueniat comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et alia medietas illi detento" CAPUT !!!!VIIJ. QUOD NULLUS FACIEAT ($)25) REPRE/ENSALIAS26) SINE LICEN.TIA REGIMINIS. (tem nullus ciuis uel $abitalor castri Pinguenti audeat !acere ali uas repre$ensalias siue pignerare ali uem !orensem sine licentia dominationis Pinguenli nec ali uis audeat 3um sociare ad dictas reprensalias !aciendas, sub pena librarum uiginti uin ue paruorum, componenda comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et restituendi dicts pignera, et res acceptas sine omni tenore, et tamen teneatur satis!acere omne damnum, uod inde posset accidere tam comuni uam diuissione predicta seu occasione" (nsuper illi ui licentia dominationis rcprensalias tolaliter !ecerit, teneantur die ua uenierint in Pinguentum presentare illas reprensralias, et pignera integre dominio, sub dicta pena, et $uiusmodi presentatio, et omnes res presente(!) manu notari% scribantur, et denotentur" CAPUT !!!!VIIIJ.

L. ,6a.

17

DE REPRE/ENSALIS FACTIS SUPER ALIQUO CIUE UEL /ABITA. TORE PINGUENTI CAUSA ALTERIUS. Si uero represalie !acte !uerint super ali uo ciue uel $abitatore Pinguenti occasione alterius ciuis uel $abitatoris nostri, uolumus uod ille pro uo seu cuius causa uel cuius !acto uel debito dicte represalie !acte !uerint, teneatur et
0000000000 14) ?a2o u i-,orni2u" 15) ?a2o pisano u 2ode2su" 17) ?a2oJer ta2o u 2ode2su"

debeat excutere seu satis!acere bona, taliter accepta, integre cum suis propris bonis, et expensas, sub pena terci% pluris" 6t $oc !aciat sine damno cominis uel diuisi, intelligendo si dicte represalie rationabiliter essent !acte" CAPUT L. L. ,#. )
27

L. ,72#)

DE DESTRUENTIBUS UINEAS ET COMBURENTIBUS DOMOS AUT (L.,#.27) AUFERENT,BUS BESTIAS ALIENAS SEU EFFUDENT,BUS UINUM PER TERRAM. Si alicui persone in castro Pinguenti eius ue districtu clam uel oculte seu palam tarn in die uam in nocte, !uerint uinee seu uites inoise aut aliter deuastale aut domus !uerint combuste uel uinum traclum aut e!um per terram aut e ui siue boues aut aseli !uerint occisi aut ,ulnerati malo modo inter castrum Pinguenti, et male!actur $uiusmodi non poterit reperiri, comune teneatur, et debat integre domino rei omnia sibi !acta re!!icere, et restaurare" Si uero malesactor capi poterit, et $aberi, emendet ille male!actor domino rei damnum illud in duplo, et soluat libras decam paruorum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti" Si damnum datum !uerit a centrum soldis superiusus ue ad decem libras paruorum, simili modo emendet domino rei in duplo damnum, et soluat comunibus antedictis libras uiginti uin ue paruorum, et si damnum datum !uerit a decem libris paruorum superius, male!a(c)tor emendet domino rei damnum in duplo, et comunibus antedictis soluat libras uin uagnita paruorum" 6t si talis male!actor non $abuerit ,nde possit soluere, perdat manum dextram, et sit perpetualiter in banno castri Pinguenti, et comune teneatur satis!acere domino rei damnum" (ntel(l)igatur tamen de predictis omnibus penis@de domibus combustis, de uineis (trun) catis, incisis uel destructis, et de uino tracto seu e!(!)uso per terram, de e uis uero bobus et aselis occisis, inter castrum Pinguenti ille ui (+"1Ba") occiderit, emendet domiono rei damnum in duplo, et soluat comunibus 'eneriarum, et Pinguenti libras decem paruorum, et si male!actor $uismodi non poterit reperiri, comune satis!aciat domino rei damnum" 6t si talis male!actor poterit capi, et non $aberet unde soluere supradictam penam, !rustetur, et buletur, et banicetur perpetuo a castro Pinguenti" =e ali%s uero besti%s, ille ui occiderit, emendet domino damnum in duplo, et uadraginta soldos comunibus antedictis componat, tam inter uam extra castrum Pinguenti" Verum tamen si e uus, bos uel aselus oc(c) isus !uerit extra castrum, ille ui occiderit emendet domino rei damnum in duplo et comunibus 'eneciarum et Pinguenti soldos centrum paruorum" 6t similiter inteligatur de !oenis, et paleis combustis, et oleis combustis, et bladis, et si male!actor $aberi non poterit, eti si poteritteneatur ad penam pre dictam, (et) ni$ilominus comune debet re!!icere damnum, ut supra"1>) Ios Andreas Kembo pro illustrissimo ducali dominio Venetiarum potestas et capitaneus (ustinopolis, cognitor delegatus a prelibato illustrissimo dominio nostro, prout patet eisdem ducalibus litteris ad corrigendum uoddam statutum comunitatis Pinguenti de damnis oculte !actis, (et) soluendis per dictam

15

comunitatem, uando dator damnorum non reperitur, et cetera, prout in eo" <uarum uidem litterarum serie capitali, (et) particularis inter cetera in eis descriptis, tenor talis est ,idelicet@
0000000000 15) Iaslo, (rubri2a) 5D" pogla,l%e (caput), 2ao i sam te2st, prela-i u i-,orni2u s 17" lista (!olio) na 1B" Ia 15" i 1>" listu na2nadno %e drugom ru2o, ispisana ispra,a 2opars2og na3elini2a i 2apetana, Andri%e Kembo, po,odom predsta,2e i-aslani2a (orator, nuntius) bu-ets2e opHine u predmetu i-m%ene (re!ormatio) o,og pogla,l%a" ?u re!ormaci%u donosimo i-a o,og pogla,l%a " 1>) Stil te posl%edn%e re3enice pogla,l%a nepotpun" S,a2a2o ,idi se da se i u tim ostalim slu3a%e,ima ima%u analaogi%om prim%en%i,ati predn%a na3ela"

L ,7a

.ristop$orus )auro, =ei gratia dux 'enetiarum, et cetera, nobilibus, et sapientibus ,iris Andrea Kembo, potestati, et capitaneo (ustinopolis, et successoribus suis !idelibus dilectis salutem, et dilectionis a!ectum" Venerunt nuper ad nos oratores, et nunci% !idelis comunitatis nostre Pinguenti exponentes inter cetera, uod in pleris ue casis occursis, et cetera" .eterum uoniam pre!ati subditi nostri pecierunt certum statutum suum uod nos alias ad eorum instanciam con!irmauimus de damnis ue oculte in!eriuntur satis!aciendis per comiunitatem Pinguenti, uando dator damnoruim non reperiatur, per Ios impresentiarum(!) reuocari, uoniam cedit in graue damnum suum, et Ios tuc reseruauimus !acultatem nobis addendi, corrigendi, et minuendi, tam ipsum uam reli ua alia statuta per Ios con!irmata, remittere ad 'os deliberauimus cognitionem istam, mandantes uobis, uod audire, et intelligere debeatis pre!atos !ideles nostros, deinde ue disponere, et deliberare in re ista, sicut melius, et decentius esse noueritis" Las autem registrari !aciatis in actis cancellarie, deinde registratas presentanti restitui" =atum in nostro ducali palatio die //((9 mensis Iouembris, indictione ((9 )....+V(((9" A tergo nobilibus, et sapientibus ,iris Andree (Kembo), potestati, et capitaneo (ustinopolis, et successoribus suis" Gecepte die //V((9 =ecembris 145D" (ntellects discretis ,iris magistro Petro, sartore, et Kertono Gumenic$, nuncici%s (! nunci%s) predicte comunitatis (+" 15a") Pinguenti, cum litteris credencialibus spectabilis (domini ?adei) de <uirino, potestatis Pinguenti diei uinti #ebruari% presentis, nomine dicte comunitatis exponentibus, uod cum in uolumine statutorum dicte comunitatis Pinguenti, inter cetera statuta continentia, $oc speciale statutum, 3D) uod cum emergit in castro Pinguenti, et eius districtu, uod damnum ali uod in!ertur alicui persone oculte in ,ineis, domibus combustis, ,ino extracto uel e!!uso, e uis, bobus, (et) aselis oc(c)isis uel malo modo uulneratis, (et) dator talis damni non reperitur, dicta comunitas Pinguenti teneatur ad emendationem illius damni, sicut in dicto statuto di!!usius declaratur@ ,igore cui(u)s persepissime euenit eandem comunitatem talia uel e ue similia damna soluere, et emendare oportere, et pro obseruantia $uismodi statuti in dies in!inita occurant damna, inpossibilia dicte comunitati et $ominibus Pinguenti in totalem eorum consumptionem, et detrimentum, eo maxime considerato uod ,icinantur cum territori%s serenissimi imperatoris, per cuius incognitos subditos, se in territorium istud Pinguenti extendentes, occulte $uiusmodi in!inita perpetrantur damna, ad ue re!icienda predicta comunitas, et $omines Pinguenti grauantur, uod in$umanum est, et penitus a iure alienum, propter uod petierunt cum instancia auctoritate nobis commissa circa cor(r)ectionem eiusmodi statuti sibi de opportuno iuris remedio subueniri, et dictum statutum in ea parte tantum corrigi, ut sine $oc dispendio, et iactura uiuere paci!ice possint, sub umbra pre!ati illustrissimi ducalis domini% nostri, et pro delin uentibus taliter penam non pati" Visa uidem !acultate, et auctoritate

1>

L. ,".

nobis attributa a prelibato illustrissimo dominio nostro, ,iso ue, et diligenter examinato dicto statuto, et inspectis omnibus proinde inspiciendis, considerato(+" 1>") ue, uod nulla dispositio, tam diuini uam $umani iuris, patitur, uod inscius pro culpabili pena inc(usatur), uod si per dispositionem alicuius ordinis siue municipalis legis

000000000000 1B) Vidi bil%" '- pogla,l%e 5D" C,d%e donosimo i-m%enu (re!ormatio) tog pogla,l%a" 3D) ' i-,orni2u na tom m%estu man%2a %o4 ri%e3 EinueniturF ili sli3no"

aliter statuitur, penitus a iusticia, et e uitate absurdum, et alienum est, atenta etiam ad$erentia con!inium inter dictam comunitatem, et subditos imperialis maiestatis a uibus per!acile dicta damna comimit(t)i possunt, ut superius allegatum est, ,t ue prebeatur materia unicui ue rem suam costodiendi, ,olentes igitur $uic tali in$umane dispositioni statuti prouidere, et corrigere, merito uantum corrigendum uenit, et perspicere iuris e uitate seruata, ad indemmnitatem dicte !idelis comunitatis, auctoritate predicta nobis commissa, statutum predictum sub dispositione, et tenore premissis in $ac parte tantum de damnis predictis datis, et re!iciendis per dictam comunitatem, sentencialiter cassamus, irritamus, et an(n)ullamus, illud ue penitus aboleri, et annul(l)ari mandamus, ita uod decetero uantum ad $anc partem nullius sit ualoris, declarantes ue ac corrigentes, uod decetero si talia aut similia damna in Pinguento aut districtu occulte data !uerunt (! !uerint) in uineis, domibus, uino uel inter!ecta, uulnerata siue derobata (! derubata) !uerunt (! !uerint) animalia aut aliter uouismodo peipetrata, et commissa !uerunt (! !uerint), sicut per dispositionem dicti statuti declaratur, et si dator talium damnorum $aberi non poterit, dicta comunitas, et $omines Pinguenti ad emendationem siue re!ectionem $uiusmodi damnorum siue damni nullactenus (! nullatenus) in uiectari (! in uietari) aut molestari possit (!) ,igore $uius presentis nostre declarationis, et correctionis, sed contra damnatores principales, et culpabiles $abeatur in uisitio" Geli ua uero in dicto statuto declarata, et ordinata in sui roboris !irmitate duratura relaxamus"31) ((dcirco auctoritate ducali premissa, et in executione ipsius re uirimus Vos spectabilem dominum ?$adeum <uirino, $onorandum potestatem Pinguenti, et successores ,estros, uatenus $ec prescripta per Ios sit, ut premittitur, annullata, declarata, et correcta uantum ad Vos spectat obseruare, et obseruari inuiolabiliter !acere debeatis, !aoientes $as nostras in ,olumine statutorum istius !idelis comunitatis ad !uturorum memoriam registrari, et registratas dicte conrunitati restitui" <uas in premissorum !idem ac robur iussimus sigilli Sancti )arcd iinpressione imiuniri" =atum (ustinopoli uinto #eruari% millesimo uadringentesimo septuagesimo, indictione tertia)" #ranciscus #osc$ari, =ei gratia dux Venetiarum, et cetera, nobillibus (!), et sapientibus uiris (oann% #er(r)o, de suo mandato potestati Pinguenti suc(c)essoribus suis !idelibus dilectis salutem, et dilectionis e!!ectum (! a!!ectum)" 000000000000
31) Ia tom m%estu s,r4a,a pri%epis preina2e (re!ormatio) 5D" pogla,l%a bu-ets2og statuta" Prepisan %e bitni, meritorni, dio re!ormaci%e statuta, u- ispu4tan%e -a,r4ni$ !ormula" )i smo dal%e u -agradama dali i te -a,r4ne !ormule re!ormaci%e, pogoto,o -bog dataci%e, 2o%a %e u pri%episu,

1B

2o%i se nala-i u na4em, ru2opisnom statutu, na 15" i 1>" listu, ispu4tena" (- -a,r4ni$ !ormula te re!ormaci%e ,idimo, da %e tada4n%i bu-ets2i na3elni2 (potestat) ?ade% <uirino (<airinus) bio oba,e-an da sa3ini pri%epis spomenute re!ormaci%e i da ga u,rsti u sam s,e-a2 (,olumen) statuta na odgo,ara%uHe m%esto" ?o %e on o,im pri%episom i u3inio, u,rsti,4i ta% pri%epis u statut u- pogla,l%e 5D", na 2o%i se re!ormaci%a odnosila" Pri trans2ripci%i pri%episa re!ormaci%e, 2o%i se nala-i u na4em, ru2opisnom, statutu, ut,rdili smo dosta ra-li2a u pisan%u i-meJu tog pri%episa i slu;benog te2sta re!ormaci%e, ob%a,l%enog u- no,i, 4tampani, bu-ets2i statut i- god" 1555" Posebno %e ,a;na ra-li2a u tom 4to se %edan od d,o%ice i-aslani2a (orator, nuntius), bu-ets2e opHine, 2o%i su u ime s,o%e opHine tra;ili tu re!ormaci%u statuta, -o,e u slu;benom, 4tampanom, te2stu re!ormaci%e 8Kertono .ullenida:, do2 se ta% isti u pri%episu re!ormaci%e, 2o%i se nala-i u na4em, ru2opisnom, statutu na-i,a 8Kertono Gumenic$:" S,a2a2o %e to3an ta% posl%edn%i na-i,, %er %e bu-ets2i na3eni2 -nao bol%e pre-ime s,og i-aslani2a" =o te %e ra-li2e u pisan%u sigurno do4lo 2ri,im 3itan%em pr,otnog, i-,ornog te2sta re!ormaci%e, pri n%ego,o% ob%a,i odnosno 4tampan%u"

Pro parte comunitatis Pinguenti suplicatum est nostro dominio, ut statuta, et ordines sue ciuitatis con!irmare dignemur, cor(r)igendo ea in tabulis (!talibus) capitulis, sicut in !oleo(!), uod presentibus introclusum ,obis mittimus, ,idebitis contineri" 6orum ita ue ciuium supplicacionibus an(n)uentes ipsi (!ipsa) eorum statuta tenore presentium con!irmainus, et uolumus, uod, !actis illis cor(r)ectionibus, ue (in) incluso !oleo continentur, dicta statuta obseruare, et obseruari !acere, in eo uod ad 'os attinet, !aciatis" Iostro tamen dominio arbitrium reseruamus addendi, m%nuendi% (!minuendi), et cor(r)igend% statuta predicta, sicut, et uando uidebitur dominio nostro" =ata in nostro ducali palatio de //V(9 mensis )ai%, /V indictione 1435" (A tergo)" Iobilibus, et sapientibus uiris (oanni #erro, potestat% Pinguenti, et suc(c)essoribus suis"31) L. ,#a.11) CAPUT LJ. DE NON MUTUANDO SUPER PIGNERE AL,CUI SERUO UEL MERCENARIO. Ali uds tabernarius uel ali ua alia persona non recipiet nec mutuet super pignus aut super ali uas res seruorum uel mercenariorum aut subpositorum alicuius ciuis uel $abitatoris Pinguenti, et !ilioruin minoris etatis alicudus ciuis uel $abitatoris Pinguenti, sub pena soldorum uadraginta paruorum, componenda comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et res totaliter (! taliter) recepte sint et(iani) restituende domiino rei seu patrono sine tenore, (+" 1D") et sine denari%s, ne ue !iat ratio de dicto !amulo seu mercenario uel !ilio, non $abente etatem, illi ui reciperit dictum pignus" CAPUT LIJ. DE NON TENENDO TABERNAS APERTAS POST TERCIAM CAMPANAM. Iullus tabernarius audeat tenere tabernam apertam uel uendere uinum nec ali uis audeat stare uel intrare tabernas de nocte post sonum campane tercie, sub pena soldorum uadraginta pro uolibet contra!aciente, et ualibet uice, cuius pene medietas accidat comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et alia medietas accusatori" CAPUT LIIJ. QUOD NULLUS RECEDAT CELATE PER FRAUDEM. Iullus sit ausus recedere a taberna celate uel uiolenter nixi prius soluat tabernario uinum receptum ibidem, sub pena soldorum uiginti paruorum, comunibus 'eneciarum, et Pinguenti applicanda pro rixis euitandis"

L. 2-.

1D

44444444444
31) ' na4em, ru2opisnom, statutu, na don%em rubu lista 15", na 2o%em %e listu ispisana i spomenuta i-m%ena (re!ormatio) 5D" pogla,l%a (caput) statuta, nala-imo i pri%epis pot,rde (con-!irmatio) starog bu-ets2og statuta, i- 1435" godine, 2o%i o,im radom ob%a,l%u%emo" ?a %e pot,rda statuta ,eH ob%al%ena u u,odnom di%elu no,i%eg, 4tampanog, bu-ets2og statuta i- 1555" godine" (pa2 %e donosimo pono,no u pri%episu, radi potpunosti pri%episa starog bu-ets2og statuta, 2ao i radi ne2i$ ra-li2a u 3itan%u te2sta" Posebno isti3emo, da %e indi2ci%a u ob%a,l%eno%, 4tampano%, pot,rdi na4eg, starog, statuta o-na3ena s bro%em 8/((:, do2 ta indi2ci%a u pri%episu u,r4tenom u na4, stari statut, oda2le, 2a2o re2osmo, prepisu%emo tu pot,rdu statuta, nosi bro% 8/VM:, t%" decima uinta" ?a ie o-na2a indi2ci%e to3na, %er se sla-e s godinom 1435", 2ad %e bio od strane mleta32og du;da, #ranciscus #oscari, pot,rJen stari bu-ets2i statut i- godine 1435" 33) (-a pri%episa ispra,a, 2o%e su interpolirane u i-,orni2u na listo,ima 15" i 1>", nasta,l%amo s dono4en%em dal%n%eg te2sta statuta"

CAPUT LIIIJ.
DE ACCIPIENTIBUS CAPUT/EUM UEL PILEUM A CAPITE ALTERIUS.

<uicun ue accipiet caput$eum, pileum, cultelum uel aliam rem alicui contra uoluntatem eius, si ciuis erit uel !orensis, soluat soldos decem paruorum, uorum medietas deueniat comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et alia medietas illi cui acceptum !uerit, et restituat statim rem acceptam illli cui erat" CAPUT LV. DE FURANTIBUS REM ALIENAM. <uicon ue (!) !uratus !uerit uel depredatus rem ualoris unius soldi, emendet uiginti soldos, et si ( )ui ue ad decem soldos !uratus uel derobatus !uerit, emendet pro uolibet soldo uiginti soldos paruorum (+" 1Da") comunabus 'enetiarum, et Pinguenti, et emendet !urtium seu derobationem domino rei, et si soluere ne uiuerit, !rustetur, et buletur, et baniatur a castro Pinguenti" Si uero ab inde superius !uratus !uerit uel depredatus, $oc remaneat, et sit in arbitrio dominationis ad puniendum, et condenandum in maiori pena iuxta conddtiones personarum, et rei" CAPUT LVJ. DE FURANTIBUS LIGNA SARMENTAS PALEAS SIUE FOENUM AUT /ERBAS. <uicun ue !uratus !uerit alienas paleas siue alienum !oenum, sanmenta seu ligna aut $erbas alienas, componat comunibus antedictis soldos uiginti paruorum, et uigintd domino rei, et uiginti accusatori, et emendet damnum domino rei in duplo, saluo uod si illi ui non $abuerint etatem !urati !uerint, solua(n)t medietatem pene tantum" Ac etiam nulla persona, masculus uel !emina, paruus uel magnus, audeat ire per alienas udneas accipiendo uites, paleas, sarmenta uel buscando uel !aciendo aut dando damnum, sub pena uiginti soldorum, componendorum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et uiginti soldorum accusatori, et uiginti soldorum domino rei, et satis!aciendi damnum in duplo domino rei, et uilibet possit accusare supra suum uel alienum damnum, et eius accusa ualeat, et teneatur, licet non $aberetur (!) testem" CAPUT LVIJ. DE FURANTIBUS VUAS ($ UVAS) ALIENAS ET ALIENAS FRUGES. Si uis !uratus !uerit alienas ,uas, !ruges, !ructus, et $erbas in ortis, soluat libras tres paruorum, ,idelicet soldos uiginti comunibus antedictis, et soldos (+" 11)

L. 2,.

11

uiginti accusatori, et soldos uiginti domino rei,34) et soluat35) domino rei in duplo, saluo uod si illi, ui non $abuerint etatem $oc !ecerint, solua(n)t medietatem pene tantum" 6t si uis ultra unum galerum !uratus !uerit alienas ,uas, !ructus, et $erbas, soluat libras decem paruorum, de uibus accusator soldos uadraginta $abeat, et comunia 'eneciarum, et Pinguenti residuum, et
000000000000 34) (- tog ,idimo, da %e %edna libra sadr;a,ala 1D mali$ soldi" 35) Ia tom m%estu i-,orni2a i-a 8soluat: man%2a %o4 ri%e3 8damnum:"

illi ui !urati !uerint soluant domino rei damnum in duplo" 6t si uis !uratus !uerit in nocte dictas uuas, !ructus, et $erbas, ab occasu solis us ue ad ortum solis, soluat penam duplicatum, ut supra, et damnum extimari debeat, et uilibet $abens etatem accusare possit semper (!)37) suo, et alieno damno, et eius accusa ualeat licet non $abeat testes" CAPUT LVIIJ. DE PROICIENTIBUS AQUAM IN VIAM PUBLICAM DE ALTO. =ecetero alicui persone non liceat de die nec de nocte proicere a balc$ionibus siue scalis, !enestris seu lobiis, et !osolis de alto a uam inondam in uiam comunis nee ali uam turpitudinem, sub pena uiginti sodlorum comunibus antedictis, et decem soldorum accusatori" 6t si ua persona proiciet dictam a uam uel turpitudinem, ut dictum est, super ali uam personam, soluat dictam penam duplicatam" Ac etiam nulla persona, parua uel magna, audeat ponere uel proicere a basso uel ab alto in ali ua strata publica uel in ali ua uia consorcium necin !osato comunis ali uam turpitudinem !etidam, uiniacias nec !imuim, sub pena (+" 11a") uiginti soldorum pro ualibet persona contra!aciente, et uod $oc35) semper dominatio teneatur accusatores secretos, et credatur dicte accuse accusatori per sacramentum, abs ue testibus, $abente accusatore medietatum pene, et comunibus 'eneciarum, et Pinguenti aliam medietatem" CAPUT LVIIIJ. DE PONENTIBUS IGNEM IN SILUIS ET IN TERRUTORIJS COMU. NIS DIUISSIS. Iulla persona audeat portare ignem in siluds comunis uel in alienis banitis seu in districtu castri Pin uenti, pro uo igne !iat damnum comuni uel diuersis personis, sub pena librarum octo paruorum, cuius pene medietas accidat comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et alia medietas illi ui eum accusauerit" 6t si uis contra!acerit soluat damnum totum in duplo, uod reperiatur !ore !actum nomine dicti ignis" 6t si soluere non poterit dictam penam, et dictum damnum, amittat manum dextram, taliter uad separatur a persona sua, et si !ugeret, uod perpetualiter sit banitus a castro, et districtu Pinduenti, et semper existat in dicta pena, et $oc intel(l)igatur ante uindecim dies mensis )arci%" CAPUT L!. DE PORTANTIBUS IGNEM DE NOCTE. Statuittius, et ordinamus, uod nulla persona, parua uel magna, audeat portare per castrum Pinguenti de nocte ignem, sub pena uiginti soldorum, pro uolibet contra!aciente in ualibet uice, excepto uod in casu rumoris possint accendi

+" 11a"

11

L. 22.

(+" 11") !aces, et alia luminaria ad $onorein domini%, et conseruationem, et de!!ensionem castri Pinguenti"

000000000000
37) Gi%e3 Esemper: pisana gre42om m%esto 8super:" 35) (spred ri%e3i 8$oc: %o4 man%2a u i-,orni2u ri%e3 8super:"

CAPUT L!J. DE INCIDENTIBUS ET APPORTANTIBUS LIGNA DE SILUIS. Iullus ciuis uel !orensis, paruus uel magnus, masculus uel !emina, audeat incidere uel asportare de siluis uel nemoribus banitis comunis Pinguenti seu diuersarum personarum linea (! ligna) sic$a uel uirida, sub pena librarum trium paruorum, et pene medietas accidat comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et alia medietas accusatori, sine ali ua remissione, et termino, et uelibet persona, $abens etatem, super suo, et alieno damno accusare possit, et eius accuse credatur, et ualleat abs ue sacramento" CAPUT L!IJ. DE PORTANTIBUS UITAS ($)1") UEL LIGNA ARBORUM. Iullus decetero audeat conducere uel apportare in castro Pinguenti uites uinearum, oliuaria uel ligna alicuius arboris !ructi!ere, sine licentia dominationis, per totum annum nisi a !esto sancti )ic$aelis de mense Septembri us ue ad !estum Cmnium Sanctorum, sub pena soldorum uadraginta paruorum pro ualibet uice, cuius pene medietas sit comunium 'eneciarum, et Pinguenti, et alia medietas accusatoris" CAPUT L!IIJ. DE FACIENTIBUS DAMNUM IN UINEIS CAMPIS ET TERRIS AL,E NIS. Si uis !ecerit damnum in uinea, campo seu terra alterius, ,idelicet arando, ligonicando uel incidendo de terra alterius uel aliter deuastando, emendet, et satis!aciet domino pos(s)essionis totum damnum in duplo, et componat comunibus predictis libras uatuor paruorum" L. 22a. CAPUT L!IIIJ. DE EUNTIBUS PER POS(S)ESSIONES ALTERIUS. <udcun ue publicauerit (!)3B) iuerit uel transitum !ecerit per uineas, campos uel pos(s)essiones seu ter(r)itorium alterius, sine licentia domini uel pos(s)essoris, componat soldos decem comunibus antedictis, et soldos decem paruorum domino pos(s)essionis, et soldos decem accusatori, et satis!aciat damnum, uod !ecerit, domino rei in duplo, et uilibet accusare possit, tam supra (!) 4D) suo uam alieno damno, et eius accusa ualeat, et credatur sibi, licet non $abeat testes, saluo uod illi ui iuerint ad !ontes, per alienas pos(s)essiones, non teneantur ad ddctam penam"

13

000000000000
3>) :uitas: -na3i 8uites:, 2ao 4to uostalom dal%e u te2stu pra,ilno sto%i" 3B) 8publicauerit: gre42om m%esto 8publice:" =o te %e gre42e sigurno do4lo misaonim asonanci%om pri pisan%u te ri%e3i 8publice: i iduHe 8iuerit:" 4D) *re42om m%esto 8super ili 8supra:, ali %e tada i-a toga trebalo sli%editi 8suum uam alienum damnum:"

C A P U T L!V. DE FACIENTIBUS /ERBAM IN PRATIS UINEIS SEU CAMPIS SEMINATIS. Iullus paruus uel magnus audeat !acere $erbam in pratis uel uineis seu in campis alterius, alienis, seminatis, sub pena componendi soldos decem comunibus predictis, et soldos decem accusatori, et soldos decem domino pos(s)essionis, et satis!aciat damnum domino rei in duplo, et uilibet accusare possit, tam super suo uam alieno damno, et eius accusa ualeat, licet non $abeat testes" CAPUT L!VJ. DE EREDICANTIBUS2,) LIMITES UEL CONCERNES ($) ALICUIUS POS(S)ESSIONIS. <uicun ue limites uel concernes (!) alterius, ui essent in ali ua pos(s)essione, eredicauerit uel occultauerit uel extra acceperit, componat libras octo paruorum comunibus 'eneoiarum, et Pinguenti, ,idelicet medietatem, et alteram medietatem illi cui damnum !actum !ue rit seu iniuriaim intulerit, et tamen ni$ilominus (+" 13") concernes siue limites ad statum, et locum suum pristinum reducantur" CAPUT L!VIJ. DE SUBTRA/ENTIBUS MERCENARIOS ALICUI PERSONE <uicun ue subtraxerit aut !ecerit subtrari ali uo modo mercenarium alterius ciuis uel $abitatoris Pinguenti, donec morabitur con (!) illo et obligatus !uerit tam cum carta uam sine carta, componat comunibus 'eneciarum, et Pinguenti mediam rnarcam, et mediam marc$am do mino mercenari%" CAPUT L!VIIJ. DE AUDIENTIBUS CRIDARI AD ARMA ET NOLENTIBUS IRE AD EA. Statuimus uod uicoa ue (!) cridari audiet ueil clamari arma uel ad arma, et non ibit uel non curet illuc, sit, et $abeatur ut periurus, et soluat soldos centum comunibus antedictis, et uilibet ui uidebit ali uem non euntem illuc ad dictam clamationem armarum, uern credat audisse dictam clamationem armarum, teneatur sacramento mani!estare, et denonciare (!) eum regimini Pinguenti" CAPUT L!VIIIJ.

L. 21.

14

DE INUENIENTIBUS RES ALIENAS" <uicun e inuenerit ali uas alienas res siue rem, apertas, et apertam portare debeat, ut omnes uideant, et illa die uam oicius poterit rem uel res presentare regimini, et ui contra!ecerit soluat comunibus antedictis 00000000000
41) 8eredicantibus: m%esto 8eradicantibus:"

soldos centum paruorum, et ni$ilominus emendet rem acceptam seu repertam domino, cuius erat, in duplo" CAPUT L!!. DE RETINENTIBUS RES MIS(S)AS AB ALIQUO ALICUJ" Si pur ali uem nostnun ciuem uel $abitatorem Pin(+" 13"a")guenti denari% seu res ali ue mitterentur alicui conuicino seu conuicine, $abitatori ueli $abitatrici nostre ab ali uo ciue uel $abitatore uel a !orense, uod ille ui dictos denarios receperit, teneatur dare, et designare, seu res alias, illi uel illis, cui uel uibus, mit(t)ereniur in!ra terciam diem posi uam applicuerit Pinguento, et si non dederit, et presenlauerit dictos denarios uel res illi uel illis, uibus mit(t)erentur, ut supra, uod ille ui dare, et consignare deberit transmis(s)a, decidat, et componat comunibus 'eneciarum, et Pinguenti libras uiginti uin ue denariorum paruorum, et in duplo rem uel denarios restituere, et re!!icere illi cui mii(t)entur" 6t si ille talis, cui mii(t)entur, non esset in Pinguento, ille portator denariorum seu rerum, eos denarios seu res presentare debeat regimini Pinguenti in!ra terminum supradictum, sub eadem pena" CAPUT L!!J. DE MERCATORIBUS DEBENTIBUS /ABERE IUSTAS MENSURAS. Vilus uis ue mercator in castro Pinguenti teneatur, et debeat $abere iustam stateram, balantiam, libram, bracolarium, et uamlibet aliam mensuram uel pondus, cum uibus ,endat emet, et mensuret, sub pena librarum decem paruorum, componenda comunibus 'eneciarum, et Pinguenti pro uolibet, et ualibet dictarum mensurarum, et punderis(!)@ statere, balantie, et aliarum mensurarum, ue reperirentur esse !alse seu non iuste, et insuper satis!aciat damnum illi, uem de!raudauerit in uenditione uel emptione" L. 22. CAPUT L!!IJ. DE DANTIBUS MINUS PUNDUS ($) ALIENIS. Si uis mercator aut stacionarius, becarius siue tabernarius dederit minus pondere uel mensura, componat comunibus antedictis soldos uiginti, et res malle (!) punderate (!) seu mensurate remaneant iusticiari%s, el ille ui malam mensuram !ecerit, emendet damnum in duplo ementi" CAPUT L!!IIJ. DE BECARIJS VENDENTIBUS CARNES MORTISINAS.

15

Iullus becarius nec alia persona audeat ducere uel apportare seu apportari !acere uel uondere uel uendi !acere in becaria comunis carnes, ue !orent murtisine (!), nec in ali uo loco dicti castri, abs ue licencia regiminis Pinguenti, sub pena soldorum centum paruorum, ue pena deueniat comunibus antedictis"

CAPUT L!!IIIJ. QUOD BECARIJ NON UENDA(N)T DUAS CARNES INSIMUL. Iullus becarius sit ausus uendere duas carnes insimul, sed uaslibet cames pro se, et separatim incipiendo a melioribus, et postmodum a peioribus, sub pena soldorum uadraginta paruorum, componenda comunibus 'eneciarum, et Pinguenti pro uolibet, et ualibet uice" CAPUT L!!V. QUOD BECARIJ NON UENDANT CARNES PRO ALTERA QUALITATE QUAM SINT. Statuimus, et ordinamus, uod nullus becarius uel alia persona audeat uendere carnes pro altera ualitate uam !uerint, ,idelicet de pecude, de moltono pro castrato uel de irc$o uel simili, sub pena librarum trium paruorum, componenda comunibus predictis pro ualibet uice" CAPUT L!!VJ. QUOD BECARIJ UENDANT CARNES SECUNDUM E!TIMATIONEM IUSTITIARIORUM. Iullus becarius audeat uendere carnes nisi (+" 14a") prius !uerint extimate a iusticiario comunis Pinguenti, et teneatur uendere dictas carnes secundum uod per iusticiarios !uerint estimate (!), et non ,ltra, sub pena soldorum centum paruorum, cuius pene medietas sit comunium 'eneciarum, et Pinguenti, et alia medietas iusticiariorum pro ualibet uice" 6t omnes alias carnes uendant secundum consuetudinem positam in Pinguento, et non plus, sub pena antedicta" CAPUT L!!VIJ. STATUTA CONTRA CLIBARIOS ($)22) .libanari% non43 accipiant pro coctura panum@ de uiginti panibus unum panem, et non ultra, et illum panem accipiant coctum tantum, et non aliter nec plus reccipiant (!), sub pena soldorum uadraginta paruorum, uorum medietas sit comunium 'eneciarum, et Pinguenti, et alia medietas accusatoris et teneatur de credentia" 6t uod nemo audeat eis plus dare, sub dicta pena" 6t si clibanari% uel clibanarie deuastabunt con uendo panes uel ali uo alio malo modo, satis!aciant statim damnum totum illi cuiul erant dicti panes talier deuastati"

17

CAPUT L!!VIIJ. DE FACIENTIBUS FIERI OLEUM ET DE SALARIO TORCULARUM. <uicun ue !aciet !ieri oleum, teneatur, et debeat dare decem libras ole% pro centenario, et44) decem libris unam, et expensas torculari%s, secundum pos(s)ibilitatem patronum45) !ieri !acientium oleum, et non plus, sub pena 000000000000
41) 43) 44) 45) 8clibarios: gre42om m%esto 8clibanarios:" ' stilu te re3enice 8non: ni%e potreban" )%esto 8et:c trebalo %e, po smislu, u te2stu sta%ati 8scilicet pro:" ?a2o u i-,orni2u 8patronum: m%esto 8patronorum:"

L. 25.

librarum decem paruorum, cuius pene medietas sit comunium 'eneciarum, et Pinguenti, et alia medietas accusatoris, et teneatur de credentia" 6t uilibet patronus (+"15") torcularum $abere debeat mensuras sibi datas per regimen uel per iusticiarios Pinguenti, ,idelicet urnam, et libram signatas, et non plus, sub dicta pena" CAPUT L!!VIIIJ. DE DICENTIBUS UANA UEL MENDATIA DE ALIQUO. Si ua persona dixerit uel denar(r)auerit ali ua noua47) uel mendatia alicui persone in Pinguento, propter ue noua45) uel mendatia scando $um (!)4>), briga uel rumor oriri possit, condenetur illa calis persona per regimen castri in libris decem paruorum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et regimen possit, et ualeat dictam talem personam com !inare a castro, et districtu Pinguenti per uatuor menses" CAPUT L!!!. DE CONTRAFACIENTIBUS PRECEPTUM DOMINATIONIS. Si per dominationem castri Pinguenti preceptum !uerit alicui persone, uod non dicat alicui ali% (!) uilaniam persone uel iniuriosum uerbum aut uod non o!!endat ali uam personam dictis uel !actis, et sibi !uerit accepta seccuritas (!) uel non, dunmodo (!) sit sibi precentum, ut dictum est, et ille talis cui preceptum !uerit contra!ecerit, decridat (!) ad totam penam precepti, et securitatis, si !ecerit, et dicta pena non possit modo ali uo minu% nec mitigari" CAPUT !!!J. QUOD ALIQUIS CIUIS UEL /ABITATOR PINGUENTI NON OBLIGET SE PER FORENSEM SINE LICENTIA REGIMINIS. Ali uis ciuis uel $abitator Pinguenti non audeat decetero se obligare !ide iubere uel securitatem ali uam !acere uel prestare pro ali uo !orense, abs ue licentia dominationis, sub pena librarum decem paruorum, componenda comunibus 'eneciarum, et Pinguenii, et insuper illa talis obligatio, et !ideiussio careat !irmitate" CAPUT L!!!IJ.

L. 25a.

DE LAUANTIBUS PAN(N)OS UEL /ERBAS IN FUNTIBUS ($)2# Iulla persona tam masculus uam !emina, paruus uel magnus (+" 15a")

15

audeat lauare pannos uel $erbas in ali uo !onte penes Pinguentum uel in districtu nec uiestare5D) uel !acere uituperium51) prope uel circa !ontem, sub pena uiginti soldorum paruorum pro uolibet contra!aciente, et pro ualib et nice, cuius pene medietas sit 000000000000
47) ' te2stu nala-imo na tom m%estu, i dal%e, ri%e3 8noua: u -na3n%u ri%e3i 8uana:, 2o%u 3itamo u naslo,u pogla,l%a" 45) Vidi p!et$odnu bil%e42u" 4>) EscandolumF m%esto EscandalumF" 4B) E!untibus: m%esto E!ontibusF" 5D) ?o %e tali%ans2a ri%e3 u latins2o% !ormi@ E uietare, uetareF, a -na3i Eponere, posareF N posta,iti polo;iti, osta,iti" 51) :uituperiumF, ne2lasi3na latins2a ri%e3, st,orena od glagola :,ituperare8 i od supstanti,a :,iputeratio8, a -na3i :non, 4to %e -a pri%e2or, sramotno8" C,d%e -na3i :ne3istoHa, prl%a,ost, ne3ist8"

comunium 'eneciarum, et Pinguenti, et (alia) mediotas51) accusatoris, et tenebitur de credentia abs ue ali%s testibus" CAPUT L!!!IIJ. DE ACCIPIENTIBUS DENARIOS CAUSA LABORANDI. <uicun ue acceperit denarios ab ali uo causa laborandi uel si ire promiserit ad laborandum, abs ue eo uod prius acceperit denarios, et in die promissa uel ordinata non iuerit ad laborandum illi cui promiserit soluat soldos uiginti comunibus antedictis, et operam duplicatam illi 53)cui53 promiserat laborare, et statim de presenti, si acceperit denarios, restituat illi a uo rcceperat" 6t si ali uis ciuis uel $abitator Pinguenti acceperit ali uos in operibus suis, et statim non soluerit in sero, decidat in eadem pena, ut supra dictum est" C A P U T L!!!IIIJ. DE EMENTIBUS DE MANU PRECONIS. <uicun ue emerit ali uod mobile uel stabile de manu preconis Pinguenti, teneatur statim uel eadem die, ua emerit, soluere denari%s pro uibus emerit, sub pena centum soldorum comunibus antedictis, preter si pactum aliud esset inter uenditorem, et emptorem uel si uenditio ilia esset conditionata, uod tunc pacta illa obseruentur" CAPUT L!!!V. L. 26. DE FORENSIBUS /ABITANTIBUS IN PINGUENTO. <uilibet !orensis, ui uenerit, et steterit in castro Pin(+, 17")guenti, et $abitauerit per ,num annum uel ultra, teneatur statium !acere in comuni guardas54), et omnes alias !aoiones dicti castri, uemadmodum ali% uicini !aciunt, et teneatur ad uelibet !actura dicti comunis, et $abeatur pro uicino, et $abitatore" CAPUT L!!!VJ. QUOD MULIER POSSIT UENDICARE POSSESSIONEM SUAM A UIR- ALIENATAM. Statuimus, et ordinamus, uod si uis uir $abens ,xorem, ui ruerit ut !rater, et soror cum dicta eius uxore in omnibus eorum bonis, mobilibus, et !ixis, secunduim consuetudinem castri Pinguenti, uendderit uel obligauerit uel aliter alienauerit de bonis ipsorum iugalium uel possesionem ali uam in ua uel in uibus eius uxor partem $aberet, et ipsa eius uxor non as(s)entiret expresse ipsi

1>

uenditioni, obligationi uel allienationi illius possessionis uel aliorum bonorum, uod statim, et uandooun ue ipsa talis mulier uxor illius, tam uiuente ipso uiro eiuus (!)55), uam dis(s)oluto matrimonio per mortem illius mariti su%, possit, et ualeat repetere, et uendicare partem suam illius possessionis, taliter allienate, a uolibet pos(s)essore, pos(s)idente ipsam possessionem uxoris sue, 000000000000
51) 53) 54) 55) ' i-,orni2u pred EmediotasF trebalo %e %o4 doHi ri%e3 EaliaF" ' i-,orni2u te d,i%e ri%e3i pisane -apra,o gra!i%om 8ill% cu%:" 8guardas: -nadi 8guardias:, t%" stra;a" 8eiuus: oma42om pisano m%esto 8eius:"

L. 26a

uam57) ipse uendiderit ratione !ratris, et sororis, uiuente ,xore uel mortua ipsa" 6t simili modo dicimus, si pro debitis alicuius uiri bona ipsius uiri uendentur ad extimariam (!) comunis Pinguenti, uod etiam dicta uxor eius possit de!!endere, pettere (!), et uendicare suam partem illius pos(s)essionis siue aliorum bonorum, ,idelicet dimidietatem (!), secundum consuetudinem Pinguenti" 6t si !orte dicta uxor illius talis uiri, cuius bona uendentur pro debitis illius, uellet emere partem uiri sui illius possessionis (+" 17a") ue uendetur, uod illia pos(s)essio seu pars uiri , uam emeret dicta uxor, libere, et integre sit dicte mulieris, et dictus eius maritus nullam partem $abeat in perpetuum55) ratione !ratris, et sororis in dicta pos(s)essione uel in ali uibus bonis emptis uel (re)cuperatis per dictam eius uxorem, ue bona essent uendita pro debitis illius uiri" 6t $oc statutum ualeat, et locum $abeat, et uendicet sibi locum in preteritis, et !uturis" 6t si mulier uiuente uiro suo non peteret suam partem illius pos(s)essionis, et bonorum, taliter uenditorum, et aleniatorum (!)5>), uod nulla prespicio (!)5B) temporis incurat uel prediuditium inducat dicte mulieri uiuente uiro suo" 6t si contigerit uod uenderetur uel uod opporteret uendi de bonis ali uibus, ue !uissent ac uisita per ipsos iugales uel ali uem eorum post eorum contra(c)tum matrimoni%, pro debitis alicuius ip-sorum, uod tunc cogatur per regimen Pinguanti, tam ,ir uad uxor, ui uel ue reccusaret soluere uele dictum debitum, ad recipiendum partem debitorum !actorum, et bonorum ac uisitorum per ipsos iugales tantum us ue ilium presentem diem, uo acceperit dictam partem" 6t tunc uis ipsorum iugalium uoluerit $abere partem bonorum, per eos ac uisitorum post contractum eorum matrimoni%, teneatur etiam ad debita omnia !acta, per eos uel ailterum eorum, post contractum eorum matrimoni% us ue ilium presentem diem capte seu aocepte dicte partis, licet non esset obligatus uel obligata in instrumento uel instruments debiti uel debitorum" CAPUT L!!!VIJ.

L. 27.

DE MULIERE IN ADULTERIO COMPREN/ENSA ($). Crdinamus, et statuimus, uod si ali ua mulier uxor alicuius (+" 15") ciuis uel $abitatoris castri Pinguenti, ,iuente dicto suo uiro, comiserit seu !ecerit adulterium cum ali uo, et de $oc !uerit publica uox, et !ama uel mani!este apparerebit regimini%, uod bona dicte mulieris, ue taliter comiserit adulterium, deueniant marito suo, ui uerecundiam, et iniuriam passus est, et dicta mulier ni$il de dictis bonis percipere debeat nec $abere, et regimen Pinguenti in!ra unum mensem, !acta sibi uerimonia, debeat di!!inire, declarare, determinare, et sententiare supradicta cum debito sacramenti, et sub pena uin uaginta librarum paruorum, componenda comunibus antedictis"

1B

CAPUT L!!!VIIJ. DE TESTAMENTO MULIERIS /ABENTIS UIRUM. <uelibet mulier, $abens uirum, uolens condere testamentum, !aciat illud testamentum coram uiro, suo, et saltem coram uno de propin uioribus suis, ue 000000000000
57) 8 uam: odnosi se na predn%u ri%e3 8partem:" 55) ' i-,orni2u sto%i -apra,o 8imperpetuum:" Oa2o ta% i-ra- -na3i 8ono, 4to ni%e ,%e3no, tra%no:, a o,d%e se mislilo na 8ne4to tra%no:" )i smo tu ri%e3 trans2ribirali, 2a2o %e trebala biti napisana t%" 8in perpetuum:" 5>) 8aleniat rum: gre42om m%esto 8alienatorumE" 5B) ?a2o u i-,orni2u 8prespicio: gre42om m%esto 8prescriptio:"

potterit (!) reperir%, et conuitari a uiro eiusdem" 6t si !orte uir illius mulieris non esset in terra Pinguenti aut nollet ali uem conuitare uel testamento $uiusmodi interesse, tunc regimen teneatur mittere ad dictam mulierem unum &doneum nuntium, coram uo ipsa mulier testari possit sua bona" 6t si aliter !actum !uerit, non ualeat dictum instrumentum siue testamentum, et uicun ue conuitauerit ali uem siue7D) nontius (!) regiminis !uerit, $oc teneatur ostendere per publicum instrumentum, et aliter ostendi non possit" CAPUT L!!!VIIIJ. DE TESTAMENTO MULIERIS NON /ABENTIS UIRUM. (tem uelibet mulier non $abens uirum, uolens condere testamentum, teneatur conuitare uel conuitari !acere ,num uel plures de suis propin uis ad testandum bona sua coram ipso uel ipsis, et si ipsa non $aberet propin uos uel si eius propin ui non essent in castro Pinguenti aut non possint inueniri, tunc ipsa talis mulier teneatur mittere (+" 15a") uel ire ad regimen, et petere unum nontium71) aut plures, et regimen teneatur mittere unum nuntium aut plures ad dictam mulierem, coram uo uel udbus ilia talis mulier debeat !acere testamentum de bonis suis, (et)71) si aliter testamentum !actum !uerit, non ualeat" CAPUT L!!!!. QUOD IN QUODSET TESTAMENTO INTERSI(N)T61) TESTES QUINQUE. (i uolibet testitmento, et contra(c)tu74) tesiamenti intersint notarius publicus, et in ue testes &donei, aut plures, bone !ame, et si aliter !actum !uierit non ualleat illud testamentum, et nulla persona audeat uel presumat modo ali uo contradicere uel in$ibere alicu% persone uolenti condere testamentum, et si !orte interdixerit uel in$ibebit notario uolenti illud scribere, taie interdictum non ualeat, et notarius pro tali inlerdicto non dimittat scribere illud tale testamentum, &mo scribat illud secundum uoluntalem testatoris, et licitum sit cuilibet uiro !acere suum testamentum uandocun ue uoluerit" 6t ultimum testamentum semper !irmum in omnibus $abeatur, dummodo in dicto testamento sit notarius publicus, et uin ue testes &donei ad minus" CAPUT L!!!!J. DE SUC(C)ESSIONE65) BONORUM PARENTUM DECEDENT(I)UM65) AB INTESTATO. Si uis uero utrius ue sexus ab intcstato decesserit, !ili%, et!ilie, et alie persone77) ipsius de!!uncti des(c)endentes75), ui non !uerint ema(n)cipati75),

L. 27a.

3D

000000000000
7D) )%esto 8siue:, bilo bi %asni%e da %e sta%alo u te2stu 8etiam si:" 71) ?a2o u i-,omi2u na tom m%estu 8nontium:, a dal%e nuntiumF" 71) ?u man%2a %o4 8et:" 73) ' i-,orni2u sto%i 8intersitE, s trebalo %e sta%ati PintersintM" 74) Qaniml%i,o %e, da se oporu2a na tom m%estu na4eg statuta tretira i 2ao 8contractum:, t%" ugo,or" ?o ni%e pra,no to3no, %er ia2o %e oporu2a pra,no,al%ana te2 pri$,atom od strane odreJenog odnosno posta,l%enog nasl%edni2a, ipa2 se ona mora smatrati %ednostaranim pra,nim poslom, %er premda %e ona -a oporu3itel%a per!e2tna, t%" oba,e-na samom n%ego,om i-%a,om ,ol%e2 on tu s,o%u posl%edn%u ,ol%u mo;e -a ;i,ota, po ,ol%i, i ,i4eput mi%en%ati i preina3a,ati" 75) Ia s,im tim m%estima, mi smo u -agradama dodali %o4 potrebno slo,o ri%e3i" 77) ?o Pet alie personeE ni%e potrebno u te2stu"" 75) (-a EipsiusF podra-um%e,a se Ede!unctiF"

succedant in bonis ipsius75)" ?amen si dictus de!unctus7>) $abebit etiam alios !illios7>) aut !illias7>) emancipatos, et uoluerint ipsos $abere partem in bonis paternis, et maternis, teneantur reducere omnia bona sibi data in emancipacione seu in maritatione simul cum bonis patenis uel maternis talis de!!uncti uel de!!uncte, el tunc dicta bona comuniter parci(+"1>")antur inter ipsos $eredes, intelligendo de bonis tantum ue pater, et mater $abebant tempore emancipationis iam dicte" =e ali%s uero bonis ac uisitis per eos post emancipationem siue maritationem, talis maritatus seu emnncipatus ni$il $abeat, salua tantum ratione propin uitatis" 6t si (e)mancipatus7B) uel maritatus uoluerit $abere partem in bonis paternis uel maternis, ,t dictum est, eligat partem in!ra duos menses, si !uerit in Pinguento uel 'eneci%s, et si !uerit utra partes 'enciarum, debeat tamen medium annum post decessum patris uel matris eligere dictam partem, alio uim nullam partem $abeat transa(c)to7B) tempore predicto nec de predictis pettere possit" 6t intelligatur esse emancipatus uilibet cui data !uerit duos (!)5D) a patre uel a matre" CAPUT L!!!!IJ. DE SUC(C)EDENTIBUS6#) AB INTESTATO DEFFUN(C)TIS.6#) Si uis utrius ue sexus ab intestato deces(s)erit7B) liberis seu ali%s personis ab eo uel ea des(c)endentibus7B) non extantibus, bona omnia illius talis de!iuncti deueniant !ratribus, et sororibus illius de!!uncti, si !uerint ex utro ue parente" Sed si ille talis de!!un(c)tus7B) $aberet !ratres, et sorores tantum ex parte patris, bona omnia ue !uissent illius talis de!!unc(c)ti 7B) ex parte patris deueniant illis !ratribus et sororibus supradictis" 6t econuerso si $abuerit !ratres uel sorores ex parte matris tantum, bona omnia ue ipse de!!unctus $abuisset ex parte matris deueniant !ratribus, et sororibus ex parte matris" Alia uero ac uisita 51) illius de!!unci, si ua51) !uerint, omnia comuniter diuidantur inter !ratres, et sorores illius de!!un(c)ti7B) tam ex parte (+" 1>a") patris uam ex parte matris, $oc tamen semper intellecto, et reseruato, uod si ille talis de!!unctus $abuerit patrem ,el matrem uiuentes, uod dicti tales !ratres uel sorores, ui in dictis bonis succedentur, teneantur prouidere, et subuenire de dictis bonis patri, et matri eorum ad eorum comodum in expensis de ui(c)tu, et ,estitu, uod si non !ecerint, regimen Pinguenti teneatur eos constringere ad predicta, si per dictos patrem, et matrem !uerit postulatum, secundum condiciones, et status (!) parcium" 6t si ille talis de!!un(c)tus non $aberet !ratres uel sorores ex parte patris, et patrem $aberet, omnia bona ue !uissent siue $abuisset ex parte patris deueniant patri" 6t econuerso omnia bona ue $abuisset ex parte matris deueniant matri" 6t si non $aberet !ratres uel sorores ex parte matris, et matrem $aberet, omnia bona ue !uissent siue $abuisset ex parte matris, deueniant matri" 6t si non $aberet

L. 2"a.

31

!ratres uel sorores nec ex parte patris nee ex parte matris, et parentes $abuerit ille talis de!!unctus, omnia bona ipsius parentibus deueniant" 6t si tantum patrem $aberet, et non matrem, omnia bona, ue dictus de!!unctus $abuisset ex parte patris, et ac uisita omnia deueniant patri" Kona autem omnia ue 000000000000
7>) ?a su ri%e3i u i-,orni2u pisane ta2,om gra!i%om 7B) Ia s,im tim m%estima, mi smo u -agradama dodali %u4 odgo,ara%uHe slo,o ri%e3i" 5D) ?a2o u i-,omi2u :duos:" ' no,i%em bu-ets2om statutu i- 1555" god", 2o%i %e pisan tali%ans2im %e-i2om, to %e m%esto statuta stili-irano :al ual sarano sta dati doni dal padre o dalla madre8" )i mislimo, da u na4em statutu ta ri%e3, :duos8 sto%i u -na3en%u :dos8" 51) Pred 8ac uisita: podra-umi%e,a se ri%e3 8bona:" 51) ?a2o 8 ua: u i-,orni2u"

L. 2#.

$abuisset ex parte matris, deueniant propin uioribus uel propin uiori illius de!!uncti ex parte matris" 6t econuerso si matrem $abuerit, et non patrem, omnia bona, ue talis de!!u(n)ctus $abuisset ex parte matris, et ac uisita, deueniant matri" Kona autem ue $abuisset ex parte patris, deueniant propin uiori uel propin uioribus illius de!!uncti ex parte patris" Sed si talis de!!un(c)tus, carens parentibus, $aberet !ratres uel sorores tantummodo et parte patris (+" 1B") uel tantummodo ex parte matris, et non ex utro ue parente, talis !rater uel soror succedat in bonis illius de!!uncti, ,idelicet in ipsis bonis, ue dictus de!!un(c)tus $a!ouerit ex linea parentelle illius !ratris uel sororis, et omnia ac uisita, si ua erunt, illius de!!unct%" 6t alia bona illius de!!uncti, ue $abuisset ex altera linea parentele, deueniant propin uiori uel propin uioribus ipsius, ue erunt ex alia linea" 6t si ille de!!unctus careret !ratribus, et sororibus, tunc omnia sua bona diuidantur per medium, uorum una53) medietas deueniat propin uiori ex parte patris, et allia medietas deueniat propin uori ex parte matris" CAPUT L!!!!IIJ. DE NON ALIENANDO REM SIBI LEGATAM AD USUFRUCTUM. Si alicui persone !uerit ali uid legatum ad usu!ructuandum, et gaudendum in uita sua uel ali uid(!)54 aliud certum tempus, non liceat illi cui legatum est ali uid, illud uod sibi legatum extiterit, alieui uendere, dare, donare, obligare seu modo ali uo alienare, sine uerbo, et licentia aut consensu illius uel illorum, ui successuri sunt in illis bonis, sub pena perdendi statim ad presens illud uod alienauerit de predictis, sine omni tenore, et sine ali ua exceptione, ueniendo illos ui illam rem succedere debent, uoniam priuilegium tenetur amittere ui promissa sibi abutitur potestate" 6t si in testamento continetur rem cunseruari(!)55) debere in culmine, et modo ali uid allienauerit uel abusus !uerit, allienata bona solummodo amitat, de presensti(!) 57) in successorem ipsum ueniendo, ex uo contra testamentum comissit" uoniam ui in uno precepto legis o!!endit, !actus est omnium reus"

L. 2#.a

C A P U T L!!!!IIIJ. DE ADUENIS AB INTESTATO77) ET SINE /EREDIBUS DEFFUN(C)TIS. Si uis !orensis, conuicinus5>) uel $abitator Pinguenti sine testamento, et abs ue $eredibus morietur in Pinguento uel in districtu, ,olumus, uod comune Pinguenti succedat in bonis illius, uia castrum nostrum est mater ciuium, et

31

protectio generalis, et dicta bona seruentur per comune dicti castri us ue ad annos u@n ue completes, ila, et taliter, uod si uis prupni us (!) dicti de!!uncti uenret in!ra dictum termnum uin ue annorum, uod omnia dicta bona dentur 000000000000
53) ' i-,orni2u ri%e3 8una: pisana numeri32om gra!i%omE%E" 54) 8ali uid: m%esto 8ali uod:" 55) 8cunseruari: m%esto 8conseruari:" 57) ?a2o u i-orni2u Ede presenstitF gre42om m%esto Ede presentiF" 55) ' naslo,u (rubrici) tog pogla,l%a -apra,o 3itamo :ab instrumentoF" ?o %e sigurno pisano oma42om m%esto :ab intestatoF, %er %e odma$ na po3ot2u tog pogla,l%a 2a;e ESi uil !orensisR sine testamentoRF" 5>) ' i-,omi2u na%pri%e bilo pisano :cunuicinus:, te popra,l%eno u :conuicinusF" S !ilolo42og %e gledi4ta -animl%i,o, da na4 i-,orni2 ,rlo 3esto -ami%en%u%e EoF s EuF"

sibi a comuni" 6t si non ueniret in!ra dictum terminum uin ue annorum, uod medietas dictonim bononam detur pro anima dicti de!!uncti, et altera medietas sit comunium 'eneciarum, et Pinguenti" CAPUT L!!!!V. QUOD COMISSARU TENEANTUR ADIMPLERE LEGATA TESTA. TORIS Statuimus, et ordinamus, uod omnis tutor5B) seu commissarius>D) in testamento ab ali uo constitutus teneatur, et debeat !acere, adimplere, dare, et satis!acere cuilibet persone, et omnia relicta, et ordinata, et omnia comissa a testatore pro anima eius siue uocun ue alio modo adimplendum in omnibus omnia, ue sibi in ipso testamento a testatore comissa sunt, in!ra duos menses post terminum cuntentum>1) in ipso testamento, sub pena decem librarum, componenda comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et insuper teneatur in!ra alios duos menses inse uentes omnia adimplere, ut dictum est, sub dicta pena" Si uero terminus datus, (+"3D") et constitutus a testatore non !uerit in testamento suo, tunc ipsi tutores siue comissari%, uibus comissum !uerit, teneantur, et debeant in!ra duos menses post mortem testatoris omnia sibi comissa !acere, (et)>1) adimplere, ut dictum est, sub dicta pena" CAPUT L!!!!VJ. QUOD PATER /ABEAT TUTELLAM FILLIORUM."1) Cmnis uero genilor sen pater $abeat tutellam !illiomm>3) suorum, et !illiarun>3) suorum bonorum, matre de!!uncta, et dictos suos !illios>3) et bona ipsorum ipse pater eorum $abeat, et teneat in sua potestate, et protectione, abs ue tutella, donec ipsi !illi% su% uunierint ad etatem legitimam in statuto Pinguenti contentam, et declaratam, $inc proxime se uentem, si se bene $abebit in ea" CAPUT L!!!!VIJ. DE ETATE PUPILLORUM ET PUPILARUM. =eclaramus, statuimus, et ordinamus, uod uilibet pupillus masculus sit, et intelligatur esse legitime, et complete etatis uando>4) erit uindecim annorum, et pupila uellibet !emina sit, et esse intelligatur legitime, et complete etatis, uando ipsa erit tredecim(!)>5) annorum, et $oc intelligatur in precedentibus,>7) et !uturis"

33

000000000000
5B) (- toga ,idimo, da na4 statut -a po,%ereni2a oporu2e (comissarius) ima i sinoniman na-i, EtutorF" >D) ?a2o na tom m%estu, EcommissariusF, pisano s da,a EmF" >1) ?u man%2a 8et:" >3) ?a2o u i-,orni2u na s,im tim m%estima pisano :!illiorumF, 8!illiarum: i :!illiosF s d,a 8l8" >4) ?a ri%e3 8 uando: u i-,orni2u pisana nepra,ilnom 2raticom 2o%u smo ra-ri%e4ili ta2o, po 2onte2stu" Csim toga u no,i%em bu-ets2om statutu, i- god" 1555", na tom m%estu sto%i 8 uando:" >5) 8tredecim: m%esto 8tresdecim:" >7) Ia4 statut odreJu%e, da2le, da ta odredba ima i retroa2ti,nu moH" Io,i%i bu-ets2e statut, i- napri%ed spomenute godine, na tom m%estu, mo;da 2ri,o s$,ati,4i stari%u odredbu ili $ti%uHi %e preina3iti, odreJu%e 8cosi nei presenti, come nei !uturi:"

CAPUT L!!!!VIIJ. QUOD MATER SIT TUTRI! FILLIORUM SI PATER ALIUM NON INSTITUERIT. )ater uero uelibet sit, et esse debeat tutrix !illiorum, et !illiarum, mortuo patre, si pater ipsorum non instituerit alium tutorem in suo testamento dictis !illi%s suis, et $abeat dicta mater ipsorum pupillorum dictam tutellam donec uixerit uiduata uel pupillus seu pupilla peruenerit ad etatem legitiman, superius in precedenti capitulo contenta, nixi ipsa mulier tutrix de uicio incuntdnentie(!)>5) accusarentur(!)7>) uel dilapidatione ipsorum bonorum dictorum (+" 3Da") pupillorum, uod uidem coram preside cognoscatur" 6t si contigerit, et reperiretur ipsam tutricem minus bene !ecisse, et dictam tutellam non bene regeret, a regimine Pinguenti dicta tutella alteri plus &doneo propin uo pupill%>B) uel pupille tribuatur" (lli uel illis, aut ui ,tro ue parente de!!uncto remanserint sine tutore, a pretore detur eis tutor, ui sit magis &doneus, et su!!iciens ad utilitatem ipsorum pupillorum" CAPUT L!!!!VIIIJ. QUOD TUTOR DETUR A PRETORE ILLI QUI SINE TUTORE REMANSERIT. Statuimus, et ordinamus, uod si ali ui pupilli remanserint sine tutore, constituto a patre uel a matre ipsorum, tunc per regimen Pinguenti compellantur propin ui ipsorum pupillorum, ,idelicet ex parte patris, et matris ipsorum, et ipsis diligenter exalatis(!)BD) a dicto regimine etB1 detur eisdem pupillis tutor uel tutores ex ipsis propin uis, ui(!)B1) uel uos dictum regimen, et maius consciliumB3) crediderint esse meliores circa uitam, statum ac utilitates dictorum pupillorum, statuto ali uo non obstante"B4) CAPUT C" QUOD TUTORES TENEANTUR FACERE INUENTARIA PUPILLORUM INFRA OCTO DIES" <uilibet tutor seu tutrix, tarn testamentarius uam datus, teneatur, et debeat !acere inuentarium, et abreuiarium omnium bonorum, mobillium,B5) et !ixorum, pupill% uel pupillorum aut pupillarum, cuius uel uorum tutor !uerit, et $oc in!ra octo dies post patris uel matris ipsorum decessum, ,idelicet tutor seu tutrix testamentarius seu datus in!ra octo dies post uam datus !uerit, et institutus tutor, uod inuentarium !aciat coram duobus propin uis pupillorum seu pupillarum ex parte patris eorum, et coram (+" 31") duobus propin uis ex

L. 1,.

34

parte matris, et coram nuncio dominationis, et si non !ecerint condenentur ipsi 000000000000
>5) >>) >B) BD) B1) B1) B3) B4) B5) ?a2o u i-,orni2u" VeH smo spomenuli u predn%im bil%e42ama, da na4 statut 3esto -am%en%u%e 8o: s 8u:" 8accusarentur: gre42om m%esto 8accusaretur:" ?a2,om gra!i%om pisana ta ri%e3 u geniti,u" ?a2o 3esto i na drugim m%estima" ?a2o u i-,orni2u pisano, 8exalatis:, gre42om m%esto 8examinatis:" 8et: na tom m%estu su,i4no" 8 ui: greS2om m%esto 8 uem:" =a2le, po odredbi statuta, i ,eli2o %e ,i%eHe trebalo u tom slu3a%u da suodlu3u%e s opHins2om upra,om (regimen)" Cdredba o,og statuta samo %e pro4ireni propis posl%edn%e re3enice pret$odnog pogla,l%a" ?a na tom m%estu pisana ta ri%e3, 8mobillium:, s d,a 8l:"

tutores in libris decem paruorum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et ni$ilominus iterum teneai(n)tur !acere dictum inuentarium in!ra alios octo dies, sub dicta pena, et tenea(n)tur emendare pupillis uel pupillabus B7) id uod ipsi non ponerint in inuentario in tercium pluris" <ui tutores seu tutrices teneantur statim con!acere debuerint(!)B5) dictum inuentarium, et abreuiarium,(et)B>) comparere coram regimine, et potestate Pinguenti, et pettere(!) constitu% debere tres bonos, et &doneos uiros, ui debeant sacramento suo, et bona !ide extimare omnia bona mobillia dictorum pupillorum, et pupillarum, uamlibet rem pro se, ue $abebitur, et extimari poterit, et $uiussmodi extimatio scribi, et abreuiari debeat in autentico inuentario bonorum dictorum popillorum" 6t ille talis tutor penes uem dicta bona remanebunt, teneatur tenere, et conseruare dicta bona in culmo, et eo statu in uo extimata !uerint, et tempore uo pupilli uel pupille peruenerint ad etatem, etBB) ille tutor uel tutrix teneatur restituere dictiis pupillis, (et) pupillabus dicta bona iuxta !orman statutorum Pinguenti ita bona, et eo statu ue !uerint extimata in dicto inuentario, et dicti pupilli uel pupille teneantur reccipere (!) dicta eorum bona mobilia secundum dictam extimationem, et predicti tutores uel tutrices teneantur pettere (!) dictos tres $omines, et !acere !ieri predicta, prout suprascriptum est, sub dicta pena librarum decem paruorum"

(Iasta,a2 u sli%edeHem s,es2u)

35

000000000000
B7) ?a2o u i-,orni2u" Iepra,ilan gramati32i obli2, (%er %e ta2a, obli2 u pluralu dopu4ten u 2las3nom latins2om %e-i2u samo -a 8deus, dea: i !!ilius, !ilia:), ali o,d%e dobro primi%en%en -a ra-li2o,an%e ri%e3i 8pupillus: i 8pupilla: u pluralu, 2o%e uostalom nisu 2lasi3ne ri%e3i" B5) ?a2o u i-,orni2u nala-imo na tom m%estu tu ri%e3 u nepra,ilnom gramati32om obli2u i be- potrebe, %er %e te2 be- te ri%e3i te2st glada2 i ra-uml%i," B>) 8et: na tom m%estu ispu4teno u i-,orni2u" BB) 8et: na tom m%estu su,i4no.

RESUME LE STATUTUM DE LA COMUNE B U 5 E T (Pi'6(3')(7) EN ISTRIE. +Sauteur publie le statutum (T la lci de la commune) de la commune Ku-et (Pinguentum) en (strie, ui est conser,e parmi les manuscrits et documents du )o&enage aux Arc$i,es $istori ues a Gi%e2a (sous la signature@ Io 7B, 1U4)" Parmi le documents precites, conser,es uax Arc$i,es $istori us a Gi%e2a, il existent deux manuscrits du meme statutum" +e premier, plus ,iux, porte da datation 31" V((( 1435", et est cmopose de 4D !euilles en parc$emin du !ormat 11,7x3D cm, entre les uelles 31" et 31" sont mam uantes, redige en langue latine dont 1S ecriture est goti ue libraire, asse- endommage par 1S$umidite et lacere, %us uSau%ourdS$ui pas encore puble" +Sautre, plus recent, et date 15" V( 1555, est compose de 5D !euilles em papier du !ormat 11,7x31,B cm, ecrit en italienne et lSecriture de meme goti ue, mais plus nou,elle, asse- bien conser,e, et de%a publie" +Sauteuir prend pour la base de cette publication le manuscrit plus ,ieux, pas encore publie, en accentuant uelle di!!erence en matiere du texte & a-t-il entre ces deux manuscrits" Apres a,oir donne un bre! apercu $istori ue de la commune Ku-et, ui a lSepo ue de ces manuscrits, comme toute lS(strie, etait soumise a la domination de la republi ue de Venise et de la part de la uelle elle rece,ait c$a ue annee son p o t e s t a t s VTle maire), lSauteur passe a lSelucidation de la structure de la commune, de son organisation et !onctionnement politi ues, administrati!s et %udiciaires, comme meme du son s&steme de droit" +Sauteur a considere utile dS& a%outer aussi la ,ersion du statutum en langue nationale, croate, accompagnant de meme toute la trancription du manuscrit par les notes, conceimantes surtout la criti ue et la compre$ensino correcte du texte originaire"

37

CAPUT CJ. QUOD TUTORES TENEANTUR CONSERUARE BONA PUPILLORUM IN BONO STATU. Cmnis tutor s"iue tutrix teneatur, et debeat tenere, conseruare, (et) sustinere omnia bona pupillorum, uorum !uerit tutor uel tutrix, in culmo, et bono statu, sine (ucro, et damno ipsorum pupillorum nixi aliud esset dispositum uel ordinatum aut condieionatum siue oppositum in ipsa tutella, et pro conseruatione ipsorum bonorum, tenendorum in culmo, et bono statu" Cmnia bona iprius tutoris uel tutricis, protectionis uel gubernationis 1), ad $ec remaneant obligata ipsis pupilils uel pupilabus,1) non obstante abreuiatione seu abreuiationibus bonorum illius tutoris uel tutricis seu gubernationis, uas !aceret post uam ipsam tutellam reciperit, et addierit" 6t cum pupilli ipsi uel pupille peruenerint ad etatem legitimam, scilicet mascoli (!) uindecim annorum, et puelle tredecim (!) annorum, uandocun ue per ipsos pupillos uel pupillas dicti tutores uel tutrices !uerint re uisiti, teneantur, (et)3) debeant ipsi tutores uel tutrices in!ra unum mensem, post re uisitionem eis !actam a dictis pupillis, consignare,4) dare, et restituere dictis pupillis uel pupillabus omnia bona, mobilia, et !ixa, ipsorum pupillorum uel pupllarum, contenta in inuerrtario suorum bonorum, et red(d)ere ipsis pupillis, et pupillabus ratione(m)5) administrationis siue7) tutelle per eos uiete (!)5)" 6t $oc !acere teneantur coram regimine Pinguenti, et saltem coram tribus propin uis dictorum pnpillorum uel pupillarum" 6t si non !ecerint, soluant ipsi tutores uel tutrices libras decem paruorum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et emendent dictis pupillis uel pupillabus omnia bona, ue (+" 31") eisdem pupillis uel pupillabus non consignauerint in!ra dictum mensem, in tercium p$iris, intelligendo si dicti tutores uel tutrices !uerint re uisiti a dictis pupillis uel pupillabus dare et as(s)ignare teneantor eis eorum bona, ut dictum est, alio uin non teneantur ad ullam penam, $oc tamen >) saluo, et reseruato, uod dicti tutores uel tutrices teneantur dare, et restituere dictis pupillis uel pupillabus eorum possessiones, et bona !ixa in eo, et tali tempore, B) uo receperint, et sic laboratas"

L. 1,a.

L. 12.

00000000000000000

35

1) ?a2o u i-,orni2u, 8protectionis uel gobernationrs: ia2o nepotrebno i na smetn%u smislu te2sta" ?rebalo %e biti pisano 8protectoris uel gubernatoris:" 1) ?a2o na tom m%estu 8pupilabus: s %ednim 81:, a pred tim 8pupillis: s d,a 81:" 3) Ia tom m%estu u 2ode2su ispu4teno 8et:" 4) Ia%pri%e bili pisano 8cunsignare:, te to popra,l%eno u 8consignare:" 5) ' i-,orni2u gre42om 8ratione: m%esto 8rationem:" 7) ' 2ode2su na tom m%estu gre42om 8sue:, te smo mi to ra-ri%e4ili 2ao 8siue:" 5) ?a2o u i-,orni2u, 8 uieteF" Io,i%i bu-ets2i statut, i- god" 1555", to m%esto odnosno tu ri%e3 i-ra;a,a prilo42i 8 uietamente:" )islimo, da ona ima glagols2o -na3en%e, te -na3i 8na2on do,r4ene upra,e dobara: doslo,no 8na2on umirene upra,e dobara:, a ne, 2ao 4to i- no,i%eg statuta i-la-i, 8da %e ra3un o upra,i dobara imao da bude mirno predan:" >) ?a ta se 2ratica mogla ra-ri%e4iti i 2ao 8tantum:" Smisao osta%e isti" B) ?a2o u i-,orni2u 8temipore:" )islimo, da bi bilo bol%e da %e m%esto te ri%e3i pisano 8statu:, 2ao 4to %e to u no,i%em bu-ets2om statutu re3eno"

CAPUT CIJ. DE BONIS PUPILLORUM NON ALIENANDIS SINE CONSENSU DOMINIJ. Ali uis pupillus uel pupilla, donec a tutella non !uerit exemptus uel exempta, non possit ne ue ualleat uendere, dare, donare, permutare, obligare siue modo ali uo alienare uel pignorare alicui ali uid de bonis ipsorum pupillorum uel pupillarum, sine licentia, consensu, et autoritate regiminis Pin uenti, et conscili%1D) et sine licentia, et consensu tutoris uel tutricis ipsorum pupillorum uel pupillarum, uod si contra!actum !uerit talis uenditio, datio, donatio, permutatio pineratio (!)11) uel obligatio at ue alienatio omni careat !irmitate, et ille ui emerit de dictis bonis ipsorum pupillorum uel pupillarum seu permutauerit contra ipsa bona uel pro eis bonis ali uid dederit@ siue precium uel uid aliud, amittat omnino uod in!ra seu pro ipsis dederit siue soluerit" Verum si uidebitur regimini, et tutori uel tutrici ipsorum pupillorum uel pupillarum, uod ali ua uenditio, permutatio, obligatio, pigneratio seu alienatio ali ua de bonis ipsorum pupillorum uel pupil larum esset !ienda, tunc regimen, (+" 31a") et tutor uel tutrix in $is, ue uiderint cedere, et esse ad maiorem partem et utilitatem pupillorum uel pupillarum, possint suam prestare licentiam, et consensum, et eorum imponere autoritatem, et tunc tales uenditiones, permutationes, pignerationes, obligationes at ue alienationes, !acte cum licentia, et consensu at ue autoritate regiminis, conscili%, et tutoris, ualleant, et teneant, et plenissimam semper $abeant !irmitatem" CAPUT CIIJ. QUALITER PUPILLUS POSSIT RECUPERARE REM SUAM ALIENA. TAM NON OBSTANTE TEMPORIS PRESCRIPTIONE. 6t si uis tutor, comis(s)arius uel ueuis alia persona utrius ue sexus uendiderit uel alio uocun ue modo alienauerit uel obligauerit ali uam rem alicuius pupilli uel pupille, tam de rebus, et bonis mobilibus uam !ixis, sine licentia, et consensu, et (auctor)itate regiminis, et conscili% Pinguenti, ut supra dictum est, uod non obstante ali ua prescriptione temporis ille pupillus uel pupilla post uam peruenerint ad etatem, contentam in statutis Pinguenti, possit, et ualleat petere dicta sua bona alienata, et uti iure suo coram regimine Pinguenti uandocun ue in spacium uindecim annorum post uam peruenerit ad etatem iuxta !ormam statuti comunis Pinguenti, non obstante ali ua prescriptione temporis" 6t etiam uilibet tutor seu protector alicuius pupilli uel pupille

L. 12a.

3>

ni$il$omiminus (!)11) possit tutorio nomine illprum pupillorum uel pupillarum, cuius uel uorum erit tutor uel tutrix, petere, et uendicare bona illorum pupillorum uel pupillarum, ue essent alienata, coram regimine L. 11. Pinguenti non audita ali ua alegatione illius ui possiderit, (+" 33") dicentis pos(s)edisse per annum unum, et ultra, ita uod ali ua bona pupillorum uel pupillarum non possint alienare in preiuditium uel damnum pupilli uel pupille nisi essent uendita,13) et alienata rationabiliter de licentia, et consensu regiminis 000000000000
1D) 8conscili%: ra-umi%e se 8maioris:, ,eli2og ,i%eHa" =a2le i u tom %e slu3a%u, pored suglasnosti opHins2e upra,e i tutora, trebao i pristana2,eli2og ,i%eHa" 11) ?a2o u 2ode2su, 8pineratio: oma42om m%esto 8pigneratio:" 11) ?a2o u i-,orni2u pisana ta ri%e3, 8ni$il$omiminus: m%esto 8ni$ilominus:" 13) ' i-,orni2u ta ri%e3, 8uedita:, pisana, 2ri,om upotrebom 2ratice, 8uedinta:"

Pinguenti, et conscili% iuxta !ormam statuti supradicti uel alienata, et uendita pro suis debitis soluendis de consensu, licentia, et autoritate regiminis rationabiliter, secundum !ormam statuti Pinguenti" CAPUT CIIIJ. QUOD OMNES UENDITIONES ET ALIENATIONES PROCLAMENTUR SUPER PLAT/EA COMUNIS PINGUENTI. Volumus, et ordinamus, uod omnes uenditiones contra$entium, donationes, re!utationes, permutationes, seu cambiationes, et omnes alienationes uocun ue modo !iant, cum condicionibus uel sine, et pignorationes, et locationes seu a!(!)ictationes perpetualles (!) uel ue !uerint ad maius tempus decem annorum de ali uibus pos(s)essionibus seu bonis immobilibus, proclamari debeant super plat$ea comunis Pinguenti semel in diebus dominicis ante missam maiorem, celebratan per preconem comunis Pinguenti, et !iat $ui(u)smodi14) proclamatio in!ra unum mensem post uam !acte !uerint dicte uenditiones, donationes, re!utationes, permutationes seu alienationes, pignerationes15) seu a!!ictationes" <uam proclamationem !aciat !ieri ille ui recepit dictam poss(s)essionem in!ra dictum terminum, sub pena librarum uiginti uin ue paruorum, componenda comunibus 'eneciarum, et Pinguenti" 6t appareat dicta proclamatio per publicum instrumentum, saluo tamen, et excepto si alius pactum esset inter alienatorem, et receptorem illius pos(s)essionis" (ntelligatur uod dicte (+" 33a") proclamationes !ieri debeant tarn de pos(s)essionibus alienandis uel pignerandis, ut dictum est, ue sunt in castro Pinguenti uam de illis ue sunt extra17) districtum Pinguenti, ,t15) uilibet propin uus, illius ui alienauerit dictam pos(s)essionem, 1>) possit eam uel eas reccuperare (!) in!ra diem triginta unum, !acta dicta proclamatione, cum condicionibus, et !orma in instrumento contentis, et iuxta tenorem, et continentiam statuti, lo uentis de patrimonio recuperando, uel si uis $aberet ius ali uod super dictis alienationibus, a!!i(c)tationibus, et locationibus aut pignerationibus, ue debeant proclamari, et possunt recuperari, intelligendo tantum de illis, ue !uerint perpetuates uel ultra decem annos" CAPUT CV. QUOD POS(S)ESSIONES PERMUTATE POSSMT RECUPERARI. Sin uis cambiauerit uel comutauerit1B) cum ali uo poss(s)essionem, sitam in castro Pinguenti uel in districtu, utra ue pars teneatur !acere proclamari dictum

L. 11a.

3B

cambium seu permutationem in!ra unum mensem, !acto contractu cambi% seu permutationis, ,t ante dictum est, sub pena librarum uiginti uin ue, et uilibet propi(n) uus, uolens recuperare dictum cambium seu pos(s)essionem sui 000000000000
14) ?a ri%e3 u i-,orni2u sto%i gre42om :$uismodi:" 15) (-,orni2 upotrebl%a,a -a tu ri%e3 d,a obli2a 8pignerationes: i 8pignorationes:" 17) ?a% dio re3enice u statutu neta3no stili-iran" ?rebalo %e m%esto 8 ue sunt extra dicricturn Pinguenti: da sto%i 8 ue sunt in districtu PinguentiF" 15) ' i-,orni2u na tom m%setu bilo pisano na%pri%e 8et:, te ta ri%e3 popra,l%ena u 8,t:" 1>) ' 2ode2su ri%e3 8possessionem: ili 8possessiones: goto,o redo,ito pisana s %ednim 8s:" )i u -agradama doda%emo drugo 8s:" 1B) ?a2o u i-,orni2u 8comutauerit: m%esto 8permutauerit:"

L. 12.

propin ui taliter comutatam, et datam aut ius, et actionem datam a propin uo suo, possit eam recuperare in!ra spacium triginta unius dierum, !acta proclamatione, ,idelicet ui $aberet ius ali uod superius $oc modo, ,idelicet1D) uod ille ui uoluerit recuperare iure propin uitatis, teneatur dare illi ui $abebit pos(s)essionem propi(n) ui sui tantum uantum ilia pos(s)essio extimabitur ualere, et expensas instrumentorum" 6t si ille ui $abebit illam pos(s)essionem, taliter sibi datam, et comutatam, denegaret, (+" 34") et rccusaret restituere, et dare eam illi tali propin uo, uolenti eam recipere, et recupcrare, ille uolens recuperare teneatur coram regimine comparere 11), et petere predicta, et o!!erre se uelle recuperare iure patrimoni% seu propin uilalis illam pos(sessionem, taliter permutatam, et alienatam a dicto propin uo suo, et se dalurum id uod dicta pos(s)essio extimaia !ucrit ualere" 6t tunc regimen constituat duos bonos, et ,doneos11) uiros, ui extmarent dictam pos(s)essionem, et !acta extimatione ipsius pos(s)essionis, regimen Pinguenti compellat ilium, ui uoluerit recuperare, ad dandum, et soluendum illi, ui $abebit dictam pos(s)essionem, tantum uantum !uerit extimata dicta pos(s)essio, et expensas instrumentorum eiusdem permutationis uel alienationis, et etiam compellat ilium, ui $abebit, et receperit dictam pos(s)essionem, ad dandum, et restituendum, et re!utandum illi propin uo, uolenti recuperare, intelligendo tamen de predictis, si cambium seu permutatio !acta non ualebit plus uam medietatem eius uod contradatum !uerit, uod tunc tales recuperationecs !ieri possint, sed si id uod contradatum !uerit ualebet plus uam medietalem, illud tale cambium, et permutatio obtineat !irmitatem, et recuperari non possit ullo modo" C A P U T CVJ. DE /ABENTIBUS MINIMAM PARTICULAM IN ALIQUA POSSES. SIONE. Si uis cambiauerit uel comutauerit1B) cum ali uo ali uam poss(s)essione, ue uidem sit inutilis, et modice utillitatis (!)@ in medio uel circa capita uel latera ipsius pos(s)essionis, et $oc mani!este constabit regimini, tunc regimen tcneatur ad petilionem, et re uisitionem $a$eritis reli uas paries illius pos(s)essionis illuc mitlere tres (+" 34a) bonos, et &doneos testes, uiros ui suo sacramento debeant dictam particulam extimare !ideliter, et !acta dicta extimatione tribuatur, et detur ilia particula $abenti reli uas partes, soluendo id uod !uerit extimata per eos, intelligendo uod particula ilia in prouidentia rcgiminis esse debeat, et stare" 6t si dicta particula !irmabit in ,ia poblica, uod

L. 12a.

4D

illa particula non possit accipi domino illius particule ncc dari illi ui $abuerit reli uns partes, domino inuito" CAPUT CVIJ. DE /ABENTIBUS UIAM PER ALIQUAM POS(S)ESSIONEM. Si uis $abuerit de iure ali uam uiam, et ins eundi, et redeundi per ali uam 000000000000
14) ?a ri%e3 u i-,orni2u sto%i gre42om E$uismodiF" 1D) ?a2o u i-,orni2u 8,idelicet: pisano d,aput u sli%edu %edne misli propisa" 11) ?a %e ri%e3 goto,o redo,ito pisana u i-,orni2u ta2,om gra!i%om, t%" 9" s po3etnim E&F m%esto EiF"

pos(s)cssionem alterius, ue uidem uia uidibitur (!)13) esse damnossa (!), et incomoda per cuius terram ibitur, et talis per cuius pos(s)essionem illa uia iuerit uoluerit alteram uiam dare $abenti uiam, et ius predictum eundi, et redeundi per ipsam pos(s)essionem suam, ue sit tam bona uel melior ilia uia, et $oc si mani!este uidebitur regimini, ille ui dictam uiam, et ius eundi $abebit per dictam pos(s)essionem teneatur, et debeat ire decclero inde, et unde, et sicut designata, et data erit sibi uia a regimine Pinguenti" CAPUT CVIII.22)

DE NON /ABENT,BUS UIAM EUNDI AD SUAM POS(S)ESSIONEM. 6t si ali ua persona non $aberet uiam de iure per uam possit ire ad ali uam possessionem suam, reccurrat (!)15) ad regimen Pinguenti, et dictum regimen teneatur illuc miltere ties &doneos uiros, ui suo sacramento circumspect is lateribus, et con!inibus illius pos(s)essionis, et unde eis melius uidebitur, et uod minus noceat ali%s, assignetur uiam (!)17) non $abenti uia (!)15) eundi ad dictam suam pos(s)essioncm, et sicut dicti tres uiri designauerint inde sit uia illi, cl tunc1>) libere possit re, soluendo tantum ille cui dicta uia dabitur illi per cuius terram "" 1B)

000000000000
13) ?a2o na tom m%estu u i-,orni2u EuidibiturF gre42om nam%esto EuidebiturF" 14) ?o pogla,l%e (caput) ni%e u i-,orni2u sas,im potpuno, %er danas 2ode2su man%2a%u d,a sli%edeHa lista (!olio), na 2o%ima se to pogla,l%e do,r4a,a" Ia tim su d,ama listo,ima bila pisana i pogla,l%a od 1DB" do di%ela 114" =onosimo naslo,e ti$ pogla,l%a i- inde2sa naslo,a (rubri2a) pogla,l%a, 2o%i se nala-i na po3et2u 2ode2sa, na listo,ima 1" N 4" ?a danas man%2a%uHa pogla,l%a radila su o sli%edeHem@

41

.aput .V(((9" <ui possunt intesesse sententie consulende" .aput ./" =e non recciiendo (!) debitum aut procurationem a !orense contra uicinum Pinguenti" .aput ./9" =e $is, ui se celant !raudolenter (!) pro non comparedndo iuri" .aput ./(9" =e testibus reccipiendis (!) in uestione rerum immobilium" .aput ./((9" =e illis, ui pos(s)iderunt per uindecim annos" .aput ./(((9" =e prescriptione decenni%" 15) ?a2o u i-,orni2u :reccurat8 s d,a :c8" 17) :uiam8 gre42om m%esto :uia8" 15) :uia8 gre42om nam%esto :uiam8" 1>) ' i-,orni2u na tom m%estu upotrebl%ena 2ri,a 2ratica, 2o%u bi trebalo 3itati :tamen8" )i smo to ra-ri%e4ili s :tunc8" 1B) Posl%edn%e re3enice tog pogla,l%a danas u 2ode2su man%2a%u" Vidi bil%" Pod 14)" Sadr;a% ti$ re3enica dopun%amo na na4em %e-i2u iodgo,ara%uHeg pogla,l%a no,i%eg bu-ets2og statuta i- 1555" god", pisanog tali%ans2im %e-i2om" =a2le s,r4eta2 tog pogla,l%a na na4em %e-i2u glasi@ :Cna%, 2o%emu -a prola- do n%ego,og pos%eda bude dodi%el%en put pre2o tuJeg -eml%i4ta, treba da plati onome pre2o 3i%e -eml%e ide ta% put i-nos 2o%i proc%ene tro%ica -a to odreJeni$ l%udi" C s,emu tome treba da bude sasta,l%ena %a,na ispra,a8"

L. 15.

(CAPUT C!IIIJ. 22) (DE PRESCR,PT,ONE DECENNU.)1-) 888888888888888888888888888888..31) (tlalis creditor prescrip)tione decen(n)i% a (petitio)ne crediti excludatur" At tamen detur sacramentum debitori si ad nunc deberit illius debiti, sibi petiti, in tuium uel in ali uam partem uel si tenetur dare denarios uelres in ipso tal% 31) instrumento contentas uel ali uam partem ipsorum, et si con!itebitur tunc creditor non excludatur prescriptione decen(n)i% , sed compel(l)atur reus seu debitor ad soluendum illud uod con!itebitur secundum tenorem illius instrumenti uel secundum !ormam statuti Pinguenti" Si uero in!a dictum tempus decem annorum creditor ipsum instrumentum in iure produxerit, et eo usus !uerit, ut dictum est $oc monstrare teneatur, et debeat per publicum instrumentum, et aliter ostendi non possit" CAPUT C!V. DE TESTAMENTIS FACTIS E!RA11 DISTRICTUM PRESENTAN. DIS REGIMINI PINGUENTI. (nsuper si uis ciuis uel $abitator Pinguenti, utrius ue sexus, extra castrum, et districtum Pinguenti in (stria, #oroiulio, 'eneci%s aut tota )arc$a ?aruixana suum ultimum condiderit testamentum, et deccesserit (!), illud testamentum in!ra tres menses, post illius obitum testa toris, coram regimine Pinguenti debeat presentari, alio uin uallere non debeat" 6t si uis testamentum !ecerit ultra dictos con!ines, illud testamentum in!ra medium annum conduci34) dbeat coram regimine Pinguenti, alio uin non ualleat, et potestas cum suis iudicibus compa(c)tibiliter teneatur !acere denotar%, et examinare, et uidere si illud testamentu &doneum sit uel non" CAPUT C!VJ. QUOD CREDITORES CONUENIRE DEBEANT SUOS DEBITORES ET /EREDES EORUM. Preterea statuimus, uod creditores reccursum (!) $abeant ad debitores suos tantum, et eos conuenire debeant in iure, secundum !ormam statuti Pinguenti, sed si de!ectus solutionis !oret in ipsos debitores, ita uod de bonis pos(s)essis ab eis sui creditores non possint prose ui iura sua, si $oc legitime constabit regimini, tunc creditor siue creditores recursum35) $abeant super bona

00000000000000000

41

3D) ?o se pogla,l%e nala-i u na4em i-,orni2u, na dana4n%em listu 35, samo u s,om drugom di%elu" Kro% pogla,l%a i naslo, (rubri2u) donosimo i- inde2sa naslo,a (rubri2a) pogla,l%a, 2o%i se nala-i na po3et2u (list 1"-4) 2ode2sa" Vidi bil%" 14)" 31) Oa2o se, danas, u 2ode2su nala-i sa3u,an samo drugi dio o,og pogla,l%a, (,idi bil%" 14"u pret$odnom unes2u), to donosimo pr,i dio pogla,l%a u pri%e,odu na na4em %e-i2u i- no,i%eg bu-ets2og statuta i- 1555" god", pisanog tali%ans2im %e-i2om" Po3eta2 odnosno pr,i dio tog pogla,l%a u pri%e,odu na na4 %e-i2 glasi@ EA2o ne2i bu-ets2i graJanin ili stano,ni2, stari%i od 15 godina, bude imao ne2u ispra,u o no,3anom dugu (-adu;nicu) ili o 2o%o% drugo% po2retno% st,ari proti, drugog bu-ets2og graJanina ili stano,ni2a i on tu ispra,u ne predo3i opHins2o% upra,i u ro2u od deset godina i-a ro2a dosp%elosti duga, o-na3enog u to% ispra,i, ili ina3e ne upotri%ebi tu ispra,u, odreJu%emo da ta ispra,a, po iste2u ti$ deset godina, osta%e bei2a2,og -na3en%a i ,ri%ednosti, te da gubi s,o%u ,al%anost, ta2o da se ,%ero,ni2, po iste2u tog ro2a, is2l%u3u%e od pra,a na potra;i,an%e toga duga" 31) ?a ri%e3, Etal%F T EtaliF, u i-,orni2u pisana ta2,om gra!i%om" 33) ' naslo,u tog pogla,l%a, 2ao 4to ,idimo i- n%ego,og te2sta, m%esto 8extra districtumF trebalo %e da bude pisano 8extra castrum", et, districtum": 34) ?a2o u i-,orni2u na tom m%estu 8conduci: m%esto 8presentari:" 35) ?a2o na tom m%estu 8recursum: pisano pra,ilno, s %ednim 8c:, a na po3et2u pogla,l%a i dal%e s d,a 8c:"

L.15a.

posteriora, et ultimo loco alienata per ipsum debitorem post contractum creditorum petentium, reseruato tamen iure cuilibet parti, et ni$ilominus regimen teneatur procedere contra talem debitorem non $abentem unde,(+" 35a) se cundum !ormam statuti se uentis" 6t idem dicimus, uod creditor uilibet teneatur conuenire $eredem siue $eredes aut successores de bitoris sui mortu%, et ui $eredes, et successores teneantur ad debita illius cuius sunt $eredes instituti in tantum uantum talis $ereditas aut successio erit siue in uantum erunt, et ualebunt, et durabunt bona, et !acultates illius ui !uerit obligatus" 'ero si creditor aut creditores non possint ad solutiones suas a dictis $eredibus, et successoribus de bonis dicte $ereditatis aut successionis integre peruenire, tunc ipse creditor ualeat $abere reccursum supra alia bona posteriora, et ultimo loco alienata, incipiendo tamen ad bona posteriora, et ultimo loco alienata gradatim, et sic successiue donee creditor !uerit integre ius suum consecutus, reseruato tamen iure cuilibet persone@ intendimus enim, et uolumus, uod ille ui ilia bona posteriora alienata $abuerit, teneatur re!!utare dictam pos(s)essionem in predictum creditorem, ui erit anterior, et prior tempore, eo et pocior in iure, ut ponat eam pos(s)essionem ad uendendum ad extimariam (!) comunis pro credito suo, et expensis legitimis uel uod teneatur dare, et soluere ipsi creditori tantum uantum ualebat dicta pos(s)essio, tempore uo ad ipsam pos(s)essionem peruenit et ultimum (!)37), et ille ui pos(s)iderit ad ali uod aliud non teneatur" CAPUT C!VIJ. DE CAUSA APPEL(L)ATIONIS ET NUL(L)ITATIS. Statuimus, et ordinamus, uod uicun ue uoluerit appellare ab ali ua sententia, a ua sit licitum appellari, dictam appellationem interponat in!ra decem dies continuos a die prolationis sententie, uam uidem appel(l)ationem teneatur appellans presentare in !orma publica uel per literas regiminis, et comunitatis Pinguenti in!ra dies uiginti tres a die appellationis interposite cum apostolis seu literis dimissis, et ipsam prose ui teneatur, et procurare, ut dicta causa appellationis terminetur in!ra unum mensem" <uod si dictus appellans dictam appellationem non !uerit persecutus, et de ea cognitum, et determinatum in!ra dictum tempus, (+" 37") dicta sententia ipso iure !irma remaneat, et contra eam decetero opponi ullus non possit, et debeat mandari executioni per regimen Pinguenti ad petitionem uictoris uel eius procuratoris $oc legitime petentis" 6t ni$ilominus dictus talis appellans si dictam appel(l)ationem non !uerit prosecutus,35) ut dictum est, et eam determinari non !ecerit in!ra dictum (tempus) uel si prosecutus !uerit, et determinatum !uerit ( uod) contra eum lata sententia !uerit bene iudicata, et male appellatum esse, teneatur re!!icere alteri

L. 16.

43

parti omnes expensas, uas !ecerit uel substinuerit occasione predicta in!ra decem dies post uam !uerit sententiatum cessation3>) super predictis a regimine Pinguenti eidem uictori in adiuuamen" 6t ($oc) autem uollumus (!) $abere locum solum in sententi%s latis seu !iendis super re immobili, et non in alio casu" 6t uod dictus appellans teneatur citari !acere aduersam partem, ut ueniat, si uult, ad uidendum, et audiendum litteras dimissas, et processum uestionis, et sententiam a ua appellauerit" 000000000000
37) 35) 3>) 3B) ?a2o u i-,orni2u, 8et ultimum:" ?a% se dodata2 propisa ne nala-i u no,i%em bu-ets2om statutu" Ia tom m%estu 8prosecutus:, do2 na po3et2u istog pogla,l%a sto%i u istom -na3en%u ri%e3 :persecutus:" ?a2o u i-,orni2u 8!uerit sentiatum cessatione:" 8subcombente: m%esto 8succumbente:, t%" stran2e, 2o%a podlegne odnosno i-gubi parnicu"

CAPUT C!VIIJ. DE E!PENSIS REFFICIENDIS ($) A PARTE SUBCOMBENTE ($)1#) UICTORI. Crdinamus, et statuimus, uod si uestiones inciderint, et emerserint, uod expense re!!iciantur per partem subcombentem parti ue obtinuerit, (et) $abuerit uictoriam, uas etpensas regimen Pinguenti, coram uo causa ageretur, teneatur eas tansare, et re!!ici !acere parti pertinenti in terciam diem, omni solemnitate iuris omissa, tasationem in presenti !iendam lata sententia, et sacramento prestito super predictis expensis re!!iciendis per partem subcombentem, intelligendo tamen illas ue !uerint aduocatis, notari%s, scripturis, et pro omnibus tasando testibus, ui testi!icauerint, soldum unum, et si iuerit extra terram super ali ua pos(s)essione, de ua productus !uerit in testem, gros(sos uatu)or" CAPUT C!VIIIJ. DE PETENTIBUS TERMINUM AD PROBANDUM SOLUTIONEM ALICUIUS DEBITI. Si uis !uerit placitatus coram regimine Pinguenti pro ali uo debito uel pro ali ua re (cum) ali uo instrumento, uod uidem debitum !uerit (+" 37a") de soldis centum uel a soldis centum in!erius, et debitor seu reus, ui !uerit placitatus, opposuerit4D) entra ilium instrumenlum exceptionem solutionis, !inis uel absolutionis, et liberationis aut pacti de uilerius non petendo, et pecierit terminum ad probandum dctam solutonis, !inis uel absolutionis, et libcralionis aut pacti de ulterius non petendo, et pecierit terminum ad probandum dictam solutionem seu exceptionem, !inem uel absolutionem aut pactum de perpetuo non petendo, detur sibi terminus" 6t si non probabit predicta ad terminum supradictum per publicum instruentum, emendet ipsum debitum iuxta tenorem illius instrumenti, et soluat bannum comunibus, et condenetur41) tiam in soldis uadraginta comunibus 'eneciarum, et Pinguenti" Sed si ipsum debitum erit a soldis centum superius, et reus pecierit terminum ad probandum solutionem ipsius debiti in parte uel in toto uel ali uid de predictis, et non probabit ad terminum sibi datum, soluat soldos centum paruorum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, el mendet illud debilum, et sit precissum 41) intelligendo semper uod predicte exceptiones seu solutiones debiti, uod petentur contra cartam, non possint probari per testes nisi per publicum instrumentum"43)

L. 16a.

44

000000000000 4D) ' i-,orni2u na tom m%estu na%pri%e bilo pisano 8deponerit:, a i-a toga drugom ru2om ta ri%e3 precrtana i po,r$ napisano 8opposuerit:" 41) ' 2ode2su ta ri%e3 bila pisana :cundenetur8, te popra,l%ena u :condenetur" 41) ?a2o Eet sit precissumF u i-,orni2u" 43) Propis posl%edn%e re3enice o,og pogla,l%a odreJen %e posebno %o4 %ednom odredbom (114") statuta"

CAPUT C!!. DE PENA PRODUCENTIUM INSTRUMENTUM DEBITI SOLUTUM. 6t si contigeret ali uem producere in iure coram regimine Pinguenti ali uod instrumentum solutum, in tutum uel in ali ua parte, et dolosse (!)44) peteret seu repeteret ipsum dbintm solutum $uiusmodi, tam in parte uam in toto, si liberationem, absolutionem, pactum perpetuum de non petendo ipsum debitum, in totum uel in parte, probare poterit45) per publicum instrumentum, condenetur in libris uin uaginta paruonim comunibus 'eneciarum, et Pinguenti uociens tali insirumento peteret ali uid de eo uod esset solutum ,ollentes (!) tamen, uod ad dictam penam, ui alterius loco succedunt in tal%47) debito, non tenea(n)tur, cum scriptum sit ui alterius loco succedunt iustam ignorantie causam $abent" CAPUT C!!J. QUOD DE ARMIS EQUIS ET ALIJS ANIMALIBUS ET OPERIBUS FIAT IUS OMNI DIE. Crtlinamus uod omni die, et diebus !eriatis, per regimen Pinguenti ius reddatur de armis, de e uis, el de animalibus, de cibo, et potu, et de mercede diurna, saluo, et reseruato, uod pro(+" 35")batio de predictis !ieri, et admit(t)i debeat per testes, et maxime in !acto e uorum, et aliorum animalium, statuto ali uo non obstante" Preterea uollumus (!), et mandamus, uod si contigerit rem ali uam !uratam uendi uel cambiari publice in plat$ea comunis, uod emptor $uiusmodi rei non teneatur ad rem restiuendam domino re% 45) uantumcun ue probaret rem suam sibi !urtiue !ore acceptam uel alio modo sub (tractam) nisi integre satis!aceret emptori precium, uo emisset rem predictam" 6t si aliter emerit ali uatn rem, ue esset !urtiua, et $oc legitime probare poterit, illam restituere teneatur illi cui !urata esset, abs ue ullo recipiendo precio, sed absoluta"4>) CAPUT C!!IJ. DE LUCRIS FRATRUM PATRE UIUENTE ET POST MORTEM COMUNICANDIS IN SIMUL. Precipimus, uod omnes !ratres uid uid ac uisiucrint uel emerint stando cum patre, et in poteste ipsius uel post mortem patris stantibus insimul dummodo diussionem (!) eorum bonorum non !ecerint, pieter uam 4B) ex suc(c)essione uel

45

legato uel docte (!)5D) uxoris totum comunicare debeant cum !ratribus suis in eadem potestate constitutis, tempore ac uisitions, mortuo patre, exceptis !ratribus publice, et male agentibus" 6t dicimus, uod patres in omnibus ac uisitis a !ili%s in sua potestate constitutis toto tempore uite sue $abeant usu!ructum, et iddem (!)51) dicimus in auo, et proauo in $is ue uesierint (!)51) nepotes, et pronepoles"
000000000000 44) ?a2o EdolosseF u 2ode2su" 45) ?u man%2a %o4, radi potpunosti smisla, ri%e3 EdebitorF ili 2a2o se 3esto u statutu na,odi EreusF" 47) ?a2o ta ri%e3 Etal%F, u i-,orni2upisana ta2,om gra!i%om" 45) ?a2oJer i ta ri%e3 :re%8, u 2ode2su pisana ta2,om gra!i%om"

CAPUT C!!IIJ. DE COLIGANTIBUS ($)51) UEL ALIENANTIBUS REM ALIENAM. Iullus decetero audeat alicnare, obligare uel alio modo ali uo dare, donare, uendere uel alienare eomuni uel indiuisso,54) per cartam uel sine carta, ali uod immobile alienum uel uod esset alterius uel alteri prius obligatum uel pignori datum, sub pena librarum decem paruorum, componenda comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et insuper teneatur statim dare, et consignare alius su!!iciens pignus illi uem de!raudasset, et decepisset us ue ad integram satis!a(c)tionem illius creditoris" 6t si rem mobilem alienam uel ue esset prius alteri obligata uel pignori data, pignera(+" 35a")uerit uel uendiderit aut aliter dederit alicui sine licentia cuius !oret uel illius cu%55) !oret illa res obligata, et pi nenuei ri data, soluat soldos centum paruorum comunibus antedictis, et restituat illud pignus su!!iciens domino statim cum !uerit re uisitus in iure" CAPUT C!!IIIJ. QUOD PROBATIO SOLUTION,S ET CONFES(S)IONIS DEBITI NON POSSIT FIERI NISI PER PUBLICUM INSTRUMENTUM. (tem cum dicatur, et uia publicum, et notorium sit, uod in causis ciuilibus uotidie producantur !alsi testes, et contra ueritatem ad probandum solutionem uel aliarum rerum (!), ad ouianduum57) !alsitatibus, et malici%s, ue com(m)ittuntur, et com(m)itti possunt, statuimus uod probatio solutionis uel con!essionis debiti uel liberationis uc tanxtionis (!)55) uel pacti de non petendo aut !inis uel re!!utationis ac donation5>) in solutum uel restitutionis5B) alicuius debiti uel rerum, de uo debito uel re !uerit instrumentum, preceptum uel sententia, laudum uel testamentum uel alia scriptura publica, !ieri uel admitti non possit nisi per publicum instrumentum aut per con!essionem partis in iuditio !actam aut coram arbitro uel arbitratore uel per scripturam priuatam, cui de iure !ides debeat ad$iberi, uel per restitutionem instrumenti debiti incisi, et si aliter probatio !acta, et admissa !uerit non ualleat (!), et ex ea nullus processus !iat" 6t predicta locum $abeant in omnibus obligationibus pecuniari%s, et rerum mobilium, preceptis, sententi%s, et ali%s scripturis publicis, et priuatis, !actis, et !iendis" (n rebus uero immobilibus, de uibus est instrumentum, preceptum, sententa, laudum uel testamentum uel scriptura publica uandocun ue7D) !acta !uerit, probatio !inis uel re!utationis71),

47

00000000000
53) ' naslo,u pogla,l%a nala-imo ta2o, gre42om, tu ri%e3 pisanu m%esto :obligantibus8" =al%e u te2stu pogla,l%a sto%i pra,ilno :obligatore8" 54) ?a2o u 2ode2su :comuni uel indiuisso8" ' no,i%em statutu ta2oJer sto%i :alcuna cosa communa (!) o indiuisa8" 55) ?a ri%e3 :cu%8, pisana u i-,orni2u ta2,im pisan%em (gra!i%om)" 57) ?a ri%e3 :o,iandum8 sto%i m%esto :ob,iandum8 ia2o ni to ni%e 2lasi3na latins2a ri%e3, ,eH tali%ani-am2o%i %e pre4ao u latins2i %e-i2" Olasi3no latins2i bi se to i-ra-ilo :ab obsistendum ili :ad obstandum8 ili :ad ob,iam eundum8" 55) ?a ri%e3 gre42om napisana m%esto 8transactionis:" 5>) )%esto 8donationis: trebalo %e sta%ati 8dationis:" 5B) ?a %e ri%e3 u i-,orni2u oma42om pisana 8restititionisF" 7D) ' i-,orni2u 8 uandocun ue:, do2 no,i%i bu-ets2i statut na tom m%estu 2a;e 8!atta a ualun ue modo:" 71) ?a2o na tom m%estu u 2ode2su pisana ta ri%e3 s %ednim 8!:, a ta2o pono,no i ni-e u istom pogla,l%u, do2 se drugd%e pi4e s d,a 8!:"

L. 1".

transa(c)tionis, liberationis et pacti deulterius non petendo uel dationis 71) in solutum uel restitutionis, !ieri on possit nisi per publicum instrumentum" (nter apices (!)73) declaratum est, uod testes non reccipiantur (!) a regimine Pinguenti nec preiudicent parti in !acto proprietatis, et domini (!)74) alicuius rei immobilis nisi in !acto si uis uellet probare se posidisse (!)75) uel (+"3>)"pos(s)edere ali uam rem immobilem, et non in ali ua promissione uel pacto restitutionis uel re!utationis uel alicuius donationis uel uenditionis uel alienationis" CAPUT C!!V. QUOD NULLA PROBATIO TESTIUM UALEAT A SOLDIS QUADRAGINTA66) SUPERIUS. Volumus, et ordinamus ad uitantum !alsitates, et !alsos testes, uod uotidie producuntur, uod nulla obligatio pecuniaria uel alicuius alterius rei uel !acti excedens sum(m)am, numerum, uantitatem, ualorem seu extimationem uadraginta soldorum paruorum, probari possit per testes nisi per publicum instrumentum uel aliam scripturam publicam, cui ( uidem)75) !ides debeat ad$iberi, saluo uod in causis ciuilibus, et criminalibus produci, et reccipi (!) possint pro ali uo male!icio" (n omnibus ali%s negoti%s comunis Pinguenti, et etiam in mercatis7>) uitualium7B), !actis, et !iendis de soluendo incontinenti precium, uod promiserint uenditori5D), in uibus etiam mercatis !actis sine rumere !iat ratio expresse per regimen Pinguenti de die in diem, de $ora in $oram, sicut uidebitur regimin%,51) non obstantibus !eri%s in dictis mercatis"51) CAPUT C!!VJ.

DE /ABENTIBUS REM COMUNEM CUM ALIQUO. .um nemo in comunione persistere cogatur inuitus, idcirco statuimus, et ordinamus, uod si uis $abuerit rem ali uam comunem cum ali uo, mobilem uel inmobilem (!), et in comunione persistere noluerit, comune Pinguenti 000000000000
71) ' i-,orni2u ta ri%e3 bila na%pri%e pisana 8donationis:, te popra,l%ena, 2ao 4to %e trebalo, u 8dationis:" 73) ?a2o u 2ode2su 8inter apices:" Ieobi3an obli2 i-ra-a, 2o%i ima da -na3i 8na 2ra%u:, osim u2oli2o %e ta% i-ra- upotrebl%en gre42omm%esto 8inter parent$esim: u -na3en%u 8u -agradama9. Io,i%i statut ispu4ta ta% i-ra-" 74) 8domini: gres2om nam%esto 8domini%:" 55) ?a ri%e3 gre42om napisana m%esto 8transactionis:" 5>) )%esto 8donationis: trebalo %e sta%ati 8dationis:" 5B) ?a %e ri%e3 u i-,orni2u oma42om pisana 8restititionisF" 7D) ' i-,orni2u 8 uandocun ue:, do2 no,i%i bu-ets2i statut na tom m%estu 2a;e 8!atta a ualun ue modo:" 71) ?a2o na tom m%estu u 2ode2su pisana ta ri%e3 s %ednim 8!:, a ta2o pono,no i ni-e u istom pogla,l%u, do2 se drugd%e pi4e s d,a 8!:" 71) ' i-,orni2u ta ri%e3 bila na%pri%e pisana 8donationis:, te popra,l%ena, 2ao 4to %e trebalo, u 8dationis:"

45

73) ?a2o u 2ode2su 8inter apices:" Ieobi3an obli2 i-ra-a, 2o%i ima da -na3i 8na 2ra%u:, osim u2oli2o %e ta% i-ra- upotrebl%en gre42om m%esto 8inter parent$esim: u -na3en%u 8u -agradama9. Io,i%i statut ispu4ta ta% i-ra-" 74) 8domini: gres2om nam%esto 8domini%:" 75) ?a2o u i-,orni2u 8posidisse: m%esto 8possedisse:" 77) ' naslo,u tog pogla,l%a m%esto ri%eci 8 uadraginta: sto%i rims2i bro% 4D, 8/+:" 75) ' i-,orni2u te2st na tom m%estu sas,im i-bli%edio" (nterpolirali smo tu ri%e3, a mogla %e sta%ati i ri%e3 8,ero:" 7>) ?a2o u 2ode2su 8mercatis:" Io,i%i statut donosi na odnosnom m%estu sigurno 2ri,im 3itan%em starog te2sta, 8incanti:, 4to nema ni2a2,og smisla" 7B) ?a2o u i-,orni2u 8uitualium:, sto %e tali%ani-irani i-ra- -a latins2u 2lasi3nu ri%e3, 2o%a %e morala o,d%e doHi, t"%" 8annonae:, a -na3i 8;i,e;ne namirnice, $rana:" Io,i%i bu-ets2i statut na odgo,ara%uHem m%estu donosi 8,ittuaglie:, stari%i tali%" i-ra- -a 8,etto,aglia:" 5D) ' 2ode2su ta ri%e3 gre42om pisana 8uendictori:" 51) ?a2o u i-,orni2u pisano 8regimin%:, s 8%: na 2ra%u ri%e3i" 51) Wita,a -adn%a re3enica o,og pogla,l%a, od 8(n omnibus ali%s negoti%s: do 2ra%a, ne spada -apra,o po sadr;a%u u to pogla,l%e, ,eH u pret$odno pogla,l%e pod rims2im bro%em .//9" gd%e %e go,or o st,arima, 2o%e treba r%e4a,ati be- ob-ira na suds2e pra-ni2e"

teneatur mandare $abentibus dictam rem comunem, ut inter se diuidant comuniter pro eis partibus pro uibus diuidi debebit in!ra tempus statuendum arbitrio regiminis, uod as(s)ignare debeat uindecim dierum ad plus" 6t si $oc concordare non poterint, tunc regimen Pinguenti teneatur mandare extimatoribus comunis uod dictam rem diuidant inter partes predictas legaliter, bona !ide, et sine !raude, et $abeant dicti extimatores pro labore, et mercede eorum soldos uatuor paruorum pro ualibet marc$a ualoris extimationis rei seu rerum diuidendarum a dictis (+" 3>a") partibus, uod salarium siue mercedem ( ui recusauerit diuisionem"53) soluere teneatur" CAPUT C!!VIJ. DE COMPROMISSIS FIENDIS A CONIU(N)CTIS PERSONIS LITIGANTIBUS AD INUICEM. <uocienscun ue erit uestio ciuillis (!) inter patrem et !ilium uel inter !ilium et matrem uel !ilium, !ilios aut !ilias,54) et e conuerso uel inter !ratres et sorores uel inter sorores, tam de re mobili uam immobili, uod regimen Pinguenti debeat, et teneatur constringere illas tales coniunctas personas, causantes insimul, ad compromittendum55) se de ipsis uestionibus in arbitros uel in arbitratores, unum uel plures, sicut ipsi regimini uidebitur, et si dicti arbitri uel arbitratores non possent esse concordes ad sententiandum super ipsa uestione, ue !oret inter ipsas partes, (et)57) de ua !oret compromissum in eos, uod tuc regimen Pinguenti teneatur, et debeat dare unum alium arbitrum, et arbitratorem penes illos, ui non essent concordes, ui cum eis arbitris, et arbitratoribus debeat sententiari, laudari, et arbitrari, ita uod ea ue per maiorem partem ipsorum arbitrorum, et arbitratorum dicta, laudata, arbitrata, et sententiata !uerint inter ipsas partes debeant uallere, et tenere, et perpetuo !irmitatem $abere, et ab ipsis partibus debeant obseruari, excepto uod de rebus sententiatis, et de cartis debitorum non constringatur uis ad compromittendum in ali uem de predi(c)tis" intelligendo uod illi ui !uerint tutores uel tutrices aut p(ro)curatores55) alicuius uel ali uorum pupilorum uel pupillarum aut illi ui !uerint pupill% uel pupille seu adulti 5>) non cogantur inuitti (!) ad compromit(t)endum"

4>

000000000000
53) ?e2st i-,orni2a na tom m%estu i-bli%edio i poderan, te smo mi ta% dio re3nice interpolirali" 54) ?a% dio re3enice 8uel !ilium, !ilios aut !ilias:, 2ad ,eH i-a toga u te2stu dola-i 8et econuerso::, nepotreban" 55) ' 2ode2su -a tu ri%ei 2ri,o upotrebl%ena 2ratica, te bi trebalo citati 8compermittendum:" 57) Ia tom m%estu ispu4teno 8et:" 55) ' i-,orni2u u- slo,o 8p: ni%e upotrebl%ena 2ratica" 5>) Iera-uml%i,o % -a4to statut 2a;e i 8adulti:" Smisao %e odredbe da se odrasla lica, -a 2o%a ,ri%ede gorn%i u,%eti propisa, mogu pritegnuti da meJusobne sporo,e urede putem i-brani$ sudaca (arbitara), osim 2oli2o statutarni propis neHe da 2a;e, da se lica pod tutorst,om, ia2o u medu,remenu postanu punol%etna, ali %o4 ne budu osloboJena od tutoro,e ,lasti, ne mogu prisil%a,ati na ta2a, spora-um" (sto ta2o %e nes$,ati%i,o -a4to se %o4 i-a 8adulti: 2a;e 8inuitti (!), 2o%e 2lau-ule doista nema u no,i%em bu-ets2om statutu, 2ad %e s,r$a i smisao tog propisa da se ba4 i proti, ,ol%e prisile lica, o 2o%ima %e ri%e3, da s,o%e sporo,e i-glade putem spomenuti$ i-brani$ sudaca, osim u 2oli2o se i ta 2lau-ula ne odnosi na ,eH ista2nuti moguHi slu3a%, da se lica pod tutorst,om ne mogu proti, ,ol%e siliti na ta2a, spora-um, a2o u meJu,remenu ste2nu punol%etnost, ali budu %o4 pod tutors2om ,la4Hu"

CAPUT C!!VIIJ. DE IURE RED(D)ENDO FRATERNITATIBUS ET PROCURATORIBUS ECCLESIARUM. Statuimus, et ordinamus, uod !raternitatibus ec(c((esiarum Pinguenti, et districtus seu gastaldionibus, et procuratoribus seu canepari%s earuom debeat !ieri, et red(d)i ratio per regimen Pinguenti expresse, et sumarie, et sine scriptis5B) iuditi% iuxta tenorem, et continentiam statutorum seu matricularum>D) ipsius !raternitatis pro ua, et cuius nomine agetur, et petetur de uacun ue persona a ua per gastaldionem, procuratorem siue cani (+" 3B") parium ipsius ecclesie petetur ali uid, dummodo statuto seu matricule>D) ipsarum !raternitatum non sint contra !ormam, et ordinem statutorum>1) et uod per regimen ste(n)tur,>1) et creda(n)tur dicta ipsius gastaldionis, procuratoris seu camerari%>3) petentis de uantitate, et de re, uam uel uas petet, tam si non $aberet cartam uel instrumentum uam si $aberet contra debentes dari ipsi ecclesie uel !raternitati, et contra uos ipse gastaldio uel caniparius aut procurator petere uoluerint nomine, et nice ipsius ecclesie, et !raternitatis, non obstantibus ipsis petitionibus !eri%s, terminis uel statuto ali uo contrario, saluo uod si uiderentur (!)>4) regimini uod ali uis ex dictis gastaldionibus, procuratoribus, et canipari%s dolosse (!), ini ue >5) !raudulenter aut malitiose (!) peteret, uod tuc regimen Pinguenti possit di!!erire >7) et ab ali%s ipsius !raternitatis in uirere, et scire ueritatem" 6t illud iddem (!) dicimus de omnibus legatis testamentorum, a!!ictibus, et redditibus, et ali%s uibuscun ue modis dictis ecclesi%s, et !raternitatibus relictis, non obstantibus in predictis !eri%s uel statuto ali uo" CAPUT C!!VIIIJ. DE UINO DATO AD UENDENDUM IN TABERNA. <uicun ue uendiderit uinum>5) alterius in taberna, sibi locatum ad uendendum per instrumentum, teneatur soluere integre domino uini, uod sibi tenebitur occasione ipsius uenditionis sue locationis, in!ra octo dies post uenditionem ipsius uini, sub pena soldorum centum paruonim, componenda comunibus 'eneciarum, et Pinguenti" Ac etiam ille ui uendiderit uinum alterius in taberna non audeat ponere uel uendere aliud uinum in taberna nisi prius soiuerit illi cuius uinum uendiderit in taberna, sub dicta pena" 6t regimen Pinguenti tencalur !acere ralionem expresse de predictis de die in diem ad petitionem accusatoris, elapsis dictis octo diebus, si per ipsum tabernarium accusatum non

L. 1#.

4B

!uert integre persolutum, statut ali uo non obstante, e non obstantibus etiam !eri%s in predtctis" 6t de bibentibus uinum, (et non solu)tis>>) per tabernas, !ieri L. 1#a. debet preceptum bibentibus predictis (+" 3Ba) per regimen us ue ad terciam 000000000000
5B) ' 2ode2su na tom m%estu %asno pi4e 8et sine scriptis iuditi%:, do2 no,i%i bu-ets2i statut, sigurno 2ri,im 3itan%em stari%eg statuta, propisu%e 8sen-a strepito di giudicio:" >D) ' i-,orni2u na tom m%estu sto%i 8matrocularum:, a dal%e u te2stu opet 8matrocole:" )i smo to ra-ri%e4ili 2ao 8matricularum: i 8matricule:" >1) 8statutorum: ra-umi%e se 8Pinguenti:, 4to u na4em statutu ni%e ista2nuto, do2 u no,i%em statutu to nala-imo" >1) ' i-,orni2u sto%i 8et uod per regimen stetur, et credatur dicta ipsius gastaldionis . " ":, to latins2i nepra,ilno -,u3i" >3) =o2 se napri%ed u pogla,l%u 2a;e -a tog slu;beni2a brato,4tine 8caneparius:, o,d%e sto%i -a istog na-i, 8camerari%:" Io,i%i bu-ets2i statut na s,im m%estima go,ori o 8caneuaro:, 8cane,ari:" >4) 8uiderentur: gre42om m%esto 8uidebitur:" >5) ?a ri%e3 pisana u i-,orni2u nepra,ilnom 2raticom, ta2o da bi trebalo 3itati 8ini uod:" >7) ?a2o u 2ode2su tali%ani-am 8di!!erire: m%esto latins2e ri%e3i 8di!!erre:" >5) ?a se ri%e3 na tom m%estu, a i ina3e, u i-,orni2u pi4e neobi3nom gra!i%om 8uin,m:" >>) ?e2st 2ode2sa na tom m%estu radiran i o4teHen"

diem subse uentem ad soluendum tabenario id uod expendiderint per tabernas>B suas>B) inBD) pena soldorum decem paruorum, componenda comunibus predictis" 6t si us ue ad dictam tertiam diem non soluerint tabernario, uod tuc eis !iat preceptum non reccedendi (!) a con!inibus, tuc eis imponendis per regimen Pinguenti, sub pena soldorum centum paruorum, componenda comunibus 'eneciamm, et Pinguenti, non obstanlibus !eri%s ali uibus de die in diem" 6t si ali uis rumperetB1) uitreos uel uasa ali ua tabernari% soluat comunibus soldos uoiginti, et damnum soluat tabernario in duplo"B1) CAPUT C!!!. DE DEB,T- FACTO IN PINGUENTO IBIDEM SOLUENDO. <uicun ue in castio Pinguenti uel in districtu !ecerit ullam mercationem siue debitum, possit conueniri pro ipso debito, et cogi debeat $ic in Pinguenio, et $ic debitum ipsum soluere teneatur, retnotta (!) omni !erie prescriptione" CAPUT C!!!J. DE REITERANTIBUS CAUSAS PER SENTENTIAM DIFFINITAS. (lle ui coram ali uo dominio seu regimine !uerit ab ali uo citatus, et piacitatus super ali ua lite, et uestione cuiuscun ue rei, (et) B3) ab ipsa lile, et uestione siue ipsa pelitione per sententiam !uerit absolutus, non possit nec debeat amplius conueniri, molestari uel placitari de re ipsa, ua !uerit absolutus sententialiter ab eo, ui citauerit, et placitauerit ipsum in ipsa causa de ua !uerit absolutus" 6t si !orte ille contra uem data !uerit sententia ipsa in tanto B4) tra$eret ad iuditium, et citari !aceret, et conueniret aut placitaret ilium ui !oret sententialiter absolutus super eadem lite, et uestione, et petitione de ua !uerit absolutus (et)B5) di!!init(us) per sententiam regiminis Pinguenti, ut soluat soldos uadraginta comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, et ni$ilommus soluat ill%B7), uem taliter citari !ecerit, et conuenire tantum uantum sibi peteret de uo !uisset di!!initus, et absolutus, et omnes expenlas, uas ipsa occaxione (!)B5) !aceret in iudilio, et extra, nisi appelauerit legiti(+" 4D)me a dicta sententia in!ra tempus in statuto contentum, positoB>) sub rubrica@ de causa appellation is"

5D

000000000000
>B) ?a2o u i-,orni2u :pre tabernas>>) ?e2st 2ode2sa na tom m%estu radiran i o4teHen" >B) ?a2o u i-,orni2u :pre tabernas suas8, u pluralu, ia2o ispred toga sto%i :tabernario8" BD) Ia tom m%estu :in pena8, do2 u i-,orni2u redo,ito nala-imo i-ra- :sub pena8" B1) ?a ri%e3 pisana u 2ode2su 2ri,o, nepra,ilnom upotrebom 2ratice, ta2o da bi -apra,o trebalo 3itati :rumpereret8" Csim toga -am%en%i,an%e ,o2ala ri%e3i, nala-imo 3esto u 2ode2su 2ao ut%eca% tali%ans2og %e-i2a" B1) ( ta% i-ra- Ein duploF %e tali%ani-am m%esto Ein duplumF" B3) Ia tom m%estu u i-,orni2u man%2a 8et:" B4) ?a2o u te2stu upotrebl%en tali%ani-am, :in tanto8, m%esto 2lasi3ne latins2e ri%e3i :interea8 ili :interim8" B5) Ia ?om m%estu u i-,orni2u man%2a 8et:" B7) ?a ri%e3 u 2ode2su pisana ta2,om gra!i%om" B5) ?a2oJer ta ri%e3 u i-,orni2u ta2o pisana" B>) EpositioF odnosi se na pret$odnu ri%e3 EstatutoF"

CAPUT

C!!!IJ.

DE REBUS COMUNIBUS INTER FRATRES ET CONIUNCTAS PERSONAS CERTO MODO ALIENANDIS. Statuimus, ei ordinamus, tuod uotienscun ue ali uis $abens rem comunem immobilem cum ali uo suo !ratre uel sorore, patruo uel nepote uel alio coniuncto cl uoluerit parten suamBB) (alien)are,1DD) teneatur re uirere coniu(n)ctum sibi, cum uo $aberet rem comunem, si uoluerit illam emere, et expectare per uindecim dies post re uisitionem, et si re uisitus coniu(n)ctus, unus uel plures, uoluerit rem predictam accipere, et emere pretio competenti" uod, precium competens dicimus esse illud uod statuerint tres propin ui seu propin uiores ipsius alienantis, et emere uollentis (!) uel tres ex melioribus amicis predictorum coniu(n)ctorum, teneatur uendere uolens omnino eidem suo coniun(c)to uendere (!) predicto pretio, et nulli ali% (!) uam, ut premittitur, suo coniun(c)to uel coniun(c)tis" 6t si alienauerit alteri preter dictam1D1) !ormam, ipso iure non ualeat" 6t si re uisiti coniun(c)ti consortes r(epud)iauerint1D1) uelle emere uel tacuerint, et non reddiderint responsum ad terminum antedictum" tuc liceat ei uendere cuilibet alteri persone, et allienare (!)1D3), ua alienatione !acta non possint coniun(c)ti rc uisiti uel re uisitus recuperare dictam rem alienatam iure patrimoni% uel propin uitatis" 6t si minor1D4) ui allienare (!) uoluerit rem comunem coniun(c)to s (uo), $oc prius re uiratur, uod non possit aliennre nisi primo !ecerit1D5) dictam re uisitionem, el ei consentierint maiores, et propin uiores sui saltem duo, uo sint bone !ame, uite, et condicionis"1D7) CAPUT C!!!IIJ. QUOD PRO MAGNO UULNERE POSSIT PONI AD SUPLITIUM DE LICENTIA. CONSCILIJ. Si uis percussus, et uulneratus esset magno, et enormi uulnere, tam in die uam in nocte, et $uiusmodi male!!itium (!) non poterit probari, uod regimen Pin uenti dc uoluntate, et consensu conscili%i1D5) licentiam, et potestatem $abeat ponendi ad supli(+" 4Da") cium ilium uel illos, ui de ipso male!itio !uerint inculpati pro ueritate $uiusmodi male!iti% reperienda"

51

000000000000
BB) ?a ri%e3 u i-,orni2u d,aput pisana" 1DD) Ia tom m%estu nala-i se, danas, u 2ode2su podrtina (la2una)" 1D1) ?a2o u i-,orni2u na tom m%estu Epreter dictam !ormamF" ?a2o isto 3itamo ( u i-,ornom te2stu no,i%eg bu-ets2og statuta E6t se alienasse ad altri contra la detta !ormaRF )eJutim ob%a,l%i,a3 no,i%eg statuta donosi na istom m%estu 2ri,o 3itan%e, 2ada 2a;e E6t se alienasse ad altri congionti la ditta !ormaRF 1D1) ?e2st i-,orni2a na tom m%estu sas,im i-bli%edio, te bi ta ri%e3 mogla mogla da bude ( ErecursauerintF, ia2o se ,rlo pa;l%i,om o2u 3ini, da ipa2 sto%i, 2a2o smo ra-ri%e4ili , t%" N r(epud)ia EuerintF" 1D3) ?a2o u 2ode2su EallienareF s d,a ElF, do2 i-a toga neposredno 3itamo EalienationeF, s %ednim ElF, a pri 2ra%u pogla,l%a opet nala-imo pisano s d,a ElF" 1D4) C,d%e i-a EminorF podra-um%e,a ri%e3 EetatisF" 1D5) ' i-,orni2u na tom m%estu sto%i E!ecerintF, %er %e pisaru odnosno sasta,l%a3u !lu2tuirala misao EminorF ( EminoresF" 1D7) Posl%edn%om se odredbom pogla,l%a statuta malol%etni2 $tio sa3u,ati od is2ori4ten%a n%ego,e la2omislenosti od strane ne2og nesa,%esnog roJa2a" 1D5) ?a2o na tom m%estu, u te2stu, ( u naslo,u pogla,l%a pisano Econscili%F m%esto Econsili%F"

CAPUT C!!!IIIJ. DE CAPTIS UEL INTERFECTIS IN SERUITIO COMUNIS. Si uis !uerit captus in seruitio comunis Pinguenti, tam in prelio campestri uam in ambasiata uel pro ali uo alio modo, per comunem Pinguenti debeat recuperari, et reg(im)en1D>) Pinguenti, uod pro tempore !uerit, teneatur per sacramentum, ante exitum sui regiminis, ipsum captum bona !ide excutere cum bonis dicti comunis, et ipsi recuperato omnia damna, ue sibi acciderint causa ipsius captionis, de comunis camera solua(n)tur in!ra tres menses post uam idem captus ad domum suam !uerit reuersus" 6t si uis ali uis 1DB) !uerit inter!ectus in seruitio comunis 'eneciarum11D), !ilius111) ipsius mortui, in prouidentia regiminis, non teneatur111)!acere angarias uel ali uam uicinitatem comunis inde ad uiginti annos transactos" 6t si uis amiserit membrum in seruitio comunis, in!ra tres menses libras113) contum paruorum a comuni Pinguenti sibi114) solua(n)tur115), et illis ui uulnerati !uerint medicaturam 117), et expensas115) solui debeant11>) a comuni" Sed si ali uis suo debito aut sua condenatione aut suo !acto proprio robaretur, pingnoraretur, detineretur uel pro suo bando, uod $aberet ab ali ua terra uel dominio caperetur uel derobaretur, carceraretur uel ali uod damnum recciperet (!) uel incurreret in bonis uel in persona, uod ad $oc nec ad ali uam releuationem i(n)denitatis comune Pinguenti in ali uo non teneatur" CAPUT C!!!V. DE PETENTIBUS GRATIAM UEL INDULGENTIAM,,#) IN CONSCILIO Ion liceat alicui persone condenate, et tenite (!)11D) comuni pro condenationibus in Pinguento petere perdonantiam, gratiam seu induligentiam111) ali uam sibi remittendam, in parte nec in toto, nec alicu% 111) ali% pro alio nec pro ali%s condenatis in ali ua condenatione, sub pena librarum decem paruorum, componendarum comunibus 'eneciarum, et Pinguenti, sed gratiam soluendi ad ali uem terminum competentem, ipsam postulare possit, si tam cito non possit soluere, ut sibi !iat, placendo regimini, et"""113) 000000000000
1D>) ' te2stu 2ode2sa na tom m%estu rupa (la2una)" 1DB) ?a2o u i-,orni2u 8si uis ali uis:" 11D) (- te odredbe ,idimo politi32u o,isnost Ku-eta o Veneci%i" )oramo se s%etiti, da %e to bilo i-a god" 1411", 2ad su grad Ku-et i Oostel, te d,i%e posl%edn%e 2ule, pale u ru2e )le3anima" 111) ' nasem, stari%em, statutu sto%i i-ri%e2om 8!ilius:, ali nema sumn%e da se to interpretiralo 2ao :!ili%F, t" %" da su s,i sino,i onoga 2o%i %e bio ubi%en u slu;bi opHine, bili osloboJeni od %a,ni$ opHins2i$ tereta" ?a2o 2a;e i no,i%i bu-ets2i statut na odgo,ara%uHem m%estu 8i !igliuoliF"

51

111) ' te2stu 2ode2sa na tom m%estu pisalo 8teneantur:, te %e drugo slo,o 8n: precrtano, 8teneatur:, i- 3ega bi se moglo 3initi, da %e po stari%em statutu samo %edan sin bio osloboJen od spomenuti$ %a,ni$ tereta" (pa2 mislimo, da to treba ta2o ra-um%eti, 2ao 4to smo ista2li u pret$odno% bil%e4ci" 113) Ia tom m%estu trebalo %e biti pisano 8libre:, 2ad ,eH dola-i i-a toga pasi,ni obli2 8soluantur:" 114) ' i-,orni2u oma42om sto%i 8si: m%esto 8sibi:" 115) ' 2ode2su nala-mo gre42om 8soluatur: m%esto Psoluantur:" 117) ?rebalo %e biti pisano 8medicatura:, m%esto 8medicaturam:" 115) ?a2oJer i tu %e moralo biti 8expense: m%esto 8expensasF" 11>) ' 2ode2su gre42om sto%i 8debeat: m%esto 8debeant:" 11B) ' i-,orni2u m%esto 8indulgentiam: gre42om pi4e 8induligentiam:" 11D) ?a2o u 2ode2su gre42om nam%esto 8tenute: ili 8detenge:" 111) ?a2o u i-,orni2u u te2stu pogla,i%a, 2ao i u naslo,u, gre42om 8induligentiam:" 111) ?a2o u 2ode2su 8alicu% ali%:" 113) ?a2o tim nedo,r4enim pogla,l%em -a,r4a,a, danas, ru2opis stari%eg bu-ets2og statuta" Oode2su statuta, pored d,a%u listo,a u sredini, man%2a%u, danas, ,%ero%atno i d,a posl%edn%a lista" Oa2o u no,i%em bu-ets2om statutu, i- god" 1555", ne nala-imo o,og (.///) pogla,l%a, ne mo;emo ga na 2ra%u dopuniti" Vidimo, da2le, da %e to pogla,l%e ispu4teno odnosno u2inuto u 2asni%em bu-ets2om statutarnom pra,u"

R U B R I C / A,22) .aput (" .aput (9" .aput .aput .aput .aput .aput .aput .aput .aput .aput .aput .aput .aput .aput .aput ((9" (((9" V" V9" V(9" V((9" V(((9" /" /9" /(9" /((9" /(((9" /V" /V9" <ualiter omnimum penarum115) medietas sit cemunis 'eneciarum" <ualiter potestates exigere debeant penas pecuniales"

=e recipientibus !orbanittos"117) =e pena illorum, ui percus(s)erint !orbanitos" =e notaris115) !acientibus !alsum instrumentum" =e !acientibus !ieri !alsum instrumentum" =e producentibus !alsum instrumentum" =e !alsis testibus, et de producentibus eos" =e debentibus con ueri regimini Pinguenti" =e blas!emantibus =eum uel sanctos" =e uestionibus inter ciues, et !orenses" =e termino dando accusato ad se excusandum" =e ,ituperantibus11>) potestatem (uel)11B) (udices" =e o!!idalibus re!!erentibus uilaniam alteri" =e uilani%s relatis alicui" =e uilibus mulieribus dicentibus uilaniam mulieribus bone !ame .aput /V(9" =e re!!erentibus uilaniam ulicui notario" .aput /V((9 =e uolentibus probare !alsitatem notari%" .aput //(((9 =e accusantibus !raudolenter"13D) " .aput //" =e conuitantibus131) ali uem ad probam irato animo" .aput //9" =e insultu !acto sine armis" .aput //((9" =e insultu !acto cum armis" .aput //(((9 =e insultu !acto in propia domo" "

53

000000000000
(- 2a-ala naslo,a (inde2sa rubri2a) pogla,l%a statuta, pisanog na po3et2u 2ode2sa na listo,ima 1"X4", 2o%eg Hemo doni%eti na 2ra%u, ,idimo da %e stari%i statut obu$,aHao u2upno 14D pogla,l%a (caput, capitulum)" Posl%edn%a pogla,l%a statuta, 2o%a se danas, 2a2o re2osmo, ne nala-e ,i4e u 2ode2su, nosila su sli%edeHe naslo,e@ .aput .///V9" =e notari%s debentibus autenticare instrumenta, et debentibus ea (persolu)ere" .aput .///V((" =e uenditionibus rerum mobilium, et immobilium per incantum, !actum a precone" .aput .///V((9" =e $abentibus animalia in socedam" .aput .///V(((9" =e sartoribus debentibus per!icere pannos, per eos incissos (!)" .aput .////" =e solutione scripturarum cance(l)ari%" ?e odredbe odnosno pogla,l%a nala-imo u no,i%em bu-ets2om statutu" 114) ?a2o o-na3en u 2ode2su naslo, inde2sa rubri2a pogla,l%a statuta" ?a% se inde2s nala-i u i-,orni2u na po3et2u 2n%ige" 115) ' naslo,u tog pogla,l%a u te2stu 2ode2sa, nala-imo i-a 8penarum: %o4 i o-na2u 8pecuniallium (!):" 117) ' naslo,u tog pogla,l%a u te2stu sto%i 8=e non recipiendo !orbanitos:" 115) ' te2stu 2ode2sa pi4e 8notari%s: s drugim i-longa" 11>) ' te2stu 2ode2sa sto%i 8=e uituperantibus:, pisano s 8u:" 11B) ' te2stu 2ode2sa ri%e3 8uel iudices: i-bli%edile, te smo i$ interpolirali" 13D) ' naslo,u pogla,l%a u te2stu 2ode2sa ta ri%e3 pisana 8!raudulenter:" 131) ' te2stu 2ode2sa sto%i 8cunuitantibus:"

=e iniacentibus manus in potestaten, iudices uel131) rectores" .aput //9" =e pena potestatis uel iudicum si uem uam percus(s)erint" L. 2a. .aput //V(9" =e percucientibus ali uem133) sine armis" .aput //((9" =e percucuientibus ali uem cum paruo uulnere" .aput //(((9" =e pena illorum, uio percus(erint) $ebriac$os"134) .aput ///" =e obtruncantibus135) membrum" .aput ///9" Si ciuis obrru(n)cabit membrum !orensi uel137) econuerso" .aput ///(9" =e percucientibus ali uem de nocte" .aput ///((9" =e pena $omicidarum" .aput ///(((9" =e pena dantium auxilium male!actoribus" .aput ///V" =e de!!endentibus detentos a regimine" .aput ///V9" =e cridis !iendis super culpatum ad se excusandum de ali uo male!!icio (!)135) .aput ///V(9 =e presumentibus uiollare !eminam ,irginem" .aput ///V((9" =e presumentibus uiollare13>) !eminam maridatam13B) uel uiduam" .aput ///V(((9" =e uiollantibus14D) !eminam, ue non sit bone !ame" .aput ////" =e raptoribus uirginis uel aliarum mulierum" .aput ////9" =e pena illorum, ui contra$unt matrimonium cum ali ua puella141) sine uoluntate141) parentum" .aput ////(9" =e dantibus male!!icium143) alicui ad manducandum" .aput ////((9" =e !acientibus sortilegia seu !actura144) .aput ////(((9" =e sagitantibus, balistantibus (uel)145) lanceantibus in ali uo strido seu rumore"147) .aput ////V" =e non euntibus ad !aciendum custodiam" .aput ////V9" =e reccusantibus (!)145) dare pignus camerarte comunis" .aput ////V(9" =e capientibus ali uem sine licentia regiminis" .aput ////V((9" (<uod)14B) nullus !aciat14B) repre$ensalias sane licentia regiminis" .aput ////V(((9" (=)e repre$ensali%s15D), !actis super ali uo ciue uel Labitatore151) causa alterius" 0000000000000 .aput //V"
131) ' te2stu 2ode2sa pi4e 8et:" 133) ' te2stu 2ode2sa i-a 8ali uem: dola-i %o4 8irater:"

54

134) 135) 137) 135) 13>) 13B) 14D) 141) 141) 143) 144) 145) 147) 145) 14>) 14B) 15D) 151)

' te2stu 2ode2sa nala-imo 8$ebriacos:, be- 8c$:" ' te2stu 2ode2sa sto%i oma42om 8obtrucantibus: m%esto 8obtruncantibus:" ' te2stu 2ode2sa 8uel: pisano 8,e2" ' te2stu 2ode2sa ta% naslo, glasi 2raHe 8=e cridis !iendis supra culpatum de ali uo male!!icio:" ' te2stu 2ode2sa 8uiolare: pisano s %ednim8l:" ' te2stu 2ode2sa ta ri%e3 pisana 8maritatam:" ' te2stu 2ode2sa ta ri%e3 pisana s %ednim 8l:" ' te2stu statuta i-a ri%e3i 8ali ua: nema 8puella:" ' te2stu 2ode2sa ta ri%e3 pisana s 8,: (8,oluntate:)" ' te2stu statuta ta ri%e3 pisana s %ednim 8!:" ' naslo,u pogla,l%a u te2stu statuta nala-imo 8!aturas:" C,d%e ri%e3 8uel: ispu4tena, do2 %e u te2stu 2ode2sa nala-imo" ' te2stu 2ode2sa i-a 8in ali uo strido: nema dodat2a 8seu rumore:" ?a ri%e3 u te2stu 2ode2sa pisana pra,ilno, be- d,a 8c:" =anas se na tom m%estu na listu nala-i rupa (la2una)" ?u pra,ilno pisano 8!aciat:, do2 u te2stu 2ode2sa gre42om sto%i 8!acieat:" ' te2stu 2ode2sa ta ri%e3 pisana 8repre$ensalis:" ' te2stu 2ode2sa i-a 8$abitatore: sto%i %o4 8Pinguenti:"

.aput +"151) L. 1. .aput +9" .aput +(9" .aput +('" .apul +(((9" .apul +V. .aput +V9" .aput +V'" .aput +V((9" .aput +V(((9" .aput +/" .aput +/9" .aput +/(9" .aput +/((9" .aput +/(((9" .aput +/V" .aput +/V9" .aput /V(9" .aput +/V((9" .aput +/V(((9" .aput +//" .aput +//9" .aput +//(9" .aput +//((9" .aput +//(((9" .aput +//V"

=e deslraentibus uinneas et cumburentibus (!)153) domos aut au!erentibus bestias alienas seu re!!undentibus (!)154) uinum per terram" =e non mutuando super pignere alicui seruo uelmerccnario" =e non tenendo labernas apertas post terciamcampanam" <uod nullus recedat celate per !raudem a taberna"155) =e accipientibus caput$eum157) a capite allerius" =e !urantibus rem alienam" =e !urantibus ligna, sarmentas, paleas, !oenum155) aut $erbas" =e !urantibus uuas15>) alienas, (et) alienas !ruges" =e proicientibus a uam in uiam15B) publicam de alto" =e ponentibus ignem in siluis, et in territori%e comunis diuissis" =e portantibus ignem de nocte" =e incidentibus, et portantibus ligna de siluis" =e portantibus uitas (!)17D) del ligna arborum" =e !acientibus damnum in uineis, campis, et terris alienis" =e cuntibus per pos(s)essionem alterius" =e !acientibus $erbam in pratis, uineis seu campis seminatis" =c $eredicantibus171) limitel uel concernes (!)171) alicuitis pos(s)essionis" =e subtra$entibus mercenarios alicui persone" =e audientibus cridari ad arma, et nolentibus ire ad ea" =e inuenientibus res alienas" =e retinenlibus res missas173) ab ali uo alicu174) =e mercatoribus debentibus $abere iustas mensuras" =e dantibus minus pondus175) alienis" =e becari%s uendentibus177) carnes mortisinas" Cuod becari% non uendant175) duas carnes insimul" <uod becari% non uendant carnes pro altera uali(tate uam sint)"17>)

55

.aput +//V9" 000000000000

<uod becari% uendant carnes secundum extimationem iustitiariorum"

151) Gims2a bro%2a E+F na tom m%estu pisana neobi3nom gra!i%om, E/////F, do2 u te2stu 2ode2sa sto%i pra,ilno o-na3ena" 153) ' te2stu 2ode2sa ta ri%e3 pisana EcomburentibusF" 154) ' te2stu statuta m%esto te ri%e3i sto%i Ee!!udentibusF" 155) ' te2stu ne nala-imo dodata2 Ea tabernaF" 157) ' te2stu 2ode2sa i-a Ecaput$eumF sto%i %o4 Euel pileumF" 155) ' te2stu 2ode2sa pred E!oenumF nala-imo EsiueF" 15>) ?a ri%e3 o,d%e ta2o pisana, a u te2stu statuta E,uasF" 15B) ?a ri%e3 u te2stu 2ode2sa pisana s E,F" 17D) ?a2o u te2stu 2ode2sa ta ri%e3 u naslo,u pogla,l%a pisana gre42om EuitasF, do u samom te2stu pogla,l%a nala-imo pra,ilno EuitesF" 171) ' te2stu tog pogla,l%a ta ri%e3 pisana EeredicantibusF, 4to %e na oba m%esta pogre4no pisano m%esto EeradicantibusF" 171) ?a2o ta ri%e3 pisana i u naslo,u te2sta 2ode2sa" 173) ?a ri%e3 o,d%e pra,ilno pisana, do2 u te2stu 2ode2sa nala-imo misasF" 174) ?a ri%e3 u te2stu 2ode2sa pisana Ealicu%F" 175) ' te2stu 2ode2sa nala-imo EpundusF" 177) ' te2stu 2ode2sa ta ri%e3 pisana E,endentibusF" 175) ' te2stu 2ode2sa gre42om EuendatF m%esto EuendantF" 17>) ?e su ri%e3i o,d%e i-bli%ed%ele, ali ipa2 su ,idl%i,i obrisi slo,a"

L.2.

Statuto contra clibanarios"17B) =e !acientibus !ieri oleum, et de salario torcularum" =e dicentibus uana, et15D) mendacia151) de ali uo" =e contra!ocientibus preceptum dominalionis" <uod ali uis ciuis uel $abilator Pinguenti non obllget se per !orensem, sine licenlia regiminis" .aput +///(9" =e lauantibus pan(n)os uel $erbas in !untibus (!)151) .aput +///((9" =e accipientibus denarios causa laburandi" .aput +///(((9!" =e ementibus de manu preconis" .aput +///V" =e !orensibus, $abitantibus in Pinguento" .aput +///V9" <uod mulier possit uendicare pos(s)essionem suam a uiro alienatam" .aput +///V(9" =e mitliure in adulterio compre$ensa (!)153) .aput +///V((9" =e testamento mulieris, $abentis uirumm" .aput +///V(((9" =e testamento mulieris, non $abentis uirum" .aput +////" <uod in tiolibet testamento intersint154) testes uin ue" .aput +////9" =e suc(c)essione bonorum parentum, deccedent(i)um155) ab intestato" .aput +////(9" =e succedentibus157) ab intestato155)a der!un(c)tis"15>) .aput +////((9" =e non alienanda (!)15B) rem sibi legntam ad usu!ructum" .aput +////(((9" =e aduenis ab intestato,1>D) et sine $eredibus de!!u(n)ctis1>1) .aput +////V" <uod comissari% teneantur adimplere legata testatori(s)" .aput +////V9" Cuod pater $abeat tutellam !iliorum"1>1) .aput ("////V(9" =e etate pupillorum, et pupillarum" .aput +////V((9" <uod mater sit tutrix !iliorum1>3 si pater alium non instituerit" .apul +////V(((9 <uod tutor detur a pretore illi, ui sine tutore reman(n)serit1>4) .aput ." <uod tulores teneantur !acere inuentaria pupillorum in!ra (+" 4") octo dies" .aput .9" <uod tutores teneantur conseruare bona pupillorum in bono statu" .aput .(9" =e bonis pupillorum non alienandis sine licentia regiminis"1>5) .aput +//V(9" .aput +//V((9" .aput +//V(((9" .aput +///" .aput +///9"

57

000000000000
17B) ' te2stu 2ode2sa ta ri%e3 pisana gre42om EclibariosF" 15D) ' te2stu 2ode2sa :uel8 um%esto :et8" 151) ' te2stu 2ode2sa ta ri%e3 pisana s :t8, mendatia8" 151) ?a2o E!untibusF i u te2stu statuta" 153) ?a2o :compre$ensa8, a u te2stu 2ode2sa, opet gre42om, :compren$ensa8" 154) ' te2stu 2ode2sa nala-imo gre42om :intersit8" 155) ' te2stu 2ode2sa EdecedentumF ta2oJer pisano be- EiF, a o,d%e su,i4e nala-imo gre42om d,a EcF" 157) ?a ri%e3 u te2stu statuta pisana s %ednim EcF" 155) ?a ri%e3 u te2stu 2ode2sa pra,ilno pisana, a o,d%e nepra,ilnom upotrebom 2ratice sto%i -apra,o :ab instrumento8" 15>) ?a2o i u te2stu 2ode2sa ta ri%e3 pisana be- EcF" 15B) ' te2stu statuta pra,ilno pisano Ede non alienando remF, a o,d%e pisano Ede non alienandam remF, te %e ri%e3 EalienandamF EmF precrtano" 1>D) ?a ri%e3 %e i o,d%e i u te2stu 2ode2sa pisana nepra,ilno, 2ri,iom uoptrebom 2ratice, :ab instrumento8" 1>1) C,d%e ta ri%e3 pisana be- :n8, a u te2stu 2ode2sa be- :c8" 1>1) S(Sa ri%e3 u te2stu 2ode2sa pisana s d,a ElF" 1>3) Cpet u te2stu 2ode2sa ta ri%e3 pisana s d,a ElF" 1>4) C,d%e ta ri%e3 pisana gre42om EremaseritF, a u te2stu 2ode2sa sto%i pra,ilno EremanseritF" 1>5) C,d%e ta% dio re3enice glasi :sine licentia regiminis8, a u te2stu 2ode2sa :sine consensudominitionis8"

natam, nori obstante temporis prescriptione" .aput .(((9" <uod omnes uenditiones, et alienationes proclamentur super plat$ea comunis Pinguenti" .aput .V" <uod pos(s)essiones permutate possint recuperari" .aput .((9" <ualiter pupillus possit recuperare rem suam alie.aput .V9" =e $abentibus minimam articulam in ali ua pos(s)essione" .aput .V(9" =e $abentibus uiam per ali uam pos(s)essionem" .aput .V((9" =e non $abentibus uiam eundi ad suam pos(s)essionem" .aput .V(((9"1>7) <ui possunt interesse sententie consulende" 1>7 .aput ./" ) =e non reccipiendo (!) debitum aut procurationem a !orense contra uicinum Pinguenti" 1>7 .aput ./9" )=e $is, ui se celant !raudolenter (!) pro non comparendo iuri" 1>7 .aput ./(9" ) =e testibus reccipiendis (!) in uestione rerum immobilium" 1>7 .aput ./((9" ) =e illis, ui pos(s)iderunt per uindecim annos" .aput ./(((9"1>7) =e prescriptione decenni%" .aput ./V" =e testamentis, !actis extra1>5) districtum, presentandis regimini Pinguenti" .aput ./V9" <uod creditores conuenire debeant suos debitores, et $eredes eorum" .aput ./V(9" =e causa appellationis"1>>) et nul(l)itatisR1>B) .aput ./((9" =e expensis re!iciendis1BD) a parte subcombente1B1) uictori" .aput ./V(((9" =e petentibus terminum ad probandum solutionem alicuius debiti" .aput .//" =e pena producentium instrumentum debiti solutum" .aput .//9" <uod de armis, e uis, et ali%s animalibus, et operibus !iat ius omni die1B1) .aput .//(9" =e lucris !ratrum, !actis1B3) patre uiuente, et post mortem patrisi1B4) comunicandis insimul" .aput .//((9" =e obligantibus1B5) uel alienantibus rem alienam .aput .//(((9" <uod pruobatio solutionis, et con!essionis1B7) debiti non possit !ieri nisi per publicum instrumentum"

55

.aput .//V" 000000000000

<uod nulla probatio ualeat a uadraginta soldis superius"1B5)

1>7) ?a se pogla,l%a (od 1DB" do 114") ne nala-e danas u na4em 2ode2su (stari%em statutu), %er man%2a%u listo,i, na 2o%ima su ta pogla,l%a bila pisana" 1>5) ?a2o glasi i naslo, pogla,l%a u 2ode2su" )eJutim i- te2sta tog propisa ,idimo, da %e u naslo,u pogla,l%a m%esto 8extra districtum: trebalo biti pisano 8extra castrum, et districtum Pinguenti:" 1>>) ?a ri%e3 u 2ode2su pisana s %ednim 81:" 1>B) ?a ri%e3 i o,d%e i u te2stu statuta pisana s %ednim 81:" 1BD) ?a ri%e3 u te2stu 2ode2sa pisana, nepra,ilno, s d,a 8!:" 1B1) ?a2o ta ri%e3 pisana i o,d%e i u te2stu 2ode2sa nepra,ilno m%esto 8succumbente:" 1B1) ' naslo,u tog pogla,l%a ni o,d%e ni u te2stu 2ode2sa nisu obu$,aHene s,e st,ari, o 2o%ima treba s,a2i dan raspra,l%ati pred sudom" ' propisu se tog pogla,l%a, naime, %o4 na,odi i 8de cibo, et potu:" 1B3) ?a ri%e3 u naslo,u pogla,l%a u te2stu 2ode2sa ispu4tena, ia2o %e i-a ri%e3i 8!ratrum: ostalo pra-no m%esto -a %ednu ri%e3" Sigurno %e to ispu4teno oma42om" 1B4) ' naslo,u pogla,l%a u te2stu 2ode2sa ne nala-imo i-a ri%e3i 8post mortem: i ri%e3 8patris:, 2ao 4to %e to o,d%e pisano" ( to %e sigurno ispu4teno oma42om" 1B5) Gi%e3 8obligantibus: u naslo,u te2sta 2ode2sa gre42om pisano 8coligantibus:" 1B7) ?a ri%e3 u te2stu 2ode2sa pisana s %ednim 8s:" 1B5) ?a% %e naslo, man%2a,, %er ni%e bilo -abran%eno s,a2o do2a-i,an%e duga pre2o 4D soldi, 2ao 4to i-la-i i- tog naslo,a, ,eH samo do2a-i,an%e duga putem s,%edo2a" ' naslo,u pogla,l%a u te2stu 2ode2sa sto%i potpuno pisano 8<uod nulla probatio testium ualeat a soldis uadraginta superius:" Kro% 8 uadraginta: u naslo,ima na oba m%esta pisan bro%3ano, 8/+ta:"

.aput .//V9" .aput .//V(9"

=e $abentibus rem comunem cum ali uo" =e compromisis !iedis a coniu(n)ctis1B>) personis litigantibus ad inuicem" .aput .//V((9" =e iur1BB) redendo (!)1DD) !ralernitatibus, et procuratoribus ecclesiarum" .aput .//V(((9" =e uino ad uendendum in taberna dato"1D1) .aput .///" =e debilo !acto in Pinguento ibidem soluendo" .aput .///9" =e reiterantibus causas per sententiam di!!initas" .aput .///(9" =e rebus comunibus inter !ratres, et coniun(c)tas1D1) personas certo modo allienandis"1D3) .aput .///((9" <uod pro magno uulnere possit poni ad suplitium de licentia conscili%"1D4) .aput .///(((9" =e captis uel inter!ectis in seruitio comunis" .aput .///V" =e petentibus gratiam uel induligentiam1D5) in conscilio"1D7) .aput .///V9" 1D5 =e notari%s debentibus autenticare instrumenta et debentibus ea (persolu)ere"1D> .aput .///V(9"1D5 =e uenditionibus rerum mobilium, et immobilium per incantum, !actum a precone" 1D5 .aput .///V((9" =e $abentibus animalia in socedam" .aput .///V(((9"1D5)=e sartoribus debentibus per!icere pannos, per eos incissos (!)1DB) .aput .////"1D5) =e solutione scripturarum cance(l)ari%" L. 11a. CATASTICO DELLE RASON DEL COMUN DE VENETIA C/E SONOTENUT, PAGAR I CITTADINI ET VEDOUE OGMI ANNO IMPERPETUO E ALTRE RASON DEL CASTELLO DE P0NGUENTE2,-) ?erreni de commun i uali sono a!!itati a piu persone, notale ui de sotto adi primo Iouembre 1431", et pagano a rason de anno, ut in!ra@ (uan *re-i- tien un piado de comun, paga allSanno +ire C soldi 17, +ucia Cbdicina per uno terren C soldi 7, )auro +ourecic$ per uno terren C soldi 7, Posup )ate! per uno terren C soldi 5, )aistro Step$ano #auro per unSorto C soldi 5,

5>

Krosco per un terren *rebol molinaro per un terren =une- .rencic$ tegniua un terren 000000000000

C soldi 4, C soldi 4, C soldi 4,

1B>)) ?a ri%e3 pisana u naslo,ima na oba m%esta be- :n8" 1BB) ?a ri%e3 o,d%e oma42om d,apnt pisana" 1DD) Gi%e3 :redendo8 ta2o pisana u naslo,ima na oba m%esta m%esto :reddendo8" 111) Gi%e3 :dato8 u naslo,u pogla,l%a u te2stu 2ode2sa pisana i-a :uino8, da2le :=e uino datoR8 1D1) ?a ri%e3 u naslo,u pogla,l%a u te2stu 2ode2sa pisana pra,ilno s :n8 (:coniunctas8)" 1D3) ?a ri%e3 u naslo,u pogla,l%a u 2ode2su pisana pra,ilno s %ednim 8l:" 1D4) ?a2o ta ri%e3 pisana u naslo,ima na oba m%esta" 1D5) ?a2oJer i ta ri%e3 ta2o pisana u naslo,ima na oba m%esta" 1D7) ?a ri%e3 pisana ta2,om gra!i%om u naslo,u pogla,l%a u te2stu 2ode2sa, do2 %e o,d%e ta2oJer bila a2o pisana, ali %e 2asni%e slo,o :c8 precrtano" 1D5) ?a -a,r4na pogla,l%a (od 137" do 14D") danas se ne nala-e u 2ode2su statuta, %er 2n%i-i man%2a%u d,a -adn%a lista" 1D>) )%esto na 2ome %e bila pisana ta ri%e3 danas i-bli%ed%elo i radirano" ta2o da ,idimo samo -a,r4ela2 ri%e3i" ?u smo ri%3 interpolirali po no,i%em bu-ets2om statutu, u 2o%em se nala-i to pogla,l%e, i u 2o%em se u naslo,u pogla,l%a 2a;e :""" et c$e uelli a cui spettano debbano scuoderli8" 1DB) ?a2o u i-,orni2u pisana ta ri%e3" 11D) Ia 2ra%u i-a no,i%eg bu-ets2og statuta i- god" 1555", pisanog tali%" %e-i2om, meJu terminaci%ama, 2o%e su ,eHim di%elom ob%a,l%ene, nala-i se, na listo,ima 33a do 37a i ta% stari 2atasti2, sa,remen sa stari%im bu-ets2im statutom, 2o%i %e bio, 2a2o se ,idi i- o,%ere na 2ra%u tog

L.12.

Ste!!ano *adi- per lo terren tegniua +ucia" Cbedicina111) C soldi 4 (uan Kelai- per un terren appresso il suo C soldi 4 , Perum de Ku comincia a pagar 1437" ?erreni de commun c$e paga decima ogni anno comen-a adi primo Iouembre 1431", a!!ittati alii sottoscritti cittadini, intendendo decima dretta (!) de tutto uello c$e loro arcoglie (! accoglie), et non semenando i dieno pagar segondo uello parera giusto a meser lo podesta" )atel lauora un terren in Sobersen" +a moglie cle !o (! !u) de .olena- lauora un terren in )ar-ana" *regor Kresendic$ lauora un terren a .$uc$" Andrea Kerccic$ lauora un terren in .orenic$a" Paolo de )num lauora un terren apresso la so (! sua) corte" *regor .ubilari tien do (! due) terreni de commun@ lSuno apresso la sua corte, 1Saltro a .oronic$a"111)" ?omas *oloic$ iuri (! iure) .ubilari =una-o, (et) )ic$iel de Go--o, tutti lauora terreni de commun in una contra(ta), c$e se c$iama in .$alec$" *resco +ourecic$ tien un terren de commun a .aulic$ia, el ual tegniua *regor Sbic$, et Ambros caleg$er pagando a comun decima"113) QUESTI SONO I DATII SE AFFITA DEL COMUN DE VENETIA ET CETERA.2,2) Primo el datio della beccaria, e panicolaria sSa!!itta ai /( Qugno 1431" Se suol a!!ittar per anno uno, pagando el precio di uello in tre pag$e, el ual precio suol esser circa lire trenta do a rason de anno, siando 115) tegnudi i conduttori dar pie-aria so!!iciente del ditto datio" 6l datio della ,alc$a117) de commun comen-a el termine del condutor 115) adi 14" del mese de Cttore nel soradetto 11>) millesimo, il11B) ual datio si11D) suol a!!ittar a rason de anno circa lire cin uanta otto, douendo pagar in uel modo dito de sora111), e dando segurta per el modo ditto de sopra" 6l datio del mollin ditto Verc$iac$ sSa!!itta adi 1" April 1431" Si suol a!!ittar a rason de lire ottanta allSanno, siando tegnudi a pagar per lo 111) modo soradetto, (e) de dar pie-aria come e scritto di sora" 6l datio della mitta dSun mollin c$iamato .$nexac$ per indiuiso con donna 9edric$a 'ic$arina, (el) ual datio comen-a la !esta de misier 113) San Iicolo del

5B

mese di =ecembre" Se suol a!!ittar la parte c$e aspetta a commun circa lire ottanta una, dobbiando pagar, e dar pie-aria per lo modo ditto di sopra 1431" 4444444444444
2atasti2a, dodan u- no,i%i bu-ets2i statut (8in $oc statuti libro, de ordine " " , transcripsi""":)" Oa2o ta% do2ument ni%e bio ob%a,l%en, prepisu%emo ga i- i-,orai2a u c%elini i donosimo 2ao dodata2 stari%em bu-ets2om statutu" 111) ?a2o na tom m%estu 8Cbedicina:, a gore u te2stu i-,orni2a 8Cbdicina:" 111) (spred toga ta% se lo2alitet na-i,a 8.orenic$a:" 113) ' i-,orni2u na tom 8decima: pisana gra!i%om 8/ma:" 114) ' i-,orni2u na tom m%estu 2ratica -a 8et cetera:" 115) 8siando: m%esto 8essendo:" 117) Vrst mlina, stupa" 115) ?a2o na tom m%estu 8condutor:, s %ednim 8t:" 11>) ?a2o u i-,orni2u m%esto 8sopradetto:" 11B) (-,orni2 upotrebl%a,a nai-m%ence arti2ul 8el: i 8il:" 11D) Ia torn m%estu 8si suol:, a drugd%e opet 8se suol:" 111) ?a2o u i-,orni2u m%esto 8sopra:, 2ao 4to sto%i odma$ i-a toga" 111) Stari arti2ul 8lo: upotrebl%a,a se, ,idimo, i pred ri%e3ima, 2o%e ne po3in%u s 8s impura:" 113) ?a2o u i-,orni2u 8misier San Iicolo"

L. 15.

N(73:& ,. (tem c$e cadaun cittadin paga ogni anno per le rason lSe tegnudo de dar al commun de Venetia la !esta de misier San )ic$iel de anno in anno imperpetuo prima ,in spodo ,no114), !ormento spodo uno, biaua spodo uno, denari soldi cin ue" (tem detti cittadini die pagar el ditto di decima de ,in a uesto modo, cioe, c$e uelli c$e $anno somme cin ue de ,ua 115)sta tegnu(do) +" 34a") dar spodo uno de ,in per decima al commun, della ual decima uien el uartese a i preti del .astello, e $abbiando da somme cin ue in suso117) no die pagar niente piu de spodo un de ,in" N(73:& 2. (tem c$e i ditti cittadini die pagar el ditto di decima del !ormento in uesto modo, cioe, c$e cadaun cittadin, c$e $a do buo115) die pagar ,n spodo de !ormento per decima, (e) $abbiando un buo die pagar spodo me-o" 6t lo simil paga decima de biaua, potendo dar per pagamento della biaua tanto sorgo, della ual decima uien el uartese a i preti" N(73:& 1. (tem c$e i ditti cittadini die pagar semenando, et non $abbiando suoi buo cor-o uno, e me-o de !ormento per decima, e die pagar altro tanto de biaua, possando dar sorgo in luogo de biaua" (tem c$e i ditti cittadini die pagar ogni anno non semenando al commun soldi sie11>) per cadaun" (tem c$e uei cittadini i uali $anno animali menudi e tenuto11B) a dar a commun la !esta de misier San (Qor-i la decima di detti animali)13D), et sono assolti dei soldi cin ue per ($auer dato al commiun la ditta decima)13D) in luogo dei soldi cin ue" (tem c$e i ditti cittadini e tegnudi de pagar la !esta de misier San Qor-i a commun per la prauda de commun segondo le sue usan-e soldi sie per cadaun" (tem cadaun cittadin e tegnudo dar el ditto di $abbiando animali menutti 131) unSanimal, cioe o caureto ouer agnello, e sia assolto de dar a131) commun i ditti soldi sie" (tem i detti cittadini die dar, et e tegnudi de dar a commun ditta decima de animali menudi, si de caureti come dSagnelli el di de Pas ua, della ual decima tocca il uartese alli reuerendi di Pinguente" (tem die dar, et e tegnude pagar tutte le uedoe133) si troua nel castel de Pinguente el di della !esta de misier San )ic$iel per cadauna sbani134) noue

7D

444444444444
114) Ia tom m%estu 8,no: pisano s 8,:, a odma$ i-a toga s 8u:" 115) 8,ua: -na3i 8u,a:" 117) 8in susoF -na3i ni;e, ispod, lat" 8in!eriusF" 115) 8buo: -naci 8bue:, latins2i 8bos:" 11>) 8sie: T 8sei:" 11B) Pored starog obli2a 8tegnudo: o,d%e nala-imo i no,i%i obli2 8tenuto:" 13D) ?i d%elo,i re3enice te2sta i-,orni2a nala-e se na m%estu, 2o%e %e danas sas,im i-bli-%ed%elo od ,lage" 131) ?a ri%e3 na tom m%estu i-,orni2a pisana s d,a 8t:" Pored toga nala-imo istu ri%e3 pisanu i 8menudi:" 131) ?a2o u i-,orni2u 8a: pisano s di%a2riti32im -na2om a2centa" ?a2o %o4 i ni;e u te2stu" 133) ?a2o ta ri%e3 pisana u i-,orni2u" 134) V" )a;uraniH u s,o%im 8Prinosima -a $r,ats2i pra,nopros,%etni r%e3ni2:, Qagreb 1BD> X 1B11 str" 15D1, 2ai;e -a tu ri%e3@ ,as a uarium ligneum, dr,ena 2anta" =al%e go,ori -a tu ri%e3 da %e tamna (pori%e2la), ali da se nala-i u s,im na4im (sla,ens2im) %e-icima" Qatim na,odi i %edan citat ,rela 8Ybani p3enice (! p4enice) 4 """ ,ina spud 1 i ;ban 11:

de uin, del ual ne tocca un sban ai -udesi, et al coniadador, 135) resta al commun sbana otto per cadauna uedoa" N(73:& 2. (tem paga le ditte uedoe el ditto di a commun !ormento cor-i 137) do, bdaua cor-i do, e soldi do per cadauna" N(73:& 5. (tem c$e cadauna uedoa, c$e $auesse do buo e tegnuda, e die dar a commun per decima de !ormento spodo uno, de biaua spodo uno, come paga i cittadini, e $abbiando un buo die pagar me-o spodo de !ormento, e me-o de biaua" N(73:& 6. (tem c$e le ditte uedoe die pagar semenando, e non $abbiando sui buo per cadauna cor-o uno, e me-o de !ormento, e altro tanto de biaua, come !anno i cittadini" (tem die pagar uelli uien ad $erbadego sopra el terren de Pinguente con animali grossi soldi sie per cadaun animal" <uelli c$e uegniuano in $erbadego nel principio c$e la nostra Signoria $aue uesto luogo, soleuano ben pagar soldi sie per passo ut supra, ma per esser moltiplicati i animali delli uicini de Pinguente li rettori si acordano al meglio li pare per bene!icio de commun" N(73:& 7. (tem die pagar uelli c$e uien a $erbadego con animali menudi sopra il terren de Pinguente soldi do per animal" (tem c$e tutti i !orastieri c$e conduce robba a logar dentro del castello di Pinguente e tegnudi de pagar de uin condugando (!)135) uanta uantita i uuol spodo uno de uin, e per lo simile spodo uno (de) !ormento, e per lo simile spodo uno de biaua, et de ogni oltra biaua segondo le sue usan-e come appar termination de misier Qor-i Soran-o, et de misier 6ttor Kembo, podestai de .apodistria" L. 15a. QUESTI SOTTO SCRITTI SONO CONTADINI DE PINGUENTE QUALI PAGANO LE RASON AL COMMUN DE UENETIA. )osni--a peli--aro .limen #ersonic$ =edac mollinar Kerton ?alcic$ )ic$iel de .erouia ?onse )endic$ ?onse =rascic$ Kerc$o .$emetouic$ Petro Sgudic$ )arin )usolin" Kastian Pudeuic$ *resco -enero de Katucan Kol!ere .ramer )aistro )artin sartor Ste!!an calegar Pauul Sgodic$

71

Kenco Kac$iec =omenego de Gac$itoui13> )arco de Vittor (uan Kelec$ +uco Keric$ic$ Andrea Kericic$ )artin de 'erc$ ?omas *olouic$ 00000000000

)artin .ragne(anes Slamnic$ )auro +ourecic$ )ocor .rotouic$ )artin ?resc$ianouicb ?onse +ancouic$ )arin Qern-ic$ *regor Kresendic$

135) *" Koerio u s,om 8=i-ionario del dialetto Vene-ianooF, Vene-ia 1>1B, str" 14>, tuma3i tu ri%e3@ 8coniador (u na4em i-,oru 8coniadador:) coniatore, colui c$e nella publica Qecca batte moneta:" 137) 8cor-i: T 8cortius:, m%era -a ;ito 2o%a %e i-nosila 1U7 spuda (8spodium:)" ?a% podata2 nala-imo u 8Iotars2o% 2n%i-i bu-ets2og notara )artina SotoliHa: (14B1X1515), !ol" 1> i >Da", gd%e se -a tu m%eru 2a;e 8cortios tres siue medium spodium boni, et puri tritici:" ( V" )a;uraniH u s,om, napri%ed citiranom, d%elu na str" 517" spomin%e tu m%eru na-i,a%uHi %e 82orac:, 82orec:, ali ne na,odi pobli;e 2oli2o %e ona obu$,aHala ;ita" 135) ?a2o ta ri%e3 pisana u i-,orni2u, a -na3i 8conducendo:" 13>) 8Gac$itoui: ,al%da m%esto 8Gac$itouic$:"

L. 16.

+oren-o *arouanic$ )arin .$isan .risman Kuxan ?onse Sobanic$ Quan ?essare13B) (uan +ourecic$ )ocor Kelinic$ Kusina )argonic$ *regor Smercouic$ luan )orlac$o )arin .essar *iacomo Kersendic$ )at$io Gesnauer (uri14D) .rouacic$ *regor )artic$ *regor .ubilaric$ Sime- Slamnic$ .ocian .rota Kerton (uradouic$ )ic$iel de )artin (acomo (uradouic$ )arin de Sterna Pauul *reblo =omenego 'alentinic$ )ocor Kuxinic$ +uco )artic$ Petar Perscic$ )aistro Lerman, sartor )aistro Lerman, caleg$er Stepa- ?odalic$ Vsmigna Pengar145) Ambros Sustan147) Ste!!an #auro Ambros )edego *regor calegar (acomo calegar

(elen Peuerada Kerton <ualac$ .ocian Peric$ (uan *arouic$ .usman *arouic$ =omenego de Iugla .ocian Gosin Vsmina141) Gadecic$ )arin .ubilaric$ =omenego .reblic$ )arin Plasc$on )arin .oxic$ )ic$iel de .udouia (uan *netic$ *regor Selesnic$141) )artin .ragne(uan ?resc$ianouic$ )isse Priuernirit143) (uan Premaurouic$ Stipan *igne)arin #erco S!etina Gaspaia Kiasio Pasc$ul )aistro An-ol calegaro .risman /abi-a (uri .ubilaric$ Polo Cpat )artin Su--ouic$ +uca- )ari de +ucia Kertul 144) Su--ouic$ Gumen =esliuicic$ *iacomo !io de #erco .arlo de Kergod Polo de )nun145) ?onse *orcoialic$ )attio )ocor-i-

71

An-el #auro Andrea Karbo )isse .acer Kastian *laua000000000000

13B) 14D) 141) 141) 143) 144) 145) 147) 145) 14>) 14B) 15D)

)arin -enero de Pesan a Slun14>) Kiasio Qouanic$ .rise .oceuer14B) (uan de mistro15D) Piero caleg$er

8?essaro: mo-da %e ta% bio tesar" 8(uri: ,al%da m%esto 9uri%, 9ura%" ?a2o u i-,orni2u" Pr,o slo,o tog pre-imena radirano i danas i-bli%ed%elo" (pa2 3ini se, da %e pr,o slo,o tog pre-imena bilo 8S: ili 8Q:" ?a2o u i-,orni2u" ?a2o pisano u i-,orni2u" ' bu-ets2og notara )artina SotoliHa (14B1X1515) to pre-ime nala-imo -abil%e;eno 2ao 8Pengaric$:" ' napri%ed spomenutog bu-ets2og notara SotoliHa to pre-ime nala-imo na,edeno 2ao 8Sustanic$F" Ia 33a" listu istog ispisa (8.atastico delle rason:), to se isto lice na-i,a 8Paolo de )num:" 8Slun: T Slum" Iapri%ed spomenuti bu-ets2i notar SotoliH spomin%e to pre-ime 2ao 8.oceuar:" ?a2o u i-,orni2u 8mistro: -a 8maistro: T magister"

L. 16a.

)artin Sterpalnic$151) )at$io calegar )at$io Sterpalnic$ Pasc$ul153) Kastian *orcoialic$ Polo Salamon S!etina Pocaric$155) Ste!!an ?roncouic$155) .risman Pengar .reblic$15B) Kenco .esarouic$ Primos +ourecic$ (uan #eronic$ Pausse +iuatic$

)arin )aran Petro, -enero de olim Kratogna151) An-el .oceuer Qor-i Gustic$154) )aistro )at$io #auro de Go--o Simon de Krest (uan .odelia157) Ambro-, -enero de Paolo Scoda +enardo15>) -enero de )arin .osic- Kenco Perosa )argoni)artin de Verc$ Kurca, !iol de .esar ?onse Postic$ )ile$o17D)

73

000000000000
151) 151) 153) 154) 155) 157) 155) 15>) 15B) 17D) ' spisima ,eH spomenutog bu-ets2og notara SotoliHa nala-imo pre-ime 8Stirpinic$:" ' i-,orni2u to ime pisano 8Krat: s 2raticom na 2ra%u, ta2o da se mo;e ra-ri%e4iti 8Kratic$F, 8Kratogna: i drug3i%e" ?a2o u i-,orni2u pisano samo ime be- pre-imena" ' i-,orni2u i to pre-ime pisano 8Gust: s 2raticom na 2ra%u" )i smo ra-ri%e4ili 2ao gore" ' ,i4eput spomenutog bu-ets2og notara SotoliHa to pre-ime glasi 8Pec$aric$: T 8PeHariHF, do2 8Pocaric$: ne nala-imo" ?a2oJer u spomenutog bu-ets2og notara SotoliHa to pre-ime nala-imo pisano 8.odelic$:" ( to pre-ime sto%i u notars2im spisima SotoliHa, ali pisao 8?runc$: i 8?runc$ouic$:" ?a2o u i-,orni2u 8+enardo: -a 8+eonardo:" ( to pre-ime nala-imo u bu-ets2og notara SotoliHa, ali pisano 8*reblic$: i 8*reblo:" ?a2o u i-,orni2u pisano samo ime be- pre-imena"

6t ego P$ilippus de Angelinis Kassanensis171), publicus imperiali auctoritate ac dicte terre Kassan171) colligiatus notarius, et modo cancellarius clarissimi domini #rancisci =onato dignissimi capitanei Gaspurc$, et Pasinatici suprascriptum cat$asticum, iam ammissum, et per me casu repertum, i$ noc statuti libro, de ordine spectabilium agentium spectabilis communitatis Pinguenti, transcripsi ex alio simili in membranis descripto, ipsis restituto, ponendo in arc$iuo spectabilis communitatis, predicte, et in !idem premissorum me subscripsi171)"

74

000000000000
171) Kassano, grad u s%e,erno% (tali%i" 171) ?a2o -a,rsa,a autenti!i2aci%a tog 2atasti2a od strane spomenutog notara #ilipa de Angs-linis i- Kassana, be- n%ego,og potpisa i ben%ego,og notars2og -na2a (signum notarile)"

75