Cemel Hes

ZEYNEP ENERJ RETM SAN. VE TC. A..
AVANOS REGLTR
ve
CEMEL HES (21,60 MW
m
/ 20,40 MW
e
)
REVZE PROJES

ED RAPORU

NEVEHR L, AVANOS LES

ED RAPORU NHA ED RAPORU

ANKARA TEMMUZ 2013

veler Huzur Mah. 1139. Sok. nar Apt. No: 6/3
ANKAYA/ANKARA
Tel: 0 312 472 38 39 Faks: 0 312 472 39 33
web: cinarmuhendislik.com
e-mail: cinar@cinarmuhendislik.com

Bu raporun tm haklar sakldr.
Raporun tamam ya da bir blm, 4110 sayl Yasa ile deiik 5846 sayl
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarnca, nar Mhendislik Mavirlik A..nin
yazl izni olmadka; hibir ekil ve yntemle saysal ve/veya elektronik ortamda
oaltlamaz, kopya edilmez, oaltlm nshalar yaynlanamaz, ticarete konu
edilemez, elektronik yntemlerle iletilemez, satlamaz, kiralanamaz, amac
dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz.
ZEYNEP ENERJ RETM AVANOS REGLATR VE CEMEL HES REVZE PROJES
SAN. VE TC. A.. ED RAPORU

PROJE SAHBNN ADI ZEYNEP ENERJ RETM SAN. VE TC. A..
ADRES
Rafet Canitez Caddesi Arif Nihat Asya Sokak
No:2 Oran-ankaya/ANKARA
TELEFON VE FAKS
NUMARALARI
Tel: 0 (312) 490 98 38
Faks: 0 (312) 490 98 40
PROJENN ADI
AVANOS REGLTR VE CEMEL HES
(21,60 MW
m
/ 20,40 MW
e
) REVZE PROJES
PROJE BEDEL
Eski Proje
Bedeli
64.000.000 TL
Revize Proje
Bedeli
52.321.103 TL
Revize Fark

-11.678.897 TL
PROJE N SELEN
YERN AIK ADRES
(L, LES, MEVK)
Nevehir li, Avanos lesi
PROJE N SELEN
YERN KOORDNATLARI,
ZONE
Koordinatlar takip eden sayfada tablo halinde
verilmitir.
PROJENN TANIMI VE
GAYES
Kzlrmak Nehrinin 921,50 m - 903,50 m kotlar
arasn hidroelektrik enerjisi asndan
deerlendirerek, 21,60 MW
m
/ 20,40 MW
e
kurulu
gte, yllk 73,95 GWh elektrik retimi
PROJENN ED
YNETMEL
KAPSAMINDAK YER
(SEKTR, ALT
SEKTR)
EK-II
Enerji, Turizm, Konut
32- Kurulu gc 0-25 MW
m
arasnda olan nehir
tipi santraller.
RAPORU HAZIRLAYAN
KURULUUN/ ALIMA
GRUBUNUN ADI
nar Mhendislik Mavirlik A.
RAPORU HAZIRLAYAN
KURULUUN/ ALIMA
GRUBUNUN ADRES,
TELEFON VE FAKS
NUMARALARI
veler Huzur Mahallesi 1139.Sok. nar Apt.
No: 6/3 06460 ankaya/ANKARA

Tel : 0 (312) 472 38 39
Faks : 0 (312) 472 39 33
Rapor Sunum Tarihi TEMMUZ-2013
ZEYNEP ENERJ RETM SAN. VE TC. A.. AVANOS REGLATR VE CEMEL HES REVZE PROJES
ED RAPORU
a

AVANOS REGLATR VE CEMEL HDROELEKTRK SANTRAL REVZE PROJES N
SELEN YERN KOORDNATLARI
Proje Alan
Koor. Sras: Saa. Yukar Koor. Sras: Enlem. Boylam
Datum: ED-50 Datum: WGS-84
Tr: UTM Tr: Corafik
D.O.M.: 33 D.O.M.: -
Zon: 36 Zon: -
lek Fak.: 6 derecelik lek Fak.: -
Cemel - I Reglatr ve HES
657645.716 4287984.557 38.7248879 34.8130823
657681.803 4287870.281 38.7238521 34.8134712
657617.731 4287850.768 38.7236878 34.8127301
657592.319 4287960.887 38.7246842 34.8124630
657645.716 4287984.557 38.7248879 34.8130823
Cemel - II Reglatr ve HES
652200.909 4290267.386 38.7464049 34.7509776
652268.675 4290419.859 38.7477666 34.7517906
652333.637 4290402.140 38.7475958 34.7525339
652261.463 4290251.777 38.7462538 34.7516706
652200.909 4290267.386 38.7464049 34.7509776
Cemel - III Reglatr ve HES
647984.493 4291216.106 38.7556673 34.7026825
648026.847 4291216.106 38.7556602 34.7031697
648018.376 4291055.162 38.7542119 34.7030378
647969.934 4291063.733 38.7542972 34.7024824
647984.493 4291216.106 38.7556673 34.7026825
antiye Alan
657626.627 4288067.342 38.7256369 34.8128817
657642.247 4288047.777 38.7254579 34.8130568
657645.717 4288039.127 38.7253794 34.8130948
657653.555 4288029.113 38.7252878 34.8131826
657664.218 4288021.345 38.7252159 34.8133034
657648.247 4288019.572 38.7252028 34.8131194
657639.828 4288009.721 38.7251156 34.8130203
657630.610 4287998.802 38.7250189 34.8129119
657617.940 4287997.970 38.7250136 34.8127660
657598.206 4287996.699 38.7250057 34.8125388
657565.894 4288010.835 38.7251388 34.8121705
657560.055 4288017.513 38.7252000 34.8121049
657561.861 4288025.899 38.7252752 34.8121275
657567.036 4288032.198 38.7253310 34.8121885
657581.464 4288035.420 38.7253575 34.8123551
657588.891 4288034.186 38.7253450 34.8124402
657594.150 4288030.991 38.7253153 34.8125000
657607.127 4288035.153 38.7253505 34.8126501
ED RAPORU
b

657602.010 4288040.562 38.7254001 34.8125925
657626.627 4288067.342 38.7256369 34.8128817
Gl Alan 1
657646.770 4287978.081 38.7248294 34.8130930
657740.499 4288014.890 38.7251442 34.8141791
657764.881 4288014.987 38.7251407 34.8144594
657791.699 4288023.019 38.7252083 34.8147696
657802.905 4288030.252 38.7252714 34.8149001
657815.224 4288041.337 38.7253691 34.8150443
657823.139 4288047.127 38.7254198 34.8151366
657829.267 4288052.192 38.7254643 34.8152082
657842.307 4288058.722 38.7255208 34.8153597
657854.915 4288069.721 38.7256176 34.8155071
657865.448 4288077.123 38.7256824 34.8156299
657876.121 4288080.239 38.7257086 34.8157534
657881.293 4288079.550 38.7257014 34.8158127
657891.257 4288081.021 38.7257129 34.8159276
657908.954 4288085.130 38.7257468 34.8161320
657925.222 4288089.193 38.7257805 34.8163200
657932.208 4288091.329 38.7257984 34.8164008
657942.855 4288089.864 38.7257833 34.8165229
657957.534 4288090.077 38.7257826 34.8166917
657972.598 4288090.363 38.7257825 34.8168650
657983.637 4288091.679 38.7257924 34.8169922
657995.952 4288091.309 38.7257869 34.8171337
658006.656 4288092.822 38.7257986 34.8172572
658015.583 4288094.038 38.7258079 34.8173601
658027.512 4288095.442 38.7258185 34.8174976
658036.707 4288095.774 38.7258198 34.8176034
658047.283 4288094.840 38.7258095 34.8177248
658050.675 4288094.952 38.7258099 34.8177638
658058.017 4288093.614 38.7257965 34.8178479
658070.796 4288091.829 38.7257782 34.8179944
658080.212 4288089.933 38.7257594 34.8181023
658085.572 4288089.096 38.7257509 34.8181637
658090.148 4288088.531 38.7257450 34.8182162
658096.888 4288087.382 38.7257335 34.8182934
658104.109 4288085.206 38.7257126 34.8183760
658108.688 4288083.658 38.7256978 34.8184283
658118.397 4288079.181 38.7256557 34.8185389
658129.828 4288073.985 38.7256069 34.8186691
658136.560 4288072.181 38.7255894 34.8187461
658145.656 4288069.143 38.7255604 34.8188500
658157.683 4288064.830 38.7255194 34.8189873
658164.480 4288063.773 38.7255087 34.8190652
658187.082 4288059.318 38.7254645 34.8193241
ED RAPORU
c

658196.096 4288055.900 38.7254321 34.8194270
658218.673 4288051.554 38.7253889 34.8196856
658236.689 4288052.908 38.7253979 34.8198930
658248.806 4288052.594 38.7253929 34.8200323
658256.431 4288049.690 38.7253654 34.8201193
658262.909 4288039.134 38.7252692 34.8201914
658268.482 4288033.364 38.7252162 34.8202541
658290.103 4288022.789 38.7251171 34.8205003
658324.173 4288003.206 38.7249346 34.8208876
658348.744 4287982.913 38.7247474 34.8211655
658361.575 4287963.492 38.7245702 34.8213085
658383.295 4287944.557 38.7243957 34.8215540
658397.624 4287923.734 38.7242056 34.8217139
658408.783 4287905.130 38.7240360 34.8218380
658415.297 4287889.471 38.7238938 34.8219093
658428.681 4287873.843 38.7237507 34.8220596
658443.296 4287862.031 38.7236416 34.8222250
658464.016 4287852.935 38.7235560 34.8224611
658482.209 4287844.144 38.7234736 34.8226683
658498.951 4287838.305 38.7234180 34.8228594
658525.390 4287820.037 38.7232487 34.8231593
658542.220 4287805.794 38.7231174 34.8233495
658569.519 4287784.190 38.7229179 34.8236584
658596.970 4287759.999 38.7226951 34.8239685
658610.670 4287741.426 38.7225253 34.8241218
658620.025 4287728.505 38.7224073 34.8242264
658634.169 4287717.174 38.7223027 34.8243864
658652.073 4287699.284 38.7221383 34.8245882
658665.618 4287685.410 38.7220109 34.8247407
658688.830 4287659.513 38.7217735 34.8250017
658708.551 4287638.205 38.7215780 34.8252235
658721.309 4287629.623 38.7214984 34.8253683
658740.308 4287619.951 38.7214079 34.8255845
658779.895 4287606.182 38.7212768 34.8260365
658792.690 4287602.716 38.7212433 34.8261828
658819.766 4287596.240 38.7211801 34.8264926
658830.799 4287596.602 38.7211813 34.8266196
658855.362 4287589.840 38.7211160 34.8269004
658872.515 4287584.471 38.7210646 34.8270964
658891.401 4287580.318 38.7210238 34.8273126
658933.276 4287565.397 38.7208819 34.8277906
658948.546 4287566.621 38.7208901 34.8279665
658963.032 4287569.101 38.7209099 34.8281336
658983.239 4287564.151 38.7208616 34.8283648
658998.976 4287552.907 38.7207575 34.8285431
ED RAPORU
d

659046.485 4287530.411 38.7205464 34.8290842
659073.905 4287517.413 38.7204244 34.8293965
659081.475 4287502.560 38.7202892 34.8294801
659088.833 4287481.652 38.7200996 34.8295599
659098.142 4287468.235 38.7199770 34.8296638
659114.699 4287453.216 38.7198388 34.8298507
659128.305 4287441.446 38.7197303 34.8300045
659145.385 4287425.773 38.7195861 34.8301972
659164.967 4287400.143 38.7193517 34.8304165
659185.772 4287378.066 38.7191491 34.8306506
659200.608 4287364.496 38.7190242 34.8308181
659224.795 4287361.775 38.7189953 34.8310955
659243.057 4287356.015 38.7189402 34.8313042
659259.370 4287343.330 38.7188230 34.8314888
659293.865 4287301.788 38.7184426 34.8318758
659333.276 4287263.420 38.7180899 34.8323201
659391.884 4287216.311 38.7176550 34.8329831
659445.776 4287185.446 38.7173673 34.8335956
659478.693 4287151.216 38.7170530 34.8339661
659516.978 4287111.472 38.7166882 34.8343971
659518.136 4287091.429 38.7165074 34.8344058
659500.376 4287086.997 38.7164707 34.8342006
659491.261 4287099.584 38.7165857 34.8340987
659481.585 4287103.784 38.7166253 34.8339885
659433.171 4287115.584 38.7167403 34.8334346
659382.268 4287131.819 38.7168957 34.8328531
659343.402 4287148.450 38.7170525 34.8324101
659310.393 4287168.211 38.7172365 34.8320351
659268.412 4287194.452 38.7174804 34.8315585
659260.867 4287191.040 38.7174510 34.8314710
659236.572 4287171.390 38.7172784 34.8311871
659211.716 4287169.841 38.7172689 34.8309010
659169.534 4287177.248 38.7173432 34.8304178
659158.570 4287187.694 38.7174393 34.8302941
659145.884 4287217.130 38.7177067 34.8301550
659138.773 4287246.270 38.7179705 34.8300800
659122.281 4287230.787 38.7178340 34.8298868
659116.276 4287225.669 38.7177890 34.8298166
659104.381 4287247.378 38.7179866 34.8296848
659077.425 4287289.169 38.7183679 34.8293845
659084.432 4287303.447 38.7184952 34.8294683
659088.896 4287311.539 38.7185673 34.8295215
659081.635 4287339.758 38.7188228 34.8294445
659062.919 4287367.242 38.7190737 34.8292357
659036.943 4287397.357 38.7193496 34.8289439
ED RAPORU
e

659023.990 4287413.193 38.7194946 34.8287986
658992.272 4287439.772 38.7197397 34.8284401
658962.899 4287460.450 38.7199313 34.8281071
658935.791 4287474.028 38.7200584 34.8277986
658920.854 4287481.070 38.7201245 34.8276284
658909.112 4287492.761 38.7202320 34.8274961
658906.076 4287501.510 38.7203113 34.8274632
658888.699 4287510.026 38.7203911 34.8272654
658868.029 4287516.881 38.7204566 34.8270293
658835.210 4287518.673 38.7204786 34.8266524
658800.654 4287526.029 38.7205511 34.8262568
658772.396 4287534.547 38.7206329 34.8259338
658742.694 4287543.377 38.7207178 34.8255944
658709.534 4287548.267 38.7207678 34.8252142
658662.281 4287552.695 38.7208161 34.8246720
658616.432 4287554.418 38.7208399 34.8241452
658597.868 4287555.363 38.7208517 34.8239320
658556.694 4287560.349 38.7209040 34.8234597
658487.586 4287567.647 38.7209821 34.8226668
658455.310 4287578.425 38.7210850 34.8222982
658405.668 4287611.948 38.7213959 34.8217351
658382.082 4287649.435 38.7217377 34.8214725
658362.980 4287675.234 38.7219735 34.8212588
658334.759 4287705.477 38.7222510 34.8209412
658304.367 4287741.882 38.7225843 34.8206001
658297.346 4287785.943 38.7229825 34.8205294
658278.156 4287830.918 38.7233910 34.8203191
658261.082 4287871.369 38.7237584 34.8201320
658237.422 4287892.574 38.7239536 34.8198648
658221.616 4287934.379 38.7243330 34.8196926
658198.655 4287974.309 38.7246968 34.8194378
658182.035 4287990.553 38.7248461 34.8192504
658158.061 4288001.831 38.7249519 34.8189773
658126.589 4288009.847 38.7250298 34.8186172
658108.407 4288008.463 38.7250206 34.8184079
658101.301 4288013.213 38.7250646 34.8183272
658097.058 4288022.647 38.7251503 34.8182806
658082.864 4288023.623 38.7251617 34.8181176
658061.795 4288022.276 38.7251533 34.8178751
658051.814 4288014.736 38.7250872 34.8177586
658049.652 4287997.279 38.7249303 34.8177297
658039.685 4287976.562 38.7247455 34.8176104
658020.887 4287966.563 38.7246588 34.8173920
657997.665 4287964.898 38.7246480 34.8171246
657959.258 4287958.586 38.7245980 34.8166815
ED RAPORU
f

657917.345 4287954.684 38.7245703 34.8161987
657886.041 4287940.845 38.7244513 34.8158356
657862.450 4287922.929 38.7242941 34.8155603
657860.059 4287891.274 38.7240094 34.8155256
657863.699 4287868.297 38.7238018 34.8155622
657873.198 4287779.850 38.7230034 34.8156513
657868.225 4287779.330 38.7229996 34.8155940
657859.100 4287796.735 38.7231580 34.8154930
657858.659 4287821.078 38.7233774 34.8154935
657833.107 4287843.614 38.7235849 34.8152048
657822.414 4287844.825 38.7235978 34.8150822
657812.112 4287841.012 38.7235652 34.8149628
657804.737 4287829.869 38.7234662 34.8148755
657799.521 4287815.480 38.7233375 34.8148123
657801.956 4287795.904 38.7231608 34.8148358
657681.803 4287870.281 38.7238521 34.8134712
657646.770 4287978.081 38.7248294 34.8130930
Gl Alan 2
652333.637 4290402.140 38.7475958 34.7525339
652363.120 4290406.098 38.7476264 34.7528739
652448.610 4290369.883 38.7472854 34.7538492
652535.749 4290318.644 38.7468088 34.7548402
652593.043 4290304.843 38.7466746 34.7554962
652625.744 4290311.796 38.7467316 34.7558738
652708.998 4290343.144 38.7469996 34.7568383
652804.674 4290390.187 38.7474067 34.7579492
652850.360 4290443.431 38.7478784 34.7584865
652849.897 4290505.354 38.7484363 34.7584948
652884.279 4290556.659 38.7488925 34.7589016
652874.245 4290611.603 38.7493891 34.7587984
652916.837 4290663.570 38.7498498 34.7592998
652954.249 4290718.111 38.7503346 34.7597422
653000.533 4290741.190 38.7505345 34.7602797
653083.974 4290754.903 38.7506435 34.7612425
653181.461 4290770.645 38.7507684 34.7623673
653302.861 4290738.563 38.7504584 34.7637567
653379.106 4290696.767 38.7500687 34.7646244
653429.179 4290652.152 38.7496581 34.7651905
653482.013 4290595.083 38.7491349 34.7657855
653512.127 4290549.421 38.7487183 34.7661218
653581.517 4290477.607 38.7480594 34.7669040
653621.961 4290439.733 38.7477112 34.7673607
653660.402 4290343.382 38.7468367 34.7677815
653670.810 4290253.169 38.7460223 34.7678811
653669.488 4290173.939 38.7453089 34.7678483
653660.952 4290075.656 38.7444251 34.7677283
ED RAPORU
g

653655.914 4289978.271 38.7435488 34.7676487
653630.076 4289869.620 38.7425746 34.7673274
653615.389 4289839.346 38.7423044 34.7671518
653606.864 4289836.322 38.7422787 34.7670531
653609.560 4289801.913 38.7419683 34.7670764
653606.524 4289763.005 38.7416184 34.7670329
653602.853 4289659.785 38.7406893 34.7669677
653629.085 4289529.321 38.7395095 34.7672405
653625.664 4289478.247 38.7390501 34.7671898
653634.093 4289424.426 38.7385638 34.7672748
653700.402 4289207.465 38.7365981 34.7679892
653769.811 4289051.368 38.7351799 34.7687527
653832.062 4288958.151 38.7343295 34.7694479
653881.692 4288891.176 38.7337176 34.7700037
653927.881 4288833.496 38.7331900 34.7705221
653996.448 4288786.743 38.7327569 34.7713002
654090.534 4288714.954 38.7320939 34.7723661
654133.262 4288703.026 38.7319790 34.7728548
654156.475 4288664.586 38.7316287 34.7731132
654214.720 4288645.719 38.7314486 34.7737788
654296.897 4288638.222 38.7313667 34.7747221
654368.526 4288653.507 38.7314919 34.7755492
654406.575 4288676.707 38.7316942 34.7759920
654474.359 4288701.667 38.7319072 34.7767770
654516.362 4288723.821 38.7320994 34.7772650
654691.327 4288827.562 38.7330032 34.7793002
654750.548 4288850.673 38.7332010 34.7799864
654793.264 4288863.050 38.7333050 34.7804804
654843.593 4288882.341 38.7334699 34.7810634
654875.588 4288886.918 38.7335055 34.7814324
654953.695 4288907.904 38.7336809 34.7823353
654992.193 4288917.399 38.7337596 34.7827802
655070.402 4288932.800 38.7338846 34.7836830
655199.758 4288930.713 38.7338431 34.7851701
655364.071 4288937.909 38.7338791 34.7870613
655449.351 4288928.952 38.7337834 34.7880400
655536.837 4288935.438 38.7338264 34.7890475
655703.296 4288959.883 38.7340173 34.7909672
655806.466 4288966.979 38.7340630 34.7921553
655951.851 4288990.339 38.7342478 34.7938324
656059.883 4289033.185 38.7346146 34.7950844
656126.466 4289026.660 38.7345441 34.7958486
656221.108 4288990.021 38.7341973 34.7969287
656277.944 4288951.411 38.7338395 34.7975736
656328.441 4288939.284 38.7337213 34.7981516
ED RAPORU
h

656362.448 4288889.643 38.7332682 34.7985314
656405.025 4288832.188 38.7327432 34.7990081
656450.159 4288763.441 38.7321159 34.7995116
656460.266 4288728.768 38.7318018 34.7996199
656470.613 4288693.447 38.7314819 34.7997309
656486.291 4288628.984 38.7308985 34.7998967
656494.105 4288597.517 38.7306136 34.7999794
656496.498 4288577.906 38.7304366 34.8000025
656506.834 4288496.203 38.7296988 34.8001029
656496.334 4288449.478 38.7292798 34.7999716
656482.408 4288400.453 38.7288407 34.7998003
656445.528 4288337.549 38.7282806 34.7993620
656425.723 4288287.675 38.7278349 34.7991230
656436.633 4288268.561 38.7276608 34.7992442
656455.728 4288233.308 38.7273399 34.7994558
656478.464 4288207.144 38.7271002 34.7997113
656523.294 4288167.702 38.7267370 34.8002179
656524.702 4288144.777 38.7265303 34.8002289
656485.507 4288139.116 38.7264862 34.7997769
656451.909 4288149.610 38.7265867 34.7993929
656414.237 4288192.560 38.7269802 34.7989695
656357.180 4288222.728 38.7272621 34.7983202
656338.506 4288273.177 38.7277198 34.7981169
656317.404 4288336.563 38.7282944 34.7978885
656287.597 4288421.190 38.7290620 34.7975649
656266.380 4288518.613 38.7299432 34.7973429
656214.168 4288538.427 38.7301309 34.7967470
656135.903 4288558.889 38.7303291 34.7958516
656111.342 4288636.178 38.7310296 34.7955866
656066.156 4288640.203 38.7310738 34.7950679
656047.776 4288651.114 38.7311753 34.7948590
655989.177 4288728.288 38.7318808 34.7942026
655909.355 4288765.719 38.7322320 34.7932931
655891.550 4288785.759 38.7324157 34.7930929
655895.681 4288850.529 38.7329984 34.7931550
655882.772 4288874.605 38.7332175 34.7930120
655794.999 4288859.979 38.7331012 34.7919993
655733.502 4288859.560 38.7331083 34.7912920
655626.676 4288852.862 38.7330668 34.7900620
655556.342 4288866.133 38.7331987 34.7892562
655506.481 4288864.098 38.7331892 34.7886824
655431.771 4288852.462 38.7330975 34.7878206
655305.767 4288845.933 38.7330609 34.7863702
655129.380 4288853.330 38.7331585 34.7843434
655074.430 4288860.316 38.7332310 34.7837131
ED RAPORU
i

655015.811 4288845.212 38.7331053 34.7830356
654948.388 4288806.255 38.7327662 34.7822515
654879.899 4288738.903 38.7321716 34.7814489
654816.276 4288669.315 38.7315559 34.7807017
654774.238 4288647.965 38.7313710 34.7802135
654740.651 4288671.338 38.7315874 34.7798325
654664.228 4288656.104 38.7314635 34.7789502
654612.446 4288615.115 38.7311034 34.7783456
654578.507 4288586.885 38.7308551 34.7779490
654515.352 4288572.086 38.7307328 34.7772195
654534.020 4288542.815 38.7304659 34.7774276
654511.941 4288530.423 38.7303581 34.7771710
654482.836 4288521.834 38.7302858 34.7768343
654449.395 4288513.679 38.7302182 34.7764480
654412.313 4288506.701 38.7301619 34.7760200
654381.944 4288501.527 38.7301206 34.7756696
654372.628 4288508.857 38.7301882 34.7755641
654302.825 4288528.896 38.7303809 34.7747659
654265.583 4288544.385 38.7305269 34.7743411
654239.037 4288558.785 38.7306613 34.7740391
654161.631 4288586.642 38.7309257 34.7731552
654122.483 4288616.330 38.7311999 34.7727116
654081.807 4288639.917 38.7314195 34.7722491
654020.414 4288671.469 38.7317144 34.7715501
653948.412 4288714.629 38.7321157 34.7707317
653903.410 4288747.150 38.7324165 34.7702215
653879.784 4288769.136 38.7326186 34.7699547
653871.296 4288781.966 38.7327357 34.7698599
653843.587 4288809.868 38.7329918 34.7695475
653817.572 4288838.834 38.7332573 34.7692547
653805.949 4288846.232 38.7333259 34.7691227
653793.371 4288843.227 38.7333010 34.7689774
653794.136 4288855.064 38.7334075 34.7689888
653790.014 4288870.919 38.7335511 34.7689449
653789.325 4288883.141 38.7336613 34.7689397
653786.115 4288888.798 38.7337128 34.7689041
653757.892 4288923.597 38.7340311 34.7685873
653740.473 4288945.210 38.7342288 34.7683917
653724.035 4288963.254 38.7343942 34.7682067
653712.700 4288988.236 38.7346212 34.7680819
653689.249 4289022.472 38.7349337 34.7678198
653669.794 4289057.847 38.7352557 34.7676039
653647.275 4289094.419 38.7355890 34.7673531
653625.647 4289121.368 38.7358355 34.7671103
653604.197 4289156.101 38.7361521 34.7668714
ED RAPORU
j

653580.776 4289202.583 38.7365749 34.7666123
653573.135 4289220.339 38.7367361 34.7665284
653560.052 4289259.092 38.7370875 34.7663866
653552.826 4289290.547 38.7373721 34.7663104
653542.057 4289333.410 38.7377600 34.7661961
653539.964 4289366.474 38.7380582 34.7661794
653532.132 4289412.026 38.7384699 34.7660994
653527.216 4289456.521 38.7388715 34.7660527
653526.876 4289493.243 38.7392023 34.7660570
653528.267 4289521.091 38.7394529 34.7660792
653534.745 4289551.987 38.7397301 34.7661605
653535.863 4289588.181 38.7400559 34.7661814
653540.137 4289607.192 38.7402264 34.7662348
653539.422 4289633.387 38.7404625 34.7662324
653534.663 4289659.880 38.7407020 34.7661835
653530.339 4289699.497 38.7410596 34.7661426
653526.630 4289724.729 38.7412875 34.7661055
653523.500 4289763.089 38.7416335 34.7660780
653520.753 4289794.114 38.7419135 34.7660533
653526.019 4289800.481 38.7419699 34.7661153
653543.628 4289803.796 38.7419967 34.7663186
653558.655 4289811.203 38.7420608 34.7664930
653561.174 4289822.234 38.7421597 34.7665245
653563.434 4289849.966 38.7424091 34.7665566
653530.891 4289871.515 38.7426089 34.7661871
653520.108 4289888.448 38.7427633 34.7660668
653501.984 4289918.393 38.7430362 34.7658650
653491.188 4289966.441 38.7434708 34.7657515
653494.438 4289997.962 38.7437542 34.7657959
653493.893 4290060.655 38.7443190 34.7658035
653488.888 4290109.602 38.7447607 34.7657568
653490.904 4290140.268 38.7450366 34.7657868
653481.847 4290163.016 38.7452431 34.7656877
653478.073 4290185.936 38.7454502 34.7656494
653460.366 4290242.022 38.7459585 34.7654582
653461.449 4290266.613 38.7461798 34.7654761
653453.666 4290285.507 38.7463513 34.7653908
653401.321 4290279.563 38.7463069 34.7647874
653297.032 4290281.162 38.7463394 34.7635882
653275.859 4290265.310 38.7462003 34.7633412
653253.035 4290262.193 38.7461762 34.7630780
653243.182 4290256.470 38.7461263 34.7629634
653222.474 4290252.381 38.7460931 34.7627243
653188.743 4290235.264 38.7459447 34.7623325
653175.414 4290225.733 38.7458612 34.7621771
ED RAPORU
k

653151.792 4290220.979 38.7458225 34.7619043
653125.782 4290205.253 38.7456853 34.7616017
653093.653 4290194.157 38.7455910 34.7612297
653036.786 4290174.767 38.7454262 34.7605713
652976.292 4290179.319 38.7454777 34.7598765
652900.851 4290243.915 38.7460726 34.7590231
652892.427 4290235.018 38.7459939 34.7589243
652907.103 4290209.259 38.7457593 34.7590874
652892.139 4290203.368 38.7457088 34.7589139
652864.272 4290241.389 38.7460561 34.7586018
652847.820 4290254.870 38.7461804 34.7584156
652817.163 4290253.769 38.7461758 34.7580627
652810.876 4290234.617 38.7460044 34.7579862
652803.082 4290229.624 38.7459608 34.7578954
652790.426 4290240.009 38.7460565 34.7577522
652769.690 4290233.929 38.7460053 34.7575123
652746.398 4290227.765 38.7459538 34.7572430
652721.862 4290219.098 38.7458800 34.7569589
652702.752 4290215.439 38.7458503 34.7567383
652675.335 4290205.067 38.7457617 34.7564207
652638.278 4290196.936 38.7456948 34.7559927
652624.986 4290197.826 38.7457051 34.7558400
652598.027 4290205.278 38.7457769 34.7555315
652568.784 4290213.034 38.7458518 34.7551969
652530.564 4290214.339 38.7458702 34.7547576
652498.654 4290205.240 38.7457937 34.7543885
652497.143 4290193.538 38.7456886 34.7543686
652487.402 4290198.808 38.7457377 34.7542577
652469.680 4290196.142 38.7457168 34.7540533
652471.036 4290189.461 38.7456564 34.7540674
652467.421 4290189.911 38.7456611 34.7540259
652451.092 4290190.986 38.7456736 34.7538384
652441.572 4290195.315 38.7457142 34.7537298
652433.480 4290193.629 38.7457004 34.7536364
652425.011 4290194.772 38.7457122 34.7535392
652408.854 4290199.263 38.7457554 34.7533544
652388.043 4290207.011 38.7458288 34.7531167
652380.131 4290211.394 38.7458696 34.7530267
652363.385 4290210.750 38.7458667 34.7528339
652354.964 4290219.094 38.7459433 34.7527389
652347.837 4290228.428 38.7460286 34.7526590
652323.671 4290231.614 38.7460615 34.7523817
652261.463 4290251.777 38.7462538 34.7516706
652333.637 4290402.140 38.7475958 34.7525339
Gl Alan 3 648093.413 4291045.379 38.7541112 34.7038989
ED RAPORU
l

648018.376 4291055.162 38.7542119 34.7030378
648024.689 4291175.096 38.7552911 34.7031361
648026.847 4291216.106 38.7556602 34.7031697
648095.168 4291227.157 38.7557483 34.7039580
648137.664 4291215.694 38.7556379 34.7044444
648157.333 4291210.832 38.7555908 34.7046697
648198.072 4291222.673 38.7556906 34.7051408
648214.186 4291222.667 38.7556878 34.7053262
648227.571 4291221.682 38.7556767 34.7054800
648263.920 4291215.397 38.7556140 34.7058968
648285.416 4291219.574 38.7556480 34.7061450
648322.176 4291227.902 38.7557169 34.7065696
648359.666 4291222.099 38.7556583 34.7069997
648369.155 4291223.211 38.7556667 34.7071091
648404.606 4291228.024 38.7557041 34.7075179
648429.616 4291230.892 38.7557257 34.7078062
648464.802 4291222.076 38.7556404 34.7082091
648485.559 4291213.499 38.7555597 34.7084461
648554.262 4291195.189 38.7553832 34.7092325
648583.169 4291185.098 38.7552874 34.7095628
648621.786 4291174.792 38.7551881 34.7100049
648648.601 4291171.488 38.7551538 34.7103126
648690.998 4291170.831 38.7551407 34.7108002
648718.577 4291165.950 38.7550921 34.7111164
648761.530 4291153.739 38.7549749 34.7116079
648807.864 4291138.879 38.7548332 34.7121377
648834.602 4291129.785 38.7547468 34.7124433
648874.567 4291116.408 38.7546196 34.7129002
648934.925 4291091.948 38.7543891 34.7135893
648991.291 4291072.521 38.7542046 34.7142335
649008.059 4291066.127 38.7541442 34.7144250
649019.366 4291063.382 38.7541175 34.7145545
649035.696 4291064.897 38.7541284 34.7147426
649076.703 4291065.887 38.7541304 34.7152146
649137.705 4291059.787 38.7540652 34.7159150
649192.534 4291049.211 38.7539606 34.7165434
649232.113 4291039.471 38.7538662 34.7169966
649284.740 4291025.441 38.7537309 34.7175990
649315.938 4291018.808 38.7536659 34.7179564
649348.154 4291005.532 38.7535409 34.7183242
649400.128 4290987.029 38.7533654 34.7189181
649415.129 4290980.222 38.7533016 34.7190891
649433.652 4290969.167 38.7531988 34.7192998
649472.627 4290950.683 38.7530258 34.7197442
649517.047 4290926.323 38.7527988 34.7202499
ED RAPORU
m

649559.018 4290906.068 38.7526092 34.7207283
649644.459 4290879.582 38.7523562 34.7217054
649695.156 4290870.117 38.7522623 34.7222865
649747.600 4290867.120 38.7522265 34.7228892
649787.218 4290858.894 38.7521456 34.7233431
649831.628 4290842.991 38.7519949 34.7238505
649904.202 4290823.383 38.7518059 34.7246811
649947.113 4290815.177 38.7517247 34.7251729
650004.142 4290799.955 38.7515779 34.7258256
650053.913 4290791.617 38.7514944 34.7263963
650098.413 4290783.819 38.7514165 34.7269065
650126.565 4290780.469 38.7513816 34.7272296
650151.921 4290775.514 38.7513326 34.7275202
650179.447 4290774.993 38.7513233 34.7278367
650212.756 4290782.673 38.7513868 34.7282216
650266.929 4290792.106 38.7514625 34.7288468
650325.083 4290796.863 38.7514955 34.7295167
650353.633 4290811.242 38.7516201 34.7298483
650392.972 4290830.515 38.7517870 34.7303050
650424.243 4290837.951 38.7518487 34.7306663
650458.726 4290845.135 38.7519075 34.7310645
650497.087 4290848.085 38.7519276 34.7315064
650512.048 4290847.953 38.7519238 34.7316785
650527.594 4290846.237 38.7519057 34.7318570
650540.898 4290836.881 38.7518192 34.7320080
650552.468 4290820.702 38.7516715 34.7321375
650559.044 4290818.337 38.7516490 34.7322126
650560.546 4290821.413 38.7516765 34.7322306
650560.377 4290826.570 38.7517230 34.7322298
650560.305 4290831.464 38.7517671 34.7322300
650562.894 4290839.383 38.7518380 34.7322615
650570.062 4290846.117 38.7518974 34.7323454
650578.166 4290846.027 38.7518952 34.7324386
650589.730 4290840.887 38.7518469 34.7325705
650610.409 4290821.090 38.7516651 34.7328041
650648.600 4290780.413 38.7512922 34.7332345
650668.090 4290764.316 38.7511438 34.7334552
650685.579 4290754.919 38.7510562 34.7336544
650698.618 4290748.225 38.7509937 34.7338029
650708.304 4290735.189 38.7508746 34.7339115
650716.773 4290718.552 38.7507233 34.7340052
650724.360 4290704.379 38.7505944 34.7340894
650733.495 4290697.290 38.7505289 34.7341930
650746.701 4290699.059 38.7505426 34.7343453
650759.294 4290705.970 38.7506027 34.7344916
ED RAPORU
n

650794.951 4290723.520 38.7507547 34.7349056
650825.122 4290737.329 38.7508740 34.7352557
650844.454 4290753.187 38.7510135 34.7354815
650861.244 4290759.702 38.7510693 34.7356760
650891.262 4290780.895 38.7512551 34.7360260
650903.196 4290786.183 38.7513007 34.7361644
650940.925 4290805.670 38.7514697 34.7366026
650987.034 4290822.139 38.7516102 34.7371366
651016.154 4290827.278 38.7516515 34.7374727
651047.926 4290830.279 38.7516731 34.7378388
651060.444 4290820.452 38.7515825 34.7379807
651070.957 4290817.503 38.7515541 34.7381010
651082.287 4290814.047 38.7515210 34.7382305
651099.633 4290806.337 38.7514486 34.7384284
651070.896 4290803.079 38.7514242 34.7380971
651024.528 4290794.525 38.7513551 34.7375619
651001.416 4290782.639 38.7512520 34.7372934
650966.594 4290769.479 38.7511394 34.7368900
650947.621 4290758.975 38.7510480 34.7366695
650927.372 4290746.648 38.7509404 34.7364339
650907.599 4290727.928 38.7507752 34.7362023
650864.512 4290711.647 38.7506359 34.7357032
650815.995 4290687.177 38.7504238 34.7351397
650780.118 4290668.195 38.7502589 34.7347229
650754.690 4290653.651 38.7501322 34.7344272
650739.291 4290648.161 38.7500854 34.7342489
650715.352 4290637.049 38.7499894 34.7339711
650677.934 4290618.907 38.7498324 34.7335368
650637.150 4290602.969 38.7496958 34.7330642
650610.731 4290583.319 38.7495233 34.7327560
650575.812 4290564.992 38.7493642 34.7323504
650541.327 4290549.706 38.7492324 34.7319504
650512.674 4290541.199 38.7491606 34.7316189
650477.468 4290518.055 38.7489581 34.7312089
650457.605 4290523.814 38.7490134 34.7309817
650435.486 4290546.768 38.7492239 34.7307323
650417.900 4290569.961 38.7494358 34.7305350
650385.034 4290594.877 38.7496659 34.7301624
650342.666 4290627.227 38.7499645 34.7296821
650296.168 4290647.067 38.7501511 34.7291516
650265.597 4290661.733 38.7502884 34.7288031
650232.356 4290681.830 38.7504751 34.7284251
650212.404 4290693.015 38.7505792 34.7281980
650184.940 4290697.100 38.7506207 34.7278830
650150.173 4290698.541 38.7506396 34.7274834
ED RAPORU
o

650127.249 4290694.495 38.7506071 34.7272188
650094.550 4290692.621 38.7505957 34.7268423
650080.741 4290695.640 38.7506253 34.7266841
650056.242 4290701.602 38.7506831 34.7264036
650028.905 4290699.103 38.7506653 34.7260886
650002.749 4290704.031 38.7507141 34.7257888
649963.943 4290711.928 38.7507918 34.7253441
649913.856 4290721.769 38.7508890 34.7247701
649892.317 4290724.356 38.7509159 34.7245229
649860.845 4290728.487 38.7509585 34.7241618
649836.498 4290724.394 38.7509258 34.7238808
649831.116 4290709.351 38.7507912 34.7238157
649830.135 4290720.269 38.7508897 34.7238067
649820.873 4290728.511 38.7509655 34.7237020
649786.223 4290737.256 38.7510501 34.7233053
649747.468 4290740.881 38.7510894 34.7228603
649713.710 4290741.465 38.7511004 34.7224721
649678.981 4290747.180 38.7511577 34.7220739
649644.184 4290757.701 38.7512584 34.7216759
649598.917 4290767.166 38.7513513 34.7211572
649560.474 4290777.567 38.7514515 34.7207173
649512.195 4290797.437 38.7516387 34.7201662
649484.004 4290810.133 38.7517578 34.7198447
649456.555 4290832.735 38.7519660 34.7195338
649416.953 4290848.617 38.7521158 34.7190817
649407.603 4290851.426 38.7521427 34.7189747
649379.872 4290860.932 38.7522330 34.7186578
649360.618 4290869.826 38.7523164 34.7184382
649338.229 4290873.898 38.7523568 34.7181816
649283.699 4290878.074 38.7524037 34.7175552
649222.243 4290889.856 38.7525202 34.7168508
649144.324 4290906.885 38.7526868 34.7159582
649098.970 4290913.587 38.7527548 34.7154379
649032.613 4290911.945 38.7527512 34.7146742
648980.834 4290910.958 38.7527510 34.7140784
648951.382 4290910.526 38.7527521 34.7137395
648902.323 4290913.457 38.7527868 34.7131758
648821.405 4290926.915 38.7529217 34.7122479
648788.964 4290936.178 38.7530106 34.7118767
648775.684 4290939.392 38.7530418 34.7117246
648756.980 4290939.669 38.7530474 34.7115095
648726.418 4290937.776 38.7530355 34.7111575
648692.182 4290936.653 38.7530312 34.7107635
648654.674 4290926.698 38.7529478 34.7103298
648608.448 4290916.546 38.7528641 34.7097959
ED RAPORU
p

648596.085 4290889.078 38.7526188 34.7096478
648594.651 4290919.209 38.7528904 34.7096378
648589.753 4290921.987 38.7529163 34.7095820
648577.028 4290921.836 38.7529171 34.7094356
648554.513 4290924.302 38.7529431 34.7091771
648538.241 4290921.009 38.7529161 34.7089893
648507.236 4290921.772 38.7529282 34.7086328
648480.754 4290920.369 38.7529201 34.7083278
648455.423 4290932.713 38.7530355 34.7080391
648445.167 4290944.128 38.7531401 34.7079236
648433.833 4290953.103 38.7532228 34.7077951
648420.261 4290959.780 38.7532852 34.7076404
648392.705 4290969.381 38.7533763 34.7073255
648359.877 4290979.609 38.7534740 34.7069501
648330.228 4290987.895 38.7535536 34.7066108
648288.951 4291003.277 38.7536991 34.7061392
648281.802 4291009.541 38.7537567 34.7060583
648260.759 4291021.403 38.7538671 34.7058188
648237.143 4291030.332 38.7539515 34.7055491
648213.342 4291039.432 38.7540375 34.7052772
648201.161 4291047.134 38.7541089 34.7051388
648185.131 4291052.750 38.7541622 34.7049556
648178.767 4291054.055 38.7541750 34.7048826
648170.691 4291050.585 38.7541451 34.7047890
648164.731 4291047.719 38.7541203 34.7047198
648155.668 4291044.484 38.7540927 34.7046149
648149.806 4291046.784 38.7541144 34.7045479
648141.670 4291047.853 38.7541253 34.7044545
648127.836 4291046.241 38.7541131 34.7042951
648112.108 4291045.369 38.7541079 34.7041139
648093.413 4291045.379 38.7541112 34.7038989
Cemel - III Dkm Sahas - 3
647700.959 4291225.185 38.7557965 34.6994227
647718.875 4291257.474 38.7560844 34.6996357
647817.639 4291357.118 38.7569654 34.7007932
647947.771 4291401.497 38.7573434 34.7022997
648400.937 4291315.739 38.7564948 34.7074945
648446.420 4291280.640 38.7561710 34.7080102
648443.206 4291228.462 38.7557016 34.7079621
648189.046 4291198.362 38.7554731 34.7050318
647798.055 4291200.194 38.7555552 34.7005343
647697.573 4291217.611 38.7557289 34.6993821
647700.959 4291225.185 38.7557965 34.6994227

647971.581 4290687.566 38.7509085 34.7024208
647968.433 4290697.283 38.7509966 34.7023867
647948.980 4290739.237 38.7513777 34.7021719
647941.341 4290772.584 38.7516794 34.7020912
648008.055 4290787.724 38.7518046 34.7028618
ED RAPORU
q

647990.184 4290820.133 38.7520995 34.7026632
648030.534 4290829.579 38.7521778 34.7031294
648038.184 4290849.085 38.7523523 34.7032215
648037.360 4290869.894 38.7525398 34.7032165
648037.515 4290904.069 38.7528477 34.7032256
648081.263 4290903.386 38.7528342 34.7037287
648139.722 4290899.410 38.7527885 34.7044003
648191.378 4290893.944 38.7527306 34.7049934
648190.623 4290867.944 38.7524966 34.7049791
648185.027 4290828.427 38.7521416 34.7049063
648159.348 4290773.643 38.7516524 34.7045991
648126.218 4290710.438 38.7510886 34.7042045
648107.383 4290678.178 38.7508012 34.7039809
648089.218 4290661.612 38.7506550 34.7037684
648065.980 4290653.143 38.7505826 34.7034993
648031.010 4290666.123 38.7507054 34.7030998
647998.134 4290671.703 38.7507612 34.7027229
647976.938 4290671.030 38.7507587 34.7024789
647974.805 4290677.617 38.7508184 34.7024558
647971.581 4290687.566 38.7509085 34.7024208
648561.248 4290862.440 38.7523847 34.7092413
648549.095 4290868.308 38.7524396 34.7091028
648536.636 4290874.860 38.7525007 34.7089609
648523.481 4290882.428 38.7525711 34.7088112
648510.426 4290889.765 38.7526394 34.7086626
648496.161 4290898.920 38.7527243 34.7085005
648482.338 4290917.216 38.7528914 34.7083454
648498.704 4290917.088 38.7528875 34.7085336
648520.031 4290917.825 38.7528905 34.7087791
648541.832 4290918.899 38.7528965 34.7090301
648562.468 4290919.801 38.7529012 34.7092677
648593.038 4290915.873 38.7528607 34.7096185
648612.801 4290925.814 38.7529469 34.7098480
648630.285 4290926.350 38.7529488 34.7100492
648652.245 4290927.088 38.7529517 34.7103020
648677.902 4290934.038 38.7530100 34.7105986
648717.757 4290934.029 38.7530032 34.7110571
648718.321 4290909.796 38.7527848 34.7110584
648727.989 4290878.707 38.7525032 34.7111629
648728.721 4290867.661 38.7524035 34.7111689
648724.149 4290856.639 38.7523050 34.7111140
648707.242 4290862.333 38.7523592 34.7109207
648692.342 4290861.369 38.7523530 34.7107491
648676.776 4290859.365 38.7523376 34.7105696
648659.314 4290865.785 38.7523983 34.7103701
648642.122 4290873.145 38.7524675 34.7101739
648628.506 4290881.180 38.7525422 34.7100190
648615.986 4290888.106 38.7526067 34.7098765
648602.817 4290884.792 38.7525791 34.7097243
648586.425 4290879.843 38.7525372 34.7095347
648576.971 4290875.414 38.7524989 34.7094250
648563.587 4290861.311 38.7523741 34.7092680
ED RAPORU
r

648561.692 4290862.226 38.7523827 34.7092464
648561.248 4290862.440 38.7523847 34.7092413
Cemel - II Dkm Sahas
651941.615 4289848.181 38.7426735 34.7479031
651940.837 4289862.549 38.7428031 34.7478973
651949.813 4289893.127 38.7430770 34.7480072
651960.808 4289916.165 38.7432826 34.7481388
651979.423 4289939.865 38.7434929 34.7483581
651998.810 4289960.465 38.7436751 34.7485856
652026.741 4289979.031 38.7438375 34.7489109
652064.180 4290026.585 38.7442594 34.7493520
652112.845 4289996.562 38.7439806 34.7499051
652101.938 4289981.004 38.7438424 34.7497762
652084.903 4289949.134 38.7435582 34.7495733
652052.442 4289910.148 38.7432126 34.7491914
652034.451 4289888.495 38.7430207 34.7489797
652008.521 4289852.382 38.7426999 34.7486735
651986.621 4289828.353 38.7424872 34.7484164
651970.777 4289834.543 38.7425457 34.7482355
651941.615 4289848.181 38.7426735 34.7479031

ED RAPORU
s

KISALTMALAR

AB : Avrupa Birlii
ABD : Amerika Birleik Devletleri
AG : Agrega Sahalar
AG : Akm Gzlem stasyonu
AKK
: T.C. Orman ve Su leri Bakanl Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl 2011-
2012 Av Dnemi Merkez Av Komisyonu Kararlar
AKM : Askda Kat Madde
AME : Acil Mdahale Ekibi
BERN SZLEMES : Avrupann Yaban Hayat ve Yaama Ortamlarn Koruma Szlemesi
BO5 : 5 Gnlk Biyolojik Oksijen htiyac
CBS : Corafi Bilgi Sistemi
ED : evresel Etki Deerlendirme
GDYY
: 07.03.2008 tarihli ve 26809 sayl evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi
Ynetmelii
INAR Mhendislik : nar Mhendislik Mavirlik A.
dB : Desibel
DT : Demir elik Tesisleri
DE : Devlet statistik Enstits
DLH : Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanlar naat
DPT : Devlet Planlama Tekilat
DS : Devlet Su leri Genel Mdrl
EH : Enerji letim Hatt
EE : Elektrik leri Ett daresi
EPA : Environment Protection Agency
EPDK : Enerji Piyasas Dzenleme Kurulu
EA : Elektrik retim Anonim irketi Genel Mdrl
GPS : Kresel Yer Belirleme Sistemi
HES : Hidroelektrik Santral
HKDYY : 6.6.2008 tarih ve 26898 sayl Hava Kalitesi Deerlendirme Ve Ynetimi Ynetmelii
Hz : Herz (frekans)
km : Kilometre
KO : Kimyasal Oksijen htiyac
kV : Kilo volt
Max : Maksimum (En Fazla)
m : Metre
Min : Minimum (En Az)
MTA : Maden Tetkik ve Arama Genel Mdrl
MW : Mega watt
Ort : Ortalama
PM : Partikl Madde
SKKY : 30.12.2004 tarih ve 25687 sayl Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii
s : Saniye
TEA : Trkiye Elektrik letim Anonim irketi
TCDD : Trkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollar
TL : Trk Liras
TM : Trafo Merkezi
USD : Amerikan Dolar

ED RAPORU
i

NDEKLER

NDEKLER ........................................................................................................... i
TABLOLAR ......................................................................................................... ix
EKLLER ........................................................................................................ xii
EKLER ....................................................................................................... xiv
PROJENN TEKNK OLMAYAN BR ZET .................................................................. 1
BLM I: PROJENN TANIMI VE AMACI (Proje konusu faaliyetin tanm, mr,
hizmet amalar, projede kurulacak tesislere ait karakteristik verileri
gsteren tablo (Su Alma Kotu, Trbin Eksen Kotu, Brt D, Santral
Tipi, Net D Trbin Tipi, nite Says, nite Gc, Kurulu G
(MWm/MWe), Firm Enerji, Sekonder Enerji, Toplam Enerji, Proje
Debisi, Trbin Verimi, Jeneratr Verimi, Trafo Verimi vb.), pazar veya
hizmet alanlar ve bu alan ierisinde ekonomik ve sosyal ynden lke,
blge ve/veya il leinde nem ve gereklilikleri, (Proje alan ve
evresindeki su kaynaklarnn grnebilecei, lekte renkli harita
zerinde su kaynaklar yerleri ve proje alanna mesafeleri, Rapor
hazrlanrken proje kapsamndaki tm ilemlerin DS tarafndan
onaylanm olan Fizibilite Raporuna uygun olarak hareket edilmesi ve
buna ilikin bilgi ve su kullanma anlamas hakknda bilgi)................. 4
BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU ........................................ 16
II.1. Projenin yeri (lgili Valilik veya Belediye tarafndan doruluu onanm
olan proje yerinin, lejant ve plan notlarnn da yer ald onanl evre
Dzeni Plan ve mar Planlar zerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi
kullanm haritas zerinde gsterimi) ................................................ 16
II.2. Proje kapsamndaki nitelerin konumu (Btn idari ve sosyal
nitelerin, teknik altyap nitelerinin varsa dier nitelerin proje alan
iindeki konumlarnn ve varsa memba ve mansabndaki dier
projelerle birlikte vaziyet plan zerinde 1/25.000lik haritada
gsterimi, bunlar iin belirlenen kapal ve ak alan byklkleri proje
kapsamnda yer alan geici ve nihai depolama alanlarnn 1/2000,
1/5000 ve/veya 1/1000'lik haritalar zerinde gsterimi), antiye
yerleim plan, hafriyat dkm sahalar, reglatr, iletim Tneli/kanal,
ykleme havuzu, cebri boru, santral binas, (birbirleri ile olan
mesafeleri de belirtilmesi) v.b. yaplara ait plan ve kesitler ile ya
alan ve akm gzlem istasyonlarn gsterir izimler teknik resim
standartlarna uygun olarak, proje nitelerinin yerlerini
(koordinatlarn) ieren saysal CD (ED 50 formatnda) .................... 20
BLM III: PROJENN EKONOMK VE SOSYAL BOYUTLARI ......................... 23
III.1. Projenin Gereklemesi ile ilgili yatrm program ve finans kaynaklar,
bu kaynaklarn nereden temin edilecei, .......................................... 23
III.2. Projenin Gereklemesi ile ilgili i akm emas veya zamanlama
tablosu, ............................................................................................ 23
III.3. Projenin fayda-maliyet analizi, .......................................................... 25
III.4. Proje kapsamnda olmayan ancak projenin gereklemesine bal
olarak, proje sahibi veya dier yatrmclar tarafndan
gerekletirilmesi tasarlanan dier ekonomik, sosyal ve altyap
projeleri, ........................................................................................... 31
III.5. Proje kapsamnda olmayan ancak projenin gereklemesi iin zaruri
olan ve proje sahibi veya dier yatrmclar tarafndan
gerekletirilmesi planlanan dier ekonomik, sosyal ve altyap
projeleri, ........................................................................................... 31

ED RAPORU
ii

III.6. Faaliyetin etki alan iinde kalan yerleim birimlerine ait bilgilerin
verilmesi. Kamulatrma, yeniden yerleimin nasl yaplaca,
kamulatrma kapsamnda halk bilgilendirme yntemlerine ilikin
bilgi, ................................................................................................. 32
III.7. Dier hususlar. ................................................................................. 33
BLM IV: PROJE KAPSAMINDA ETKLENECEK ALANIN BELRLENMES VE
BU ALAN NDEK MEVCUT EVRESEL ZELLKLERN
AIKLANMASI (*) ............................................................................ 35
IV.1. Projeden etkilenecek alann belirlenmesi, (etki alannn nasl ve neye
gre belirlendii aklanacak ve etki alan harita zerinde
gsterilecek) .................................................................................... 35
IV.2. Etki Alan erisindeki Fiziksel ve biyolojik evrenin zellikleri ve doal
kaynaklarn kullanm, ...................................................................... 36
IV.2.1. Meteorolojik ve iklimsel zellikler,..................................................... 36
IV.2.2. Jeolojik zellikler, ............................................................................ 47
IV.2.2.1. Blgesel jeoloji, sahann 1/25.000 lekli genel jeoloji haritas,
stratigrafik kolon kesitleri, ................................................................. 47
IV.2.2.2. Proje alan jeolojisi, inceleme alanna ait byk lekli (1/5000 ya da
varsa 1/1000 lekli) jeoloji haritas ile proje kapsamndaki nitelerin
kesitleri, harita lekleri ve lejantlar metindekine uygun olmal,
yaplan bytme ya da kltmeler izgisel lekte gsterilmeli,
jeolojik harita ve kesitlerin harita alma tekniine uygun olarak
hazrlanmas jeolojik bilgilerin formata uygun olarak
detaylandrlmas), ........................................................................... 47
IV.2.2.3. Kitle hareketleri (heyelan/moloz akmas), duyarllk analizi, heyelan
risk haritas, heyelan ya ilikisi..................................................... 52
IV.2.2.4. Proje snrlar iindeki alan iin yama stabilitesi, yamalardaki kayma
hareketlerini gsteren harita, kayma analizi (hafriyat at olmas
durumunda da uygulanmaldr), ....................................................... 54
IV.2.2.5. Depremsellik ve doal afet potansiyeli, ............................................ 54
IV.2.2.6. Jeoteknik ett raporu (proje kapsamndaki tm nitelerin detayl
joteknik ettleri), ............................................................................... 56
IV.2.3. Hidrojeolojik zellikler (yer alt su seviyeleri; halen mevcut her trl
keson, derin, artezyen vb. kuyu; emniyetli ekim deeri; suyun
fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik zellikleri; yeralt suyunun mevcut ve
planlanan kullanm, debileri, proje alanna mesafeleri), ................... 57
IV.2.4. Hidrolojik zellikler ( yzeysel su kaynaklarndan deniz, gl, dalyan
akarsu ve dier sulak alanlarn fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve
ekolojik zellikleri, bu kapsamda akarsularn debisi ve mevsimlik
deiimleri, taknlar, su toplama havzas oligotrofik, mezotrofik,
trofik, distrofik olarak snflandrlmas, sedimantasyon, drenaj, tm
su kaynaklarnn ky ekosistemleri), ................................................. 57
IV.2.5. Su toplama havzas ile ilgili, projenin yaplaca akarsuya ilikin en az
10 yllk aylk maksimum, aylk minimum ve aylk ortalama debilerinin
m
3
/sn olarak verilmesi, ..................................................................... 57
IV.2.6. Projenin yer ald havzann su kullanm durumu, (ime kullanma
suyu amal herhangi bir su kayna havzasnda kalp kalmad,
ya-ak ilikisi, ekolojik potansiyeli, projenin kurulaca su
kaynann/kaynaklarnn uzun yllara ait aylk ortalama deerleri
(m
3
/sn) ), .......................................................................................... 58

ED RAPORU
iii

IV.2.7. Yzeysel su kaynaklarnn mevcut ve planlanan kullanm, varsa
havza zellii (ime, kullanma, sulama suyu, elektrik retimi, baraj,
gl, glet, su rnleri retiminde rn eidi ve retim miktarlar),
proje alannn ime ve kullanma suyu temin edilen kta ii yzeysel su
havzasnda kalp kalmad, sz konusu derenin herhangi bir ime
suyu kaynan besleyip beslemedii, sz konusu dereden ime ve
kullanma suyu alnp alnmad, ...................................................... 59
IV.2.8. Toprak zellikleri ve kullanm durumu (toprak yaps, arazi kullanm
kabiliyeti, snflamas, tama kapasitesi, yama stabilitesi, kayganlk,
erozyon, toprak ileri iin kullanm, doal bitki rts olarak kullanlan
mera, ayr vb.), ............................................................................... 60
IV.2.9. Tarm alanlar (tarmsal alan varlnn olup, olmad, var ise tarmsal
geliim proje alanlar, sulu ve kuru tarm arazilerinin bykl, rn
desenleri ve bunlarn yllk retim miktarlar, rnlerin lke tarmndaki
yeri ve ekonomik deeri), ................................................................. 62
IV.2.10. Orman Alanlar (aa trleri ve miktarlar, kaplad alan byklkleri
ve kapall bunlarn mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanm
amalar, 1/25 000 lekli Mecere haritas, 1/10.000 lekli Orman
Kadastro Haritas), ........................................................................... 63
IV.2.11. Koruma alanlar (Milli Parklar, Tabiat Parklar, Sulak Alanlar, Tabiat
Antlar, Tabiat Koruma Alanlar, Yaban Hayat Koruma Alanlar,
Biyogenetik Rezerv Alanlar, Biyosfer Rezervleri, Doal Sit ve Antlar,
Tarihi, Kltrel Sitler, zel evre Koruma Blgeleri, zel evre
Koruma Alanlar, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu
kapsamndaki alanlar, Projenin korunan alanlara uzaklklarnn
1/100.000lik lekli haritada anlalr ve renkli gsterilmesi) ............ 63
IV.2.12. Flora ve Fauna (trler, endemik zellikle lokal endemik bitki trleri,
alanda doal olarak yaayan hayvan trleri, ulusal ve uluslararas
mevzuatla koruma altna alnan trler, nadir ve nesli tehlikeye dm
trler ve bunlarn alandaki bulunu yerleri, blgedeki dalmlar,
endemizm durumlar, bolluk miktarlar, av hayvanlarnn adlar,
poplasyonlar ve bunlar iin alnan Merkez Av Komisyonu Kararlar)
Her bir trn kim tarafndan ve ne zaman, hangi yntemle (literatr
gzlem vs.) tespit edildii, Collins Bird Guide, Trkiyenin nemli Ku
Alanlar Kitab, Trkiyenin nemli Doa Alanlar Kitab, IUCN, Bern
Szlemesi, 2010-2011 MAK Kararlar, CITES gibi uluslararas
anlamalara gre durumu, trlerin projeden ne ekilde etkilenecei,
proje alanndaki vejetasyon tiplerinin bir harita zerinde gsterilmesi.
Projeden ve almalardan etkilenecek canllar iin alnmas gereken
koruma nlemleri (inaat ve iletme aamasnda). Flora iin Trkiye
Bitkileri Veri Servisi (TUBVES) kullanlarak kontrol yaplmas ......... 65
IV.2.13. Sucul flora ve fauna, i sulardaki (gl, akarsu) canl trleri (bu trlerin
tabii karakterleri, ulusal ve uluslararas mevzuatla koruma altna
alnan trler; bunlarn reme, beslenme, snma ve yaama
ortamlar; bu ortamlar iin belirlenen koruma kararlar), ................... 82
IV.2.13.1. Endemik, hassas, nesli tehlike altndaki balk trleri iin gerekli
optimum su ykseklikleri, miktarlar, znm oksijen miktar, su hz
gibi parametrelerin incelenerek, projenin bu trler zerindeki
etkilerinin deerlendirilmesi, alnacak tedbirlerin belirtilmesi, ............ 85
IV.2.14. Madenler ve Fosil Yakt Kaynaklar (rezerv miktarlar, mevcut ve
planlanan iletilme durumlar, yllk retimleri ve bunun lke veya
yerel kullanmlar iin nemi ve ekonomik deerleri), ........................ 87
IV.2.15. Hayvanclk (trleri, beslenme alanlar, yllk retim miktarlar, bu
rnlerin lke ekonomisindeki yeri ve deeri), .................................. 90
IV.2.16. Peyzaj deeri yksek yerler ve rekreasyon alanlar, ......................... 91
ED RAPORU
iv

IV.2.17. Devletin yetkili organlarnn hkm ve tasarrufu altnda bulunan
araziler (Askeri Yasak Blgeler, kamu kurum ve kurulularna belirli
amalarla tahsis edilmi alanlar, vb.), ............................................... 93
IV.2.18. Proje yeri ve etki alannn mevcut kirlilik yk,.................................. 93
IV.2.19. Projenin yer ald akarsu zerinde ve proje alannda planlanan dier
projelerle olan etkileimleri, gerekli hesaplamalarn yaplmas ......... 93
IV.2.20. Dier zellikler, ................................................................................ 96
IV.3. Sosyo-Ekonomik evrenin zellikleri ............................................... 96
IV.3.1. Ekonomik zellikler (yrenin ekonomik yapsn oluturan balca
sektrler, yresel igcnn bu sektrlere dalm, sektrlerdeki mal
ve hizmet retiminin yre ve lke ekonomisi iindeki yeri ve nemi,
dier bilgiler ), .................................................................................. 96
IV.3.2. Nfus (yredeki kentsel ve krsal nfus, nfus hareketleri; gler,
nfus art oranlar, ortalama hane halk nfusu, dier bilgiler),........ 98
IV.3.3. Gelir (yredeki gelirin ikollarna dalm, ikollar itibariyle kii
bana den maksimum, minimum ve ortalama gelir), .................... 98
IV.3.4. sizlik (yredeki isiz nfus ve faal nfusa oran), ........................... 99
IV.3.5. Yredeki sosyal altyap hizmetleri (eitim, salk, kltr hizmetleri ve
bu hizmetlerden yararlanlma durumu), ............................................ 99
IV.3.6. Kentsel ve krsal arazi kullanmlar (yerleme alanlarnn dalm,
mevcut ve planlanan kullanm alanlar, bu kapsamda sanayi blgeleri,
konutlar, turizm alanlar vb.), .......................................................... 100
IV.3.7. Dier zellikler. .............................................................................. 102
BLM V. PROJENN BLM IVDE TANIMLANAN ALAN ZERNDEK
ETKLER VE ALINACAK NLEMLER (**) (Bu blmde; projenin
fiziksel ve biyolojik evre zerine etkileri, bu etkileri nlemek, en aza
indirmek ve iyiletirmek iin alnacak yasal, idari ve teknik nlemler
V.1 ve V.2 balklar iin ayr ayr ve ayrntl bir ekilde aklanr). Bu
blmde su temini faaliyeti iin Blm IVde verilen mevcut evre
zerinde olmas muhtemel etkiler ortaya konarak, alnacak nlemler
belirtilmelidir ................................................................................... 104
V.1. Arazinin hazrlanmas, inaat ve tesis aamasndaki projeler, fiziksel
ve biyolojik evre zerine etkileri ve alnacak nlemler (Reglatr,
HES ve letim Yaps), .................................................................... 104
V.1.1. Arazinin hazrlanmas iin yaplacak iler kapsamnda nerelerde ve
ne kadar alanda hafriyat yaplaca, hafriyat miktar, hafriyat srasnda
kullanlacak malzemeler, patlayc maddeler, varsa patlatma ile ilgili
bilgiler etkiler ve alnacak nlemler, hafriyat art toprak, ta, kum vb.
maddelerin nerelere tanacaklar, nerelerde depolanacaklar veya
hangi amalar iin kullanlacaklar, hafriyat dkm alanlarnn
koordinatlar, zellikleri ve 1/1000 lekli plan ve kesit grnleri ile
birlikte hafriyat malzemesi dzenleme ve restorasyon plan, alnacak
grler ve geici depolama alannn zellikleri, ............................. 104
V.1.2. Proje kapsamnda kullanlacak olan malzemenin nereden ve nasl
temin edilecei, alma alan, ruhsat alan ve ierisindeki tesislere
ait koordinatlarn ayr ayr belirtilmesi ve konum bilgileri ile nakliye
gzerghna ait bilgiler, i akm emas, varsa malzeme alm ile ilgili
bilgiler, imalat haritalar, 1/25.000 lekli topografik haritada ocak ve
tesisin iaretlenmesi, yerleim yerlerine mesafeleri ve nakliye
gzerghnn belirtilmesi, varsa malzeme ocaklar ile ilgili mlkiyet
durumu,.......................................................................................... 108
V.1.3. Arazinin hazrlanmas srasnda ve ayrca nitelerin inasnda
kullanlacak maddelerden parlayc, patlayc, tehlikeli, toksin ve
kimyasal olanlarn tanlar, depolanmalar ve kullanmlar, bu iler
iin kullanlacak aletler ve makineler, ............................................. 108
ED RAPORU
v

V.1.4. Proje kapsamndaki ulam altyaps plan, proje alannn
karayollarna uzaklklar, karayoluna balant yollar, ulam iin
kullanlacak mevcut yollarn zarar grmemesi iin alnacak tedbirler
ile trafik gvenlii asndan alnacak nlemler, ulatrma altyapnn
inas ile ilgili ilemler, yeni yaplacak yollarn zellikleri, kullanlacak
malzemeler, kimyasal maddeler, aralar, makineler; altyapnn inas
srasnda krma tme, tama, depolama gibi toz yayc mekanik
ilemler, ara yk, cinsi ve says, artn hesaplanmas, haritas (bu
kapsamda alnacak grler, izinler), ............................................. 108
V.1.5. Zemin emniyetinin salanmas iin yaplacak ilemler, ................... 115
V.1.6. Proje alannn takn etd, takn nleme ve drenaj ile ilgili ilemlerin
nerelerde ve nasl yaplaca, ........................................................ 116
V.1.7. Projenin mevcut su kanallarna, ime suyu tesislerine ve yaban
hayatna etkileri ve alnacak nlemler, ........................................... 117
V.1.8. Proje alan iindeki su ortamlarnda herhangi bir amala
gerekletirilecek kaz, dip taramas, vb. ilemler nedeni ile
karlacak ta, kum, akl ve benzeri maddelerin miktarlar, nerelere
tanacaklar veya hangi amalar iin kullanlacaklar, dere yatanda
yaplacak olan almalarn etkileri (bulanklk, suyun debisi vb) .... 117
V.1.9. Derivasyon (reglatr inaat alannn kuru tutulabilmesi iin akarsu
gzergahnn geici olarak deitirilmesi) amacyla veya dier
nedenlerle akarsu havzasnda yaplacak her trl doldurma, kazklar
zerine inaat ve benzeri ilemler ile bunlarn nerelerde ne kadar
alan kaplayaca ve kullanlacak malzemeler, ara ve makineler, . 120
V.1.10. Olabilecek heyelanlara kar alnacak nlemler, ............................. 120
V.1.11. naat ilemleri sresince su ortamnda, dere yatanda ve proje
alannda mevcut canl trlerine (karasal ve sucul flora-fauna)
olabilecek etkiler ve hassas trlerin ne ekilde korunaca, alnacak
nlemler, ........................................................................................ 121
V.1.12. Yeralt suyuna etkiler,..................................................................... 127
V.1.13. naat esnasnda krma, tme, ykama-eleme, tama ve depolama
gibi toz yayc ilemler, kmlatif deerler, ..................................... 127
V.1.14. Arazinin hazrlanmas ve inaat alan iin gerekli arazinin temini
amacyla, elden karlacak tarm alanlarnn bykl, bunlarn
arazi kullanm kabiliyetleri ve tarm rn trleri, tarm arazilerinin tarm
d amala kullanm ile ilgili bilgiler, mera alanlar, projenin 5403
sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu, 4342 sayl Mera
Kanunu, 1380 sayl Su rnleri Kanunu kapsamnda
deerlendirilmesi, (faaliyet alannn 1/5000 lekli onayl kadastro
pafta rnei zerinde gsterilmesi (3 derecelik koordinat deerleri ile),
alan hesab ve komu parsellerinin mlkiyet durumlarnn onayl
kadastro pafta rnei zerinde iaretlenmesi.) ............................... 128
amacyla kesilecek aalarn tr ve saylar, mecere tipi, kapall,
kesilecek aalarn blgedeki orman ekosistemi zerine etkileri,
gerekli izinler, grler, projenin ya da bir ksmnn orman alan
dnda olmas halinde orman alanlarna mesafesi, etkilerin
deerlendirilmesi, alnacak tedbirler, .............................................. 128
V.1.16. Arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin almasna kadar
yaplacak ilerde kullanlacak yaktlarn trleri, zellikleri, oluacak
emisyonlar, .................................................................................... 129

ED RAPORU
vi

V.1.17. Su temini sistemi plan, nereden temin edilecei, suyun arazinin
hazrlanmasndan balayarak projenin devreye girmesine kadar
yerine getirilecek ilemler sonucu meydana getirilecek atk sularn
cins ve miktarlar, bertaraf yntemleri, dearj edilecei ortamlar, bir
kroki zerinde atksu hatlar ile varsa artma tesisi yerinin
gsterilmesi, atksularn biriktirilmesi halinde fosseptik plannn
Rapora eklenmesi, (alnacak gerekli grler, izinler), .................. 130
V.1.18. Arazinin hazrlanmasndan balayarak projenin devreye girmesine
kadar meydana gelecek kat atklarn cins ve miktarlar, bu atklarn
nerelere tanacaklar veya hangi amalar iin kullanlacaklar, ..... 132
kadar yaplacak iler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon,
grltnn kaynaklar ve seviyesi, kmlatif deerler,.................... 134
kadar yerine getirilecek ilerde alacak personelin ve bu personele
bal nfusun konut ve dier teknik/sosyal altyap ihtiyalarnn
nerelerde ve nasl temin edilecei, ................................................. 141
V.1.21. evre ve Salk, arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin
almasna dek srdrlecek ilerden, insan sal ve evre iin riskli
ve tehlikeli olanlar, salk koruma band mesafesi, bu konularda
uyulmas gereken tzk ve ynetmelikler, ...................................... 142
V.1.22. Proje alannda, peyzaj eleri yaratmak veya dier amalarla
yaplacak saha dzenlemelerinin (aalandrmalar ve/veya yeil alan
dzenlemeleri vb.) ne kadar alanda, nasl yaplaca, bunun iin
seilecek bitki ve aa trleri, ......................................................... 146
V.1.23. Yeralt ve yerstnde bulunan kltr ve tabiat varlklarna (geleneksel
kentsel dokuya, arkeolojik kalntlara, korunmas gerekli doal
deerlere) olabilecek etkilerin belirlenmesi, .................................... 151
V.1.24. Dier zellikler. .............................................................................. 152
V.2. Projenin iletme aamasndaki projeler, fiziksel ve biyolojik evre
zerine etkileri ve alnacak nlemler, ............................................. 152
V.2.1. Proje kapsamndaki tm nitelerin zellikleri, ................................. 152
V.2.2. Su kaynana ait varsa dier kullanm ekilleri ve etkileri, Projenin
memba ve mansap ksmnda yer alan dier projelerin ekosistem
zerindeki etkilerinin birlikte deerlendirilmesi, ............................... 155
V.2.3. Su Kullanm Haklar Raporuna ilikin aklamalar ve neriler ......... 157
V.2.4. Mansaba braklacak su hesab (Doa Koruma Milli Parklar Genel
Mdrlnn 15.03.2011 tarih ve 21767 sayl yazs uyarnca
biyolojik eitliliin devamnn salanmas iin gerekli evresel ak
miktarn belirlemek zere Hidrojeoloji Mhendisi, Hidrobiyoloji ve
Ekoloji bilim dallarndan en az doktora yapm retim grevlilerince
Ekosistem Deerlendirme Raporunun hazrlanarak Rapora
eklenmesi, Belirlenen bu miktara mansaptaki dier teesss etmi su
haklar ayrca ilave edilecek ve kesin proje almalar belirlenen
toplam bu miktar dikkate alnarak yaplacaktr) Havzada teesss
etmi su haklar (ime suyu, sulama suyu tahsisleri, Deirmen, balk
iftlikleri, HES vs.) rapor ierisinde yer almaldr. (havzann hidrolojik
karakteri, ekolojik potansiyeli ile havzada nerilen dier tesislerde
alnan evre koruma tedbirleri iin braklan su miktarnn enerji
retimine etkisinin dikkate alnmas) ............................................... 158
V.2.5. DKMP Genel Mdrlnden alnacak formata gre hazrlanacak
Peyzaj Onarm Plannn ED Raporu ekinde sunulmas
gerekmektedir. ............................................................................... 160

ED RAPORU
vii

V.2.6. Suyun temin edilecei kaynan kullanlmas sonucu su kalitesine ve
su ortamndaki canllara (Can suyunun braklaca gzergahtaki
canl trleri ve ekolojik envanteri) olabilecek etkiler, alnacak izinler,
proje iin tespit edilen balk trlerine ait gei sistemleri ile asansrleri
ile ilgili bilgi ve buna ait izim, mansap can suyu k yerinin
gsterildii izim, ............................................................................ 161
V.2.7. Kati proje aamasnda; doal hayatn devamllnn salanabilmesi
iin dere yatana braklacak su miktar lmleri, Akm Gzlem
stasyonu yerlerinin (AG) istasyon kurulmasna uygun olarak dizayn
edilmesi.......................................................................................... 163
V.2.8. Ulusal ve uluslararas mevzuatla korunmas gereken alanlar zerine
etkiler, ............................................................................................ 164
V.2.9. Yeralt ve yzeysel su kaynaklarna olabilecek etkiler, (su kullanm
(tarm alanlarnn sulanmas v.b.), Su kayna yatann genilii, . 164
V.2.10. Olabilecek heyelanlara kar alnacak nlemler, ............................. 164
V.2.11. Orman alanlarna olabilecek etki ve bu etkilere kar alnacak
tedbirlerin tanmlanmas, ................................................................ 164
V.2.12. Tarm alanlarnn sulanmas amacyla kullanlacak su miktar, ....... 165
V.2.13. Proje nitelerinin iletilmesi srasnda oluacak grltnn kaynaklar
ve kontrol iin alnacak nlemler, ................................................. 167
V.2.14. Projenin iletilmesi srasnda alacak personelin ve bu personele
bal nfusun konut ve dier sosyal/teknik altyap ihtiyalarnn
nerelerde, nasl temin edilecei, ..................................................... 167
V.2.15. dari ve sosyal nitelerde ime ve kullanma amal sularn kullanm
sonrasnda oluacak atk sularn artlmas iin uygulanacak artma
tesisi karakteristii prosesinin detaylandrlmas ve artlan atk sularn
hangi alc ortamlara, ne miktarlarda, nasl verilecei, .................... 167
V.2.16. dari ve sosyal tesislerden oluacak kat atk miktar ve zellikleri, bu
atklarn nerelere ve nasl tanacaklar veya hangi amalar iin ve ne
ekilde deerlendirilecei, .............................................................. 168
V.2.17. Projenin iletilmesi aamasndaki faaliyetlerden insan sal ve evre
asndan riskli ve tehlikeli olanlar, ................................................. 169
V.2.18. Proje alannda peyzaj eleri yaratmak veya dier amalarla
yaplacak saha dzenlemeleri, ....................................................... 169
V.2.19. Dier zellikler. .............................................................................. 177
V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik evre zerine Etkileri ........................... 177
V.3.1. Proje ile gereklemesi beklenen gelir artlar; yaratlacak istihdam
imknlar, nfus hareketleri, gler, eitim, salk, kltr, dier sosyal
ve teknik altyap hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanlma
durumlarnda deiiklikler vb. ......................................................... 177
V.3.2. evresel fayda-maliyet analizi, ....................................................... 179
V.3.3. Projenin gereklemesine bal olarak sosyal etkilerin
deerlendirilmesi. (Proje Alan ve Etki Alanndaki tarm, hayvanclk,
balklk, arclk vb. faaliyetlere etkileri, projenin inas ve iletmesi
aamasnda alacak insanlar ile yerel halk ilikileri, bunlarn insan
yaam zerine etkileri ve Sosyo-Ekonomik Adan Analizi,
uygulamaya geirilecek sosyal sorumluluk projeleri) ...................... 180
BLM VI: LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABLECEK VE
SREN ETKLER VE BU ETKLERE KARI ALINACAK NLEMLER184
VI.1. Arazi Islah ve Reklamasyon almalar, ...................................... 184
VI.2. Mevcut Su Kaynaklarna Etkiler,..................................................... 184
VI.3. Olabilecek Hava emisyonlar, ......................................................... 184
BLM VII: PROJENN ALTERNATFLER (Bu blmde yer seimi, teknoloji,
alnacak nlemler, alternatiflerin karlatrlmas ve tercih sralamas
belirtilecektir.) ................................................................................. 186
ED RAPORU
viii

BLM VIII: ZLEME PROGRAMI...................................................................... 188
VIII.1. Faaliyetin inaat iin nerilen izleme program, faaliyetin iletmesi ve
iletme sonras iin nerilen izleme program ve acil mdahale plan,
evre Ynetim ekibi, ...................................................................... 188
VIII.2. ED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda, Yeterlik Tebliinde
Yeterlik Belgesi alan kurum/kurulularn ykmllkleri bal
altnda belirtilen hususlarn gerekletirilmesi ile ilgili program. ...... 199
BLM IX: HALKIN KATILIMI (Projeden etkilenmesi muhtemel yre halknn
nasl ve hangi yntemlerle bilgilendirildii, proje ile ilgili halkn
grlerinin ve konu ile ilgili aklamalar) ....................................... 201
BLM X: SONULAR (Yaplan tm aklamalarn zeti, projenin nemli
evresel etkilerinin sraland ve projenin gereklemesi halinde
olumsuz evresel etkilerin nlenmesinde ne lde baar
salanabileceinin belirtildii genel bir deerlendirme, proje
kapsamnda alternatifler aras seimler ve bu seimlerin nedenleri)204

NOTLAR VE KAYNAKLAR
ED BAVURU DOSYASINI HAZIRLAYAN UZMANLARIN LSTES

ED RAPORU
ix

TABLOLAR
Sayfa No
Tablo I.1. Trkiyede Elektrik Enerjisi retiminin 1970-2011 Yllar Arasnda
Geliimi ............................................................................................6
Tablo I.2. Eski Proje ile Revize Projenin Karlatrlmas ..............................11
Tablo I.3. Eski Proje ile Revize Projenin evresel Anlamda Karlatrlmas 11
Tablo I.4. Eski Proje ile Revize Projenin nitelerinin Karlatrlmas ...........12
Tablo II.1.1. Proje Alannn evresindeki Yerleim Yerleri ve Proje nitelerine
Yaklak Ku Uuu Mesafeleri......................................................20
Tablo II.2.1. Proje Kapsamnda na Edilecek Olan nitelerin Kaplad
Alanlar ...........................................................................................20
Tablo III.1.1. Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III HES Projesi Tm Proje, Proje
Tesis Maliyeti .................................................................................23
Tablo III.2.1. Avanos Regltr ve Cemel HES Tesisleri Yatrm Program ......24
Tablo III.3.1. Avanos Regltr Ve Cemel HES Tesisleri DS Genel
Mdrlnce Kullanlan 2010 Yl Birim Enerji Faydalarna Gre
Toplam Enerji Faydas ...................................................................25
Tablo III.3.2. Avanos Regltr Ve Cemel HES Tesisleri in Kanunda Verilen
Birim Enerji Faydalarna Gre (5.5 EURO Cent/Kwh 8.0 $
Cent/Kwh) Toplam Enerji Faydas .................................................25
Tablo III.3.3. Avanos Regltr Ve Cemel HES Projesi Gelir-Gider Oran (DS
Kriterlerine Gre) ...........................................................................27
Tablo III.3.4. Avanos Regltr Ve Cemel HES Projesi Gelir-Gider Oran
(Piyasa Fiyatlarna Gre) ...............................................................28
Tablo III.3.5. Avanos Regltr Ve Cemel HES Projesi Karllk Oran (DS
Kriterlerine Gre Gre) ..................................................................29
Tablo III.3.5. Avanos Regltr Ve Cemel HES Projesi Karllk Oran (Piyasa
Fiyatlarna Gre) ............................................................................30
Tablo IV.2.1.1. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Uzun Yllar Scaklk Verileri ...36
Tablo IV.2.1.2. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Uzun Yllar Ya Verileri ......37
Tablo IV.2.1.3. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Sayl Gnler Verileri .............38
Tablo IV.2.1.4. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Uzun Yllar Rzgr Verileri ....39
Tablo IV.2.1.5. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait En Hzl Esen Rzgr Hz ve
Yn Verileri ..................................................................................40
Tablo IV.2.1.6. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Frtnal ve Kuvvetli Rzgrl
Gn Saylar Verileri .......................................................................41
Tablo IV.2.1.7. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ynlere Gre Rzgr Ortalama
Hz ................................................................................................42
Tablo IV.2.1.8. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ynlere Gre Rzgr Esme
Saylar ..........................................................................................42
Tablo IV.2.1.9. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ynlere Gre Rzgrn
Mevsimlik Esme Toplamlar ...........................................................43
Tablo IV.2.1.10. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Nem Verileri ..........................46
Tablo IV.2.1.11. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Basn Verileri (hPa) .............46
Tablo IV.2.5.1. Avanos Reglatr (Cemel-I) Akarsu Kesit Alanlarnda 1980-2003
Yllar Arasnda Gzlenen Aylk Akm Deerleri (m
3
/s). ..................58
Tablo IV.2.6.1. Avanos Reglatr Aylk Ortalama Akm Deerleri (m
3
/s)..............58
Tablo IV.2.7.1. Ayhanlar Barajnn zellikleri ........................................................59
Tablo IV.2.8.1. Genel Arazi Dalm ......................................................................61
Tablo IV.2.9.2. nemli Tarm rnleri retim Bilgileri ............................................62
Tablo IV.2.9.3. Hayvansal rn Miktarlar ..............................................................63

ED RAPORU
x

Tablo IV.2.12.1. Proje Alan ve evresinde Bulunan ve Habitat zellii Nedeniyle
Bulunma Olasl Yksek Olan Flora Trleri, Trke simleri,
Fitocorafik Blgeleri, Endemizm Durumu, IUCN Red Data Book
Kategorileri ve Habitatlar...............................................................67
Tablo IV.2.12.2. Prof. Dr. Ali Demirsoy (1996) tarafndan belirlenen Red Data Book
Kategorileri ....................................................................................72
Tablo IV.2.12.3. IUCN Kategorileri ve Anlamlar ......................................................73
Bulunma Olasl Yksek Olan kiyaaml Trleri, Korunma
Durumlar ve Statleri ....................................................................74
Bulunma Olasl Yksek Olan Srngen Trleri, Korunma
Durumlar ve Statleri ....................................................................75
Bulunmas Muhtemel Ku Trleri, Korunma Durumlar ve Statleri 76
Bulunma Olasl Yksek Olan Memeli Trleri, Korunma Durumlar
ve Statleri.....................................................................................80
Tablo IV.2.13.1. Proje Alan Balk Trleri, Korunma Durumlar ve Statleri ..............82
Tablo IV.2.13.1.1. Cemel-I Reglatr Yeri evresel Ak Miktar ................................85
Tablo IV.2.13.1.2. Cemel-II HES Reglatr Yeri evresel Ak Miktar .......................85
Tablo IV.2.13.1.3. Cemel-III HES Reglatr Yeri evresel Ak Miktar ......................86
Tablo IV.2.13.1.4. Proje Alannda Yaayan Balk Trlerinin reme Zamanlar ...........86
Tablo IV.2.14.1. Nevehir li Jeotermal Kaynaklarn zellikleri ................................87
Tablo IV.2.14.2. Nevehir line Ait Pomza Kaynaklar .............................................88
Tablo IV.2.14.3. Nevehir line Ait Kum Ocaklar Bilgileri ........................................90
Tablo IV.2.14.4. Glehir-Arafa Yresinde Bulunan Linyit zellikleri .......................90
Tablo IV.2.15.1. Nevehir li Hayvan Mevcudu.........................................................90
Tablo IV.3.2.1. Nevehir li ve lelerine Ait Nfus Bilgileri .....................................98
Tablo IV.3.4.1. Nevehir line Ait gc Gstergeleri ............................................99
Tablo IV.3.5.1. Salk Kurumlarnn lelere Gre Dalm ....................................99
Tablo V.1.1.1. Arazi Hazrlk ve naat Aamasnda Her Bir Tesiste Alnacak
Hafriyat Miktar ............................................................................ 104
Tablo V.1.1.2. Kaz Fazlas Depolama Alanlar ................................................... 106
Tablo V.1.4.1. Proje Alanna En Yakn Tanabilir Tat Saym ve Snflandrma
stasyonu Verileri ......................................................................... 109
Tablo V.1.4.2. Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Tablo
12.6de belirtilen Toz Emisyonu Ktlesel Debi Hesaplamalarnda
Kullanlacak Emisyon Faktrleri ................................................... 111
Tablo V.1.6.1. Cemel Reglatrleri Takn Debileri (m
3
/sn) ................................ 116
Tablo V.1.16.1. Dizel Aralardan Kaynaklanan Emisyon Faktrleri (kg/ton) .......... 129
Tablo V.1.16.2. naat almalarnda Kullanlacak Makine Ve Ekipmanlar .......... 129
Tablo V.1.17.1. Avanos Reglatr ve Cemel HES projesi Arazi Hazrlk ve naat
Aamas ile letme Aamasnda alacak Kiilerden
Kaynaklanmas Muhtemel Evsel Nitelikli Atksularn Toplam Kirlilik
Ykleri ......................................................................................... 131
Tablo V.1.19.1. Ses Gc Dzeyleri ..................................................................... 134
Tablo V.1.19.2. Ara ve Ekipmanlarn Ses Gc Dzeyleri................................... 135
Tablo V.1.19.3. Reglatr, HES ve Derivasyon Yaplar Arazi Hazrlk ve naat
almalarnda Tm Kaynaklardan Oluacak Toplam Ses (Grlt)
Dzeyinin Mesafelere Gre Dalm ........................................... 139
Tablo V.1.19.4. antiye Alan in evresel Grlt Snr Deerleri ...................... 140
Tablo V.2.4.1. evresel Ak Miktarlar (Cemel-I Reglatr) ............................. 159
Tablo V.2.4.2. evresel Ak Miktarlar (Cemel-II Reglatr) ............................ 159
Tablo V.2.4.3. evresel Ak Miktarlar (Cemel-III Reglatr) ........................... 159
ED RAPORU
xi

Tablo V.2.12.1. Mevcut Durumda Arazi Kullanma Durumu Ve Dalm Yzdesi ... 165
Tablo V.2.12.2. Yamurlama Sulama Yntemine Gre Bitki-Su Tketimleri (I.nite -
97 Ha ) ......................................................................................... 166
Tablo V.2.12.3. Yamurlama Sulama Yntemine Gre Bitki-Su Tketimleri (II.nite -
164 Ha ) ....................................................................................... 166
Tablo V.2.14.1. Bitki zellikleri ve Snflandrlmas .............................................. 172
Tablo V.3.3.1. Projenin Potansiyel Sosyal Etkileri ............................................... 181
Tablo VIII.1.1. nlemler Plan ............................................................................. 190
Tablo VIII.1.2. zleme Program .......................................................................... 195

ED RAPORU
xii

EKLLER
Sayfa No
ekil I.1. Alan Kullanmlar Asndan Eski Proje le Revize Projenin
Karlatrlmas .............................................................................11
ekil I.2. Uydu Grnts zerinde Eski Proje le Revize Projenin
Karlatrlmas .............................................................................13
ekil II.1.1. Proje Alann Gsterir Yer Bulduru Haritas ....................................16
ekil II.1.2. Cemel-I Reglatr ve HES naat almalarndan Grnm ......17
ekil II.1.3. naat Tamamlanm Olan Cemel-I Reglatrnden Grnm ....17
ekil II.1.4. Cemel-II Reglatr ve HES Proje Alan .......................................18
ekil II.1.5. Cemel-II Reglatr ve HES naat almalarndan Grnm - I .18
ekil II.1.6. Cemel-II Reglatr ve HES naat almalarndan Grnm - II 19
ekil II.1.6. Cemel-III Reglatr ve HES Proje Alan ......................................19
ekil III.5.1. Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesinde retilecek Enerjinin
Ulusal ebekeye Balant emas .................................................32
ekil IV.2.1.1. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Aylk Scaklk Dalmlar
Grafii ............................................................................................37
ekil IV.2.1.2. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ortalama Toplam Ya Miktar
Grafii ............................................................................................38
ekil IV.2.1.3. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Kar Yal ve Kar rtl Gn
Saylar Grafii ...............................................................................39
ekil IV.2.1.4. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Sisli, Dolulu, Kral ve Orajl
Gn Saylar Grafii .......................................................................39
ekil IV.2.1.5. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Aylk Ortalama Rzgr Hz
Grafii ............................................................................................40
ekil IV.2.1.6. Avanos Meteoroloji stasyonuna ait Maksimum Rzgr Hz
Grafii ............................................................................................40
ekil IV.2.1.7. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Frtnal ve Kuvvetli Rzgrl
Gnler Grafii ................................................................................41
ekil IV.2.1.8. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ortalama Rzgr Hzna Gre
(1) ve Esme Saylarna Gre (2) Yllk Rzgr Diyagramlar ..........43
ekil IV.2.1.9. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Esme Saylarna Gre
Mevsimlik Rzgr Diyagram .........................................................44
Mevsimlik Rzgr Diyagram .........................................................44
ekil IV.2.1.11. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Esme Saylarna Gre Aylk
Rzgr Diyagram ..........................................................................45
Aylk Rzgr Diyagram .................................................................45
ekil IV.2.1.13. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ortalama Nem Verilerinin
Grafiksel Gsterimi ........................................................................46
ekil IV.2.1.14. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Aylk Basn Verileri Grafii ...47
ekil IV.2.2.2.1. Proje Gzergh Ve evresine Ait Genelletirilmi Stratigrafik Stun
Kesiti..............................................................................................48
ekil IV.2.2.3.1. Proje Alan Ve evresi Heyelan Risk Haritas ................................53
ekil IV.2.2.5.1. Nevehir li Depremsellik Haritas ..................................................54
ekil IV.2.2.5.2. Proje Gzergh Ve evresine Ait Diri Fay Haritas .......................56
ekil IV.2.7.1. Proje Alan Ve evresi Mevcut Su Kullanm Durumu, Planlanan Ve
Mevcut Sulama Tesisleri ................................................................60
ekil IV.2.11.1. Proje Alan evresinde Yer Alan Korunan Alanlar ve Alana Olan
Mesafeleri ......................................................................................64
ekil IV.2.12.1. Faaliyet Alann Grid Kareleme Sistemindeki Yeri ...........................65
ekil IV.2.12.2. Trkiyedeki Fitocorafik Blgeler ve Anadolu Diyagonali
(apraz) .......................................................................................66
ED RAPORU
xiii

ekil IV.2.12.3. Flora listesinde yer alan tr ve tr alt kategorideki bitkilerin
fitocorafik blge spektrumu ..........................................................70
ekil IV.2.12.4. IUCN Kategorileri Arasndaki likiler .............................................74
ekil IV.2.13.1. Alan almasnda yakalanan Capoeta tinca (Heckel, 1843) ..........82
ekil IV.2.13.2. Alan almasnda yakalanan Squalius cephalus Linnaeus, 1758 ..83
ekil IV.2.13.3. Esox lucius Linnaeus, 1758 ...........................................................84
ekil IV.2.13.4. Silurus glanis (Linnaeus, 1758) ......................................................84
ekil IV.2.16.1. Kzlrmak Havzasndan Genel Grnm .......................................91
ekil IV.2.16.2. Proje Alan evresinde Yer Alan Tarm Alanlarndan Genel
Grnm .......................................................................................92
ekil IV.2.16.3. Kzlrmak Su Yzeyinden Grnm ..............................................92
ekil IV.2.19.1. Projenin Havzadaki Dier Tesislerle likisini Gsterir ematik
Profil ..............................................................................................95
ekil V.1.1.1. Cemel-I Reglatr ve HES Alannda Uygulanan Dolgu Taksimat
almalarnda Grnm ............................................................. 105
ekil V.1.4.1. Proje Alanna Ulam in Kullanlacak Yolun Trafik Hacim
Haritas ........................................................................................ 109
ekil V.1.4.2. Proje Alanna Ulam in Kullanlacak Yollar ............................... 110
ekil V.1.8.1. Cemel-I Reglatr Ve HES naat Sonrasna Ait Taksimat ve
Dzenlemeden Grnm ............................................................ 118
ekil V.1.8.2. Cemel-II naat almalar ve Mansap Batardosundan
Grnm ..................................................................................... 118
ekil V.1.8.3. Cemel-II Derivasyon Hattndan Sonra Kzlrmak Sularnn Kendi
Yatanda Seyri ........................................................................... 119
ekil V.1.11.1. Cemel-I Reglatr Balk Geidinden Grnm - I ...................... 124
ekil V.1.11.2. Cemel-I Reglatr Balk Geidinden Grnm - II ..................... 124
ekil V.1.19.1. A, B ve C Arlkl Ses (Grlt) Dzeyleri in evirim Erileri
(zgven, N. (Prof. Dr.), Endstriyel Grlt Kontrol) ................ 136
ekil V.1.19.2. Reglatr, Santral ve Derivasyon Yaplar Arazi Hazrlk ve naat
almalarnda Tm Kaynaklardan Oluacak Toplam Ses (Grlt)
Dzeyinin Mesafelere Gre Dalm Grafii ................................ 140
ekil V.1.22.1. naat Dneminde Bitkisel (st) Topran Syrlmas almalar . 147
ekil V.1.22.2. a, b, st Toprak Depolama Yntemleri ........................................ 147
ekil V.1.22.3. a, b, st Toprak Depolama Yntemleri, Jeotekstil Uygulamas .... 148
ekil V.1.22.4. Erozyon nleme Yntemleri Kapsamnda Oluturulan Malzeme
Birikintileri ve stifleri .................................................................... 149
ekil V.1.22.5. Sedimanlardan Kaynakl Su Kirliliini Azaltma ve nleme
Yntemleri; Silt kafes, Saman balyas .......................................... 150
ekil V.1.22.6. Sedimantasyon Kontrolnde Silt Kafes Uygulamas .................... 151
ekil V.2.14.1. (a) Fidan Kklerinin Budanmas, (b) ne Yaprakl Fidanlarn, (c)
Yaprakl Fidanlarn ve (d) allarn Dikimi .................................... 174
ekil V.2.14.2. (a) ne Yaprakl, (b) Yaprakl Fidanlar ve (c) allar in Dikim
Aral .......................................................................................... 175
ekil V.2.14.3. ukur Dikim Teknii ..................................................................... 175
ekil IX.1. Halkn Katlm Toplantsndan Grnm I ................................ 201
ekil IX.2. Halkn Katlm Toplantsndan Grnm II ............................... 202
ekil IX.3. Halkn Katlm Toplantsndan Grnm III .............................. 202

ED RAPORU
xiv

EKLER

Ek-1 Resmi Yazlar ve Dkmanlar

Ek-2 Proje Alann ve evresini Gsterir 1/100.000 lekli Krehir-Nevehir-
Nide-Aksaray Planlama Blgesi evre Dzeni Plan

Ek-3 Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi Mhendislik Jeolojisi Raporu
ve Proje Alan ve evresini Gsterir 1/25.000 lekli Genel Jeoloji
Haritas

Ek-4 1/25.000 lekli Toporafik Harita zerinde Genel Yerleim Plan

Ek-5 1/25.000 lekli Proje Alan Arazi Varl Haritas

Ek-6 1/25.000 lekli Proje Alan Orman Mecere Haritas

Ek-7 Fosseptik Plan

Ek-8 Revize Avanos Reglatr ve Cemel HES Plan ve Profilleri (30 Adet)

Ek-9 Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral Projesi Mevcut
Durum Tespit almalar Raporu

Ek-10 Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi Ekosistem Deerlendirme
Raporu

Ek-11 Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi Su Kullanm Haklar
Planlama Raporu

Ek-12 Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral Projesi Ekolojik
Peyzaj Deerlendirme Raporu

Ek-13 Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral Projesi Cemel-I
Hidroelektrik Santrali Balk Geidinin Yapsal Ynden Deerlendirilmesi

Ek-14 Acil Mdahale Plan

Ek-15 Avanos Meteoroloji stasyonu Uzun Yllar Meteorolojik Blten ve
Standart Zamanlarda Gzlenen En Byk Ya Deerleri Tablosu
ED RAPORU
1

PROJENN TEKNK OLMAYAN BR ZET

Trkiyenin artan enerji ihtiyacn bir ksmnn karlanabilmesine yardmc olmak
amacyla Zeynep Enerji retim San. ve Tic. A.. tarafndan Nevehir ili, Avanos ilesi
snrlar ierisinde, Kzlrmakn 921,50 m - 903,50 m kotlar arasndali hidroelektrik
potansiyelin deerlendirilmesi amacyla Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik
Santrali (21,60 MW
m
/ 20,40 MW
e
) Revize Projesinin yapm ve iletilmesi
planlanmaktadr.

lk olarak 2007 ylnda, o dnemki lisans sahibi Molu Enerji retim San. Ve Tic.
A.. tarafndan Avanos Regltr ve Cemel Hidroelektrik Santrali Projesi ile ilgili
Kurulu Gc 21,6 MW Olan Nehir Tipi Santral ve Hazr Beton Tesisi adyla Nevehir
Valilii Mlga l evre ve Orman Mdrlne Proje Tantm Dosyas hazrlanarak
bavuruda bulunulmu ve Mdrln 03.06.2010 tarih ve 2010/7 sayl yazs ile ED
Gerekli Deildir karar alnmtr (Bkz. Ek-1/c).

Molu Enerji retim San. Ve Tic. A.. ile 14.10.2010 tarihinde imzalanan anlama
ile proje tm izinleri ve Proje Tantm Dosyasndaki tm taahhtleri ile birlikte Zeynep
Enerji retim San. Ve Tic. A..ye devredilmitir.

Zeynep Enerji retim San. ve Tic. A.. tarafndan projenin kurulu gcnde ve
retilecek toplam enerji miktarnda bir deiiklik olmayacak ekilde formlasyonunda
deiiklik yaplarak revize edilmitir.

Planlanan proje, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren ED Ynetmeliinin Ek-II: Seme-Eleme Kriterleri Uygulanacak
Projeler Listesi Madde 32de (kurulu gc 0-25 MW
m
arasnda olan nehir tipi santraller)
yer almakta olup, Nevehir Valilii evre ve ehircilik l Mdrlnn 28.05.2013
tarih ve 1552 sayl yazs ile evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir karar
verilmitir. Bu sebeple hazrlanan Proje Tantm Dosyas 20.05.2013 tarih ve 705 sayl
yaz ile T.C. evre ve ehircilik Bakanlna teslim edilmitir.

ED Ynetmeliinin 9. Maddesi gereince 18.06.2011 tarihinde Nevehir ili
Avanos ilesinde Halkn Katlm Toplants dzenlenmitir. ED Ynetmeliinin 10.
Maddesi gereince 21.06.2013 tarihinde T.C. evre ve ehircilik Bakanlnda
gerekletirilen Kapsam ve zel Format Belirleme Toplants sonrasnda Bakanlk
tarafndan ED Raporu zel Format verilmi ve format dorultusunda bu rapor
hazrlanmtr.

Yaplan deiikliin temel amac, daha ekonomik ve daha evreci projenin hayata
geirilmek istenmesidir. Eski projede 1 adet reglatr, 3 adet su alma yaps, yaklak
14 kmlik iletim kanallar ve 3 adet hidroelektrik santrali bulunmakla birlikte revize
projede 3 adet reglatr (bu reglatrler ayn zamanda su alma yaplardr) ve
reglatrlerin hemen altnda yer alacak etek tipi hidroelektrik santralden oluacaktr.

Eski projede her bir su alma yapsndan alnan su iletim kanallar vastasyla
srasyla Cemel-I, Cemel-II ve Cemel-III hidroelektrik santrallerine drlmesi
planlanm olup, revize projede iletim kanal yaplmayacak ve su iletiminde nehir yata
kullanlacaktr. Bu sayede iletme aamasnda su tutulduu yerde enerji retimi
gerekletirilecek ve akarsuyun rejimi deimemi olacaktr.

Revize projede su iletim sistemi iin iletim kanal kullanmaktansa akarsu
yatann kullanlmasnn en nemli gerekelerden biri de planlanan reglatr ve
santrallerden akarsu yatana yeterli miktarda cansuyu braklamayacak olmasdr.

ED RAPORU
2

Revize projede cansuyu ihtiyac yalnzca inaat ve ilk su tutma srasnda
doacak olup, iletme aamasnda etek tipi santralin zellii dolaysyla tutulan su,
iletim kanal, ykleme havuzu, cebri boru vs. gibi nitelere ihtiya duyulmakszn direk
reglatrden santrale ve oradan da yataa braklacandan cansuyu ihtiyac
olumayacaktr.

naat ve ilk su tutma aamasnda nehir yatana braklacak su miktar,
Ekosistem Deerlendirme Raporunda belirlenen miktarlarn altnda kesinlikle
olmayacaktr (Bkz. Ek-10). Buna ilaveten dere yatana bu proje iin hazrlanan Su
Kullanm Haklar Raporunda belirtilen (Bkz. Ek-11) kadim su haklar da cansuyuna
ilave edilerek yataa braklacaktr.

Ayrca doal hayatn srekliliinin salanmas adna derelerde bulunan balk
trlerinin hareketlerini salamas iin balk geitleri her reglatr bnyesinde
yaplacaktr. Balk geidi olarak, bu raporun eklerinde mevcut olan Cemel-I
Reglatrnn Yapsal Ynden ncelenmesi almasnda belirtilen tipteki balk
geitlerinin ina edilmesi planlanmtr (Bkz. Ek-13).

letim kanallarnn iptal edilmesi ile birlikte akarsu kendi yata zerinden
tanacak; bu sayede hem doa tahribatnn nne geilecek hem de kanaln getii
blgenin kamulatrma ihtiyac ortadan kalkacaktr.

Proje kapsamnda antiye sahas, regltrler, su alma yaplar, derivasyon
kanallar, balk geitleri, etek tipi santral binalar, alt tesileri ve enerji iletimi ile ilgili
tesislerin ina edilmesi planlanmaktadr. Eski projede beton santrali planlanm olup,
revize projede beton ihtiyacnn proje alan yaknnda bulunan ED Olumlu ve/veya
ED Gerekli Deildir karar alm beton tesislerinden karlanmas planlanmaktadr.
Dolaysyla Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santrali Revize Projesinde
beton santrali kurulmayacaktr.

antiye Sahas eski projede 3 ayr HES binas yaknnda 3 adet olacak ekilde
planlanm olup, revize projede Ek-4te bulunan 1/25.000 lekli topografik haritada
gsterilen alanda 1 adet antiye sahas kurulacak ve tm tesisler iin (Cemel-I, Cemel-
II ve Cemel-III) bu alan kullanlacaktr.

Avanos Regltr ve Cemel Hidroelektrik Santrali Revize Projesinde, Cemel-I,
Cemel-II ve Cemel-III regltrlerinde tutulan sudan tr 3 adet glalan oluacaktr.
Oluacak gl alanlarna ait koordinatlar bu dosyann koordinat sayfasnda verilmi ve
Ek-4te bulunan Genel Yerleim Plan zerinde gsterilmitir.

Avanos Regltr ve Cemel Hidroelektrik Santrali Revize Projesi ED
almalar kapsamnda hazrlanan; Ekosistem Deerlendirme Raporu da Doa
Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrlnce onaylanm (Bkz. Ek-1/i), Su Kullanm
Haklar Planlama Raporu DSce onaylanm (Bkz. Ek-1/j) ve eklerde sunulmutur
(Bkz. Ek-10 ve Ek-11). Ayrca bu projenin ED almalar kapsamnda hazrlanan
Ekolojik Peyzaj Deerlendirme Raporu da ekte mevcuttur (Bkz. Ek-12).

ED RAPORU
3

BLM 1

PROJENN TANIMI VE GAYES
ED RAPORU
4

BLM I: PROJENN TANIMI VE AMACI (Proje konusu faaliyetin tanm,
mr, hizmet amalar, projede kurulacak tesislere ait karakteristik verileri
gsteren tablo (Su Alma Kotu, Trbin Eksen Kotu, Brt D, Santral Tipi, Net
D Trbin Tipi, nite Says, nite Gc, Kurulu G (MWm/MWe), Firm Enerji,
Sekonder Enerji, Toplam Enerji, Proje Debisi, Trbin Verimi, Jeneratr Verimi,
Trafo Verimi vb.), pazar veya hizmet alanlar ve bu alan ierisinde ekonomik ve
sosyal ynden lke, blge ve/veya il leinde nem ve gereklilikleri, (Proje alan
ve evresindeki su kaynaklarnn grnebilecei, lekte renkli harita zerinde
su kaynaklar yerleri ve proje alanna mesafeleri, Rapor hazrlanrken proje
kapsamndaki tm ilemlerin DS tarafndan onaylanm olan Fizibilite Raporuna
uygun olarak hareket edilmesi ve buna ilikin bilgi ve su kullanma anlamas
hakknda bilgi)

Zeynep Enerji Elektrik retim San. ve Tic. A.. tarafndan Nevehir ili, Avanos
ilesi snrlar ierisinde, Kzlrmak Nehrinin 921,50 m - 903,50 m kotlar arasndaki
hidroelektrik potansiyelin deerlendirilerek elektrik enerjisi retimi amacyla Avanos
Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santrali (21,60 MW
m
/ 20,40 MW
e
) Revize Projesinin
yapm ve iletilmesi planlanmaktadr.

Planlanan proje 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren ED Ynetmeliinin Ek-II: Seme-Eleme Kriterleri Uygulanacak
Projeler Listesi Madde 32de (kurulu gc 0-25 MW
m
arasnda olan nehir tipi santraller)
yer almakta olup, Nevehir Valilii evre ve ehircilik l Mdrlnn 28.05.2013
tarih ve 1552 sayl yazs ile evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir karar
verilmitir. Bu sebeple hazrlanan Proje Tantm Dosyas 20.05.2013 tarih ve 705 sayl
yaz ile T.C. evre ve ehircilik Bakanlna teslim edilmitir.

ED Ynetmeliinin 9. Maddesi gereince 18.06.2011 tarihinde Nevehir ili
Avanos ilesinde Halkn Katlm Toplants dzenlenmitir. ED Ynetmeliinin 10.
Maddesi gereince 21.06.2013 tarihinde T.C. evre ve ehircilik Bakanlnda
gerekletirilen Kapsam ve zel Format Belirleme Toplants sonrasnda Bakanlk
tarafndan ED Raporu zel Format verilmi ve format dorultusunda bu rapor
hazrlanmtr.

Dnyada nfus art, kentleme ve sanayileme olgular, kreselleme sonucu
artan ticaret olanaklar, doal kaynaklara ve enerjiye olan talebi giderek artrmaktadr.
Trkiyede kii bana yllk elektrik tketimi 3.060 kW
h
dzeylerinde olup, bu miktar
kalknm ve kalknmakta olan lkeler ortalamasnn ok altndadr. lkemizin ekonomik
ve sosyal bakmdan kalknmasnn salanmas iin sanayileme bir hedef olduuna
gre sanayinin ve dier kullanclarn ihtiyac olan enerjinin, yerinde, zamannda ve
gvenilir bir ekilde karlanmas byk nem arz etmektedir.

31 Austos 2012 tarihi itibari ile Trkiyenin toplam elektrik kurulu gc 55.380
MWa ulamtr. Bu toplam iinde, termik yaktl santrallerin pay % 63 (34.656 MW),
yenilenebilir enerji santrallerinin pay ise % 37 (20.724 MW)dir. 2012 ylnn bandan
31 Austos 2012 tarihine kadar geen sre ierisinde retilen elektrik miktar 163 TWh
olup, kaynaklar baznda dalmnda % 70 termik ve % 30 yenilenebilir enerji
kaynakldr.

Bir lkede, lke snrlarna veya denizlere kadar btn tabii aklarn %100
verimle deerlendirilebilmesi varsaymna dayanlarak hesaplanan hidroelektrik
potansiyel, o lkenin brt teorik hidroelektrik potansiyelidir. Ancak mevcut
teknolojilerle bu potansiyelin tamamnn kullanlmas mmkn olmadndan, mevcut
teknoloji ile deerlendirilebilecek azami potansiyele teknik yaplabilir hidroelektrik
potansiyel denir.
ED RAPORU

5
te yandan teknik yaplabilirlii olan her tesis ekonomik yaplabilirlii olan tesis
demek deildir. Bu nedenle teknik potansiyelin, mevcut ve beklenen yerel ekonomik
artlar iinde gelitirilebilecek blm ekonomik yaplabilir hidroelektrik potansiyel
olarak adlandrlr. Trkiyenin teorik hidroelektrik potansiyeli dnya teorik potansiyelinin
yzde 1i, ekonomik potansiyeli ise Avrupa ekonomik potansiyelinin yzde 16sdr.

lkemiz yenilenebilir enerji potansiyeli iinde en nemli yeri tutan hidrolik
kaynaklar bakmndan incelendiinde Trkiyede teorik hidroelektrik potansiyel 433
milyar kWh, teknik olarak deerlendirilebilir potansiyel 216 milyar kWh ve ekonomik
hidroelektrik enerji potansiyeli 140 milyar kWh/yldr. Trkiye hidrolik enerji
potansiyelinin yzde 37lik ksm iletmede, yzde 15lik ksm (zel teebbs
tarafndan yapm srdrlen projeler dhil) ise ina halindedir (2010 yl itibaryla).
Avrupa Birliinin yeil enerji iin uygulad vergi indirimleri ve destekleme politikalar
ekonomik olarak potansiyelin artmasn salayacaktr.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl koordinasyonunda 2009 yl Mays aynda
hazrlanan ve yrrle giren Elektrik Enerjisi Piyasas Ve Arz Gvenlii Strateji
Belgesinde, elektrik enerjisi retiminde yerli kaynaklarn paynn artrlmas ncelikli
hedeftir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl, Trkiyede 2023 ylna kadar 36.000 MW
olan hidroelektrik potansiyelinin tamamn kullanmay ve elektrik arzndaki yenilenebilir
enerji payn % 30un zerine karmay hedeflemektedir.

Trkiyede iletmede olan 303 adet hidroelektrik santralin toplam kurulu gc
17.372 MW ve ortalama yllk retimi ise 62.000 GWh olup, bu deer toplam teknik
potansiyelin %28,7sine karlk gelmektedir.

ABD teknik hidroelektrik potansiyelinin %86sn, Japonya %78ini, Norve
%72sini, Kanada %56sn, Trkiye ise %28,7sini gelitirmitir. Uluslararas Enerji
Ajansnca (IEA) 2020de dnya enerji tketimi ierisinde hidroelektrik ve dier
yenilenebilir enerji kaynaklarnn paynn bugne gre %53 orannda artaca
ngrlm olup, bu her gteki hidroelektrik potansiyelin deerlendirilmesi olarak
yorumlanmaktadr.

Avrupa Komisyonu, Birlik stratejileri kapsamnda Avrupa Birlii (AB) ierisinde
2020 ylna kadar i brt enerji tketimindeki yenilenebilir enerji payn %20ye
kartmak zere gerekli yasal dzenlemeleri yrrle koymutur.

Trkiyede elektrik enerjisi retiminin 1970-2011 yllar arasndaki geliimi
Tablo I.1de verilmektedir. Bu tablo incelendiinde 1990 2011 yllar arasnda toplam
kurulu gte 36.593 MWlk art olduu ve 2011 ylnda Trkiyenin kurulu gcnn
52.911 MWa ulat grlmektedir. Toplam kurulu gcn 33.931 MWn (% 64)
termik, 17.137 MWn (% 32) hidrolik, yaklak 1.843 MWn (% 4) ise jeotermal ve
rzgr santrallar oluturmaktadr.

Ekonomik durgunluklar dikkate alnmazsa, Trkiyede elektrik tketimi her yl
yaklak %8 orannda artmaktadr. Bu talebi karlamak iin lkemiz yeni enerji projeleri
iin her yl 5 milyar ABD Dolar ayrmak zorundadr. Btn dnyada olduu gibi
lkemizde de enerji hayati bir konu olduundan, kendine yeterli, srekli, gvenilir ve
ekonomik bir elektrik enerjisine sahip olunmas ynnde, bata da baml olmayan
ve yerli bir enerji kayna olan hidroelektrik enerjisi olmak zere btn alternatifler gz
nne alnmaldr.

Trkiyedeki elektrik tketiminin artmasna paralel olarak yeterli sayda ve kurulu
gte enerji retim tesisleri devreye sokulmad takdirde, gelecekte byk lde
enerji yetersizlii ile karlalmas kanlmaz olacaktr.
ED RAPORU

6

Tablo I.1. Trkiyede Elektrik Enerjisi retiminin 1970-2011 Yllar Arasnda Geliimi

Yl
Trkiye retimi
thal
Edilen
GW
hra
Edilen
GW
Brt
Talep GW
Toplam Net Tketim
Kurulu G (MW) Enerji (GWh)
Saatlik
Puant
MW
Enerji
GWh
Trkiye
Nfusu
1000
BirimNet
Tketim
kWh/kii
Yk
Faktr
% Termik Hidrolik
Jeoter. +
Rz.
Toplam Termik Hidrolik
Jeoter.+
Rz.
Toplam
1970 1.510 725 - 2.235 5.590 3.033 - 8.623 0 - 8.623 1.508 7.308 35.321 205 65
1975 2.407 1.780 - 4.187 9.719 5.904 - 15.623 96 - 15.719 2.872 13.492 40.348 334 62
1980 2.988 2.131 - 5.119 11.927 11.348 - 23.276 1.341 - 24.617 4.023 20.398 44.737 456 66
1985 5.229 3.875 18 9.122 22.168 12.045 6 34.219 2.142 - 36.361 5.739 29.709 50.664 586 68
1986 6.220 3.878 18 10.115 27.779 11.873 44 39.695 777 - 40.472 6.440 32.210 51.433 626 70
1987 7.474 5.003 18 12.495 25.677 18.618 58 44.353 572 - 44.925 7.412 36.697 52.561 698 68
1988 8.285 6.218 18 14.521 19.031 28.949 68 48.049 381 - 48.430 7.613 39.722 53.715 739 72
1989 9.193 6.597 18 15.808 34.041 17.940 63 52.043 559 - 52.602 8.499 43.120 54.893 786 70
1990 9.536 6.764 18 16.318 34.315 23.148 80 57.543 176 907 56.812 9.056 46.820 56.473 829 73
1991 10.078 7.114 18 17.209 37.482 22.683 81 60.246 759 506 60.499 9.903 49.283 57.064 864 69
1992 10.320 8.379 18 18.716 40.705 26.568 70 67.342 189 314 67.217 10.975 53.985 57.931 932 70
1993 10.638 9.682 18 20.338 39.779 33.951 78 73.808 213 589 73.432 11.819 59.237 58.812 1.007 71
1994 10.978 9.865 18 20.860 47.657 30.586 79 78.322 31 570 77.783 12.495 61.401 59.706 1.028 72
1995 11.074 9.863 18 20.954 50.621 35.541 86 86.247 0 636 85.552 13.876 67.394 60.614 1.112 71
1996 11.297 9.935 18 21.249 54.303 40.475 84 94.862 270 343 94.789 15.185 74.157 61.536 1.205 71
1997 11.772 10.603 18 21.892 63.397 39.816 83 103.296 2.492 271 105.517 16.766 81.885 62.866 1.303 70
1998 13.021 10.307 26 23.354 68.703 42.229 91 111.022 3.299 298 114.023 17.614 87.705 63.451 1.382 72
1999 15.556 10.537 26 26.119 81.661 34.678 101 116.440 2.330 285 118.485 18.954 91.202 64.385 1.417 70
2000 16.053 11.175 36 27.264 93.934 30.916 109 124.922 3.791 437 128.276 19.405 982.969 67.845 1.449 74
2001 16.641 11.673 36 28.332 98.563 24.010 152 122.725 4.579 433 126.871 19.407 97.070 68.529 1.416 72
2002 21.286 12.474 36 31.846 95.563 33.684 153 129.400 3.588 435 132.553 20.887 102.948 69.626 1.479 71
2003 22.974 12.579 34 35.587 105.101 35.329 150 140.581 1.158 588 141.151 21.659 111.766 70.712 1.581 71
2004 24.145 12.645 34 36.824 104.463 46.084 151 150.698 464 1.144 150.018 23.279 121.142 71.789 1.687 74
2005 25.902 12.906 35 38.844 122.242 39.561 153 161.956 636 1.798 160.794 25.077 130.263 72.065 1.808 74
2006 27.420 13.063 82 40.565 131.835 44.244 221 176.300 573 2.236 174.637 27.393 144.091 73.905 1.936 73
2007 27.272 13.395 169 40.836 155.196 35.851 511 191.558 864 2.422 190.000 29.215 155.135 70.586 2.198 75
2008 27.595 13.829 393 41.817 164.139 33.270 1.009 198.418 789 1.122 198.085 30.532 161.948 71.517 2.264 74
2009 29.339 14.553 869 44.761 156.923 35.958 1.931 194.813 812 1.546 194.079 29.604 156.894 72.561 2.162 75
2010 32.279 15.831 1.414 49.524 155.828 51.796 3.585 211.208 1.144 1.918 210.434 33.191 172.051 73.723 2.334 73
2011 33.931 17.137 1.843 52.911 171.638 52.339 5.418 229.395 4.556 3.645 230.306 35.634 186.100 74.724 2.490 73
Kaynak: Trkiye Elektrik letim A.. (TEA) Genel Mdrl, Trkiye Elektrik retim letim statistikleri, 2011 (http://www.teias.gov.tr/istatistikler.aspx)
ED RAPORU
7

lkemizde gelimeye bal olarak srekli artan enerji ihtiyacn karlamakta
temiz, doal, evreye en az zarar veren enerji kayna olarak yenilenebilir enerji
kaynaklarmzn en st dzeyde deerlendirilmesi asndan, hidroelektrik enerji retimi
byk nem arz etmektedir.

Nitekim Dokuzuncu Kalknma Plan (20072013), stikrar iinde byyen,
gelirini daha adil paylaan, kresel lekte rekabet gcne sahip, bilgi
toplumuna dnen, ABye yelik iin uyum srecini tamamlam bir Trkiye
vizyonu ve Uzun Vadeli Strateji (2001-2023) erevesinde hazrlanmtr. Bu balamda
planda:

- Ekonomik kalknmann ve sosyal gelimenin ihtiya duyduu enerjinin srekli,
gvenli ve asgari maliyetle temini temel amalanmtr. Enerji talebi karlanrken
evresel zararlarn en alt dzeyde tutulmas, enerjinin retimden nihai tketime
kadar her safhada en verimli ve tasarruflu ekilde kullanlmas istenmitir.

- Elektrik sektrnde, kamu retim tesislerinin ve datm sisteminin
zelletirilmesi, Mart 2004te yrrle konulan Strateji Belgesi dorultusunda
yaplmas; datm ve retim tesislerinin zelletirmesinden beklenen faydalarn
bir an nce alnmas amacyla zelletirme srecinin hzlandrlmas
ngrlmtr.

- Arz gvenliinin artrlmas amacyla birincil enerji kaynaklar baznda dengeli bir
kaynak eitlendirmesine ve orijin lke farkllatrmasna gidilmitir. retim
sistemi iinde yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarnn paynn azami lde
ykseltilmesi hedeflenmitir.

- Kamunun sektrden ekilmesiyle orantl olarak zel sektrn, doacak a
zamannda ikame etmesi ve yeni retim yatrmlarna arz-talep projeksiyonlar
paralelinde bir an nce balamas iin gerekirse mevzuat dzenlemeleri ile uygun
ortam salanaca; bylece, mevcut tesislerin zelletirilip yeni yatrm yknn
kamu zerinde kalmamasna zen gsterilecei ifade edilmitir. Kamu,
dzenleyici ve denetleyici rol erevesinde arz gvenliini yakndan takip
edecek ve tedbir alacak ekilde donatlmas ngrlmektedir.

- Kamu sahipliinde kalacak olan elektrik iletiminde yatrmlar elektrik sisteminin
gvenliini ve gvenilirliini koruyacak ekilde srdrlecektir.

- Kamu yatrm programnda yer alan, zellikle hidroelektrik santral projelerinin
en dk maliyetlerle ve hzl ekilde tamamlanarak ekonomiye kazandrlmas
esas alnmtr. Bu nedenle, yatrm maliyetlerinin gerei yanstmasna, sektrler
aras apraz finansmana gidilmemesine ve projelerdeki gecikmelerden
kaynaklanabilecek maliyet artlarnn nne geilmesine zen gsterilecektir.

- Ekonominin rekabet gcnn artrlmas ve toplumun refah seviyesinin
ykseltilmesi amacyla elektrik sektrnn serbestletirilmesi erevesinde, en
dk maliyetle enerji retecek bir sistem oluturulmas hedeflenmitir.

- Plan dneminde birincil enerji talebinde, ekonomik ve sosyal kalknmayla orantl
olarak yllk ortalama yzde 6,2 orannda art ngrlmektedir. Enerji tketimi
iinde doal gazn 2005 ylnda yzde 28 dzeyinde olan paynn yzde 34e
ykselmesi, petrol rnlerinin paynn ise yzde 37den yzde 31e gerilemesi
beklenmektedir. Dier yandan Dokuzuncu Kalknma Plan dneminde elektrik
talebinin, arlkla sanayi retim ve hizmetler sektrndeki gelimelere paralel
olarak, ylda ortalama yzde 8,1 orannda art gsterecei tahmin edilmektedir.

ED RAPORU

8
Bu kapsamda, Trkiyenin artan enerji ihtiyacn bir ksmnn karlanabilmesine
yardmc olmak amacyla Molu Enerji retim A.. tarafndan Nevehir li, Avanos lesi
snrlar ierisinde 3 Mart 2001 tarihinde Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren
4628 Sayl Elektrik Piyasas Kanunu (Sz konusu kanun, elektriin yeterli, kaliteli,
srekli, dk maliyetli ve evreye uyumlu bir ekilde tketicilerin kullanmna
sunulmas iin rekabet ortamnda zel hukuk hkmlerine gre faaliyet gsterebilecek,
mali adan gl, istikrarl ve effaf bir elektrik enerjisi piyasasnn oluturulmas ve bu
piyasada bamsz bir dzenleme ve denetimin salanmas amalanmtr. Kanun;
elektriin retimi, iletimi, datm, toptan ve perakende sat, ithalat ve ihracat gibi
faaliyetlerle ilikili tm gerek ve tzel kiilerin hak ve ykmllklerini belirlemektedir)
kapsamnda Avanos Regltr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santrali Projesi
planlanmtr.

Sz konusu projeye ilikin Molu Enerji retim A.. tarafndan EPDKdan
11.01.2007 tarihinde alnan retim lisans alnm olup, projenin devredilmesiyle birlikte
Zeynep Enerji retim A.. tarafndan alnan lisans Ek-1/ada sunulmutur.

Molu Enerji retim A.. ile DS arasnda 21.11.2006 tarihinde imzalanan Su
Kullanm Hakk anlamas da projenin devri ile devredilmitir. Bununla birlikte Zeynep
Enerji retim A.. DS ile 05.11.2010 tarihinde yapm olduu Su Kullanm Hakk
anlamas Ek-1/bde sunulmutur. Molu Enerji retim A.. ile DS arasnda
21.11.2006 tarihinde imzalanan Su Kullanm Hakk anlamas ile Zeynep Enerji
retim A.. DS ile 05.11.2010 tarihinde yapm olduu Su Kullanm Hakk anlamas
arasnda kurulu g, retilecek toplam enerji, kullanlacak alan gibi konularda bir fark
bulunmamaktadr.

Molu Enerji retim San. Ve Tic. A.. tarafndan Nevehir li, Avanos lesi
snrlar ierisinde planlanan Avanos Regltr ve Cemel Hidroelektrik Santrali Projesi
ile ilgili olarak Nevehir Valilii Mlga l evre ve Orman Mdrlne Kurulu Gc
21,6 MW Olan Nehir Tipi Santral ve Hazr Beton Tesisi adyla Proje Tantm Dosyas
hazrlanarak bavuruda bulunulmu ve Nevehir Mlga l evre ve Orman
Mdrlnn 03.06.2010 tarih ve 2010/7 sayl yazs ile ED Gerekli Deildir karar
alnmtr (Bkz. Ek-1/c).

Molu Enerji retim San. Ve Tic. A.. ile 14.10.2010 tarihinde imzalanan anlama
ile proje tm izinleri ve Proje Tantm Dosyasndaki tm taahhtleri ile birlikte Zeynep
Enerji retim San. Ve Tic. A..ye devredilmitir. Sz konusu devir 14.11.2011
tarihinde Nevehir Valilii Mlga l evre ve Orman Mdrlne bildirilmitir.
Nevehir Valilii Mlga l evre ve Orman Mdrl de 18.11.2011 tarih ve 879/1533
sayl yazs ile Molu Enerji retim A.. adna dzenlenen ED Gerekli Deildir
kararna esas Proje Tantm Dosyasnda belirtilen evresel tedbirler ve taahhtler
Zeynep Enerji retim San. Ve Tic. A.. adna geerli olduunu bildirmitir (Bkz. Ek-
1/d).

Yaplan almalar erevesinde proje, arazi ve haritalama almalar
gerekletirilmi; arazi kullanm artlar, kamulatrma ihtiyalar, evresel faktrler gibi
koullar sebebiyle daha yaplabilir proje formlasyonu iin proje gzerghnn ve
yardmc nitelerin yeniden dzenlenmesi zorunlu hale gelmitir.

Bunula birlikte Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santrali Projesinin
yaplaca alann (Kzlrmak Nehrinin 922,50-903,50 m kotlar), projenin kurulu
gcnn (21,60 MW
m
/20,40 MW
e
) ve yllk retilecek toplam enerji miktarnn (73,95
GWh) deimeyecei 30.11.2011 tarihinde Nevehir Valilii evre ve ehircilik l
Mdrlne bildirilmitir (Bkz. Ek-1/e).

ED RAPORU

9
Nevehir Valilii evre ve ehircilik l Mdrlnn cevaben yazd
09.12.2011 tarih ve 2414 sayl yazda (Bkz. Ek-1/f), T.C. evre ve ehircilik Bakanl
evresel Etki Deerlendirmesi zin ve Denetim Genel Mdrlne mracaat edilmesi
gerektii bildirilmitir.

evresel Etki Deerlendirmesi zin ve Denetim Genel Mdrl, 02.03.2012
tarih ve 3601 sayl yazsnda, proje formulasyonunda yaplmas planlanan deiikliin
evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmeliinin Ek-2 Seme-Eleme Kritierleri
Uygulanacak Projeler Listesi 32.maddesi Kurulu gc 0-25 MWm arasnda olan nehir
tipi santraller kapsamna girdii; bu balamda ayn ynetmeliin Ek-4nde yer alan
format dorultusunda hazrlanacak Revize Proje Tantm Dosyas ile Nevehir Valilii
evre ve ehircilik l Mdrlne bavuruda bulunulmas gerektii belirtilmektedir
(Bkz. Ek-1/g). Ayrca projede yaplan deiiklie istinaden DS Genel Mdrlne
bavuru yaplarak yeni formlasyonun onay talep edilmi ve DS Genel Mdrl
10.11.2011 tarih ve 421349 sayl yazs ile yeni formlasyon onaylanmtr (Bkz. Ek-
1/h).

Yaplan deiikliin temel amac daha ekonomik ve daha evreci projenin
hayata geirilmek istenmesidir. Eski projede 1 adet reglatr, 3 adet su alma yaps,
yaklak 14 kmlik iletim kanallar ve 3 adet hidroelektrik santrali bulunmakla birlikte
revize projede 3 adet reglatr (bu reglatrler ayn zamanda su alma yaplardr) ve
reglatrlerin hemen altnda yer alacak etek tipi hidroelektrik santralden oluacaktr.
Eski projede her bir su alma yapsndan alnan su iletim kanallar vastasyla srasyla
Cemel-I, Cemel-II ve Cemel-III hidroelektrik santrallerine drlmesi planlanm olup,
revize projede iletim kanal yaplmayacak ve su iletiminde nehir yata kullanlacaktr.
Bu sayede iletme aamasnda su tutulduu yerde enerji retimi gerekletirilecek ve
akarsuyun rejimi deimemi olacaktr.

Su iletim sistemin deitirilmesinde en nemli gerekelerden birinin de planlanan
3 adet reglatr ve etek santralden yeterli miktarda cansuyu braklamayacak
olmasdr. Revize projede cansuyu ihtiyac yalnzca inaat ve ilk su tutma srasnda
doacak olup, iletme aamasnda etek tipi santralin zellii dolaysyla tutulan su direk
reglatrden santrale ve oradan da yataa braklacandan cansuyu ihtiyac
olumayacaktr.

naat ve ilk su tutma aamasnda nehir yatana braklacak su miktar,
Ekosistem Deerlendirme Raporunda belirlenen miktarlarn altnda kesinlikle
olmayacaktr (Bkz. Ek-10). Buna ilaveten dere yatana bu proje iin hazrlanan Su
Kullanm Haklar Raporunda belirtilen (Bkz. Ek-11) kadim su haklar da cansuyuna
ilave edilerek yataa braklacaktr.

geitlerinin ina edilmesi planlanmtr (Bkz. Ek-13).

Ayrca iletim kanallarnn iptal edilmesi ile birlikte akarsu kendi yata zerinden
tanacak; bu sayede hem doa tahribatnn nne geilecek hem de kanaln getii
blgenin kamulatrma ihtiyac ortadan kalkacaktr. Avanos Reglatr ve Cemel
Hidroelektrik Santrali Projesi Nevehir li Avanos lesinin batsnda, Kzlrmak
Nehrinin 922,50-903,50 m kotlar arasndaki dden yararlanlarak toplam 21,60
MW
m
/ 20,40 MW
e
kurulu gcnde, yllk toplam 73,95 GWh enerji retimi ile ulusal
geliime katk salamak zere planlanmtr.
ED RAPORU

10
Proje alan, Kayseri K33-A3 / K33-B4 / K33-C1 / K33-D2 numaral 1/25.000
lekli toporafik haritalar ierisinde yer almakta olup proje alanna ait 1/25.000 lekli
toporafik harita zerinde Genel Yerleim Plan eklerde verilmitir (Bkz. Ek-4).

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesindeki yaplar; Kzlrmak Nehri
zerinde 916,50 m talveg kotunda ve 921,50 m normal su seviyesinde ina edilecek
olan Cemel I Reglatr 915,52 m kuyruksuyu kotunda Cemel - I HES binas ile 910,00
m talveg kotunda ve 915,00 m normal su seviyesinde ina edilecek olan Cemel - II
Reglatr ve 909,31 m kuyruksuyu kotunda Cemel - II HES binas ve 903,50 m talveg
kotunda ve 908,50 m normal su seviyesinde ina edilecek olan Cemel - III Reglatr
ve 902,42 m kuyruksuyu kotunda Cemel - III HES binas yaplardr.

Projenin tm izin, lisans ve taahhtleri ile birlikte Zeynep Enerji retim A..ye
devredilmesiye birlikte inaat almalar balam, bundan nce inaat yaplmamtr.

Nevehir Valilii Mlga l evre ve Orman Mdrl de 18.11.2011 tarih ve
879/1533 sayl yazs ile Molu Enerji retim A.. adna dzenlenen ED Gerekli
Deildir karar dhilinde Cemel-I Reglatr ve Hidroelektrik Santrali inaat
almalar tamamlanm olup, santral test aamasndadr. Cemel-II Reglatr ve
Hidroelektrik Santrali ina halinde olup, Cemel-III Reglatr ve Hidroelektrik Santrali
inaat balamamtr.

Proje kapsamnda antiye sahas, reglatrler, su alma yaplar, derivasyon
kanallar, balk geitleri, santral binalar, alt tesileri ve enerji iletimi ile ilgili tesislerin
ina edilmesi planlanmaktadr. Eski projede beton santrali planlanm olup, revize
projede beton ihtiyacnn proje alan yaknnda bulunan ED Olumlu ve/veya ED
Gerekli Deildir karar alm beton tesislerinden karlanmas planlanmaktadr.
Dolaysyla Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santrali Projesinde beton
santrali kurulmayacaktr.

antiye Sahas eski projede 3 ayr HES binas yaknnda 3 adet olacak ekilde
planlanm olup, Revize Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santrali
Projesinde Ek-6da bulunan 1/25.000 lekli topografik haritada gsterilen alanda 1
adet antiye sahas kurulacak ve tm tesisler iin (Cemel-I, Cemel-II ve Cemel-III) bu
alan kullanlacaktr.

Projenin ilk hali ile revize halinin genel anlamda karlatrmas Tablo 1.1., Tablo
1.2., Tablo 1.3., ekil I.1. ve ekil I.2.de verilmitir. nitelerin birim maliyetlerinin
karlatrmas ise Tesis Maliyeti balnda ayrca deerlendirilmitir.

ED RAPORU

11
Tablo I.2. Eski Proje ile Revize Projenin Karlatrlmas

Eski Proje Revize Proje Karlatrma
alma Alan
Kzlrmak Nehri
(922,50-900,50 m
kotlar)
Kzlrmak Nehri
(922,50-900,50 m
kotlar)
-
Kurulu G
21,60 MWm 21,60 MWm -
20,40 MWe 20,40 MWe

retilecek Toplam Enerji 73,95 GWh 73,95 GWh -
Proje Maliyeti 64.000.000 TL 52.321.103 TL -11.678.897 TL

Tablo I.3. Eski Proje ile Revize Projenin evresel Anlamda Karlatrlmas

Mevcut Durum Tespit
almalar
Yok Var
Revize Projenin ED almalar kapsamnda
Cemel-I Reglatr Memba ve mansabndan,
Cemel-II Reglatr mansabndan ve Cemel-III
Reglatr mansabndan olmak zere 4 noktadan
numune alnm ve SKKY Tablo-1'e gre analizleri
yaplmtr (Bkz.Ek-9).
Su Kullanm Haklar
Planlama Raporu
Yok Var
Proje kapsamnda, sulama, ime, kullanma amal
su haklarnn belirlenmesi adna 26.06.2003 tarih ve
25150 sayl Resmi Gazetede deiik 18.08.2009
tarih ve 27323 sayyla yaynlanan Elektrik
Piyasasnda retim Faaliyetinde Bulunmak zere
Su Kullanm Anlamas mzalanmasna likin Usl
ve Esaslar Hakknda Ynetmelik gereince Su
Kullanm Haklar Planlama Raporu hazrlanm, ilgili
rapor DSinin 26.09.2012 tarih ve 453583 sayl
yazs ile onaylanmtr (Bkz. Ek-11).
Ekosistem Deerlendirme
Raporu
Yok Var
Projenin ekosistem zerine etkilerinin belirlenmesi
adna Hidrolojik, Hidrobiyolojik ve Fitoekolojik
deerlendirmesi yaplarak Ekosistem
Deerlendirme Raporu hazrlanm, ilgili rapor
Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrlnn
06.02.2013 tarih ve 25247 sayl yazs ile
onaylanmtr (Bkz. Ek-10).
Ekolojik Peyzaj
Deerlendirme Raporu
Yok Var
Bozulan alanlarn onarm ve rehabilite edilmesi
amacyla Ekolojik Peyzaj Deerlendirme Raporu
hazrlanmtr (Bkz. Ek-12).
DS ile yaplan Su Kullanm
Hakk Anlamas
Var Var
Su Kullanm Hakk Anlamas 05.11.2010
tarihinde Zeynep Enerji retim A.. ile DS
arasnda imzalanmtr.

ekil I.1. Alan Kullanmlar Asndan Eski Proje le Revize Projenin Karlatrlmas
ED RAPORU
12

Tablo I.4. Eski Proje ile Revize Projenin nitelerinin Karlatrlmas

Avanos Reglatr Var Yok Eski Projede Avanos Reglatr ile alnan sularn yaklak 13 km uzunluundaki iletim
kanal ile Cemel-I Su Alma Yapsna ve oradan da Cemel-I HES'e drlmesi
planlanmtr. Bu yaplanmada reglatr ile HES arasnda kalan akarsu yatanda
cansuyu ihtiyac domaktadr.
Revize Projede etek tipi santral projelendirilmi; bu sayede gerek kamulatrma ve inaat
maliyeti gerekse de evresel etkinin minimum seviyeye indirilmesi planlanmtr. Eski
projenin inaat aamasnda iletim kanal inas dolaysyla oluacak evresel tahribat
revize projede olumayacak ve su tutma (reglatr) ile HESin ayn noktada olmas
dolaysyla iletme aamasnda cansuyu ihtiyac domayacaktr. naat ve ilk su tutma
aamasnda bu raporun Ek-10unda mevcut olan Ekosistem Deerlendirme Raporundaki
cansuyu miktarlar baz alnacaktr. Eski Projedeki su alma yaps Revize Projede
Reglatr olarak grev almaktadr.
Alnan "ED Gerekli Deildir" kararna binaen Cemel-I Reglatr ve Cemel-I HES ina
edilmitir.
Cemel-I Reglatr Ve HES Alan Saha
Dzenlemesi
Var Var
Cemel-I letim Yaps Var Yok
Cemel-I Derivasyon Kanal Var Var
Cemel-I Su Alma Yaps Var Var
Cemel-I Reglatr Yok Var
Cemel-I HES Var Var
Cemel-I alt Sahas ve Enerji letim Hatt Var Var
Cemel-II Reglatr Ve HES Alan Saha
Dzenlemesi
Var Var
Eski Projede Cemel-I HES Kuyruk Suyu kanalndan alnan sularn yaklak 6 km
uzunluundaki iletim kanal ile Cemel-II Su Alma Yapsna ve oradan da Cemel-II HES'e
drlmesi planlanmtr. Bu yaplanmada reglatr ile HES arasnda kalan akarsu
yatanda cansuyu ihtiyac domaktadr.
maliyeti, gerekse de evresel etkinin minimum seviyeye indirilmesi planlanmtr. Eski
Reglatr olarak grev almaktadr.
Alnan "ED Gerekli Deildir" kararna binaen Cemel-II Su Alma Yaps (Reglatr) ile
Cemel-II HES inas devam etmektedir.
Cemel-II letim Yaps Var Yok
Cemel-II Derivasyon Kanal Var Var
Cemel-II Su Alma Yaps Var Var
Cemel-II Reglatr Yok Var
Cemel-II alt Sahas ve Enerji letim Hatt Var Var
Cemel-III Reglatr Ve HES Alan Saha
Dzenlemesi
Var Var
Eski Projede Cemel-II HES Kuyruk Suyu kanalndan alnan sularn yaklak 11 km
uzunluundaki iletim kanal ile Cemel-III Su Alma Yapsna ve oradan da Cemel-III HES'e
drlmesi planlanmtr. Bu yaplanmada reglatr ile HES arasnda kalan akarsu
yatanda cansuyu ihtiyac domaktadr.
maliyeti, gerekse de evresel etkinin minimum seviyeye indirilmesi planlanmtr. Eski
Reglatr olarak grev almaktadr. naat balamamtr.
Cemel-III letim Yaps Var Yok
Cemel-III Derivasyon Kanal Var Var
Cemel-III Su Alma Yaps Var Var
Cemel-III Reglatr Yok Var
Cemel-III HES Var Var
Cemel-III alt Sahas ve Enerji letim Hatt Var Var
Beton Santrali Var Yok
lk Projede 3 ayr noktada antiye sahas ve beton santrali ayr ayr kurularak iletilmesi
planlanmtr. Ancak daha sonrasnda yaplan almalar neticesinde ihtiya duyulan
betonun blgede bulunan "ED Olumlu" ve/veya "ED Gerekli Deildir" karar alm
beton santrallerinden temin edilmesine karar verilmitir.antiye sahas ise tek saha
kullanlacaktr.
antiye Sahas Var Var
ED RAPORU
13

ekil I.2. Uydu Grnts zerinde Eski Proje le Revize Projenin Karlatrlmas

Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santrali Projesinde, Cemel-I,
Cemel-II ve Cemel-III reglatrlerinde tutulan sudan tr 3 adet gl alan oluacaktr.
Ek-4te bulunan genel yerleim plan zerinde gsterilmitir. Cemel-I reglatr
dolaysyla oluacak gl alannda (921,50 m kotunda) 478.300 m
3
, Cemel-II reglatr
dolaysyla oluacak gl alannda 1.999.587 m
3
(918,50 m kotunda) ve Cemel-III
reglatr dolaysyla oluacak gl alannda ise 896.933 m
3
(911,80 m kotunda) su
birikecektir. Dolaysyla Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santrali Projesinde
oluacak 3 gln toplam hacmi 3.374.820 m
3
tr.

Avanos Regltr ve Cemel Hidroelektrik Santrali Projesi ED almalar
kapsamnda hazrlanan; Ekosistem Deerlendirme Raporu da Doa Koruma ve Milli
Parklar Genel Mdrlnce onaylanm (Bkz. Ek-1/i), Su Kullanm Haklar Planlama
Raporu DSce onaylanm (Bkz. Ek-1/j) ve eklerde sunulmutur (Bkz. Ek-10 ve Ek-
11). Ayrca bu projenin ED almalar kapsamnda hazrlanan Ekolojik Peyzaj
Deerlendirme Raporu da ekte mevcuttur (Bkz. Ek-14).

Cemel-I Hidroelektrik Santralinde 6,3 kV gerilim seviyesinde retilen enerjinin;
nite transformatrleri vastasyla 34,5 kV gerilim seviyesine ykseltilerek santral binas
ierisinde tekil edilecek 34,5 kV kapal alt odasna aktarlmas, buradan 2x477 MCM
iletkenli 5,5 km uzunluundaki enerji nakil hatt ile Avanos Trafo Merkezine balanarak
ulusal ebekeye aktarlmas planlanmtr.

Cemel-II Hidroelektrik Santralinde 6,3 kV gerilim seviyesinde retilen enerjinin,
ierisinde tekil edilecek 34,5 kV kapal alt odasna aktarlmas ve buradan 2x477
MCM iletkenli 7,0 km uzunluundaki enerji nakil hatt ile Cemel-I HES kapal alt
Odasna balanarak Avanos Trafo Merkezine aktarlmas planlanmtr.

Cemel-III Hidroelektrik Santralinde 6,3 kV gerilim seviyesinde retilen enerjinin,
MCM iletkenli 5,2 km uzunluundaki enerji nakil hatt ile Cemel-II HES kapal alt
Odasna balanarak Avanos Trafo Merkezine aktarlmas planlanmtr.

---Eski Proje Alan
---Revize Proje Alan
ED RAPORU

14
Projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda 80 kii, iletme aamasnda ise 15
kiinin almas ngrlmektedir. Proje dhilinde inaat aamasnda vasfsz personel
mmkn olduunca blgeden istihdam edilecek, iletme aamasnda ise daimi
personeller yine yreden istihdam edilerek az da olsa blge ekonomisine katk
salanm olacaktr. Yatrmn iletme sresi 49 yl olarak ngrlmektedir.

Proje kapsamnda inaat aamasnda ve inaat aamasndan sonra iletme
aamasna geilmeden ilgili birimlere (evre ve ehircilik l Mdrl, DS Blge
Mdrl, Orman Blge Mdrl, TEA ve dier ilgili kurumlara) bilgi verilecektir.

ED RAPORU

15

BLM II

PROJE N SELEN YERN KONUMU

ED RAPORU
16

BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU

II.1. Projenin yeri (lgili Valilik veya Belediye tarafndan doruluu onanm
olan proje yerinin, lejant ve plan notlarnn da yer ald onanl evre Dzeni
Plan ve mar Planlar zerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullanm haritas
zerinde gsterimi)

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi, Nevehir ili, Avanos ilesinin
batsnda, Kzlrmakn 921,50-902,00 m kotlar arasndaki dden yararlanlarak
toplam 21,60 MW
m
/ 20,40 MW
e
kurulu gcnde, yllk toplam 73,95 GWh enerji retimi
ile ulusal geliime katk salamak zere planlanmtr. Proje alan, 1/25.000 lekli
Toporafik Haritada Proje alan, Kayseri K33-A3 / K33-B4 / K33-C1 / K33-D2 numaral
1/25.000 lekli toporafik haritalar ierisinde yer almaktadr.

Proje alan 1/100.000 lekli Krehir-Nevehir-Nide-Aksaray Planlama Blgesi
evre Dzeni Plan ierisinde kalmaktadr ve Meknsal Planlama Genel
Mdrlnce onayl plan paftas, plan notlar ve lejant ekte mevcuttur (Bkz. Ek-2).
1/100.000 lekli evre dzenine gre proje alan turizm alan ierisinde yer almakta
olup plan hkmlerinin 7.11 maddesi gerei Meknsal Planlama Genel Mdrl
01.02.2012 tarih ve 28/1572 sayl yazs (Bkz. Ek-1/m) ve evre ve ehircilik
Bakanlnn Kltr ve Turizm Bakanlna hitaben yazd 10.02.2012 tarih ve 2323
sayl izni mevcuttur (Bkz. Ek-1/n).

Proje alann gsterir yer bulduru haritas ekil II.1.1.de, proje alan ve evresine
ait fotoraflar ise ekil II.1.2., ekil II.1.3., ekil II.1.4., ekil II.1.5. ve ekil II.1.6.da
verilmitir.

ekil II.1.1. Proje Alann Gsterir Yer Bulduru Haritas

Proje Alan
ED RAPORU

17

ekil II.1.2. Cemel-I Reglatr ve HES naat almalarndan Grnm

ekil II.1.3. naat Tamamlanm Olan Cemel-I Reglatrnden Grnm

Cemel-I Balk
Geidi
Cemel-I
Reglatr
Cemel-I HES
Su Alma
Yaps
Cemel-I HES
Binas
ED RAPORU

18

ekil II.1.4. Cemel-II Reglatr ve HES Proje Alan

ekil II.1.5. Cemel-II Reglatr ve HES naat almalarndan Grnm - I

Cemel-II Memba
Batardosu
ED RAPORU

19

ekil II.1.6. Cemel-II Reglatr ve HES naat almalarndan Grnm - II

ekil II.1.6. Cemel-III Reglatr ve HES Proje Alan

Proje alan evresindeki yerleim yerleri ve yerleim yerlerinin en yakn proje
nitelerine olan mesafeleri Tablo II.1.1.de verilmitir.

Cemel-II Mansap
Batardosu
ED RAPORU

20
Tablo II.1.1. Proje Alannn evresindeki Yerleim Yerleri ve Proje nitelerine Yaklak Ku Uuu Mesafeleri

YERLEM YER EN YAKIN OLDUU NTE KU UUU MESAFES (m)
Avanos lesi Cemel-I Reglatr ve HES 2.500
Yeilz Mahallesi Cemel-III Reglatr ve HES 3.500
Karavezir Mahallesi Cemel-III Reglatr ve HES 1.800

II.2. Proje kapsamndaki nitelerin konumu (Btn idari ve sosyal nitelerin,
teknik altyap nitelerinin varsa dier nitelerin proje alan iindeki konumlarnn
ve varsa memba ve mansabndaki dier projelerle birlikte vaziyet plan zerinde
1/25.000lik haritada gsterimi, bunlar iin belirlenen kapal ve ak alan
byklkleri proje kapsamnda yer alan geici ve nihai depolama alanlarnn
1/2000, 1/5000 ve/veya 1/1000'lik haritalar zerinde gsterimi), antiye yerleim
plan, hafriyat dkm sahalar, reglatr, iletim Tneli/kanal, ykleme havuzu,
cebri boru, santral binas, (birbirleri ile olan mesafeleri de belirtilmesi) v.b.
yaplara ait plan ve kesitler ile ya alan ve akm gzlem istasyonlarn gsterir
izimler teknik resim standartlarna uygun olarak, proje nitelerinin yerlerini
(koordinatlarn) ieren saysal CD (ED 50 formatnda)

Proje kapsamnda yapm nerilen tesisler; Cemel-I, Cemel-II ve Cemel-III
reglatrleri, Cemel-I, Cemel-II ve Cemel-III santral binalar, bu alanlarn inas iin
akarsuyun derive edilecei derivasyon hatlar ve retilecek enerjinin Avanos Trafo
Merkezine aktarlmasn salayacak olan enerji nakil hattdr. Proje kapsamnda yer
alan tesislerin ilenmi olduu 1/25.000 lekli topografik harita ekte sunulmutur (Bkz.
Ek-4).

Proje alanna en yakn yerleimler; Cemel-III Reglatrnn 1.800 m
gneybatsnda bulunan Karavezir Mahallesi, yine Cemel III Reglatrnn 3.500 m
kuzeyinde yer alan Yeilz Mahallesi ve Cemel-I Reglatrnn 2.500 m dousunda
yer alan Avanos ilesidir. Yerleim yerlerinin konumlarnn grld 1/25.000 lekli
toporafik harita eklerde sunulmutur (Bkz. Ek-4). Ayrca, proje alan ve yakn
evresinde bulunan yerleim yerleri, proje nitelerine mesafeleri ve ynleri Tablo
II.1.1de verilmitir.

Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santral Revize Projesinde
Cemel-I Reglatr ve HES Tesisi Avanos le merkezinin yaklak 2.500 m batsnda
ve Kzlrmakn 916,50 m talveg kotunda, Cemel-II Reglatr ve HES Tesisi Cemel-
Iin ku uuu yaklak 5.900 m batsnda ve Kzlrmakn 910 m talveg kotunda,
Cemel-III Reglatr ve HES Tesisi ise Cemel-IInin ku uuu yaklak 4.200 m
batsnda ve Kzlrmakn 903,50 kotunda yer almaktadr.

Proje kapsamnda toplam yaklak 30.800 m
2
lik alann kullanlmas
planlanmaktadr. Proje almalar srasnda her bir nite iin kullanlacak alan Tablo
II.2.1de sunulmutur.

Tablo II.2.1. Proje Kapsamnda na Edilecek Olan nitelerin Kaplad Alanlar

NTE ALAN (m
2
)
CEMEL-I REGLATR 3.850,00
CEMEL-I DERVASYON KANALI 5.200,00
CEMEL-I SANTRAL 1.210,00
CEMEL-II REGLATR 3.850,00
CEMEL-II DERVASYON KANALI 5.200,00
CEMEL-II SANTRAL 1.210,00
CEMEL-III REGLATR 3.850,00
CEMEL-III DERVASYON KANALI 5.200,00
CEMEL-III SANTRAL 1.210,00
TOPLAM 30.780,00
ED RAPORU

21
Proje nitelerinin inas iin yaplacak kaz ilemleri srasnda oluacak ve dolgu,
taksimat vb. ilemlerde kullanlamayan kaz fazlas malzemeler 4 ayr kaz fazlas
malzeme alannda biriktirilecek olup ilgili alanlarn koordinatlar bu raporun koordinat
sayfasnda mevcuttur.

Cemel-I Reglatr ve HESin inaat ve hafriyat almalar tamamlanmtr.
naat almalar devam eden Cemel-II Reglatr ve HES tesisinin inaatndan
kaynaklanacak kaz fazlas malzemeler ekte bulunan topografik haritada da mevcut
olan Cemel-II Dkm Sahasnda biriktirilecektir (Bkz. Ek-4).

Henz inaat ve hafriyat almalar balamam olan Cemel-III Reglatr ve
HES tesisi iin belirlenen 3 ayr hafriyat dkm alan (Cemel-III Dkm Sahas 1,
Cemel-III Dkm Sahas 2 ve Cemel-III Dkm Sahas 3) ekte verilen topografik
haritada iaretlenmitir (Bkz. Ek-4).

Cemel-III Dkm Sahas 3 olarak adlandrlan alanda suyun devivasyonu
amacyla hafriyat almalar yaplacak olup, reglatr ve santral inaatnn
tamamlanmas ile birlikte eski haline dndrlmek amacyla derivasyon yaplan alann
rehabilitasyonu memba ve mansap batardolarndaki malzeme ile salanacaktr.

2008 ylnda fizibilite raporu onaylatlan ve 2011 ylnda ED Gerekli Deildir
karar alnan eski projede Beton Santralinin kurulmas ngrlmekle birlikte, Revize
Projede Beton Santrali ve krma-eleme tesisi kurulmayacak, inaat almalarnda
beton imalat iin kullanlacak malzemeler, Avanos ilesi ve evresinde yer alan mevcut
krma eleme tesisleri ve beton santrallerinden salanacaktr. Malzeme tedariinin
blgedeki iletmelerden yaplmas noktasnda ED Gerekli Deildir/ED Olumlu
belgesi bulunan firmalar ile allacaktr.

2008 ylnda fizibilite raporu onaylatlan eski projede ime savakl reglatr ile
alnan sular toplamda yaklak 14 km uzunluundaki iletim kanallar vastasyla
hidroelektrik santrallere iletilmekle birlikte, Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize
Projesinde etek tipi santraller projelendirilerek iletim yaplarndan kaynaklanacak
ekonomik ve evresel etkilerin nne geilmitir. Eski proje ile Revize Proje
arasndaki farkllklar Tablo I.3. ve Tablo I.4.te verilmi olup, alan kullanmlar
arasndaki farkllklar da ekil I.1. ve ekil I.2.de zetlenmitir.

ED RAPORU
22

BLM III

PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT
EVRESEL ZELLKLER
ED RAPORU

23
BLM III: PROJENN EKONOMK VE SOSYAL BOYUTLARI

III.1. Projenin Gereklemesi ile ilgili yatrm program ve finans kaynaklar,
bu kaynaklarn nereden temin edilecei,

Zeynep Enerji Elektrik retim A.. tarafndan planlanan Avanos Reglatr ve
Cemel Hidroelektrik Santrali (I-II-III) Revize Projesi iin yatrm bedeli 52.321.103,00 TL
olarak hesaplanmtr. Proje maliyetini oluturan balca yaplar; reglatr, derivasyon
yaps ve santral binasdr.

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santrali Revize Projesi iin Gerekli
finansmann yatrm dnemi kredi faizleri ve iletme sermayesi dhil olmak zere
Zeynep Enerji Elektrik retim A.. zkaynaklar ve yabanc kredi kaynaklarndan
karlanmas planlanmaktadr.

Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santrali Projesi ile ilgili proje
maliyeti asndan Eski Proje ile Yani Projenin karlatrmas yaplm ve aada
verilmitir.

Tablo III.1.1. Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III HES Projesi Tm Proje, Proje Tesis Maliyeti

KALEM
ESK PROJE
MALYETLER (TL)
REVZE PROJE
MALYETLER (TL)
FARK (TL)
LETME, ANTYE TESSLER 1.200.000,00 1.200.000,00 0,00
ULAIM YOLLARI 754.913,00 754.913,00 0,00
REGLATRLER
CEMEL-I REGLATR 3.925.458,00 3.925.458,00 0,00
CEMEL-II REGLATR 3.925.458,00 3.925.458,00 0,00
CEMEL-III REGLATR 3.925.458,00 3.925.458,00 0,00
SANTRAL BNASI
CEMEL-I SANTRAL BNASI 2.985.445,00 2.985.445,00 0,00
CEMEL-II SANTRAL BNASI 2.985.445,00 2.985.445,00 0,00
CEMEL-III SANTRAL BNASI 2.985.445,00 2.985.445,00 0,00
SEDDE 11.678.897,00 0,00 -11.678.897,00
BLNMEYEN (%10) 2.551.368,00 2.551.368,00 0,00
TRBN. JENERATR ALT SAHASI VE MONTAJ LER
CEMEL-I 7.012.560,00 7.012.560,00 0,00
CEMEL-II 7.012.560,00 7.012.560,00 0,00
CEMEL-III 7.012.560,00 7.012.560,00 0,00
ENERJ NAKL HATTI VE FDER DONANIMI 2.253.462,00 2.253.462,00 0,00
ETT PROJE KONTROLLUK GDERLER 1.232.697,00 1.232.697,00 0,00
KAMULATIRMA 2.558.274,00 2.558.274,00 0,00
TOPLAM 64.000.000,00 52.321.103,00 -11.678.897,00

III.2. Projenin Gereklemesi ile ilgili i akm emas veya zamanlama
tablosu,

Planlanan projenin n hazrlk, inaatnn balangcndan denemelerin
tamamlanp iletime geilmesine kadar olan saha d inaat faaliyetleri ve olas
gecikmeleri de ieren toplam inaat sresi yaklak 2 yl olarak planlanmaktadr. Proje
inaatna ilikin yatrm program Tablo III.2.1 ve Tablo III.2.2de verilmitir.

ED RAPORU

24
Tablo III.2.1. Avanos Regltr ve Cemel HES Tesisleri Yatrm Program

N
O
YATIRIM KALEMLER
2011 2012 2013
11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
I. UYGULAMA PROJELER HAZIRLANMASI
1 naat Uygulama Projelerinin Hazrlanmas
2 Hidromekanik Uygulama Projelerinin Hazrlanmas
3 Elektromekanik Uygulama Projelerinin Hazrlanmas
II. ED Sreci
1 Revize PTD Hazrlanmas ve Sunumu
2 Revize Proje in ED Kararnn Temini
III. NAAT LER
1 letme, antiye Tesisleri

2 Ulam Yollarnn Yapm

3 antiye Enerji Hattnn ve Tesislerinin Yapm

4 Cemel-I Reglatr naas

5 Cemel-I Santral Binalar ve Kuyruksuyu Kanallar naat
6 Cemel-II Reglatr naas

7 Cemel-II Santral Binalar ve Kuyruksuyu Kanallar naat
8 Cemel-III Reglatr naas
9 Cemel-III Santral Binalar ve Kuyruksuyu Kanallar naat
IV. HDROLK & ELEKTROMEKANK TEHZAT
1 Siparilerin Baanmas (& L/C)

2 Montaj artnamelerinin Hazrlanmas

3 Cemel-I Trbin/Jeneratr/Daimi Tehizatlarn Tesisi

4 Cemel-II Trbin/Jeneratr/Daimi Tehizatlarn Tesisi

5 Cemel-III Trbin/Jeneratr/Daimi Tehizatlarn Tesisi
6 Enerji Nakil Hatlar

7 Cemel-I Test

8 Cemel-I Deneme letmesi

9 Cemel-II Test

10 Cemel-II Deneme letmesi
11 Cemel-III Test
12 Cemel-III Deneme letmesi
YATIRIMIN TAMAMLANMASI
ED RAPORU
25

III.3. Projenin fayda-maliyet analizi,

Avanos Reglatr ve Cemel HES projesi tesislerinin lke ekonomisi asndan
deerlendirilmesi yaplmtr. Proje ekonomik mr olarak inaat sonras 50 yl
alnarak, proje gelirlerinin hesabnda aadaki kriterler erevesinde gvenilir ve ikincil
enerji faydalar belirlenmitir. Proje giderlerinin hesabnda yatrm ve 50 yllk iletme
dnemi iinde yllk % 9,5 faiz oran kullanlmtr. Yatrm tutar hesabnda, ekonomik
analizin lke ekonomisi asndan irdelenmesi nedeniyle, sigorta, bamsz danman,
iletme sermayesi ve KDV toplama dhil edilmemitir.

Enerji geliri hesabnda, projenin Gvenilir ve ikincil enerji gelirleri deerlendirilmi
olup, depolamas ve dolaysyla pik g retimi olmadndan pik g faydas
deerlendirilmemitir.

Gvenilir enerji faydas: Edeer bir santralin kWh bana bir yllk yakt maliyeti
ve iletme bakm giderinin sabit ksmnn toplam, hidrolik santraln birim Gvenilir
enerji faydasdr.

kincil enerji faydas: Hidrolik santralda ikincil enerji retildii srece termik
santralde kmr tasarruf edileceinden, referans santral grubunda yer alan ithal kmr
yaktl termik santralin kWh bana, yllk yakt ve iletme giderinin deiken ksm
toplam birim ikincil enerji faydas olarak alnmtr. Yllk faydalarn hesaplanmasnda 2
ayr prensip zerine hesaplamalar yaplmtr. Bunlar srasyla;

a) DS Genel Mdrlnce kullanlan 2010 yl birim enerji faydalar aada
verilmitir.
Gvenilir (Firm) Enerji Faydas = 6.00 $ cent/kWh
kincil (kincil) Enerji faydas = 3.30 $ cent/kWh
Pik G Faydas = 85.00 $/Kw

b) 10.05.2005 tarih ve 5346 sayl Yenilenebilir Enerji Kaynaklarnn Elektrik
Enerjisi Amal Kullanmna likin Kanunda verilen birim enerji faydas 5,5
EURO cent/kWh 8.0 $ cent /kWh

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesinin toplam kurulu gc 20,40 MW
olup, retilebilecek toplam enerji miktar 73,95 GWh/yldr.

Tablo III.3.1. Avanos Regltr Ve Cemel HES Tesisleri DS Genel Mdrlnce Kullanlan 2010 Yl Birim
Enerji Faydalarna Gre Toplam Enerji Faydas

Birim Deer (kWh) retilen Enerji (GWh/yl) Yllk Fayda
Gvenilir Enerji Faydas 6 52.218 4,856,274.00 TL
kincil Enerji Faydas 3.3 26.375 1,349,081.25 TL
Pik G Faydas 85 $ - -
Toplam Enerji Faydas 6,205,355.25 TL

Tablo III.3.2. Avanos Regltr Ve Cemel HES Tesisleri in Kanunda Verilen Birim Enerji Faydalarna Gre
(5.5 EURO Cent/Kwh 8.0 $ Cent/Kwh) Toplam Enerji Faydas

Birim Deer (kWh) retilen Enerji (GWh/yl) Yllk Fayda
Gvenilir Enerji Faydas 8.0 52.218 6,475,032.00 TL
kincil Enerji Faydas 8.0 26.375 3,270,500.00 TL
Pik G Faydas 85 $ - -
Toplam Enerji Faydas 9,745,532.00 TL

Yllk faiz amortisman giderleri, raporda nerilen tesislerin yatrm bedelleri, proje
bedelleri ile inaat dnemi sresince yaplacak olan yllara sari harcamalara
uygulanacak faizlerin toplamdr.

ED RAPORU

26
Faiz giderleri inaat sresince her yl uygulanacak faiz olup bu yatrm iin % 9,5
alnmtr. Buna gre her yl uygulanacak faizler bileik faize gre bulunmu ve her yl
iin faizler toplanarak 1 yllk inaat dnemi boyunca her tesisin faiz gideri bulunmutur.

Amortisman gideri ise amortisman faktrnn tesis yatrm bedelleri ile arplmas
suretiyle hesaplanmtr.
(1+)
n

Amortisman Faktr = --------
(1+)
n
-1

: Yatrma uygulanacak faiz oran (0,095)
n: Tesisin ekonomik mr (50 yl alnmtr)

Burada amortisman gideri ile, projede yaplan harcamalarn faizi ile birlikte geri
denmesi iin ekonomik karlatrma dnemi boyunca her yl denmesi gereken
miktar ifade edilmitir.

letme bakm gideri tesis bedeli ile iletme bakm faktrnn arplmas suretiyle
bulunmutur. Burada iletme bakm gideri olarak, proje iletmeye aldktan sonra
ilerliini devam ettirebilmesi iin her yl yaplan harcamalar alnmtr.

Gelir Gider Oran :

Yukarda esaslar aklanan gelir ve gider hesaplar ile projenin gelir / gider
analizleri milli ekonomi asndan yaplmtr. Buna gre projenin mevcut durumda
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarnn Elektrik Enerjisi Amal Kullanmna likin Kanunda
verilen birim enerji faydasna gre (8.0 cent/kWh) rantabl ve isel karll yksek
olduu kantlanmtr.

Projenin gelir/gider oranlar, 50 yllk ekonomik analiz periyodu iin gelir ve
giderlerin nakit akmlarnn % 9,5 iskonto oran ile ilk yla tanp, bu deerlerin
oranlamas ile yaplmtr. Buna gre;

a) DS Genel Mdrlnce kullanlan 2010 yl birim enerji faydalarna gre
mevcut durumda Toplam gelir / Toplam gider = 0.689 olmaktadr.

Enerjisi Amal Kullanmna likin Kanunda verilen birim enerji faydasna
gre mevcut durumda Toplam gelir / Toplam gider= 1.081 olmaktadr.
Karllk Oran :

50 yllk ekonomik periyod boyunca gelirlerin net bugnk deerlerini, giderlerin
net bugnk deerine eitleten faiz oran (isel karll) hesaplandnda;

a) DS Genel Mdrlnce kullanlan 2010 yl birim enerji faydalarna gre
Mevcut durumda projenin isel karllk oran = % 5.80 olmaktadr
Enerjisi Amal Kullanmna likin Kanunda verilen birim enerji faydasna
gre; Mevcut durumda projenin isel karllk oran = % 10.40 olmaktadr.

ED RAPORU

27
Tablo III.3.3. Avanos Regltr Ve Cemel HES Projesi Gelir-Gider Oran (DS Kriterlerine Gre)

ED RAPORU

28
Tablo III.3.4. Avanos Regltr Ve Cemel HES Projesi Gelir-Gider Oran (Piyasa Fiyatlarna Gre)

ED RAPORU

29
Tablo III.3.5. Avanos Regltr Ve Cemel HES Projesi Karllk Oran (DS Kriterlerine Gre Gre)

ED RAPORU

30
Tablo III.3.5. Avanos Regltr Ve Cemel HES Projesi Karllk Oran (Piyasa Fiyatlarna Gre)

ED RAPORU

31
III.4. Proje kapsamnda olmayan ancak projenin gereklemesine bal
olarak, proje sahibi veya dier yatrmclar tarafndan gerekletirilmesi
tasarlanan dier ekonomik, sosyal ve altyap projeleri,

Projenin inaat almalarnn balamas ve iletmeye gemesinin ardndan,
yre halk iin yeni i olanaklar oluacaktr. Projenin arazi hazrlk ve inaat
aamasnda 80 kiinin, iletme aamasnda ise yaklak 15 kiinin istihdam edilmesi
planlanmakta olup, personel ihtiyac ncelikli olarak proje alan yakn evresinde
bulunan yerleim yerlerinden salanacaktr. Ayrca, alan iilerin gnlk ticari
ihtiyalar proje alan yakn evresinde yer alan yerleim yerlerinden salanacandan,
faaliyet yre halk iin ek bir gelir kayna salayacaktr.

Bunun yan sra, projenin iletmeye gemesi ve enerji retimi ile beraber
Nevehir ili ve yakn evresinde eitli yatrmlarn gereklemesi ve blgede yaayan
insanlara yeni istihdam olanaklarnn domas beklenmektedir.

III.5. Proje kapsamnda olmayan ancak projenin gereklemesi iin zaruri
olan ve proje sahibi veya dier yatrmclar tarafndan gerekletirilmesi
planlanan dier ekonomik, sosyal ve altyap projeleri,

Cemel I Hidroelektrik Santralinde 6,3 kV gerilim seviyesinde retilen enerji,
nite transformatrleri vastas ile 34,5 kV gerilim seviyesine ykseltilerek santral binas
MCM iletkenli 5,5 km uzunluundaki enerji nakil hatt ile Avanos Trafo Merkezine
balanarak ulusal ebekeye aktarlmas planlanmtr.

Cemel II Hidroelektrik Santralinde 6,3 kV gerilim seviyesinde retilen enerji,
MCM iletkenli 7 km uzunluundaki enerji nakil hatt ile Cemel I HES kapal alt
odasna balanarak Avanos Trafo Merkezine balanarak ulusal ebekeye aktarlmas
planlanmtr.

Cemel III Hidroelektrik Santralinde 6,3 kV gerilim seviyesinde retilen enerji,
MCM iletkenli 5,10 km uzunluundaki enerji nakil hatt ile Cemel II HES kapal alt
odasna balanarak Avanos Trafo Merkezine balanarak ulusal ebekeye aktarlmas
planlanmtr.

ED RAPORU

32

ekil III.5.1. Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesinde retilecek Enerjinin Ulusal ebekeye Balant
emas

Bu proje kapsamnda hazrlanan ED raporunda enerji nakil hatlar ile ilgili
evresel deerlendirmelere mevzuat gerei yer verilememekte olup, konuyla ilgili
almalar TEA/TEDA uhdesinde gerekleecek ayr bir proje ile yrtlecek ve
ED Ynetmelii kapsamndaki ykmllkler ayrca yerine getirilecektir.

Bunun dnda proje kapsamnda olmayan ancak projenin gerekleebilmesi iin
zaruri olan ve proje sahibi veya dier yatrmclar tarafndan gerekletirilmesi
planlanan herhangi bir ekonomik, sosyal ve altyap projeleri bulunmamaktadr.

III.6. Faaliyetin etki alan iinde kalan yerleim birimlerine ait bilgilerin
verilmesi. Kamulatrma, yeniden yerleimin nasl yaplaca, kamulatrma
kapsamnda halk bilgilendirme yntemlerine ilikin bilgi,

Proje gzergh, Avanos ilesi ile ileye bal Yeilz ve Karavezir
mahallelerinden gemektedir. Proje alan ierisinde devletin hkm ve tasarrufu altnda
bulunan orman saylan araziler bulunmamakta olup, ahs arazileri (sulu ve kuru tarm)
bulunmaktadr. Proje Alan ve evresini gsterir 1/25.000 lekli Arazi Varl Haritas
Ek-5te, 1/25.000 lekli Orman Mecere Haritas Ek-6da mevcuttur.

Orman alanlar iin kamulatrma sz konusu olmadndan; proje kapsamnda
yer alan orman saylan arazilerin kullanm iin 6831 Sayl Orman Kanunun 17.
maddesi gereince izin alnacak ve izin i ve ilemleri Orman Genel Mdrlnn
ilgili talimatlar dorultusunda yrtlecektir.

Proje kapsamnda yaplacak olan kamulatrma almalar tamamlanmtr.

4628 sayl Elektrik Piyasas Kanununun 5496 sayl kanunla deiik 15. madde
c fkras gereince; kamulatrma ilemleri Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu (EPDK)
tarafndan yrtlmtr.
ED RAPORU

33
Proje kapsamnda kullanlacak tarm alanlarnn tarm d amala kullanlmas
iin, 19.07.2005 tarih ve 25880 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu hkmleri gereince,
Nevehir l Toprak Koruma Kurulunun uygun gr alndktan sonra Gda, Tarm ve
Hayvanclk Bakanlndan gerekli izinler alnacaktr.

Proje alan ve yakn evresinde yer alan yerleim yerlerinden hibiri proje
faaliyetleri sonucunda su altnda kalmayacaktr. Bu nedenle, proje kapsamnda yeniden
yerleim sz konusu olmayacaktr.

III.7. Dier hususlar.

Bu blmde incelenecek baka bir husus bulunmamaktadr.

ED RAPORU

34

BLM IV

PROJENN NEML EVRESEL ETKLER
VE ALINACAK NLEMLER

ED RAPORU

35
BLM IV: PROJE KAPSAMINDA ETKLENECEK ALANIN BELRLENMES
VE BU ALAN NDEK MEVCUT EVRESEL ZELLKLERN AIKLANMASI (*)
(*) Bu blmde proje iin seilen yerin evresel zellikleri verilirken etki alan
dikkate alnmaldr. Bu blmde sralanan hususlar itibar ile aklanrken, ilgili kamu
kurum ve kurulularndan, aratrma kurumlarndan, niversitelerden veya benzeri
dier kurumlardan temin edilen bilgilerin hangi kurumdan ve kaynaktan alnd raporun
notlar blmnde belirtilir veya ilgili harita, dokman vb. belgeye ilenir. Proje sahibince
kendi aratrmalarna dayal bilgiler verilmek istenirse, bunlardan kamu kurum ve
kurulularn yetkileri altnda olanlar iin ilgili kurum ve kurululardan bu bilgilerin
doruluunu belirten birer belge alnarak rapora eklenir.

IV.1. Projeden etkilenecek alann belirlenmesi, (etki alannn nasl ve neye
gre belirlendii aklanacak ve etki alan harita zerinde gsterilecek)

Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santral Projesi, Nevehir ili,
Avanos ilesi snrlar ierisinde, Kzlrmak zerinde projelendirilmitir. Proje
kapsamnda toplamda yaklak 30.780 m
2
lik alann kullanlmas planlanmaktadr. Proje
almalar srasnda her bir nite iin kullanlacak alan Tablo II.2.1de sunulmutur.

Proje alanna en yakn yerleimler; Cemel-III Reglatrnn 1.800 m
gneybatsnda bulunan Karavezir Mahallesi, yine Cemel III Reglatrnn 3.500 m
kuzeyinde yer alan Yeilz Mahallesi ve Cemel-I Reglatrnn 2.500 m dousunda
yer alan Avanos ilesidir. Yerleim yerlerinin konumlarnn grld 1/25.000 lekli
toporafik harita eklerde sunulmutur (Bkz. Ek-4). Ayrca, proje alan ve yakn
evresinde bulunan yerleim yerleri, proje nitelerine mesafeleri ve ynleri Tablo
II.1.1de verilmitir.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi kapsamnda; Cemel-I, Cemel-
II ve Cemel-III Reglatrleri, Cemel-I, Cemel-II ve Cemel-III Hidroelektrik Santral
binalar, reglatr ve HES yaplarnn inasnn kuru zeminde yaplabilmesi iin
derivasyon yaplar, balk geitleri, antiye alan gibi nitelerin ina edilecektir.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi kapsamnda; inaat
almalarnda beton imalat iin kullanlacak malzemeler Avanaos ilesi ve evresinde
yer alan, ED Ynetmelii kapsamnda gerekli izinleri alnm, ruhsatl krma-eleme
tesisleri ve beton santrallerinden salanacak olup, revize proje kapsamnda beton
santrali ve krma-eleme tesisi kurulmayacaktr.

Projeden etkilenecek alan; proje alannda yaplacak ina almalar srasnda
geici olarak (ina sresince) oluacak; toz, grlt, hareketlilik ve antropojen etkilere
maruz kalacak blgelerdir. Ancak bu etkiler ina almalarnn tamamlanmas ile
biteceinden sreklilik arz etmeyecektir.

Projeden etkilenecek alann belirlenebilmesi iin projeden kaynaklanan evresel,
ekonomik ve sosyal boyutlardaki etkilerin bir arada deerlendirilmesi gerekmektedir. Bu
etkilerin bazlar dorudan, bazlar ise dolayl etkilerdir. Bu kapsamda, Proje nceleme
Alan faaliyetten kaynaklanacak hava emisyonlarnn belirlenmesi, grlt hesaplar,
faaliyet sahasndaki flora-fauna zellikleri, tarm ve orman alanlar, vb. etkenler gz
nnde bulundurularak seilmitir. Buna gre proje alan snrlarndan 1er km uzaklkta
snrlar olan 15 x 2 km
2
lik alan, tesis inceleme alan olarak seilmi ve proje alan ve
evresine ait 1/25.000 lekli toporafik harita zerinde gsterilmitir (Bkz. Ek-4).

Dolaysyla, Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinin etki alan,
projenin ina edilecei alan ve evresi olarak belirlenmitir.
ED RAPORU

36
IV.2. Etki Alan erisindeki Fiziksel ve biyolojik evrenin zellikleri ve doal
kaynaklarn kullanm,

Raporun bu blmnde, projenin etki alan ierisinde yer alan evreye ait fiziksel
ve biyolojik evrenin zellikleri ve doal kaynaklarn kullanm ile ilgili detayl bilgi
verilmi ve deerlendirmeler yaplmtr.

IV.2.1. Meteorolojik ve iklimsel zellikler,

Blgenin Genel klim Koullar

Nevehir yazlar scak ve kurak, klar ise souk ve yal geen tipik karasal
iklim zelliklerini tar. Konya kapal havzasnda kalan Derinkuyu ilesi dnda,
btnyle orta Kzlrmak havzasna girmektedir. Denizden ykseklii 1.259 m dir.

Bu kapsamda proje sahasnn meteorolojik koullarnn deerlendirilmesinde en
yakn meteoroloji istasyonu olan Meteoroloji leri Genel Mdrl, Avanos
Meteoroloji stasyonuna ait 1986-2012 yllar arasndaki rasat kaytlarndan
faydalanlm olup, meteoroloji istasyonu rasat verileri eklerde verilmitir (Bkz. Ek-15).

Scaklk Dalm

Avanos Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre; yllk ortalama scaklk
12,2
o
C, maksimum scaklklarn ortalamas yllk 19

C, minimum scaklklarn
ortalamas ise 5,5
Cdir. Aylk ortalama scakln en dk olduu ay 3,6
C ile Ocak,
aylk ortalama scakln en yksek olduu ay ise 31,9
C ile Austos aydr.

Avanos Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre maksimum scaklk 41,6
C
ile 2000 yl Temmuz aynda, minimum scaklk ise -24
C ile 1991 yl ubat aynda

llmtr. Scaklk verileri Tablo IV.2.1.1de sunulmutur.

Tablo IV.2.1.1. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Uzun Yllar Scaklk Verileri

METEOROLOJK
ELEMAN
AYLAR
O
C
A
K

U
B
A
T

M
A
R
T

N
S
A
N

M
A
Y
I
S

H
A
Z
R
A
N

T
E
M
M
U
Z

A
U
S
T
O
S

E
Y
L
L

E
K
M

K
A
S
I
M

A
R
A
L
I
K

Y
I
L
L
I
K

Ortalama Scaklk
(
o
C)
0.6 1.6 6.3 11.8 16.1 20.7 24.4 24.1 18.8 13.2 6.7 2.9 12.26
Maksimum
scaklklarn
ortalamas (
o
C)
5.4 6.9 12.7 18.6 22.9 27.7 31.7 31.9 27.3 21 13.5 8 18.96
Minimum
scaklklarn
ortalamas (
o
C)
-3.6 -3.2 0.5 5.3 8.8 12.4 15.1 14.7 10 6.3 1.3 -1.3 5.52
Maksimum Scaklk
Gn
2 28 24 23 16 24 30 12 3 1 10 4 30
Maksimum Scaklk
Yl
2010 1989 2008 2008 1988 2007 2000 2007 2007 1999 2010 2010 2000
Maksimum Scaklk
(C)
18.9 23.4 29.2 32.6 33.8 36.2 41.6 40.0 37.0 33.5 24.0 21.2 41,6
Minimum Scaklk
Gn
10 8 15 10 9 20 11 24 28 27 20 27 8
Minimum Scaklk Yl 2002 1991 1987 1997 1986 2000 1998 2012 1992 2001 1988 2002 1991
Minimum Scaklk
(C)
-21.4 -24.0 -15.0 -6.9 0.0 3.8 8.0 7.2 0.0 -4.6 -13.4 -20.0 -24
Kaynak: Avanos Meteoroloji stasyonu, 1986-2012 Verileri

ED RAPORU

37

ekil IV.2.1.1. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Aylk Scaklk Dalmlar Grafii

Ya Dalm

Avanos Meteoroloji stasyonundan alnan 1986-2012 verilerine gre, yllk
ortalama toplam ya miktar 310,5 mmdir. En fazla ya gzlenen ay, 67 mm ile
Haziran, en az ya gzlenen ay ise 11,5 mm ile Austos aydr.

Ya verileri Tablo IV.2.1.2de, verilerin grafiksel olarak gsterimi ise ekil
IV.2.1.4te sunulmutur.

Tablo IV.2.1.2. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Uzun Yllar Ya Verileri

METEOROLOJK
ELEMAN
AYLAR
O
C
A
K

U
B
A
T

M
A
R
T

N
S
A
N

M
A
Y
I
S

H
A
Z
R
A
N

T
E
M
M
U
Z

A
U
S
T
O
S

E
Y
L
L

E
K
M

K
A
S
I
M

A
R
A
L
I
K

Y
I
L
L
I
K

Ortalama Toplam
Ya Miktar (mm)
31.6 32 27.2 38.2 38.7 31.7 7.8 3 9.5 27.9 29 33.9 310.5
Maksimum Ya
Miktar (mm)
35.4 22.6 29.1 26.8 61.3 67 31.7 11.5 21.9 26.2 23.7 39 396.2

-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
Ortalama Scaklk (oC)
Maksimum Scaklklarn
Ortalamas (oC)
Minimum Scaklklarn
Ortalamas (oC)
ED RAPORU

38

ekil IV.2.1.2. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ortalama Toplam Ya Miktar Grafii

Sayl Gnler

Avanos Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre, yllk ortalama kar yal
gnler says 20,2, yllk ortalama kar rtl gnler says 16dr. Ortalama dolulu gnler
says 0,8, ortalama kral gnler says ise 37,1dir. Yllk ortalama sisli gnler says
8,4dr.

Avanos Meteoroloji stasyonuna ait sayl gnler verileri Tablo IV.2.1.3te,
verilerin grafiksel olarak gsterimi ise ekil IV.2.1.3. ve ekil IV.2.1.4te sunulmutur.

Tablo IV.2.1.3. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Sayl Gnler Verileri

METEOROLOJK ELEMAN
AYLAR
O
C
A
K

U
B
A
T

M
A
R
T

N
S
A
N

M
A
Y
I
S

H
A
Z
R
A
N

T
E
M
M
U
Z

A
U
S
T
O
S

E
Y
L
L

E
K
M

K
A
S
I
M

A
R
A
L
I
K

Y
I
L
L
I
K

Kar Yal Gnler Says 5.5 5.3 3.7 0.7 0 0.1 1.6 3.3 20.2
Ortalama Kar rtl Gnler Says 5.7 5.8 1.3 0.1 0.4 2.7 16
Ortalama Sisli Gnler Says 1.9 1.3 0.3 0.1 0.1 0 0.7 1.8 2.2 8.4
Ortalama Dolulu Gn Says 0 0.1 0.2 0.4 0 0.1 0.8
Ortalama Kral Gn Says 7.5 5.4 5.7 0.6 0.1 1.3 8.6 7.9 37.1
Ortalama Orajl Gn Says 0.1 0.1 0.4 2.5 5.3 4.1 1.3 1 1.6 0.8 0.1 0 17.3

0
10
20
30
40
50
60
70
80
Toplam Ya Ortalamas (mm)
Maksimum Ya (mm)
ED RAPORU

39

ekil IV.2.1.3. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Kar Yal ve Kar rtl Gn Saylar Grafii

ekil IV.2.1.4. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Sisli, Dolulu, Kral ve Orajl Gn Saylar Grafii

Rzgr

Avanos Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre yllk ortalama rzgr hz
1,83 m/sndir. Aylk ortalama rzgr hz verileri Tablo IV.2.1.4te, verilerin grafiksel
olarak gsterimi ise ekil IV.2.1.5.te sunulmutur.

Tablo IV.2.1.4. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Uzun Yllar Rzgr Verileri

METEOROLOJK
ELEMAN
AYLAR
O
C
A
K

U
B
A
T

M
A
R
T

N
S
A
N

M
A
Y
I
S

H
A
Z
R
A
N

T
E
M
M
U
Z

A
U
S
T
O
S

E
Y
L
L

E
K
M

K
A
S
I
M

A
R
A
L
I
K

Y
I
L
L
I
K

Ortalama Rzgr
Hz (m/s)
1.7 1.8 2 2 1.9 2 2.1 2 1.8 1.6 1.4 1.7 1.83
0
1
2
3
4
5
6
7
Kar Yal Gnler Says
Kar rtl Gnler Says
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Sisli Gnler Says Ortalamas
Dolulu Gnler Says Ortalamas
Kral Gnler Says Ortalamas
Orajl Gnler Says Ortalamas
ED RAPORU

40

ekil IV.2.1.5. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Aylk Ortalama Rzgr Hz Grafii

- En Hzl Esen Rzgr Yn ve Hz

Avanos Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre maksimum rzgrn yn
SSE (gneygneydou), hz ise 19,5 m/sdir. En hzl esen rzgr yn ve hz verileri
Tablo IV.2.1.5.te, verilerin grafiksel olarak gsterimi ise ekil IV.2.1.6.da sunulmutur.

Tablo IV.2.1.5. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait En Hzl Esen Rzgr Hz ve Yn Verileri

METEOROLOJK
ELEMAN
AYLAR
O
C
A
K

U
B
A
T

M
A
R
T

N
S
A
N

M
A
Y
I
S

H
A
Z
R
A
N

T
E
M
M
U
Z

A
U
S
T
O
S

E
Y
L
L

E
K
M

K
A
S
I
M

A
R
A
L
I
K

Y
I
L
L
I
K

En Hzl Esen
Rzgrn Hz
(m/s)
16.6 18.9 15.9 17.7 16.5 19.5 17.5 16.3 15.5 14.6 16.7 17.6 19.5
En Hzl Esen
Rzgrn Yn
SSE SE SSE E WSW SSE W WSW NE S NNE E SSE


ekil IV.2.1.6. Avanos Meteoroloji stasyonuna ait Maksimum Rzgr Hz Grafii
0
0.5
1
1.5
2
2.5
Ortalama Rzgar Hz (m/s)
0
5
10
15
20
25
Maksimum Rzgr Hz (m/s)
ED RAPORU

41
- Frtnal ve Kuvvetli Rzgrl Gn Says

Avanos Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre yllk ortalama frtnal gn
says 0,3tr. Yllk ortalama kuvvetli rzgrI gn says ise 8,9dur.

Frtnal ve kuvvetli rzgrl gn saylar verileri Tablo IV.2.1.6.da, verilerin
grafiksel olarak gsterimi ise ekil IV.2.1.7.de sunulmutur.

Tablo IV.2.1.6. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Frtnal ve Kuvvetli Rzgrl Gn Saylar Verileri

METEOROLOJK
ELEMAN
AYLAR
O
C
A
K

U
B
A
T

M
A
R
T

N
S
A
N

M
A
Y
I
S

H
A
Z
R
A
N

T
E
M
M
U
Z

A
U
S
T
O
S

E
Y
L
L

E
K
M

K
A
S
I
M

A
R
A
L
I
K

Y
I
L
L
I
K

Frtnal Gnler
Says Ortalamas
0.1 0.1 0.1 0 0 0.3
Kuvvetli Rzgrl
Gnler Says
Ortalamas
0.5 0.4 0.6 1.1 1.1 1.1 1.1
1.
3
0.7 0.3 0.3 0.4 8.9


ekil IV.2.1.7. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Frtnal ve Kuvvetli Rzgrl Gnler Grafii

- Yllk, Mevsimlik, Aylk Rzgr Yn Dalm

Avanos Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre ynlere gre rzgrn
ortalama hz ve esme saylar toplam Tablo IV.2.1.7. ve Tablo IV.2.1.8.de, rzgrn
esme saylarna gre ve rzgr hzna gre yllk rzgr diyagram ekil IV.2.1.8.de
verilmitir.

0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
Frtnal Gnler Says
Ortalamas
Kuvvetli Rzgarl Gnler
Says Ortalamas
ED RAPORU

42
Tablo IV.2.1.7. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ynlere Gre Rzgr Ortalama Hz

YN METEOROLOJK PARAMETRE
AYLAR
YILLIK
O
C
A
K

U
B
A
T

M
A
R
T

N
S
A
N

M
A
Y
I
S

H
A
Z
R
A
N

T
E
M
M
U
Z

A
U
S
T
O
S

E
Y
L
L

E
K
M

K
A
S
I
M

A
R
A
L
I
K

N Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 1.4 1.6 2 1.9 1.6 2.8 2.9 3.3 2.1 1.6 1.4 1.3 1.99
NNE Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 1.6 1.4 2 1.7 1.9 3 3 3.1 2.2 1.3 1.4 1.4 2.00
NE Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 1.7 1.6 1.8 1.7 1.8 2.2 2.6 2.4 1.8 1.5 1.5 1.7 1.86
ENE Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 1.9 2 1.7 1.8 1.7 2.1 2 2 1.8 1.5 1.4 1.9 1.82
E Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 2 2 1.8 1.9 1.7 1.7 1.5 1.6 1.5 1.6 1.7 1.9 1.74
ESE Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 2.2 2.3 2.4 2 1.5 1.6 1.9 1.4 1.6 1.6 1.6 1.9 1.83
SE Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 2.2 2.4 2.5 2.3 1.8 1.5 1.5 1.7 1.7 1.9 1.7 2.4 1.97
SSE Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 2.3 2.7 2 3.2 2 2 1.8 1.5 1.6 1.9 1 3 2.08
S Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 1.8 2 1.9 2.4 2.2 1.9 1.7 1.6 1.8 1.8 1.7 2.1 1.91
SSW Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 2.1 1.9 2.1 2.6 1.9 1.4 1.5 1.4 1.6 1.5 1.3 1.9 1.77
SW Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 1.9 2.1 2.6 2.6 2.8 2.2 2 1.8 2.2 2.3 1.8 2 2.19
WSW Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 2 2.6 2.7 3 2.6 2.2 2.1 2.1 2.3 2.6 2 2.2 2.37
W Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 1.9 2 2.3 2.4 2.1 2.1 2.1 2 2.1 2 1.8 1.8 2.05
WNW Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 1.4 1.8 2.2 2.4 1.8 2 2.3 1.8 1.6 1.8 1.4 1.5 1.83
NW Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 1.4 1.8 2 1.8 2 2.2 2.3 2.2 2 1.7 1.3 1.2 1.83
NNW Rzgrn Ortalama Hz (m/s) 1.4 1.4 1.9 1.5 1.9 2.2 2.4 2.2 1.3 0.9 1.1 1.3 1.63

Tablo IV.2.1.8. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ynlere Gre Rzgr Esme Saylar

YN
METEOROLOJK
PARAMETRE
AYLAR
YILLIK
O
C
A
K

U
B
A
T

M
A
R
T

N
S
A
N

M
A
Y
I
S

H
A
Z
R
A
N

T
E
M
M
U
Z

A
U
S
T
O
S

E
Y
L
L

E
K
M

K
A
S
I
M

A
R
A
L
I
K

N Esme Saylar Toplam 560 489 746 625 734 1105 1651 1838 1023 916 667 518 10872
NNE Esme Saylar Toplam 631 508 485 329 780 813 1078 835 584 428 584 650 7705
NE Esme Saylar Toplam 4244 3355 3288 3136 3747 2921 3195 3443 3823 3918 3997 4133 43200
ENE Esme Saylar Toplam 671 634 457 530 552 413 322 345 465 472 378 748 5987
E Esme Saylar Toplam 1183 959 849 974 1060 1251 1083 1090 1220 983 953 1266 12871
ESE Esme Saylar Toplam 215 225 150 143 154 121 89 134 151 118 154 231 1885
SE Esme Saylar Toplam 928 900 834 734 660 620 631 644 670 652 889 823 8985
SSE Esme Saylar Toplam 89 114 51 104 45 66 24 52 59 81 76 207 968
S Esme Saylar Toplam 512 532 587 532 642 569 670 741 637 641 558 535 7156
SSW Esme Saylar Toplam 121 116 239 149 96 104 113 164 202 101 156 150 1711
SW Esme Saylar Toplam 1848 2001 2806 2769 2413 2263 1900 1965 2270 2390 2084 2069 26778
WSW Esme Saylar Toplam 906 838 1174 1053 703 670 516 507 572 627 769 662 8997
W Esme Saylar Toplam 1364 1320 1468 1619 1519 1467 1367 1397 1248 1459 1325 1238 16791
WNW Esme Saylar Toplam 193 157 199 227 189 179 207 243 164 132 156 153 2199
NW Esme Saylar Toplam 605 703 747 796 908 1070 1028 1000 884 888 539 526 9694
NNW Esme Saylar Toplam 177 156 214 186 244 311 379 279 181 94 192 193 2606

ED RAPORU

43

-1- -2-
ekil IV.2.1.8. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ortalama Rzgr Hzna Gre (1) ve Esme Saylarna Gre
(2) Yllk Rzgr Diyagramlar

Avanos Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre birinci derecede hkim
rzgr yn NE (kuzeydou), ikinci derecede hkim rzgr yn SW (gneybat),
nc derecede hkim rzgr yn W (bat)dr.

Avanos Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre ynlere gre rzgrn
mevsimlik esme saylar toplam Tablo IV.2.1.9.da, esme saylarna gre mevsimlik
rzgr diyagramlar ekil IV.2.1.9.da, ortalama rzgr hzna gre mevsimlik rzgr
diyagramlar ekil IV.2.1.10.da, esme saylarna gre aylk rzgarI diyagramlar ekil
IV.2.1.11.de, ortalama rzgr hzna gre aylk rzgr diyagramlar ise ekil
IV.2.1.12.de verilmitir.

Tablo IV.2.1.9. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ynlere Gre Rzgrn Mevsimlik Esme Toplamlar

METEOROLOJK PARAMETRE LKBAHAR YAZ SONBAHAR KI
N Esme Saylar Toplam 2105 4594 2606 1567
NNE Esme Saylar Toplam 1594 2726 1596 1789
NE Esme Saylar Toplam 10171 9559 11738 11732
ENE Esme Saylar Toplam 1539 1080 1315 2053
E Esme Saylar Toplam 2883 3424 3156 3408
ESE Esme Saylar Toplam 447 344 423 671
SE Esme Saylar Toplam 2228 1895 2211 2651
SSE Esme Saylar Toplam 200 142 216 410
S Esme Saylar Toplam 1761 1980 1836 1579
SSW Esme Saylar Toplam 484 381 459 387
SW Esme Saylar Toplam 7988 6128 6744 5918
WSW Esme Saylar Toplam 2930 1693 1968 2406
W Esme Saylar Toplam 4606 4231 4032 3922
WNW Esme Saylar Toplam 615 629 452 503
NW Esme Saylar Toplam 2451 3098 2311 1834
NNW Esme Saylar Toplam 644 969 467 526

0.00
0.50
1.00
1.50
2.00
2.50
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
0
10000
20000
30000
40000
50000
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
ED RAPORU

44

ekil IV.2.1.9. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Esme Saylarna Gre Mevsimlik Rzgr Diyagram

ekil IV.2.1.10. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ortalama Rzgr Hzna Gre Mevsimlik Rzgr Diyagram

ED RAPORU

45

ekil IV.2.1.11. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Esme Saylarna Gre Aylk Rzgr Diyagram

ekil IV.2.1.12. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ortalama Rzgr Hzna Gre Aylk Rzgr Diyagram

ED RAPORU

46
Nem Dalm

Avanos Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre, yllk ortalama nispi nem
%55.45tir. En yksek aylk ortalama nispi nem % 64,9 ile Ocak aynda, minimum nem
% 1 ile Eyll aynda tespit edilmitir.

Nem verileri Tablo IV.2.1.10.da, verilerin grafiksel olarak gsterimi ise
ekil IV.2.1.13.te sunulmutur.

Tablo IV.2.1.10. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Nem Verileri

METEOROLOJK
ELEMAN
AYLAR
O
C
A
K

U
B
A
T

M
A
R
T

N
S
A
N

M
A
Y
I
S

H
A
Z
R
A
N

T
E
M
M
U
Z

A
U
S
T
O
S

E
Y
L
L

E
K
M

K
A
S
I
M

A
R
A
L
I
K

Y
I
L
L
I
K

Ortalama Nem (%) 64.9 63 58.5 54.7 54.5 48.8 43.2 42.6 47.6 58.1 64.3 65.3 55.45
Minimum Nem (%) 14 6 9 4 9 8 7 4 1 4 10 15 1

ekil IV.2.1.13. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Ortalama Nem Verilerinin Grafiksel Gsterimi

Basn:

Avanos Meteoroloji stasyonu kaytlarna llen en yksek yerel basn 922,8
hPa, en dk yerel basn ise 882 hPa olarak llm olup, ortalama yerel basn
906,51 hPadr. skenderun Meteoroloji stasyonu basn verileri Tablo IV.2.1.11.de,
grafiksel gsterimleri ise ekil IV.2.1.14.te verilmitir.

Tablo IV.2.1.11. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Basn Verileri (hPa)

Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Yllk
Ortalama
Basn
908.1 906.5 905.8 904.7 905.7 904.9 903.3 904.3 906.7 909.1 910.1 909 906.51
Maksimum
Basn
922.8 922 920.6 915.7 914.9 913.9 911.1 910.8 914.1 917.9 920.5 923.3 922.8
Minimum
Basn
885.2 886.3 885.7 890.3 896.2 895.5 896.5 896.3 896.7 899.5 897.3 882 882

0
10
20
30
40
50
60
70
Ortalama Nem (%)
Minimum Nem (%)
ED RAPORU

47

ekil IV.2.1.14. Avanos Meteoroloji stasyonuna Ait Aylk Basn Verileri Grafii

IV.2.2. Jeolojik zellikler,

IV.2.2.1. Blgesel jeoloji, sahann 1/25.000 lekli genel jeoloji haritas,
stratigrafik kolon kesitleri,

Blgenin jeolojisi Neojende ekillenmeye balamtr. Yrenin corafi yapsnn
mimarlar Erciyes, Hasanda ve Melendizlerden oluan volkanlardr. Bu volkanik
dan pskrttkleri maddeler iin tek baca yetmemeye balaynca evrelerinde ikincil
koniler (parazit koniler) olumaya balam ve yrede kkl bykl yeni kraterler
meydana gelmitir. Daha sonra volkanlar, bu ikincil konilerden eitli volkanik maddeler
pskrtmeye devam etmilerdir.

Volkanlardan arta kalan kller, o gnk toporafyann elverili yerlerinde ve
zellikle s gllerde yatay tabakalar halinde st ste ylmlardr. Zamanla kalnlklar
yzlerce metreyi bulan bu kl katmanlar altnda eski temel arazi kaybolmutur. Bu
tabakalarn bnyesinde tften baka; tffit, ignimbrit, lahar, volkan kl, kil, kumta,
arn, aglomera ve bazalt gibi kayalarda bulunmaktadr.

IV.2.2.2. Proje alan jeolojisi, inceleme alanna ait byk lekli (1/5000 ya
da varsa 1/1000 lekli) jeoloji haritas ile proje kapsamndaki nitelerin kesitleri,
harita lekleri ve lejantlar metindekine uygun olmal, yaplan bytme ya da
kltmeler izgisel lekte gsterilmeli, jeolojik harita ve kesitlerin harita alma
tekniine uygun olarak hazrlanmas jeolojik bilgilerin formata uygun olarak
detaylandrlmas),

Proje (nceleme) Alannn Jeolojisi

Proje alan ve yakn evresinde Senozoik dnemine ait Oligosen sonras karasal
kelleri yer alr. Oligosen'de krntl birimlerden oluan Kzlz Formasyonu ve st
Miyosen - Pliyosen zaman aralnda laminal krntllar ve tflerden oluan Tuzky
Formasyonu blgede geni dzlkleri kaplarken, Kuvaterner dnemine ait, Pleistosen
yal aklta, kumta ve silttandan oluan Kzlrmak kelleri, Pleistosen yal eski
alvyon, Holosen yal alvyon yelpazesi, yama molozu ve alvyonlar Kzlrmak
Nehri boyunca yaylm gsterir. Avanos Reglatr Cemel HES sanat yap yerlerinin
tamam Kuvaterner yal alvyonlar zerinde yer almaktadr.

860
870
880
890
900
910
920
930
Ortalama Basn (hPa)
Maksimum Basn (hPa)
Minimum Basn (hPa)
ED RAPORU

48
Proje gzergah ve evresinde yzeyleyen jeolojik birimlerin konumlar, litolojik ve
fiziksel zellikleri yaldan gence doru aada aklanmtr. Proje alan ve evresine
ait genelletirilmi stratigrafik stun kesit ekil IV.2.2.2.1.de, 1/25 000 lekli jeoloji
haritas Ek3te verilmitir.

Stratigrafi

st Miyosen - Pliyosen

Kzlz Formasyonu (Tk)

Krmz arabi renkli, teknesel apraz tabakal, kanal dolgu keli, kumta,
siltta ve amurtandan olumaktadr. Kanal dolgusunda iri-orta taneli, kt
boylanmal, orta-iyi derecede yuvarlaklam akllar egemendir. akllar karbonat
imento ile tutturulmutur. Birimin alt dzeylerinde rgl akarsu ve alvyon yelpazesi
kelleri izlenirken ste doru moloz akmas kelleri egemen olmutur. Tabanda
Arafa yesi ile geilidir. Ortalama kalnl 800 mdir. st Miyosen-Pliyosen yal
rgp Formasyonu altnda yzeylenir (Atabey, E., 1989, MTA).

ekil IV.2.2.2.1. Proje Gzergh Ve evresine Ait Genelletirilmi Stratigrafik Stun Kesiti
Kaynak: Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Yaplabilirlik Raporu, 2011

ED RAPORU

49
Tuzky Formasyonu (Tt)

Sar renkli, ince tabakal ve laminal kumta ve tfit ardalanmasndan
olumutur. Kireta ve kiltalarnda jips kristalleri grlr. Ortalama kalnl 100
mdir. Tabannda Kzlz Formasyonu ile uyumsuzdur. Marnlardan derlenen
rneklerdeki fosillere ve stratigrafik ilikiye gore Tuzky Formasyonu st Miyosen-
Pliyosen yaldr (Atabey, E., 1989, MTA).

Kuvaterner

Kzlrmak kelleri (Q)

2-15 cm boyutunda akl, ince-orta kum tane boyutlu gevek tutturulmu kumta ile
milttandan olumaktadr. Teknesel apraz tabakalanma sk grlr. Tabanda kil
gecikme kelleri izlenir. aklta karbonat imentoludur. Ortalama kalnl 12 mdir.
Tavannda yer alan bazaltlara gre ya olaslkla Pleistosendir (Atabey, E., 1989, MTA).

Eski Alvyon (Qe)

Kzlrmak Nehri kenarlar boyunca, Karacaren ovasnda ve Domsa Deresi
boyunca yzeyleyen eski nehir kelleridir. aklta, kumta, milden oluur. Ortalama
kalnl 10 mdir (Atabey, E., 1989, MTA).

Cemel I-II-III Reglatrleri ve HES Tesisleri Mhendislik Jeolojisi zellikleri

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi kapsamnda reglatr yerleri
ve santral yerlerine ait mhendislik jeolojisi zellikleri aada verilmitir. Cemel
Reglatrleri ve HES evresine ait 1/25.000 lekli jeoloji hatitas ile Cemel I
Reglatr, Cemel II Reglatr ve Cemel III Reglatr yerlerine ait byk lekli
(1/1.000 lekli) jeoloji haritalar ve jeolojik kesitlerleri Ek-3te verilmitir.

Cemel I Reglatr Yeri Mhendislik Jeolojisi zellikleri

Reglatr yerinde, reglatr gvdesi altnda sa sahilde 4.50 m, sol sahilde
11.00 m. kalnlnda alvyon, alvyonun altnda da siltta, silisli kilta, kumta ve
tft ardalanmasmdan oluan Tuzky Fomasyonu (Tt) yer alr.

Reglatr yerinde alvyonun altnda bulunan Tuzky Formasyonunun ortalama
tek eksenli basn dayanm q
u
=53,25 kg/cm
2
, ortalama RQD deeri de %55, Emniyetli
tama gc ise, q(
a
)=13,25 kg/cm
2
dir. Tuzky Formasyonu tama gc deerlerine
gre temel olma nitelii asndan uygun zelliktedir.

Temel kayay oluturan Tuzky Formasyonu ilksel olarak geirimsiz zelliktedir.
Ancak birimin yapsal zellikler (sreksizlikler ve paral krld zonlar) nedeniyle,
birimde yaplan basnl su testi deneylerinde (BST) genelde geirimli-ok geirimli
zellikte olduu tespit edilmitir.

Alvyonda yaplan kazlarda, kaz klas: %60 Ksk, %40 toprak, kaz evi YASS
zerinde: 1 Y/1 D, YASS altnda: 1,5 Y/1 D olarak alnmas uygundur. Temel kayay
oluturan Tuzky Formasyonu'nda ise, kaz klas: %20 Sert Kaya, %50 Yumuak
Kaya, %20 Ksk, %10 Toprak, Kaz evi: 1 Y/2 D olarak alnmas uygundur.

ED RAPORU

50
Cemel I Santral Yeri Mhendislik Jeolojisi zellikleri

Santral binas yerinde, st ksmlarda bloklu kumlu akl niteliinde alvyon,
bunun altnda ise siltta, silisli kilta, kumta ve tfit ardalanmasmdan oluan Tuzky
Formasyonu (Tt) yer alr.

Santral yerinden alnan karot rnekleri zerinde laboratuvarda doal birim arlk
ve serbest basn deneyleri yaptrlmtr. Deney sonularna gre, ortalama Doal
Birim Arlk, y
n
=2,20 gr/cm
3
, ortalama Serbest Basn Dayanm q
u
=50,84 kg/cm
2
dir.
Sondaj kuyularnda ortalama Kaya Kalitesi deeri de, RQD=%54 olarak belirlenmitir.
Emniyetli tama gc ise; q(
a
)=12.20 kg/cm bulunmutur.

Santral yerinde temel kayay oluturan Tuzky Formasyonu tama gc
deerine gre temel olma nitelii asndan uygun zelliktedir. Ayrca temel kotuna
kadar yaplacak kaz sonucunda kaldrlan malzemenin arl, temel kayay oluturan
birimlerin tama gcn olumlu ynde etkilemektedir.

zerinde: 1 Y/1 D, YASS altnda: 1,5 Y/1 D olarak alnmas uygundur. Temel kayay
oluturan Tuzky Formasyonu'nda ise kaz klas: %20 Sert Kaya, %50 Yumuak Kaya,
%20 Ksk, %10 Toprak, Kaz evi: 1 Y/2 D olarak alnmas uygundur.

Cemel II Reglatr Yeri Mhendislik Jeolojisi zellikleri

Cemel II Reglatr yerinde Reglatr yerinde, reglatr gvdesi altnda 4.60 m.
kalnlnda alvyon, alvyonun altnda da siltta, silisli kilta, kumta ve tft
ardalanmasndan oluan Kzlz Formasyonu (Tk) yer alr. Reglatr yerinde, reglatr
gvdesi altnda yer alan bloklu killi kumlu akl niteliindeki alvyonda tama gc,
sondaj kuyularnda yaplan SPT deneyi sonularna gre, q
a
(em)=3.18 - 3,24 kg/cm
arasnda, bu deere karlk oturma miktar, S=16,11-16,45 mm arasnda bulunmutur.
Reglatr yerinde alvyonun altnda kilta-kumta ardalanmasndan oluan Kzlz
Formasyonu'nda tama gc; qa(
e
m)=2,58 - 3,68 kg/cm
2
arasnda bulunmutur.

Temel kayay oluturan Kzlz Formasyonu ilksel olarak geirimsiz zelliktedir.
Ancak birimin yapsal zellikleri (sreksizlikler ve paral krld zonlar) nedeniyle,
birimde yaplan basnl su testi deneylerinde (BST) genelde geirimli-ok geirimli
zellikte olduu tespit edilmitir.

zerinde: 1 Y/l D, YASS altnda: 1,5 Y/l D olarak alnmas uygundur. Temel kayay
oluturan Tuzky Formasyonu'nda kaz klas: %20 Sert Kaya, %50 Yumuak Kaya,
%20 Ksk, %10 Toprak, Kaz evi: 1 Y/2 D olarak alnmas uygundur.

Cemel II Santral Yeri Mhendislik Jeolojisi zellikleri

Cemel II santral yeri 900,90 m kotunda, kilta-kumta ardalanmasndan
oluan Kzlz Formasyonu zerinde yer almaktadr. Santral yerinde alvyon ve
rezidel zemin gibi birimler kaldrlarak santral yaps temel kaya zerine oturtulacaktr.
Santral yerinde kaya kalitesi deeri RQD=%55 olarak belirlenirken, temel kayann
tama gc; q
a
(
em
)=6,61-6,93 arasnda bulunmutur.

Santral yerinde temel kayay oluturan kilta-kumta ardalanmasmdan oluan
Kzlz Formasyonu tama gc deerine gre temel olma nitelii asndan uygun
zelliktedir. Ayrca temel kotuna kadar yaplan kaz sonucunda kaldrlan malzemenin
arl, temel kayay oluturan birimlerin tama gcn olumlu ynde etkilemektedir.
ED RAPORU

51
Alvyonda yaplacak kazlarda, kaz klas: %60 Ksk, %40 toprak, kaz evi
YASS zerinde: 1 Y/l D, YASS altnda: 1,5 Y/l D olarak alnmas uygundur. Temel
kayay oluturan Tuzky Formasyonu'nda kaz klas: %20 Sert Kaya, %50 Yumuak
Kaya, %20 Ksk, %10 Toprak, Kaz evi: 1 Y/2 D olarak alnmas uygundur.

Cemel III Reglatr Yeri Mhendislik Jeolojisi zellikleri

Cemel III Reglatr yerinde, reglatr gvdesi altnda 6,00 m kalnlnda
alvyon, alvyonun altnda da kilta, siltta ara dzeyli tftten oluan Tuzky
Formasyonu(Tt) yer alr. Reglatr gvdesi altmda yer alan killi kumlu akl ve akll kil
niteliindeki alvyonda tama gc, q
a
(
em
)=3,33 - 4,91 kg/cm, bu deere karlk
oturma miktar, S=13,68 - 15,98 mm bulunmutur. Tuzky Formasyonu'nda ise
emniyetli tama gc q
a
(em)=3,36 kg/cm olarak bulunmutur.

Reglatr yerinde, bloklu kumlu akl niteliindeki alvyon ile kilta, siltta ara
seviyeli tfitlerden oluan Tuzky Formasyonu tama gc deerlerine gre temel
olma nitelii asndan uygun zelliktedir.

Alvyon, permeabilite deerlerine gre genel olarak geirimli-ok geirimli
zelliktedir ve tamam kaldrlacaktr. Temel kayay oluturan Tuzky Formasyonu ilksel
olarak geirimsiz zelliktedir. Ancak birimin yapsal zellikleri (sreksizlikler ve paral
krkl zonlar) nedeniyle, yaplan basnl su testi deneylerinde (BST) yer yer geirimsiz
seviyeler grlmesine karn, genelde geirimli - ok geirimli zellikte olduu
grlmtr.

Alvyonda yaplacak kazlarda, kaz klas: %60 Ksk, %40 toprak, kaz evi
YASS zerinde: 1 Y/1 D, YASS altnda: 1,5 Y/1 D olarak alnmas alnmas uygundur.

Cemel III Santral Yeri Mhendislik Jeolojisi zellikleri

Santral binas yerinde, st ksmlarda bloklu kumlu akl niteliinde alvyon,
bunun altnda ise kilta, siltta ara seviyeli tfitten oluan Tuzky Formasyonu(Tt) yer
alr.

Santral yerinde temel kayann tama gc, temel kayamn tek eksenli basn
dayanm RQD deerine gre indirgenerek q
a
(
em
) = 1,24 kg/cm, tek eksenli basn
dayanm, RQD ve ktle faktr ilikisinden q
a
(em)=1,41 kg/cm bulunmutur.
eksenli basm dayanm deerine gre ise, tama gc kapasitesi olduka yksek
olup, q(
a
)=12134,6 kPa(123,74 kg/cm ) olarak bulunmutur.

Temel kayay oluturan Tuzky Formasyonu'nda kaz klas: %10 Sert Kaya, %50
Yumuak Kaya, %20 Ksk, %20 Toprak, Kaz evi: 1 Y/2 D olarak alnmas uygundur.

Santral yerinde, temel kayay oluturan kilta, siltta ara seviyeli tfitlerden
oluan Tuzky Formasyonu ilksel olarak geirimsiz zelliktedir. Ancak birimin
bnyesindeki sreksizlikler ve paral krkl zonlar nedeniyle, birimde yaplan basnl
su testi deneylerinde (BST) yer yer geirimsiz olmasma karn genelde geirimli-ok
geirimli zellikte olduu grlmtr.

Kesin Proje Aamasnda Yaplacak Jeolojik-Jeoteknik almalar

Proje inaat aamas ncesi kesin proje aamasnda tm sanat yap yerlerinde
gerekli jeolojik - jeoteknik ettler yaplm olup, hazrlanm olan jeolojik-jeoteknik ett
raporlarnn sonular ve neriler blmleri ile bu blmde belirtilen jeolojik riskler iin
alnmas gerekli inaat nlemlerine reglatr ve santral yerlerinde uyulacaktr.
ED RAPORU

52
Kesin proje aamasnda tm sanat yap yerlerinde yeterli say ve derinlikte temel
aratrma (jeolojik-jeoteknik ett) sondajlar ile yerinde arazi ve laboratuar deneyleri
yaplm olup yaplaan bu almalar yle zetlenebilir.

Reglatr yerlerinde geirimli olan ve tama gc dk olan alvyon ve ana
kayann ayrm ksmlar tamamen kaldrlarak reglatrler anakaya zerinde
oturtulacaktr. Reglatr yerlerinde anakayann geirimlilik durumu sondajlar esnasnda
yaplacak olan BST (Basnl Su testi) ile belirlenecek ve uygun zemin iyiletirme
yntemleri (enjeksiyon vb.) ile geirimsizlik salanacaktr. Ayrca sondajlar esnasnda
yaplacak olan yerinde arazi ve laboratuar deneyleri ile temel (anakaya) kayann tm
jeoteknik zellikleri (tama gc, oturma, svlama, kayalarn ayrma derecesi ve
kalnl vb.) belirlenecektir.

Reglatr yerlerinde yaplacak kazlardan nce yaplacak yama stabilite
analizleri ile reglatr evresindeki jeolojik birimlerin kaz klaslar ve gvenli ev
oranlar belirlenecek, blgede olmu ve olmas muhtemel eski, potansiyel ve olas
heyelan (toprak, kaya dmesi) durumu deerlendirilerek gerekli tm tedbirler
alnacaktr.

IV.2.2.3. Kitle hareketleri (heyelan/moloz akmas), duyarllk analizi, heyelan
risk haritas, heyelan ya ilikisi

Heyelanlar genelde uygun morfoloji ve litolojik artlar bir araya geldiinde
olumakta olup zellikle dik yama ve ykseltileri oluturan volkanik kkenli kayalarn
atmosferik artlarda fiziksel ve kimyasal bozunmalar sonucu kayalarn zerinde
oluan ayrma zonlar yksek eim ve yamur suyunun etkisiyle kolayca kaya
dmelerine ve toprak kaymalarna sebep vermektedir.

MTA Genel Mdrl Jeoloji Ettleri Dairesinden proje alannn yer ald
blgenin byk lekli saysal (1/25.000) heyelan paftas temin edilmitir. Sz konusu
pafta ve haritalar incelendiinde, Proje sanat yap yerlerinin bulunduu blgede
herhangi bir kitle hareketleri bulunmamakta olup en yakn proje alanndan yaklak
olarak 7 km uzaklkta yer almaktadr. Proje alannn yer ald 1/25.000 lekli heyelan
haritas ekil IV.2.2.3.1. de verilmitir.

Dolaysyla, proje alannda yaplan gzlemsel jeolojik ettlerde mevcut durumda
reglatr yerlerinde ve evresinde herhangi bir durayllk ve yama stabilite problemi
gzlenmemitir. Proje kapsamnda yzeyde ina edilecek reglatrler ve santral
yerinde ekil IV.2.2.3.1. de verilen byk lekli heyelan haritasnda grld gibi
aktif ya da pasif herhangi bir kitle hareketi (heyelan) bulunmamaktadr.

Ayrca reglatr ve santral yerlerinde gevek ve dayanmsz olan yama molozu,
kaya ayrma zonu, toprak rts gibi malzemelerin her zaman heyelan riski tad
gz nne alnarak bu alanlarda olas heyelan geometrisini ortaya koymak amacyla
gerekli jeoteknik almalar yaplm jeolojik birimlerin kaz klas ve gvenli ev oranlar
belirlenmi, blgede olmu ve olmas muhtemel eski, potansiyel ve olas heyelan
(toprak, kaya dmesi) durumu deerlendirilerek inaat tamamlanm olan sanat yap
yerlerinde gerekli tm tedbirler alnm ve naat yaplacak olan sanat yap yerleride de
gerekli tm nlemler alnacaktr.

ED RAPORU

53

ekil IV.2.2.3.1. Proje Alan Ve evresi Heyelan Risk Haritas
Kaynak: MTA, 2007

Proje
Alan
ED RAPORU

54
IV.2.2.4. Proje snrlar iindeki alan iin yama stabilitesi, yamalardaki
kayma hareketlerini gsteren harita, kayma analizi (hafriyat at olmas
durumunda da uygulanmaldr),

Proje alannda yaplan gzlemsel jeolojik ettlerde reglatr yerlerinde ve
evresinde herhangi bir durayllk ve yama stabilite problemi gzlenmemitir. Ancak
reglatr ve santral yerlerinde gevek ve dayanmsz olan yama molozu, kaya
ayrma zonu, toprak rts gibi malzemelerin her zaman heyelan riski tad gz
nne alnarak bu alanlarda olas heyelan geometrisini ortaya koymak amacyla gerekli
jeoteknik almalar yaplm jeolojik birimlerin kaz klas ve gvenli ev oranlar
gerekli tm nlemler alnacaktr. Proje alan ve evresi heyelan risk haritas ekil
IV.2.2.3.1.de verilmitir.

IV.2.2.5. Depremsellik ve doal afet potansiyeli,

Proje alan, Mlga Bayndrlk ve skn Bakanlnn Trkiye Deprem Blgeleri
Haritasna gre 3. Derece Deprem Blgesi ierisinde yer almaktadr. Nevehir ilinin
depremsellik haritas ekil 4.1. de verilmitir.

ekil IV.2.2.5.1. Nevehir li Depremsellik Haritas
Kaynak: www.deprem.gov.tr

Proje
Alan
ED RAPORU

55
Proje kapsamndaki tm inaat almalar; Mlga Bayndrlk ve skn
Bakanlnn 06.03.2007 tarih ve 26454 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelik ve bu
Ynetmelikte deiiklik yaplmasna dair 03.05.2007 tarih ve 26511 sayl Resmi
Gazetede yaymlanan Ynetmelik hkmlerine uygun olarak yaplacaktr.

Nevehir li, kuzeyi 3.derece, gneyi 4. derece deprem kuanda olup
gnmze kadar hayat olumsuz etkileyecek kayda deer deprem olmamtr. Nevehir
yaknnda aktif bir fay hatt yoktur. Ancak, Krehir ve Kayseri gibi blgesel deprem
sahalarnn etkisinde kalabilir. En nemli fay, Hrkada gneyinde, Civelek-Gmkent
arasnda 20 km uzunluundaki krk hattr.

Tektonik

Nevehir ve civar, Hersinyen ve Alp Orojenezleri etkisinde kalmtr. Tektonik
etkinlik nedeniyle yrede kvrmlar ve faylar olumutur. En nemli fay, Hrkada
gneyinde, Civelek-Gmkent arasnda 20 km uzunluundaki krk hattdr. Dier
belirgin faylardan biri de, Keialat Tepe'den K-G dorultulu uzanan, dorultu atml sol
ynl faydr. Kzlz Formasyonu, Hrkada ile Yiren Da arasnda bir kelme
havzas senklinali oluturmaktadr.

st Miyosen'de Afrika Arap Levhas ile Anadolu Levhas arpmas sonras
balayan volkanizma ile blgede volkanik faaliyet izlenmitir. Miyosen dneminde
volkanizma, blgesel tektonik yapnn kontrolnde gereklemi ve volkanik k
merkezleri, koni dizilimleri, alma atlaklar bu yapya uygun olarak gelimitir. atlak
dzlemi lmlerinin gl diyagramna gre, atlak dorultularnn egemen yn; Kzlz
Formasyonunda K 60
0
/ 70
0
B dorultusunda, Tuzky Formasyonunda K 0
0
20
0
B, K
20
0
30
0
D ve K 60
0
- 70
0
D dorultularndadr. Diyagram analizlerinden ise Kzlz
Formasyonu ve Tuzky Formasyonunu etkileyen skma kuvvetinin farkl ynde
olduu ve blgede iki farkl deformasyon evresinin varl ortaya konulmutur. Proje
alan ve evresine ait diri fay haritas ekil IV.2.2.5.2. de verilmitir.

Blgenin tektonik yapsn oluturan faylar Kuzeybat - Gneydou, Kuzeydou -
Gneybat ve Kuzey - Gney dorultulu olarak gelimitir. Fay dzlemleri olarak genel
gidi yaklak Kuzeybat - Gneydou dorultulu, Gneybat eimlidir. Proje alan
dnda, MTA Diri Fay Haritas (1992) zerinde aktif olarak tanmlanm olan ayn
dorultu ve eimde Gmkent Fay yer almaktadr.

ED RAPORU

56

ekil IV.2.2.5.2. Proje Gzergh Ve evresine Ait Diri Fay Haritas
Kaynak: MTA, 2011

IV.2.2.6. Jeoteknik ett raporu (proje kapsamndaki tm nitelerin detayl
joteknik ettleri),

Proje inaat aamas ncesi kesin proje aamasnda tm sanat yap yerlerinde
gerekli jeolojik - jeoteknik ettler yaplm olup, hazrlanm olan jeolojik-jeoteknik ett
raporlarnn sonular ve neriler blmleri ile bu blmde belirtilen jeolojik riskler iin
alnmas gerekli inaat nlemlerine reglatr ve santral yerlerinde uyulacaktr.

Ayrca yaplm olan jeolojik-jeoteknik ettler nda proje kapsamnda yer alan
reglatr ve santral yerlerine ait detayl mhendislik jeolojisi deerlendirmeleri ile jeoloji
haritalar ve kesitleri Blm IV.2.2.2. ile Ek-3te verilmitir.
Proje
Alan
ED RAPORU

57
IV.2.3. Hidrojeolojik zellikler (yer alt su seviyeleri; halen mevcut her trl
keson, derin, artezyen vb. kuyu; emniyetli ekim deeri; suyun fiziksel, kimyasal,
bakteriyolojik zellikleri; yeralt suyunun mevcut ve planlanan kullanm, debileri,
proje alanna mesafeleri),

Proje alan evresinde yzeyleyen Kzlz ve Tuzky Formasyonlarnn kumlu ve
akll seviyeleri yeraltsuyu bulundururken, Tuzky Formasyonuna ait sar renkli tfl
seviyeler, ikincil gzeneklilikleri iyi gelimemi ve yeraltsuyu bakmndan zayf
birimlerdir. Yeraltsuyu bakmndan en nemli birimler ise, Kzlrmak Nehrinin
oluturduu ve blgede geni yaylm gsteren Kuvaterner yal iri kum ve akllarn
hakim olduu alvyonlardr.

Blgede beslenim; yatan, yzeysel aktan ve yeraltndan ie ak suretiyle
olmaktadr. Yalar Kuvaterner alvyonlar ile Kzlz ve Tuzky Formasyonlarna ait
kumlu, akll seviyelerden szlerek yeraltsuyunu beslemektedirler.

Nevehir il snrlar iinde Acgl Karacaren ve Avanos Sevinli - Glbalar
jeotermal alanlar bulunmakta olup Avanos Sevinli - Glbalar jeotermal alan proje
alannn yaklak 5 km dousunda yer almaktadr.

IV.2.4. Hidrolojik zellikler (yzeysel su kaynaklarndan deniz, gl, dalyan
akarsu ve dier sulak alanlarn fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik
zellikleri, bu kapsamda akarsularn debisi ve mevsimlik deiimleri, taknlar,
su toplama havzas oligotrofik, mezotrofik, trofik, distrofik olarak
snflandrlmas, sedimantasyon, drenaj, tm su kaynaklarnn ky
ekosistemleri),

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi yeri, Trkiye genelinde
ayrlm olan su havzalarndan Kzlrmak havzasnn orta ksmnda yer alr. Projenin
zerinde yer ald Kzlrmak Nehri yal dnemler ile bahar aylarnda yaklak 0,50 -
1,00 metre civarnda kabarmakta ve yatan geniletmektedir. Kzlrmak Nehrinin
Avanos reglatr yerindeki ya alan 19.613,00 kmdir.

Kzlrmak Nehri; Sivas lindeki Kzldadan doar. Kzlrmak Nehri yurdumuz
iindeki en uzun akarsudur. Byk bir yay izerek birok il ve ileyi geer ve Samsun li
Bafra lesinden Karadenize dklr. Irmak yata boyunca bulunan kum - akl oca
iletmelerinin yataktan rastgele malzeme almas sonucunda, yatak olduka genilemi
ve yatak boyunca kk gller olumutur.

IV.2.5. Su toplama havzas ile ilgili, projenin yaplaca akarsuya ilikin en
az 10 yllk aylk maksimum, aylk minimum ve aylk ortalama debilerinin m
3
/sn
olarak verilmesi,

Kzlrmak Nehri zerinde kurulmas planlanan Avanos Reglatr ve Cemel HES
Projesi iin tm akm deerlendirmeleri Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize
Fizibilite Raporu, 2011den alnmtr.

Avanos Reglatr kesit alannda 1980-2009 yllar arasnda kalan 30 yllk
dneme ait gzlenen aylk ortalama akm deeri 67,56m
3
/s, en dk aylk ortalama
akm deeri 24,78 m
3
/s ve en yksek aylk ortalama akm deeri 144,52 m
3
/s dir.
Avanos Reglatr akarsu kesit alanlarnda 1980-2003 yllar arasnda gzlenen aylk
akm deerleri Tablo IV.2.5.1.de verilmi olup detaylar Ek-10da bulunan Ekosistem
Deerlendirme Raporunda mevcuttur.

ED RAPORU

58
Tablo IV.2.5.1. Avanos Reglatr (Cemel-I) Akarsu Kesit Alanlarnda 1980-2003 Yllar Arasnda Gzlenen
Aylk Akm Deerleri (m
3
/s).

IV.2.6. Projenin yer ald havzann su kullanm durumu, (ime kullanma
suyu amal herhangi bir su kayna havzasnda kalp kalmad, ya-ak
ilikisi, ekolojik potansiyeli, projenin kurulaca su kaynann/kaynaklarnn
uzun yllara ait aylk ortalama deerleri (m
3
/sn) ),

Avanos Reglatr ve Cemel HES projesi yeri, Trkiye genelinde ayrlm olan
su havzalarndan Kzlrmak Havzasnn orta ksmnda yer almakta olup, Avanos
meteoroloji istasyonunun verilerine gre projenin bulunduu yerdeki ortalama ya
331,70 mm olup, bu deer Trkiye ortalamas olan 643 mmden olduka dk bir
deerdir.

Proje alannn yaklak 11 km kuzeybatsnda sulama amal kurulan Ayhanlar
baraj yer almaktadr. Proje alan yakn evresinde yakn evresinde gl ve glet
bulunmamakla birlikte proje alan ime ve kullanma suyu temin edilen herhangi bir kta
ii yzeysel su kayna havzasnda kalmamaktadr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES projesi hidrolojik ve hidrojeolojik
deerlendirme raporu kapsamnda kullanlan aylk ortalama akm deerleri Tablo
IV.2.6.1.de verilmitir.

Tablo IV.2.6.1. Avanos Reglatr Aylk Ortalama Akm Deerleri (m
3
/s).

Kaynak: DS Genel Mdrl, 12.Blge Mdrl
EKM KASIM ARAUK OCAK UBAT MART NSAN MAYS HAZRAN TEMMUZ AUSTOS EYLL ORT
ORT 46,06 46,25 50,67 49,24 47,04 73,24 155,23 137,63 70,66 46,13 44,55 43,99 67,56
MN 13,27 16,93 22,17 23,92 26,13 46,14 41,71 45,72 41,06 12,10 1,72 6,50 24,78
MAX 60,76 58,01 80,00 65,27 64,54 213,24 522,65 338,61 156,14 58,44 58,65 57,89 144,52
YIL EKM KASIM ARALIK OCAK UBAT MART NSAN MAYIS HAZRAN TEMMUZ AUSTOS EYLL ORT
1980 40,98 47,71 46,10 46,36 46,60 82,52 374,07 338,61 73,51 40,64 41,45 40,99 101,63
1981 43,30 41,74 50,18 48,47 42,22 152,19 169,95 181,95 125,44 47,63 42,64 45,79 82,63
1982 44,03 46,11 45,93 42,33 37,98 63,22 312,52 141,65 62,21 40,61 40,98 40,03 76,47
1983 42,06 41,43 46,40 43,41 39,75 51,54 122,11 145,91 77,78 50,91 46,10 42,61 62,50
1984 50,53 55,25 63,51 56,65 54,16 149,23 210,83 164,02 55,71 40,81 47,41 42,37 82,54
1985 45,07 43,19 44,36 43,58 44,90 50,02 187,20 125,13 50,81 46,74 43,86 43,17 64,00
1986 48,22 52,51 52,33 51,02 52,08 65,37 137,75 136,70 122,42 43,07 42,49 41,93 70,49
1987 43,65 47,45 48,36 52,53 54,09 53,92 246,29 180,42 73,07 45,10 45,83 44,32 77,92
1988 45,08 46,29 56,86 50,59 44,67 213,24 522,65 234,82 156,14 56,15 45,58 44,79 126,41
1989 53,80 54,37 80,00 65,27 53,16 202,22 97,87 46,20 49,44 45,50 45,40 43,98 69,77
1990 47,62 47,19 69,02 51,67 48,60 56,25 92,70 225,37 63,17 43,99 43,46 43,27 69,36
1991 47,87 47,34 49,12 48,97 45,49 51,26 100,33 129,00 56,20 45,24 44,80 44,15 59,15
1992 48,29 47,43 48,91 48,48 45,62 49,40 101,16 116,25 67,54 54,43 46,09 43,75 59,78
1993 49,24 48,87 47,16 48,67 48,64 63,87 448,63 299,71 132,39 47,35 44,66 44,40 110,30
1994 49,07 49,66 51,01 51,76 48,13 48,93 47,57 47,44 41,06 44,20 44,93 43,97 47,31
1995 44,48 44,37 46,62 52,60 55,33 54,00 45,78 141,23 55,39 45,03 41,94 41,11 55,66
1996 44,90 44,86 49,20 51,23 47,86 52,04 224,94 205,54 58,78 44,67 42,52 42,92 75,79
1997 46,63 46,77 48,85 52,46 46,25 49,38 55,84 55,55 52,55 43,20 42,24 41,77 48,46
1998 47,74 46,79 50,57 51,73 49,11 49,53 273,31 328,16 147,41 43,84 41,85 40,83 97,57
1999 43,89 43,29 45,93 48,35 42,79 49,15 187,60 106,07 56,82 43,73 43,77 42,46 62,82
2000 45,52 44,89 47,75 47,04 43,90 46,14 160,88 247,03 72,61 42,52 40,74 40,49 73,29
2001 43,11 42,44 45,94 49,47 46,47 48,51 41,71 45,72 45,17 45,97 45,22 45,61 45,44
2002 48,96 49,69 51,16 52,21 48,79 54,77 54,31 47,81 47,54 47,88 47,72 49,46 50,03
2003 51,89 52,00 55,76 55,41 52,64 54,57 58,76 63,74 52,80 50,94 52,87 53,16 54,55
2004 54,94 56,43 60,35 61,23 59,65 69,41 62,78 62,75 58,61 58,44 58,65 57,89 60,09
2005 21,95 16,93 22,17 34,19 32,92 61,09 65,93 64,60 57,58 56,54 57,06 56,35 45,61
2006 60,76 41,82 29,95 23,92 30,79 61,10 65,25 63,24 54,08 53,54 52,99 52,21 49,14
2007 56,59 57,53 58,80 59,94 57,81 68,68 67,27 67,59 47,93 12,10 1,72 6,50 46,87
2008 13,27 25,14 46,64 24,49 26,13 59,73 62,54 59,73 54,68 53,77 53,98 53,21 44,44
2009 58,31 58,01 61,28 63,22 64,54 66,04 58,24 56,97 50,94 49,29 47,68 46,11 56,72
ORT 46,06 46,25 50,67 49,24 47,04 73,24 155,23 137,63 70,66 46,13 44,55 43,99 67,56
ED RAPORU

59
IV.2.7. Yzeysel su kaynaklarnn mevcut ve planlanan kullanm, varsa
havza zellii (ime, kullanma, sulama suyu, elektrik retimi, baraj, gl, glet, su
rnleri retiminde rn eidi ve retim miktarlar), proje alannn ime ve
kullanma suyu temin edilen kta ii yzeysel su havzasnda kalp kalmad, sz
konusu derenin herhangi bir ime suyu kaynan besleyip beslemedii, sz
konusu dereden ime ve kullanma suyu alnp alnmad,

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi yeri, Trkiye genelinde ayrlm olan
su havzalarndan Kzlrmak havzasnn orta ksmnda yer almakta olup, Cemel I-II ve
III Reglatrleri su kaynan Kzlrmak Nehri oluturmaktadr.

Proje alannn yaklak 11 km kuzeybatsnda Ayhanlar Baraj yer almaktadr.
Proje alan yakn evresinde yakn evresinde gl ve glet bulunmamakla birlikte proje
alan ime ve kullanma suyu temin edilen herhangi bir kta ii yzeysel su kayna
havzasnda kalmamaktadr.

Tablo IV.2.7.1. Ayhanlar Barajnn zellikleri

Ad AYHANLAR
Yeri Nevehir
Akarsu Kzlz
Ama Sulama
naatn Balama-Biti Yl 1996 - 2000
Gvde Dolgu Tipi Toprak
Gvde Hacmi 1200 dam
3

Ykseklik (Talvegden) 44 m
Normal Su Kotunda Gl Hacmi 22 hm
3

Normal Su Kotunda Gl Alan 3 km
2

Sulama Alan 1773 ha
G MW
Yllk retim GWh
Kaynak: DS Genel Mdrl

Proje alannda 2012 ylnda yaplan Su Kullanm Haklar raporu kapsamnda
yaplan azriz ettlerinde; Cemel-I Reglatr ile Cemel-II glalan ve Cemel-II
Reglatr ile Cemel-III glalan arasnda kalan mansap su haklar ynnden
etkilenecek olan arazilerin I. snf (Mlga KHGM ) Sulu Tarm ve Bahe Arazileri
olduu, reglatrler ile gl alanlar arasnda; ime-kullanma suyu dnda deirmen,
YAS sulamas ve balklk tesisi vb. herhangi bir tesis bulunmad tespit edilmitir.

Proje alannda nehir kaynakl herhangi bir ime suyu tesisi zarar grrse veya
kaynaklarda kuruma olursa, projeden etkilendii resmi makamlarca dorulandktan
sonra faaliyet sahibi ile gerekli zmler retilecektir. Bunlarn dnda nehir yatandan
kaynakl baka bir su kullanm hakknn olmad tespit edilmitir. Ettler srasnda
dikkatten kaan herhangi bir sulama veya su hakkna konu olacak bir durum olursa bu
konuda her trl sorumluluk faaliyet sahibine ait olacak olup, ihtiya duyulan su yataa
braklacaktr. Proje alan iin hazrlanm sz konusu Su Kullanm Haklar Planlama
Raporu Ek-11de verilmitir.

Proje alan evresinde yer alan mevcut su kullanm durumu, planlanan ve mevcut
sulama tesisleri ekil IV.2.7.1. de verilmitir.

ED RAPORU

60

ekil IV.2.7.1. Proje Alan Ve evresi Mevcut Su Kullanm Durumu, Planlanan Ve Mevcut Sulama Tesisleri
Kaynak: DS, 2006

IV.2.8. Toprak zellikleri ve kullanm durumu (toprak yaps, arazi kullanm
kabiliyeti, snflamas, tama kapasitesi, yama stabilitesi, kayganlk, erozyon,
toprak ileri iin kullanm, doal bitki rts olarak kullanlan mera, ayr vb.),

Toprak Yaps

Nevehir li topraklar volkanik tflerden meydana gelmitir. Dolaysyla geirgen
bir yapya sahiptir. Yaplan almalarla Nevehir tarm topraklarnn %85i tnl, % 9u
killitnl, %2si killi ve %4 kumlu bnyeye sahiptir. Nevehir li topraklarnn Kozakl,
Glehirin bats, Derinkuyu merkez ve evresi, Avanosun kuzey kesimlerindeki
araziler 1., 2., 3. snfa giren arazilerdir ve her trl tarma uygundur. rgp ve evresi
ile Merkez ilenin byk bir ksmnda 6. snf topraklar vardr. Tarma elverili olmayan
bu topraklar nedeniyle bu blgelerde ancak vadi iinde ekim yaplmaktadr. Btn
blgelerde topraklarn verimi iklim artlarna zellikle de yalarn durumuna gre
deimektedir. Karakterleri itibaryla toprak gruplarn aadaki ekilde ayrmak
mmkndr.
Proje
Alan
ED RAPORU

61
Tablo IV.2.8.1. Genel Arazi Dalm

Arazi Varl Alan (Ha.) %
Ekilebilir Arazi 352.218 65,5
Orman Arazisi 7.056 1,3
ayr Mera 71.624 13,2
Tarma Elverili Olmayan
Arazi
107.732 20
Toplam Arazi 538.630 100
Kaynak: l evre Durum Raporu, 2010

Kahverengi Topraklar
Orta Anadolunun yaygn toprak tr olan kahverengi topraklar Nevehirde ok
geni alanlarn kaplamaktadr. Organik madde ihtiva eden topraklarda tabii vejetasyon
olarak orta boylu ayr otlar hakimdir. Fakat bu topraklarn byk blmnde tahl
ekilmektedir.

Regosal Topraklar
Nevehirde kahverengi topraklardan sonra en byk toprak grubu regosal
topraklardr. Volkanik karakterli olan bu topraklara zellikle rgp-Nevehir yresinde
rastlanmaktadr. Doal vejetasyon ayr otlar ve gevenler olmakla birlikte, eimin
elverili olduu kesimlerde sebze tarm yaplabilmektedir.

Krmz Kahverengi Topraklar
Genel zellikleri kahverengi topraklara benzer. Scak iklimin yol at oksitlenme
nedeniyle kahverengi topraklar krmzms bir renk almtr. Bu topraklarn byk bir
blmnde ba-bahecilik yaplmaktadr.

Kiresiz Kahverengi Topraklar
Genel olarak kahverengi topraklarda stte organik madde, altta ise kire birikimi
grlr. Kiresiz kahverengi topraklar ise kaln bir st tabaka ve kil birikimli bir alt
tabakadan oluur. Doal vejetasyon seyrek allardr.

Alviyal Topraklar
Bu toprak tr kaplad alan bakmndan 5. srada yer alr. Tarmsal adan ok
nemli olan bu gen topraklar yzey sularnn tad sedimentlerle olumutur.
Genellikle sorunsuz ve verimli topraklardr. Nevehirde bunlar dnda podzolik
topraklar, organik topraklar, orak topraklar ve kahverengi orman topraklarna da
rastlanr. Fakat bu gruplar ok kk alanlar kaplayan nemsiz toprak trleridir.

Proje Alan Toprak Yaps

Proje alan toprak bakmndan ok eitlilik gstermektedir.(A)Alvyal toprak,(L)
Regoseller, (K) Kolvyal Toprak ve (F) Krmzms Kahverengi topraklar proje alannda
bulunmaktadr.

Arazi Varl

Tarm Nevehir ekonomisinde nemli bir yer tutmaktadr. Hayvan varl
asndan ise zengin olmayan il tarmsal etkinlikler, hayvancla nazaran daha nemli
bir yer tutmaktadr. Topraklarn byk bir ksm patates, pancar ve hububat
yetitirmeye msaittir. Nevehir'de, tarmsal retim denilince ilk retim kolunu
tahllar, patates ve baclk oluturmaktadr. ayr ve meralar hayvan yetitiricilii
asndan nem arzetmektedir. Blgenin arazi varl ierisinde ormanlk araziler varl
olduka dk bir paya sahiptir. leler itibariyle arazi dalmna bakldnda, Kozakl
ve Avanosun ekilebilir arazi asndan daha ansl olduu grlmektedir.
ED RAPORU

62
Arazi Snflar

Nevehirde Orta Anadolunun yaygn toprak tr olan kahverengi toprak
grubunun III, VII, VI ve IV arazi snflar ok geni alanlarn kaplamaktadr.

Proje alan arazisine baktmz zaman, III., VI. ve VII. Snf arazilerin olduunu
grmekteyiz.

Kullanm Durumu

Nevehirde kuru tarm arazileri ile mera alanlar geni yer tutmaktadr. Kuru tarm
arazileri Kozakl ve Hacbekta ilelerinde, mera alanlar ise Merkez, Avanos ve
Glehir lelerinde youndur. Nevehirin tarmsal retiminde en geni ekim alan
tahllara ayrlmaktadr. Toplam tahl retiminde nemli pay budayn, endstri bitkileri
ierisinde ise patatesindir. Endstri bitkileri ierisinde en nemli pay patates
retimindedir. Endstri bitkileri iin kullanlan ekim alanlarnn nemli bir blmnde
patates retimi yaplmaktadr.

Proje kapsamnda yer alan tarm alanlarnn tarm d amala kullanlmas iin,
19.07.2005 tarih ve 25880 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanununun 13. Maddesi gerei izinler alnacaktr.

ayr ve Meralar

Nevehirde bulunan ayr ve meralar genellikle zayf snf meralardr. Ot verimleri
dk olup ar otlatma basks altnda bulunmaktadr. Kaliteli ot oran ok dktr.
Karlalan en nemli problem dk ya ve ar otlatmadr.

IV.2.9. Tarm alanlar (tarmsal alan varlnn olup, olmad, var ise tarmsal
geliim proje alanlar, sulu ve kuru tarm arazilerinin bykl, rn desenleri
ve bunlarn yllk retim miktarlar, rnlerin lke tarmndaki yeri ve ekonomik
deeri),

Genel Tarmsal Yap

Nevehir genelinde 538.630 ha lk arazinin, % 65,5 i 352.218 ha arazi ekilebilir
zelliktedir. Buday, patates, eker pancar, erezlik kabak, bakliyat retilmektedir.
Ayrca baclk ve meyvecilik de yaplmaktadr. Nevehir ilinin genel arazi dalm
Tablo IV.2.8.1.de verlmitir.

Tablo IV.2.9.2. nemli Tarm rnleri retim Bilgileri

Cinsi Ekili Alan (Da) retim (Ton) Ort. Verim (kg./da.)
BUDAY 1.301.297 501.235 385,2
PATATES 77.510 321.302 4145,3
BA 182.787 125.876,00 716,2
EKER
PANCARI
41.132 251.058 6103,7
EREZLK
KABAK
139.062 10.945 78,7
BAKLYAT 63.685 7.880 -

Ekili alan olarak budaydan sonra en ok ekimi yaplan patatestir. Baclk
Nevehir tarmnda nemli bir yere sahiptir. Merkez, Avanos, rgp, Glehir ve Acgl
ilelerinde younlamtr.
ED RAPORU

63
Ya zm Taskobirlik tarafindan, byk ksm zel arap fabrikalar, sirke ve
pekmez imalathaneleri tarafindan alnmaktadr. Bir ksm da i piyasada ve komu
illerde sofralk olarak tketilmektedir. erezlik kabak retimi Glehir, Acgl ve Merkez
leye bal kylerde youn olarak yaplmaktadr.

Nevehirde hayvanclk daha ok kk aile iletmesi olarak yaplmakta olup,
son yllarda destekleme almalar ile byk iletmeler kurulmaya balanmtr. Byk
ve kkba hayvanlardan elde edilen stn bir ksm st ve st mamulleri retim
tesislerinde ilenerek piyasaya sunulmaktadr.

Tablo IV.2.9.3. Hayvansal rn Miktarlar

rnler
Yllk retim Miktar
(Ton, adet)
ST 114.753,5 ton
ET 2.863 ton
YAPAI 62 ton
YUMURTA 214.426.875 adet
BAL 123,9 ton
BAL MUMU 2,7 ton

Nevehir tarmnda ve hayvanclnda makineleme ileri bir safhada olup, tm
tarm kollarnda toprak ilemeden hasada kadar birok ilem makina ile yaplmaktadr.

IV.2.10. Orman Alanlar (aa trleri ve miktarlar, kaplad alan
byklkleri ve kapall bunlarn mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanm
amalar, 1/25.000 lekli Mecere haritas, 1/10.000 lekli Orman Kadastro
Haritas),

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinin planland alanda T.C.
Orman ve Su leri Bakanlnca belirlenmi orman vasf tayan herhangi bir alan
bulunmamaktadr. Proje Alan ve evresini gsterir 1/25.000 lekli orman mecere
haritas Ek-6da mevcut olup, Proje sahas ile ilgili Orman Blge Mdrlnden ED
nceleme ve Deerlendirme Formu talep edilmitir.

Orman alanlar iin kamulatrma sz konusu olmadndan; proje kapsamnda
herhangi bir ormanlk alan kullanm sz konusu olmas halinde ormanlk alanlarn
kullanm iin 6831 Sayl Orman Kanunun 17. maddesi gereince izin alnacak ve izin
i ve ilemleri Orman Genel Mdrlnn ilgili talimatlar dorultusunda
yrtlecektir.

IV.2.11. Koruma alanlar (Milli Parklar, Tabiat Parklar, Sulak Alanlar, Tabiat
Antlar, Tabiat Koruma Alanlar, Yaban Hayat Koruma Alanlar, Biyogenetik
Rezerv Alanlar, Biyosfer Rezervleri, Doal Sit ve Antlar, Tarihi, Kltrel Sitler,
zel evre Koruma Blgeleri, zel evre Koruma Alanlar, Turizm Alan ve
Merkezleri, Mera Kanunu kapsamndaki alanlar, Projenin korunan alanlara
uzaklklarnn 1/100.000lik lekli haritada anlalr ve renkli gsterilmesi)

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesinin planland blgede bulunan doal
sit ve koruma alanlarn gsterir harita ekil IV.2.11.1.de mevcuttur. Faaliyet alan
Greme Milli Parkna 4,1 km, Sultan Sazl Milli Parkna 52 km ve Aladalar Milli
Parkna 95 km mesafede yer almaktadr.

ED RAPORU

64

ekil IV.2.11.1. Proje Alan evresinde Yer Alan Korunan Alanlar ve Alana Olan Mesafeleri

ED RAPORU

65
IV.2.12. Flora ve Fauna (trler, endemik zellikle lokal endemik bitki trleri,
alanda doal olarak yaayan hayvan trleri, ulusal ve uluslararas mevzuatla
koruma altna alnan trler, nadir ve nesli tehlikeye dm trler ve bunlarn
alandaki bulunu yerleri, blgedeki dalmlar, endemizm durumlar, bolluk
miktarlar, av hayvanlarnn adlar, poplasyonlar ve bunlar iin alnan Merkez Av
Komisyonu Kararlar) Her bir trn kim tarafndan ve ne zaman, hangi yntemle
(literatr gzlem vs.) tespit edildii, Collins Bird Guide, Trkiyenin nemli Ku
Alanlar Kitab, Trkiyenin nemli Doa Alanlar Kitab, IUCN, Bern Szlemesi,
2010-2011 MAK Kararlar, CITES gibi uluslararas anlamalara gre durumu,
trlerin projeden ne ekilde etkilenecei, proje alanndaki vejetasyon tiplerinin
bir harita zerinde gsterilmesi. Projeden ve almalardan etkilenecek canllar
iin alnmas gereken koruma nlemleri (inaat ve iletme aamasnda). Flora
iin Trkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBVES) kullanlarak kontrol yaplmas

Nevehir li, Avanos lesi snrlar ierisinde planlanan Zeynep Enerji retim
A..nin Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesinin evresel Etki Deerlendirme
Raporunun flora ve fauna almalar Austos 2012 dneminde Biyolog Dr. Elif Manav
Tfekci ve Bilim Uzman Biyolog Levent Biler tarafndan hazrlanmtr.

FLORA

Projeye ait ED Raporunun flora listesi hazrlanrken; blgede yaplan arazi
almalarndan ve literatr bilgilerinden faydalanlmtr. Alann floras "Flora of Turkey
and The East Aegean Islands" adl kaynaktan yararlanlarak oluturulmutur. Ayrca
alana yakn, alan ile ayn ekolojik zellikleri gsteren alanlardaki yaplan floristik
almalardan da faydalanlarak floristik liste oluturulmutur. Proje alanndan olas
muhtemel iekli bitki trleri Tablo IV.2.12.1de verilmitir. Bu tabloda ncelikle bitkilerin
familyas, cinsi ve tr, ikinci stunda bitkinin Trke ad (bitkilerin Trke adlar iin
Turhan Baytop tarafndan hazrlanm "Trke Bitki Adlar" adl kaynandan
faydalanlmtr), nc stunda bitkinin tespit edildii habitat, drdnc stunda
endemizm ve nadirlik durumu, beinci stunda -biliniyor ise- fitocorafik blgesi, altnc
stunda bitki trlerinin tehlike kategorileri (Tehlike kategorileri IUCN tarafndan
belirlenmi kriterler ile Ekim ve arkadalar (2000) tarafndan hazrlanm, Trkiye
Tabiatn Koruma Dernei tarafndan yaynlanan "Trkiye Bitkileri Krmz Kitab" adl
kaynaktan faydalanlmtr.) belirtilmitir. Ayrca her bir flora tr iin TBVES (Trkiye
Bitkileri Veri Servisi) taramas ve deerlendirilmesi yaplmtr. Faaliyet alan, Grid
Kareleme Sistemine gre B5 karesinde yer almaktadr (Bkz. ekil IV.2.12.1).

ekil IV.2.12.1. Faaliyet Alann Grid Kareleme Sistemindeki Yeri
ED RAPORU

66

lkemiz corafi konum itibariyle eitli iklimlerin etkisi altndadr. Nitekim,
kuzeyde Kuzey Anadolu ve Yldz (Istranca) Dalar kuann kuzeye, zellikle
Karadenize bakan yamalarnda okyanusal; Marmara Denizi evresi, Ege ve Akdeniz
Blgesinde Akdeniz; , Dou ve Gneydou Anadoluda karasal iklim artlar hkm
srmektedir. Bylece Anadolu ve Trakyann kuzeyi okyanuslarn dousunda ktalarn
batsnda hkm sren nemli lman; Ege ve Akdeniz subtropikal; Anadolunun orta ve
dou blgeleri, ktalarn i ksmlarnda hkm sren karasal iklimlerin topland bir
lkedir. Yksek dalk alanlarda ise daha kuzey enlemlerde etkili olan souk iklim
artlar grlr. Bu nedenle Trkiyede bitki rts asndan farkl alanlarn ve
fitocorafya blgelerinin bulunmas (ekil IV.2.12.2.), doal artlarn bir gereidir.

ekil IV.2.12.2. Trkiyedeki Fitocorafik Blgeler ve Anadolu Diyagonali (apraz)
(EUR.-SB.: Avrupa Sibirya Bitki Corafyas Blgesi, Mes.: Akdeniz Bitki Corafyas Blgesi, IR.-TUR.: ran
Turan Bitki Corafyas Blgesi)

Genel bir deerlendirme ile Trkiyenin kuzeyi bir btn olarak Avrupa-Sibirya
Flora Blgesine girer. Kuzeyde Ordunun dousunda itibaren Dou Karadeniz Blm
Kolik, bat kesimleri ise ayn flora leminin ksin alt flora veya blmleri iinde kalr.
Marmara Denizinin kuzey kylar ile Ege ve Akdeniz Blgeleri, Dou Akdeniz Flora
lemini oluturur. ve Dou Anadolu Blgeleri Turan-nasya veya ran-Turan Flora
Blgesine, Gneydou Anadolunun step alanlar da ran-Turan Flora Blmne girer.
Ksaca Trkiye; Avrupa-Sibirya, Akdeniz ve ran-Turan flora blgelerinin bir ararda
bulunduu bir lkedir.

Bununla beraber lkemizde, ykseklik ve bak artlar, bu flora blgelerinin
birbirinden kesin izgilerle ayrlmasn gletirmektedir. Zira ksin flora blmnde
dalarn gneye bakan yamalarnda kuru ormanlar, vadi ve depresyonlarda kurakl
allar bulunur. Ayn ekilde Akdeniz Blgesinde, Nur (Amanos) Dalarnda olduu
gibi, kuzeye bakan yamalarda ve yksek yerlerde ksin elemanlarndan ibaret bitki
birlikleri ve fizyonomik grnm itibariyle ot, al, aa topluluklar eklinde oluan
formasyonlar yer alr. Bylece, yerel alanlarda barnm ve uygun ekolojik artlarda
hayatiyetlerini srdren deiik flora paralar da bulunur.

Faaliyet alan ran-Turan Fitocorafik Blgesi ierisinde yer almaktadr. Faaliyet
alan ve evresinde bulunan ve habitat zellii nedeniyle bulunma olasl yksek olan
taksonlar, Tablo IV.2.12.1.de sunulmutur.
R.-TUR.
AV.-SB.
AV.-SB.
AKD.
AKD.
AKD.
R.-TUR.
ED RAPORU

67
Tablo IV.2.12.1. Proje Alan ve evresinde Bulunan ve Habitat zellii Nedeniyle Bulunma Olasl Yksek Olan Flora Trleri, Trke simleri, Fitocorafik Blgeleri, Endemizm
Durumu, IUCN Red Data Book Kategorileri ve Habitatlar

Sra No

Familya ve Tr Ad Trke Ad Habitat Fitocorafik Blge Endemizm
IUCN Red Data
Book Kategorisi
RANUNCULACEAE
1 Ranunculus isthmicus BOISS. subsp. stepporum DAVIS Dn iei Kurak yer, step - - -
ASTERACEAE
2
Achillea aleppica DC. subsp. zederbaueri (HAYEK) HUB.-
MOR.
- Step, marnl yama, nadas tarla, ba r.-Tur. Ele. Endemik LR (lc)
3
Centaurea kotschyi (BOISS. ET HELDR.) HAYEK var.
kotschyi (BOISS. ET
Peygamber iei Step, tarla kenar r.-Tur. Ele. Endemik LR (lc)
4
Helichrysum arenarium (L.) MOENCH subsp. aucheri
(BOISS.) DAVIS ET KUPICHA
- Kurak kalkerli veya kumlu toprak, step, kenarlar r.-Tur. Ele. Endemik LR (lc)
PAPAVERACEAE
5 Glaucium leiocarpum BOISS. Gll gndrme Tepe yama, tal tarla - - -
BRASSICACEAE
6 Alyssum sibiricum WILLD. - Yama, step, Pinus, plak alan - - -
7 Isatis floribunda BOISS. EX BORNM. ivit otu Step, ky, nadas tarla, ba r.-Tur. Ele. Endemik LR (lc)
CISTACEAE
8 Helianthemum canum (L.) BAUMG. - plak yama, step, moloz - - -
CARYOPHYLLACEAE
9 Dianthus anatolicus BOISS. Karanfil
Kayalk yerler, talk ayrlar, msr tarlalar, allklar,
maki
- Endemik LR (lc)
10
Gypsophila sphaerocephala FENZL EX TCHIHAT. var.
sphaerocephala FENZL EX TCHIHAT.
ven Kuru yamalar, ak am ormanlar, kireta kayalar - - -
11 Saponaria prostrata WILLD. subsp. prostrata WILLD. Yapkan otu Tarlalar, tahrip edilmi habitatlar r.-Tur. Ele. Endemik LR (lc)
12 Silene chlorifolia SM. Sinekkapan Yamalar, tepe kenarlar, allklar r.-Tur. Ele. - -
CHENOPODIACEAE
13 Chenopodium botrys L. Sirken
orak kumlu ve tal yerler, yol kenarlar, nehir
yataklar, kltr arazileri
- - -
GUTTIFERAE
14 Hypericum scabrum L. Kepir otu Kuru kayalk yamalar, ak koruluklar veya step r.-Tur. Ele. - -
FABACEAE
15 Colutea cilicica BOISS. ET BAL. Yabani sinameki Bozkr komniteleri - - -
16 Astragalus nevshehiricus Podlech Geven - - Endemik EN
17 Astragalus tigridis BOISS. Geven Mee altnda, bozkr, volkanik yamalar r.-Tur. Ele. - -
18 Hedysarum cappadocicum BOISS. -
Bozkrdaki kumta ve kireta kayalk yamalar,
dalk yamalar ve allklar
r.-Tur. Ele. Endemik LR(lc)
19 Onobrychis argyrea BOISS. subsp. argyrea BOISS. Korunga Bozkr, kuru yamalar r.-Tur. Ele. Endemik LR(lc)
20 Trifolium hirtum ALL. Yonca allk, kayalk yamalar, yol kenarlar Akd. Ele. - -
21 Medicago x varia MARTYN evrince
Kayalk yamalar, bozkr (tebeirli kylar, killi tepeler,
ayrlk), nadas tarlalar
- - -
ROSACEAE
ED RAPORU

68
Sra No

IUCN Red Data
Book Kategorisi
22 Agrimonia eupatoria L. Koyun otu Ya ayrlk, dere kenarlar - - -
APIACEAE
23 Zosima absinthifolia (VENT.) LINK Peynir otu Bozkr, kireta yamalar - - -
24 Astrodaucus orientalis (L.) DRUDE - Tarlalar, yamalar, bozkr, yol kenarlar r.-Tur. Ele. - -
25 Xanthium spinosum L. Kk ptrak Kurak yama, bo alan - - -
26 Anthemis austriaca JACQ. - Step, nadas tarla, yol kenar - - -
27 Centaurea virgata LAM. - Kurak tepeler, step, kurak bo alan r.-Tur. Ele. - -
28 Cnicus benedictus L. var. benedictus L. evketibostan allk, tepelik step, yol kenar - - -
29 Taraxacum serotinum (WALDST. ET KIT.) PORIET Kara hindiba Kurak alan, step, tarla - - -
30 Bupleurum heldeichii BOISS. ET BAL. - Sarp, tuzlu toprak, yamalar ve kenarlar r.-Tur. Ele. Endemik LR(lc)
31 Peucedanum palimbioides BOISS. - Kuru anm yamalar, zm ba r.-Tur. Ele. Endemik LR(lc)
PRIMULACEAE
32 Anagallis arvensis L. var. arvensis L. Farekula
Ekilmi arazi, nehir kenar, killi toprak, kayalk
yamalar
- - -
BORAGINACEAE
33 Alkanna cappadocica BOISS. ET BAL. Havacva otu Kuru yamalar, bozkr r.-Tur. Ele. Endemik LR(lc)
34 Buglossoides incrassata (GUS.) JOHNSTON -
Cedrus orman, kireta kayalklar, ekilmi tarlalar,
nehir etekleri
Akd. Ele. - -
35 Onosma ambigens LACAITA Emzik otu imenlik tepeler r.-Tur. Ele. Endemik LR(lc)
36 Nonea caspica (WILLD.) G. DON -
Nadas tarlalar, yol kenarlar, imenlik ve kayalk
yamalar, akll bozkr
r.-Tur. Ele. - -
37 Nonea stenosolen BOISS. ET BAL. -
Tarlalar, yol kenarlar, plak yerler, kayalk yerler,
bozkr
38 Paracaryum calycinum BOISS. ET BAL. - Seyrek kireta, bozkrlar r.-Tur. Ele. Endemik LR(lc)
SOLANACEAE
39 Lycium anatolicum A. BAYTOP ET R. MILL -
Bozkrlar, yol kenarlar, tarla kenarlar, itler,
hendekler
40 Solanum dulcamara L. Yaban yasemini
Gllerin kenarlarnda, bataklar veya sazlklar, kuru
dere yataklar
Avr.-Sib. Ele. - -
LAMIACEAE
41 Ziziphora taurica BIEB. subsp. taurica BIEB. Naneruhu Bozkr, kayalk yamalar, orak yerler r.-Tur. Ele. - -
42 Phlomis armeniaca WILLD. -
am koruluklar, bozkr, kuru kalkerli kaya, msr ve
nadas tarlalar
43 Salvia blepharochlaena HEDGE ET HUB.-MOR. Da ay Kireta ve serpentin yamalar r.-Tur. Ele. Endemik LR(nt)
44 Stachys cretica L. subsp. anatolica RECH. FIL. Da ay Kalkerli yamalar, bozkr, bask ayrlklar r.-Tur. Ele. Endemik LR(lc)
EUPHORBIACEAE
45 Euphorbia arvalis BOISS. ET HELDR. Stleen Step, tarlalar, yol kenarlar r.-Tur. Ele. - -
LINACEAE
46
Linum hirsutum L. subsp. anatolicum (BOISS.) HAYEK var.
anatolicum L.
Keten Kalkerli step r.-Tur. Ele. Endemik LR(lc)
LILIACEAE
47 Bellevalia sarmatica (PALLAS EX GEORGI) WORONOW Da smbl Ekili tarlalar, kenarlar, stepler - - -
ED RAPORU

69
Sra No

IUCN Red Data
Book Kategorisi
48 Allium cappadocicum BOISS. -
Pinus nigra ormanlar, kuru kayal alanlar, kumullar,
balar, yol kenarlar
49 Allium nevsehirense Koyuncu et Kolmann Soan
Kuru yama, kayal bolgeler, balar, yol kenarlar,
kalkerli volkanik ynlar
- Endemik LR(lc)
CYPERACEAE
50 Scirpoides holoschoenus (L.) SOJAK -
Bataklklar, slak ayrlklar, akarsu kenarlar, nehir
yataklar
- - -
POACEAE
51 Bromus tectorum L. subsp. tectorum - Kuru, ak ayrlar, kumlu yerler, arsz bitki, kaba bitki - - -
52 Apera intermedia HACKEL APUD ZEDERBAUER -
Kuru yamalar, kumlu nehir kylar, allk yerler,
ormanlk yerler
r.-Tur. Ele. - -
53 Bothriochloa ischaemum (L.) KENG -
Kuru akllk yamalar ve nehir yataklar, mee,
artemisya stepinde, tarlalar, yol kenar
- - -
RHAMNACEAE
54 Rhamnus petiolaris BOISS. Cehri Kuru yamalar, kayalar - Endemik LR(lc)
SCROPHULARIACEAE
55 Linaria iconia BOISS. ET HELDR. -
Kalkerli bozkrlar, kumlu ve kayal yerler, nadas
tarlalar
56
Scrophularia libanotica BOISS. subsp. libanotica BOISS.
var. nevshehirensis R. MILL
- Kayalk yamalar ve yarklar r.-Tur. Ele. Endemik LR(lc)
(*) Bitki isimleri Trke Bitki Adlar Szlnden (Baytop T., 1994, TDK, Ankara.) yazlmtr. Ancak baz trlerin Trke ismi ve yresel ismi bulunmamaktadr. Bu nedenle bitki trleri
binominal yazm kurallarna gre bilim dili olan Latince olarak deerlendirilmektedir.
: Gzlem : Literatr
ED RAPORU

70
Faaliyet alan ve evresinde bulunan ve habitat zellii nedeniyle bulunma
olasl yksek olan taksonlarn fitocorafik blgelerinin belirtilmesinde eitli
ksaltmalar kullanlmtr. Buna gre; Akd. Ele., Akdeniz Elementini; Ir.-Tur. Ele., ran-
Turan Elementini, ve Avr.-Sib. Ele., Avrupa-Sibirya Elementini ifade etmektedir. Geni
yayll ya da fitocorafik blgesi tam olarak bilinmeyenler iin (-) iareti konmutur.

Flora listesinde tr ve tr alt dzeyde yer alan 56 adet bitki taksonunun
fitocorafik blgelere gre dalm; Akdeniz Elementi 2, ran-Turan Elementi 30 ve
Avrupa-Sibirya Elementi 1 eklindedir. Geri kalan 23 tr ise kozmopolit veya
fitocorafik blgesi belirsizler kategorisinde yer almaktadr. Tespit edilen bitkilerin
familya dzeyindeki spektrumu ekil IV.2.12.3.te verilmitir.

ekil IV.2.12.3. Flora listesinde yer alan tr ve tr alt kategorideki bitkilerin fitocorafik blge spektrumu

Trkiye, ktalararas gei blgesi konumunda bir lke olmas sebebiyle endemik
bitkiler bakmndan zengindir. lkemizde tespit edilen toplam bitki trnn yaklak %
30unu endemik trler oluturmaktadr. Endemik bitki trleri iin Ekim ve arkadalar
(2000) tarafndan hazrlanan Trkiye Bitkileri Krmz Kitab adl yaynda kullanlan
IUCN Red Data Book kategorileri aadaki aklanmtr.

EX : Tkenmi
EW : Doada Tkenmi
CR : ok Tehlikede
EN : Tehlikede
VU : Zarar Grebilir
DD : Veri Yetersiz
NE : Deerlendirilemeyen
LR : Az Tehdit Altnda; Gelecekte durumlarna gre tehdit asndan
sralanabilecek 3 alt kategorisi vardr.
1) cd - Conservation Dependent (Koruma nlemi Gerektiren):
5 yl ierisinde yukardaki kategorilerden birisine girebilecek taksonlar bu gruptadr.
2) nt - Near Threatened (Tehdit Altna Girebilir):
Bir nceki kategoriye konamayan ancak VU kategorisine konmaya yakn aday olan
bitki trleri bu grupta yer alr.
3) Ic - Least Concern (En Az Endie Verici):
Herhangi bir koruma gerektirmeyen ve tehdit altnda olmayan bitki trleri bu kategoride
yer alr.
4%
2%
53%
41%
Akdeniz Elementi
Avrupa-Sibirya Elementi
ran-Turan Elementi
Fitocorafik Blgesi Belirsizler
ED RAPORU

71
Faaliyet alan ile evresinde bulunan ve habitat zellii nedeniyle bulunma
olasl yksek olan taksonlar arasnda endemik, nadir ve nesli tehdit altnda 25 bitki
taksonu tespit edilmi olup bu taksonlardan 23 tanesi LR(lc), 1 takson LR(nt) ve 1
takson ise EN kategorisinde yer almaktadr.

Faaliyet alan ile evresinde bulunan ve habitat zellii nedeniyle bulunma
olasl yksek olan taksonlar arasnda; Avrupann Yaban Hayat ve Yaama
Ortamlarn Koruma Szlemesi (Bern Szlemesi) Ek-1 listesine gre koruma altna
alnmas gereken bir bitki tr bulunmamaktadr.

FAUNA

Faaliyet alan ve evresinde bulunan ve habitat zellii nedeniyle bulunmas
muhtemel fauna trlerinden amfibi trleri, srngen trleri, ku trleri ve memeli trleri
aada verilmitir. Tablolarda her trn familyas, Trke ad, habitat, IUCN
kategorisi, Red Data Book kategorisi ve Bern Szlemesi Ek-2 (kesin olarak koruma
altna alnan fauna trleri) ve Ek-3 (korunan fauna trleri) listelerinin hangisinde yer
ald belirtilmitir. Bern Szlemesi Ek-2 ve Ek-3 listesinde ve IUCNde yer almayan
trler iin (-) iareti konulmutur.

Ayrca; T.C. Orman ve Su leri Bakanlnca 07 Haziran 2012 tarih ve 28316
sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 2012-2013 Av Dnemi Merkez
Av Komisyonu Kararlar Ek-I, (Ek Liste-Ideki yaban hayvanlar Bakanlka koruma
altna alnmtr), Ek-II (Bakanlk tarafndan av hayvanlar olarak belirlenen yaban
hayvanlarndan Ek Liste-IIdeki kular ve memeliler MAKca koruma altna alnmtr.),
Ek-III (Bakanlka belirlenen av hayvanlarndan, 2012-2013 av dneminde avlanmann
serbest olduu srelerde avlanmasna MAKca izin verilen av hayvanlar) listeleri ilgili
tablolara ilenmitir.

Koruma altna alnan av hayvanlarnn avlanmas, l ya da canl bulundurulmas
ve nakledilmesi yasaktr.

Prof. Dr. Ali Demirsoya (1996) gre Red Data Book Kategorileri

Her trn ya da alttrn Trkiyede bilindii ya da gzlendii kadaryla, evre
deerlendirilmesi asndan durumu Wells ve arkadalarnn (1983) nerdii biimde ve
IUCN Red Data Bookta kullanlan kategori simgeleriyle aa yukar ayn olacak
ekilde verilmitir. Yalnz Trkiyede evre kirlenmesi ve bozulumu asndan blgeler
arasnda ok byk farkllklar olduundan, bu deerlendirmenin blgelere gre
yaplmas daha gereki olacaktr. Bu kapsamda deerlendirmede Tablo IV.2.12.2de
verilen ksaltmalar kullanlmaktadr. Bu simgeler her lkede ayn ekilde
kullanlmamaktadr.

ED RAPORU

72
Tablo IV.2.12.2. Prof. Dr. Ali Demirsoy (1996) tarafndan belirlenen Red Data Book Kategorileri

Ksaltma Anlam
E Tehlikede
Ex Soyu Tkenmi
I Bilinmiyor
K Yetersiz Bilinenler
nt Takson henz tehlike altnda deil
O Takson tehlike d
R Nadir
V Zarar grebilir

Bern Szlemesi

Avrupann Yaban Hayat ve Yaama Ortamlarnn Korunmas Szlemesi 1979
Eyll nn 19. gn Bernde imzalanm olup bu Szleme, 09.01.1984 tarih ve 84-
7601 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile onaylanarak 20.02.1984 tarih ve 18318 sayl
Resmi Gazetede yaymlanmtr.

Szlemenin amac, yabani flora ve faunay ve bunlarn yaama ortamlarn
muhafaza etmek, zellikle birden fazla devletin ibirliini gerektirenlerin korunmasn
salamak ve bu ibirliini gelitirmektir.

- Yaban flora ve faunann korunmas ve gelecek nesillere aktarlmas gerekli
estetik bilimsel, kltrel, rekreasyonel, ekonomik ve zgn deerde doal bir
miras olduunu takdir ederek ,
- Biyolojik dengenin devamllnda yabani flora ve faunann oynad temel rol
bilerek,
- Yabani flora ve faunann birok trlerinin ciddi biimde tkenmekte olduu ve
bazlarnn yok olma tehlikesine maruz olduunu kaydederek,
- Yabani flora ve faunann korunmasnda, hkmetlerin ulusal amalar ve
programlarnda dikkate alnmas ve zellikle gmen trlerin korunmasnda
uluslararas ibirliinin gerekliliini takdir ederek, bu szleme kabul edilmitir.

IUCN Red List Kategorileri

IUCN, Nesli Tkenme Tehlikesi Altnda Olan Trlerin Krmz Listesi ("IUCN
Red List") ve bitki ve hayvan trlerinin dnyadaki en kapsaml Kresel Koruma durumu
envanteridir. IUCN Krmz Listesi Uluslararas Doal Hayat ve Doal Kaynaklar
Koruma Birlii tarafndan srdrlmektedir.

IUCN Krmz Listesi, kesin lt kullanlarak, binlerce tr ve alttrlerin nesillerinin
tkenme riskini deerlendirerek oluturulmaktadr. Bu lt tm trlerle ve dnyann
her blgesi ile ilgilidir. Krmz Liste ile amalanan; koruma meselelerine kamunun ve
politikaclarn dikkatini ekmek ve bununla birlikte trlerin yok oluunu azaltmak iin
uluslararas camiaya yardm etmektir. Gl bir bilimsel altyap ile oluturulan IUCN
Red List, biyolojik eitliliin durumu ile ilgili en geerli rehber olarak kabul edilmektedir.

IUCN Krmz Liste Snflar ve ltleri, kresel tkenme riskleri yksek olan
trleri snflandrmak iin kolayca anlalabilecek bir sistem olarak tasarlanmtr. Bu
sistemin amac, farkl trleri tkenme risklerine gre snflandrmak iin ak ve nesnel
bir yntem oluturmaktr. Ancak, Krmz Liste tkenme riski yksek trlere dikkat
ekerse de, koruma nlemleri arasnda ncellikleri saptamak iin tek yntem deildir.
ED RAPORU

73
Sistemin gelitirilmesi srecinde yaplan geni kapsaml danma ve snamalar,
sistemin canllarn ou iin salam sonular verdiini gstermitir. Sistem, trleri tehdit
snflarna tutarl olarak yerletiriyorsa da, kullanlan ltler her trn biyolojik
zelliklerini dikkate almaz. Bu nedenle zel durumlarda tkenme riski olduunda daha
yksek veya daha dk olarak tahmin edilebilir.

1994 ncesinde IUCN Krmz Kitap ve Krmz Listelerinde daha znel tehdit
snflar neredeyse 30 yldr kullanlmaktayd. Bu tehdit snflarnn yenilenmesi gerei
uzun zamandr bilindii halde, son gelitirme sreci 1989da IUCN Species Survival
Commission (SSC) Steering Committeeden gelen daha nesnel bir yntem gelitirilmesi
istemiyle balad. IUCN Konseyi yeni Krmz Liste sistemini 1994de onaylad.

IUCN Krmz Liste Snflar ve ltlerinin amalar;
Deiik kiilerce tutarl olarak uygulanabilecek bir sistem temin etmek;
Tkenme riskini etkileyen deiik faktrlerin deerlendirilmesi iin kolay
anlalr bir rehberle deerlendirmelerin nesnelliini artrmak;
Birbirinden ok farkl trlerin karlatrlabilecei bir sistem salamak;
Tehdit altndaki tr listelerini kullananlarn her trn nasl snflandrldn
anlamalarn salamaktr.

Kategoriler 10 grupta tasnif edilmitir (Tablo IV.2.12.3 ve ekil IV.2.12.4.); bu
tasnifte, tkenme hz, nfus bykl, corafi dalm alanlar ile nfus ve dalm
derecesi kriterleri dikkate alnmtr.

Tablo IV.2.12.3. IUCN Kategorileri ve Anlamlar

Evaluated Deerlendirmeye alnm
Not Evaluated (NE) Deerlendirmeye alnmam
Adequate data Yeterli data mevcut
Data Deficient (DD) Yeterli data mevcut deil (data eksik)
Extinct (EX) Tr tamamen yok olmu, nesli tkenmi tr
Extinct in the Wild (EW) Vahi doada nesli tkenmi tr
Critically Endangered (CR) nemli derecede yok olma tehlikesi olan tr
Endangered (EN) Yok olma tehlikesi olan tr
Vulnerable (VU) Koruma nlemi alnmazsa ileride yok olma tehlikesi olan tr
Near Threatened (NT) Neredeyse tehdit altnda
Least Concern (LC) En az kayglanlan tr

ED RAPORU

74

ekil IV.2.12.4. IUCN Kategorileri Arasndaki likiler

- kiyaamllar

Faaliyet alan ve evresinde bulunan ve bulunmas muhtemel ikiyaaml trleri
Tablo IV.2.12.4.te verilmitir.

Tablo IV.2.12.4. Proje Alan ve evresinde Bulunan ve Habitat zellii Nedeniyle Bulunma Olasl Yksek
Olan kiyaaml Trleri, Korunma Durumlar ve Statleri

Sra
No
Familya ve Tr Ad Trke Ad Bern
Red
Data
Book
IUCN
Red
List
Habitat
HYLIDAE
1 Hyla arborea Yaprak kurbaas II nt LC Aalar ve allar zerinde
BUFONIDAE
2 Bufo viridis Gece Kurbaas II nt LC Ta altlar ve toprak ii
RANIDAE
3 Pelophylax ridibundus Ova Kurbaas III nt LC
Bol bitkili havuz, gl ve ar akan
sularda yaar. Sudan fazla
ayrlmaz
PELOBATIDAE
4 Pelobates syriacus Toprak Kurbaas II nt LC
Kazc olan bu trde reme
zaman dnda gevek ve
yumuak toprak iine gml
yaar. reme zaman havuz ve
glcklere geer.
Kaynak: Demirsoy, A., 1996, Trkiye Omurgallar Amfibiler, evre Bakanl evre Koruma Genel Mdrl,
Proje No: 90-K-1000-90. Ankara.
Kaynak: Baran, ., 2008, Trkiye Amfibi ve Srngenleri, TBTAK Popler Bilim Kitaplar, Ankara
: Gzlem : Literatr

muhtemel 4 ikiyaaml trnden 3 tanesi Bern Ek-2 ve 1 tanesi de Bern Ek-3 listesinde
yer almaktadr.

kiyaaml trlerinin hepsi IUCN Red List Kategorilerinde LC kategorisi, yani en az
endie edilen tr kategorisinde yer almakta, Demirsoy (1996) tarafndan yaplan
almalara gre de Trkiyede olduka bol ve yaygn olup, herhangi bir tehdit altnda
bulunmamaktadr.
ED RAPORU

75
- Srngenler

Faaliyet alan ve evresinde bulunan ve bulunmas muhtemel srngen trleri
Tablo IV.2.12.5.te verilmitir.

Olan Srngen Trleri, Korunma Durumlar ve Statleri

Sra No Familya ve Tr Ad Trke Ad Bern
Red Data
Book
IUCN Red
List
AKK (*) Habitat
TESTUDINIDAE
1 Testudo graeca Tosbaa II nt VU Ek-I Kumlu, akll ve kuru araziler
GEKKONIDAE
2 Hemidactylus turcicus Geniparmakl Keler III nt LC Ek-I
Ev ve harabeler, kaya
yarklar, ta altlar
AGAMIDAE
3 Agama (Laudakia) stellio Dikenli keler II nt - Ek-I Talk ve kayalk yerlerde
LACERTIDAE
4 Parvilacerta parva Cce kertenkele II nt LC Ek-I
Az bitkili ve kurak yksek
stepler, talk ve toprak
zeminli ksmlar.
COLUBRIDAE
5 Dolichophis schmidti Krmz ylan III nt LC Ek-I
Talk ve allk dere
kenarlar, yamalar ve
tarlalar.
6 Eirenis modestus Uysal Ylan III nt LC Ek-I Bitki rts fakir tal alanlar
7 Natrix tessellata Su ylan II nt LC Ek-I
Suya yakn talk yerlerde
yaarlar.
8 Natrix natrix Yar sucul ylan III nt LC Ek-I
Suya yakn talk yerlerde
yaarlar.
TYPHLOPIDAE
9 Typhlops vermicularis Kr Ylan III nt - Ek-I
Topraklarn iinde, talarn
altnda
Kaynak: Demirsoy, A., 1997, Omurgallar Srngenler, Kular ve Memeliler Meteksan A.., Ankara.
Kaynak: Demirsoy, A., 1996, Trkiye Omurgallar Srngenler, evre Bakanl evre Koruma Genel Mdrl,
Proje No: 90-K-1000-90. Ankara.
Kaynak: Baran, ., 2008, Trkiye Amfibi ve Srngenleri, TBTAK Popler Bilim Kitaplar, Ankara
(*)=T.C. Orman ve Su leri Bakanl Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl 2012-2013 Av Dnemi Merkez
Av Komisyonu Kararlar
: Gzlem : Literatr

muhtemel 9 tane srngen trnden 4 tanesi Bern Ek-2 ve 5 tanesi de Bern Ek-3
listesinde yer almaktadr.

Srngen trleri arasnda 7 tr IUCN Red List Kategorilerinde yer almasna
ramen, Demirsoy (1996) tarafndan yaplan almalara gre Trkiyede olduka bol
ve yaygn olup, ayrca herhangi bir tehdit altnda deildir.

Srngen trlerinin tamam T.C. Orman ve Su leri Bakanlnca 07 Haziran
2012 tarih ve 28316 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 2012-2013
Av Dnemi Merkez Av Komisyonu Kararlarnn yanstld en son listelere gre Ek-I
listesinde bulunmaktadr.

- Kular

Faaliyet alan ve evresinde bulunan ve bulunmas muhtemel ku trleri
Tablo IV.2.12.6.da verilmitir.
ED RAPORU

76
Tablo IV.2.12.6. Proje Alan ve evresinde Bulunan ve Habitat zellii Nedeniyle Bulunmas Muhtemel Ku Trleri, Korunma Durumlar ve Statleri

Sra No Familya ve Tr Ad Trke Ad Habitat IUCN Red Data Book Bern Stat
MAKK
2012-2013
PODICIPEDIDAE LOPLU DALGIGLLER
1
Podiceps
(Tachybaptus) ruficollis
Bahri
Kk bataanlarn remeleri bitki ynnden zengin
gllerde, havuzlarda, bataklk ve yava akntl nehirlerde
gerekleir.
LC A.3 II Y, G Ek-I
2 Podiceps cristatus Tepeli bataan reme dneminde tatl i sular tercih eder. LC A.2 III Y, KZ Ek-I
ARDEIDAE BALIKILLAR
3 Nycticorax nycticorax Gece balkl
Gller, nehirler ve yeilliin youn olduu bataklklarda
yaar.
LC A.3 II G Ek-I
4 Egretta garzetta Kk akbalkl
Batalk, sulak alanlar ile denizle kara arasnda skan
lagonlarda yaarlar.
LC A.2 II G, Y Ek-I
CICONIIDAE LEYLEKLER
5 Ciconia ciconia Akleylek
Sazlk ve sulak alanlar beslenmek amacyla kullanrken,
tarmsal araziler ve sulak alan yaknndaki yerleim
yerleri, at, baca, direk ve aalarda yuva yapar.
LC A.3 II Y, G, T Ek-I
ACCIPITRIDAE YIRTICI KULAR
6 Accipiter nisus Dou atmacas
Geni ayr ve bozkrlar, aasz sulak sahalar ve plak
kayalklar haricinde ibreli ve yaprak dker ak ve kapal
ormanlar, aal bozkrlarda, aal ve allk snrlarla
blnm tarm arazisi ve park-bahe gibi her trl
aal alanda bulunur.
LC A.4 II Y, KZ Ek-I
7 Buteo buteo ahin
Yaam alan olarak ak alanlara, tarm alanlarna, meral
ara ve bataklklara yakn ormanlk alanlarda yaar ve re
r.
LC A.3 II Y, KZ, T Ek-I
8 Buteo rufinus Kzl ahin Bozkr, tarm arazisi gibi ak alanlarda yaar. LC A.2 II Y, KZ Ek-I
SCOLOPACIDAE ULLUKGLLER
9 Actitis hypoleucos Akkarn yeilbacak
Yuvasn genellikle aalk alanda, su kenarna otlar
arasna yere yapar ve genellikle akarsular, tatl su
gllerini ve deniz kysndaki korunakl koylar,
kumsaldan ok akll alanlar tercih eder.
LC A.3 III G, KZ, T Ek-I
COLUMBIDAE GVERCNGLLER
10 Columba livia Kaya gvercini
Krlarda, tarlalarda ve kayalklarda yaar. Kaya
kovuklarnda yuvalanr.
LC - III Y Ek-III
11 Columba oenas Mavi gvercin Yal ormanlar ve ak alanlarda bulunur. LC A.2 III Y, G Ek-II
12 Streptopelia decaocto Kumru
Aslnda bir kr kuudur. nsan yerleimlerine sonradan
uyum salamtr.
LC - III Y Ek-II
ED RAPORU

77
MAKK
2012-2013
13 Streptopelia turtur veyik
Orman kenarlar, aalkl ak arazi, tarm alanlar,
verimli ovalar en sevdii alanlardr.
LC A.2 III G Ek-III
STRIGIDAE BAYKUGLLER

14

Athene noctua

Kukumav kuu

Krsal blgelerde tarlalarn ve bahelerin yaknlarnda
yaar.

LC

A.3

II

Y

Ek-I
MEROPIDAE ARIKUUGLLER
15 Merops apiaster Arkuu
Scak iklimleri seven arkular zellikle beslenmesi iin
gerekli uan bcekleri kolay bulabilecei sulak alanlarn
yaknlarnda, kum ve killi toprak duvarlarna kk
delikler aarak koloniler kurarlar.
LC A.4 II G Ek-I
UPUPIDAE AVUKUUGLLER
16 Upupa epops Htht, avukuu, ibibik Ak ksa bitkili ve seyrek ekili alanlar sever. LC A.2 II G Ek-I
ALAUDIDAE TARLAKUUGLLER
17
Melanocorypha
calandra
Bomakl tarlakuu
Tarlalar, dzlklerdeki otlaklar, alak allk bozkrlarda
ve kurak talk arazilerde yaar.
LC - II Y Ek-I
18
Calandrella
brachydactyla
Bozkr toygar
Kurak, aasz, plak ve otlak bozkrlarda, tarlalar, yar
ller ve kumullarda yaar.
LC A.3 II G Ek-I
19 Galerida cristata Tepeli toygar
Daha ok ak, aasz kuru blgelerde, tarlalarda
grlmektedir.
LC - III Y Ek-II
HIRUNDINIDAE KIRLANGIGLLER
20 Riparia riparia Kum krlangc
ounlukla tatl su evresindeki ak arazilerde bulunur,
yerleimlerde ve dalklarda bulunmaz. Koloniler halinde
nehirler ve kum ocaklarndaki kum ve akl yarlarnda
yuva yapar; 100 cm. e kadar uzanan tneller kazar, su
borusu gibi insan yaplarn da kullanr.
LC - II G Ek-I
21 Delichon urbicum Pencere krlangc ehirlerde, kylerde ve ak alanlarda koloniler kurar. LC A.4 II G Ek-I
MOTACILLIDAE
KUYRUKSALLAYANGL
LER

22 Motacilla cinerea Da kuyruksallayan
Ykseklerde hzl akan dereler, alak irtifada glet
bentleri ve alayanlarda rer. Kn su kenarlar ve
ehirlerde bulunur.
LC A.4 II Y Ek-I
23 Motacilla alba Akkuyruksallayan
Genelde su yaknlarn tercih eder; gl, akarsu veya
deniz civarnda yaar.
LC A.4 II Y Ek-I
TROGLODYTIDAE TKULARI
24
Troglodytes
troglodytes
it kuu
Orman, tarm arazileri, bataklklar, fundalk, park ve
bahelerde bulunur.
LC A.3 II Y Ek-I
ED RAPORU

78
MAKK
2012-2013
TURDIDAE ARDI KUUGLLER
25 Turdus merula Karatavuk
Parklar, baheler, korular da dahil olmak zere ehir
merkezlerinden dalk blgelere kadar her blgede
bulunurlar.
LC - III Y Ek-III
26 Turdus pilaris Ard
Tarlalar, ak alanlar allklar, ormanlar ve parklar. Sert
klarda baheleri de ziyaret eder.
LC - III KZ Ek-II
27 Saxicola torquatus Takuu
Fundalk, bataklklar, maki, frigana, sulak alanlar, tarm
arazileri, ky kayalklar ve tepeleri ya da yukardaki gibi
allar, fundalk ve ak yerlerde yaamaktadr.
LC - II Y Ek-I
28 Oenanthe isabellina Toprak renkli kuyrukkakan
Yumuak ve nispeten dz hatl blgeleri tercih ederler.
Gevek kumlu ve akll araziler boz kuyrukkakanlar iin
uygun deildir.
LC - II Y Ek-I
29 Oenanthe oenanthe Kuyrukkakan
ok eitli tipteki aasz ve talk ak arazide bulunur;
tundra, kayalk yamalar, turbalklar, meralar, aasz
tepeler, engebeli otlaklar ve kumullarda rer.
LC A.3 II G Ek-I
REMIZIDAE ULHAKULARI
30 Remiz pendulinus ulhakuu
Tatlsu ve bataklk kenarlarndaki stlk ve allklarda
yaar. Ayrca aalk ve koruluklarn kenarlarnda
grlrler.
LC A.2 III Y Ek-II
LANIIDAE EKRGEKULARI
31 Lanius collurio ekirgekuu
allk ak arazileri ve bu tip arazi kenarlarndaki
itlerde tnemeyi sever.
LC - II G Ek-I
CORVIDAE KARGAGLLER
32 Pica pica Saksaan
Tarm alanlar ile seyrek aal alanlar ve allklarda
yaar.
LC - - Y Ek-III
33 Corvus monedula Cce karga
Yerleme yerleri civarnda ve iinde, park ve bahelerde,
tarlalarda, kayalklarda, harabelerde yaar.
LC - - Y Ek-III
34 Corvus corone cornix Lekargas
Aalkl tarm alanlarnda, bahelerde, parklarda, orman
kenarlarnda, bataklk ve sazlklar civarnda, dalk
yerlerde yaar.
LC - - Y Ek-III
STURNIDAE SIIRCIKGLLER
35 Sturnus vulgaris Srck
Seyrek ormanlar, seyrek aal ak araziler, tarm
arazileri, zeytin baheleri, parklar, meyve baheleri,
iftlikler ve ehir merkezlerinde grlrler.
LC - - Y Ek-II
PASSERIDAE SEREGLLER
36 Passer domesticus Ev seresi
Baheler, parklar ve tarlalarn yaygn, girgin ve grltc
kuudur.
LC - - Y Ek-III
37 Passer montanus Da seresi
Ak tarm arazilerine yakn aalk ve allklarda
yaarlar. Byk bahelerde, parrklar ve kentsel alanlara
yakn yerlerde yaar.
LC - III Y Ek-II
ED RAPORU

79
MAKK
2012-2013
FRINGILLIDAE SPNOZGLLER
38 Fringilla coelebs spinoz eitli ormanlar, korular ve fundalklarda barnr ve rer. LC - III Y Ek-II
39 Carduelis carduelis Saka
Otsu bitkilerin zengin olduu aalk alanlar, bozkrlar,
orman aklklar, fundalklar, makilikler, Sibirya stepleri,
dikenlik ak alanlar, akarsu balar, baheler ve
kylerde yaar.
LC A.4 II Y Ek-I
40 Carduelis cannabina Ketenkuu
Dier ispinoz trleri kadar akrobatik olmadklar iin
zellikle klar aalk ya da fundalklarda, ak
arazilerin dnda genellikle alak allklar, sk
otluklarda, bol aal dzlklerde, etraf itle evrili tarm
alanlarnda yaar.
LC A.4 II Y, KZ Ek-I
EMBERIZIDAE KRAZKUUGLLER
41
Miliaria (Emberiza)
calandra
Tarla kirazkuu
Ak, nemli ve zerinde oturabilecei ve tebilecei
yksek strukturlar olan blgeleri tercih eder.
LC - III Y Ek-II

Kaynak: Kizirolu, , 1993, The Birds of Trkiye (Species List in Red Data Book), TTKD, Ankara.
(*)=T.C. Orman ve Su leri Bakanl Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl 2012-2013 Av Dnemi Merkez Av Komisyonu Kararlar
: Gzlem : Literatr

Tablodaki ku trlerinin korunma durumu ve statleri ile ilgili olarak kullanlan sembollerin aklamas u ekildedir:

A1 : Nesli tkenmi veya tkenme tehlikesi altnda olan trler
A1.1 : Nesli tkenmi olan trler
A1.2 : Tm Trkiyedeki birey says 1-25 ift arasnda olan trler
A2 : Birey says 26-50 ift altnda kalan ve yayl gsterdikleri blgelerde byk risk altnda olan trler
A3 : Birey says 51- 200 (500) ift arasnda kalan ancak baz blgelerde olduka azalm trler
A4 : Birey saylar fazla olmakla birlikte belirli blgelerde azalm olan trler.
B : Geici olarak Trkiyeye gelen ve biyotoplarn yok edilmesi ile risk alna girecek trler
B1 : Anadoluyu klak olarak kullanan ancak Anadoluda remeyen trler
B2-B3 : Anadoludan transit olarak geen veya Anadoluyu klak olarak kullanan ve risk derecesi daha dk olan trler
Y : Dzenli olarak yurdumuzda kulukaya yatan yerli ku trleri
G : Yurdumuzda kulukaya yattktan sonra g eden trler
T : Yurdumuzda kulukaya yatmayan, yurdumuzu transit g esnasnda kullanan trlerdir
KZ : K aylarn yurdumuzda geiren, k ziyaretisi trlerdir
ED RAPORU

80
muhtemel 41 ku trnden 23 tanesi Bern Ek-2 ve 13 tanesi de Bern Ek-3 listesinde
yer almaktadr.

T.C. Orman ve Su leri Bakanlnca 07 Haziran 2012 tarih ve 28316 sayl
Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 2012-2013 Av Dnemi Merkez Av
Komisyonu Kararlarnn yanstld en son listelere gre; 25 ku tr Ek-I; 9 ku tr
Ek-II, 7 ku tr ise Ek-III listesinde bulunmaktadr.

Ku trlerinin tamam IUCN Red List Kategorilerinden LC kategorisinde
bulunmaktadr. LC kategorisindeki trler yaygn olup herhangi bir tehdit altnda deildir.

- Memeliler

Faaliyet alan ve evresinde bulunan ve bulunmas muhtemel memeli trleri
Tablo IV.2.12.7.de verilmitir.

Olan Memeli Trleri, Korunma Durumlar ve Statleri

Sra
No
Familya ve Tr Ad Trke Ad Bern
Red
Data
Book
AKK
(*)
IUCN
Red
List
Habitat
ERNACEDAE
1 Erinaceus concolor Kirpi - nt Ek-I LC
Ev ve harabeler, tarlalar,
baheler
SORICIDAE
2 Crocidura leucodon Tarla sivrifaresi III nt - LC Ak araziler ve allklar
3 Crocidura suaveolens Bahe sivrifaresi III nt - LC Parklar, baheler, evler.
CRICETIDAE
4 Cricetulus migratorius Gmen hamster - nt - LC
ayrlk yerler, tarlalar, stepler,
ak ormanlar.
5
Microtus nivalis
(Chionomys gud)
Karfaresi III nt - LC
Aa snrnn st ksmnda,
seyrek allarn olduu talk
yerlerde, yarklarda.
6 Arvicola terrestris Susan - nt - LC
Sk otlarla kapl su kenarlar,
ayrlk, ormanlar.
SPALACIDAE
7 Spalax leucodon Krfare - nt - DD
Yumuak tarm alanlar, step,
ba, bahe.
CANIDAE
8 Vulpes vulpes Kzl tilki - nt Ek-III LC
Tundra, l, orman, ehir
merkezleri.
Kaynak: Demirsoy, A., 1996, Trkiye Omurgallar Memeliler, evre Bakanl evre Koruma Genel
Mdrl, Proje No: 90-K-1000-90. Ankara.
(*)=T.C. Orman ve Su leri Bakanl Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl 2012-2013 Av Dnemi
Merkez Av Komisyonu Kararlar
: Gzlem : Literatr

muhtemel 8 memeli trnden 3 tanesi Bern Ek-3 listesinde yer almaktadr.

muhtemel 8 memeli trnden, T.C. Orman ve Su leri Bakanlnca 07 Haziran 2012
tarih ve 28316 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 2012-2013 Av
Dnemi Merkez Av Komisyonu Kararlarnn yanstld en son listelere gre; 1 memeli
tr Ek-I, 1 memeli tr Ek-III listesinde bulunmaktadr.

ED RAPORU

81
Memeli trlerinin 7 tanesi LC kategorisinde yer almaktadr ve herhangi bir tehdit
altnda deildir. 1 memeli tr ise DD yani veri eksii bulunan kategorisinde yer
almaktadr.

Faaliyetin inaat ve iletme aamasnda evredeki doal ortamlarndan faaliyet
alanna gelebilecek olan fauna trlerine herhangi bir zarar verilmemesi konusunda
projede alacak personele faaliyet sahibi tarafndan gerekli uyarlar yaplacaktr.

Fauna trleri arasnda Bern Szlemesi Ek-2 ve Ek-3e gre kesin koruma
altnda olan ve koruma altnda olan trler vardr. Bu trlerle ilgili olarak Bern
Szlemesi koruma tedbirlerine ve bu szlemedeki 6. ve 7. Madde hkmlerine
uyulacaktr. Bunlar;

1- Kesin olarak koruma altna alnan fauna trleri ile ilgili olarak (6. madde);
Her trl kastl yakalama ve alkoyma, kastl ldrme ekilleri,
reme ve dinlenme yerlerine kastl olarak zarar vermek veya buralar
tahrip etmek,
Yabani faunay bu szlemenin amacna ters decek ekilde zellikle
reme, gelitirme ve k uykusu dnemlerinde kastl olarak rahatsz etmek,
Yabani evreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya bo
dahi olsa bu yumurtalar alkoymak,
Fauna trlerinin canl veya cansz olarak elde bulundurulmas ve i
ticareti yasaktr.

2- Korunan fauna trleri ile ilgili olarak (7. madde);
Kapal av mevsimleri ve/veya iletmeyi dzenleyen dier esaslara,
Yabani faunay yeterli populasyon dzeylerine ulatrmak amacyla,
uygun durumlarda geici veya blgesel yasaklamaya,
Yabani hayvanlarn canl ve cansz olarak satnn, satmak amacyla
elde bulundurulmasnn ve nakledilmesinin veya sata karlmasnn uygun ekilde
dzenlenmesi hususlarna uyulacaktr.

Faaliyetin her aamasnda, 4915 sayl Kara Avcl Kanununa ve ilgili
Ynetmeliklere uyulacaktr.

ED RAPORU

82
IV.2.13. Sucul flora ve fauna, i sulardaki (gl, akarsu) canl trleri (bu
trlerin tabii karakterleri, ulusal ve uluslararas mevzuatla koruma altna alnan
trler; bunlarn reme, beslenme, snma ve yaama ortamlar; bu ortamlar iin
belirlenen koruma kararlar),

- Balklar

Proje alannda gerekletirilen almalarda Cyprinidae familyasna ait 2,
Esocidae ve Siluridae familyalarna ait 1er balk tr belirlenmi olup bu trler, Tablo
IV.2.13.1.de sunulmutur.

Tablo IV.2.13.1. Proje Alan Balk Trleri, Korunma Durumlar ve Statleri

Tr
No
Familya ve Tr Ad Trke Ad
IUCN
Red List
BERN
CYPRINIDAE Sazangiller
1 Capoeta tinca Karabalk -
2 Squalius cephalus Tatlsu Kefali LC -
ESOCIDAE
3 Esox lucius Turna Bal -
SILURIDAE
4
Silurus glanis
Yayn Bal LC III
: Gzlem : Literatr

FAMLYA: CYPRINIDAE
TR: Capoeta tinca (Heckel, 1843)
Vcut yuvarlaka olup nisbeten kk pullarla rtldr. Farkl uzunlukta 2 ift
byk tamasyla kolaylkla ayrt edilir. Vcudun srt taraf esmer-kahverengi, yan
taraflar ve kann blgesi ise, sarmtrak renktedir. Bazan srt blgesinde mavi renkli
yansmalar grlebilir. Uzunluu 40 cm kadar olabilir. Asl yayl alan Anadolunun
kuzey ve kuzeybatsndaki Karadenize dklen nehirlerdir. Eti lezzetli olduundan
ekonomik nemi bulunmaktadr (Geldiay, Balk, 1999). Yumurtalarn Temmuz-Eyll
aylarnda brakrlar (2.000-20.000 kadar). Erkekleri 2, diileri 3 yanda olgunlarlar.
Herhangi bir koruma stats bulunmamaktadr.

ekil IV.2.13.1. Alan almasnda yakalanan Capoeta tinca (Heckel, 1843)
ED RAPORU

83
FAMLYA: CYPRINIDAE
TR: Squalius cephalus Linnaeus, 1758
Vcut kaln yapl ve yanlardan ok hafif basktr. Renk, vcudun srt ksmnda
koyu olup, mavi-yeil renkte metalik yansmalar gsterir. Bu koyu renk yan taraflara
doru gittike alr ve karn ksmnda sar-beyaz bir grnm kazanr. Genelde sularn
yzeyine yakn zonlarnda byk gruplar halinde yaar. Temiz sular bulunan ve
nispeten hzl akan aylar tercih eder. Omnivor beslenirler. Nisan-Haziran aylar
arasnda 200.000 kadar yumurta brakrlar. IUCN Red Listde LC kategorisinde
bulunmaktadr.

ekil IV.2.13.2. Alan almasnda yakalanan Squalius cephalus Linnaeus, 1758

FAMLYA: ESOCIDAE
TR: Esox lucius Linnaeus, 1758
Torpil eklinde uzam vcutlar kk ve dz pullarla rtldr. Az, kuvvetli
dilerle donatlmtr. Diiler, erkek bireylere gre daima cce yapldr. Vcudun genel
rengi sarms yeil olup srt ksm zeytin yeili yansmalar arz eder. Yan taraflarndaki
renklenme ise zellikle yaa bal olarak deiiklik gsterir. Genellikle gl, glet ve
barajlarda yaamakla birlikte akarsularda da yaamaktadr. Yumurta brakma periyodu
Mart-Nisan aylardr. Eti lezzetli olan bu balk, nemli bir gda kayna oluturduu iin
ekonomik neme sahiptir.

ED RAPORU

84

ekil IV.2.13.3. Esox lucius Linnaeus, 1758
Kaynak: www.fishbase.org

FAMLYA: SILURIDAE
TR: Silurus glanis (Linnaeus, 1758)
Vcudu plak olup, yumuak ve viskoz karakterli bir deri ile rtldr. enelerde
iyi gelimi diler bulunur. Az etrafnda 3 ift byk bulunur. Srt ksm genelde
siyahms gri veya kl rengi, karn taraf ise kirli beyaz veya sarmtraktr. Genelde
zemini yumuak topraktan veya balktan oluan gller ve akarsularn durgun akan
zonlarnda yaarlar. reme zaman Mays-Temmuz arasdr. Her dii balk 500.000
kadar yumurta verebilir. Eti ok lezzetli ve fazla kl olmayan kaliteli tatlsu
balklarndandr. Bu yzden eti insan gdas olarak kullanlr. Kemik ve hava keseleri ise
tutkal yapmnda nemli bir hammadde kaynadr.

ekil IV.2.13.4. Silurus glanis (Linnaeus, 1758)
Kaynak: www.fishbase.org

Balk trlerinden 2 tanesi IUCN kategorilerinden LC kategorisinde olup en az
endie edilecek trler olarak tanmlanmaktadr.

ED RAPORU

85
Balk trlerinin barnma ve reme alanlarnn korunmas gerekmektedir. zellikle
reme zaman gc olan tr iin gerekli su miktarnn dere yatana braklmas,
byk nem tamaktadr.

IV.2.13.1. Endemik, hassas, nesli tehlike altndaki balk trleri iin gerekli
optimum su ykseklikleri, miktarlar, znm oksijen miktar, su hz gibi
parametrelerin incelenerek, projenin bu trler zerindeki etkilerinin
deerlendirilmesi, alnacak tedbirlerin belirtilmesi,

Nehirler zerinde yaplan su yaplar, su miktar, kalitesi ve dolaysyla da su
ekosistemi zerinde bir etki oluturmaktadr. Bu nedenle mansaptaki su ekosisteminin
korunmas iinde gerekli dk akmn (evresel ak) belirlenmesi nemli bir problem
olarak ortaya kmaktadr (zdemir vd., 2007). Hidrolojide dk akm hesab; ime ve
sulama suyu temininde, hidroelektrik santrallerden verilecek minimum etek suyu
hesabnda, su kirliliine ynelik almalarda ve nehirlerdeki sucul ekosistemin
devamll iin gerekli su miktarnn belirlenmesinde kullanlmaktadr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinn planland alanda bulunan
sucul canllarn yaamlarn devam ettirebilmesi iin gerekli olan can suyu miktarnn
deerlendirilmesinde, alanda yaayan tatlsu balklar temel alnmtr. Alanda tespit
edilen bu balk trlerinin canlln srdrebilmesi iin gerekli minimum derinlik 15-20
cm olmaldr (Cows and Welcomme, 1998).
Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi iin hazrlanan ve bu raporun
Ek-10unda mevcut olan Ekosistem Deerlendirme Raporunun Hidrolojik
Deerlendirme Raporunda detaylar verilen evresel ak miktarlar, aada
sunulmutur. Ek olarak bu ak miktarlar brakldnda aylara gre suyun derinlii de
Tablo IV.2.13.1.1, Tablo IV.2.13.1.2. ve Tablo IV.2.13.1.3.te belirtilmitir.

Tablo IV.2.13.1.1. Cemel-I Reglatr Yeri evresel Ak Miktar

Cemel I Reglatr Yeri evresel Ak Miktar (QA_e) (m
3
/sn) Ykseklik h (m)
Ocak 11,40 0,91
ubat 10,89 0,90
Mart 16,96 0,96
Nisan 35,95 1,16
Mays 31,88 1,12
Haziran 16,36 0,96
Temmuz 10,68 0,90
Austos 10,32 0,89
Eyll 10,19 0,89
Ekim 10,67 0,90
Kasm 10,71 0,90
Aralk 11,74 0,91

Tablo IV.2.13.1.2. Cemel-II HES Reglatr Yeri evresel Ak Miktar

Cemel II Reglatr Yeri evresel Ak Miktar (QA_e) (m3/sn) Ykseklik h (m)
Ocak 11,47 0,91
ubat 10,95 0,90
Mart 17,06 0,96
Nisan 36,17 1,16
ED RAPORU

86
Cemel II Reglatr Yeri evresel Ak Miktar (QA_e) (m3/sn) Ykseklik h (m)
Mays 32,07 1,12
Haziran 16,47 0,96
Temmuz 10,74 0,90
Austos 10,38 0,90
Eyll 10,25 0,89
Ekim 10,73 0,90
Kasm 10,77 0,90
Aralk 11,81 0,91

Tablo IV.2.13.1.3. Cemel-III HES Reglatr Yeri evresel Ak Miktar

Cemel III Reglatr Yeri evresel Ak Miktar (QA_e) (m3/sn) Ykseklik h (m)
Ocak 11,86 0,91
ubat 11,32 0,91
Mart 17,64 0,97
Nisan 37,39 1,18
Mays 33,16 1,13
Haziran 17,01 0,96
Temmuz 11,11 0,90
Austos 10,73 0,90
Eyll 10,60 0,90
Ekim 11,20 0,90
Kasm 11,14 0,90
Aralk 12,21 0,91

Yine ayn raporda, tabloda belirtilen deerlerin evresel ak olarak
braklmasnn, hidrolojik sistem ihtiyalarn karlayaca belirtilmitir. Alanda bulunan
trlerin reme dnemleri, hesaplanan kuru ve yal dnemler de dikkate alnarak
Tablo IV.2.13.1.4.de verilmitir.

Tablo IV.2.13.1.4. Proje Alannda Yaayan Balk Trlerinin reme Zamanlar

Balk trleri OCAK UBAT MART NSAN MAYIS HAZRAN TEMMUZ AUSTOS EYLL EKM KASIM ARALIK
Capoeta tinca
Squalius
cephalus
Esox lucius
Silurus glanis

Kurak Dnem Yal Dnem reme Zamanlar

Hidrolojik Deerlendirme Raporunda ayrntlar verilen hesaplamalar sonucunda,
Cemel I Reglatr yerindeki derinlik minimum 0,90 m; Cemel II Reglatr yerindeki
derinlik 0,89 m, Cemel II Reglatr yerindeki derinlik ise minimum 0,90 m olacaktr.
Alanda bulunduu tespit edilen trler iin belirlenen yaam ortam derinlii 20-25 cmdir
(Cows and Welcomme, 1998). Hesaplanan can suyunun; tm trlerin remeleri,
beslenmeleri ve yaamlarnn devamlln salayacak dzeyde olduu, net olarak
ortaya kmaktadr.

ED RAPORU

87
IV.2.14. Madenler ve Fosil Yakt Kaynaklar (rezerv miktarlar, mevcut ve
planlanan iletilme durumlar, yllk retimleri ve bunun lke veya yerel
kullanmlar iin nemi ve ekonomik deerleri),

Nevehir linde ekonomik bakmdan nemli yeralt kaynaklar olup, bunlarn
banda perlit, linyit, tuz ve onix gelmektedir.

Glehir ilesinde Dada-Alemli kynde ve Gmyaz Kynde kmr
madenleri bulunmaktadr.

Nevehir ili snrlarnda doalgaz ve petrol rezervi bulunmamakta olup rzgar
santrali de mevcut deildir. Yakacak olarak odun ve tezek kullanlmakta olup Nevehir
ilinde biogaz kullanm sz konusu deildir.
(1)

Jeotermal Sahalar;

Nevehir termal olanaklar asndan byk zenginlik tamaktadr. Kozakl
ilesindeki kaynak 105
0
Cde olup kaplca turizmi asndan ok byk bir potansiyeldir.
Ayrca rgp ilesinin 5 km dousunda rgp Kaplcas bulunmaktadr. Suyun ss
14
0
Cdir. Sudan en ok ime ve yarm banyo eklinde faydalanlr. Deri hastalklar iin
ise su banyosu ve kaynandan az ilerisinde kkrtl amur banyosu yaplmaktadr.
Nevehir ilinde ok sayda hastal tedavi eden imeler de bulunmaktadr. Bu
imelerin banda zengi ay mesi, Baheli mesi, orak ve Karakaya meleri
gelir. Nevehirdeki mevcut termal kaynan salk sektr iinde ele alnmas ve bu
sektre teviklerin salanmasyla, Kozakl yabanc ve yerli turistler iin nemli bir salk
merkezi olarak deerlendirilebilecektir.

Tablo IV.2.14.1. Nevehir li Jeotermal Kaynaklarn zellikleri

Jeotermal Kaynak Kozakl Acgl-Karacaren Acgl-Sevinli Avanos-Glbalar
Doal k Scakl (
0
C) 29 - - -
Doal k Debisi (l/sn) 10 - - -
Sondaj Scakl (
0
C) 80-93 - - -
Sondaj Debisi (l/sn) 275 - - -
Debi (l/sn) - 2,5 0,01 0,1
Scaklk (
0
C) - 27,5 25 26,5
Kaynak: Nevehir l evre Durum Raporu, 2010

Sanayi Madenleri;

Blge jeolojisi nedeniyle endstriyel hammaddeler asndan byk bir enginlie
sahiptir. Blgedeki youn volkanik faaliyetler sonucunda oluan valkanik rnler,
Nevehirin nemli ekonomik zenginlikleri arasndadr. Blgedeki yaygn volkanizma
nemli pomza, perlit, kaolen ve kum-akl yataklarnn oluumuna neden olmutur.
Nevehirde sanayi madenlerinden barit, kaolen, kaya tuzu, kum-akl, kkrt
karlmaktadr. zellikle kum-akl ocaklar younluktadr.

Perlit yataklar Acgl lesinde olup, iledeki perlitlerin genleme oranlar 2,3 ile
16 arasndadr. Yataklarn toplam rezervi 450 milyon ton civarndadr. Derinkuyu
ilesindeki sahalarda toplam 320 milyon ton perlit jeolojik rezervi belirlenmitir.

1
ED RAPORU

88
Avanos lesi kum-akl yataklar ve kaolen bakmndan nem arz etmektedir.
Kaolen yataklar toplam grnr rezervi 1.325.000 ton, muhtemel rezervi ise 2.325.000
tondur. ledeki kum-akl hammaddeleri ise orta kalitede olup, yaklak 20 milyon m3
mmkn rezerve sahiptir.

Glehir ilesindeki barit ve kayatuzu yataklar gemi yllarda Tekel tarafndan
iletilmitir. Glehir-Tuzky sahasndaki % 92 NaCl ierikli ve 75 milyon ton grnr,
96 milyon ton muhtemel ve 960 milyon ton mmkn rezerv belirlenmitir. Ayrca
sahada zeolit minerali varl tespit edilmitir.

Glehir-Arafa sahasndaki %92,75 BaSO
4
ierikli baritlerde ise 2.500 ton
grnr rezerv vardr.

Pomza;

lkemizin nemli ve iyi kalitede pomza yataklarna sahip limizde, l merkezi ve
rgp lesinde ok sayda iletilen ve iletilmi pomza yataklar bulunmaktadr. Bu
yataklarn toplam rezervi yaklak 450 milyon m
3
civarndadr. Tekstil sektrnde
kullanlan iyi kalitedeki pomzalarn byk bir blm ilimizden karlanp ihra
edilmektedir.

Acgl, rgp, Derinkuyu arasndaki blgeden karlmakta olup, nemli
miktarlarda ihra edilmektedir. Derinkuyu ilesi sahalarndaki orta kaliteli perlitlerin
genleme oran 3,2-4,5 arasnda deimekte olup, sahalarda toplam 320 milyon ton
olarak jeolojik rezerv belirlenmitir.

Acgl Perlit Yataklar: lede ok sayda perlit sahalar bulunmakta olup,
yataklarn toplam rezervi 450 milyon ton civarndadr.

Derinkuyu-Kaykran, Byk ve Kk Gllda Ve Bozda Perlit Yataklar: Orta
kaliteli olan perlitlerin geveme oran 4-4,5 arasndadr. Jeolojik rezerv 320 milyon
tondur.

Tablo IV.2.14.2. Nevehir line Ait Pomza Kaynaklar

Yatan Bulunduu Yer
Rezerv (m
3
)
Grnr Muhtemel Mmkn
Merkez-Kavak Ky 9,468,500 2,708,000 -
Merkez-ardak Ky 82,612,500 87,592,000 68,445,000
Merkez-Gre Ky 7,226,500 6,688,000 -
Merkez-Kaymakl Ky 28,498,500 28,140,000 -
Merkez-Balca Ky 21,117,709 - -
Merkez-Talbel Ky 1,235,000 - -
Merkez-Aklda Ky 46,337,500 - -
Merkez-Gvercinlik Ky 19,152,500 - -
Merkez-Baheli Ky 1,199,750 - -
Merkez-Narky 800,000 1,356,250 457,500
rgp-Mustafapaa Ky 1,000,000 2,000,000 -
rgp-Merkez 4,906,572 - -
TOPLAM 223,555,031 128,484,250 68,902,500

Tuz;

Glehir ilesine bal Tuz ky yaknlarnda ve Hrka dann dou
yamalarndan kaya tuzu kartlr. Toplam rezervin 50.000.000 tonun zerinde olduu
ED RAPORU

89
tahmin edilmektedir. Tuzky sahasndaki % 92 NaCl ierikli ve 75 milyon ton grnr,
96 milyon ton muhtemel ve 960 milyon ton mmkn rezerv belirlenmitir.

Oniks;

Hacbekta ilesinde karlan bu mermer trne Hacbektata da denmekte
olup, genelde ss eyas yapmnda kullanlr. Oniks ta sar, pembe, krmz ve beyaz
renklerde olup, birka rengi ieren eitleri de bulunmaktadr. zerine eitli motifler
ilenen ve biimlendirilen oniks ta kiisel ss eyas ve ev aksesuar yapmnda
kullanlr. Avanos Kaya hamam mevkiindeki mermerlerin 1.000.000 ton zerinde
jeolojik rezerv yataklar vardr. Merkez ve Avanos ilelerinde zengin kil yataklar, kavlin
toplam rezervi 1.180.000 tona ulaan kaolin yataklar mevcuttur. Ancak bu yataklar
henz iletmeye alabilmi deildir. Ulam kolay olan yataklar tula yapmnda
kullanlmaktadr. Ayrca bunun yannda Nevehire zel kepez ad verilen yap talar
bol miktarda kartlp inaatlarda kullanlmaktadr.

Metalik Madenler;

Boyal Manganl Demir Zuhuru
le: rgp ncesu
Ky: Erdemisin, Boyal, Karlk, Cemilky, Akaviran
Mevki: Olukderesi
Pafta: K 33-c2,c3
Genel Jeoloji: Sahada,Tesiyer volkanizmasna ait kayalar yzeyler. Seri, altta
aglomera ve tfler ile balar. Volkanizmann kesiklie urad
dnemlerde marn, kil ve kalkerler gibi gl kelleri gzlenir. Daha stte
olivinli piroksenli bazalt, andezit ve ignimbritler izlenir.
Cevher Mineralleri ve Parajenez: Psilomelan,Limonit

Avanos Boksit Zuhuru
le: Avanos
Mevki: Baaln Dlek Yamann Da
Pafta ve Koordinatlar: K 33-C1 Y: 59 000-61 000 X : 84 000-86 000
Genel Jeoloji: Sahann K-KBsnda Paleozoik yal metamorfitler yzeyler.
Batsnda ise, .Kretase yal granitler bulunur. G-GBda Kuvaterner
yal Acgl, Erciyes, Hasan Da volkanizmalar yer almaktadr.
Oligosene ait konglomera ve kum talar geni alanlar kaplar. Bunun
zerine ise karasal kkenli keller gelir.
Cevher Mineralleri ve Parajenez: Diaspor, Kavolin
Yatak zellikleri ve Cevherleme: Asidik volkanik kayalarn alterasyonu ile
olumulardr. Tektonik olaylarla ortaya kan scak sular ve yer alt-
yerst sularnn etkisi ile primer boksit oluumlar da gzlenir.

Ta Ocaklar Nizamnamesine Tabi Olan Doal Malzemeler;

limizde ok sayda kum ve ta ocaklar bulunmaktadr. Kum-akl hammaddeleri
orta kalitede olup, yaklak 20 milyon m
3
mmkn rezerve sahiptir. Avanos, Glehir ve
rgp ileleri kum-akl yataklar bakmndan nem arz etmektedir.

ED RAPORU

90
Tablo IV.2.14.3. Nevehir line Ait Kum Ocaklar Bilgileri

Ocak Sahibi Bulunduu Yer Alan (m
2
)
Glehir B.Bakanl Glehir 99,837
arllar n. rgp 48,032
Hseyin demi Glehir 38,080
Seltem A.. Glehir 135,753
lk-As n. Merkez 9,281
Kapadokya Mad. rgp 22,415
Osman Korkmaz Merkez 29,850
Avanos B.Bakanl Avanos 18,991

Enerji Madenleri;

Glehir-Arafa yresinde 5.000 kcal/kg ortalama alt sl deerine sahip linyit
sahas bulunmakta olup, linyitin zellikleri Tablo IV.2.14.2.de verilmektedir.

Tablo IV.2.14.4. Glehir-Arafa Yresinde Bulunan Linyit zellikleri

Adres Glehir-Arafa Sahas
Tenr % 92,75 BaSO4
Rezerv 3.000 ton mmkn
Nem Oran % 3,32
Kl Oran % 19,38
Kkrt Oran % 6,05
Alt Isl Deeri 5.000 Kcal/kg

Proje kapsamnda maden faaliyeti ile projenin akmas durumunda; 3213 sayl
Maden Kanununun Maden iletme faaliyeti ile Devlet ve l yollar, havaalan, liman ve
baraj gibi kamu yatrmlarnn birbirlerini engellemesi, kamu kurum ve kurulularnn
uygulamalarndan dolay maden iletme faaliyetinin yaplamaz hale gelmesi, kamu ve
zel yatrm iin baka alternatif alanlarn bulunamamas durumunda, madencilik
faaliyeti ve yatrmla ilgili karar, Babakanlk Mstear bakanlnda oluturulacak bir
kurul tarafndan verilir. Kurulun tekili, alma usul, karar alma ekli ve dier hususlar
Bakanlka karlacak ynetmelikle dzenlenir. hkm gerei ilemin yaplmas
ngrlmektedir.

IV.2.15. Hayvanclk (trleri, beslenme alanlar, yllk retim miktarlar, bu
rnlerin lke ekonomisindeki yeri ve deeri),

Nevehir ilinde hayvanclk daha ok kk aile iletmesi olarak yaplmakta olup,
son yllarda destekleme almalar ile byk iletmeler kurulmaya balanmtr.

l genelindeki hayvan varlna ilikin Nevehir Valilii l Gda Tarm ve
Hayvanclk Mdrl verileri Tablo IV.2.15.1.de verilmitir

Tablo IV.2.15.1. Nevehir li Hayvan Mevcudu

Cinsi 2012 (Adet) 2013 (Adet)
Bykba 70.334 70.803
Kkba 98.869 100.371
Kanatl 786.905 676.380
Arclk (Kovan) 12.768 12.843
Tek Trnakl 1.221 1.433
Kaynak: Nevehir Valilii l Gda Tarm ve Hayvanclk Mdrl
ED RAPORU

91
IV.2.16. Peyzaj deeri yksek yerler ve rekreasyon alanlar,

Alanda yaplan arazi incelemeleri ve literatr almalar sonucunda, projeden
etkilenebilecek peyzaj elemanlarnn belirlenmesi, bunlar zerinde oluabilecek etkilerin
tespit edilmesi ve peyzaj onarm srecinde yararlanlacak temel verilere ulamak iin,
Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi ile ilgili alann genel peyzaj, flora,
jeolojik, jeomorfolojik, iklim ve toprak zellikleri ile erozyon durumu hakknda temel
bulgular elde edilmeye allmtr.

Proje alann sahip olduu peyzaj deerleri Doal Peyzaj, Grsel Peyzaj ve
Kltrel Peyzaj olmak zere balk altnda incelenmitir.

Doal Peyzaj zellikleri

Projenin yaplmas planland alan; Nevehir ili, Avanos ilesinin batsnda
Kzlrmak zerindedir. Genel itibaryla dz bir alan zerinde yer alan Kzlrmaka ait su
yzeyleri ve evreleri alanda yer alan nemli doal peyzaj deerleri ve kaynadr
(ekil IV.2.16.1.). Kzlrmak etrafnda yer alan st, kavak ve selvi aalarndan
oluan seyrek bitki rts bu su yzeyleri ile birleerek genel anlamda doal peyzaj
oluturmaktadr.

ekil IV.2.16.1. Kzlrmak Havzasndan Genel Grnm

Proje alannn byk bir ounluu tarm arazilerinden ve bir ksm mera
alanlarndan olumakta olup, dz bir jeomorfolojik zellik gsteren alanlar zerinde yer
almaktadr (ekil IV.2.16.2.).

ED RAPORU

92

ekil IV.2.16.2. Proje Alan evresinde Yer Alan Tarm Alanlarndan Genel Grnm

Grsel Peyzaj zellikleri

Proje alannda grsel adan en nemli peyzaj eleman da Kzlrmak ve yakn
evresidir. Kzlrmak su yzeyleri grsel peyzaj zenginletirerek zayf olan bitki
rtsn desteklemektedir (ekil IV.2.16.3.). Projenin alan dz bir arazi yapsnda
sahip olup, alanda bulunan ufak tepecikler ksmen de olsa gr noktalar yaratarak,
alan tekdzelikten kurtarmaktadr. Ayrca, dere kenarlarnda yer alan dz alanlar
rekreasyonel ve fonksiyonel ilevlere olanak salamaktadr.

ekil IV.2.16.3. Kzlrmak Su Yzeyinden Grnm

ED RAPORU

93
Kltrel Peyzaj zellikleri

Proje alan ierisinde kltrel peyzaj eleman olarak deerlendirilebilecek
herhangi bir koruma alan (Milli Park, Tabiat Park, Tabiat Ant, Tabiat Koruma Alan,
Biyogenetik Rezerv Alan, Biyosfer Rezervleri, Doal Sit ve An, Tarihi, Kltrel Sitler,
zel evre Koruma Blgesi, zel evre Koruma Alan, Turizm Alan ve Merkezi)
bulunmamaktadr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinin planland blgenin
yaknnda bulunan milli parklar gsterir harita ekil IV.2.11.1.de mevcuttur.

IV.2.17. Devletin yetkili organlarnn hkm ve tasarrufu altnda bulunan
araziler (Askeri Yasak Blgeler, kamu kurum ve kurulularna belirli amalarla
tahsis edilmi alanlar, vb.),

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral Revize Projesinin planland
sahada ve etki alannda, askeri yasak blgeler, kamu kurum ve kurulularna belirli
amalarla tahsis edilmi alanlar vb. bulunmamaktadr.

IV.2.18. Proje yeri ve etki alannn mevcut kirlilik yk,

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral Revize Projesinin mevcut
durum tespit almalar kapsamnda ilk olarak 24.01.2012 tarihinde Cemel-I
Reglatrnn memba ve mansabndan, Cemel-II Reglatrnn mansabndan ve
Cemel-III Reglatrnn mansabndan olmak zere 4 noktada su numuneleri alnm
ve alnan rneklerin nar evre lm ve Analiz Laboratuvar ile evre Endstriyel
Analiz Laboratuvarnda Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii (SKKY) Tablo-1e gre (tm
parametreler, radyoaktivite deerleri hari) analizleri yaplmtr. Analiz raporlar ve
rnekleme noktalarn gsterir topografik harita eklerde verilmektedir (Bkz. Ek 11).

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral Revize Projesinin mevcut
durum tespit almalar kapsamnda 02.07.2013 tarihinde Cemel-I Reglatrnn
mansabndan, Cemel-II Reglatrnn mansabndan ve Cemel-III Reglatrnn
mansabndan olmak zere 3 noktada alnan su numunelerinin nar evre lm ve
Analiz Laboratuvar ile evre Endstriyel Analiz Laboratuvarnda Su Kirlilii Kontrol
Ynetmelii (SKKY) Tablo-1e gre (tm parametreler, radyoaktivite deerleri hari)
analiz almalar yaplm olup analiz raporlar ve rnekleme noktalarn gsterir
topografik harita eklerde verilmektedir (Bkz. Ek 11).

Su kalitesinin izlenmesi; su kaynana olabilecek bir sznt veya su kirliliinin
tespiti, su kalitesi kontrolnn salanmas ve Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii ve
me Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yzeysel Sularn Kalitesine Dair
Ynetmelik ile uyumluluun salanmas ve projenin sucul ekosistemde
oluturabilecei etkilerin belirlenebilmesi gibi konularn deerlendirilmesinde faydal
olacak, reglatr membas ve santral mansab hakknda da bir fikir verecektir.

IV.2.19. Projenin yer ald akarsu zerinde ve proje alannda planlanan
dier projelerle olan etkileimleri, gerekli hesaplamalarn yaplmas

Avanos Reglatr ve Cemel HES projesinin teklif edildii Kzlrmak ve kollar
zerinde membada ve mansapta yaplm mevcut veya inasna devam edilen enerji
veya sulama amal birok tesis bulunmaktadr.

ED RAPORU

94
Proje sahasna en yakn tesisler olarak membasndaki Yamula Baraj, Aknc-1
HES, Aknc-2 HES, Bayramhacl Baraj ve Sarhdr Reglatr ve HES ve
mansabnda Tuzky HES ile Hirfanl Baraj saylabilir. Proje Sarhdr Reglatr ve
HES ile Tuzky Reglatr ve HES arasnda kalan 19,50 mlik dy
deerlendirmektedir.

Projelerde herhangi bir akma alan bulunmadndan, yani her projenin kendi
reglatr ile santrali arasnda belirlenen ve ilgili kurumlarca onaylanm bulunan
evresel ak miktarlar geerli olduundan projeler arasnda olumsuz bir etkileim sz
konusu olmayacaktr.

Proje Alan memba ve mansabnda yer alan dier projeler ekil IV.2.19.1.de
verilmitir.

ED RAPORU
95
ekil IV.2.19.1. Projenin Havzadaki Dier Tesislerle likisini Gsterir ematik Profil

ED RAPORU

96
IV.2.20. Dier zellikler,

Bu blmde belirtilecek baka bir konu bulunmamaktadr.

IV.3. Sosyo-Ekonomik evrenin zellikleri

IV.3.1. Ekonomik zellikler (yrenin ekonomik yapsn oluturan balca
sektrler, yresel igcnn bu sektrlere dalm, sektrlerdeki mal ve hizmet
retiminin yre ve lke ekonomisi iindeki yeri ve nemi, dier bilgiler ),

Sosyo-Ekonomik Yap:

Avanos ilesinde igc; turizm, el sanatlar, Tula ve un Fabrikalar ile Tarm ve
Hayvanclk faaliyetlerinde almaktadr. Halkn geimi genellikle tarm, hayvanclk ve
turizme dayanr. Toprak sanayi, anak ve mlekilik nemli bir geim kaynadr.

Milli Park ierisindeki seyir noktalarnda yrenin kltrn yanstan ve yre
insanlarnca sergilenen el sanatlarn grme, inceleme ve satn alma imkn
bulunmakta iken Milli Parkn etki alannda bulunan Avanos yerleiminde mlekilik
sanat ile ilgili bilgi edinilebilmekte, bireysel uygulamalar gerekletirilebilmektedir.

Bata rgp ve Greme olmak zere Milli Park sahas ierisinde bulunan turistik
restoran ve elence yerleri blgenin eriilebilirliinin yksek olmas nedeni ile sadece
Milli Park sahas ierisine deil, tm evre llere hizmet verebilmektedir.

Tarihsel zellikler:

Anadoluda yaylmaya balayan ilk Hristiyanlarn bir ksm byk ehirlerden
kylere g etmeye balamlardr. Kayserinin nemli bir din merkezi haline geldii 4.
Yzylda kayalk Greme ve evresi nemli bir merkez haline gelmitir.

Nevehir volkanik tften olumu ilgi ekici manzara yaps ierisinde Bizans
kilise mimarisi ve dinsel sanat tarihinden nemli bir devri sergilemektedir.

Blgenin zelliklerinden dolay burada yaayanlar savalarn etkilerinden,
merkezi idarenin otoritesinden uzak kalmay baarabilmilerdir. Ana ulam yollarna
uzakl ve engebeli bir alan olmas, gizlenmek isteyen veya dini inzivaya ekilenler iin
uygun korunma yeri olmutur. Manastr hayat 3. yzyl sonlar ile 4. yzyl balarnda
balam ve hzla yaylmtr. Manastrlar, kiliseler, apeller, yemekhaneler ve kei
hcreleri, depo ve arap yapm yerleri bulunan meknlar oyulmu, duvar resimleri ile
sslenmitir.

Milli Park sahas ierisindeki rgp, Greme, avuini, Uhisar, Ortahisar ve
Zelve yerleimleri, dnyaca nl Kapadokya mimarisi ve sokak dokusunu sergileyen,
geleneksel yaamn muhafaza edildii yerleim birimleri olup blgenin doal
zenginliinin yannda, kltrel zenginliini ve peyzajn da ziyaretilere sunmaktadr.

lk a medeniyetlerinden kalan izler arasnda arkeolojik kazlar sonucu deerli
eserlerin bulunduu hyklerin nemli bir yeri vardr. Kapadokyada ilk medeniyetlere
ait nemli izler yer altehirleri, tmlsler, yaztlar ve Kapadokya tabletleridir.

ED RAPORU

97
Blgedeki kilise ve manastrlarn balcalar unlardr:

Greme Ak Hava Mzesinde bulunanlar; Tokal Kilise, Rahibeler Manastr
(Kzlar Manastr), Ylanl Kilise (Aziz Onuphrius Kilisesi), Elmal Kilise, Aziz Basil
apeli, Karanlk Kilise, Rahipler Manastr, arkl Kilise, Aziz Bardam apeli, Aziz
Catherine apelidir.

Greme Kasabas ierisindeki ve vadi ilerindeki kiliseler ise; Kadir Durmu
Kilisesi, Yusuf Ko Kilisesi, El-Nazar Kilisesi, Sakl Kilise, Kllar Kilisesi, Meryem Ana
Kilisesi (Kuluk Kilisesi), Aziz Eustathius apeli, Yamal Kilise, Eri Ta Kilisesi, Eski
Bacak Kilisesi, Teodorus apeli, Derphanion Kilisesi, Madolyon Kilisesi, ift yzl
apel, Aaalt Kiliseleri, Manastr Stunlu Kilise ve Ala manastr Kilisesidir.

Blgedeki dier nemli kilise ve manastrlar ise; rgp-pancarlk kilisesi,
Ortahisar zml Kilise, Direkli Kilise, Hal Kilise, avuinVaftizci Yahya Kilisesi,
Byk Gvercinlik Kilisesi, Glldere Kilisesi, Zelve Kilisesidir. Ayrca Uhisar
Kasabas ierisindeki Uhisar Kalesinin zirvesinde Bizans dnemine ait mezarlar
bulunmaktadr.

Etnorafik zellikler:

El Sanatlar:

Kapadokyann tarihi ve doal zenginlii alar boyunca blge insan tarafndan
doal malzemelerle yorulup btnlemi ve sanata dnmtr. Kltrel miras canl
tutmasnn yannda ekonomik bir getirisi de olan el sanatlar, mlekilik, hal (kilim)
dokumacl, ulfa (kaba kuma dokumacl), el yapm bebek retimi ve onyx ta
ilemeciliidir.

Dokumaclk; rgp, Avanos ilelerinde dokuma sanatnn bir tr olan halclk
olduka gelimitir. Blge hallar istar tezghnda dokunmaktadr. Geleneksel tarz
hallarda boy hal tipi grlmektedir. Bunlar; Sedir Hals (ince uzun), Taban Hals
(uzun ve geni), Seccadelik Hal (kk boy) dan olumaktadr. Hallar, renkler
bakmndan evrede bulunan doal ( kk ) boyalardaki renklerle parelellik gsterir. En
ok bulunan renkler yeilin tonlar, siyah, kahverengi, sar ve vine rengidir. Motif
olarak daha ok geometrik ve madalyonlu kompozisyonlar tercih edilir. Motifine gre
belli bal hal adlar olarak gbekli, manikli, ylan bahesi gibi eitlerini sayabiliriz.

Nevehir Ta; XIX. yzyl Nevehir evleri, yamalara ya kayalarn oyulmas
suretiyle ya da kesme tatan ina edilmilerdir. Blgenin tek mimari malzemesi olan
ta, yrenin volkanik yapsndan dolay ocaktan ktnda yumuak olduundan ok
rahat ilenebilmekte ancak hava ile temas ettikten sonra sertleerek ok dayankl bir
yap malzemesine dnmektedir. Kullanlan malzemenin bol olmas ve kolay
ilenebilmesinden dolay yreye has olan ta iilii gelierek mimari bir gelenek halini
almtr.

Sosyolojik zellikler:

Kapadokya blgesi dil ve anlatm bakmndan Anadolu Blgesinin zelliklerini
tar. Yerel az gelime srecinde geirilen ynetsel ve toplumsal deiimlerden,
bunlarn etnik yapda dourduu karmdan izler tar. Halkn kulland dil kurall
Trkeden blgesel az olarak farkllar. Halk dilinde 20 nl, 43 nsz harf tespit
edilmitir. Uzun ve krk hava grubunda da yer alan trkler yreye zg trklerdir.
(2)

2
ED RAPORU

98
Geleneksel halk oyunlar snflandrmasnda Kapadokya Trkiye corafyasnda
halay grubunda yer alr. Nevehir yresinin geleneksel sz kesme, nian ve dn
gelenekleri ehir merkezlerinde srdrlmekte, bu gelenekler bylece devam
ettirilmektedir.

IV.3.2. Nfus (yredeki kentsel ve krsal nfus, nfus hareketleri; gler,
nfus art oranlar, ortalama hane halk nfusu, dier bilgiler),

Tesis edilmesi planlanan Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinin
inaat ve iletme aamalarnda olas sosyo-ekonomik etkilerin en belirgin olmas
tahmin edilen blge, proje alan yakn evresindeki yerleim alandr. Bu blgeler birinci
ncelikli olarak sosyo-ekonomik ynden etkilenecek yerleim yerleridir. Bahsi geen bu
blgede sosyo-ekonomik etkilerin deerlendirilmesi ve mevcut sosyo-ekonomik yapnn
belirlenmesi amacyla TKten (Trkiye statistik Kurumu) elde edilen nfus verileri
deerlendirilmitir.

2000 yl Genel Nfus Saym istatistiklerine gre proje alannn ierisinde
bulunduu Nevehir ili ve ileleri nfus istatistikleri Tablo IV.3.2.1de verilmitir.

Tablo IV.3.2.1. Nevehir li ve lelerine Ait Nfus Bilgileri

2000 Yl Nfus Saym Sonular 2012 yl ADNKS Sonular
Nevehir l/le merkezi Belde/Ky Toplam Toplam
Merkez
105.078 67.864 37.214 123.976
Acgl 24.844 6.702 18.142 19.943
Avanos
43.131 11.921 31.210 34.475
Derinkuyu 24.631 11.092 13.539 21.945
Glehir 31.664 9.377 22.287 23.437
Hacbekta
18.933 7.274 11.659 11.615
Kozakl 23.629 7.755 15.874 14.799
rgp 38.004 14.538 23.466 35.000
Toplam 136.523 173.391 309.914 285.190
Kaynak: www.tuik.gov.tr

Yukarda verilen nfus ile ilgili bilgilerden de anlalaca zere Nevehir ili
genelinde nfusta d yaanmtr. Bunun en byk sebeplerinden bir tanesi de
darya verilen gtr. Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinin arazi
hazrlk aamasnda yaklak 80, iletme aamasnda ise yaklak 15 kiinin istihdam
edilmesi ngrlmektedir. stihdam edilecek her bir kiinin 4 kiiyi etkileyecei
dnldnde arazi hazrlk ve inaat aamasnda 320 kii, iletme aamasnda ise
yaklak 60 kiinin projeden dolayl olarak faydalanacandan sz edilebilir.

IV.3.3. Gelir (yredeki gelirin ikollarna dalm, ikollar itibariyle kii
bana den maksimum, minimum ve ortalama gelir),

Nevehir ilinde yaayan halkn % 30u turizm gelirinden istifade etmektedir. Buna
karlk turizmle ilgili iletmelerde alan personeller, ev pansiyonculuu, yerel halk
blgemizde bulunan otel, pansiyon, acenta, turistik eya satclarnda alarak
turizmden gelir salamaktadrlar. Bunun dnda blgede tarmla uraan halk da
yetitirdii sebze ve meyveleri, besledii bykba ve kkba hayvanlar
pazarlayarak turizm gelirlerinden istifade etmektedirler.

Nevehir genelinde 538.630 ha lk arazinin, % 65,5 i 352.218 ha arazi ekilebilir
zelliktedir. Buday, patates, eker pancar, erezlik kabak, bakliyat retilmektedir.
Ayrca baclk ve meyvecilik de yaplmaktadr.

ED RAPORU

99
Ekili alan olarak budaydan sonra en ok ekimi yaplan patatestir. Baclk
Nevehir tarmnda nemli bir yere sahiptir. Merkez, Avanos, rgp, Glehir ve Acgl
ilelerinde younlamtr. Ya zm Taskobirlik tarafndan, byk ksm zel arap
fabrikalar, sirke ve pekmez imalathaneleri tarafndan alnmaktadr. Bir ksm da i
piyasada ve komu illerde sofralk olarak tketilmektedir. erezlik kabak retimi
Glehir, Acgl ve Merkez leye balkylerde youn olarak yaplmaktadr.

Nevehirde hayvanclk daha ok kk aile iletmesi olarak yaplmakta olup,
son yllarda destekleme almalar ile byk iletmeler kurulmaya balanmtr. Byk
ve kkba hayvanlardan elde edilen stn bir ksm st ve st mamulleri retim
tesislerinde ilenerek piyasaya sunulmaktadr.

IV.3.4. sizlik (yredeki isiz nfus ve faal nfusa oran),

TK (Trkiye statistik Kurumu) tarafndan 2010 ylnda hazrlanan il baznda
temel igc gstergeleri: isizlik oranlarna gre, Nevehir ilinde isizlik oran % 8,4,
istihdam oran % 45,8, mevcut i gcne katlm oran ise, % 50 olarak belirtilmitir.
siz kii says 5.000 kii olarak grlmektedir.

Tablo IV.3.4.1. Nevehir line Ait gc Gstergeleri

Yllar sizlik Oran (%) stihdam Oran (%) gcne Katlma Oran (%)
2008 9 37,6 41,3
2009 9,9 43,7 48,5
2010 8,4 45,8 50
Kaynak: www.tuik.gov.tr

IV.3.5. Yredeki sosyal altyap hizmetleri (eitim, salk, kltr hizmetleri ve
bu hizmetlerden yararlanlma durumu),

ETM

Nevehir ilinde 163 ilkretim okulu, 43 ortaretim 1 adet eitim uygulama
okulu, 4 adet anaokulu, 8 adet zel eitim okulu bulunmaktadr. Ayrca 1 adet
niversite (Nevehir niversitesi) bulunmaktadr. niversitede 3 adet faklte, 1 adet
yksekokul, 3 adet meslek yksekokulu, 2 adet enstit mevcuttur.

SALIK

Nevehirde toplam 5 adet devlet hastanesi, 64 adet salk oca, 8 adet zel
salk kurumu, 2 adet dispanser bulunmaktadr. Nevehir Merkez, rgp ve
Hacbekta ilelerinde devlet hastaneleri bulunmaktadr.

Tablo IV.3.5.1. Salk Kurumlarnn lelere Gre Dalm

LE
HASTANE
SAYISI
SALIK OCAI
SAYISI
DSPANSER SAYISI
ZEL SALIK KURUMU
SAYISI
Merkez 3 15 2 5
Acgl 1 5 - -
Avanos - 10 - 1
Derinkuyu - 4 - 1
Glehir - 8 - 1
Hacbekta 1 8 - -
Kozakl - 6 - -
rgp 1 8 - -
Kaynak: Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi, Yaplabilirlik Raporu, 2010

ED RAPORU

100
KLTR

Nevehir ilinin balca kltrel varlklar vadiler, peri bacalar, yeralt ehirleri,
ren yerleri, kiliseler, hisarlar, kaleler ve Trk slam eserleridir. Kapadokya denilince
akla ilk olarak Greme vadisi gelmektedir. Merkez le, Avanos, rgp ileleri snrlar
iinde bulunan 5 kasaba, 10 ky, 25 vadi, peri bacalar, kiliseler ve doal gzellikler
Greme Vadisini oluturmaktadr.

Uhisar, Ortahisar ve Bahisar ayn zamanda kale grevini yerine getiren byk
peri bacalardr. Nevehir Kalesinin ne zaman yapld bilinmemektedir. Avanos
Saruhan Kervansaray, Nevehir Damat brahim Paa Klliyesi, Hacbekta- Veli
Klliyesi, Glehir Karavezir Klliyesi, rgp te II. Rkneddin-i Klaslan Klliyesi ve
Medresesi en nemli Trk slam eserleridir. Greme Ak Hava Mzesi, Zelve
renyeri, avuin ren Yeri balca ren yerleridir. Blgede ounluu kaya oyma
olmak zere 400 civarnda kilise bulunmaktadr.

Nevehir li rgp ve Hacbekta lelerinde Kltr Merkezi mevcuttur. Nevehir
Gazi Stad, Merkezdeki Damat brahim paa spor salonu (1500 kii kapasiteli), Ticaret
Lisesi spor salonu (500 kii kapasiteli), ilelerde rgp spor salonu (500 kii kapasiteli),
Avanos spor salonu (500 kii kapasiteli), Hacbekta 60. yl spor salonu (2500 kii
kapasiteli), Glehir spor salonu ( 500 kii kapasiteli ) bulunmaktadr. 1 adet tenis kortu
faal durumdadr. limizde 2 adet at poligonu bulunmaktadr.

Merkezde Gazi Stad spor kompleksi ierisinde 2 ve 3 nolu im futbol sahalar,
ilelerde Avanos, rgp, Glehir, Derinkuyu olmak zere 7 adet im futbol sahas ve
103 adet toprak futbol sahas vardr. Genlik ve Spor l Mdrlnn spor kompleksi
ierisinde 1 adet tenis kortu faal durumdadr.

Ayrca Kapadokya Sporcu Kamp Eitim Merkezi, Nevehir Genlik Merkezi ile
Glehir lesi Genlik Merkezi bulunmaktadr. Nevehir Genlik Merkezi ile Glehir
Genlik Merkezinde resim kursu, satran kursu, bilgisayar kursu, genlik haftas
kutlamalar, halk oyunlar kursu, izcilik, fotoraflk kursu, kompozisyon ve iir
yarmalar, genlik enlikleri, yaz spor kurslar, ulusal ve merkez genlik kamplar,
zihinsel engelli genlerin spor eitimleri faaliyetleri yaplmaktadr.

IV.3.6. Kentsel ve krsal arazi kullanmlar (yerleme alanlarnn dalm,
mevcut ve planlanan kullanm alanlar, bu kapsamda sanayi blgeleri, konutlar,
turizm alanlar vb.),

Nevehir ilinin dousunda Kzlrmak Nehrinin iki yannda yer alan Avanos;
Nevehir, rgp, Glehir, Hacbekta, Kozakl ileleri ve Kayseri iline
komudur. Arazinin byk ounluu tarma elverili olup, geni dzlklerden
olumaktadr. le Merkezinin rakm 910 m dir. lenin toplam yzlm 1.045 km
dir. Avanos, 1 belediye (ile), 8 belde, 11 kyden olumaktadr. lenin genel olarak
arazi yaps dz ve tarma elverilidir.

6 Tula Fabrikas, 34 Un Fabrikas, 1 Kire Fabrikas ve 1 imento Fabrikas ve
1 rg Fabrikas faaliyet gstermektedir. Halen Kalaba zel Organize Sanayii Blgesi
proje yapm aamasndadr.

Cemel-I Reglatrnn Avanos le Merkezine uzakl 2.500 metre olup, Proje
Alan ve yakn evresinde sanayi blgesi, youn yerleim alanlar bulunmamaktadr.

Ayrca revize proje dolaysyla oluacak 3 adet gl alannn da yerleim yerlerini
etkilemesi sz konusu deildir.
ED RAPORU

101
Sanayi

Nevehirde kkl bir sanayi gelimemitir. Dank olarak ina edilmi un
fabrikalar ve arap fabrikalar ksmen korunmutur.

Kentsel Yenileme Alanlar

Koruma Kurulunca onayl koruma imar plan bulunan kentsel yerleim alanlarnda
mevcut plann hkmleri geerlidir. lgili idarelerce yaplan imar plan deiiklikleri iin
Nevehir Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kurulu onaynn alnmas gereklidir.
Mevcut planlarda deiiklik yaplabilmesi iin, hazrlanacak revizyon imar veya
uygulama planlarnn Nevehir Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kurulu nun
grne sunulmas gerekir.

Konut

Nevehirde konut yerleme alanlar yaplama ynnden iki ana grup olarak
belirlenmektedir. Bunlarn bir blm, Kale evresinde dik eimli eteklerde kentin eski
yerleme alanlar, dieri ise planl gelime ile muntazam olumu yerleme alanlardr.

Kentin gelimesinde ve ekillenmesinde, kent iinden geen Aksaray-Kayseri
karayolu da etkili olmutur. Bu aks zerinde yer alan sanayi ve kk sanatlar siteleri,
konut alanlarn da bu ynlere ekerek yol boyu gelien bir kent yaps ortaya kmtr.
Kentin gelimeye elverili ve henz bo alan blgesi, Avanos yolu dousunda, Greme
yoluna kadar uzanan ksmdr.

Jeolojik Yaps

Nevehir ve civar, Premesozoyik - Paleozoyik birimleri, Kretase birimleri,
Tersiyer birimleri ve kuvarterner birimlerinden olumaktadr. l alan, Orta Anadoluda
Erciyes, Melendiz ve Hasanda gibi eski yanardalarn kl ve lavlarnn birikmesiyle
olumu ok geni bir plato zerinde yer almaktadr. Bu platoyu, lkenin en uzun
akarsuyu olan Kzlrmak, dou-bat dorultusunda ve derinliine vadilerle sk bir
ekilde paralamtr.

l merkezi Kzlrmak platosu adyla anlan bu geni ve yksek dzlklerin bat
yamalarnda kurulmutur. Neojen glleri altndaki yanardalardan kan lavlar,
platoda, gller ve akarsular zerinde 100150 m. kalnlnda farkl sertlikte tf
tabakalar oluturmutur. Bu tabakann ierisinde tften baka tffit, ignimbrit tf, lahar,
volkan kl, kil, kum ta, marn, aglomera ve bazalt gibi jeolojik kayalar
bulunmaktadr.

st pliosenden balayarak bata Kzlrmak olmak zere akarsularn, gllerin ve
hava artlarnn bu tf tabakalarn andrmalar nedeniyle blge bugnk halini
almtr.

Tarihi, Kltrel, Arkeolojik ve Turistik zellikli Alanlar

Nevehir Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kurulu tarafndan onarm izni
verilen yaplar iin Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Yksek Kurulunun 5.11.1999
gn ve 660, 661 sayl ilke karar geerlidir.

Nevehir Kltr veTabiat Varlklarn Koruma Kurulu tarafndan yap izni verilecek
parsellerdeki yeni yaplamalarn projelendirilmesinde, aadaki koullar geerlidir.

ED RAPORU

102
a) Doal evre iinde yer alan yeni yaplamada doal grnm ve toporafyay
zedelemeyen mimari zmlerin gelitirilmesi esastr. Bu amala, yeni
yaplamann yakn evresiyle birlikte ett edilerek, doal yapyla etkileimini
gsteren vaziyet plan ve silet izimleri yansra, gerekli grldnde,
projenin maket veya 3 boyutlu gsterim teknikleriyle takdimi istenir.

b) Geleneksel doku iinde yer alan yeni yaplamada, doku karekterini
zedelemeyen mimari zmlerin gelitirilmesi esastr. Bu amala, yeni
yaplamann bulunduu yap adas ve yakn evresiyle birlikte etd edilerek,
mevcut dokuyla etkileimini gsteren vaziyet plan ve silet izimleri yan sra,
gerekli grldnde, projenin maket veya boyutlu gsterim teknikleriyle
takdimi istenir.

c) Yerel mimariyle dil birlii (benzeim) iinde bulunmak veya yerel mimariyle
uyumlu ada yorumlara ynelmek olasdr. Her iki durum iinde de l,
oran, biim, slup, inaat teknii ve malzeme kullanm bakmlarndan evreye
aykr olmayan, nitelikli zmler aranr. Yerel mimariyle uyumlu zmlerin
gelitirilmesinde, rnek alnan doku veya tekil yapdaki belirgin yap, plan,
kesit cephe zelliklerinin topluca dikkate alnmas beklenir.

IV.3.7. Dier zellikler.

Bu blmde belirtilecek baka bir husus bulunmamaktadr.
ED RAPORU
103

BLM V

PROJENN BLM IVDE TANIMLANAN
ALAN ZERNDEK ETKLER VE ALINACAK
NLEMLER
ED RAPORU
104

BLM V. PROJENN BLM IVDE TANIMLANAN ALAN ZERNDEK
ETKLER VE ALINACAK NLEMLER (**) (Bu blmde; projenin fiziksel ve
biyolojik evre zerine etkileri, bu etkileri nlemek, en aza indirmek ve
iyiletirmek iin alnacak yasal, idari ve teknik nlemler V.1 ve V.2 balklar iin
ayr ayr ve ayrntl bir ekilde aklanr). Bu blmde su temini faaliyeti iin
Blm IVde verilen mevcut evre zerinde olmas muhtemel etkiler ortaya
konarak, alnacak nlemler belirtilmelidir

V.1. Arazinin hazrlanmas, inaat ve tesis aamasndaki projeler, fiziksel ve
biyolojik evre zerine etkileri ve alnacak nlemler (Reglatr, HES ve letim
Yaps),

Raporun bu blmnde; projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda yaplacak
faaliyetlerin proje alan ve yakn evresinde oluturmas muhtemel etkileri anlatlm, bu
etkileri en aza indirmek ve nlemek iin alnacak nlemler aada detayl olarak
irdelenmitir.

V.1.1. Arazinin hazrlanmas iin yaplacak iler kapsamnda nerelerde ve ne
kadar alanda hafriyat yaplaca, hafriyat miktar, hafriyat srasnda kullanlacak
malzemeler, patlayc maddeler, varsa patlatma ile ilgili bilgiler etkiler ve alnacak
nlemler, hafriyat art toprak, ta, kum vb. maddelerin nerelere tanacaklar,
nerelerde depolanacaklar veya hangi amalar iin kullanlacaklar, hafriyat
dkm alanlarnn koordinatlar, zellikleri ve 1/1000 lekli plan ve kesit
grnleri ile birlikte hafriyat malzemesi dzenleme ve restorasyon plan,
alnacak grler ve geici depolama alannn zellikleri,

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi kapsamnda; reglatrler,
derivasyon yaplar, balk geitleri, santral binas ve enerji iletimi ile ilgili tesisler, antiye
alanlar, kaz fazlas malzeme depolama sahalar gibi nitelerin ina edilmesi ve enerji
retimi yaplmas planlanmaktadr. Proje kapsamnda kurulacak olan niteler ve
yardmc nitelerin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda ortaya kan kaz
fazlas malzemenin bir ksm dolgu ilemlerinde, arazi tesviye ve evre dzenleme
almalarnda kullanlacaktr. Deerlendirilmesi mmkn olmayan malzemeler proje
sahasnda belirlenen depolama alannda depo edilecektir.

Tablo V.1.1.1. Arazi Hazrlk ve naat Aamasnda Her Bir Tesiste Alnacak Hafriyat Miktar

Tablodan da grlecei zere; proje kapsamnda yaplacak arazi hazrlk ve
inaat almalarndan toplamda yaklak 59.775 m
3
hafriyat karlmas
planlanmaktadr.

nite
ngrlen
Hafriyat Miktar
(m
3
)
kan Malzemenin Kullanlaca Yerler ve Bertaraf
Yntemi
CEMEL-I REGLATR 3.300
kan kaz fazlas malzeme reglatrlerin memba ve
mansabnda akarsuyun sa ve sol sahillerinde yaplacak olan
dolgu ve tahkimatta, santral binas duvar arka yzeylerinin
dolgusunda, antiye alannn evre dzenleme ve geici
yaplarn temel i dolgularnda kullanlacaktr. Yani kan
malzemenin bir ksm temel alt dolgusunda, beton imalat
bittikten sonra ise duvar arka yzeylerinin dolgusunda
deerlendirilecektir. Artan ksm 3 ayr kaz fazlas malzeme
depolama sahasnda depolanacaktr.
CEMEL-I DERVASYON KANALI 15.800
CEMEL-I SANTRAL 825
CEMEL-II REGLATR 3.300
CEMEL-II DERVASYON KANALI 15.800
CEMEL-II SANTRAL 825
CEMEL-III REGLATR 3.300
CEMEL-III DERVASYON KANALI 15.800
CEMEL-III SANTRAL 825
TOPLAM 59.775
ED RAPORU
105

2010 ylnda alnan ED Gerekli Deildir kararna istinaden Cemel-I sahasnda
(reglatr, hes, santral, derivasyon) arazi hazrlk ve inaat almalar tamamlanm
olup, Cemel-II sahasnda arazi hazrlk almalar tamamlanm, inaat almalar
devam etmektedir. Cemel-III sahasnda henz arazi hazrlk ve inaat almas
yaplmamtr.

ekil V.1.1.1.de Cemel-I Reglatrnn inaat alamalar srasnda ve
sonrasnda kan kaz fazlas malzemelerin, akarsuyun sa ve sol sahillerinde
yaplacak olan dolgu ve tahkimatta, santral binas duvar arka yzeylerinin dolgusunda,
antiye alannn evre dzenleme ve geici yaplarn temel i dolgularnda kullanlmas
resmedilmi olup, Cemel-II ve Cemel-III Tesisilerinde de ayn uygulama yaplacaktr.

ekil V.1.1.1. Cemel-I Reglatr ve HES Alannda Uygulanan Dolgu Taksimat almalarnda Grnm

Bu tesislerde en fazla hafriyat derivasyon kanalnda yaplacaktr. Bu ilemlerde
ncelikle toprak yzeyinden yaklak 15 cm kalnlnda (her bir derivasyon kanal iin
780 m
3
olmak zere toplamda 2.340 m
3
) bitkisel toprak syrlarak "Hafriyat Topra,
naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii"nde verilen standartlara gre proje
sahas ierisinde, eimi % 5ten fazla olmayan bir yerde geici olarak depolanacak ve
inaat ilemlerinin tamamlanmasndan sonra yeil alan oluturmak zere evre
dzenlemesinde kullanlacaktr.

Bitkisel topran altnda kalan yaklak 23.500 m
3
hafriyat, dolgu, tahkimat, arazi
tesviye ve uygun olmas durumunda evre dzenleme (regltrlerin evresi yol, sanat
yaplar vb.) ile peyzaj almalarnda kullanlacaktr.

Bu kullanmlar sonucu malzemenin artmas halinde; kullanlabilecek malzeme
niteliinde olanlar Nevehir l zel daresinin istei dorultusunda yol yapm veya ky
yollar iyiletirme almalarnda kullanlarak deerlendirilecektir. Kullanlamayacak
nitelikte olan malzemeler ise gerekli izinlerin alnmasndan sonra belirlenen hafriyat
alana gtrlerek bertaraf edilmesi salanacaktr. Yol almas esnasnda eve
kesinlikle malzeme atlmayacaktr. Bunun iin ekskavatr yardmyla, yarmadan kan
malzeme datlmadan yolun almas salanacaktr.
ED RAPORU
106

Sz konusu kaz fazlas malzeme depolama alanlarnda, akarsu ya da kuru dere
yataklarna takn annda malzeme tanmasn engelleyecek ekilde gerekli tm
nlemler faaliyet sahibince alnacaktr.

Kaz fazlas malzemeler yamatan aa atlmayacaktr. Ayrca sz konusu
alanlarn yaknnda yer alan derelerin zeri kapatlmayacak, derenin doal akn
bozabilecek faaliyetlerde bulunulmayacak, balk geitleri engellenmeyecek, takn ve
heyelana sebebiyet vermeyecek ekilde her trl nlem alnacak, takn ve tkanma
gibi durumlarda gerekecek makineli mdahale iin dere kenarndan 10 m geniliinde
bir yol eridi braklacaktr.

Proje kapsamnda belirlenen 4 ayr kaz fazlas depolama alannn bilgileri Tablo
V.1.1.2.de mevcuttur.

Tablo V.1.1.2. Kaz Fazlas Depolama Alanlar

Projenin inaat almalar srasnda faaliyet alan ve yakn evresinde yer
alan akarsularn ve mevsimsel ak gsteren kuru dere yataklarnn faaliyet
srasnda zarar grmemesi iin gerekli tedbirler alnacak, dere yataklarna ve
dere yataklarna ulamas sz konusu olabilecek yerlere paa malzemesi, inaat
atklar, kat ve sv atklar atlmayacak, dere yataklar deitirilmeyecek ve
oluabilecek evre kirlilii nlenecektir.

Planlanan projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda yaplacak kaz almalar
Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun
olarak gerekletirilecektir. Ayrca yaplacak almalar esnasnda 08.06.2010 tarih ve
27605 sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak yrrle giren Toprak Kirliliinin
Kontrol ve Noktasal Kaynakl Sahalara Dair Ynetmelik hkmlerine uygun olarak
hareket edilecektir.

- Bitkisel st toprak dndaki alt toprak ncelikle dolgu ve rekreasyon amal
kullanlacak, kullanm mmkn olmayan atklar kaz fazlas malzeme depolama
alanlarna nakledilecektir.

- Kaz almalar srasnda bitkisel st toprak alt topraktan ayr olarak toplanacak
ve derinliine ve yapsna bal olarak kazlarak yeniden kullanlmak zere depolama
alanlarnda ayr olarak ylacaktr.

- Bitkisel st topran saklanma srecinde olabilecek kayplarn nlenmesi ve
topran kalitesinin korunmas amacyla; bitkisel st topran depolanaca yerin %
5ten fazla eimli olmamas salanacaktr.

- Bitkisel st topran uzun sre akta braklmas durumunda; yzeyinin abuk
gelien bitkiler ile rtlmesi temin edilecektir.

- Ayr toplanan bitkisel st toprak arazi tesviyesi ve rehabilitasyon almalar
esnasnda tekrar kullanlacaktr.

nite Alan (m
2
)
CEMEL-II Dkm Sahas 14.449
CEMEL-III Dkm Sahas 1 39.422
TOPLAM 169.114
ED RAPORU
107

- naat almalar srasnda kazdan kacak toprak miktar ile dolgu
hacimlerinin eitlenecek ekilde ncelikle faaliyet alan ierisinde deerlendirilmesine
allacaktr.

- Kaz fazlas malzeme depolama alannda oluabilecek oturma, kme ve
kayma gibi zemin ve gvde hareketlerinin nlenmesi iin en uygun yn ve dkm
boyutlandrmas yaplacaktr.

- Kaz fazlas malzeme depolama alannn yzeyi ve ev dibi evresine insan ve
dier canllarn yaklamasn engelleyici nlemler alnacak ve uyar levhalar
konulacaktr.

- Kaz fazlas malzeme depolama alan kapasitesinin dolmas veya herhangi bir
nedenle dkm ve depolamann sona ermesi halinde bu saha, insan ve dier canllarn
gvenlii, canl yaamnn tesisi ve alann tekrar kullanlabilmesi iin doal topografik
yapya uygun olarak rehabilite edilmesi salanacaktr.

Proje sahasnda yaplacak olan rehabilitasyon almalar esnasnda aada
belirtilen hususlara uygun olarak hareket edilecektir:

o Rehabilitasyon almalar sonucunda, sahaya doal grnm kazandrlacaktr.
o Projenin uygulanmas sonucunda ortaya kacak yapnn veya oluan yeni alann
kullanm, yerel evre koullar ile tam uyum iinde olacak ve tm canllar iin
tartmasz gvenli bir ortam salanacaktr.
o nsanlarn dolamna alan alanlarda 3 metreden yksek kademe ve 5
metreden dar basamak bulunmayacaktr.
o Btn ev yzeyleri dayanma duvar ile tutulmakszn doal hali ile stabil olacak
ekilde dzenlenecektir.
o Alann d evresinde eimli yzey var ise ta ve para yuvarlanmalar ile
kaymalara kar kesin nlem alnacaktr.
o Rehabilitasyon srasnda, atklarn ev alarnn deitirilmesi sz konusu ise,
verilecek yeni eim rt toprann serilmesine, bitki rtsnn gelimesine izin
verecek, erozyonu ve atklarn yzeye kmasn nleyecek deerlerde olacaktr.
o Alan evresi su trafii asndan yeterince gvenli hale getirilecektir.
o Alann zeri yaplacak bitkilendirme almasna bal olarak bitkisel st rt
topra ile kaplanacak ve aalandrlacaktr.
Yaplacak rehabilitasyon ve yeniden geri kazanm almalar iin Ekolojik Peyzaj
Deerlendirme Raporu hazrlanm ve eklerde sunulmutur (Bkz. Ek-12).

Yaplacak olan almalar esnasnda; evlerden aa kesinlikle malzeme
braklmayacaktr.

Proje alanndan malzeme alm sz konusu olursa 08.12.2007 tarihli ve 26724
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Kum akl ve Benzeri
Maddelerin Alnmas, letilmesi ve Kontrol Ynetmelii Madde 11 gereince evre
Ynetim Plan hazrlanacaktr.

Yaplacak olan arazi hazrlk ve inaat almalar srasnda patlatma
yaplmayacaktr.

ED RAPORU
108

V.1.2. Proje kapsamnda kullanlacak olan malzemenin nereden ve nasl
temin edilecei, alma alan, ruhsat alan ve ierisindeki tesislere ait
koordinatlarn ayr ayr belirtilmesi ve konum bilgileri ile nakliye gzerghna ait
bilgiler, i akm emas, varsa malzeme alm ile ilgili bilgiler, imalat haritalar,
1/25.000 lekli topografik haritada ocak ve tesisin iaretlenmesi, yerleim
yerlerine mesafeleri ve nakliye gzerghnn belirtilmesi, varsa malzeme ocaklar
ile ilgili mlkiyet durumu,

Proje kapsamnda hazr beton tesisi ve krma-eleme tesisi kurulmayacaktr. Proje
kapsamnda inaat aamasnda yapm planlanan mhendislik yaplarnn inas iin
beton agregas malzemeye ihtiya duyulacak olup, ina almalarnda hazr beton
kullanlacaktr. Proje kapsamnda ihtiya duyulacak malzemelerin (beton, agrega vb.)
tamam blgedeki mevcut, evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii kapsamnda
alnm olan ED Olumlu veya ED Gerekli Deildir belgeleri bulunan tesislerden
hazr olarak temin edilecektir.

V.1.3. Arazinin hazrlanmas srasnda ve ayrca nitelerin inasnda
kullanlacak maddelerden parlayc, patlayc, tehlikeli, toksin ve kimyasal
olanlarn tanlar, depolanmalar ve kullanmlar, bu iler iin kullanlacak
aletler ve makineler,

Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda yaplacak hafriyat ilemleri srasnda
dozer, paletli ve lastikli ykleyiciler, ekskavatr (krc azl dhil), dozer, damperli
kamyon, hava kompresr, tanabilir jeneratr, drenaj pompas ve borusu, mobil
aydnlatc gibi balca makine ve ekipmanlarn kullanlmas planlanmaktadr.

naat almalar srasnda patlayc madde kullanlmayacaktr. Ancak gerek
duyulmas halinde patlayc maddenin kullanlmas, korunmas, tanmas konular; 29
Eyll 1987 tarih ve 19589 sayl Resmi Gazetede yaymlanan 87/12028 karar sayl
Tekel D Braklan Patlayc Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi,
thali, Tanmas Saklanmas, Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi,
Denetlenmesi Usul ve Esaslarna likin Tzke uygun olarak yaplacaktr.
Faaliyet srasnda tehlikeli, parlayc ve patlayc zellik gsteren maddeler ile ilgili
olarak Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve Zararl Maddelerle allan yerlerinde ve
lerde Alnacak Tedbirler Tz hkmlerine uyulacaktr. Sahada patlayc madde
depolamas yaplmayacak olup, gerek duyulmas halinde patlayc madde gn birlik
temin edilecektir.

V.1.4. Proje kapsamndaki ulam altyaps plan, proje alannn
karayollarna uzaklklar, karayoluna balant yollar, ulam iin kullanlacak
mevcut yollarn zarar grmemesi iin alnacak tedbirler ile trafik gvenlii
asndan alnacak nlemler, ulatrma altyapnn inas ile ilgili ilemler, yeni
yaplacak yollarn zellikleri, kullanlacak malzemeler, kimyasal maddeler,
aralar, makineler; altyapnn inas srasnda krma tme, tama, depolama
gibi toz yayc mekanik ilemler, ara yk, cinsi ve says, artn hesaplanmas,
haritas (bu kapsamda alnacak grler, izinler),

Cemel-I ve Cemel-III reglatr ve HES tesislerine ulam iin Avanos-Glehir
yolu ile balant yollar, Cemel-II reglatr ve HES tesisine ulam iin ise mevcut
stabilize yol kullanlacaktr. Sz konusu yollarda gerekli iyiletirmeler yaplacak olup,
herhangi bir balant yolu yaplmayacaktr. Ulam iin kullanlacak yollarn ve sanat
yaplarnn kullanm sresince yollarn ar tonajl vastalarla bozulmas halinde gerekli
onarmlar ve bakmlar vb. iler firma tarafndan yerine getirilecektir. Kullanlacak
yollarda gerek olmas durumunda uygulanacak olan onarm ve sanat yaps yapm iin
Nevehir l zel daresinden gr alnacaktr.
ED RAPORU
109

Proje alan iinden, snrndan veya yaknlarndan gemekte olan yzeysel su
kaynaklar zerinde yol geii salanmas durumunda uygun kesitte sanat yaps
yaplarak gei salanacak ve bu konuda DS 12. Blge Mdrlnn gr
alnacaktr. Proje sahas yer ald Avanos lesi blmndeki karayollar mevcut trafik
yk (Yllk Ortalama Gnlk Trafik Deerleri) aada belirtilmitir.

ekil V.1.4.1. Proje Alanna Ulam in Kullanlacak Yolun Trafik Hacim Haritas
Kaynak: www.kgm.gov.tr

Tablo V.1.4.1. Proje Alanna En Yakn Tanabilir Tat Saym ve Snflandrma stasyonu Verileri

Ara Snf
Srekli Tat
Saym ve
Snflandrma
stasyonu-1
Tanabilir
Tat Saym
ve
Snflandrma
stasyonu-2
Faaliyet
Kapsamnda
Gnlk Ara
Says
(naat)
Faaliyet
Kapsamnda
Gnlk Ek
Trafik Yk
(%) (naat)
Faaliyet
Kapsamnda
Gnlk Ara
Says
(letme)
Faaliyet
Kapsamnda
Gnlk Ek
Trafik Yk
(%) (letme)
st.1 st.2 st.1 st.2 st.1 st.2 st.1 st.2
Otomobil 6871 3227 5 5 0.073 0.155 3 3 0.043 0.092
Orta Ykl
Ticari Tat
979 351 2 2 0.204 0.570 2 2 0.204 0.569
Otobs 264 158 - - - - 1 1 0.378 0.632
Kamyon 1004 649 20 20 1 3 5 5 0.498 0.770
Kamyon +
Rmork,
ekici + Yar
Rmork
632 477 - - - - - - - -
TOPLAM 9750 4862 27 27 0.277 0.555 11 11 0.112 0.226

Proje kapsamnda Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Tanmas Hakknda
Ynetmelik ile Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Tanmas Hakknda Ynetmelikte
Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik gerekleri yerine getirilecektir.
ED RAPORU
110

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi inaat almalarnda
kullanlacak malzemelerin bir ksm kaz fazlas malzemelerden, bir ksm ise Nevehir
ili ve/veya Avanos ilesi snrlar ierisinde yer alan mevcut krma eleme tesislerinden
salanacaktr. Malzeme tedarikinin blgedeki iletmelerden yaplmas noktasnda
ED Gerekli Deildir/ED Olumlu belgesi bulunan firmalar ile allacaktr.

ekil V.1.4.2. Proje Alanna Ulam in Kullanlacak Yollar

Proje kapsamnda kullanlacak olan yollar yukarda bulunan uydu grnts
zerinde resmedilmitir. Sz konusu yollarda projedeki almalardan kaynakl
herhangi bir bozulma meydana geldii takdirde bozulan yerlerin onarm yatrmc firma
tarafndan yaplacaktr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinin arazi hazrlk ve inaat
almalar kapsamnda; reglatrde, derivasyon yapsnda santral binasnda, kaz
fazlas malzeme stok sahalarnda ve antiye sahalarnda malzemenin sklmesi,
yklenmesi, tanmas ve boaltlmas ilemleri esnasnda toz emisyonu olumas sz
konusudur.

Oluabilecek bu toz emisyonlarnn hesaplanmasnda kullanlan emisyon
faktrleri, 03.07.2009 tarihli 27277 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (SKHKKY) Ek-12, Tablo
12.6da verilen Toz Emisyonu Ktlesel Debi Hesaplamalarnda Kullanlacak Emisyon
Faktrleri kullanlarak hesaplanm (Bkz. Tablo V.1.4.2, hesaplamalarda btn
almalarn kontroll olarak yaplaca varsaylarak kontroll emisyon faktrleri
kullanlmtr) ve SKHKKY erevesinde deerlendirilmitir.

Avanos lesi
Avanos-Glehir
Karayolu
ED RAPORU
111

Tablo V.1.4.2. Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Tablo 12.6de belirtilen Toz Emisyonu
Ktlesel Debi Hesaplamalarnda Kullanlacak Emisyon Faktrleri

KAYNAKLAR
Emisyon Faktrleri
Kontrolsz Kontroll
Skme (kg/ton) 0,025 0,0125
Ykleme (kg/ton) 0,010 0,005
Nakliye (gidi-dn toplam mesafesi) (kg/ton) 0,7 0,35
Boaltma (kg/ton) 0,010 0,005
Depolama (kg/ha.gn) 5,8 2,9
Birincil Krc (kg/ton) 0,243 0,0243
kincil Krc (kg/ton) 0,585 0,0585
ncl Krc (kg/ton) 0,585 0,0585

Proje kapsamnda yaplacak inaat almalarnn, gnde 10 saat, ayda 25 gn
allarak yaklak 24 ayda tamamlanmas planlanmaktadr. Yaplan toz
hesaplamalarnda en olumsuz artlar gz nne alnm ve btn almalarn ayn
anda yapld dnlmtr. Hafriyat almalar esnasnda malzemeleri tayan
aralarn kapasitesinin 30 ton olaca varsaylm ve malzeme younluu 1,6 ton/m
3
alnmtr.

Genel toplamda 59.775 m
3
hafriyat malzemesi oluacaktr. Kullanlamayacak
nitelikte olan malzemeler ekolojik dengeyi bozmayacak ekilde kaz fazlas malzeme
stok sahalarna gtrlerek nihai depolanacaktr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi kapsamnda 3 adet kardan
all reglatr ve 3 adet etek tipi santral projelendirilmitir. Bununla birlikte toz
emisyonunu oluturacak ilemlerin ayn blgede olduunu dnerek hesaplamalar
yaplmtr. Bu noktada, projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak toz
emisyonu, u balklar altnda irdelenmi olup, hesaplamalar aada sunulmutur.

- Hafriyat malzemesinin sklmesi ve aralara yklenmesi
- Hafriyat malzemesinin tanmas
- Hafriyat malzemesinin boaltlmas ve depolanmas,

Gerekli nlemler alnd takdirde arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda
meydana gelecek toz emisyonlarnn civar yerleim birimlerine ve ormanlk alanlara
olumsuz bir etkisi beklenmemektedir.

Arazi hazrlk ve inaat almalar olduka geni bir alanda yaplacaktr. 3 farkl
alandaki hafriyat ve inaat almalarnda proje alan ierisinde toz emisyonu farkllk
gsterecektir.

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroeletrik Santrali Projesi dhilinde patlatma
yaplmayacaktr.

MALZEMENN SKLMES (0,0125 KG/TON)

1) Cemel-I Reglatr, Cemel-I Hes ve Derivasyon Kanal

Yaplacak inaat almalar kapsamnda, Cemel-I Reglatr, Cemel-I HES ve
Derivasyon kanalnda yaplacak hafriyat almalar srasnda hafriyatn aralara
yklenmesi esnasnda toz emisyonu oluacaktr.

Hafriyat miktar = (3.300+15.800+825) m
3
x1,6 ton/m
3
= 31.880 ton
naat sresi = 12 ay / 25 gn / 10 saat
ED RAPORU
112

Toz Emisyonu (E
1
) = [31.880 ton x (0,0125) kg/ton] / [12 ay x (250 saat/ay)]
= 0,13 kg/saat

2) Cemel II Reglatr, Cemel-II Hes ve Derivasyon Kanal

Yaplan inaat almalar kapsamnda, Cemel-II Reglatr, Cemel-II HES ve

Hafriyat miktar = (3.300 + 15.800 + 825) m
3
x 1,6 ton/ m
3
= 31.880 ton
Toz Emisyonu (E
1
= 0,13 kg/saat
3) Cemel III Reglatr, Cemel-III Hes ve Derivasyon Kanal

Yaplan inaat almalar kapsamnda, Cemel-III Reglatr, Cemel-III HES ve

3
x 1,6 ton/ m
3
= 31.880 ton
Toz Emisyonu (E
1
= 0,13 kg/saat

MALZEMENN ARALARA YKLENMES (0,005 KG/TON)

1) Cemel-I Reglatr, Cemel-I Hes ve Derivasyon Kanal

Yaplacak inaat almalar kapsamnda, Cemel-I Reglatr, Cemel-I HES ve

3
x 1,6 ton/ m
3
= 31.880 ton
Toz Emisyonu (E
1
= 0,05 kg/saat

2) Cemel-II Reglatr, Cemel-II Hes ve Derivasyon Kanal

Yaplacak inaat almalar kapsamnda, Cemel-II Reglatr, Cemel-II HES ve
3
x 1,6 ton/ m
3
= 31.880 ton
Toz Emisyonu (E
1
= 0,05 kg/saat

3) Cemel-III Reglatr, Cemel-III Hes ve Derivasyon Kanal

Yaplacak inaat almalar kapsamnda, Cemel-III Reglatr, Cemel-III HES
ve Derivasyon kanalnda yaplacak hafriyat almalar srasnda hafriyatn aralara

3
x 1,6 ton/ m
3
= 31.880 ton
ED RAPORU
113

Toz Emisyonu (E
1
= 0,05 kg/saat

MALZEMELERN TAINMASI

1) Cemel-I Reglatr, Cemel-I HES ve Derivasyon

Cemel-I Reglatr, Cemel-I HES ve derivasyon inaatnda oluacak hafriyat
malzemesinin kaz fazlas malzeme stok sahasna tanmas esnasnda oluacak toz
emisyonu en olumsuz artlar altnda tand varsaylarak hesaplanmtr.

Hafriyat Miktar = (31.880 m
3
/8 ay) x (2 ton/saat x 1 ay/250 saat)
= 31,88 ton/saat (1,5 sefer)
Reglatr, HES, Derivasyon = 0,35 kg/km x (1,5 x 0,2 km/sefer) x (1 sefer/saat)
= 0,105 kg/saat

2) Cemel-II Reglatr, Cemel-II HES ve Derivasyon

Cemel-II Reglatr, Cemel-II HES ve derivasyon inaatnda oluacak hafriyat

3
= 0,105 kg/saat

3) Cemel-III Reglatr, Cemel-III HES ve Derivasyon

Cemel-III Reglatr, Cemel-III HES ve derivasyon inaatnda oluacak hafriyat

3
= 0,105 kg/saat

MALZEMENN BOALTILMASI

Malzemenin Kaz Fazlas Malzeme Stok Sahalarna Boaltlmas

Sanat yaplarnda oluacak 59.775 m
3
hafriyat malzemesinin 23.500 m
3

dolguda kullanldktan sonra kaz fazlas malzeme stok sahalarna boaltlaca
dnldnde, oluacak toplam toz emisyonu:

Emisyon
hafriyat alan
= (36.275 m
3
) x 1,6 ton/m
3
x 0,005 kg/ton x (1 ay/250 s) / 24 ay
= 0,048 kg/saat

Malzemenin boaltlmasndan kaynakl toplam toz emsiyonu 0,048 kg/saattir.

ED RAPORU
114

SONU VE DEERLENDRME

03.07.2009 tarihli 27277 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (SKHKKY) Ek-2de, hava
kirlenmelerini temsil eden deerler, lmlerle elde edilen hava kalitesi deerleri,
hesapla elde edilen hava kirlenmesine katk deerleri ve bu deerlerle tekil edilen
toplam kirlenme deerlerinin tespit edilmesine, eer baca dndaki yerlerden yaylan
toz emisyonlar 1 kg/saatten kkse gerek olmad belirtilmektedir.

Projenin arazi hazrlk ve inaat almalar kapsamnda karlacak hafriyatn
sklmesi, yklenmesi, boaltlmas, tanmas ilemlerinin ayn zaman ierisinde
yaplmas durumu (en kt senaryo) gz nne alndnda oluacak toz emisyonu
yukarda hesaplanm olup, toplam toz emisyonu kontroll 0,9 kg/saat olarak
bulunmutur.

Dolaysyla Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Ek-2de de
belirtildii zere; yeni kurulacak tesisler iin, Tablo 2.1.de belirtilen kirletici ktlesel
debilerinin almad iin, tesis etki alannda uluslararas kabul grm bir dalm
modeli kullanmyla Hava Kirlenmesine Katk Deerinin Hesaplanmas
gerekmemektedir.

TOZ EMSYONU N ALINACAK KONTROL NLEMLER

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinin arazi hazrlk ve inaat
almalar kapsamnda; reglatrde, derivasyon yapsnda ve santral binalarnda
yaplacak kaz, dolgu ve malzeme nakli vb. ilemlerde yaplacak almalar esnasnda
toz emisyonu olumas sz konusudur.

Arazide oluabilecek tozumay minimuma indirgemek SKHKKYnin zne Tabi
Tesisler in Emisyon Snrlar ekinde (Ek-1) belirtilen, akta depolanan tozlu yma
malzemelerle ilgili hava kalitesi standartlarn karlama hususlarna uyulacaktr.

Arazide oluabilecek tozumay minimuma indirgemek iin emisyon kaynanda
savurma yapmadan doldurma ve boaltma ilemlerinin yaplmas, yollarn slah
edilmesi, malzeme tanmas srasnda aralarn zerinin branda ile kapatlmas ve
malzemenin st ksmnn %10 nemde tutulmas gibi nlemler alnacaktr.

Proje alan tipik karasal zelliklerini tamakta olduundan, olduka kurak
olduundan Proje alannda bulunan yollar ve alma blgesinde kullanlacak ky
yollar tozumay nlemek iin arazz ile dzenli olarak sulanacaktr. Blgenin iklimsel
zellii dolaysyla almalar esnasnda tozuma olmas kanlmazdr. Bu nedenle
yukarda belirtilen tozumay nleyici tm tedbirlerin tozumaya mahal vermeyecek
ekilde eksiksiz olarak yerine getirilmesi konusunda gerekli hassasiyet gsterilecek
olup, yre halk madur edilmeyecektir.

Aralardan kaynaklanacak emisyonlarn da minimuma indirgenmesi iin,
Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmeliinin 7. Maddesi uyarnca; kullanlacak tm
ara ve ekipmanlarn rutin kontrolleri yaptrlarak bakm gereken aralar bakma
alnacak ve bakmlar bitene dek almalarda baka aralar kullanlacaktr. Ayrca
Trafik Kanununa uygun ekilde almalar konusunda uyarlarak zellikle ykleme
standartlarna uygun ykleme yapmalarna dikkat edilecektir.

ED RAPORU
115

V.1.5. Zemin emniyetinin salanmas iin yaplacak ilemler,

Cemel I Reglatr yerinde, reglatr gvdesi altnda sa sahilde 4,50 m, sol
sahilde 11,00 m. kalnlnda alvyon, alvyonun altnda da siltta, silisli kilta,
kumta ve tft ardalanmasmdan oluan Tuzky Fomasyonu (Tt) yer alr. Tuzky
Formasyonunun tek eksenli basn dayanm q
u
=53,25 kg/cm
2
, RQD deeri de %55,
Emniyetli tama gc ise, q(
a
)=13,25 kg/cm
2
dir. Tuzky Formasyonu tama gc
deerlerine gre temel olma nitelii asndan uygun zelliktedir.

Alvyon, permabilite deerlerine gre genel olarak geirimli - ok geirimli
zelliktedir ve inaat aamasnda tamam kaldrlmtr. Reglatr yerinde alvyon
kaldrldktan sonra reglatr temel alt kotu ile salam temel kaya aras yaklak 0,0-4,0
m kalnlnda dolgu betonu ile doldurulmutur. Reglatr sa sahilinde yaklak 150 m
uzunluunda kapama seddesi yaplmtr. Alvyon zerine oturtulan kapama
seddesinin altnda alvyonun geirimsizlii alvyon enjeksiyonu ile salanmtr.

Cemel I santral yeri, siltta, silisli kilta, kumta ve tft ardalanmasndan
oluan Tuzky Formasyonu zerinde bulunmaktadr. Santral yerinde 3,00-4,50 m
arasnda deien kalnlktaki, bloklu kumlu akl niteliindeki alvyon kaldrlarak
santral yaps temel kaya zerine oturtulmutur. Santral yerinde, Kaya Kalitesi deeri
RQD=%54, Emniyetli tama gc ise; q(
a
)=12,20 kg/cm olarak belirlenmitir. Santral
yerinde, Tuzky Formasyonu tama gc deerlerine gre temel olma nitelii
asndan uygun zelliktedir.

Cemel II reglatr yerinde, reglatr gvdesi altnda 4,60 m. kalnlnda
alvyon, alvyonun altnda da siltta, silisli kilta, kumta ve tft ardalanmasndan
oluan Kzlz Formasyonu (Tk) yer alr. Alvyonda tama gc, sondaj kuyularnda
yaplan SPT deneyi sonularna gre, q
a
(em)=3,18 - 3,24 kg/cm arasnda, bu deere
karlk oturma miktar, S=16,11 - 16,45 mm arasnda bulunmutur. Reglatr yerinde
alvyonun altnda kilta - kumta ardalanmasndan oluan Kzlz Formasyonu'nda
tama gc; qa(
e
m)=2,58 - 3,68 kg/cm
2
arasnda bulunmutur.

Reglatr yerinde geirimli zellikteki alvyon ile zemin zelliindeki ayrm
kaya kaldrlacak ve reglatr temel alt kotu ile salam temel kaya aras dolgu betonu
ile doldurulacaktr. Reglatr sa sahilinde yaklak 60 m uzunluunda kapama
seddesi yaplacak olup alvyon zerine oturtulan kapama seddesinin altnda alvyonun
geirimsizlii alvyon enjeksiyonu ile salanacaktr.

Cemel II santral yeri 900,90 m kotunda, kilta-kumta ardalanmasndan
oluan Kzlz Formasyonu zerinde yer almaktadr. Santral yerinde alvyon ve
rezidel zemin gibi birimler kaldrlacak ve santral yaps temel kaya zerine
oturtulacaktr. Santral yerinde kaya kalitesi deeri RQD=%55 olarak belirlenirken, temel
kayann tama gc; q
a
(
em
)=6,61-6,93 arasnda bulunmutur. Santral yerinde temel
kayay oluturan kilta-kumta ardalanmasmdan oluan Kzlz Formasyonu tama
gc deerine gre temel olma nitelii asndan uygun zelliktedir. Ayrca temel
kotuna kadar yaplan kaz sonucunda kaldrlan malzemenin arl, temel kayay
oluturan birimlerin tama gcn olumlu ynde etkilemektedir.

Cemel III reglatr yerinde, reglatr gvdesi altnda 6,00 m kalnlnda
alvyon, alvyonun altnda da kilta, siltta ara dzeyli tftten oluan Tuzky
Formasyonu(Tt) yer alr. Reglatr gvdesi altnda yer alan alvyonda tama gc,
q
a
(
em
) = 3,33 - 4,91 kg/cm, bu deere karlk oturma miktar, S = 13,68 - 15,98 mm
bulunmutur. Tuzky Formasyonu'nda ise emniyetli tama gc q
a
(em) = 3,36 kg/cm
olarak bulunmutur.

ED RAPORU
116

Reglatr yerinde, Tuzky Formasyonu tama gc deerlerine gre temel olma
nitelii asndan uygun zelliktedir. Reglatr yerinde geirimli zellikte olan alvyon
kaldrlacak olup reglatr yaps temel kayay oluturan Tuzky Formasyonu zerine
oturtulacaktr.

Reglatr sa sahilinde yaklak 75 m uzunluunda kapama seddesi
yaplacalctr. Alvyon zerine oturtulacak kapama seddesinin altnda alvyonun
geirimsizlii alvyon enjeksiyonu ile salanacaktr.

Cemel III santral yeri Santral yeri 894,40 m temel kotunda, siltta, silisli kilta,
kumta ve tft ardalanmasmdan oluan Tuzky Formasyonu zerinde yer almaktadr.
Santral yerinde alvyon kaldrldktan sonra temel kayada 4,50 m kaz yaplarak,
santral yaps 894,40 m kotunda temel kaya zerine oturtulacaktr.

Santral yerinde temel kayann tama gc, temel kayamn tek eksenli basn
dayanm RQD deerine gre indirgenerek q
a
(
em
) = ,24 kg/cm, tek eksenli basn
dayanm, RQD ve ktle faktr ilikisinden q
a
(em) = l,41 kg/cm bulunmutur.

Santral yerinde 13,00 m temel kazs yaplacaktr. Kazdan dolay temele gelen
basnlar 1,56 kg/cm azalacaktr. Tama gc asndan bir sorun beklenmemektedir.

Santral yerinde, eksenli basm dayamm deerine gre tama gc
kapasitesi olduka yksek olup, q(
a
)=12.134,6 kPa (123,74 kg/cm) bulunmutur. Bu
deere gre temel dizaymna ynelik iyiletirme nlemi alnmas gerekli
grlmemektedir.

V.1.6. Proje alannn takn etd, takn nleme ve drenaj ile ilgili
ilemlerin nerelerde ve nasl yaplaca,

Avanos Reglatr ve HES projesi kapsamnda takn debilerinin tesbiti iin
yaplan almada ncelikle Yamula Baraj iin DS Sentetik Yntem kullanlarak takn
debileri hesaplanmtr. Yamula Baraj ya alan 14.860,15 km
2
'dir. Bu nedenle takn
debisi hesabnda Snyder Yntemi kullanlmtr. Snyder Yntemine gre hesaplanan,
Cemel Reglatrlerine ait takn debileri Tablo V.1.6.1.de verilmitir.

Tablo V.1.6.1. Cemel Reglatrleri Takn Debileri (m
3
/sn)

Sentetik
Yntem.
Snyder
Tesis Ad
TEKERRR (YIL)
Q5 Q10 Q100 Q500 Q1000
Cemel - I Reg 516 635,05 1.167,62 1.563,44 1.729,57
Cemel - II Reg. 516 635,05 1.167,62 1.563,44 1.729,57
Cemel - III Reg 516 635,05 1.167,62 1.563,44 1.729,57

Projenin inas srasnda sanat yaplarnn taknlardan korunmas ile ilgili,
09.09.2006 tarih ve 26284 say ile yrrle giren Dere Yata ve Taknlar ad ile
yaymlanan 2006/27 nolu Babakanlk Genelgesine uyulacaktr.
ED RAPORU
117

V.1.7. Projenin mevcut su kanallarna, ime suyu tesislerine ve yaban
hayatna etkileri ve alnacak nlemler,

Nevehir ili tmyle Kzlrmak Havzas iinde kalmaktadr. Kurak kuak zerinde
yer aldndan yer st kaynaklar pek zengin deildir. En nemli akarsuyu
Kzlrmaktr. Nehir mranl yaknnda doar, Zara ve Sivastan sonra, Avanos
lesinden Nevehire girer. Kzlrmakn Orta Anadoluda izdii yay zerinde yer alan
Nevehirde kuzeyden ve gneyden bu akarsuya karan bykl kkl ok sayda
dere vardr.

Cemel I-II-III Reglatrleri depolamal tesisler olmadndan ve santrallerin nehir
ii etek santrali eklinde iletileceinden tr projenin Kzlrmak su dengesine
herhangi bir etkisi olmayacaktr. Olduka kk olan reglatrlerin arkasnda
kabartlacak su dolaysyla proje alan civarnda yer alt su seviyesinin bir miktar
artmas beklenebilir. Tesis depolamal olmad ii suyun rejiminde herhangi bir
deiim olmayacaktr. Reglatrden suyun herhangi bir iletim yapsna evrilmesi sz
konusu olmad iin, Kzlrmak sularnda herhangi bir kesinti meydana getirilmeyecek
ve mevcut su dengesi bozulmayacaktr.
(3)

Beton yapm ve toz oluumunu nlemek iin su kullanm sonucunda nemli
lde atk su olumayacaktr. Bunun dnda atk su oluturacak tek su kullanm
barajn ve dier tesislerin inaat srasnda alacak personelin ime kullanma suyu
sonucunda gerekleecektir. naat srasnda oluacak atk sular 24.12.2005 tarih ve
25687 Sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol
Ynetmelii Teknik Usuller Tebliinin ikinci blmndeki foseptiklerle ilgili teknik
snrlamalar ksmnda belirtilen esaslara uygun olarak bertaraf edilecektir.

V.1.8. Proje alan iindeki su ortamlarnda herhangi bir amala
gerekletirilecek kaz, dip taramas, vb. ilemler nedeni ile karlacak ta, kum,
akl ve benzeri maddelerin miktarlar, nerelere tanacaklar veya hangi amalar
iin kullanlacaklar, dere yatanda yaplacak olan almalarn etkileri
(bulanklk, suyun debisi vb)

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi kapsamnda reglatr inaat
almalarnn kuru ortamda yaplabilmesi amacyla reglatrn memba ksmnda
memba batardosu ve sularn derivasyonu iin derivasyon yaps oluturulacaktr.

Kalan inaat imalatlarnn gerekletirilmesi iin ekskavatr, ykleyici ve
kamyonlar kullanlacaktr. Derivasyon ve reglatr kazlarndan kacak kullanlabilir
nitelikteki malzemeler reglatrler ve ilgili yaplarn dolgu ve evre dzenleme
almalarnda kullanlacaktr. Kullanlamayacak kaz fazlas malzeme ise belirlenen
Kaz Fazlas Malzeme Alanna depolanacaktr.

Reglatrlerin yapm srasnda ve kaz ilemlerinde suya hafriyat malzemesi ve
beton ana maddesi karabileceinden mansapta su kalitesinde d olabilecektir.
Bulanklk art eklinde gzlenecek bu olayda kebilir ve askda kat maddeler sucul
canllar bir sre etkileyebilecektir. Sadece inaat srasnda meydana gelebilecek olan
bu olumsuzluu gidermek iin nehir yata dzenlenerek suyun bir mddet
dinlendirilmesi ve kat maddelerin keltilmesi iin gerekli tedbirlerin alnmas
gerekecektir.

3
Kaynak: Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi Revize Fizibilite Raporu, Hidromark, 2010
ED RAPORU
118

2010 ylnda alnan ED Gerekli Deildir kararna istinaden inas byk lde
tamamlanan Cemel-I Tesisinde (Reglatr ve HES) memba ve mansap batardolar
alm, yatak dzenleme (taksimat, ktrme vs.) ilemleri tamamlanm ve sahann
restorasyon almalar balamtr (Bkz. ekil V.1.8.1.). Cemel-II Tesisinde (Reglatr
ve HES) ise Kzlrmak sular derivasyon yaps ile sa sahile derive edilmi olup inaat
almalar devam etmektedir (Bkz. ekil V.1.8.2.).

ekil V.1.8.1. Cemel-I Reglatr Ve HES naat Sonrasna Ait Taksimat ve Dzenlemeden Grnm

ekil V.1.8.2. Cemel-II naat almalar ve Mansap Batardosundan Grnm

Cemel-II
Reglatr
Mansap
Batardosu
Cemel-II
Derivasyon
Yaps
ED RAPORU
119

ekil V.1.8.3. Cemel-II Derivasyon Hattndan Sonra Kzlrmak Sularnn Kendi Yatanda Seyri

Reglatr, santral ve derivasyon yaps inaat srasnda oluacak kaz fazlas
malzemenin toplamda 59.775 m
3
olmas tahmin edilmekte olup, bu malzemeler
reglatrlerin memba ve mansabnda akarsuyun sa ve sol sahillerinde yaplacak olan
dolgu ve tahkimatta, santral binas duvar arka yzeylerinin dolgusunda, antiye
alannn evre dzenleme ve geici yaplarn temel i dolgularnda kullanlacaktr. Artan
ksm kaz fazlas malzeme depolama sahasnda depolanacaktr. Hafriyat, kaz, vb.
ilemler nedeni ile karlacak ta, kum, akl ve benzeri maddelerin miktarlar, nerelere
tanacaklar veya hangi amalar iin kullanlacaklar ile ilgili detaylar Blm V.1.1.de
verilmitir.

Cemel-II Reglatrnn inaat almalar devam etmekte olup, Kzlrmak sular
sa sahile derive edilmitir. Cemel-III sahasnda ise herhangi bir inaat, derivasyon
veya hafriyat almas yaplmamtr. Yaplacak inaat almalarnda Cemel-I
Reglatr ve HES inaat srasnda yaplan sistem uygulanacak olup, inaat
almalar sebebiyle oluabilecek geici sedimentasyon artnn en aza indirilmesi iin
gerekli tedbirler alnacaktr.

Cemel-II
Derivasyon
Yaps
Cemel-II
Reglatr
Mansap
Batardosu
ED RAPORU
120

V.1.9. Derivasyon (reglatr inaat alannn kuru tutulabilmesi iin akarsu
gzergahnn geici olarak deitirilmesi) amacyla veya dier nedenlerle akarsu
havzasnda yaplacak her trl doldurma, kazklar zerine inaat ve benzeri
ilemler ile bunlarn nerelerde ne kadar alan kaplayaca ve kullanlacak
malzemeler, ara ve makineler,

Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III HES projesi kapsamnda reglatr inaat
almalarnn kuru ortamda yaplabilmesi amacyla reglatrn memba ksmnda
memba batardosu ve sularn derivasyonu iin derivasyon kanal yaplacaktr.

naat esnasnda ncelikle suyun sol sahile derive edilerek Cemel-I reglatr ve
santral inaatnn sa sahilde tamamlanmas dnlm ve Cemel-I reglatr ve
HES inas bu ekilde tamamlanmtr.

Cemel II reglatr inaat esnasnda akarsu sa sahile derive edilmitir. Sol
sahilde reglatr ve santral inaat almalar devam etmektedir.

Cemel III reglatr inaat esnasnda akarsu sa sahile derive edilerek, sol
sahilde reglatr ve santral inaat almalarnn yaplmas planlanmaktadr.

Bu konu ile ilgili detaylar Blm V.1.8.de verilmitir.

Bu inaat imalatlarnn gerekletirilmesi iin ekskavatr, ykleyici ve kamyonlar
kullanlacaktr. Derivasyon ve reglatr kazlarndan kacak kullanlabilir nitelikteki
malzemeler reglatrler ve ilgili yaplarn dolgu ve evre dzenleme almalarnda
kullanlacaktr. Kullanlamayacak kaz fazlas malzeme ise belirlenen Kaz Fazlas
Malzeme Alannda depolanacaktr.

V.1.10. Olabilecek heyelanlara kar alnacak nlemler,

Heyelanlar genelde uygun morfoloji ve litolojik artlar bir araya geldiinde
olumaktadr. zellikle dik yama ve ykseltileri oluturan volkanik kkenli kayalarn
atmosferik artlarda fiziksel ve kimyasal bozunmalar sonucu kayalarn zerinde
oluan ayrma zonlar yksek eim ve yamur suyunun etkisiyle kolayca kaya
dmelerine ve toprak kaymalarna sebep vermektedir.

Proje alannda yaplm gzlemsel jeolojik ettlerde sanat yap yerlerinde ve
evresinde heyelan/moloz akmas eklinde herhangi bir kitle hareketi gzlenmemitir.
Ancak reglatr ve santral yerlerinde gevek ve dayanmsz olan yama molozu, kaya
ayrma zonu, toprak rts gibi malzemelerin her zaman heyelan riski tad gz
nne alnarak bu alanlarda olas heyelan geometrisini ortaya koymak amacyla gerekli
jeoteknik almalar yaplm jeolojik birimlerin kaz klas ve gvenli ev oranlar
gerekli tm nlemler alnacaktr.

Proje alan ve evresi iin ekil IV.2.2.3.1.de verilen heyelan risk haritas
incelendiinde, inceleme alan ve yakn evresinde byk lekli tespit edilmi
heyelan/kayma/akma eklinde kitle hareketi bulunmamaktadr.

ED RAPORU
121

V.1.11. naat ilemleri sresince su ortamnda, dere yatanda ve proje
alannda mevcut canl trlerine (karasal ve sucul flora-fauna) olabilecek etkiler ve
hassas trlerin ne ekilde korunaca, alnacak nlemler,

Hidroelektrik santrallerin yapm ve iletme srelerinde ekosistemde eitli
olumsuz etkileri grlmektedir. Bu etkiler kayna bakmndan 2ye ayrlr. Bunlar;

- Yol, tnel, kanal, reglatr, ykleme havuzu, cebri boru ve santral gibi inaat
faaliyetlerinin dourduu etkiler ve
- naat sonras oluacak evresel problemlerdir.

A) naat Aamasndaki evresel Etkiler

HES projeleri, habitat ve kalitesinde deiiklik, ak rejimi deiiklii gibi faktrler
ile balk ve balkl pek ok ynden etkilemektedir. Akarsu habitat gl habitatna
dnmekte, balklar iin byk bir deiiklik olumaktadr. Balk populasyonlarnn
devamlln salayabilmek iin ortam dengeleme programlar, hayati nem
tamaktadr.

Birok HES tesisi, yksek ak periyodunda suyun depolanmasna
dayanmaktadr. Akarsuyun doal dngsndeki bu deiiklik, zellikle yumurtlama ve
g dneminde balklarn uygun habitat bulmasnda zorlanmasna neden olmaktadr.
Bu dnemlerdeki yeterli ak miktarnn hesaplanmas ok nemlidir. Projeler,
halihazrdaki suyun optimum kullanm asndan dizayn edildiinden, ok byk
miktardaki doal ak trbinlerden geer ve ok saydaki balk bu aka kaplr, zellikle
doal g zamanlarnda bu durumla karlalmaktadr.

Balklar etkileyen baka bir faktr de, rezervuar ve akarsuyun mansap
ksmndaki su kalitesi deiimidir. Bentten gelen su daha souktur ve ska znm
gaz, mineral ve kimyasal ieriin miktarn deitirmektedir. Yerel balklar ortaya kan
bu yeni artlar tolere edemeyip yer deiimi yapabilir veya lebilirler.

Su ve sucul sistem zerindeki etkisi: Belli balk trleri dnda blgede en az
allm konularn sucul sisteme bal trler ve derelerle ilikileri olduu sylenebilir.
imdilik ekonomik olmad iin zerinde yeterince allmayan bu trlerin, akarsu ve
ky ekosistemi ile ilikileri de, dier ekonomik trlerle etkileimleri de yeterince
bilinmemektedir. Su kaynaklarnn ekonomik potansiyelinin deerlendirilmesi amacyla
gelitirilen projelerde, akarsuyun doal ak rejimine ve dolaysyla ekolojisine
mdahale edilmesi kanlmaz grlmektedir.

naat srasnda dere yataklarna dklen hafriyatn, sularda bulanklk, scaklk
deiimi ve yumurtlama alanlarnn tahribi gibi etkileri olmaktadr. Yaplan bir
aratrmada, 2007 ylndaki kuraklk nedeniyle suyun debisinde dme meydana
geldiinde, ergin ve yavru balklarn dere iinde oluan kk glcklerde mahsur
kalmalarna ve yksek scaklk ile oksijen azalmas sonucu ldkleri ortaya konmutur.
Yine ayn aratrma, suyun azald yaz aylarnda temizlik sular ve kanalizasyon
atklar ile deterjanlardan fosfat ve suni gbrelerden azot bileikleri, fauna zerinde
olumsuz etki gstermektedir. Su debisinin az olduu yaz aylarnda meydana gelen
trofikasyon; fazla miktarda oksijene ve temiz sulara ihtiya gsteren alabalklarn
azalmasna yol amaktadr. Yine benzeri faaliyetlerin blgede yayl gsteren amfibi
ve srngen habitatlarn tahrip edecei, bunlardan bazlarnn koruma altna alnmas
gereken trler olduu bildirilmektedir.

ED RAPORU
122

Yine son yirmi ylda tatl su balklnn lkemizde ve dnyada geldii dzey ve
oluturduu katma deer dikkate alndnda, dere ekosistemleri ile su miktar ve
kalitesinin, balklk konusundaki potansiyelinin asla gz ard edilemeyecei ve
mutlaka korunmas gerektii ortaya kmaktadr.

Akntl suya adaptasyon gsteren bentik canllar, durgun su olan reglatr
glnn kaplad alanlarda byk oranda ortadan kalkacaklardr. Ayrca srklenme
davran gsteren trlerin dalmnda deiiklik ortaya kabilecektir. Reglatr
yapm, toplama alanndaki bentik tr kompozisyonunu nitelik ve nicelik asndan
deitirecektir.

Reglatr alanndan sonra su tnel sistemine alnd ve bypass uyguland iin
akntnn azalmas ve hatta yok olmas ile birlikte dip yaps da deiecektir. akll ve
byk kayalkl zemin yaps yerine, Glet oluan blgelerde geni olarak amur ve
balkl alanlar oluacaktr. Bu alanlar nceden mevcut olmayan baz trler iin uygun
zellik tayabilecektir. Akntl ortama adapte olmu mevcut trler ise, reglatr ncesi
ve sonrasndaki akntl ortamlarda yaamlarn devam ettirebileceklerdir.

B) naat Sonras Oluacak evresel Problemler

Telafi Suyu (Can suyu) Sorunu: HES projelerindeki en temel tartma
konusunu, derelerdeki su miktarnn ne kadarnn kullanlaca oluturmaktadr. Kadim
su haklarnn ve allagelmi kullanmlarn deiecei endiesi, zellikle yerel halkn
HESlere kar ciddi diren oluturmasna neden olmutur. Ayrca inaat faaliyetlerinin
oluturduu doa tahribat ve evresel kirliliin yakn yerleimleri etkilemeye balamas
var olan tartmalar arttrmaktadr. Telafi suyu (can suyu), derelerdeki doal yaamn
srdrlmesini engellemeyecek ekolojik bir eik olarak dnlen, ancak herkese
kabul edilmi geerli bir tanm/miktar belirlenmemi olan su miktardr. Can suyu, hem
ekolojik ileyii kesintiye uratmayacak hem de ime suyu, kullanma suyu ve varsa
balk iftlii ve sulama suyu ihtiyalarn da karlayacak miktarlarda olmaldr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinde kardan all dey
kapakl reglatr ve etek tipi santraller projelendirilmi olup, sz konusu santral tipinde
reglatrde kabartlan su iletim kanal, ykleme havuzu ve/veya cebri boru gibi
nitelere ihtiya duymakszn hemen yannda tesis edilecek santrale drlerek enerji
retilmektedir. Dolaysyla iletme aamasnda suyun tamamm tutulduu yerde dere
yatana braklacandan telafi suyu (cansuyu) ihtiyac olumayacaktr.

Alanda proje etkilerinin azaltlmas iin alnmas gereken nlemler:

naat aamas sresince dere zerinde yaplmas zorunlu su yaplar, dereye
herhangi bir kimyasal etki yaratmayacak ekilde tasarlanmal; bu kapsamda
oluabilecek etkilerin nlenmesi veya asgari dzeyde tutulmasna ynelik olarak
almalar yaplmaldr.
letme dneminde belirlenen dnemlerde, eitli noktalardan alnan su rnekleri
resmi kurumlara analiz amacyla gnderilmeli, su kalitesinin dzenli olarak takip
altnda tutulmas salanmaldr.
naatlar srasnda kullanlan beton katk maddeleri ve imentonun akarsuya
karmas, kan hafriyatn dere yataklarna gelii gzel braklmas ve srekli
bulankla neden olacak ekilde almalar yaplmas, su kalitesine olumsuz
etkiler olarak saylabilir. Sudaki znm gaz miktarnn izlenmesi nerilebilir.
Ayrca toprak ve hafriyat dkm ED ve fizibilite raporlarnda belirlenecek
blgelere yaplmal ve akarsu yatana etkinin engellenmesinde gerekli tedbir
alnmaldr.
ED RAPORU
123

zellikle Projenin tipinden tr inaat ve ilk su tutma amalarnda braklacak su
miktarnn ne kadar olacann net olarak belirlenmesi; su kaynann korunmas
iin yeterli deildir. Ak artlar nem tamaktadr. Su aknn her zaman
dzenli olmas gereklidir. Yaam sudaki oksijene bal olduu iin ok ksa sreli
kesilmeler dahi geri dnsz ykmlara neden olabilmektedir. Akn sreklilii
asndan by pass kanallar ile sreklilik salanmas yannda zellikle reme ve
g dnemlerinde mevsimsel zelliklere gre belirli seviyede ak korunmaldr.
Suyun azl, ss, kalitesindeki deiim (O
2
-pH) gibi sebeplerle balk, santralin
kurulaca noktadan memba ynnde gne devam edebilir veya etmeyebilir.
Eer balklar gne devam ederse, balk geidini ve reglatr yapsn ap
reglatr havuzuna girecektir. Bu noktadan itibaren balk ya membaya doru
trmanmaya devam edecek ya da reglatr yapsndan trbinlere arpp
paralanacaktr. Tesisin su alma yapsndan nce suda yaayan balklarn
lmnn nlenmesi iin zgaralar konmas gerekmektedir.
Suyun azalmasndan kaynakl sucul canllarn olumsuz ynde etkilenmesini
nlemek amac ile projenin inaat ve ilk su tutma aamasnda en dk akm
debisi rmaa srekli olarak verilmeli ve su azalmasndan sucul canllarn
minimum dzeyde etkilenmesi salanmaldr.
Projede yer alan balk geidi ilgili hassas noktalarn uygulanmasnda zenli
davranlmaldr. Bu raporun eklerinde mevcut olan Cemel-I Reglatrnn
Yapsal Ynden ncelenmesi almasnda belirlenen balk geidi tipi tm
reglatrlerde uygulanacaktr.
Balk geidinin aktif kullanmna ynelik akn srekli kontrol yaplmal, balk
geidinde oluan gllenmeler avlak sahas amacyla kullanlmamal ve gerekli
tedbirler alnmaldr.

geitlerinin ina edilmesi planlanmtr (Bkz. Ek-13). Cemel-I Reglatrnde uygulanan
balk geidine ait grnmler V.1.11.1. ve ekil V.1.11.2.de verilmitir. Cemel-II ce
Cemel-III Reglatrlerinde de ayn trden balk geidi oluturulacaktr.

ED RAPORU
124

ekil V.1.11.1. Cemel-I Reglatr Balk Geidinden Grnm - I

ekil V.1.11.2. Cemel-I Reglatr Balk Geidinden Grnm - II

Faaliyetin inaat aamasnda bitki trleri iin olumsuz etki bitkisel toprak
rtsnn syrlmasndan dolay biyomas kaybnn oluacak olmasdr. Faaliyet
alannda bulunan trler iin, Ekosistem Deerlendirme Raporunda belirtilen artlara
uyulacaktr.

ED RAPORU
125

Proje sahasnda gerekletirilmi olan gzlemler ve habitat incelemeleri
esnasnda srngenler, nadiren kular ve memeli hayvanlar olmak zere baz karasal
omurgal hayvan trlerinin baz bitki formasyonu ve bu formasyonun bulunduu
kesimlerdeki habitatlar ok youn olmasa da dinlenme, beslenme, yuvalanma gibi
deiik ihtiyalarn karlamak amacyla kullanabildikleri belirlenmitir. Bu kesimlerdeki
aa ve al formlarnn kesilmesi srecinde bu kesimleri kullanan fauna bileenleriyle
ilgili olarak, yabanl formlarn zarar grme, yaralanma veya lme riskini azaltmak amac
ile baz nlemlerin alnmas gerekecektir. Sz konusu bitkisel bileenlerin
kesim/tralama ncesinde yabanl fauna bileenlerinin bunlarn arasnda veya
ierisinde bulunmadna, bu kesimlerden uzaklam olduklarna emin olunmaldr.
Kesim ncesi gerekletirilecek grsel kontrollerde rastlanan hayvanlarn
kendiliklerinden kaarak uzaklamalar beklenmektedir. Bu kesimlerden uzaklamam
bireylerin sz konusu olduu durumlarda, karmaya ynelik olarak seslerden
yararlanlmaktadr. Allmadk ve yksek tondaki seslerden meydana gelecek
rahatszlk sonucu bitkilerin iine, arasna veya altna saklanan formlar ortaya karak
yakn alanlarda, kendilerini daha gvenli hissedecekleri habitatlara uzaklamak
zorunda kalacaklardr.

Yabanl formlarn bu kesimlerden uzaklatna emin olunduktan sonraki aama
kesimi gerekletirilen tek ve ok yllk bitkisel materyalin bu kesimlerden
uzaklatrlmasdr. Tama aamasnn hemen ncesinde bu malzeme yeniden
gzden geirilecektir.

plak elle dokunmakszn, dorudan gzle yaplacak kontrollerde kesilmi
materyalin zerinde, altnda veya ierisinde bulunmas olas ylan, kertenkele veya
kemirgenler gibi omurgal hayvanlar, uygun yakalama donanm ve yntemleriyle zarar
verilmeden yakalanacak ve basit bez torbalara konularak faaliyetten etkilenmeyecek
komu alanlara tanarak bu kesimlerde dikkatli bir ekilde doal ortamlarna
braklacaklardr.

Doal ortamlarda gerekletirilen faaliyetler esnasnda en fazla zarar gren
kesimler var olan yollarn geniletilmesi ya da yeni yollarn almas nedeniyle
dnme urayan doal yaam alanlardr. Bu kesimlerde gerekletirilecek
almalar nedeniyle doal bitkisel doku zarar grmekte, bu kesimlerden istifade eden
yabanl formlar arasnda geici olarak ya da srekli olarak kaybeden formlar sz
konusu olmaktadr. Yeni yollarn almas veya mevcut olanlarn geniletilmesi
almalar srecinde yabanl formlarn zarar grmemesi iin dikkatli olunacaktr.

Sz konusu almalara balanlmadan nce veya almalar srerken meydana
gelecek rahatszlklar nedeniyle aa kabilecek yabanl formlarn zarar grmeden bu
kesimlerden uzaklatrlmasnda; almalar esnasnda ortaya kmas olas fazla
malzemenin geliigzel doal ortamlara tasfiye edilmeyip nceden planlanm
almalarda kullanlmas ya da geici veya daimi depolama alanlarna boaltlmasnda
byk yararlar vardr.

Proje kapsamnda inaat almalarnda kullanlacak malzemelerin temin
edilmesi, i makineleriyle tayc aralara yklenmesi, tanmas ve kullanlaca
kesimlere boaltlmas aamasnda toz emisyonlar sz konusu olabilecektir. Meydana
gelebilecek toz emisyonlarnn zellikle proje sahas ve yakn evredeki bitkisel doku ve
yaban hayat habitatlar zerinde meydana getirebilecei olumsuz etkilerin
nlenebilmesi veya en aza indirilebilmesi iin baz nlemler alnacaktr. zellikle bu
malzemenin elde edilmesi ve ilenmesi aamasnda sulama ve ktrme gibi
yntemlerle bu emisyonlarn nne geilebilmektedir.

naat faaliyetine balanmasyla birlikte birok kaynaktan, farkl dzeylerde
ED RAPORU
126

grltler ortaya kacaktr. Bilindii gibi birok hayvan tr insanlara gre daha dk
desibeldeki sesten olumsuz etkilenmektedir. Etkilenme sonucunda ya o kesimlerdeki
habitatlarn terk ederler ya da, bata reme olmak zere beslenme, dinlenme, barnma
gibi deiik faaliyetlerine ara verirler veya tamamen vazgeebilirler. stenmeyen bu
durumun nne geebilmek amacyla inaat sezonunun kuluka/reme dnemine
rastlayan dilimlerinde grltnn tamamen nlenmesi sz konusu olamayacana gre
en azndan ynetmelikle belirlenmi olan minimum dzeye indirilmesini salayacak
nlemler alnarak bu durumun nne geilebilir.

Proje alanna ynelik olarak hazrlanm olan fauna envanter tablolarndan da
(Tablo IV.2.12.4., Tablo IV.2.12.5., Tablo IV.2.12.6. ve Tablo IV.2.12.7.) grlebilecei
gibi faaliyet alan ierisinde ve komu habitatlarda Bern Szlemesi ek listelerine (Ek-II
ve Ek-III) giren yabanl formlar bulunmaktadr. Bern Szlemesi, II. Blmnde tm
taraf lkelerin Ek-II ve Ek-IIIe giren gmen trler asndan nem tayan alanlara
zel nem vermek zorunda olduklarn vurgulamaktadr.

Yine ayn Szlemenin 6. Maddesine gre, zellikle Ek-IIde bulunan yabanl
fauna trleri iin yakalama, tutsak etme ve ldrme fiilleri, bu trlere ait dinlenme ve
reme alanlarnn bozulmas veya tahrip edilmesi, yabanl fauna trlerinin zellikle
reme, beslenme, klama periyotlarnda rahatsz edilmesi, bu trlere ait yumurtalara
zarar verilmesi, bu yumurtalarn bo bile olsa toplanmamas gerektii
vurgulanmaktadr. Szlemenin Ek-IIIe giren yabani fauna trleriyle ilgili olarak
dzenlemeleri Madde 7de belirtilmitir.

Buna gre tm taraf lkeler Ek-IIIe giren yabani fauna trleri iin uygun ve gerekli
yasal ve idari nlemleri almak zorundadr. Bu nlemler Ek-IIIte yer alan trlerle ilgili her
trl iletme faaliyetinin yabanl hayvan trlerinin populasyonlarn tehlikeye
drmeyecek ekilde dzenlenmesini art komaktadr.

Tm bu noktalar nda, projenin hayata geirilecei tm kesimlerde
gerekletirilmesi planlanan her trl faaliyet esnasnda, zellikle Bern Szlemesi
eklerinde (Ek-II ve Ek-III) yer alan tm yabanl hayvan trleriyle ilgili olarak yukarda
deinilen nlemlere titizlikle uyulacaktr.

Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl Merkez Av Komisyonu tarafndan
2012-2013 dnemine ynelik olarak alnan kararlar dorultusunda, Merkez Av
Komisyonu tarafndan gncellenmi koruma listelerinde bulunan trler iin bu komisyon
kararlarnda belirtilen koruma tedbirlerine uyulmas gereklidir.

Bu trler arasndan Ek Liste-I de yer alan yaban hayvanlar, 4915 sayl Kara
Avcl Kanunun 4. maddesinin birinci fkras gereince Orman ve Su leri Bakanl
tarafndan koruma altna alnmtr. Bu listede yer alan yaban hayvanlarnn avlanmas,
l ya da canl bulundurulmas ve tanmalar yasaktr. Bu noktalarda bilgi sahibi
olmayan alanlara ynelik bilgilendirme yaplmaldr.

Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl, Merkez Av Komisyonu kararlar
dorultusunda hazrlanan 2012-2013 Av Dnemine ait koruma listelerinde bulunan
trler iin bu komisyon kararlarnda belirtilen koruma tedbirlerine uyulmaldr.

Ayrca endemik bitki trleri iin;

naat srecinde ya da daha evvel zellikle faaliyet alan ve yakn evresinde
bulunabilecek yreye zg ve tehdit altndaki taksonlarn tohumlar mutlaka
toplanmaldr.
ED RAPORU
127

Tohumlarn bir ksm ilgili Tohum Gen Bankalarna ulatrlmaldr.
Yreye zg hassas trler tohum yada fide olarak ekolojik zellikleri yakn olan
alan d habitatlara tanarak (Ex-Situ) yeni populasyonlar oluturulmaldr.
Yeni habitatlarda tohumlarn imlenme baarlar ve fidelerin hayatta kalma
izlenmelidir.
V.1.12. Yeralt suyuna etkiler,

Proje alan evresinde yzeyleyen Kzlz ve Tuzky Formasyonlarnn kumlu
ve akll seviyeleri yeraltsuyu bulundururken, Kzlz Formasyonuna ait imentolu,
Tuzky Formasyonuna ait ise sar renkli tfl seviyeler, ikincil gzeneklilikleri iyi
gelimemi ve yeraltsuyu bakmndan zayf birimlerdir. Yeraltsuyu bakmndan en
nemli birimler ise, Kzlrmak Nehrinin oluturduu ve blgede geni yaylm gsteren
Kuvaterner yal iri kum ve akllarn hakim olduu alvyonlardr.

Alvyonlardaki yeraltsular yzeysel ak ve yalar ile beslenmektedir. Ancak
proje kapsamnda iletim yaps bulumamasndan ve ekosistem deerlendirme
raporunda belirtilen evresel ak miktarnn yataa braklacak olmasndan dolay
yeraltsuyu beslenimi herhangi bir kesintiye uramayacak olup faaliyetten kaynakl
yersaltsularna herhangi bir olumsuz etki beklenmemektedir.

V.1.13. naat esnasnda krma, tme, ykama-eleme, tama ve depolama
gibi toz yayc ilemler, kmlatif deerler,

Planlanan Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santral Projesi
kapsamnda krma-eleme tesisi ve beton santrali kurulmayacaktr. Oluabilecek toz
emisyonlarnn hesaplanmasnda kullanlan emisyon faktrleri, 03.07.2009 tarihli 27277
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin
Kontrol Ynetmelii (SKHKKY) Ek-12, Tablo 12.6da verilen Toz Emisyonu Ktlesel
Debi Hesaplamalarnda Kullanlacak Emisyon Faktrleri kullanlarak hesaplanm
(Bkz. Tablo V.1.4.2, hesaplamalarda btn almalarn kontroll olarak yaplaca
varsaylarak kontroll emisyon faktrleri kullanlmtr) ve SKHKKY erevesinde en
kt senaryo dikkate alnarak tm ara ve ekipmanlarn ayn anda alt varsaylarak
deerlendirilmi ve Blm V.1.4.te verilmitir.

Genel toplamda 59.775 m
3
hafriyat malzemesi oluacaktr. Kullanlamayacak
nitelikte olan malzemeler ekolojik dengeyi bozmayacak ekilde kaz fazlas malzeme
stok sahalarna gtrlerek nihai depolanacaktr.

Arazide oluabilecek tozumay minimuma indirgemek SKHKKYnin zne Tabi
Tesisler in Emisyon Snrlar ekinde (Ek-1) belirtilen, akta depolanan tozlu yma
malzemelerle ilgili hava kalitesi standartlarn karlama hususlarna uyulacaktr.

Arazide oluabilecek tozumay minimuma indirgemek iin emisyon kaynanda
savurma yapmadan doldurma ve boaltma ilemlerinin yaplmas, yollarn slah
edilmesi, malzeme tanmas srasnda aralarn zerinin branda ile kapatlmas ve
malzemenin st ksmnn %10 nemde tutulmas gibi nlemler alnacaktr.

Proje alan tipik karasal zelliklerini tamakta olduundan, olduka kurak
olduundan Proje alannda bulunan yollar ve alma blgesinde kullanlacak ky
yollar tozumay nlemek iin arazz ile dzenli olarak sulanacaktr. Blgenin iklimsel
zellii dolaysyla almalar esnasnda tozuma olmas kanlmazdr. Bu nedenle
yukarda belirtilen tozumay nleyici tm tedbirlerin tozumaya mahal vermeyecek
ekilde eksiksiz olarak yerine getirilmesi konusunda gerekli hassasiyet gsterilecek
olup, yre halk madur edilmeyecektir.
ED RAPORU
128

amacyla, elden karlacak tarm alanlarnn bykl, bunlarn arazi kullanm
kabiliyetleri ve tarm rn trleri, tarm arazilerinin tarm d amala kullanm ile
ilgili bilgiler, mera alanlar, projenin 5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm
Kanunu, 4342 sayl Mera Kanunu, 1380 sayl Su rnleri Kanunu kapsamnda
deerlendirilmesi, (faaliyet alannn 1/5000 lekli onayl kadastro pafta rnei
zerinde gsterilmesi (3 derecelik koordinat deerleri ile), alan hesab ve komu
parsellerinin mlkiyet durumlarnn onayl kadastro pafta rnei zerinde
iaretlenmesi.)

Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santrali Proje alan ierisinde
arlkl olarak sulu ve kuru tarm arazileri ile ahs arazileri bulunmaktadr. Proje alan
ierisinde kalan tarm alanlar iin (tarm arazisi vasfndaki ahs arazileri) 19.07.2005
tarihli ve 25880 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren 5403 sayl
Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu kapsamnda gerekli izinler alnacaktr.

Projenin uygulanmas srasnda, tarm alanlarnn mevcut hallerine mdahale
edilmeden nce ilgili Kanunun 13. Maddesi gereince l Toprak Koruma Kuruluna
mracaat edilecek ve l Toprak Koruma Kurulunun uygun gr alndktan sonra
Gda, Tarm ve Hayvanclk Bakanlndan Tarm D Amal Arazi Kullanm zni
alnacaktr.
Ayrca bu kapsamda ngrld takdirde, Kanunun 12. Maddesi ve Kanuna ait
15.02.2005 tarihli ve 26024 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Uygulama Ynetmeliinin 12. Maddesi gereince, ilgili alanlarda l Mdrl
tarafndan hazrlanacak Ett Raporu ve l Toprak Koruma Kurulunun belirtecei
hususlar dorultusunda hazrlatlacak Toprak Koruma Projesine uyulacaktr. Tarm
D Amal Arazi Kullanm zni bavurularnda, 1/25.000lik harita ve en az 1/10.000
lekli yerleim plan ile tarm arazilerinin tapu kaytlar da bavuru ekinde yer alacaktr.

Proje dhilinde akarsulara atksu dearj yaplmayacak olup, atk sular
24.12.2005 tarih ve 25687 Sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su
Kirlilii Kontrol Ynetmelii Teknik Usuller Tebliinin ikinci blmndeki foseptiklerle
ilgili teknik snrlamalar ksmnda belirtilen esaslara uygun olarak bertaraf edilecektir.
Ayrca ynetmelik gereince, dere yatana malzeme dklmeyecek, derenin doal
yapsnn ve yatann deitirilmemesi iin gerekli tm tedbirler alnacaktr.

Proje alanna ulam iin Avanos-Glehir yolu ve balantl stabilize yollar
kullanlacaktr. Sz konusu yollarda gerekli iyiletirmeler yaplacak olup, herhangi bir
balant yolu yaplmayacaktr. Kati proje aamasnda proje nitelerine ulam iin yeni
yollar almas sz konusu olursa izin bavurusu srasnda bu yollar projesinde
belirtilecek ve tarm arazilerine zarar verilmeyecek ekilde planlanacaktr.

amacyla kesilecek aalarn tr ve saylar, mecere tipi, kapall, kesilecek
aalarn blgedeki orman ekosistemi zerine etkileri, gerekli izinler, grler,
projenin ya da bir ksmnn orman alan dnda olmas halinde orman alanlarna
mesafesi, etkilerin deerlendirilmesi, alnacak tedbirler,

Planlanan Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santrali Proje
sahasnda orman saylan alanlar bulunmamakta olup 1/25.000 lekli orman mecere
haritas eklerde mevcuttur (Bkz. Ek-6). Ancak ormanlk alanlarn kullanlmas halinde
Orman alanlar iin kamulatrma sz konusu olmadndan; ormanlk alanlarn
kullanm 08.09.1956 tarihli ve 9402 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
giren 6831 sayl Orman Kanununun 17. Maddesi gereince izne tabidir.
ED RAPORU
129

Ancak projeye ilikin ED Olumlu Belgesi verilmesi kesin izin verilecek anlamna
gelmediinden mevzuat kapsamnda izin iin ayrca bavuru yaplacaktr.

Proje kapsamnda, orman saylan alanlarn kullanlmas halinde 6831 Sayl
Orman Kanunun 17. maddesi gereince izin alnacak ve izin i ve ilemleri Orman
Genel Mdrlnn ilgili talimatlar dorultusunda yrtlecektir.

Proje alan; Kayseri Orman Blge Mdrl, Nevehir Orman letme
Mdrlnden ED inceleme ve deerlendirme raporu talep edilmitir.

Projenin ED almalarna veri oluturmas amacyla, Kayseri Orman Blge
Mdrl, Nevehir Orman letme Mdrlnden Arazi nceleme Deerlendirme
Formu talepe dilmi olup, Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinin
uygulama aamasnda Arazi nceleme ve Deerlendirme Raporunda belirtilecek
hususlara uyulacaktr.

Orman yangnlarna kar alnacak tedbirlerle ilgili bilgiler eklerde (Bkz. Ek-14)
sunulan Acil Durum Mdahale Plannda detayl olarak verilmitir.

V.1.16. Arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin almasna kadar
yaplacak ilerde kullanlacak yaktlarn trleri, zellikleri, oluacak emisyonlar,

Planlanan Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santrali Projesinin
arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda kullanlacak aralardan kaynakl yakt
(motorin) kullanm sz konusu olacaktr. Sz konusu aralar iin gerekli yakt, faaliyet
sahasna en yakn olan ruhsatl akaryakt istasyonundan karlanacaktr.

Arazinin hazrlanmasndan projenin iletme aamasna geene kadar yaplacak
almalarda kullanlacak olan aralardan kaynakl olumas muhtemel emisyon
miktarlarnn hesaplanmasnda Tablo V.1.16.1.de verilen emisyon faktrleri
kullanlmtr.

Tablo V.1.16.1. Dizel Aralardan Kaynaklanan Emisyon Faktrleri (kg/ton)

KRLETC DZEL
Karbonmonoksitler 9,7
Hidrokarbonlar 29
Azot Oksitler 36
Kkrt Oksitler 6,5
Toz 18
Kaynak: Hava Kirliliinin ve Kontrolnn Esaslar, 1991

Projenin iletme aamasna geene kadar yaplacak olan arazi hazrlk ve inaat
almalar esnasnda kullanlacak aralar Tablo V.1.16.2.de verilmitir.

Tablo V.1.16.2. naat almalarnda Kullanlacak Makine Ve Ekipmanlar

MAKNA VE EKPMAN ADI SAYISI
Kamyon 10 Adet
Traktr 3 Adet
Dozer 2 Adet
Ekskavatr 3 Adet
Kompresr 1 Adet
Greyder 2 Adet
ED RAPORU
130

MAKNA VE EKPMAN ADI SAYISI
Silindir 2 Adet
Jeneratr 2 Adet
Temel Kazk Makinesi 1 Adet
Beton Pompas 1 Adet
Arazz 2 Adet
Ykleyici 2 Adet

Kullanlacak i makinelerinin harcayaca maksimum yakt miktar yaklak
30lt/saat, olup, her aracn oluturaca ktlesel debi hesaplamalar aada verilmitir.

Mazotun younluu = 0,8654 kg/lt alnmtr.

Kullanlacak aralarn saatlik yakt sarfiyatnn 30 lt/saat-ara olarak gz nne
alndnda 1 aracn oluturaca emisyon deerleri aada hesaplanmtr.

30 lt/saat x 0,8654 kg/lt = 25,95 kg/saat = 0,026 ton/saat olarak bulunur. Buradan
da oluturaca gaz emisyon deerleri aada verilmitir.

Karbonmonoksitler : 9,7 kg/ton x 0,026 ton/saat = 0,252 kg/saat
Hidrokarbonlar : 29 kg/ton x 0,026 ton/saat = 0,754 kg/saat
Azot Oksitler : 36 kg/ton x 0,026 ton/saat = 0,936 kg/saat
Kkrt Oksitler : 6,5 kg/ton x 0,026 ton/saat = 0,169 kg/saat
Toz : 18 kg/ton x 0,026 ton/saat = 0,468 kg/saat

alacak aralardan kaynaklanacak emisyonlarn minimuma indirgenmesi iin,
Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmeliinin 7. Maddesi uyarnca; kullanlacak tm
ara ve ekipmanlarn rutin kontrolleri yaptrlarak bakm gereken aralar bakma
alnacak ve bakmlar bitene dek almalarda baka aralar kullanlacaktr. Ayrca
Trafik Kanununa uygun ekilde almalar konusunda uyarlarak zellikle ykleme
standartlarna uygun ykleme yapmalarna dikkat edilecektir.

V.1.17. Su temini sistemi plan, nereden temin edilecei, suyun arazinin
hazrlanmasndan balayarak projenin devreye girmesine kadar yerine getirilecek
ilemler sonucu meydana getirilecek atk sularn cins ve miktarlar, bertaraf
yntemleri, dearj edilecei ortamlar, bir kroki zerinde atksu hatlar ile varsa
artma tesisi yerinin gsterilmesi, atksularn biriktirilmesi halinde fosseptik
plannn Rapora eklenmesi, (alnacak gerekli grler, izinler),

Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santrali Revize Projesi enerji
amal ve membadaki santralin sularn kullanacandan suyun ak yn ve miktar
hibir deiiklie uramayacak ve mansaba tanan silt miktar deimeyecektir. Ayrca
proje kapsamnda arazi hazrlama ve inaat ve iletme aamalarnda alacak
personelin ime-kullanma suyu ve tozlanmann nlenmesi amacyla su kullanm sz
konusudur.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi arazi hazrlk ve inaat almalarnda
toplam 80 kiinin, iletme aamasnda ise 15 kiinin altrlmas planlanmakta olup;
gerekli su miktarlar (bir kiinin gnlk ime ve kullanma suyu ihtiyac 80 lt/kii-gn
(4)

alnarak);

4
Prof. Dr.Diner TOPACIK, Prof. Dr. Veysel EROLU; "Su Temini ve Atksu Uzaklatrlmas Uygulamalar", T - 1998
ED RAPORU
131

- Arazi hazrlk ve inaat aamas iin; 80 kii x 150 lt/kii-gn = 12.000 lt/gn =
12 m
3
/gn;
- letme aamas iin ise; 15 kii x 150 lt/kii-gn = 2.250 lt/gn 2,255 m
3
/gn
olarak hesaplanmtr.

alma sahasnda ve yollarda meydana gelecek toz emisyonlarn minimize
etmek amacyla ise gnde ortalama 9 m
3
su kullanlmas planlanmakta olup, sulama
arazzle yaplacaktr.

Gerek arazi hazrlk ve gerekse iletme aamasnda alanlar iin gerekli sular
mevcut ky ime ve kullanma suyu ebekelerinden, kaynak sularndan ve/veya
damacanalarla satn alnarak temin edilecektir. Arazinin tozlanmasn nlemek iin
kullanlacak yaklak 9 m
3
/gnlk su ise yzey suyundan alnarak tedarik edilecektir.

Personel tarafndan kullanlan sularn % 100 atksuya dnecei varsaymyla;
arazi hazrlk ve inaat aamasnda 12 m
3
/gn, iletme aamasnda ise 2,25 m
3
/gn
evsel nitelikli atksu oluaca ngrlmektedir. evre ve ehircilik Bakanl tarafndan
yaymlanan Atksu Artmnn Esaslar adl kaynakta verilen evsel atksu zelliklerine
gre arazi hazrlk ve inaat ile iletme aamasnda oluacak evsel nitelikli atksuyun
zelikleri Tablo V.1.17.1.de verilmitir.

Tablo V.1.17.1. Avanos Reglatr ve Cemel HES projesi Arazi Hazrlk ve naat Aamas ile letme
Aamasnda alacak Kiilerden Kaynaklanmas Muhtemel Evsel Nitelikli Atksularn Toplam Kirlilik Ykleri

PARAMETRE
Birim yk
(mg/l)
Toplam yk
(kg/h)
BOI5 220
0,20625
KOI 500 0,46875
AKM 220
0,20625
Ya-gres 100
0,09375
Toplam P 8 0,0075
Toplam N 40
0,0375
Toplam Cl 50 0,046875
Toplam slfr 30 0,028125
Toplam organik karbon 160
0,15
pH 6-9
Kaynak: Metcalf and Eddy. (2004). Wastewater Engineering; Treatment, Disposal and Reuse, Mc Graw Hill
Book ompany, New York, ABD.

Proje kapsamnda gerek en yakn yzeysel su kayna olan Kzlrmaka ve
gerekse blgedeki dier su kaynaklarna dearj edilecek her trl su iin, 31 Aralk
2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii
Kontrol Ynetmelii, 13 ubat 2008 tarih ve 26786 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik
Yaplmasna Dair Ynetmelik ve 1380 sayl Su rnleri Kanunu ve Ynetmelik
erevesinde yer alan alc ortam deerleri ile atksu dearj kriterlerine uyulacaktr.

Faaliyet alan ve yakn evresinde atksu (kanalizasyon) sistemi olmadndan;
projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak evsel nitelikli atksular,
Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait
Ynetmelik uyarnca destek antiye alanlarnda kurulacak szdrmasz fosseptiklerde
toplanacak ve vidanjrle Avanos Belediyesine aldrlacaktr.

ED RAPORU
132

Fosseptik plan ve Belediyeden alnan izin eklerde verilmitir (Bkz. Ek-7 ve Ek-
1.11). 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak (Deiik: R.G.-
13.2.2008-26786) yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinin 32. Maddesi
gereince, fosseptikte toplanan atksularn bertaraf iin Atksu Ynetimleriyle yaplacak
olan protokol ve vidanjrle atksu bertaraf sonucunda alnan belgeler be yl sreyle
saklanacak ve denetimler srasnda grevlilere beyan edilecektir.

kadar meydana gelecek kat atklarn cins ve miktarlar, bu atklarn nerelere
tanacaklar veya hangi amalar iin kullanlacaklar,

Planlanan Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santral Projesi
kapsamnda yaplacak ilemlerden evsel nitelikli kat atklar, inaat artklar (tahta,
demir, ambalaj, vb) ve trafodan arza kaynakl trafo yalar olumas sz konusudur.
Santraln faaliyeti srasnda suyun tayarak keltme havuzunda biriktirecei killi,
kumlu vb. ken malzemeler belli periyotlarla (dolduunda) keltme havuzu
hunisinden alnacak ve en yakn yerleim yerlerine tarm ile uraan vatandalara,
bahelerde kullanlmak zere cretsiz olarak verilecektir.

alanlardan kaynaklanacak evsel nitelikli kat atk miktar, birim gnlk kat atk
miktar 1,34 kg/gn-kii
(5)
alnarak;

- Arazi hazrlk ve inaat aamas iin 80 kii x 1,34 kg/gn-kii = 107 kg/gn;
- letme aamas iin ise 15 kii x 1,34 kg/gn-kii = 20,1 kg/gn olarak
hesaplanmtr.

Oluacak bu atklar; proje sahas ierisinde antiye olarak kullanlacak saha
ierisinde eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanarak; geri
kazanm mmkn olan atklar ayr konteynerlerde biriktirilerek geri kazanm firmalarna
verilecektir. Geri kazanm mmkn olmayan organik atklar ise eitli noktalara
yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanarak; Avanos Belediyesi kat atk
bertaraf sistemine verilerek bertaraf edilmesi salanacaktr.

naat almalarndan oluacak para demir, elik, sac, ambalaj malzemesi vb
kat atklardan geri kazanm mmkn olanlar inaat imalatlarnda yeniden
deerlendirilecek, geri kazanm mmkn olmayan atklar ise zel atk grubunda
olduundan trlerine bal olarak tabi olduu ynetmelik erevesinde bertaraf
edilecektir (Atk pil ve akmlatrler Atk Pil Ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii
erevesinde, atk lastikler mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii
erevesinde bertaraf edilecektir).

naat ve iletme aamasnda alacak aralarn bakm ve onarmlar en yakn
yetkili serviste yaplacandan aralardan herhangi bir atk ya ve/veya Atk Pil ve
Akmlatr Kontrol Ynetmelii kapsamnda atk olumas sz konusu olmayacaktr.
Ancak ara bakmlarnn proje sahasnda yaplmas sz konusu olursa, olumas
muhtemel atk yalarn bertaraf iin 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren "Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii" ve 30.03.2010 tarih
ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol
Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik hkmleri uygun hareket
edilecektir.

4
Kaynak: evre Bakanl, Belediyeler in evre El Kitab, evre Kirlilii nleme ve Kontrol Genel Mdrl, 1998
ED RAPORU
133

Bunun yan sra trafolarda izolasyon yalar kullanlmaktadr. Tesis/tesislerde
byk apl arza durumlarnda, yaplacak ya transferi ilemi srasnda, meydana
gelebilecek kazalar sonucunda ortama dklen veya taan izolasyon ya zerine kum,
akl veya tala gibi absorban dklerek ortama szmas nlenecek daha sonra bu
karm varillere alnarak depolanacaktr. Bakm ekipleri tarafndan belirli zamanlarda
vanalardan izolasyon ya numunesi alnarak hava ve gaz oranlar tespit edilecektir.
Hava ve gaz ierii fazla olan yalar, vakumlama ilemine tabi tutularak tekrar
kullanlacaktr. Bakm ekipleri tarafndan belirli zamanlarda vanalardan izolasyon ya
numunesi alnarak hava ve gaz oranlar tespit edilecektir. Hava ve gaz ierii fazla olan
yalar, vakumlama ilemine tabi tutularak tekrar kullanlacaktr. Kullanlacak izolasyon
yann yaklak mr 25-30 yl arasndadr. Kullanm mrn tamamlam izolasyon
yalarnn bertaraf ise, lisansl bertaraf tesislerinde, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl
Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 2.
Blm Madde 9da belirtildii ekilde gerekletirilecektir. Atklarn bertaraf tesislerine
tanmas lisansl tayc vastas ile yaplacaktr.

Bertaraf tesislerine aktarlncaya kadar Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 4. ve
5. Blmlerde ngrlen artlar salanacak, iletme iindeki Atk Yalarn Kontrol
Ynetmeliinde belirtilen standartlara uygun olarak yaplm geici depolarda
depolanacaktr. Daha sonra ihale yolu ile evre ve ehircilik Bakanlndan lisans
alm firmalara satlarak deerlendirilecektir.

Ayrca izolasyon yalarnn dklmeye, szmaya, tamaya ve yamura kar
gerekli nlemler alnacak ve emniyet havuzu yaplacaktr. zolasyon yalar ile ilgili
yaplacak ilemlerin tamamnda 27 Aralk 2007 tarih ve 26739 Sayl Resmi Gazetede
yaynlanarak yrrle giren Polikorlu Bifenil ve Polikorlu Terfenillerin Kontrol
Hakknda Ynetmelik hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir.

Projenin arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda alacak kiilerin salk
sorunlarna mdahale etmek amacyla yataksz, ayakta tedavi amal revir nitesi
kurulacaktr. Revir nitesinde oluacak atklarn miktar tam olarak belirlenememekle
birlikte ok az miktarda olmas tahmin edilmektedir. Tesiste Tbbi Atklarn Kontrol
Ynetmelii kapsamnda geici olarak depolanmas salanacak olan tbbi atklar,
Avanos Belediyesine verilecek veya blgedeki hastane atklar ile birlikte bertaraf
salanacaktr.

Ayrca projenin tm aamalarnda olumas muhtemel ambalaj ve ambalaj
atklar; 24.06.2007 tarih ve 26562 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii ve ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol
Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik hkmlerine uygun olarak
bertaraf edilecektir.

Proje kapsamnda oluacak kat atklar, proje alannda uzun sre
depolanmayacandan koku, grn, sznt gibi herhangi bir probleme neden
olmayacaktr. Ayrca proje kapsamnda oluacak tm kat atklarn (yemek art,
ambalaj kad, pet ie, cam ie vb.) 14.03.1991 tarihli ve 20814 sayl Kat Atklarn
Kontrol Ynetmelii Madde 18de belirtildii zere; denizlere, gllere ve benzeri alc
ortamlara, caddelere ve ormanlara dklmesinin yasak olduu konusunda alanlar
uyarlacaktr.

Projenin iletme aamasnda oluacak tm kat atklar iin Kat Atklarn Kontrol
Ynetmelii, Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii, Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol
Ynetmelii, Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii, Ambalaj Atklarnn Kontrol
Ynetmelii ve Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii hususlarna uyulacaktr.
ED RAPORU
134

kadar yaplacak iler nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, grltnn
kaynaklar ve seviyesi, kmlatif deerler,

Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santral Revize Projesinin arazi
hazrlk ve inaat almalarnda (kaz, dolgu, montaj vb.); reglatr (su alma yaps),
iletim kanal, ykleme havuzu, cebri boru ve santral binasnda alacak makine ve
ekipmanlardan kaynakl grlt oluumu sz konusu olacaktr. Projenin arazi hazrlk
ve inaat aamasnda faaliyet gsterecek makine, ara ve ekipmanlar ve miktarlar
Tablo V.1.16.2.'de verilmitir.

Kullanlacak olan makine ve ekipmanlar belirli bir sra ile alacak olup, ayn
anda ayn yerde olma olaslklar ok dktr. Ancak yaplan grlt
hesaplamalarnda en olumsuz senaryo baz alnarak proje alanlarnda alacak olan
aralarn hepsinin ayn anda altklar varsaylmtr.

Sz konusu makine ve tesisatn 500-4000 Hz arasndaki drt oktav bandndaki
toplam ses gc dzeylerinin hesaplanmas iin 30.12.2006 tarih ve 26392 sayl resmi
gazetede yaymlanan Ak Alanda Kullanlan Tehizat Tarafndan Oluturulan
evredeki Grlt Emisyonu ile lgili Ynetmelik (200/14/AT) in Msaade Edilen Ses
G Seviyeleri ve Grlt aretlemesi ve Standartlar adl 5. maddesinde motor gc
seviyelerine gre verilen formller kullanlmtr.

Tablo V.1.19.1. Ses Gc Dzeyleri

Tehizatn Tipi
Net Kurulu G
P (kW)
Elektrik Gc
Pel (kW)
Uygulama
Ktlesi, m (kg)
Kesme Genilii
L (cm)
Msaade Edilen Ses
Gc Seviyesi
dB/1 pW
3 Temmuz
2004 den
tibaren
3 Ocak
2006 dan
tibaren
Tekerlekli Dozerler, Tekerlekli Ykleyiciler, Tekerlekli
Kazc-Ykleyiciler, Damperli Kamyonlar, Greyderler,
Ykleyici Tipli Toprak Doldurmal Sktrclar, ten
Yanmal Motor Tahrikli Kar Arlkl Hidrolik
Kaldrmal Kamyonlar, Hareketli Vinler, Sktrma
Makineleri (Titreimsiz Silindirler), Kaldrm Perdah
Makineleri, Hidrolik G Oluturma Makineleri
P 55 104 101
P > 55
85 + 11
log P
82 + 11
log P
Kazclar, Eya Tamak in Yk Asansrleri, Yap
(Konstrksiyon) Vinleri, Motorlu apalama
Makineleri
P 15 96 93
P > 15
83 + 11
log P
80 + 11
log P
Elle Tutulan Beton Krclar ve Deliciler
m 15 107 105
15 < m < 30
94 + 11
log m
92 + 11
log m
m 30
96 + 11
log m
94 + 11
log m
Kompresrler
P 15 99 97
P > 15
97 + 2
log P
95 + 2
log P

Ses gc dzeyleri, kullanlacak ara ve ekipmanlarn motor gc veya uygulama
ktleleri esas alnarak yukardaki tabloda yer alan formller vastas ile her bir ara ve
ekipman iin ayr ayr hesaplanmtr.

Kamyon: P = 120 Hp = 90 kW *
P > 55 Kw olmas durumunda msaade edilen ses gc seviyesi
(Lw)= 82 + 11 log P
90 Kw > 55 Kw olduuna gre;
ED RAPORU
135

Lw = 82 + 11 log 90 = 104 dB

Ekskavatr: P = 200 Hp = 150 kW *
(Lw)= 82 + 11 log P
Lw = 82 + 11 log 150 = 106 dB

Arazz: P = 120 Hp = 90 kW *
(Lw)= 82 + 11 log P
Lw = 82 + 11 log 90 = 104 dB

Ykleyici: P = 250 Hp = 188 kW *
(Lw)= 82 + 11 log P
Lw = 82 + 11 log 188 = 107 dB

Proje kapsamnda kullanlacak ekipmanlar ve ses gz dzeyleri aadaki
tabloda verilmitir.

Tablo V.1.19.2. Ara ve Ekipmanlarn Ses Gc Dzeyleri

MAKNA VE EKPMAN ADI SAYISI SES GC DZEY (dB)
Kamyon 10 Adet 104
Traktr 3 Adet 90
Dozer 2 Adet 106
Ekskavatr 3 Adet 106
Kompresr 1 Adet 103
Greyder 2 Adet 106
Silindir 2 Adet 105
Jeneratr 2 Adet 105
Temel Kazk Makinesi 1 Adet 104
Beton Pompas 1 Adet 109
Arazz 2 Adet 104
Ykleyici 2 Adet 107

Proje kapsamnda kullanlacak makine ve ekipmanlarn ayn zamanda ve ayn
yerde alt varsaylarak en olumsuz artlarda ortaya kacak toplam ses gc
dzeyi;
L
WT
= 10 log ( 10
Lwi/10
) forml yardmyla hesaplanmaktadr.

L
W
= Her bir i makinesinden kaynaklanan ses gc dzeyi (dB)
L
WT
= Toplam ses gc dzeyi (dB)

Kaynaklarn tamamndan oluacak toplam ses gc dzeyi bulunduktan sonra,
oluan bu ses gc dzeyinin r uzaklkta yarataca toplam ses basn dzeyi (L
PT
)
aadaki forml kullanlarak hesaplanmaktadr.

L
PT
= L
WT
+ 10 log (Q/A)
A = 4r
2

L
PT
= Tm i makinelerinden r mesafede oluan toplam ses basn dzeyi
Q = Ynelme katsays (Yer dzeyindeki ses kaynann yar kresel
dalm, Q =2)
ED RAPORU
136

r = Kaynaktan uzaklk (m)
A
atm
= 7,4 x 10
-8
x f
2
x r / |
A
atm
= Atmosferik rtu ile ses basnc dzeyindeki d (dBA)
f = letilen sesin frekans (500-4.000 Hz aral)
r = Kaynaktan uzaklk (m)
| = Havann bal (nispi) nemi (%53)
( 6 )
Ses (grlt) dzeyinin hesab ise, aadaki formln yardmyla yaplr.
L = L
pt
- A
atm
+DF

L = Ses (grlt) dzeyi (dBA),
DF = Dzeltme faktr
Ses dzeyi, ses basnc dzeyinin belli bir eriye gre arlkl olarak bulunmu
eklidir. Karmak seslerin ses yksekliini tek bir deerle ifade etmek iin
kullanlmaktadr. Kulan duyarll ile orantl arlklar kullanlmakta olup, bu arlklar
A, B ve C olarak adlandrlmtr. Arlkl ses (grlt) dzeylerinin hesaplanmas iin
kullanlan dzeltme faktr-frekans erisi ekil V.1.19.1.de verilmitir.

ekil V.1.19.1. A, B ve C Arlkl Ses (Grlt) Dzeyleri in evirim Erileri (zgven, N. (Prof. Dr.),
Endstriyel Grlt Kontrol)

ekil V.1.19.1.de verilen grafie gre dzeltme faktrleri; 500 Hz iin -3,6 dBA,
1.000 Hz iin 0 dBA, 2.000 Hz iin 1,2 dBA ve 4.000 Hz iin 1 dBAdr.

6
Nevehir l evre Durum Raporu, 2010

ED RAPORU
137

4 farkl frekans iin hesaplanan deiik mesafelerdeki ses (grlt) dzeylerinin
logaritmik olarak toplamndan, toplam ses (grlt) dzeyi hesaplanr.

L
T
= 10 ( log (10
Li/10
)

L
T
= Toplam ses (grlt) dzeyi (dBA),
L
i
= 4 farkl frekanstaki ses (grlt) dzeyleri (dBA).

Proje kapsamnda ayr alanda yaplacak reglatr, derivasyon kanal ve HES
niteleri iin ayr ayr grlt hesaplamalar yaplm ve aada sunulmutur.

Reglatr, HES ve Derivasyon Yaplar in Grlt Hesaplamalar

Aralardan kaynakl oluacak olan ses basn seviyeleri iin hesaplamalar
sadece 10. m iin yaplmtr.
lk olarak 10. m de btn aralardan kaynakl ses basn dzeyi;
Lpi = Lwi + 10 Log (
A
Q
) forml yardm ile bulunur;

naat almalarnda toplam 12 adet farkl ara alacandan dolay, her bir
ara iin ayr olarak ses basn seviyeleri hesaplanr. Aada 1 adet ykleyicinin 500
Hz frekansnda 10. mde oluturduu ses basn seviyesi hesaplanmtr.

Ykleyici iin;

A = 4 r
2
(burada r deeri 10 m olarak alnr)
Q =Ynelme katsays (Yer dzeyindeki ses kaynann yar kresel dalm, Q
= 2)
r = Kaynaktan uzaklk (10 m)
L
wi
= Her bir i makinesinin ses gc dzeyi (ykleyici iin 107 dB)
Dolaysyla ykleyicinin 10 m de oluturaca ses basn seviyesi;
L
pi
= 107 dB + 10 Log (
2
10 14 , 3 4
2

)
= 79,02 dB olarak bulunur.

Ayn ekilde dier 11 ekipman iinde ilemler tekrarlandnda sonular aadaki
gibi bulunur;

Kamyon = 76,02 dB (10 Adet)
Traktr = 62,02 dB (3 Adet)
Dozer = 78,02 dB (2 Adet)
Ekskavatr = 78,02 dB (3 Adet)
Kompresr = 74,02 dB (3 Adet)
Greyder = 78,02 dB (2 Adet)
Silindir = 77,02 dB (2 Adet)
Jeneratr = 77,02 dB (2 Adet)
Temel Kazk Makinesi = 76,02 dB (1 Adet)
Beton Pompas = 81,02 dB (1 Adet)
Arazz = 76,02 dB (2 Adet)
Ykleyici = 79,02 dB (2 Adet)

Yukarda verilen deerler her bir ekipmann proje alanndan 10 m uzaklkta ve
500 Hz frekansnda oluturduklar ses basn dzeyleridir. Sz konusu tm
ekipmanlarn ayn anda altklar dnldnde oluacak olan ses basn dzeyi;
ED RAPORU
138

L
pt
= 10 log (
i
n
=
1
10
lpi/10
) forml yardmyla hesaplanmaktadr.
Dolaysyla 10. m de oluacak olan ses gc dzeyi;

L
pt
= 10 Log [ 10
(76,02/10)
+

10
(62,02/10)
+

10
(78,02/10)
+

10
(78,02/10)
+

10
(74,02/10)
+

10
(78,02/10)
+

10
(77,02/10)
+

10
(77,02/10)
+

10
(76,02/10)
+ 10
(81,02/10)
+ 10
(76,02/10)
+ 10
(79,02/10)
]
= 91,2 dBA

Daha sonra f=500 Hz frekans deerinde atmosferik yutu deerini

2
-8
atm
f x r
A 7.4 10
Q
x
| |
=
|
\ .
formlnden hesaplanr.
A
atm
= 7,4 x 10
-8
x 500
2
x 10 / 62

= 0 deeri bulunur. Dolaysyla sz konusu almalarn 500 Hz frekans deeri
iin 10 m mesafede oluturaca ses basn seviyesi 91,2 dBA olarak bulunur. Bu
hesaplamalar 1000 Hz, 2000 Hz ve 4000 Hz frekanslar iinde yaplarak deerler
bulunur. Dolaysyla bu blm iin bulunan deerler aada tablo ve grafikte verilmitir
(Bkz. Tablo V.1.19.3., ekil V.1.19.2.).

ED RAPORU
139

Tablo V.1.19.3. Reglatr, HES ve Derivasyon Yaplar Arazi Hazrlk ve naat almalarnda Tm Kaynaklardan Oluacak Toplam Ses (Grlt) Dzeyinin Mesafelere Gre Dalm

r (m) LPT (dB)
Aatm
(dBA)
(f:500)
DF
(dB)
(f=500 Hz)
L (dBA)
(f:500 Hz)
Aatm (dB)
(f:1000 Hz)
DF
(dB)
(f=1000
Hz)
L (dBA)
(f:1000 Hz)
Aatm (dB)
(f:2000 Hz)
DF
(dB)
(f=2000
Hz)
L (dBA)
(f:2000 Hz)
Aatm (dB)
(f:4000 Hz)
DF
(dB)
(f=4000
Hz)
L (dBA)
(f:4000)
LT (dBA)
1 112.08 0.00 -3.2 108.88 0.00 0 112.08 0.01 1.2 113.28 0.02 1 113.06 118.15
5 98.10 0.00 -3.2 94.90 0.01 0 98.09 0.03 1.2 99.28 0.10 1 99.00 104.14
10 92.08 0.00 -3.2 88.88 0.01 0 92.07 0.05 1.2 93.23 0.20 1 92.88 98.08
20 86.06 0.01 -3.2 82.85 0.03 0 86.03 0.10 1.2 87.16 0.41 1 86.65 91.98
30 82.54 0.01 -3.2 79.33 0.04 0 82.50 0.15 1.2 83.59 0.61 1 82.93 88.38
40 80.04 0.01 -3.2 76.83 0.05 0 79.99 0.20 1.2 81.04 0.82 1 80.22 85.80
50 78.10 0.02 -3.2 74.89 0.06 0 78.04 0.26 1.2 79.05 1.02 1 78.08 83.78
60 76.52 0.02 -3.2 73.30 0.08 0 76.44 0.31 1.2 77.41 1.22 1 76.29 82.13
70 75.18 0.02 -3.2 71.96 0.09 0 75.09 0.36 1.2 76.02 1.43 1 74.75 80.71
80 74.02 0.03 -3.2 70.79 0.10 0 73.92 0.41 1.2 74.81 1.63 1 73.39 79.48
90 73.00 0.03 -3.2 69.77 0.11 0 72.88 0.46 1.2 73.74 1.84 1 72.16 78.39
100 72.08 0.03 -3.2 68.85 0.13 0 71.95 0.51 1.2 72.77 2.04 1 71.04 77.40
125 70.14 0.04 -3.2 66.90 0.16 0 69.98 0.64 1.2 70.70 2.55 1 68.59 75.30
150 68.56 0.05 -3.2 65.31 0.19 0 68.37 0.77 1.2 68.99 3.06 1 66.50 73.55
200 66.06 0.06 -3.2 62.80 0.26 0 65.80 1.02 1.2 66.24 4.08 1 62.98 70.76
250 64.12 0.08 -3.2 60.84 0.32 0 63.80 1.28 1.2 64.05 5.10 1 60.02 68.55
300 62.54 0.10 -3.2 59.24 0.38 0 62.16 1.53 1.2 62.21 6.12 1 57.41 66.72
350 61.20 0.11 -3.2 57.89 0.45 0 60.75 1.79 1.2 60.61 7.14 1 55.05 65.15
400 60.04 0.13 -3.2 56.71 0.51 0 59.53 2.04 1.2 59.20 8.17 1 52.87 63.79
500 58.10 0.16 -3.2 54.74 0.64 0 57.46 2.55 1.2 56.75 10.21 1 48.89 61.48
600 56.52 0.19 -3.2 53.13 0.77 0 55.75 3.06 1.2 54.66 12.25 1 45.27 59.58
700 55.18 0.22 -3.2 51.76 0.89 0 54.29 3.57 1.2 52.81 14.29 1 41.89 57.95
800 54.02 0.26 -3.2 50.56 1.02 0 53.00 4.08 1.2 51.14 16.33 1 38.69 56.54
900 53.00 0.29 -3.2 49.51 1.15 0 51.85 4.59 1.2 49.60 18.37 1 35.62 55.28
1000 52.08 0.32 -3.2 48.56 1.28 0 50.80 5.10 1.2 48.18 20.41 1 32.67 54.15
1500 48.56 0.48 -3.2 44.88 1.91 0 46.64 7.66 1.2 42.10 30.62 1 18.94
ED RAPORU
140

ekil V.1.19.2. Reglatr, Santral ve Derivasyon Yaplar Arazi Hazrlk ve naat almalarnda Tm
Kaynaklardan Oluacak Toplam Ses (Grlt) Dzeyinin Mesafelere Gre Dalm Grafii

evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii Madde 23de antiye
alanlarndaki grlt dzeyleri snr deerleri belirtilmitir. lgili maddede; antiye
alanndaki faaliyet trlerinden evreye yaylan grlt seviyesi bu Ynetmeliin
ekindeki Ek-VIIde yer alan Tablo-5te verilen snr deerleri aamaz denilmekte olup,
Ek-VIIde verilen snr deerler aadaki tabloda verilmitir.

Tablo V.1.19.4. antiye Alan in evresel Grlt Snr Deerleri

Faaliyet tr (yapm, ykm ve onarm) Lgndz (dBA)
Bina 70
Yol 75
Dier kaynaklar 70

Tablo V.1.19.4.te verilen grlt seviyeleri, incelendiinde proje kapsamnda e
zamanl allmas durumunda dahi 250 metreden itibaren evresel Grltnn
Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii Ek VII Tablo-5te belirtilen 70 dBA snrnn
altnda kald grlmektedir.

Proje Alanna en yakn yerleim yeri Cemel-I Reglatrnn yaklak 2500 m
dousunda bulunan Avanos ilesidir. Bir dier en yakn yerleim yeri ise Cemel-III
Reglatrnn kuzeybatsnda yaklak 3.500 m mesafede bulunan Yeilz
Mahallesidir. Proje kapsamndaki grlt hesaplamalar en yakn yerleim dikkate
alnarak yaplmtr. 250 m de oluacak grlt dzeyi 68,55 dBA olup; faaliyet
sresince proje alanna 2500 m mesafedeki Avanos ilesinin, olumas muhtemel
grlt seviyelerinden olumsuz etkilenmeleri sz konusu olmayacaktr.

0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
130
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
S
e
s

(
G
l
t
)

D
z
e
y
i

(
d
B
A
)
Mesafe (m)
f=500 Hz
f=1.000 Hz
f=2.000 Hz
f=4.000 Hz
Lt
ED RAPORU
141

Yaplan hesaplamalarda arazi hazrlk ve inaat aamasnda alacak aralarn
ayn anda almalar gz nne alnarak yaplmtr. Ancak inaat almalar
sresince btn aralarn ayn anda almalar sz konusu olmayacak olup, aralar
belli bir sra halinde alacaktr. Ayrca proje alannn yakn evresinde, evre
mahallelerin yerleim birimleri dank halde grlmektedir. Ancak proje alannn
olduka eimli bir toporafyaya sahip olmas, ykseltilerin doal engel grevi
grmesini de salayacaktr. Dolaysyla projenin arazi hazrlk ve inaat almalar
esnasnda hesapla elde edilen grlt dzeylerinden daha dk seviyelerde grlt
olumas beklenmektedir.

Ayrca inaat almalar sresince faaliyet sahibi tarafndan antiye alannda;
inaatn balama, biti tarihleri ve alma periyotlar ile Belediyeden alnan izinlere
ilikin bilgiler, inaat alannda herkesin kolayca grebilecei bir tabelada
gsterilecektir.

Projenin iletme aamasnda nemli derecede grlt olumasna neden olacak
alet, cihaz ve ekipmanlar kullanlmayacak olup, santral binas ierisinde yer alan
elektrik motorlar, pompalar ve trbinlerden kaynakl grltnn bina dna kmas,
bina duvarlar tarafndan engellenen ve oluan grlt bina dnda hissedilmeyecek
seviyeye decektir. Bu yzden iletme aamas iin grlt hesab yaplmamtr.

Ayrca iletilmesi planlanan Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral
Revize Projesi 27.04.2011 tarih ve 27971 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrle giren evresel Grltnn Deerlendirilmesi Ynetmelii, Ek-VIInin zne
Tabi Tesisler listesinde yer almamaktadr. Ayn Ynetmelikte Madde 33te belirtilen
evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmeliin Ek-1 ve
Ek-2sinde Belirtilen letme ve Tesisler ierisinde de yer almamaktadr. Dolaysyla
tesisin iletmeye gemesine mteakip grlt ile ilgili herhangi bir izin alnmasna
ihtiya duyulmamaktadr.

kadar yerine getirilecek ilerde alacak personelin ve bu personele bal
nfusun konut ve dier teknik/sosyal altyap ihtiyalarnn nerelerde ve nasl
temin edilecei,

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral Revize Projesinin arazi
hazrlk ve inaat almalar kapsamnda toplam 80 kiinin almas planlanmaktadr.
Proje dhilinde alacak vasfsz personel, mmkn olduunca blgeden istihdam
edilecek, iletme aamasnda ise daimi personeller yine yreden istihdam edilerek az
da olsa blge ekonomisine katk salanm olacaktr.

Proje kapsamnda alacak personelin teknik ve sosyal ihtiyalar (barnma,
dinlenme, yemekhane vb.) proje kapsamnda kurulacak antiye alanlarnda yer alan
sosyal tesislerde temin edilecektir. Ayrca ihtiya duyulmas halinde teknik ya da sosyal
ihtiyalar, proje alan yakn evresindeki Avanos lesi ile Nevehir l Merkezinden
temin edilebilecektir.

ED RAPORU
142

V.1.21. evre ve Salk, arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin
almasna dek srdrlecek ilerden, insan sal ve evre iin riskli ve
tehlikeli olanlar, salk koruma band mesafesi, bu konularda uyulmas gereken
tzk ve ynetmelikler,

Projenin tm nitelerinde arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda;

- Yaplacak kaz almalar (yol tesviye, platform ama, tesis yaplarnn
temellerinin almas vb.),
- Kaz almalar sonucu oluacak dolgu malzemelerinin depolanmas,
serilmesi, sktrlmas,
- Tm nitelerin (reglatrler, santral binas, derivasyon vb.) ve tamamlayc
tesislerin inaat,
- Kullanlan makine ve ekipmanlardan kaza riski sz konusu olabilmektedir.

Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda;

Teknik olarak ynetmeliklerin art kotuu her trl gvenlik tedbirleri;
- Personele i sal ve i gvenlii eitimi verilmesi,
- Ynlendirme iaretlerinin ve ikaz levhalarnn yerletirilmesi,
- ilere kiisel koruma ara ve gerelerinin temini (giysi, maske, kulaklk vb.).
Tesiste tm giri klarn kontroll bir ekilde yaplmas;
- Gvenlik grevlisinin bulundurulmas,
- Tehlike, ihbar ve ikaz panolarnn yerletirilmesi.
Bakml makine ve ekipmanlarn kullanlmas,

K aylarnda yollarn ak tutulmas ve buzlanmann nlenmesi.

konularnda gerekli her trl nlemler alnarak, kazalarn olumas nlenecektir.

Bu konularda zellikle yap iyerlerinde alnacak asgari salk ve gvenlik
artlarn ieren, alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl tarafndan kartlan ve 23
Aralk 2003 tarih ve 25325 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Yap
lerinde Salk ve Gvenlik Ynetmelii hkmlerine uygun olarak inaat
almalarnn yrtlmesi salanacaktr.

Tm almalar bu ynetmelikte geen, ak alanlardaki alma yerlerinde
uyulmas gereken aadaki asgari artlar yerine getirilerek yaplacaktr. Ayrca
projenin inaat ve iletme aamalarnda olumas muhtemel kaza risklerine (deprem,
sabotaj, sel, yangn vb.) kar alnacak nlemleri belirleyen Acil Durum Mdahale Plan
eklerde sunulmutur (Bkz. Ek-14).

i- Salamlk ve Dayankllk
Alak veya yksek seviyede olan hareketli veya sabit alma yerleri;

- alan ii says,
- zerlerinde bulunabilecek maksimum arlk ve bu arln dalm,
- Maruz kalabilecei d etkiler gz nne alnarak yeterli salamlk ve
dayankllkta olacaktr.

ED RAPORU
143

Bu alma yerlerinin tayc sistemleri ve dier ksmlar yaps gerei yeterli
salamlkta deilse, alma yerinin tamamnn veya bir ksmnn zamansz veya
kendiliinden hareketini nlemek iin, bunlarn dayankll uygun ve gvenilir
sabitleme metotlaryla salanacaktr.

alma yerlerinin salaml ve dayankll uygun ekilde ve zellikle de
alma yerinin ykseklik veya derinliinde deiiklik olduunda kontrol edilecektir.

ii- Enerji Datm Tesisleri
Yap alanndaki enerji datm tesislerinin, zellikle de d etkilere maruz kalan
tesislerin, kontrol ve bakmlar dzenli olarak yaplacaktr.

Yap alannda elektrik hava hatlar geiyorsa, mmknse bunlarn gzergh
deitirilerek yap alanndan uzaklatrlacak veya hattn gerilimi kestirilecektir. Bu
mmkn deilse, bariyerler veya ikaz levhalaryla aralarn ve tesislerin elektrik
hattndan uzak tutulmas salanacaktr. Aralarn hat altndan gemesinin zorunlu
olduu durumlarda uygun nlemler alnacak ve gerekli ikazlar yaplacaktr.

iii- Hava koullar
iler, salk ve gvenliklerini etkileyebilecek hava koullarndan korunacaktr.

iv- Den Cisimler
Teknik olarak mmkn olduunda iiler den cisimlere kar toplu olarak
korunacaktr. Malzeme ve ekipman, yklma ve devrilmeleri nlenecek ekilde
istiflenecek veya depolanacaktr. Gerekli yerlerde tehlikeli blgelere giriler nlenecek
veya kapal geitler yaplacaktr.

v- Yksekten Dme
Yksekten dmeler, zellikle yeterli ykseklikte salam korkuluklarla veya ayn
korumay salayabilen baka yollarla nlenecektir. Korkuluklarda en az; bir trabzan,
orta seviyesinde bir ara korkuluk ve tabannda eteklik bulunacaktr. Yksekte
almalar ancak uygun ekipmanlarla veya korkuluklar, platformlar, gvenlik alar gibi
toplu koruma aralar kullanlarak yaplacaktr. in doas gerei toplu koruma
nlemlerinin uygulanmasnn mmkn olmad hallerde, alma yerine ulalmas iin
uygun aralar salanacak, allan yerde vcut tipi emniyet kemeri veya benzeri
gvenlik yntemleri kullanlacaktr.

vi- skele ve Seyyar merdivenler
Btn iskeleler kendiliinden hareket etmeyecek ve kmeyecek ekilde
tasarlanm, yaplm olacak ve bakml bulundurulacaktr. alma platformlar,
geitler ve iskele platformlar, kiileri dmekten ve den cisimlerden koruyacak
ekilde yaplacak, boyutlandrlacak, kullanlacak ve muhafaza edilecektir.

skeleler;

(a) Kullanlmaya balamadan nce,
(b) Daha sonra belirli aralklarla,
(c) zerinde deiiklik yapldnda, belli bir sre kullanlmadnda, kt hava
artlar veya sismik sarsntya veya salamln ve dayanklln etkileyebilecek dier
koullara maruz kaldnda, uzman bir kii tarafndan kontrol edilecektir.
ED RAPORU
144

Merdivenler yeterli salamlkta olacak ve uygun ekilde bakm ve muhafazas
salanacaktr. Bunlar uygun yerlerde ve amalarna uygun olarak doru bir ekilde
kullanlacaktr. Seyyar iskelelerin kendiliinden hareket etmemesi iin gerekli nlem
alnacaktr.

vii- Kaldrma Aralar
Btn kaldrma aralar ile balantlar, sabitleme ve destekleme elemanlar da
dhil btn yardmc ksmlar;

(a) Kullanm amacna uygun ve yeterli salamlkta tasarlanm ve imal edilmi
olacak,
(b) Doru ekilde kurulacak ve kullanlacak,
(c) Her zaman iyi alabilir durumda olacak,
(d) Yrrlkteki mevzuata gre, periyodik olarak kontrol, test ve deneyleri
yaplacak,
(e) Bu konuda eitim alm ehil kiilerce kullanlacaktr.

Kaldrma aralar ve yardmc elemanlarnn zerlerine azami yk deerleri
aka grlecek ekilde yazlacaktr. Kaldrma ekipman ve aksesuarlar belirlenen
amac dnda kullanlmayacaktr.

viii- Kaz Ve Malzeme Tama Ara Ve Makineleri
Btn kaz ve malzeme tama ara ve makineleri;

(a) yi alr durumda olacak,
(b) Doru ekilde kullanlacaktr.

Kaz ve malzeme tama ilerinde kullanlan makine ve aralarn src ve
operatrleri zel olarak eitilmi olacaktr. Kaz ve malzeme tama ilerinde kullanlan
makine ve aralarn kaz ukuruna veya suya dmemesi iin gerekli koruyucu
nlemler alnacaktr.

ix- Tesis, Makine, Ekipman
Mekanik el aletleri de dahil olmak zere herhangi bir gle alan tesis, makine
ve ekipman;

(a) Mmkn olduu kadar ergonomi prensipleri dikkate alnarak uygun ekilde
tasarlanm ve imal edilmi olacak,
(b) yi alr durumda olacak,
(c) Yalnz tasarlandklar iler iin kullanlacak,
(d) Uygun eitim alm kiilerce kullanlacaktr.

x- Kaz leri
Kaz almalarnda;
(a) Uygun destekler ve setler kullanlacak,
(b) Malzeme veya cisim dmesi veya su baskn tehlikesine ve insanlarn
dmesine kar uygun nlemler alnacak,
(c) Salk iin tehlikeli veya zararl olmayan zellikte solunabilir hava salamak
iin btn alma yerlerinde yeterli havalandrma yaplacak,
(d) Yangn, su baskn veya gk gibi durumlarda iilerin gvenli bir yere
ulamalar salanacaktr.
ED RAPORU
145

Kaz alanna giri ve k iin gvenli yollar salanacaktr. Toprak ve malzeme
ynlar ve hareketli aralar kaz yerinden uzak tutulacak ve gerekiyorsa uygun
bariyerler yaplacaktr. Bunlarn yan sra proje kapsamnda sahada hareket eden
aralar insan sal asndan tehlike ve kaza riski oluturmaktadr.

Kaza risklerini en aza indirmek iin proje sahas ierisinde alacak aralarn
bakmlar periyodik olarak yaplacak, saha ierisinde her trl evre emniyeti alnacak
ve gerekli ikaz levhalar konulacaktr.

Proje kapsamnda patlatma ilemi yaplmasna ihtiya duyulmayacaktr. Ancak;
gerekmesi durumunda hafriyat almalarnda kullanlmak zere alnacak patlayc
malzemeler iin patlayc malzemelerin teslim alnmas, tanmas, datlmas, geri
alnmas ve muhafazas, bu amala eitilmi ve fenni nezareti tarafndan
grevlendirilmi kimseler tarafndan ilgili mevzuat hkmlerine gre yaplacaktr.
Doldurma, sklama, kapsl tellerinin temizlenmesi, balanmas ve atelenmesi bizzat
fenni ziyareti grevlendirilmi, yeterlilik belgesine sahip atei tarafndan yaplacaktr.
Patlayc yerletirilen delikler ok iyi sklama yaplacak ve para savrulma riskini
nlemek amacyla deliklerin zeri rtlecektir. Patlatma esnasnda her trl evre
emniyeti alnacak, tm saha evresine gerekli ikaz levhalar aslacak ve patlatma
yaplmadan nce siren ile uyar yaplacaktr. letmede tehlikeli, parlayc ve patlayc
zellik gsteren maddeler ile ilgili olarak Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve Zararl
Maddelerle allan yerlerinde ve lerde Alnacak Tedbirler Tzne uyulacaktr.

Patlayc maddenin kullanlmas, korunmas, tanmas halinde; Tekel D
Braklan Patlayc Maddelerle Av Malzemesi Ve Benzerlerinin retimi, thali,
Tanmas Saklanmas, Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi,
Denetlenmesi Usul Ve Esaslarna ilikin 29 Eyll 1987 tarih ve 19589 sayl resmi
Gazetede yaymlanan 87/12028 karar sayl tze uygun olarak yaplacaktr.

xi- Metal veya Beton Karkas, Kalp Panolar ve Ar Prefabrike Elemanlar
Metal veya beton karkas ve bunlarn paralar, kalp panolar, prefabrike
elemanlar veya geici destekler ve payandalar ancak uzman bir kiinin gzetimi altnda
kurulacak ve sklecektir. ileri, yapnn geici dayankszlk veya krlganlndan
kaynaklanan risklerden korumak iin yeterli nlemler alnacaktr. Kalp panolar, geici
destek ve payandalar, zerlerine binen yke ve gerilime dayanacak ekilde
planlanacak, tasarlanacak, kurulacak ve korunacaktr.

xii- atlarda alma
Ykseklik veya eimin belirlenen deerleri amas halinde; iilerin, aletlerin veya
dier nesne veya malzemelerin dmesini veya herhangi bir riski nlemek iin toplu
koruyucu nlemler alnacaktr. ilerin at zerinde veya kenarnda veya krlgan
malzemeden yaplm herhangi bir yzey zerinde almak zorunda olduu hallerde;
krlgan maddeden yaplm yzeyde dalgnlkla yrmelerini veya yere dmelerini
nleyecek nlemler alnacaktr.

Ksaca projenin gerek inaat gerekse iletme dneminde, gerekli tm tedbirler
alnacaktr. Projenin tm aamalarnda, 4857 sayl Kanunu ve bu kanuna bal
olarak kartlm ve kartlacak olan ynetmelik ve tzk hkmlerine uyulacak ve
olas tm kaza ve risklerin mmkn olan en alt dzeye indirilmesi iin gerekli nlemler
alnacaktr. Proje dhilinde ayrca 1593 sayl Umumi Hfzsshha Kanunu ve 5179
sayl Gdalarn retimi, Tketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun ve bu kanunlara
istinaden karlan ve kartlacak tzk ve ynetmenlikler ile ilgili mevzuata
uyulacaktr.
ED RAPORU
146

V.1.22. Proje alannda, peyzaj eleri yaratmak veya dier amalarla
yaplacak saha dzenlemelerinin (aalandrmalar ve/veya yeil alan
dzenlemeleri vb.) ne kadar alanda, nasl yaplaca, bunun iin seilecek bitki ve
aa trleri,

Peyzaj almalar kapsamnda, inaat dneminde ve sonrasnda doal peyzajn
ilev ve yapsnda oluacak deiiklikler (yeni alanlarn, lekelerin ve koridorlarn
olumas vb.) ve bunlarn etkilerini belirleyerek gerekli planlama ve uygulama
almalarnn yaplmas hedeflenmektedir. Bu dorultuda, proje alannda inaat
sonras etkileri azaltmak amacyla saha dzenlemeleri ve evre koruma almalar
gerekletirilecektir. Bu almalar srasnda ncelikli olarak mevcut yapda
oluabilecek tahribat en aza indirgemek iin gerekli nlemler alnacaktr.

Proje alannda inaat almalarnn balamasyla beraber, evresel koruma ve
uygulama almalarnn da balamas gerekmektedir. naat sonrasnda yaplacak
onarm ve iyiletirme almalarnn baarl olabilmesi byk bir oranda bu duruma
baldr. Bu balamda; Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santrali (HES)
Revize Projesi kapsamnda alma alan snrlarnn belirlenmesi, st toprak syrlmas
ve depolanmas, geici erozyon nlemlerinin alnmas ve sedimantasyon kontrol
almalar gerekletirilecektir. Bu almalara ait gerekletirilecek uygulamalar
aada detayl olarak verilmitir.

alma Alan Snrlarnn Belirlenmesi;

naat dneminde sahada alacak personelin alann doal peyzaj deerleri
hakknda bilgilendirilmesi ve bilinlendirilmesi gerekmektedir. Bunun iin yaplacak ilk
ey; tm alanlarn evre eitimi almas, antiye sahalarnn belirli noktalarna afi,
poster vb. grsel iletiim aralarnn aslmas, doal yapnn daha fazla bozulmamas
iin alma ve antiye alanlarna ait snrlarn belirlenerek tm personelin bu alanlarn
dnda hem inai (izinsiz yollar amak, ekstra alan kullanm vb.) hem de sosyal
(zellikle balk tutmak dhil her trl avclk faaliyetleri, ate yakmak vb.) boyutta hibir
ekilde faaliyette bulunmamasdr. zellikle planlanan proje alan tarm arazileri
yaknnda olduu dnlrse, bu nlemlerin alnmas kanlmazdr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda 80 personelin kalaca,
toplam 1 adet antiye kurulmas planlanmaktadr. Prefabrik yaplar eklinde ina
edilecek antiye sahalarnn inaat sonrasnda tekrar eski haline getirilmesi, bu
alanlarn doal peyzaj yapsna ulamas hedeflenmektedir.

Toprak Syrma ve Depolama lemleri;

naat dneminde dikkat edilmesi gereken en nemli aama iyi bir st Toprak
Ynetimidir. Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda inaat almas
yaplacak tm alanlarda (dik ve yan eimli alanlarda dhil) st topran syrlmas ve
inaat sresince alt toprakla karmayacak ekilde gerekli nlemler alnarak korunmas
gerekmektedir. Ancak proje alann da reglatr ve HES blgeleri su yzeylerine yakn
alanlarda ina edilecei iin proje alannn tamamnda st toprak syrlmas mmkn
olmayacaktr.

Proje kapsamnda, toprak syrma ve depolama ilemleri esnasnda dikkat
edilmesi gereken hususlar unlardr:

st toprak minimum 15 cm, maksimum 30 cm derinlie kadar syrlacaktr (ekil
V.1.22.1.). st toprak derinliinin 15 cmden daha az olduu yerlerde, st
topran tamam dikkatlice syrlarak ayr bir yerde depolanacaktr.
ED RAPORU
147

ekil V.1.22.1. naat Dneminde Bitkisel (st) Topran Syrlmas almalar

st toprak, ara ve i makinelerinin sktrmayaca veya kirlenmeye maruz
kalmayaca yerlerde, kayplarn ve/veya bozulmasn en dk dzeyde tutacak
koullarda depolanacaktr (ekil V.1.22.2.).

ekil V.1.22.2. a, b, st Toprak Depolama Yntemleri

st toprak alt toprakla kartrlmayacak, ayr yerlerde depolanacak veya
jeotekstil yaylarak karmn nlenmesi gibi uygulamalar yaplacaktr
(Bkz. ekil V.1.22.3.).
a b
ED RAPORU
148

ekil V.1.22.3. a, b, st Toprak Depolama Yntemleri, Jeotekstil Uygulamas

st toprak ve alt toprak ynlar, serbeste drene olabilecek ekilde
yerletirileceklerdir.

Makul geilere izin vermek amacyla (Hayvan geileri, ara geileri vb.) ve
yzey suyunun ynn yannda birikebilecei alak alanlarda st toprak
kmesinde aklklar braklacaktr.

2 mden yksek olmayan, yama eimleri 45den kk ak hendeklerle drene
olan stok alanlarnda toplanacaktr.

Ynn st, yan ieri ilemesini azaltacak, ama havasz (anaerob) koullarn
geliimini engelleyecek dzeyde, hafife sktrlacaktr.

Gerek olduunda, d evresine stabilizasyon destekleri yerletirilerek,
taknlardan korunmas salanacaktr.

st toprak hibir ekilde yataklama materyali olarak kullanlmayacaktr.

Bylelikle inaat sonrasnda bitkilendirme srecinde; bitki geliimi iin en nemli
faktr olan toprak (Verimli/st Toprak Katman) korunarak, dikim iin uygun ortamlar
salanm olacaktr. Aksi takdirde, inaat sonras peyzaj onarm almalar iin
dardan st toprak getirilmesi gerekecektir.

Geici Erozyon nlemlerinin Alnmas;

naat boyunca dikkat edilmesi gereken bir dier nemli konuda proje alanlarnn
erozyon asndan deerlendirilmesidir. Erozyon ve heyelan riski olan eimli alanlar ile
kaz blgelerinde inaat aktiviteleri srasnda;
- st toprak syrld iin,
- Yzey rts ve aalk alanlar tahrip olduu iin,
- Mevcut bitki rts kaldrld iin,
- Arazi toporafyas deitirildii iin ve
a
b
ED RAPORU
149

- Mevcut stabil arazi plastii bozulduu iin inaat tamamlanana kadar gerekli
geici erozyon nlemleri alnacaktr.
Proje kapsamnda yer alan tesislerin ina edilecei alanlar genel itibariyle dz bir
jeomorfolojik yapya sahip olsa da Kzlrmak Havza snrlar ierisinde alld iin
zellikle hafriyat ilemleri srasnda ve kaz blgelerinde su erozyonu meydana gelme
olasl ok yksektir. Bu durum; toprak kaybna ve arazi veriminin dmesine,
sediman tanmas ile Kzlrmakta su kalitesinin dmesine ve oluabilecek bir kayma
ile ciddi topografik deiikliklere neden olabilecektir.

Bu nedenle inaat almalar srasnda st toprak syrldktan sonra ncelikle, alt
topran kaldrlmas ar erozyona neden olmayacak ve erozyondan etkilenmeyecek
biimde olacaktr. Arazinin hazrlanmas, inaat ve tesis aamasndaki faaliyetler
kapsamnda aadaki geici erozyon nlemleri yrtlecektir:

- Yzey akn kesintiye uratmak ve tabann oyulmasn nlemek amacyla
malzeme birikintileri braklacaktr (ekil V.1.22.4.).
- Topran stabilizasyonunu salamak zere zellikle aa ve allarn bulunduu
alanlarda kesilecek bitki kkleri olabildiince yerinde braklacaktr. Dikine ve
enine eimlerde gerektiinde drenaj kanallar oluturulacaktr.
- Eimlerin kesilmesi gerektiinde mini savaklar oluturulacak, bu savaklar eim
boyunca akntnn aaya dearjn salayacaktr.
- kmeler, toprak kayplar gibi durumlarn nlenmesi iin srekli izleme
yaplacaktr.

ekil V.1.22.4. Erozyon nleme Yntemleri Kapsamnda Oluturulan Malzeme Birikintileri ve stifleri
ED RAPORU
150

Alnacak bu nlemler inaat srasnda tehlikeli bir durumla karlamamak (gk,
heyelan, yklma vb.) hem de arazi toporafyasnda daha fazla zararlar olumasna
engel olmak iin yaplmas zorunlu olan uygulamalardr.
Sedimantasyon Kontrol;

Proje alannda zellikle kaz yaplan alanlarda oluabilecek erozyon sonucunda
meydana gelen sedimanlar en yakn evrede bulunan su kaynaklarn kirletebilir (ekil
V.1.22.5.). Bu riskin bulunduu; su geilerinde ve faaliyet alanlarnn bir su yata ile
kesitii veya paralel olduu yerlerde sedimanl su giriini engellemek zere sediman
nleyici, silt kafes veya saman balyas engeli biiminde dzenekler kurulacaktr (ekil
V.1.22.6.).

ekil V.1.22.5. Sedimanlardan Kaynakl Su Kirliliini Azaltma ve nleme Yntemleri; Silt kafes, Saman balyas

st topran syrld ve bitki rtsnn tahrip olduu ksmlarda yal
dnemde plak kalmas beklenen sahalarda sediman filtreleri ve tutucu dzenekler
uygulanabilir zmlerdir. Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda
zellikle Kzlrmaa ait ky blgelerinde, su geilerinde, yol evlerinde ve
sedimantasyon riski olan inaat sahalarnda mutlaka gerekli nlemler alnmaldr.

ED RAPORU
151

ekil V.1.22.6. Sedimantasyon Kontrolnde Silt Kafes Uygulamas

naat srasnda alnan evre koruma nlemleri ve gerekletirilen uygulamalar
sayesinde daha az alann zarara urad, inaat almalarnn kontroll ve evreye
saygl bir ekilde ilerledii grlmektedir. Ayrca inaat sonras yaplacak peyzaj
dzenleme almalar ile inaat boyunca zarar gren ve tahrip olan alanlarn kendini
daha ksa srede onarabildii grlmektedir. Bu nedenle yukarda belirtilen hususlara
dikkat edilmesi doal evrenin korunmas ve ekosistemin devamll asndan byk
nem arz etmektedir.

naat boyunca yukarda belirtilen nlemlerin alnmasnn ardndan en nemli
aamalardan biri de bitkilendirme srecidir. Proje kapsamnda inaat almalarnn
tamamlanmas ile beraber proje kapsamnda hazrlanan Ekosistem Deerlendirme
Raporunda yer alan bitki trlerinden yarararlanlarak bitkilendirme almalar
yaplacaktr (Bkz. Ek-10). Bu konu Blm V.2.18.de detayl bir ekilde ele alnmtr.

V.1.23. Yeralt ve yerstnde bulunan kltr ve tabiat varlklarna
(geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalntlara, korunmas gerekli doal
deerlere) olabilecek etkilerin belirlenmesi,

Nevehir ilinin balca kltrel varlklar vadiler, peri bacalar, yeralt ehirleri,
ren yerleri, kiliseler, hisarlar, kaleler ve Trk slam eserleridir.

Proje alann gsterir Genel Yerleim Plan eklerde verilmitir (Bkz. Ek-4). Proje
alan 1/100.000 lekli Krehir-Nevehir-Nide-Aksaray Planlama Blgesi evre
Dzeni Plan ierisinde kalmaktadr ve Meknsal Planlama Genel Mdrlnce
onayl plan paftas, plan notlar ve lejant ekte mevcuttur (Bkz. Ek-2). 1/100.000 lekli
evre Dzeni Planna gre proje alan turizm alan ierisinde yer almakta olup plan
hkmlerinin 7.11 maddesi gerei Meknsal Planlama Genel Mdrl 01.02.2012
tarih ve 28/1572 sayl yazs (Bkz. Ek-1/m) ve evre ve ehircilik Bakanlnn Kltr
ve Turizm Bakanlna hitaben yazd 10.02.2012 tarih ve 2323 sayl izni mevcuttur
(Bkz. Ek-1/n).
ED RAPORU
152

Proje etki alan ierisinde herhangi bir hassas alan bulunmamaktadr. Ancak
yaplacak almalar esnasnda sz konusu proje alannda 2863 sayl Kltr ve Tabiat
Varlklarn Koruma Kanununun 4. Maddesi kapsamnda herhangi bir kltr varlna
rastlanlmas halinde ilgili mevzuat gerei almalar durdurularak en yakn mze
mdrlne veya mlki idare amirliine bilgi verilecektir.

V.1.24. Dier zellikler.

Bu blmde belirtilecek baka bir husus bulunmamaktadr.

V.2. Projenin iletme aamasndaki projeler, fiziksel ve biyolojik evre
zerine etkileri ve alnacak nlemler,

V.2.1. Proje kapsamndaki tm nitelerin zellikleri,

Kzlrmak zerinde alt alta ina edilecek olan Cemel-I, Cemel-II ve Cemel-III
Reglatrleri ve HES Tesisleri drenaj alanlar yaklak ayn olduundan ve tesis
arasnda herhangi bir su kullanm bulunmadndan Cemel-I, Cemel-II ve Cemel-III
reglatr hidrolojileri ayn kabul edilmitir.

Cemel I-II-III Regltrleri ya alan : 19.613,00 km
2

Yllk Ortalama Su Miktar : 2.101,31 hm
3

Trbinlenen Su Miktar : 1.849,45 hm
3
Q
5
: 516 m
3
/s
Q
10
: 635,05 m
3
/s
Q
100
: 1.167,62 m
3
/s
Q
500
: 1.563,44 m
3
/s
Q
1000
: 1.729,57 m
3
/s
Proje kapsamnda yaplacak tesislerle ilgili karakteristikleri aada verilmitir.

1. Cemel I Reglatr ve HES Proje Karakteristikleri:

Cemel I Regltr:
Maksimum Su Seviyesi : 921,50 m (Q
100
)
Normal Su Seviyesi : 921,50 m
evre Kotu : 922,50 m
Tipi : Kardan All Dey Kapakl
Talveg Kotu : 916,50 m
Temel Kotu : 913,20 m
Savak st Kotu (Kapak st kotu) : 922,00 m
Savak Alt Kotu (Eik betonu st kotu) : 916,50 m
Kret Genilii : 5,00 m
Gvde Ykseklii (Temelden) : 3.30 m
Kapak Ykseklii (Betondan) : 5,50 m

Cemel I Reglatr ve Derivasyon Kanal:
Tipi : Kil ekirdekli Toprak Dolgu
Kret Kotu : 922,00 m / 921,00 m
Kret Uzunluu : 85,00 m / 147,00 m
Dolgu Hacmi : 15.000 m
3

Derivasyon Kanal Tipi : Trapez (4,0 x 25,0 m) (H x B)
Derivasyon Kanal Duvar Eimi : 1,5 Y / 1 D
ED RAPORU
153

Derivasyon Kanal Taban Eimi : % 0,66

Cemel I Su Alma Yaps:
Su Alma Taban Kotu : 913,50 m
Boyutlar : 9,50 x 8,70 m (H x B) 2 Adet

Cemel I Hidroelektrik Santrali:
letme Su Seviyesi : 921,50 m
Kuyruk Suyu Kotu : 915,52 m (Q=135 m
3
/s)
Proje Debisi : 135 m
3
/s
Brt D : 5,98 m
Dizayn Net Ds : 5,941 m (ortalama)
Santral Tipi : Nehir ii, etek santral

Cemel I HES alt Sahas:
Tipi : Kapal Tip
Pan Tipi : Dahili tip metal muhafazal hcreli
Nominal Gerilim Seviyesi : 34,5 kV
Bara Says : 2

Cemel I HES Enerji Nakil Hatt:
Uzunluu : 5,5 km
Gerilim : 34,5 kV
Hat Tertibi : 2x477 MCM

Cemel I Reglatr ve HES Alan Saha Dzenlemesi:
Reglatr ve HES yaplarnn oturtulmas iin yaplan hafriyat almasdr.

2. Cemel II Reglatr ve HES Proje Karakteristikleri:
Cemel II Regltr:
100
)

Cemel II Regltr ve Derivasyon Kanal:
Kret Kotu : 915,50 m / 914,50 m
Kret Uzunluu : 87,00 m / 165,00 m
3


ED RAPORU
154

Cemel II Su Alma Yaps:

Cemel II Hidroelektrik Santrali:
3
/s)
3
/s
Brt D : 5,69 m

Cemel II HES alt Sahas:
Tipi : Kapal Tip
Pan Tipi : Dahili tip metal muhafazal hcreli
Bara Says : 2

Cemel II HES Enerji Nakil Hatt:
Uzunluu : 7,00 km
Gerilim : 34,5 kV

Cemel II Reglatr ve HES Alan Saha Dzenlemesi:

3. Cemel III Reglatr ve HES Proje Karakteristikleri:
Cemel III Regltr:
100
)

Cemel III Regltr ve Derivasyon Kanal:
Kret Kotu : 909,00 m / 908,00 m
Kret Uzunluu : 129,00 m / 107,00 m
3


Cemel III Su Alma Yaps:

ED RAPORU
155

Cemel III Hidroelektrik Santrali:
3
/s)
3
/s
Brt D : 6,08 m

Cemel III HES alt Sahas:
Tipi : Kapal Tip
Pan Tipi : Dhili tip metal muhafazal hcreli
Bara Says : 2

Cemel III HES Enerji Nakil Hatt:
Uzunluu : 5,10 km
Gerilim : 34,5 kV

Cemel III Reglatr ve HES Alan Saha Dzenlemesi:

Revize Projede Cemel-I Reglatr ile evrilen sular hemen yanndaki Cemel-I
HESe ve oradan da Cemel-I kuyruksuyu kanal vastasyla tekrar yataa (Cemel-II
membasna) braklacaktr.

Cemel-II Reglatr ile evrilen sular hemen yanndaki Cemel-II HESe ve
oradan da Cemel-II kuyruksuyu kanal vastasyla tekrar yataa (Cemel-III membasna)
braklacaktr. Cemel-III Reglatr ile evrilen sular hemen yanndaki Cemel-III HESe
ve oradan da Cemel-III kuyruksuyu kanal vastasyla tekrar yataa braklacaktr.

V.2.2. Su kaynana ait varsa dier kullanm ekilleri ve etkileri, Projenin
memba ve mansap ksmnda yer alan dier projelerin ekosistem zerindeki
etkilerinin birlikte deerlendirilmesi,

Avanos Reglatr ve Cemel HES projesinin teklif edildii Kzlrmak ve kollar
zerinde membada ve mansapta yaplm mevcut veya inasna devam edilen enerji
veya sulama amal birok tesis bulunmaktadr. Proje sahasna en yakn tesisler olarak
membasndaki Yamula Baraj ve Bayramhacl Baraj ile Sarhdr Reglatr ve HES
ve mansabnda Tuzky Reglatr ve HES saylabilir. Proje Bayramhacl Baraj ile
Tuzky Reglatr maksimum su kotu arasnda kalan 19.50 mlik dy
deerlendirmektedir.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesinin su potansiyeli sayesinde nemli
miktarda bir enerji potansiyeli bulunmaktadr. Membasnda iletmede olan Yamula
Barajnn da reglasyonundan faydalanan proje bu sayede byk oranda firm enerji
retmekte olup bu da tesiste retilecek enerjinin deerini arttrmaktadr. Proje alan
ime ve kullanma suyu temin edilen kta ii yzeysel su havzasnda kalmamaktadr.
Projenin ana su kayna olan, Kzlrmak proje alan boyunca herhangi bir ime suyu
kaynan beslememektedir ve proje alan boyunca herhangi bir ime ve kullanma suyu
alm sz konusu deildir.

ED RAPORU
156

Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III HES Projesinde etek tipi hidroelektrik
santraller projelendirilmi olup, etek tipi hidroelektrik santraller su tketen tesisler
deildir. Elektrik retimi iin reglatrlerde ykseltilen sular ayn noktada bulunan
santrallerde trbinlenerek ayn miktarda yataa geri dnmektedir.

Projenin memba ve mansabndaki dier projeler Blm IV.2.19.da verilmi olup,
dere yatann su alma yeri mansabnda doal hayatn srekliliini salayacak ve bu
kesimde su haklarn karlayacak ekilde belirlenen minimum miktar brakmay
taahht etmektedir. lkemizdeki uygulamalar bu ekilde gereklemekte ve doal
yaamn sreklilii dere yataklarnda gvence altna alnmaktadr.

Ancak her projenin kendine zg olan Deerli Ekosistem eleri farkllk
gsterebilmektedir. Bu farklln ekosistem deerlendirme raporlar ile ortaya
kartlmas sz konusu olup, bu konuda da DKMP sz sahibidir. Deerli Ekosistem
elerinin tespit edilmesi amacyla hazrlanan raporlar, DKMP tarafndan
onaylanmaktadr. Dolaysyla DKMP, o blgedeki mevcut canllarn lokal durumunu
dikkate alarak doal yaamn srekliliinin salanmas noktasnda, minimum %10un
zerinde bir deer oluturmaktadr.

Doal yaam iin gerekli olan evresel ak (cansuyu) miktarlarnn tamam her
proje iin DKMP tarafndan belirlendii iin, DKMPde mevcut bir veri taban
olumaktadr. Bu miktarlara DKMP tarafndan memba ve mansaptaki dier projelerin
etkileri de dikkate alnarak karar verilmektedir. Dolaysyla bu proje zelinde de DKMP
tarafndan havzadaki memba-mansap ilikisi deerlendirilerek ve kmlatif etkiler
dikkate alnarak belirlenen cansuyu miktarna uyularak, evresel etkiler minimuma
indirilmektedir. u anda iletmede olan havzadaki dier projeler iin de ayn
deerlendirme yaplmtr. evresel Etki Deerlendirmesi (ED) sreci devam eden
veya inaat aamasnda olan memba-mansap projelerinin de bu projeden etkileimi, bu
kapsamda deerlendirilmektedir.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinde etek tipi santraller
projelendirilmi olup, santral tipinin zelliinden tr iletme aamasnda suyun
tamam tutulduu noktada yataa brakldndan cansuyu ihtiyac olumayacaktr.

Proje etki alan ierisinde su haklarnn korunmas amacyla DS ile yaplan SKH
anlamas erevesinde; DSnin ngrd formatta SKH planlama raporlar
hazrlanmakta ve DSnin onayna sunulmaktadr. Rapor hazrlanmadan nce ilgili
kamu kurulularndan havzadaki mevcut, ina halinde ve planlama aamasnda; ime-
kullanma, turizm ve endstri suyu temini, sulama, takn koruma ve enerji maksatlar ile
bunlarn dnda olabilecek baka maksatlara ynelik tahsis edilmi bulunan su
kullanm miktarlarnn olup olmadna dair yazl grler alnmaktadr. Bu grler ve
proje sahasnda yaplan aratrmalar neticesinde tarmsal ihtiyalar da gz nnde
bulundurularak hazrlanan SKH planlama raporlar, DS tarafndan kurum grleri
sorgulanarak ve yerinde inceleme yaplarak onaylanmaktadr.

Reglatr ve santral arasnda braklmas gereken su miktar, DS ile yaplan
SKH anlamalar ile taahht altna alnmaktadr. Yatrmc firma bu taahhd yerine
getirerek gerekli miktarda suyu dere yatana brakmay kabul etmektedir. Dere
yatana braklacak olan su miktar tesis iletmeye getiinde DS ve yatrmc firma
tarafndan uygun grlen yerlerde, firma tarafndan kurulan elektronik sistemli akm
gzlem/gl seviye lm istasyonlarnda DS tarafndan yaplan lmlerle kontrol
edilmektedir. Ayrca, akm gzlem istasyonlarnn korunmas, bakm ve onarm,
kullanlan suyun kalitesinin bozulmadan ve insan, hayvan ve bitki hayat ile normal
geliimi etkileyecek kimyasal maddelerle kirletilmeden tabii yatana braklmas, DS
yetkili elemanlarnca denetlenmektedir.
ED RAPORU
157

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesinde etek tipi santraller
projelendirilmi olup, santral tipinin zelliinden tr iletme aamasnda suyun
tamam tutulduu noktada yataa brakldndan su hakk domayacaktr.

Memba ve mansapta deien ve gelien artlar erevesinde, havzada
ihtiyalarn ncelii, havzann geliim durumu ve memba-mansap ilikisi gz nnde
bulundurularak, proje ile ilgili SKH anlamasnn imzaland tarihten itibaren 20 yllk
periyotlar sonunda, havzadaki hidrolojik veriler, mevcut ve planlanan projelerdeki
deiiklikler erevesinde ihtiyalarn gncelletirilmesi ile ilgili planlama DS tarafndan
gerekletirilmekte olup, deiiklik yaplmas halinde yatrmc firma bu planlara
uymakla ykmldr.

V.2.3. Su Kullanm Haklar Raporuna ilikin aklamalar ve neriler

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral Revize Projesinde Reglatr
ve santrallerin ayn yerde olmasndan tr arazi hazrlk ve ilk su tutma aamalar
haricinde su kullanmna etki ve yatak suyu ihtiyac olumayacaktr.

Bunula birlikte arazi hazrlk ve ilk su tutma aamasnda Blm V.2.3.te verilen
debi deeri, doal hayatn devamlln salamak, tarmsal faaliyetler, ime ve
kullanma suyu ihtiyac iin su ihtiyacn karlamak zere dere yatana braklacaktr.
Bunun yan sra akm deerleri, proje debisinin zerinde olduu durumlarda, proje
debisinin stndeki debi deerlerinin tamam balk geitleri vastasyla yataa
braklacaktr.

Projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda personelin ihtiyac olacak su
Avanos ilesinden satn alnmak suretiyle karlanacaktr. Ayrca ky yollarnda
tozumay nlemek iin arazz ile sulama suyu iin gerekli izinler alnarak Kzlrmak
sularndan faydalanlmas planlanmaktadr.

Ayrca arazi almalarnda, proje sahasnn ierisinde herhangi bir sulama tesisi
saptanmamtr. Bu kapsamda hazrlanan Su Kullanm Haklar Planlama Raporu
eklerde (Bkz. Ek-11) verilmitir. Proje kapsamnda hazrlanan Su Kullanm Haklar
Planlama Raporu DS Genel Mdrlnn 11.12.2012 tarih ve 603993 sayl yazs
ile onaylanm olup onay yazs eklerde verilmitir (Bkz. Ek-1/j). Su kullanmlaryla ilgili
detayl bilgiler Blm IV.2.7.de verilmitir.

Proje alannda 2012 ylnda yaplan ettlerde; Cemel-I Reglatr ile Cemel-II
glalan ve Cemel-II Reglatr ile Cemel-III glalan arasnda kalan mansap su
haklar ynnden etkilenecek olan arazilerin I. snf (Mlga KHGM ) Sulu Tarm ve
Bahe Arazileri olduu, reglatrler ile gl alanlar arasnda; ime-kullanma suyu
dnda deirmen, YAS sulamas ve balklk tesisi vb. herhangi bir tesis bulunmad
tespit edilmitir.

Su kullanm haklar almalar kapsamnda, gerek arazide gerekse broda
yaplan almalar sonucu su kullanm hakk sz konusu olan araziler toplam 261 ha
olarak belirlenmitir.

Arazi hazrlk ve ilk su tutma aamalarnda Cemel-I Reglatrnden sulama suyu
olarak yllk toplam 552 lt/s ve ime-kullanma suyu olarak yllk toplam 6.000 lt/s suyun
braklmas gerektii, Cemel-II Reglatrnden sulama suyu olarak yllk toplam 844 lt/s
suyun braklmas gerektii belirlenmitir.

ED RAPORU
158

Proje alannda nehir kaynakl herhangi bir ime suyu tesisi zarar grrse veya
kaynaklarda kuruma olursa, projeden etkilendii resmi makamlarca dorulandktan
sonra firma gerekli zmleri retecektir. Bunlarn dnda nehir yatandan kaynakl
baka bir su kullanm hakknn olmad tespit edilmitir.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi alan iinde ettler srasnda dikkatten
kaan ve daha nce teesss etmi herhangi bir sulama, imesuyu, deirmen, kum
oca, sanayi tesisi ve su haklarna konu olabilecek bir husus tespit edilmesi
durumunda, firma olumu su haklarn dere yatana brakmakla ykml olup, bu
konudaki her trl sorumluluk firmaya aittir.
(7)

V.2.4. Mansaba braklacak su hesab (Doa Koruma Milli Parklar Genel
Mdrlnn 15.03.2011 tarih ve 21767 sayl yazs uyarnca biyolojik
eitliliin devamnn salanmas iin gerekli evresel ak miktarn belirlemek
zere Hidrojeoloji Mhendisi, Hidrobiyoloji ve Ekoloji bilim dallarndan en az
doktora yapm retim grevlilerince Ekosistem Deerlendirme Raporunun
hazrlanarak Rapora eklenmesi, Belirlenen bu miktara mansaptaki dier teesss
etmi su haklar ayrca ilave edilecek ve kesin proje almalar belirlenen toplam
bu miktar dikkate alnarak yaplacaktr) Havzada teesss etmi su haklar (ime
suyu, sulama suyu tahsisleri, Deirmen, balk iftlikleri, HES vs.) rapor ierisinde
yer almaldr. (havzann hidrolojik karakteri, ekolojik potansiyeli ile havzada
nerilen dier tesislerde alnan evre koruma tedbirleri iin braklan su
miktarnn enerji retimine etkisinin dikkate alnmas)

Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi kapsamnda etek tipi santraller
projelendirilmi olup, bu santral tipinde reglatrlerde kabartlan sular hemen
yanlarnda tesis edilen santrallere drlerek enerji retilmekte, enerji retmek amal
kullanlan su ise santralin kuyruksuyu kanal vastasyla yataa braklmaktadr.
Dolaysyla iletme aamasnda dere yatann bir blmnn suyunun azaltlmas sz
konusu deildir. Ancak inaat ve ilk su tutma aamasnda doal hayatn devamllnn
salanmas iin mansaba braklacak hayat suyu ve projenin ekosistem zerine olan
olas etkileri ve nlemleri Ekosistem Deerlendirme Raporunda yer almaktadr (Bkz.
Ek-10).

Ayrca derelerde bulunan balk trlerinin hareketlerini salamas iin balk
geitleri her reglatr bnyesinde yaplacaktr. Balk geidi tipi olarak ise, bu raporun
eklerinde mevcut olan Cemel-I Reglatrnn Yapsal Ynden ncelenmesi
almasnda belirtilen ekilde, doal bir dere tipinde ina edilecektir (Bkz. Ek-13).

naat ve ilk su tutma aamalarnda doal hayatn devamllnn salanmas
amac ile, can suyu miktarlar olarak Hidrolojik Deerlendirme Raporunda belirtilen
miktarlar hayat suyu olarak belirlenmitir. Bu miktar kadim su haklarndan hari olarak
belirlenmitir. Bu balamda proje kapsamnda hazrlanan ve blgede ime, kullanma,
sulama vb. faaliyetler iin kullanlan su miktarn belirten Su Kullanm Haklar Planlama
Raporu eklerde sunulmutur (Bkz. Ek-11).

Mansaba Braklacak Su Miktar;

Projenin inaat ve ilk su tutma aamalarnda doal hayatn devamll iin
mansaba braklacak can suyunun belirlenmesi amac ile Ekosistem Deerlendirme
Raporunda braklacak can suyu miktarlar her bir Reglatr iin ayr ayr hesaplanm
ve aylk bazda Tablo V.2.4.1., Tablo V.2.4.2. ve Tablo V.2.4.3.te verilmitir.

7
Kaynak: Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi, Su Kullanm Haklar Planlama Raporu, 2012

ED RAPORU
159

Tablo V.2.4.1. evresel Ak Miktarlar (Cemel-I Reglatr)

AYLAR
Ekosistem
Deerlendirme
Raporuna gre
(m
3
/s)
Kadim Su Hakk (Su
Haklar Planlama Raporu
dorultusunda)
(m
3
/s)
Yataa Braklacak Toplam Su
Miktar
(m
3
/s)
OCAK 11,40 0,5 11,9
UBAT 10,89 0,5 11,39
MART 16,96 0,5 17,46
NSAN 35,95 0,501 36,451
MAYIS 31,88 0,512 32,392
HAZRAN 16,36 0,529 16,889
TEMMUZ 10,68 0,538 11,218
AGUSTOS 10,32 0,534 10,854
EYLL 10,19 0,511 10,701
EKM 10,67 0,501 11,171
KASIM 10,71 0,5 11,21
ARALIK 11,74 0,5 12,24

Tablo V.2.4.2. evresel Ak Miktarlar (Cemel-II Reglatr)

AYLAR
Ekosistem
Deerlendirme
Raporuna gre
(m
3
/s) ve % (Yllk
Ortalama Akm Deerine
Oran)
Kadim Su Hakk (Su
dorultusunda)
(m
3
/s)
Miktar
(m
3
/s)
OCAK 11,47 - 11,47
UBAT 10,95 - 10,95
MART 17,06 - 17,06
NSAN 36,17 0,007 36,177
MAYIS 32,07 0,73 32,8
HAZRAN 16,47 0,159 16,629
TEMMUZ 10,74 0,183 10,923
AGUSTOS 10,38 0,156 10,536
EYLL 10,25 0,042 10,292
EKM 10,73 0,007 10,737
KASIM 10,77 - 10,77
ARALIK 11,81 - 11,81

Tablo V.2.4.3. evresel Ak Miktarlar (Cemel-III Reglatr)

AYLAR
Ekosistem
Deerlendirme
Raporuna gre
(m
3
/s)
Kadim Su Hakk (Su
dorultusunda)
(m
3
/s)
Miktar
(m
3
/s)
OCAK 11,86 - 11,86
UBAT 11,32 - 11,32
MART 17,64 - 17,64
NSAN 37,39 - 37,39
MAYIS 33,16 - 33,16
HAZRAN 17,01 - 17,01
TEMMUZ 11,11 - 11,11
AGUSTOS 10,73 - 10,73
EYLL 10,60 - 10,60
EKM 11,20 - 11,20
KASIM 11,14 - 11,14
ARALIK 12,21 - 12,21
Kaynak: Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi Ekosistem Deerlendirme Raporu.

ED RAPORU
160

V.2.5. DKMP Genel Mdrlnden alnacak formata gre hazrlanacak
Peyzaj Onarm Plannn ED Raporu ekinde sunulmas gerekmektedir.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda hazrlanan Ekolojik
Peyzaj Deerlendirme Raporu Ek-12de sunulmutur.

Proje alannda yaplacak peyzaj deerlendirme ve uygulama almalar
sayesinde; gelecekteki muhtemel inaat faaliyetlerinin olas etkilerinin azaltlmas ve
bozulan alanlarn daha ksa srede onarlmas hedeflenmektedir.

Bu dorultuda hazrlanan Ekolojik Peyzaj Deerlendirme Raporu; inaat ncesi,
inaat dnemi ve inaat sonras gerekletirilecek uygulamalara k tutacak ekilde
alma alannn peyzaj onarm kavram asndan incelenmesi, arazi almalarnda
doal bitki rtsne ait tr kaytlarnn alnmas, nemli peyzaj bileenleri olan arazi
topografyasnn incelenmesi ile alana ait jeolojik ve hidrojeolojik deerlerin tespit
edilmesi ve erozyon durumunun aratrlmas eklindedir. Bitki trlerinin tespiti
almalar, gerekli durumlarda sahadan rnek toplama ve daha sonrasnda aratrma
ilemlerini kapsamaktadr.

Hidroelektrik Santrali inaat faaliyetlerinin sonucunda meydana gelebilecek evre
sorunlarnn zlmesi ve yaplan faaliyetlerin sonrasnda oluabilecek olumsuz
etkilerin en az seviyeye indirilmesi iin ED sreci ve naat Sonras Onarm
almalar byk nem arz etmektedir. Tesislere ait alanlarn (Santral binalar,
reglatrler, derivasyon yaplar vb.) inaat sonrasnda kendi hallerine braklmas, bu
alanlarn onarm srecinin uzamasna ve doal yapnn bozulmasna neden olacaktr.

Bu anlamda inaat ncesi ofis almalarndan itibaren gelitirilecek planlarda ve
uygulamalarda; doru yntemlerin belirlenmesi, zaman ve izleme almalarnn nemi
ok byktr. Zarar grm alanlarn onarm almalar srasnda; arazi
topografyasnn doal yapya uydurulmas, korunan st topran stabil hale getirilmesi
ve bitkilendirme nemli bir yer tutmaktadr. zellikle peyzaj onarm asndan en
nemli temel e olan bitkilendirme almalarnda ortam koullarna bal olarak
doru bitki tr ve doru tekniklerin kullanlmas gerekmektedir. Bylelikle alann ksa
srede onarlmasyla beraber, grsel ve ekolojik adan daha iyi duruma gelmesi
salanm olacaktr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesinde yaplacak peyzaj onarm
almalarnda aada belirtilen hususlara dikkat edilmelidir. Buna gre;

- Alandaki mevcut doal bitki rtsn bozmamak iin santral alanlar ile gl
alanlar etrafnda yaplmas planlanan peyzaj onarm almalar sade, doal ve
tamamlayc zellikte olmaldr.
- Tabi vejetasyon ksa ve uzun otlarla, allardan ve seyrek aalardan olutuu
iin youn bir bitkilendirme yaplmamaldr. Ancak santral blgelerinde zellikle
eimli ksmlarda aalandrma yaplmas hem erozyonu nlemek hem de bu
alanlarn grsel etkilerini nlemek asndan faydal olacaktr.
- Proje alannda ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinin ok ksa srmesi ve lkbahar
ve sonbahar mevsimlerinde ok sk don olaylar yaanmas aalandrma
almalarn kstlamaktadr. Bu nedenle bitkilendirme almalar nerilen
zaman aral olan nisan aynn ortalarndan itibaren ve mays aynn sonuna
kadar gbreleme vb. ekstra nlemler alnarak gerekletirilmelidir.
- zellikle perdeleme almalarnda doal grnm bozmamak iin; seri ve sral
dikim yaplmamaldr.
ED RAPORU
161

- Kullanlacak bitkilerin, doal peyzaj yapsnda bulunan renklerle uyumlu olmas
salanmaldr.
- Bitkilendirmede kk boylu fidanlarn kullanm maliyeti drp, tama ve
dikim kolayl salarken, byk boy fidanlarn kullanm amaca daha ksa srede
ulamamz salayacaktr. Bu nedenle almalarda byk boy fidan kullanm
tavsiye edilir.
- naat sonrasnda oluan yeni lekelerin ve koridorlarn grsel adan olumsuz
etkilerini minimize etmek iin stun ve piramit formlu aa ve allarla perdeleme
almalar yaplmaldr. Perdeleme almalarnda uzundan ksaya doru, boy
sralamasna gre dikim yaplmaldr. Farkl formda bitkiler kullanlarak
monotonluktan kanlmaldr.
- Avanos Reglatr ve Cemel Reglatr kapsamnda santral binas etrafnda
bitkisel perdeleme almalar yaplacaktr.
- lkemiz snrlar ierisinde farkl iklim ve topografik zelliklere sahip blgelerde
yaplan HES projelerine ait inaat alanlarnda ve proje nitelerinin bulunduu
blgelerde gerekletirilen izleme almalarnda, inaat srasnda ve sonrasnda
alnan evre nlemleri ve peyzaj onarm almalar sayesinde zarar gren
alanlarn kendini onarabildii grlmektedir. Bu nedenle Ekolojik Peyzaj
Deerlendirme almas ierisinde, neriler blmnde belirtilen hususlara
dikkat edilmesi doal evrenin korunmas ve ekosistemin devamll asndan
byk nem arz etmektedir.
(8)

V.2.6. Suyun temin edilecei kaynan kullanlmas sonucu su kalitesine ve
su ortamndaki canllara (Can suyunun braklaca gzergahtaki canl trleri ve
ekolojik envanteri) olabilecek etkiler, alnacak izinler, proje iin tespit edilen balk
trlerine ait gei sistemleri ile asansrleri ile ilgili bilgi ve buna ait izim,
mansap can suyu k yerinin gsterildii izim,

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi inaat aamasnda su ortamnda
gerekletirilecek olan faaliyetlerden dolay ksa sreli bulanklk sz konusu
olabilecektir. Bu dnemde taban omurgaszlar bata olmak zere balklar ve ky
ekosistemi ksa sreli olumsuz ynde etkilenecektir. Faaliyetin gerekletirilmesi
aamasnda zellikle reglatrlerin yaplaca alanda bulunan aalk alanlar tamamen
temizlenecektir.

Faaliyetin inaat ve ilk su tutma aamalarnda, faaliyet alannda yaayan sucul
canllarn yaama ortamlarn kaybetmemesi iin gerekli olan en dk akm deeri
doal yaamn sreklilii iin yataa braklacaktr. letme aamasnda reglatrlerde
kabartlan su, reglatrlerin hemen yannda tesis edilecek santrallerde trbinlenecek ve
yataa braklacaktr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda hazrlanan Cemel-I Balk
Geidinin Yapsal Ynden ncelenmesi (Bkz. Ek-13) almasnda belirtilen balk
geidi tipi dier iki reglatr (Cemel-II ve Cemel-III) iin de uygulanacaktr. Balk geidi
ile ilgili teknik bilgiler Blm V.2.1.de verilmi olup, balk geidinin projelendirilmesinde
gz nne alnan hususlar zetle aada verilmitir.

Balk trlerinin yzme hzlar genellikle e ayrmak mmkndr.

Normal hz (cruising speed): Balklar genellikle ve normal durumlarda yaptklar
hzlardr.

8
Kaynak: Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi, Ekolojik Peyzaj Deerlendirme Raporu, 2013

ED RAPORU
162

Dayanma hz (sustain speed): Balklarn birka dakikalk zaman periyodu
ierisinde baz durumlarda, zellikle dar alanlardan geerken yaptklar hzlardr.

Ani hz (darting speed): Balklarn besleme veya bir tehlikeden uzaklamak
amacyla ani ataklarda yaptklar hzlardr. Bu hzlar, dier hzlara gre daha ksa sreli,
fakat daha sratlidir.

Balklar dk hzlarda az hareket ederler, bu nedenle projelendirmede ortalama
deerlerin kullanlmas yanlglara neden olur. Dier taraftan balklar normalden daha
hzl akan su ktlelerine, kar ynde igdsel olarak hareket etme eilimindedirler.
Onlarn bu davran zellikleri, balk geidi tasarmnda nem arz etmektedir.
Dolaysyla balklarn balk geidine giri noktalarnda su rlts oluturmak zere boru
ile arma suyu braklacaktr.

Balk geidinin son noktas olan, balk geidi giri yapsna balklar su akmna
kar ynde yzerek girerler. Balklar geide girilerinde istedikleri su hz, kendi normal
hzlarndan fazla, fakat ani hzlarnn altnda olmaldr. Bu deer normal hzn 1,25
katsay ile arplmasyla elde edilebilir.

Sudaki znm oksijen balklarn yzme kabiliyetlerini etkilemektedir.
znm oksijen normalden 1/3 daha az ise, balklarn yzme kabiliyeti % 60
orannda azalr. Dolaysyla sudaki oksijen miktar, balk geidinin projelendirilmesinde
dikkate alnmaldr.

Balk geidinin stnn ak olarak ina edilmesi nerilmektedir. Aksi takdirde kar
suyunun eridii ve maksimum debilere ulat dnemlerde balk geidi silt ile dolarak
alamaz duruma gelebilir. Bu durumda kapal ve galeri eklinde balk geitlerinin ina
edilmesi uygun olmaktadr.

Planlanan faaliyetle ilgili olarak; 04.04.1971 tarih ve 13799 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren 1380 sayl Su rnleri Kanunu ve bu kanuna
istinaden karlan 10.03.1995 tarih ve 22223 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Su rnleri Ynetmeliinde ve deiikliklerinde yer alan tm husus ve
ykmllkler yerine getirilecektir.

1380 Sayl Su rnleri Kanununun 7. Maddesine gre; su rnleri retim ve
istihsal sahalarnn doldurulmas, kurutulmas, ksmen veya tamamen eklinin
deitirilmesi veya buralardan kum, akl, ta karlmas, ta, toprak, moloz ve benzeri
maddelerin bu sulara dklmesi gibi durumlarn sz konusu olduu hallerde,
9.Maddesine gre ise; i sular ayet sulama, enerji istihsali gibi maksatlarla
kullanlacak ise reme ve istihsale olumsuz tesir edebilecek bu teebbsler srasnda,
mevcut su rnlerinin yaama, reme, muhafaza ve istihsalini zarardan koruyacak
tedbirler alnacaktr.

lgili kanunun 20. Maddesine gre su rnlerinin ya da bunlar tketenlerin
salna zarar veren maddelerin, i sular ve denizlerdeki istihsal alanlarna veya
civarna dklmesi veya dklecei ekilde tesisatlar yaplmas yasak olduundan,
faaliyetten kaynaklanabilecek zararl maddelerin su ortamna ulamas engellenecektir.

ED RAPORU
163

Ayn kanunun 22. Maddesine gre akarsularda su rnlerinin gemesine veya
yetimesine engel olacak ekilde alar kurulmas, bent, it ve benzeri engelleme
faaliyetleri sz konusu olduunda; yani akarsular zerinde baraj ve reglatr gibi
tesisler kurulmu ya da kurulacak ise su rnlerinin gemesine mahsus balk geidi
veya asansrlerin yaplmas ve bunlarn devaml olarak iler durumda bulundurulmas
gerekmektedir. Faaliyet kapsamnda reglatr yaplarnda balk geitleri yaplacak olup
bunlarn devaml olarak iler durumda bulundurulmas iin gerekli tedbirler alnacaktr.

Proje kapsamnda kullanlan su kaynaklarnn zerinde daha nceden kurulmu
olan su rnleri yetitiricilik iftliklerinin zarar grmemesi amacyla tesislerin ihtiyac
olan su miktar, suyun fiziksel zellikleri bozulmayacak ekilde braklarak (kapal boru
sistemi vb.) faaliyet gsterilecektir (Bkz. Ek-11: Su Kullanm Haklar Planlama Raporu).

Reglatrlerde tutulan su herhangi bir ilemden geirilmeden direkt elektrik
retiminde kullanldktan sonra tekrar dere yatana geri verilecektir. Dolaysyla suyun,
projeden kaynakl bir kirlenmeye maruz kalmas beklenmemektedir.

Mansaba braklacak olan su miktarnn hesab amacyla reglatr yerleri iin
hesaplanan uzun yllar ortalama akm deerleri kullanlmtr. Bu dorultuda
hesaplanan can suyu deerleri, Blm V.2.4. bal altnda verilmitir.

Proje, enerji amal olduundan suyun ak yn ve miktar hibir deiiklie
uramayacak ve mansaba tanan silt miktar deimeyecektir.

V.2.7. Kati proje aamasnda; doal hayatn devamllnn salanabilmesi
iin dere yatana braklacak su miktar lmleri, Akm Gzlem stasyonu
yerlerinin (AG) istasyon kurulmasna uygun olarak dizayn edilmesi

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesinin inaat ve reglatrlerde ilk su
tutulmas aamalarnda doal hayatn devamllnn salanmas iin dere yatana
braklacak su miktarlar bu raporun eklerinde yer alan Ekosistem Deerlendirme
Raporu (Bkz. Ek-10) ve Su Kullanm Haklar Planlama Raporunda (Bkz. Ek-11)
belirlenmi olup, Blm V.2.4.te de yataa braklacak su miktarlar belirlenmitir.

Enerji retimine balandnda mansaba braklan su miktar lmleri iin lm
istasyonu yerlerinin belirlenmesi hususunda DS 12. Blge Mdrl ile irtibata
geilmitir. DS 12. Blge Mdrlnn cevaben yazm olduu 04.04.2013 tarih ve
191894 sayl yazda (Bkz. Ek-1/s) Avanos Reglatr Cemel 1 HES Projesi topuk
santrali olduu iin, nehir yatanda su hibir zaman azalmayacak ve cansuyu problemi
yaanmayacaktr. Bu nedenle cansuyu tespitine ynelik AG istasyonuna ihtiya yoktur.
Cemel 1 HES kuyruk suyu kotu ile Cemel 2 HESin gl alannn etkisinde kalaca
grlmtr. Bu nedenle Cemel 1 HESin mansabnda AG istasyonu kurulacak uygun
bir yerin olmad tespiti yaplmtr. Avanos Reglatr ve Cemel 1 HES Projesi
membanda, yaplan inceleme neticesinde reglatr gl alan etkisi ve Avanos
Belediyesinin Kzlrmak zerine yapm olduu seddenin etkisi nedeniyle nehir
yatanda gllenme olduu, doal akmn bulunmad grlmtr. Bu nedenle
Avanos Reglatr ve Cemel 1 HES Projesi membanda AG kurulacak uygun bir yer
tespit edilememitir. denilmektedir.

Benzer durum Cemel-II ile Cemel-III arasnda kalan alan iin de geerlidir.
Cemel-II HESin kuyruksuyu kanalndan kacak sularn tamam Cemel-III gl alannn
dolduracaktr. Planlanan projede tm reglatr ve santraller ayn zelliklere sahip
olduundan iletme aamasnda su hibir zaman azalmayacak ve cansuyu problemi
yaanmayacaktr.

ED RAPORU
164

V.2.8. Ulusal ve uluslararas mevzuatla korunmas gereken alanlar zerine
etkiler,

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda sz konusu alanlara
olabilecek etkiler ile ilgili ayrntl bilgiler Blm IV.2.10. blmnde verilmitir.

V.2.9. Yeralt ve yzeysel su kaynaklarna olabilecek etkiler, (su kullanm
(tarm alanlarnn sulanmas v.b.), Su kayna yatann genilii,

Arazi almalarnda, Avanos Reglatr ve Cemel HES Proje sahasnn
ierisinde halen kullanlmakta olan herhangi bir deirmen, alabalk iftlii ve su ile
alan herhangi bir tesis bulunmamaktadr.

Cemel-I Reglatr mansabnda, Cemel-II Reglatr glalan sol sahilinde
planlanan Nevehir ve civar yerleimleri ime ve kullanma suyu temini amac yla tesis
edilmesi planlanan, Karaburunada Mevkiindeki su alma kuyular ihtiyac olan 500 L/s
suyun Cemel-I Reglatrnden braklmas gerektii belirlenmitir. Teesss etmi su
haklarna ilikin detayl bilgiler bu raporun Ek-13nde bulunan Su Kullanm Haklar
Planlama Raporunda mevcuttur.

Proje alan ve evresinde bulunan yer alt ve yzeysel su kaynaklarnn jeolojik,
hidrojeolojik ve ekolojik zellikleri raporun IV.2.3., IV.2.4. nolu blmlerinde detayl
olarak sunulmutur.

V.2.10. Olabilecek heyelanlara kar alnacak nlemler,

Projenin iletme aamasnda sadece suyun enerjisinden faydalanlmas
planlanmakta olduundan blgede bulunan aalk alanlara olumsuz bir etki
olmayacaktr. naat ilemleri tamamlandktan sonra uygun olan blgelerde yeniden
aalandrma ve peyzaj almalar yaplacaktr.

Projenin inaat almalar sona erdikten sonra, raporun V.1.20 nolu blmnde
anlatlan almalar kapsamnda aalandrmalar yaplacak ve zellikle inaat
almalarnda zarar grebilecek alanlarn rehabilitasyonu salanacaktr. Avanos
Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda Kayseri Orman Blge Mdrlnden
ED nceleme ve Deerlendirme Raporu talep edilmi olup, bu raporda belirtilecek
hususlara uyulacaktr

V.2.11. Orman alanlarna olabilecek etki ve bu etkilere kar alnacak
tedbirlerin tanmlanmas,

Proje alannn gsterir 1/25.000 lekli orman mecere haritasnda (Bkz. Ek-6)
proje alan ve evresinde orman varl bulunmamaktadr.

Projenin iletme aamasnda sadece suyun enerjisinden faydalanlmas
planlanmakta olduundan orman alanlarna olumsuz bir etki olmayacaktr. naat
ilemleri tamamlandktan sonra uygun olan blgelerde yeniden aalandrma ve peyzaj
almalar yaplacaktr.

Olas bir yangn durumunda projede tm alan iiler istendii zaman yangna
mdahalede hazr bulundurulacaktr. antiyede yangn sndrme cihazlarnn yan sra
ilk mdahalede gerekli olan malzemeler hazr bulundurulacaktr. Olas bir yangn
srasnda antiyede bulunan tm i makineleri yangn amirinin emrine verilecektir.

ED RAPORU
165

Proje alannda bulunan aalk alanlara olumsuz bir etkisi olmamas iin aada
belirtilen nlemler alnacaktr:

- Faaliyet alanna giri ve klar kontrol altnda tutulacaktr.

- kabilecek yangnlara kar yangnla mcadele tedbirleri alnacaktr.
Olabilecek herhangi bir yangnda alanlar tarafndan mdahale edilerek, itfaiye
ve ilgili orman iletmesine haber verilecektir. alan personelin zerlerinde ateli
maddeler bulundurulmayacak, herhangi bir amala ate yaklmayacaktr. Kurallara
uymayan personel hakknda gerekli cezai ilemler yaplacaktr.

Projenin iletme aamasnda olas bir yangn durumunda, gerekli alet ve
ekipmanlar santral binasnda hazr bulundurulacak ve eklerde sunulan Acil Durum
Mdahale Plan kapsamnda yangn sndrlmeye allacak ve herhangi bir
yaralanma ya da can kaybn engelleyecek tedbirler alnacaktr (Bkz. Ek-14).

V.2.12. Tarm alanlarnn sulanmas amacyla kullanlacak su miktar,

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda hazrlanan Su Kullanm
Haklar Planlama Raporunda (Bkz. Ek-11), tarm alanlarn sulanmas amacyla
kullanlacak su miktar belirlenmitir.

Arazide yaplan ettlerde mevcut durumda su kullanm hakkna sahip arazilerin;
Kzlrmak Nehrinin sa ve sol sahilinde olmak zere toplam 261 ha alan kaplad
tespit edilmitir.

Proje alannda, Kzlrmak Nehrinin sa sahilinde 1980 ylnda arazi snflandrma
ve drenaj etd yaplm ve Avanos-Ayhanlar Projesi Ayhanlar Sulamas Planlama
Arazi Snflandrma ve Drenaj Raporu hazrlanmtr. Planlama almalar kapsamnda
Avanos Ayhanlar Projesi Ayhanlar Sulamas Tarmsal Ekonomi Planlama Raporu
hazrlanmtr.

Proje alannda Kzlrmak Nehrinin sol sahilinde yer alan tarm alanlar iin daha
nce yaplm herhangi bir Arazi Snflandrma ve Tarmsal Ekonomi almas
bulunmamaktadr.

Arazide yaplan ettler sonucu; reglatrler ile gl alanlar arasnda kalan, her iki
niteye ait tarm arazileri iin mevcut durumda saptanan bitki deseni dikkate alnarak
oluturulan arazi kullanma durumu ve dalm yzdesi Tablo V.2.12.1. de, yamurlama
sulama yntemine gre hesaplanan bitkisu tketimleri niteler iin Tablo V.2.12.2. ve
Tablo V.2.12.3. te verilmitir.

Tablo V.2.12.1. Mevcut Durumda Arazi Kullanma Durumu Ve Dalm Yzdesi

Bitki eitleri
Cemel-I ile Cemel-II
Reglatrleri Aras (I. nite)
Cemel-II ile Cemel-III
Reglatrleri Aras (II. nite)
Tenebbt Mddeti (Ekim-
Hasat) Ekim Sahas
(ha)
Dalm (%)
Ekim Sahas
(ha)
Dalm (%)
Hububat 24.4 25 57.4 35 15/10 15/07
Patates 24.4 25 32.8 20 01/04 10/09
Pancar 14.4 15 16.4 10 01/04 30/09
Msr 4.7 5 8.2 5 01/04 31/08
Yonca 9.7 10 8.2 5 15/04 25/10
Sebze 19.4 20 41 25 01/05 15/09
Toplam 97 100 164 100
Kaynak: Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi, Su Kullanm Haklar Planlama Raporu
ED RAPORU
166

Tablo V.2.12.2. Yamurlama Sulama Yntemine Gre Bitki-Su Tketimleri (I.nite - 97 Ha )

AYLAR
Bitki
Sulama
htiyac
(mm)
iftlik
htiyac
(mm)
Randman
0.60
iftlik
htiyac
(m
3
/ha)
Randman
0.60
Sulama
Suyu
htiyac
(mm)
Randman
0.75
Sulama
Suyu
htiyac
(m
3
/ha)
Randman
0.75
Modl
(lt / s / ha)
Toplam
Su htiyac
(m
3
)
Braklacak
Su Miktar
(lt/s)
Ocak 0 0 0 0 0 0 0 0
ubat 0 0 0 0 0 0 0 0
Mart 0 0 0 0 0 0 0 0
Nisan 3,37 5,62 56,23 7,5 74,98 0,03 7273,06 4
Mays 41,59 69,32 693,23 92,43 924,31 0,35 89658,07 51
Haziran 102,77 171,29 1712,9 228,39 2283,87 0,88 221535,39 128
Temmuz 137,06 228,43 2284,33 304,58 3045,77 1,14 295439,69 166
Austos 124,65 207,75 2077,5 277 2770 1,03 268690 150
Eyll 37,49 62,48 624,79 83,31 833,05 0,32 80805,85 47
Ekim 5,07 8,45 84,49 11,27 112,65 0,04 10927,05 6
Kasm 0 0 0 0 0 0 0 0
Aralk 0 0 0 0 0 0 0 0
TOPLAM 452,01 753,35 7533,48 1004,46 10044,64 974329,11 552,00

Tablo V.2.12.3. Yamurlama Sulama Yntemine Gre Bitki-Su Tketimleri (II.nite - 164 Ha )

AYLAR
Bitki
Sulama
htiyac
(mm)
iftlik
htiyac
(mm)
Randman
0.60
iftlik
htiyac
(m
3
/ha)
Randman
0.60
Sulama
Suyu
htiyac
(mm)
Randman
0.75
Sulama
Suyu
htiyac
(m
3
/ha)
Randman
0.75
Modl
(lt / s / ha)
Toplam Su
htiyac
(m
3
)
Braklacak
Su Miktar
(lt/s)
Ocak 0 0 0 0 0 0 0 0
ubat 0 0 0 0 0 0 0 0
Mart 0 0 0 0 0 0 0 0
Nisan 4.47 7.45 74.5 9.93 99.34 0.04 16291.76 10
Mays 48.44 80.73 807.3 107.64 1076.39 0.4 176527.96 98
Haziran 101.79 169.65 1696.49 226.2 2261.99 0.87 370966.36 214
Temmuz 119.99 199.99 1999.85 266.65 2666.47 1 437301.08 246
Austos 102.55 170.92 1709.16 227.89 2278.89 0.85 373737.96 209
Eyll 27.07 45.11 451.14 60.15 601.52 0.23 98649.28 57
Ekim 4.74 7.9 79.04 10.54 105.39 0.04 17283.96 10
Kasm 0 0 0 0 0 0 0 0
Aralk 0 0 0 0 0 0 0 0
TOPLAM 409.05 681.75 6817.49 909.00 9089.98 1490758.36

6200 sayl Devlet Su leri Umum Mdrl Tekilat ve Vazifeleri Hakknda
Kanun, 3154 sayl Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl Tekilat ve Grevleri Hakknda
Kanun ile 4628 sayl Elektrik Piyasas Kanunu hkmlerine dayanlarak hazrlanan
Elektrik Piyasasnda retim Faaliyetinde Bulunmak zere Su Kullanm Hakk
Anlamas mzalanmasna likin Usul ve Esaslar Hakkndaki Ynetmeliin Ek-1, 4.
madde, 2.paragraf gereince; inaat ve ilk su tutma aamalarnda Cemel-I
Reglatrnden sulama suyu olarak yllk toplam 552 lt/s, Cemel-II Reglatrnden
sulama suyu olarak yllk toplam 844 lt/s suyun braklmas gerektii belirlenmitir.
(9)

Avanos reglatr ve Cemel HES Revize Projesinde etek tipi santraller
projelendirildiinden iletme aamasnda su hakk domayacaktr.

9
Kaynak: Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi, Su Kullanm Haklar Planlama Raporu, 2012

ED RAPORU
167

V.2.13. Proje nitelerinin iletilmesi srasnda oluacak grltnn
kaynaklar ve kontrol iin alnacak nlemler,

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesinin iletme aamasndaki grlt
kaynaklar, santral binalarnn ierisindeki jeneratr ve trbinler olacaktr. Santral
binalar grlty izole edeceinden bina dna herhangi bir grlt ulamas sz
konusu olmayacaktr. Santral binasnda alacak personeller iin ise; grltnn ok
olduu alanlarda 6331 sayl Sal ve Gvenlii Kanunu, kulaklk, kulak tkalar,
vb. gibi koruyucu giysiler ve gereler temin edilerek tesis ierisindeki grltden
etkilenmemeleri salanacaktr.

V.2.14. Projenin iletilmesi srasnda alacak personelin ve bu personele
bal nfusun konut ve dier sosyal/teknik altyap ihtiyalarnn nerelerde, nasl
temin edilecei,

Projenin iletme aamasnda alacak olan personelin idari ve sosyal
ihtiyalarnn karlanmas amacyla inaat aamasnda kurulmu ve ekte mevcut olan
toporafik haritada da belirlenmi olan antiye alan kullanlacaktr. antiye alann
kurulacak olan yaplarn tamam prefabrik yaplar olacaktr.

Proje kapsamnda alacak personelin ve bal nfusun ihtiyalarn bu
antiyelerden karlamas ngrlmektedir. antiye alanlarnn yetersiz kalmas
durumunda Avanos lesi ve/veya Nevehir ilinden faydalanlmas salanacaktr.

V.2.15. dari ve sosyal nitelerde ime ve kullanma amal sularn kullanm
sonrasnda oluacak atk sularn artlmas iin uygulanacak artma tesisi
karakteristii prosesinin detaylandrlmas ve artlan atk sularn hangi alc
ortamlara, ne miktarlarda, nasl verilecei,

Projenin iletme aamasnda alacak personelin ime ve kullanma suyu
ihtiyac, ky ime ve kullanma suyu ebekesinden temin edilecektir.
15 kii x 150 lt/kii-gn = 2.250 lt/gn = 2,25 m
3
/gn su kullanlacaktr.
Kullanlacak suyun tamamnn atk su olarak geri dnecei kabulyle oluacak
evsel nitelikli atk su miktar 2,25 m
3
/gn olacaktr. Daimi personelin kalaca antiye
binasnda atk sular, yaplacak szdrmasz fosseptie verilecek olup, fosseptik plan
eklerde sunulmutur (Bkz.Ek-7). Fosseptik dolduunda Ardeen Belediyesi tarafndan
vidanjr ile creti karlnda atk sular aldrlacak ve Avanos Belediyesinin atk su
artma tesisine verilerek bertaraf edilmesi salanacaktr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinin 17.
ve 20. Maddeleri arasnda bahsedilen alanlardan herhangi birisinde kalmamakta olup,
projenin arazi hazrlk ve inaat almalar ile iletme aamasnda; sz konusu
ynetmelik ile 13.02.2008 tarih ve 26786 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair
Ynetmeliin hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir.

Proje kapsamnda gerek en yakn yzeysel su kayna olan Kzlrmaka ve
gerekse blgedeki dier su kaynaklarna dearj edilecek her trl su iin, 31 Aralk
2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii
Kontrol Ynetmelii, 13 ubat 2008 tarih ve 26786 sayl Resmi Gazetede
Yaplmasna Dair Ynetmelik ve 1380 sayl Su rnleri Kanunu ve Ynetmelik
erevesinde yer alan alc ortam deerleri ile atksu dearj kriterlerine uyulacaktr.
ED RAPORU
168

V.2.16. dari ve sosyal tesislerden oluacak kat atk miktar ve zellikleri, bu
atklarn nerelere ve nasl tanacaklar veya hangi amalar iin ve ne ekilde
deerlendirilecei,

Projenin iletme aamasnda alacak 15 kiiden kaynaklanacak evsel nitelikli
kat atk olumas sz konusu olacaktr. Bir kiiden kaynakl gnlk kat atk miktarnn
1,15 kg
(10)
olaca kabulyle;

15 kii x 1,15 kg/gn = 17,25 kg/gn evsel nitelikli kat atk oluacaktr.

Projenin iletme aamasnda oluacak atklar; santral alanlar ierisinde eitli
noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak ve belli periyodlarda
Avanos Belediyesinin kat atk sistemine verilmesi salanacaktr.

Oluacak geri kazanm mmkn olan atklar ise, Ambalaj Atklarnn Kontrol
Ynetmelii erevesinde; antiye alan ierisinde dier kat atklardan ayr olarak
toplanacak ve ambalaj at toplama lisansna sahip firma ile yaplacak szleme
dhilinde belirli aralklarla firmaya teslim edilecektir.

Arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda oluacak olan tm kat atklarn
bertarafnda 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Kat
Atklarn Kontrol Ynetmeliine ve bu ynetmelikte;

03.04.1991 tarih ve 20834 sayl Resmi Gazetede,
05.04.2005 tarih ve 25777 sayl Resmi Gazetede yaplan deiikliklere uygun
olarak hareket edilecektir.

Projenin tm aamalarnda 09.09.2006 tarih ve 26284 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren Babakanlk Genelgesine uygun olarak hareket
edilecektir.

Bununla birlikte, projenin tm aamalarnda olumas muhtemel ambalaj ve
ambalaj atklar; 24.06.2007 tarih ve 26562 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii ile 30.03.2010 tarih ve
27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn
Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik hkmlerine uygun
olarak bertaraf edilecektir.

Ayrca, trafoda izolasyon yalar kullanlmaktadr. Tesiste byk apl arza
durumlarnda, yaplacak ya transferi ilemi srasnda, meydana gelebilecek kazalar
sonucunda, ortama dklen veya taan izolasyon ya zerine kum, akl veya tala
gibi absorban dklerek ortama szmas nlenecek daha sonra bu karm varillere
alnarak depolanacaktr.

10
Kaynak: TK, Belediye Kat Atk statistikleri, 2008.
ED RAPORU
169

Kullanlacak izolasyon yann yaklak mr 25-30 yl arasndadr. Kullanm
mrn tamamlam izolasyon yalarnn bertaraf ise, lisansl bertaraf tesislerinde,
30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk
Yalarn Kontrol Ynetmelii 2. Blm Madde 9da belirtildii ekilde
gerekletirilecektir. Atklarn bertaraf tesislerine tanmas lisansl tayc vastas ile
yaplacaktr. Bertaraf tesislerine aktarlncaya kadar Atk Yalarn Kontrol
Ynetmelii 4. ve 5. blmlerde atk yalarn tanmas ve depolanmas ile ilgili
ngrlen artlar salanacak, atk yalar iletme iindeki Atk Yalarn Kontrol
Ynetmeliinde belirtilen standartlara uygun olarak yaplm geici depolarda
depolanacaktr. Daha sonra ihale yolu ile evre ve ehircilik Bakanlndan lisans
alm firmalara satlarak deerlendirilecektir.

Ayrca sz konusu izolasyon yalarnn depolanmas, tanmas ve bertaraf
esnasnda 27.12.2007 tarih ve 26739 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
giren Poliklorlu Bifenil (PCB) ve Poliklorlu Terfenil (PCT)lerin Kontrol Hakknda
Ynetmelik ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Poliklorlu Bifenil (PCB) ve Poliklorlu Terfenil (PCT)lerin Kontrol
Hakknda Ynetmelikte Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik ve Atk Yalarn
Kontrol Ynetmeliine uyulacaktr.

Projenin iletme aamasnda 2872 sayl evre Kanununda belirtilen atk
ynetimiyle ilgili tm ynetmeliklere uyulacaktr.

V.2.17. Projenin iletilmesi aamasndaki faaliyetlerden insan sal ve
evre asndan riskli ve tehlikeli olanlar,

Proje iletme aamasnda oluacak atk sular fosseptikte biriktirilerek vidanjr ile
Avanos Belediyesine, kat atklar da yine Avanos Belediyesi kat atk toplama
sistemine verilecektir. Bu balamda iletme aamasnda evreye herhangi bir dearj
olmas ngrlmemekte, dolaysyla iletme aamasnda insan sal ve evre
asndan herhangi bir etki ngrlmemektedir. letme aamasnda etek tipi
santrallerin kullanlacak olmas can suyu ve sulama suyu ihtiyacn da ortadan
kaldracak ve doal hayatn devamll asndan herhangi bir etki sz konusu
olmayacaktr.

V.2.18. Proje alannda peyzaj eleri yaratmak veya dier amalarla
yaplacak saha dzenlemeleri,

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santrali (HES) Projesi kapsamnda
gerekletirilecek onarm almalar kapsamnda temel olarak, inaat aktivitelerinin
yapld ve kalc tesislerin oluturulduu alanlarda blgenin iklim ve toprak
zelliklerine uygun olarak arazi topografyas doal yapya uygun ekilde dzenlenecek,
alana zg trlerle (mmknse doal bitki trlerini kullanarak) bitkilendirme
yaplacaktr. Yaplacak bu onarm almalar inaat ncesinde oluturulacak Peyzaj
planlar kapsamnda gerekletirilecektir.

naat sonrasnda zellikle kaz dolgu almalar (orijinal arazi topografyasnn
bozulmas) ve kalc tesis yaplarnn inaatyla, proje alann bulunduu blgede doal
peyzaj zerinde fiziksel ve grsel adan deiimler meydana gelecektir. Deiimlerin
ve tahribatn meydana geldii bu alanlar, kendi haline brakldnda ekolojik dengesine
ulamas kendi kendini onarmas uzun yllar alabilir. Uygun bir zaman surecinde bu
alanlarn yeniden doaya kazandrlmas iin insan yardmna gereksinim vardr. Ayrca
inaat sresince yaplacak koruma tedbirleri sayesinde bu deiimler ve tahribatlar
minimuma indirilebilir.

ED RAPORU
170

Tahrip edilmi bir alan evresel adan stabil duruma getirmek, doal evreyi ve doal
kaynaklar gelecek nesillere aktarmak iin proje boyunca ve sonrasnda peyzaj onarm
almalar gerekletirilmelidir. Peyzaj onarm kapsamnda yaplacak iyiletirme almalar
yalnzca aalandrma eklinde deil, yeil alan dzenlemeleri, arazi biimlendirme ve
erozyon kontrol nlemleri vb. alternatiflerin de saland almalar iermelidir.

Alana zg bitki trlerinin tespit edilmesi, doru ekim yntemlerinin kullanlmas, iyi bir
tasarm ve daha sonrasnda yaplacak izleme ve bakm programlar, peyzaj onarm
almalarnn baarsn artracaktr. naat sonras yaplacak almalarda ilk hedef Doal
Peyzaj Dzenleme yntemlerinden yararlanarak ekolojik sistemlerin yeniden
oluturulmasdr.

Projenin arazi hazrlk, inaat ve tesis aamasndaki faaliyetler kapsamnda; reglatr,
santral alan vb. nitelerin ina edilecei alanlarda;

- Tahrip olan ve bu tahrip sonucunda deien yzey rts,
- na edilecek niteler / kullanmlar,
- Arazi deseninde ki / kullanmnda ki deiim ve
- Kaz Dolgu almalar sonucunda deien topografya, hafriyat atklar
nedeniyle peyzaj karakterleri farkllk gstermeye balayacaktr.

Doal ve fiziksel anlamda gerekleecek en byk deiim; santral ve santrale
ait yardmc tesislerin ina edilecei alanlarda olacaktr. Bu noktalarda doal bitki
rts tahrip olurken, kaz ve dolgu almalar sonucunda topografya deiecek,
ekosistemdeki denge, mdahaleler sonucunda geici olarak aksaklklara urayacaktr.
Bu aksakl ortadan kaldrabilmek adna yaplacak peyzaj almalaryla; ncelikle
tahrip edilen blgenin rehabilitasyonu gerekletirilerek, alann doal peyzaj deerini
tekrar kazanmas iin almalar yaplacaktr.

naat sonrasnda, faaliyet alanlarnn onarlmas ve rehabilite edilmesi
almalar kapsamnda yaplacak ilk alma arazide yaplacak konturlama
almalardr. Bu kapsamda arazi hazrlk almalar balamadan nce ekilen, tesis
nitelerinin yaplaca alanlara ait fotoraflardan yararlanlacaktr. Bu almalar
srasnda mmkn olduunca alann evresinde bulunan mevcut konturlara (e ykselti
erilerine) uyulmaya allacaktr.

Konturlama almalarndan sonra gerekli noktalarda hem toprak altnda hem de
yzeyde drenaj sistemleri oluturularak inaat ncesi dnemde syrlan st toprak
serilmesi almalarna balanacaktr.

Ancak inaat dnemince syrlan ve korunan st topran serilmesi aamasnda
gerekli durumlarda erozyona kar nlemler alnacaktr. Erozyon nlemede en etkin yol
bitki rtsnn yetitirilmesidir. Alanda yaplacak bitkilendirme almalar srasnda
zellikle eimli alanlarda erozyona kar toprak muhafaza nlemleri almak ve ayrca
aa dikimi veya tohumlama ilemleri srasnda gbreleme, hydro-seeding vb. gibi ilave
tedbirler alnmas gerekmektedir.

naat sonras onarm ve rehabilitasyon almalar boyunca yukarda bahsedilen
aamalar kapsamnda srasyla;

- Alanda syrlan st toprak stabil hale getirilecektir.
- Proje alannda, doal bitki rts deerlendirilerek alan temsil eden nc,
katlmc ve hakim trler tespit edilecektir.
ED RAPORU
171

- Tespit edilen bu trler aa, aack, al ve orman alt rts olarak
snflandrlacaktr.

- Proje alannda yaplacak olan rehabilitasyon almalar, bu trlerin tespiti
dorultusunda, alana uyumlu olarak gerekletirilecektir.
- naat almalarnn ardndan, eimin yksek olduu ve toprak kaymasnn
grlebilecei blgelerde, sekiler oluturmak suretiyle, daha dz yzeyler elde
edilecek ve bu yzeyler yukarda bahsedilen sistematie gre bitkilendirilecektir.
- Bak noktalar olarak tanmlanabilecek geni vista salayan alanlarda grsel
deiim olumamas bakmndan, bu almalar sistematik olarak yaplacaktr.

Bylelikle;

- Projenin, proje inaat ve kullanm sreci ierisinde evreye olan etkilerini en aza
indirgeyerek, alanda srdrlebilirlii desteklenecek,
- naat ve iletme aamasnda kaldrlan bitki rts, syrlan st toprak ve eim
nedeniyle oluabilecek erozyon riskine kar, erozyon kontroln salanacak,
- Blgesel ve yerel karakter pekitirilecek,
- Proje gerekletirildikten sonra, alanda arzu edilen mevcut grntye yakn bir
grnt oluturulacak,
- Grnt kirlilii oluturabilecek yaplar (santral sahas ve ilgili niteler)
perdelenecektir.

Bu balamda st rt topran serilmesi ve erozyon nlemlerinin alnmasnn
ardndan en nemli aama bitkilendirme srecidir. Proje kapsamnda gerekletirilecek
olan bitkilendirme aktiviteleri ile ilgili yaplacak almalar aada detayl olarak
verilmitir.

Bitkilendirme Sreci

Peyzaj onarm almalarnda doru mhendislik ve teknik uygulamalaryla
birlikte en nemli ana unsurlardan biri de bitki materyalidir. Bitki materyali peyzaj
onarm almalarnda doru kullanlmad takdirde hem almann baarsz
olmasna hem de istenmeyen peyzaj ortamlarnn olumasna neden olacaktr. Bu
nedenle onarm almalarnda kullanlacak bitki trlerinin doru seimi, seilen
bitkilerin dikim talimatlarna ve yntemlerine uygun ekilde yaplmas gerekmektedir.

Peyzaj onarm almalarnn temel amac; inaattan kaynakl zarar grebilecek,
peyzajlarn onarlmas, inaat boyunca evre zerindeki olumsuz etkilerin azaltlmas
ve doal yapya uygun yeni kullanm alanlarnn oluturulmasn kapsamaktadr.
Yaplacak uygulamalarda onarm almalarnn amacna uygun bitki seimi ok
nemlidir.

Ayrca bitki seimi srecinde her ne kadar fonksiyon n planda olsa da grsellikte
gz ard edilmemelidir. Kullanlacak bitkilerde; l, form, doku ve renk zellikleri ok
nemlidir (Tablo V.2.14.1.). Doal bitki rts ile onarmda kullanlacak bitkiler
arasnda her adan uyum olmaldr. Proje kapsamnda peyzaj onarm almalarnda
Tablo V.2.14.1.de yer alan bitki trlerinden yararlanlacaktr. Bylelikle hem onarm
almalarnn baars artacak hem de yaplan almalar doal yapyla uyumlu
olacaktr. Bitkilendirme almalarnda kullanlacak doal bitki trleri ve/veya dier
trler blgeye en yakn zel ve resmi fidanlklardan temin edilecektir.

ED RAPORU
172

zel durumlarda uzman grleri alndktan sonra alanda ekolojik rekabet
yaratmayacak ekilde farkl bitki trleri de kullanlabilecektir. Ancak bu bitki trlerinin
alana uygun olmas ve doal yapya sahip olmas gerekmektedir. Aksi takdirde, hem
grsel hem de fonksiyonel adan baarsz bir almayla karlalmas kanlmazdr.

Tablo V.2.14.1. Bitki zellikleri ve Snflandrlmas

Bitki zellikleri Snflandrma
l Yer rtc bitkiler
allar (bodur, kk, orta,
byk)
Aalar (kk, byk)
Form
Ykseklik Genilik Oran D Hatlarna Gre
Hacimsel zelliklere
Gre
Yatay Dikey
Kare, Yuvarlak, Elips, Oval,
gen, Begen, Dzensiz vb.
Kre, Elipsoid, Stn,
Konikal vb.
Doku Kaba Orta nce
Renk iek Rengi Yaprak Rengi Gvde Rengi

Proje kapsamnda; daha ok yaprakl, dz alanlarda dikey formlu, eimli
alanlarda yatay ve yer rtc zellikte bitkiler kullanlacaktr. Yaprakl aalarn
arasnda mutlaka ibreli aalarda kullanlmaldr. Bu uygulama monotonluu ortadan
kaldrrken ayn zamanda bitkilendirme baarsnn artmasn salayacaktr.
Bitkilendirmede renk olarak yeil ve tonlar kullanlacaktr.

Uygulama aamasnda bitki materyalinin doru tekniklerle dikimi baar yzdesini
artrarak, zaman ve ekonomi asndan tasarruf salayacaktr. Bir dikimin baarya
ulamas aamasnda bitki tr kadar, dikim yntemlerinin doru ve uygulamay yapan
personelin uzman olmas gerekmektedir. Doru ve baarl bir dikim iin;

- Alann ve toprak hazrlnn yaplmas,

- Alana uygun, salkl ve formlu fidanlarn kullanlmas,

- Fidanlarn dikiminden nce kklerin budamas (ters dnm, fazla uzam),
uygun derinlik ve genilikte ukur almas (ekil V.2.14.1.),

ED RAPORU
173

a
b
ED RAPORU
174

ekil V.2.14.1. (a) Fidan Kklerinin Budanmas, (b) ne Yaprakl Fidanlarn, (c) Yaprakl Fidanlarn ve (d)
allarn Dikimi

c
d
ED RAPORU
175

- Uygun dikim zamann seilmesi,
- Fidanlar arasndaki mesafenin bitkinin alaca son formuna gre braklmas
(ekil V.2.14.2.)

ekil V.2.14.2. (a) ne Yaprakl, (b) Yaprakl Fidanlar ve (c) allar in Dikim Aral

- Uygun dikim tekniinin seilerek kullanlmasdr. Proje kapsamnda fidan ve
allarn dikiminde ukur dikimi teknii kullanlacaktr (ekil V.2.14.3.).

ekil V.2.14.3. ukur Dikim Teknii

Hatal dikim; bitki materyalinin zarar grmesi sonucu lmesine ya da yava
bymesine ve bunun sonucunda onarm almasnn baarsnn dmesine neden
olacaktr. Dikim srasnda ska yaplan hatalar yeterli derinlikte ukur almamas,
ukurun ok byk almas, kklerin darda kalmas ve ukur iinde ters dnmesi vb.
eklinde sralanabilir (ekil V.2.14.4.).
ED RAPORU
176

ekil V.2.14.4. ukur Dikim Srasnda Yaplan Uygulama Hatalar

Ayrca yaplacak bitkilendirme almalar ile inaat sonrasnda oluacak yeni
lekelerin ve koridorlarn grsel adan olumsuz etkilerini minimize edilmesi iin stun ve
piramit formlu aa ve allarla perdeleme almalar yaplacaktr (ekil V.2.14.5.).

ekil V.2.14.5. Peyzaj Onarm almalarnda Kullanlmas Planlanan rnek Bitkisel Perdeler

ED RAPORU
177

Peyzaj onarm almalar tamamlandktan sonra bakm sreci de ok nemli bir
aamadr. Onarm almalarnda canl bir eleman olan bitki ile alld iin uygulama
alanlarnn periyodik olarak kontrol yaplmal, zarar gren, tutmayan bitkiler yenileriyle
deitirilmelidir. Burada zellikle vejetasyon eski haline gelene kadar, yzey kaplamas
salanana kadar iletme dneminde grev yapacak bir personelin uygulama alann
periyodik olarak kontrol etmesi gerekmektedir. Gerekli durumlarda; sulama, gbreleme,
budama, ilalama, d etkilerden koruma vb. bakm almalar gerekletirilmelidir.

V.2.19. Dier zellikler.

Bu blmde belirtilecek baka bir konu bulunmamaktadr.

V.3. Projenin Sosyo-Ekonomik evre zerine Etkileri

V.3.1. Proje ile gereklemesi beklenen gelir artlar; yaratlacak istihdam
imknlar, nfus hareketleri, gler, eitim, salk, kltr, dier sosyal ve teknik
altyap hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanlma durumlarnda deiiklikler vb.

Verimli ve gvenilir enerji kaynaklar araclyla evreyi koruyarak ekonomik ve
sosyal gelimeyi salamak, gnmz toplumlarnn temel hedeflerinden biridir. Bu
balamda nem kazanan bir sre olarak srdrlebilir kalknmay gerekletirebilmek
iin, srdrlebilir enerji yollarna dnk programlarn hazrland ve stratejilerin
gelitirildii grlmektedir. Bu ise; da bamll minimum dzeye indirgeyecek ve
lke kaynaklarnn optimum seviyede kullanlmasn salayacak enerji politikalarnn
uygulanmasn gerekli klmaktadr.

Sanayileme, tarm ve biliim sektrlerinde yaanan gelimeler, gndelik
yaamn giderek makinelemesi dolaysyla da kendini aa karan teknolojileme
sreci ve hzl nfus art; artan oranda elektrik enerjisi ihtiyacnn yaanmasna neden
olmaktadr. yle ki; Trkiyenin Dokuzuncu Kalknma Plannda 2007 ile 2013 yllar
arasnda elektrik talebinde ylda ortalama %8,1 orannda art ortaya kaca
ngrlmektedir. Bylesi bir art ise; yenilenebilir, dk maliyetli, gvenli ve evreye
en az zarar veren alternatif enerji kaynaklarnn gelitirilerek kullanlmasn zaruri hale
getirmektedir. Yeil enerji olarak tanmlanan ve su, biyoktle, rzgar ve gne olarak
rneklendirilebilecek bu enerji kaynaklar ierisinde; Trkiye asndan corafi konumu
nedeniyle en avantajl olannn hidroelektrik olduu ifade edilebilir.

DSnin 2005 yl verilerine gre; hidroelektrik enerji potansiyeli 127.381 GW
h
olan
lkemizin, 2004 yl sonu itibariyle kurulu hidroelektrik santrallerinin kapasitesi yalnzca
12.654 MW olarak saptanmtr. Dolaysyla, enerji arznda; petrol ve doalgaz gibi
da bamll krkleyen kaynaklardan ziyade, gerekli nlemler alnarak uyguland
takdirde evreye dost olduu kadar lkemizin enerji kaynaklar bazndaki gcnden en
st dzeyde faydalanmay da salayacak hidrolektrik enerjiyi kullanmak; artan elektirik
talebini karlama noktasnda gl bir zm yolu olarak grnmektedir.

Zeynep enerji Elektrik retim A.. tarafndan Nevehir ili Avanos ilesi snrlar
ierisinde, Kzlrmak zerinde yaplmas ve iletilmesi planlanan Avanos Reglatr
ve Cemel HES Projesi; ylda toplam 73,95 GW
h
elektrik enerjisi retimi
gerekletirmeyi amalamaktadr. Bu balamda proje; enerji alannda ithalat minimize
ederek, yerli ve yenilebilir enerji kaynaklarndan azami lde faydalanmay hedefleyen
lkemizin giderek artmakta olan yeterli, gvenilir, kaliteli, ekonomik ve evreye uyumlu
elektrik ihtiyacnn bir ksmn karlayarak ulusal geliime katk salama noktasnda;
sosyal ve ekonomik bazda ortaya kabilecek risklere ynelik gerekli tedbirleri ald
takdirde, nemli bir adm olarak grlebilir.

ED RAPORU
178

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda arazi hazrlk ve inaat
aamalarnda 80 kiinin, iletme aamasnda ise yaklak 15 kiinin istihdam edilecei
belirtilmektedir. Dolaysyla projeden arazi hazrlk ve inaat aamasnda hemen
hemen 320 kiinin, iletme aamasnda ise yaklak 60 kiinin dolayl olarak fayda
grecei anlamna gelebilir.

alacak vasfsz personel ile daimi personellerin istihdamnn, mmkn
olduunca yrede yaayanlar arasndan seilecei projenin; inaat ve montaj
ilemlerinin tamamlanma sresinden sonra iletme sresinin toplam 49 yl olarak
planland dikkate alndnda; yre ekonomisi iin bir katk olarak grlmesi uygun
olur.

Dier taraftan; projenin iletmeye geerek enerji retmeye balamasyla birlikte,
Nevehir ili ve civarnda yeni yatrmlarn gerekleme durumu ortaya kacaktr ki; bu
da yre insan iin yeni istihdam olanaklar anlamna gelmesi nedeniyle, uzun vadeli
ikincil bir katk olarak deerlendirilebilir.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda kurulacak olan tesislerin
inaatnda kullanlacak beton malzeme ve inaat malzemelerinin tamamna yakn bir
blm ile makine ve ekipmanlarn yredeki ilgili tesislerden satn alnarak
karlanaca; inaat almalarnda yararlanlacak olan i makineleri ve aralar iin
gerekli akaryakt ve madeni ya gereksinimi ile istihdam edilecek personelin teknik,
sosyal, gndelik ihtiyalarnn ile ierisinden temin edilecei projenin; bu balamda
yredeki ekonomik faaliyetlere bir ivme kazandraca sylenebilir.

Avanos Reglatr ve Cemel Projesinin zelde Avanos, genel olarak ise
lkemizde yaratabilecei olumlu etkilere ilikin olarak yukardaki paragraflarda
detaylandrlan yorumlamalar; projeye dair halk bilgilendirmek ve bu erevede gr
ve nerilerini almak amacyla 18.06.2013 tarihinde Avanos Belediyesi Toplant
Salonunda ED srecinde Halkn Katlm Toplants dzenlenmitir.

Hidroelektrik santral kapsamnda yaplacak olan tesislerin ve destek nitelerinin
inas srasnda, yredeki insanlar ile alanlarn can gvenliini en st dzeyde
tutacak tedbirlerin alnp uygulanmasna zellikle ve zenle dikkat edilmelidir. Bu
amala; projeyle ilgili olarak yaplacak almalar iin gerekli eitimi alm kimseler
grevlendirilecek, alanlar i kazalar konusunda eitilecek ve koruyucu ekipmanlarla
grevlerini yerine getirmeleri salanacak, alma sreleri iinde ksa molalar verilerek
konsantrasyon kayb nlenecek, i makinelerinin kullanm srasnda vatandalarn
makinelerin yaknna yaklamalarna izin verilmeyecek ve sahaya girmelerini
engelleyici ikaz levhalar aslacak, kullanlacak aralarn periyodik olarak teknik kontrol
ve bakmlar yaptrlacak, patlayclarn kullanlmas durumunda evre emniyetine ilikin
gerekli artlar yerine getirilecek, inaat almalar yre halknn gerek tarlalaryla
gerekse dier ky, il ve ilelerle ulamna engel olmayacak biimde srdrlecek ve
tm bu hususlarda ilgili mevzuat hkmlerine gre hareket edilecektir.

te yandan; proje dhilinde yaplacak almalar sebebiyle flora ve faunaya
verilebilecek zarar konusunda alanlar bilgilendirilerek yrenin ekosisteminde
oluabilecek tahribatn minimize edilmesine allacaktr.

Bahsedilen btn bu uyarlarla ilgili olarak proje iin hazrlanan ED Raporunda
gerekli nlemlerin alnaca taahht edilmitir ki; bu; lm, sakatlk gibi ciddi kayplarla
sonulanabilecek kazalarn riskini en aza indirmek bakmndan son derece nemlidir.

Dier taraftan proje; yrede, inaat aamasnda makine ve ekipmanlarn
kullanmndan kaynakl grlt oluumuna neden olabilir. Bu durumda; hem faaliyet
ED RAPORU
179

alannda alanlarn hem de en yakn yerleim yerlerinde ikamet eden kiilerin
grltden etkilenmemeleri iin gerekli dzenlemelerin yaplmas ve ilgili ynetmelik
hkmlerine uyulmas salanacaktr. Ayrca yerleimlerin kulland ime ve kullanma
suyu kaynaklarna zarar verilmeyecek, tozuma konusunda da gerekli hassasiyet
gsterilerek yre halk madur edilmeyecektir.

Sonu olarak; yaplmas planlanan Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi;
sahip olduu olanaklar erevesinde lkemizin giderek artmakta olan elektrik
ihtiyacnn karlanmasna katkda bulunmas; vasfsz personel ile daimi personel
olarak ngrd alan says ile yapmnn gerekletirilecei yrede istihdam
yaratmas; inaat malzemesi, i makineleri ile aralarn akaryakt ve madeni ya
gereksinimi ve bakm ve onarm ilemleri ile istihdam edilecek personelin teknik-sosyal-
gndelik ihtiyalarn bulunaca ile iinden karlayarak yre ekonomisine katk
salama potansiyelleri tamas bakmndan, olumlu sosyo-ekonomik etkilere ve
pragmatik fonksiyonlara sahiptir.

Bu balamda, enerji elde etmek iin su kaynaklarn gelitirme ve kullanma
amacnda olan Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesinin; lkemizin sosyal ve
ekonomik bakmdan kalknmasnn gerekletirilebilmesi iin sanayici ve dier kullanc
kesimlerin ihtiyac olan elektrik enerjisinin yerinde, zamannda ve kesintisiz biimde
salanmas gereklilii gz nnde bulundurulduunda; bir katk olduu sylenebilir.

V.3.2. evresel fayda-maliyet analizi,

Brt hidroelektrik enerji potansiyeli, lkemiz iin 433 milyar kWh/yl olup, bu
rakam dnya toplam potansiyelinin yaklak % 1idir. Avrupadaki toplam hidroelektrik
kapasite iinde ise Trkiyenin pay % 16dr. Gelecekte teknik ynden
deerlendirilebilir hidroelektrik enerji potansiyeli olan 216 milyar kWh/yln yksek bir
oranda kullanm mmkn olabilecektir. 2009 yl itibariyle DS tarafndan tespit edilen
ekonomik hidroelektrik enerji potansiyelimiz yaklak 130 milyar kWh'dr. lke
genelinde henz etd yaplmam 1-30 MW aras kk hidroelektrik tesislerden 10-
15 milyar kWh mertebesinde ilave elektrik enerjisi retilebilecei dnlmektedir.
Ayrca nehir havzalarnda yaplan almalarn gncel ekonomik kriterler erevesinde
yeniden deerlendirilmesi sonucunda teknik olarak yaplabilir bulunan birok projenin
ekonomik olarak yaplabilir yatrmlara dntrlmesiyle ekonomik hidroelektrik
potansiyelin 170-180 milyar kWh mertebesine ykselmesi beklenilmektedir.
(11)

2009 sonu itibariyle lkemizde 208 adet HES iletmede bulunmaktadr. Bu
santrallar yaklak 14.300 MWlk bir kurulu gce ve toplam ekonomik potansiyelin %
38ine karlk gelen yaklak 50.000 GWhlk yllk ortalama elektrik retim kapasitesine
sahiptir.

Hidroelektrik santrallerin retimi, ya koullarna baml olduundan her yl
toplam retim iindeki pay deiim gstermektedir. Elektrik enerjisi retiminde; fosil ve
nkleer yaktl termik ve doalgazl santraller yannda hidroelektrik santrallerin
yenilenebilir ve puant alma gibi iki nemli zellii mevcuttur.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi iin yaplan ekonomik
deerlendirmeler srasnda projenin ekonomik deerlendirme periyodu 49 yl olarak
kabul edilmitir. Projenin fayda-maliyet hesaplar sonucu ortaya kan yllk faydalar,
yllk giderler, gelir-gider analizleri, i karllk oran ve duyarllk analizleri raporun Blm
III.3. blmnde sunulmutur.

11
Kaynak: Yenilenebilir Enerji Genel Mdrl, www.eie.gov.tr
ED RAPORU
180

Avanos Regltr ve Cemel HES Projesinin iletmeye gemesiyle beraber,
Trkiyede retilen mevcut yenilenebilir ve temiz enerji miktarna ylda toplam 73,95
GWh ile nemli bir katkda bulunacaktr.

Projenin evresel faydalar u ekilde sralanabilir:

- lkenin yenilenebilir kaynaklarn kullanyor olmas,
- na edilecek reglatr yardmyla suyun herhangi bir glet oluturmadan
santrale iletilmesi, bylece mevcut ekoloji ve arazi kullanmna nemli
etkilerin olmamas,
- Suyun kontroll bir ekilde iletilmesi, bylece sel ve taknlarn
engellenmesi,
- Proje alan ve evresinde yer alan yollarn iyiletirilmesi.

Projenin balca maliyetleri ise u ekilde sralanabilir:

- Projenin arazi hazrlk ve inaat dneminde oluacak grlt, titreim ve
toz emisyonu,
- Arazi hazrlk ve inaat dneminde Kzlrmak ekosistemi zerinde
olabilecek etkiler,
- Doal yaamn gereklilii iin reglatrlerde yaplacak balk geitleri,
- Kaz Fazlas Malzeme Alanlarnda alnacak nlemler,
- Projenin evreye olabilecek etkilerine kar raporda belirtilen nlemlerin
maliyeti.

Projenin iletmeye gemesiyle beraber, ylda toplam 73,95 GWh enerji retilirken
projenin gerek arazi hazrlk ve inaat, gerekse iletme aamasnda evreye olas
etkileri ED Raporunda belirtilen tedbirler alnarak en aza indirilecektir.

V.3.3. Projenin gereklemesine bal olarak sosyal etkilerin
deerlendirilmesi. (Proje Alan ve Etki Alanndaki tarm, hayvanclk, balklk,
arclk vb. faaliyetlere etkileri, projenin inas ve iletmesi aamasnda alacak
insanlar ile yerel halk ilikileri, bunlarn insan yaam zerine etkileri ve Sosyo-
Ekonomik Adan Analizi, uygulamaya geirilecek sosyal sorumluluk projeleri)

Tesis edilmesi planlanan Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesinin bir takm
sosyal etkileri bulunmaktadr. Daha nce belirtildii gibi sosyal etki deerlendirmesinin
temel amac projenin insanlar/topluluklar nasl etkileyeceini analiz etmek, negatif
etkileri nlemeye yardmc olmaktr. Sosyal etkileri tanmlamak karmak ve kompleks
bir sretir. Adamsa (2000) gre, sosyal etki, sosyal organizasyonlarn veya tek tek
bireylerin veya gruplarn hayatlar zerinde etki olarak tanmlanabilir. The Guidelines
and Principles for Social Impact Assessment adl kitapta, sosyal etki u ekilde
tanmlanmtr: nsanlarn yaamn, iini, elenmesini, birbiri ile olan iliki trn,
gereksinimlerini karlamak iin rgtlenme biiminde bir deiime neden olan kamu
veya zel eylemin sonucu olan her ey sosyal etkidir. Kavram ayn zamanda
bireylerin kendilerini ve yaadklar toplumu merulatran deer, inan, bilgi ve
normlar deitiren kltrel etkileri de ierir.

Gnmzde yaplan almalarda ortaya kabilecek tm etkiler dikkate alnmaya
allmaktadr. Sosyal ve evresel etkiler deerlendirilirken dorudan-dolayl, ksa
dnem-uzun dnem, planl-plansz, bilinen-bilinmeyen, amal-amasz, grnen-
grnmeyen tm etkiler dikkate alnmaldr. Baz durumlarda toplumun tm kesimi, baz
durumlarda ise toplumun belirli kesimi etkilenebilir. Baz etkiler uzun sre grnmez
kalabilir.
ED RAPORU
181

Geleneksel fayda-zarar analizi sadece ekonomik terimlerle yaplmaktayd ancak
gnmzde bu deerlendirme daha geni ereve iinde yaplarak, etkilerin tm ynleri
anlalmaya allmaktadr. Ayn zamanda deerlendirmeler sadece bir sektr baznda
deil tm sektrlerle karlkl etkileim iinde deerlendirilmeye allmaktadr.

Bu konudaki tartmalar u ekilde zetlenebilir:

- Projenin sosyal etkileri nelerdir?
- Bu etkiler mevcut gruplar arasnda nasl dalmaktadr?

Bu blmde sadece ortaya kabilecek sosyal etkilerin bir deerlendirmesi
sunulmaktadr ve dier etkiler ilgili blmlerde incelenmektedir.

Projenin olabilecek potansiyel sosyal etkileri Tablo V.3.3.1de zetlenmektedir.

Tablo V.3.3.1. Projenin Potansiyel Sosyal Etkileri

Etki Alanlar Potansiyel Etki
Demografik
G - Yapm aamasnda alacak kiilerin yreye gelmesi
Kamulatrma
- Gelir kayb
- Yoksullama
- Sosyal ve psikolojik sorunlar
- Kamulatrma bedelinin yetersiz olmas veya iyi
deerlendirilmemesi
Ekonomik
olanaklar - Yapm aamasnda ksa dnemli i olanaklar
- Yapm aamasnda yre halkna dolayl i olanaklar
- letme aamasnda i olanaklar
Tarmsal alanlar - Srekli/geici olarak tarmsal alanlarn kullanlamamas ve
gelir kayb
- Tarmsal rnlerin geici olarak elde edilememesi
Altyap ve doal kaynaklar
- Altyapnn ve doal kaynaklarn geici olarak
kullanlamamas
- zellikle yapm aamasnda yollarn ve baz altyap
olanaklarnn gelitirilmesi
Sosyo-kltrel
- Projeyi savunanlar ve kar olanlar arasnda atma
(conflict) olasl
- Yapm aamasndaki aktivitelerden yerel halkn rahatsz
olmas
Grlt, trafik ve gvenlik
- antiye ve inaat ile ilgili grsel etki
- Grlt
- naat aamasnda trafiin artmas
- Aktivitelerin yarataca gvenlik sorunlar

Projeden Etkilenen Kiiler

Birok aratrmac projeden etkilenen kiileri/gruplar farkl olarak
tanmlamaktadr. Ancak etkilenen gruplar/kiiler incelendiinde, olaslklarn olduka
fazla olduu grlmektedir. Adamsn (2000) belirttii gibi ilgili veya etkilenen gruplar,
bir proje ile ilgili tm kazanan ve kaybeden kiileri/gruplar kapsar. Bu gruplar
heterojendir. Proje alannda yaayan haneler projeden etkilenen kiiler olarak
deerlendirilebilir.

Projenin neden olabilecei dnlen sosyal etkileri aada detayl olarak
deerlendirilmektedir:

ED RAPORU
182

Demografik Etkiler

Projenin yapm aamasnn balamasyla igcne duyulan ihtiya artacaktr ve
bu nedenle i arayan kiilerin yreye gelmesi muhtemeldir. Projenin yarataca i
olanaklarnn snrl olduu dikkate alnrsa mevcut yap zerinde ok byk bir etkinin
olmas beklenmemektedir. Aadaki demografik deiimlerin olaca tahmin
edilmektedir:

Geici iilerin mevcudiyeti: Projenin koullarna bal olarak yapm aamasnda
geici ilere ihtiya duyulabilir. Trkiyedeki yksek isizlik oran dikkate alnrsa proje
alanna baz isiz kiilerin gelmesi doal bir sonutur.

Kamulatrma

Elde edilen verilere gre, proje iin baz alanlarn kamulatrlmas gerekmektedir.
Kamulatrma ile beraber baz haneler tarm yaptklar alanlar veya meyve bahelerini
kaybedebileceklerdir. Bu durum gelirlerini dorudan etkileyecei iin byk nem
tamaktadr.

Ekonomik Etkiler

Projenin gerekletirilmesi yredeki ekonomik aktiviteleri birok ynden
etkileyebilir. Daha nce birok defa belirtildii gibi yrede isizlik en nemli sorunlardan
biridir. Avanos Reglatr ve Cemel HESin yapm ve iletme aamasnda i talebi
olaca sylenebilir. Mmkn olduu oranda yrede yaayanlara i salanmas, yrede
yaayan isizler iin olumlu bir etki salayaca aktr. Ayrca yeni i olanaklarnn
yaratlmas ekonomiyi canlandrabilir.

Sosyokltrel Etkiler

Proje, toplumda bir arada yaayan insanlarn ilikilerini birok ynden
etkileyebilir. Yreye dardan gelecek alanlar ile yrede yaayanlar arasnda baz
sorunlar kabilir. Yreye farkl yerlerden gelen birok kiinin olmas su, kltrel
farkllklarn neden olduu honutsuzluklar dhil olmak zere farkl birok soruna neden
olabilir.

Grlt, Trafik ve Gvenlik

Grlt ve trafiin etkisinin neler olaca hakknda evre deerlendirmesi daha
fazla bilgi salayacaktr. alan iiler ve yre halk zellikle inaat aamasnda trafik
ve dier aktivitelerin yaratabilecei gvenlik sorunlarndan etkilenebilir. Bunun iin
gerekli nlemlerin alnmas yeterli olacaktr.

Altyap ve Doal Kaynaklar

Yre halk eitli nedenlerle nehirden yararlanmaktadr. Faaliyet dolaysyla
kesintiye uramas muhtemel olan su miktarnn yre halknn ihtiyacnn karlayacak
dzeyde braklmas salanmaldr.

Olumsuz etkilerin neler olduu tespit edildikten sonra ynetim ve sosyal eylem
planlar gelitirilerek, bunlarn nasl nlenecei veya minimuma indirgenecei
aklanmaldr. Buna ek olarak izleme komitesi oluturularak proje ile ilgili aktivitelerin
izlenmesi gerekmektedir.
ED RAPORU
183

BLM VI

LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA
OLABLECEK VE SREN ETKLER VE BU
ETKLERE KARI ALINACAK NLEMLER
ED RAPORU
184

BLM VI: LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABLECEK VE
SREN ETKLER VE BU ETKLERE KARI ALINACAK NLEMLER

VI.1. Arazi Islah ve Reklamasyon almalar,

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santrali Projesi iin ED Olumlu
karar alnmas durumunda; projenin ekonomik mr boyunca kullanlabilirliini
salamak amacyla, ekipmanlarn dzenli olarak bakmlarnn yaplmas ve iletme
mr dolan ekipmanlarn yenilenerek yeniden iletmeye alnmas salanacaktr.
Projenin lisans sresi sonunda gnn artlarna gre, iletmede yaplabilecek
revizyonlar ile proje tekrar enerji amal kullanlabilir.

Proje alann ve tesislerinin benzer amalar iin tekrar kullanlmas
planlandnda, projenin iletildii 49 yl boyunca ekosisteme verdii etkilerin
incelenmesi ve bugnk mevcut artlardan farknn ortaya kartlmas ve yeni
nlemlerin oluturulmas noktasnda yeniden evresel etki deerlendirme
almalarnn yaplmas uygun olacaktr.

letme tamamen faaliyete kapandktan sonra niteler sklerek arazi slah
yaplacaktr. Tesislerin kaplad alanlarda eski haline getirme (reinstatement)
uygulamalar kullanlarak doal peyzaj dzenlemeleri yaplacaktr. Bu dzenlemeler
iletme sonras iin dnemin koullar (arazi, iklim, jeomorfolojik koullar vb.) gz
nnde bulundurularak hazrlanacak olan peyzaj onarm ve rehabilite projeleri ile
planlarna uygun olarak yaplacaktr.

Ayrca, yaplacak rekreasyon ve slah almalarnda ama, sadece sahay
yeillendirmek olmayp kullanlan araziyi doal yapsna uygun hale getirmek ve faaliyet
sonras en uygun amala kullanlmasn salamaktr. Bu kapsamda temel ama doay
onarp, eski haline yakn bir yapya kavutururken ayn zamanda yakn evrede yer
alan halkn sosyo-kltrel ve ekonomik ihtiyalarna bal arazi kullanm snflarn
alana kazandrmak olmaldr.

VI.2. Mevcut Su Kaynaklarna Etkiler,

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi, iletmeye kapatldktan sonra
Kzlrmak kendi mecras ierisinde akmaya devam edeceinden, mevcut su
kaynaklarna olumsuz bir etki beklenmemektedir.

VI.3. Olabilecek Hava emisyonlar,

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi, iletmeye kapatldktan sonra
herhangi bir hava emsiyonunun olumas beklenmemektedir.
ED RAPORU
185

BLM VII

PROJENN ALTERNATFLER
ED RAPORU
186

BLM VII: PROJENN ALTERNATFLER (Bu blmde yer seimi,
teknoloji, alnacak nlemler, alternatiflerin karlatrlmas ve tercih sralamas
belirtilecektir.)

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral Projesi ilk olarak Molu Enerji
retim A.. tarafndan 2007 ylnda EPDKdan enerji retim lisans alnarak 1 adet
reglatr (Avanos Reglatr) ve 3 adet santral olacak ekilde projelendirilmi olup;
reglatrde tutulan Kzlrmak sular iletim kanallar vastasyla srasyla Cemel-I,
Cemel-II ve Cemel-III hidroelektrik santrallerine drlerek enerji retimi
tasarlanmtr.

Projenin Zeynep Enerji Elektrik retim A..ye devrinden sonra gerek ekonomik
gerekse de evresel anlamda (arazi kullanm artlar, kamulatrma ihtiyalar, evresel
faktrler gibi koullar sebebiyle) daha yaplabilir proje formlasyonu iin proje
gzerghnn ve yardmc nitelerin yeniden dzenlenmesi zorunlu hale gelmitir.

Zeynep Enerji Elektrik retim A.. tarafndan projelendirilen ve bu rapora konu
olan Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III HES Projesi (Revize Proje) eski projeye
nazaran alan kullanm ve doal hayatn devam konusunda daha evrecidir. Bununla
birlikte kurulu g (21,6 MW
m
/ 21,4 MW
e
) , retilecek toplam enerji miktar (73,95
GWh) ve Kzlrmakn enerji retim amal kullanlacak kotlar (921,50 m 903,50 m)
asndan eski projeden hibir fark yoktur. Dolaysyla ayn yerde ok daha az evresel
etki yaratlarak ayn miktarda enerji elde edilmi olacaktr.

Hidroelektrik santralleri trbinden geirdii suyu sadece enerji retimi amacyla
kullanr ve yine nehir yatana brakr. Bu nedenle Hidroelektrik santraller enerji
retirken retim kaynan sadece kullanan ama tketmeyen ender enerji tesisleridir.
Bu su daha sonra baka amalarla da kullanlabilir. Bu tesislerin tkettii hibir doal
kaynak yoktur. Hidroelektrik enerji santrallerinin yenilenemeyen enerji kaynaklarn
kullanan santrallere gre baz avantajlar aada listelenmitir:

- Hidroelektrik enerji tesislerinin iletme ve bakm giderleri dktr, fiziki mrleri
uzundur.
- Hidroelektrik enerji kayna yerli ve yenilenebilir olup alternatiflerinden ok daha
evre dostudur.
- Hidroelektrik enerji deiken olan enerji talebine uyum salayabilme zelliine
sahiptir.
- Hidroelektrik soluduumuz havann kalitesini artrr.
- Hidroelektrik gelimeye nemli derecede katk salar.
- Hidroelektrik bugn ve yarn iin temiz ve ucuz enerji demektir.
- Hidroelektrik srdrlebilir kalknma iin temel bir aratr.

Fosil yakt kullanan santrallerin aksine, hidroelektrik santrallerin inaat saha
almalar, hidrolik almalar ve evresel etki deerlendirmesi iin uzun sre
gerekmektedir. Bir hidroelektrik santrale en uygun yeri ve iletme rejimini belirlemek
iin 49 yllk ya da daha uzun zamana ait hidrolojik veriler gerekmektedir. Kmr ya da
gaz yakmal termik santraller genellikle yakt kaynana ya da ulam yollarna yakn
olarak ina edilirler. Fosil veya nkleer enerji santralleri gibi yaktla iletilen tesislerin
aksine, ekonomik bir hidroelektrik santral kurulabilecek yerlerin says snrldr; yeni
alanlar yerleim yerlerinden uzakta kalmakta, bu nedenle olduka uzun iletim hatlar
gerektirmektedir.

Bununla birlikte Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi (Revize Proje)
Kzlrmakn 921,50 m ile 903,50 m kotlarndaki hidroelektrik potansiyel
deerlendirilmesi amacyla tercih edilmitir.
ED RAPORU
187

BLM VIII

ZLEME PROGRAMI
ED RAPORU
188

BLM VIII: ZLEME PROGRAMI

VIII.1. Faaliyetin inaat iin nerilen izleme program, faaliyetin iletmesi ve
iletme sonras iin nerilen izleme program ve acil mdahale plan, evre
Ynetim ekibi,

Kurulmas planlanan Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III HES Projesinin inaat
ve iletme aamalarnn olumlu ve olumsuz, biyo-fiziksel ve sosyo-ekonomik etkileri
ED almalar kapsamnda incelenmitir. Buna ek olarak; faaliyetin Trkiyede
yrrlkteki kanun ve ynetmeliklere uygunluunun salanmas ve projenin evre ve
insan salna etkilerinin minimuma indirgenmesini salamak amacyla evre
Ynetim Plan kolaylatrc olarak nem arz etmektedir. Bylece, projeyle ilgili etki
azaltc nlemler, onaylanm planlar, izin, koul ve gerekleri dikkate alarak hazrlanan
ED Raporunda belirtilen dikkat edilmesi ve uyulmas gerekli konular ve taahhtler ile
uyum tam olarak salanm olacaktr.

2872 sayl evre Kanunu kapsamndaki 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmeliinin
18. maddesi gereince evre ve ehircilik Bakanlndan ED Olumlu Karar alnan
projelerin inaat, iletme ve iletme sonras dnemlerinde, evresel izleme ve
denetleme ileri, konusunda uzman mhendisler ve proje yatrmna uygun uzmanlar
tarafndan yrtlecei belirtilmekte olup, ynetmelik hkme gerei yerine getirilecektir.
Bu amala, gerek Trk evre Mevzuat, gerekse IFC Genel ve Sektrel Klavuzlar,
Performans Standartlar ve Ekvator Prensipleri gibi uluslar aras finans kurulularnn
standartlar ve ED Raporuna bal olarak, evresel nem tayan etkilerle ilgili
konular kapsayacak bir evre Ynetim Plan (YP) hazrlanm ve projede
uygulamaya konulacaktr. Faaliyetin izlenmesi ile ilgili olarak hazrlanan YS; arazi
hazrl ve inaat dnemi, iletme dnemi ve iletme sonras dnem olmak zere 3
balkta irdelenmitir.

evre Ynetim Plannn amac, yukarda bahsi geen dnemlerde oluacak
evresel etkileri belirlemek zere evresel koullar ile ilgili verilerin deerlendirilmesi
olup, bu dnemlerdeki almalarn ilgili ynetmelikler ile uyumunun salanmas ve
evre zerine etkilerinin en aza indirilmesi amacyla projenin hava emisyonlar,
atksular, grlt, atklar, hafriyat, izinler vb. iletim uygulamalar izlenecektir. Bunun
yan sra dzenlenen evre Ynetim Plan ile inaat ve iletme aamalarnda evre
konularnda takip edilecek hususlar iin kurumsal yap kurulacaktr. Projenin tm
aamalarnda evre Ynetim Plan ile ulusal mevzuat ve finansal kurulularn
klavuzlarna gre alnacak tedbirlerin nasl, ne zaman ve kim tarafndan uygulanaca
belirlenerek yre halknn, resmi kurulularn ve sivil toplum rgtlerinin proje hakknda
bilgi edinmeleri salanacaktr.

Projenin tm aamalarnda, raporda yer alan tm taahhtler, faaliyet sahibi firma
tarafndan yerine getirilecek ve proje alan civarndaki evre halkna veya evreye
herhangi bir rahatszlk verilmemesini garanti altna almak firmann kendi sorumluluu
altnda olacaktr. Bu dnemde ED Raporunda belirtilen kstlamalar ve evresel nem
tayan etkilerle ilgili aada belirtilen konularda, firmann belirleyecei bir sorumlu
tarafndan izleme almas gerekletirilecektir.

ncelikle sz konusu projenin planlama, inaat ncesi, inaat, iletme ve iletme
sonras dnemlerinde yrtlecek almalardan kaynakl evresel etkiler ve bu
etkilerin nlenmesi ya da evreye zarar vermeyecek lde en aza indirilmesi iin
alnacak azaltc nlemler ve sorumlu ve yetkili kurum/kurulu, Tablo VIII.1.1de detayl
olarak anlatlmtr.

ED RAPORU
189

Ayrca proje iin uygulanacak zleme Plan (izlenecek parametreler,
parametrenin izlenecei yer, nasl ve ne zaman izlenecei ve sorumlu kurum/kurulu)
Tablo VIII.1.2de verilmitir.

Olas bir kaza durumunda yaplacak almalar ierir Acil Durum Mdahale Plan
Ek-14te verilmitir.
ZEYNEP ENERJ RETM AVANOS REGLATR VE CEMEL I-II-III HDROELEKTRK SANTRAL PROJES
190

Tablo VIII.1.1. nlemler Plan

AAMA KONU NLEM SORUMLULUK/YETK
Arazi
Hazrlk
ve naat
ncesi
Kamulatrma
Kamulatrma almalar kapsamnda zel mlkiyet sahipleri ile ncelikli olarak karlkl anlama
yoluna gidilecek, anlamazlk durumlarnda ise 05.05.2001 tarih ve 24393 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren 4650 sayl Kamulatrma Kanunu ve 4628 Sayl Elektrik Piyasas
Kanununun 5496 sayl kanunla deiik 15. madde c ve d fkralar gerei erevesinde
kamulatrma ilemleri gerekletirilecektir. 4628 sayl Elektrik Piyasas Kanununun 5496 sayl
kanunla deiik 15. madde c fkras gereince; kamulatrma ilemleri Enerji Piyasas Dzenleme
Kurulu (EPDK) tarafndan yrtlecek, verilecek olan kamulatrma karar kamu yarar karar yerine
geecek ve kamulatrlan tanmaz mallar tapu ktnde hazine adna tescil edilecektir.
- Zeynep Enerji Elektrik
retim A..

- EPDK
Tarm Alanlarnn Tarm D Kullanm
in zin
Proje kapsamnda kullanlacak tarm alanlarnn tarm d amala kullanlmas iin, 19.07.2005
tarih ve 25880 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren 5403 sayl Toprak Koruma
ve Arazi Kullanm Kanunu hkmleri gereince, Nevehir l Toprak Koruma Kurulunun uygun
gr alndktan sonra Gda, Tarm ve Hayvanclk Bakanlndan gerekli izinler alnacaktr.
retim A..
- Nevehir Gda, Tarm ve
Hayvanclk l Mdrl
Zemin Emniyetinin Salanmas
Proje kapsamndaki inaat almalar ncesinde; Mlga T.C. Bayndrlk skn Bakanlnn
03.05.2007 tarih ve 26511 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Afet Blgelerinde
Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelik hkmlerine uygun olarak yaplacaktr.
retim A..
Hafriyat Depolama ve Tama zni
18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Hafriyat Topra,
naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii" hkmlerine gre izinler alnacaktr.
retim A.
Reglatr Yerinde Mevcut Su
Kalitesinin Belirlenmesi
Projenin arazi hazrlk ve inaat almalarndan nce Avanos Reglatr ve Cemel HESleri
yerlerinde iletim kanallar ve reglatrler arasndaki memba ve mansap dikkate alnarak Yzeysel
Su Kalitesi Ynetimi Ynetmelii Tablo-5e gre su kalitesi lm ve deerlendirmesi yaplacaktr.
retim A..
- evre ve ehircilik l
Mdrl
Kayseri DS Blge Mdrlne
2006/27 Sayl Babakanlk Genelgesi
Kapsamnda Bavuru Yaplmas
Avanos Reglatr ve Cemel HES projesi kapsamnda yaplacak sanat yaplar ve kaz fazlas
malzeme alanlar ile ilgili Nevehir DS Blge Mdrlne sz konusu niteler ile ilgili gerekli
izinler alnacaktr.
retim A..

191


Arazi
Hazrlk
ve naat

Tarihi, kltrel ve arkeolojik varlklar
Projenin uygulama aamasnda (arazi hazrlk ve inaat) herhangi bir kltr ve tabiat varlna
rastlanlmas durumunda almalar derhal durdurularak en yakn Mze Mdrlne veya Mlki
dare Amirliine, 5226-3386 sayl yasalar ile deiik 2863 sayl Yasann 4.maddesi gereince
haber verilecektir.
retim A..
- Taeron Firma
- Mze Mdrl,
- Koruma Blge Kurulu
Mdrl
Hafriyat almalar
Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda, genel toplamda yaklak 59.775 m
3
kaz
yaplacaktr. Bunun yaklak 23.500 m
3
dolgu ilemlerinde deerlendirilecek, geriye kalan yaklak
36.275 m
3
kaz fazlas malzeme stok sahalarnda depo edilecektir.

Depolanacak bu kaz fazlas malzemenin bir ksm mevcut yollarn iyiletirilmesinde, alt ve st dolgu
malzemesi olarak kullanlacaktr.

Kullanlamayacak nitelikte olan malzemeler ise proje alannn mcavir alan snrlar dnda kalmas
nedeniyle, proje kapsamnda kurulacak antiye ve kaz fazlas malzeme stok sahalar datlmadan,
gerekli tahkimatlar ile depolama alan evresi desteklendikten sonra, ekolojik dengeyi bozmayacak
ekilde depolanacaktr. Bu depolama ncesinde depo sahasnn ilk halinde mevcut olan bitkisel
toprak syrlp depolandktan sonra, yani dolgu sonrasnda alann zerine serilecek, bylece alann
eski grntsne yakn bir grnt oluturmas salanacaktr. Sz konusu depolama alanlarnn
yzey sularndan veya yamursularndan etkilenmemesi iin kafa hendekleri, kuaklama kanallar
vb. yaplacaktr.

Depo alanlarnn, dere yatan bozmayacak, derede yn deiiklii yapmayacak ekilde ve hafriyat
evreye dalmadan dzenli depo edilecektir. Hafriyat almalar esnasnda eve kesinlikle
malzeme atlmayacaktr. Fazla hafriyat malzeme eve ve dere yataklarna braklmayacaktr.
Kullanlacak kaz fazlas malzeme alanlarna malzeme depolanmadan nce gerekli tahkimat
yaplacak olup, herhangi bir ekilde dere iine girilmeyecektir ve derenin ak rejimi
bozulmayacaktr.
retim A..
Hava Emisyonlar
Arazi hazrlk ve inaat aamasnda oluacak olan toz emisyonlarnn minimuma indirilmesini
salamak amacyla; yol gzerghlarnda arazz ile sulama yaplacak, savurma yapmadan
doldurma ve boaltma ilemlerinin yaplmas salanacak, malzemelerin tanmas srasnda
aralarn zerinin branda ile kapatlacak ve malzemenin st ksmnn %10 nemde tutulacaktr.
retim A..

192


Arazi
Hazrlk
ve naat

Ara Emisyonlar
Aralardan kaynaklanacak emisyonlarn da minimuma indirgenmesi iin, 04.04.2009 tarih ve 27190
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol
Ynetmeliinin 7. Maddesi uyarnca; kullanlacak tm ara ve ekipmanlarn rutin kontrolleri
yaptrlarak bakm gereken aralar bakma alnacak ve bakmlar bitene dek almalarda baka
aralar kullanlacaktr. Ayrca Trafik Kanununa uygun ekilde almalar konusunda uyarlarak
zellikle ykleme standartlarna uygun ykleme yapmalarna dikkat edilecektir.
retim A..
Atksu
Dier antiye alanlarnda oluacak evsel nitelikli atk su ise; 19.03.1971 tarih ve 13783 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde
Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik uyarnca; szdrmasz olarak yaplacak fosseptik ukurunda
biriktirilecektir. ukurlar dolduunda, atk sular vidanjrler ile aldrlacaktr.
retim A..
- Avanos Belediyesi
Mdrl
Kat Atklar ve Ambalaj Atklar
Projede alacak personelden kaynaklanan evsel kat atklar, antiye olarak kullanlacak sahalar
ierisinde eitli noktalara yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacaktr. Konteynrlarda
biriktirilecek bu kat atklar ise belli periyotlarda proje alanna en yakn belediye olan Avanos
Belediyesi kat atk toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi salanacaktr.
Arazi hazrlama ve inaat almalarndan ise para demir, elik, sac, ambalaj malzemesi ve benzeri
kat atklar oluacak olup, bu atklarn miktar deiiklik gstereceinden bir miktar
belirlenememektedir. Ancak atklar hurda olarak toplanp, proje alan iinde uygun bir yerde depo
edilecek ve geri kazanm mmkn olan atklar yeniden kullanlacak ve/veya lisans alm geri
dnm firmalarna verilecektir. Arazi hazrlk almalar esnasnda meydana gelecek olan demir,
elik, sa vb. metal paralar, antiye alan ierisinde kurulacak, taban szdrmazl salanm ve
zerinde sundurma yap bulunan bir alanda muhafaza edilecektir. Geri kazanm mmkn olmayan
atklarn ise yine Avanos Belediyesi kat atk toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi
salanacaktr.
Proje kapsamnda oluacak kat atklarn (yemek art, vb.) 14.03.1991 tarihli ve 20814 sayl Kat
Atklarn Kontrol Ynetmelii Madde 18de belirtildii gibi denizlere, gllere ve benzeri alc
ortamlara, caddelere dklmesinin yasak olduu konusunda alanlar uyarlacaktr. Projenin tm
aamalarnda olumas muhtemel ambalaj ve ambalaj atklar; 06.11.2008 tarih ve 27046 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii
hkmlerine uygun olarak bertaraf edilecektir.
retim A..
- Avanos Belediyesi
- Lisansl Geri Dnm
Firmas
- evre ve ehircilik
Mdrl
Atk Ya
Arazi hazrlama ve inaat aamasnda alacak aralarn bakm, onarm ve temizlikleri proje
sahasnda yaplmayacak olup, en yakn yetkili servislerde ve/veya akaryakt istasyonlarnda
yaptrlacaktr. Ancak ara bakmlarnn zorunlu olarak proje sahasnda yaplmas sz konusu
olursa, bu durumda olumas muhtemel atk yalarn bertaraf iin 21.01.2004 tarih ve 25353 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii" hkmleri
uygulanacaktr.
retim A..
- Lisansl Geri Dnm
Firmas
- evre ve ehircilik
Mdrl

193


Arazi
Hazrlk
ve naat

Tbbi Atk, Tehlikeli Atk ve Dier
Atklar
Tesis ierisinde olumas muhtemel tbbi atklarn geici olarak depolanmas, tanmas ve bertaraf
edilmesi aamalarnda 22.07.2005 tarihli 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
giren Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmeliinde belirtilen ykmllklere uygun olarak hareket
edilecektir.
Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda olumas muhtemel tehlikeli atklar ise 14.03.2005
tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol
Ynetmeliinde belirtildii zere, srekli kapal olacak ekilde ve kimyasal reaksiyona
uramamasn salayarak geici olarak depolayacaktr. Geici olarak depolanan tehlikeli atklar
daha sonra evre ve ehircilik Bakanl tarafndan lisans alm firmalara teslim edilerek bertaraf
edilmesi salanacaktr. Bu kapsamda oluacak tehlikeli atklarn geici depolanmas, tanmas ve
bertaraf sresince lisansl aralar kullanlacak olup, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliine uygun olarak
hareket edilecektir.
Arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnca kullanlacak olan aralardan kaynakl kullanlm
ara lastikleri meydana gelebilecektir. Proje alan iinde olumas muhtemel mrn tamamlam
lastiklerin geri kazanm firmasna verilmesi salanacak olup, bu kapsamda 25.11.2006 tarih ve
26357 sayl mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak
hareket edilecektir. Ayrca proje kapsamnda kullanlacak yemekhanede oluacak bitkisel atk
yalarn bertarafnda 19.04.2005 tarih ve 25791 sayl Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii
hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir.
retim A..
- Lisansl Geri Dnm
Firmas
Mdrl
Grlt ve Titreim
Proje kapsamnda arazi hazrlk almalar ak sahada yaplacandan, grlt tedbirlerinin
alnmas olduka g olacaktr. Grlt, almalar sresince gn boyu deiiklik gsterecek
ancak almalar gndz (07.00-18.00) yaplacandan grlt oluumu snrlandrlm olacaktr.
Proje kapsamndaki almalarda, GDYYnin 9.maddesinde belirtilen kara yolu aralarnda
uyulmas gereken artlar ve 13. maddesinde ak alanda kullanlan ekipmanlarda uyulmas
gereken artlar dikkate alnarak, grlt oluumunu minimize etmek iin gerekli tedbirler
alnacaktr. Ayrca, proje alannda, inaat aamasnda meydana gelecek grlt konusunda
evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii"nin drdnc blmnde yer alan
antiye alanlar iin grlt kriterleri ile ilgili 23. Maddede belirtilen hususlara uyulacak ve trafik
muayeneleri, egzoz lmleri ve bakmlar yaplan aralar kullanlacaktr.
naat aamasnda makine ve ekipmanlarda meydana gelecek grltden alanlar koruyabilmek
ve gerektiinde; 23.12.2003 tarih ve 25325 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
Grlt Ynetmelii hkmleri gereince, iilerin grltye maruz kalmalar sonucu salk ve
gvenlik ynnden oluabilecek risklerden, zellikle iitme ile ilgili risklerden korunmalar iin
gerekli nlemler alnacaktr. naat aamalarnda makine ve ekipmanlarda alanlara; balk,
kulaklk veya kulak tkalar gibi uygun koruyucu ara ve gereler salanarak, alanlarn
grltden etkilenmemeleri salanacaktr. Bylece, almalarda makine ve ekipmanlardan
kaynakl oluacak grlt ve titreim seviyeleri alanlar rahatsz etmeyecek dzeye indirilmi
olacaktr. Ayrca ynetmeliklerin ngrd deerler yakalanarak, evreye verilecek grlt ve
titreim, minimum dzeyde tutulmu olacaktr.
retim A..
Mdrl
Personelin Konut ve Dier
Teknik/Sosyal Altyap htiyalar
Proje kapsamnda alacak personelin sosyal ihtiyalar (barnma, dinlenme, yemekhane vb.) proje
kapsamnda kurulacak antiye alanlarnda yer alan sosyal tesislerden temin edilecektir. Ayrca
ihtiya duyulmas halinde teknik ya da sosyal ihtiyalar, proje alan yakn evresindeki yerleim
birimlerinden, buralardan karlanamama durumunda ise Avanos ilesinden veya l Merkezinden
temin edilebilecektir. alan personel, Avanos lesi ve Nevehir lindeki salk merkezlerinden
faydalanabilecektir.
retim A..
- Taeron Firma

194


Arazi
Hazrlk
ve naat
Sal ve Gvenlii
Yap iyerlerinde alnacak asgari salk ve gvenlik artlarn ieren, alma ve Sosyal Gvenlik
Bakanl tarafndan kartlarak, 23.12.2003 tarih ve 25325 Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle giren Yap lerinde Salk ve Gvenlik Ynetmelii ve 11.01.1974 tarih ve 14765 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren ve Gvenlii Tz hkmlerine uygun olarak
inaat almalarnn yrtlmesi salanacaktr.
retim A..

letme

Atksu
letme aamasnda oluacak evsel nitelikli atksular, santral binas yaknnda kurulacak paket
atksu artma tesisinde artlacaktr. Paket atksu artma tesisinde artlacak olan sular ise, 31 Aralk
2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol
Ynetmeliinde verilen dearj kriterlerini saladktan sonra gerekli izinler alnarak en yakn alc
ortama dearj edilecektir.
retim A..
Mdrl
Kat Atklar ve Ambalaj Atklar
Projenin iletme aamasnda oluacak bu atklar; proje sahas ierisinde eitli noktalara
yerletirilen az kapal p bidonlarnda toplanacak ve belli periyotlarda Avanos Belediyesi kat atk
toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi salanacaktr.

HES iletmelerinde ambalaj atklarnn olumas sz konusu deildir. Ancak geri kazanm mmkn
olan ambalaj atklar olumas durumunda ise, Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii
erevesinde; santral alan ierisinde dier kat atklardan ayr olarak toplanacak ve ambalaj at
toplama lisansna sahip firma ile yaplacak szleme dhilinde firmaya teslim edilecektir.
retim A..
- Avanos Belediyesi
Mdrl
Atk Ya
Trafoda izolasyon yalar kullanlmaktadr. Tesiste byk apl arza durumlarnda, yaplacak ya
transferi ilemi srasnda, meydana gelebilecek kazalar sonucunda, ortama dklen veya taan
izolasyon ya zerine kum, akl veya tala gibi absorban dklerek ortama szmas nlenecek
daha sonra bu karm varillere alnarak depolanacaktr. Kullanlacak izolasyon yann yaklak
mr 25-30 yl arasndadr. Kullanm mrn tamamlam izolasyon yalarnn bertaraf ise, lisansl
bertaraf tesislerinde, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle
giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 2. Blm Madde 9da belirtildii ekilde
gerekletirilecektir. Atklarn bertaraf tesislerine tanmas lisansl tayc vastas ile yaplacaktr.
Bertaraf tesislerine aktarlncaya kadar Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 4. ve 5. blmlerde atk
yalarn tanmas ve depolanmas ile ilgili ngrlen artlar salanacak, iletme iindeki Atk
Yalarn Kontrol Ynetmeliinde belirtilen standartlara uygun olarak yaplm geici depolarda
depolanacaktr. Daha sonra ihale yolu ile evre ve ehircilik Bakanlndan lisans alm firmalara
satlarak deerlendirilecektir. Ayrca sz konusu izolasyon yalarnn depolanmas, tanmas ve
bertaraf esnasnda 27.12.2007 tarih ve 26739 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
giren Poliklorlu Bifenil (PCB) ve Poliklorlu Terfenil (PCT)lerin Kontrol Hakknda Ynetmelik ve
Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliine uyulacaktr.
retim A..
Mdrlg
Grlt
Projenin iletme aamasndaki tek grlt kaynaklar, santral binalarnn ierisindeki jeneratr ve
trbnler olacaktr. Santral binalar grlty izole edeceinden bina dna herhangi bir grlt
ulamas sz konusu olmayacaktr. Santral binasnda alacak personeller iin ise; grltnn ok
olduu alanlarda 23.12.2003 tarih ve 25325 sayl Grlt Ynetmeliinde belirtilen iilerin
grltye maruz kalmalar sonucu salk ve gvenlik ynnden oluabilecek risklerden, zellikle
iitme ile ilgili risklerden korunmalar iin alnmas gerekli nlemler alnarak, iilerin tesis
ierisindeki grltden etkilenmemeleri salanacaktr.
retim A..
Mdrl

195


letme
Doal Hayatn Sreklilii in
Braklacak Minimum Debi (Can Suyu)
Etek tipi santral projelendirildiinden iletme aamasnda cansuyu problemi yaanmayacaktr. Her
reglatrde de Ek-13te bulunan alma dahilinde balk geidi yaplacak ve doal hayatn
devam salanacaktr.
retim A..
- DS Blge Mdrl
Balk Geidi
Balklarn yaamnn srekliliinin salanmas, sucul ortamdaki doal dengenin bozulmamas ve
balklarn akarsuyun kaynana gidip gelmelerini salamak amacyla balk geidi yaplacaktr.
Reglatrlerde yaplmas planlanan balk geidi sayesinde balklarn su yatanda rahatlkla
ilerlemeleri salanm olacaktr. Reglatrlerde tutulan su herhangi bir ilemden geirilmeden direkt
etek tipi santrallerde elektrik retiminde kullanldktan sonra tekrar yatana geri verilecektir.
Dolaysyla suyun, projeden kaynakl bir kirlenmeye maruz kalmas beklenmemektedir.
retim A..
- Doa Koruma ve Milli
Parklar Genel Mdrl
- Gda, Tarm ve
Hayvanclk l Mdrl
letme
ve
letme
Sonras
Arazi Islah ve reklamasyon almalar
Proje kapsamnda reglatr, HES, antiye alanlar, kaz fazlas malzeme alanlarnn inaatlar
ncesi toplanan st toprak, inaat sonrasnda tesislerin evre dzenlemelerinde kullanlacaktr.
Tesis evrelerinde bitkilendirme almalarnn yan sra kalc erozyon nlemlerinin alnmas
gerekecektir. Islah almalarnda ise tesis evrelerine aa dikilip bitkilendirme yaplacaktr.
retim A..

Tablo VIII.1.2. zleme Program

AAMA
ZLENECEK
PARAMETRE
PARAMETRENN YER ZLEME METODU ZLEME SIKLII ZLEME NEDEN
KURUMSAL
SORUMLULUK

Arazi
Hazrlk ve
naat

Tarm Alanlarnn
Tarm D Kullanm
in zin
Proje nitelerinin tarm
arazisine tekabl etmesi
durumunda
Yazl izin ile naat ncesi
Tarm Alanlarnn Tarm D Amala
Kullanm in
retim A..
- Gda, Tarm ve
Hayvanclk l Mdrl
Peyzaj
naat almas yaplacak
sahalar
Fotoraf ve kamera naat ncesi
naat sonras yaplacak peyzaj
almalar iin
retim A..
Hafriyat Depolama
ve Tama zni
Kaz Fazlas Malzeme
Alanlar in
Yazl zin ile naat ncesi
Hafriyat atklar ile ilgili ynetmelik
gerei
retim A..
Mdrl
2006/27 sayl
Babakanlk
Genelgesi
kapsamnda Kayseri
DS Blge
Mdrl
grnn alnmas
Dere yataklarna
yaplacak her trl yap ile
sanat yaplarnda
Yazl bavuru ile naat ncesi
2006/27 sayl Babakanlk
Genelgesi gerei
retim A..
- DS Blge Mdrl

196

AAMA
ZLENECEK
PARAMETRE
KURUMSAL
SORUMLULUK

Arazi
Hazrlk ve
naat

Mevcut su kalitesinin
belirlenmesi
Cemel-I, Cemel-II ve
Cemel-III Reglatrleri
arasndaki memba ve
mansap dikkate alnarak
Akreditasyon ve Yeterlik
Sahibi Laboratuarlarda
lm ve Analiz
Yntemleri ile
Arazi hazrlk ve
inaat aamas
ncesinde 1 defa
Reglatr yerinde mevcut su
kalitesinin belirlenmesi

retim A..
Mdrl

Hava Kalitesi
naat sahalar, ulam
yollar kaz fazlas
malzeme depolama
alanlar, proje sahas
yaknndaki yerleim
yerleri
Gzlemsel, gerektiinde
toz lm ya da toz
rnekleyici (evre ve
ehircilik Bakanl
tarafndan yeterlilik
belgesi alm kurulular
tarafndan yaplacaktr.)
Toz emisyonunu
engelleyici nlemlerin
alnp alnmadnn
izlenmesi
Srekli ve ikyet
olduu durumlarda
evre ve alanlarn salnn
korunmas, SKHKKY
naat ekipmanlar
egzozlar
Egzoz lm cihazlar
Periyodik bakm
dnemlerinde
Egzoz Gaz Emisyonlarnn Kontrol
Ynetmeliine uyumluluun
salanmas
Kaz malzemelerinin
ve bitkisel topran
uygun depolanmas
ve kullanlmas
naat sahalar, ekipman
sahas ve depolama
alanlar
Grsel tetkik
naat almalar
sresince haftalk
Doal habitat zerindeki muhtemel
olumsuz etkilerin azaltlmas iin
alnan tedbirlerin izlenmesi, bitkisel
topran doal yapsnn korunmas
ve depo edilen bitkisel topran
inaat tamamlandnda yerine
konulmas
Yzey Sular
Proje alan ve
evresindeki su
yzeylerinde
Grsel Srekli
Hafriyat ve atklarn yzey sularna
atlmamasn salamak iin

197

AAMA
ZLENECEK
PARAMETRE
KURUMSAL
SORUMLULUK

Arazi
Hazrlk ve
naat

Kat Atklar ve
Ambalaj Atklar
naat alannda veya
antiye olarak kullanlacak
alanda
Gzlemsel
Gnlk veya iki
gnde bir
Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii,
Toprak Kirliliinin Kontrol
Ynetmelii, Ambalaj Atklarnn
Kontrol Ynetmeliine
uyumluluun salanmas

retim A..
Mdrl
Tbbi atklar ve
tehlikeli atklar
antiye alannda Gzlemsel Srekli
Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii
ve Tehlikeli Atklarn Kontrol
Ynetmeliine uyumluluun
salanmas
Dier Atklar (Lastik,
Ak, Bitkisel Yalar
vb.)
antiye Alanlarnda
Kayt Altna Alnarak,
Geri Kazanm Firmalarna
Verilme Durumu
Srekli lgili Ynetmelikler Gerei
Grlt
naat alanlar, kamyon
gzerghlar, patlatma
yaplacak yerlerin
yaknnda bulunan
yerleim yerleri, hassas
alanlarda ikayetin olmas
durumunda
Gzlemsel ve gerektiinde
grlt seviyesi lm
cihazlar ile yeterlilik alm
bir firma tarafndan.
ikayet olduu
durumlarda veya
hassas glgelerde
alma yaplan
sre zarfnda
evresel Grltnn
Deerlendirilmesi ve Ynetimi
(GDY) Ynetmeliine uyumluluun
salanmas
Hafriyat atklar naat alannda Gzlemsel Gnlk
Hafriyat Topra, naat ve Yknt
Atklarnn Kontrol Ynetmeliine
uyumluluun salanmas

-Nevehir l zel daresi
veya Orman Blge
Mdrl
retim A..
- Nevehir evre ve
ehircilik l Mdrl
- DS Blge Mdrl

Titreim
Patlatma yaplan yerlere
yakn yerleim yerlerinde
Titreim seviyesini lmek
amacyla kullanlan
titreim seviyesi lm
cihazlar
Farkl noktalarda
yaplan ilk
patlatmalarda
veya ikyetin
olduu durumlarda
Oluabilecek herhangi bir patlatma
riskini minimize etmek, cevre ve
alanlarn gvenliinin salanmas
ve evresel Grltnn
Deerlendirilmesi ve Ynetimi
(GDY) Ynetmeliine uyumluluun
salanmas

198

AAMA
ZLENECEK
PARAMETRE
KURUMSAL
SORUMLULUK

Arazi
Hazrlk ve
naat

Sal ve
Gvenlii
Proje alannn tamamnda Gzlem ve denetleme Gnlk
Kanunu ve Ynetmeliklerine
uyumluluun salanmas

retim A..
- Nevehir evre ve
ehircilik l Mdrl
- DS Blge Mdrl
Balk Geidi Reglatrlerde Gzlemsel
Balklarn g
dnemlerinde
Balk geidinin alp
almadnn kontrol
Can Suyu (Minimum
Debi)
Reglatr yerlerinde Gzlemsel Srekli
Doal yaamn devamlln
salamak iin
letme

Balk Geidi Reglatrlerde Gzlemsel
Balklarn g
dnemlerinde
Balk geidinin alp
almadnn kontrol

retim A..
- DS Blge Mdrl
- Gda, Tarm ve
Hayvanclk l Mdrl
retim A..
retim A..
Mdrl
Yzey Suyu Kalitesi
Cemel-I, Cemel-II ve
Cemel-III HES
mansabndan
Akreditasyon ve Yeterlik
Sahibi Laboratuarlarda
lm ve Analiz
Yntemleri ile
letmeye
Getikten Sonra 1
Kere
naat ncesi ile naat Sonras
Durumun Karlatrlmas
Peyzaj Tm proje sahasnda Gzlemsel Srekli
naat sonras tahrip edilen yerlerde
rehabilitasyon almalar ile doal
grnmn eski haline dndrlmesi
Atk Ya Trafoda Gzlemsel Srekli
Poliklorlu Bifenil (PCB) ve
Poliklorlu Terfenil (PCT)lerin
Kontrol Hakknda
Ynetmelik ve Atk
Yalarn Kontrol
Ynetmelii gereince
Atklar Proje nitelerinde Gzlemsel Srekli
Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii,
Toprak Kirliliinin Kontrol
Ynetmelii, Ambalaj Atklarnn
Kontrol Ynetmeliine
uyumluluun salanmas
Atksu
Proje sahasnda, paket
atksu artma tesisinde
Analiz ile 6 ayda bir
Su Kirliliinin Kontrol
Ynetmelii gerei

199

VIII.2. ED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda, Yeterlik Tebliinde
Yeterlik Belgesi alan kurum/kurulularn ykmllkleri bal altnda
belirtilen hususlarn gerekletirilmesi ile ilgili program.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi iin hazrlanan ED Raporuna ED
Olumlu belgesi verilmesinden sonra, proje sahibi ED yeterliliine sahip
kurum/kurululardan herhangi birine, yatrmn balang ve inaat dnemlerine ait
taahhtlerin yerine getirilip getirilmediini, yatrmn iletmeye geiine kadar proje
sahasna giderek, yerinde izleme kontroln yaptracaktr. Bu erevede, evre ve
ehircilik Bakanlnn belirledii izleme periyodlarna uygun olarak, 18.12.2009 tarih
ve 27436 sayl Resmi Gazetede yaymlarak yrrle giren Yeterlik Teblii Ek-4te
yer alan Nihai ED Raporu zleme Raporlar Formu DK yelerince belirlenecek
periyotlarda doldurularak evre ve ehircilik Bakanlna iletilecektir.

200

BLM IX

HALKIN KATILIMI

201

BLM IX: HALKIN KATILIMI (Projeden etkilenmesi muhtemel yre halknn
nasl ve hangi yntemlerle bilgilendirildii, proje ile ilgili halkn grlerinin ve
konu ile ilgili aklamalar)

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda yaplan halkn katlm
toplantsnn yeri ve saati konusunda Nevehir l evre ve ehircilik Mdrlnn
onay alndktan sonra, Halkn Katlm Toplantsnn halka duyurulmas iin toplantnn
yerini ve saatini ieren bir ilan Nevehirde yerel bir gazeteye (merkez ve ilelerde
yaynlanan) ve biri de ulusal dzeyde yayn yapan bir gazetede yaymlanmtr.

Planlanan Avanos Reglatr ve Cemel HES projesinin Halkn Katlm
Toplants mevzuat gerei btn almalar tamamlanarak, 18.06.2013 tarihinde saat
14.00te Nevehir ili, Avanos ilesi, Avanos Belediyesi Toplant Salonunda
dzenlenmitir.

Toplantya;

- Nevehir evre ve ehircilik l Mdrl
- evre ve ehircilik Bakanl
- DS 12. Blge Mdrl yetkilileri
- Zeynep Enerji Elektrik retim A.. yetkilileri,
- Yre halkndan katlm olmutur.

Toplantda katlmclara; proje ile ilgili aklamalarn yer ald ve PowerPoint
program kullanlarak projektr ile grsel bir sunum yaplmtr. Ayrca toplant sonras
katlmclar ile birlikte projenin planland alanlar etd edilmitir.

ekil IX.1. Halkn Katlm Toplantsndan Grnm I

202

ekil IX.2. Halkn Katlm Toplantsndan Grnm II

ekil IX.3. Halkn Katlm Toplantsndan Grnm III

203

BLM X

SONULAR

204

BLM X: SONULAR (Yaplan tm aklamalarn zeti, projenin nemli
evresel etkilerinin sraland ve projenin gereklemesi halinde olumsuz
evresel etkilerin nlenmesinde ne lde baar salanabileceinin belirtildii
genel bir deerlendirme, proje kapsamnda alternatifler aras seimler ve bu
seimlerin nedenleri)

Elektrik enerjisi tketimi, ekonomik gelimenin ve sosyal refahn en nemli
gstergelerinden biridir. Bir lkede kii bana den elektrik enerjisi retimi ve/veya
tketimi o lkedeki hayat standardn yanstmas bakmndan byk nem arz
etmektedir. Hzla gelien ve endstrileen bir lke olarak Trkiye, bugn kesintisiz,
kaliteli, gvenilir ve ekonomik enerji ihtiyac ierisindedir.

Dolaysyla Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral (HES) Projesi, 3
Mart 2001 tarihinde Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 4628 Sayl Elektrik
Piyasas kapsamnda retim irketi statsndeki Zeynep Enerji Elektrik retim A..
tarafndan yaplp iletilecek olup, Trkiyenin artan enerji ihtiyacn bir ksmnn
karlanmasna katk salayacaktr.

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral (HES) Projesi; Nevehir ili,
Avanos ilesinde Kzlrmak zerinde yer almaktadr. Proje alan 1/25.000 lekli
toporafik harita zerinde genel yerleim plan eklerde sunulmutur (Bkz. Ek-4).

Avanos Reglatr ve Cemel Hidroelektrik Santral (HES) Projesi kapsamnda
yapm nerilen tesisler iin yapm sresi 2 yl olarak planlanmaktadr. Bu sre sonunda
sistemin devreye girmesi ile 21,6 MW
m
/ 20,40 MW
e
kurulu gte ylda toplam 73,95
GWh enerji retilerek ulusal geliime katk salanacaktr.

Enerji tketimi, nfus art, sanayilemenin ilerlemesi, teknolojinin yaygnlamas
ve refah seviyesinin giderek ykselmesine paralel olarak artmakta olup, bu ve benzeri
projelerin gereklilii gnden gne artmaktadr.

Sz konusu proje ile retilecek enerji, lkemizin enerji ihtiyacnn
karlanmasnda nemli bir katk salayacak, enerjide da bamllmz azaltacaktr.
Dolaysyla projenin tesis edilmesi, hem blge ekonomisini hem de Trkiye ekonomisini
olumlu ynde etkileyecektir.

Projede kullanlacak inaat malzemelerinin tamamna yakn bir blm ile iilik,
makine ve ekipmanlar blgeden temin edilecektir. Bu da blge ekonomisine geici de
olsa bir canllk getirecektir.

Projenin arazi hazrlk ve inaat aamalarnda tm nitelerde toplam yaklak 80
kii, iletme aamasnda ise yaklak 15 kiinin almas ngrlmektedir. Proje
kapsamnda alacak personelin mmkn olduunca yre halkndan temin edilmesine
zen gsterilecektir. Gerek yreden temin edilecek personele, istihdam durumunun
yaratlmas gerekse ehir dndan gelecek personelin ihtiyalarnn yreden
karlanmas, dolaysyla yre ekonomisine az da olsa bir katk salanacaktr.

Proje alannda derivasyon kanallar, reglatrler, kaz fazlas malzeme alanlar ve
santral binas iin arazinin hazrlanmas, ina edilmesi ve depolamalar ile bu alandaki
jeolojik yap bir miktar rselenecek ve arazi topografyas ok az deiecektir.

Avanos Reglatr ve Cemel I-II-III Hidroelektrik Santrali Projesinde, Cemel-I,
Cemel-II ve Cemel-III reglatrlerinde tutulan sudan tr 3 adet gl alan oluacaktr.
Ek-4te bulunan genel yerleim plan zerinde gsterilmitir.
205

Cemel-I reglatr dolaysyla oluacak gl alannda (921,50 m kotunda)
478.300 m
3
, Cemel-II reglatr dolaysyla oluacak gl alannda 1.999.587 m
3

(918,50 m kotunda) ve Cemel-III reglatr dolaysyla oluacak gl alannda ise
896.933 m
3
(911,80 m kotunda) su birikecektir. Dolaysyla Avanos Reglatr ve
Cemel Hidroelektrik Santrali Projesinde oluacak 3 gln toplam hacmi 3.374.820
m
3
tr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda etek tipi santraller
projelendirilmi olup, sz konusu santraller iletme aamasnda tutulan suyun
tamamnn tutulduu noktada yataa braklmasn saladndan doal hayatn
olumsuz ynde etkilenmesini nlemektedir. Doal hayatn devam adna projenin inaat
almalar ve ilk su tutmas srasnda mansaba (dere yatana) braklacak su miktar
(cansuyu); eklerde yer alan (Bkz. Ek 12) Ekosistem Deerlendirme Raporu
kapsamnda hazrlanan Hidrobiyolojik Deerlendirme Raporunda belirlenmitir.

Ayrca projenin inaat almalar ve ilk su tutmas srasnda; bu raporun
eklerinde yer alan Su Kullanm Haklar Planlama Raporunda (Bkz. Ek-11) belirtilen
miktarlar da can suyuna ilave olarak mansaba (dere yatana) braklacaktr.

Doal ve fiziksel anlamda gerekleecek en byk deiim, reglatrler ve
santral binalar ile Kaz Fazlas Malzeme Alanlarnda yaanacaktr. Bu noktalarda
doal bitki rts tahrip olurken, ekosistemdeki denge, mdahaleler sonucunda geici
olarak aksaklklara urayacaktr. Bu aksakl ortadan kaldrabilmek adna yaplacak
peyzaj almalaryla; ncelikle tahrip edilen blgenin rehabilitasyonu gerekletirilerek,
alann doal peyzaj deerini tekrar kazanmas salanacaktr. Bu dorultuda hazrlanan
Ekolojik Peyzaj Deerlendirme Raporu Ek-12te verilmitir.

Proje kapsamnda raporun fauna ksmnda belirtilen balklarn yaamnn
srekliliinin salanmas ve dere ortamnda doal dengenin bozulmamas iin,
balklarn akarsuyun kaynana gidip gelmelerini salamak amacyla balk geidi
yaplacaktr. na edilecek balk geitlerinin ilerliinin salanmas iin bakm, onarm
ve iletilmelerinde azami titizlik gsterilecektir. Balk geidi tipi olarak ise, bu raporun
Ek-13inde mevcut olan Cemel-I Reglatrnn Yapsal Ynden ncelenmesi
almasnda belirtilen ekilde, doal bir dere tipinde ina edilecektir

naat aamasnda yaplacak patlatma ilemi yaplmayacaktr.

Projenin inaat ve iletme aamasnda, bu raporun V.1. ve V.2. blmlerinde
verilen evresel etkilerin zellikleri ve sz konusu evresel etkilere kar alnacak
nlemler detayl olarak irdelenmitir. Ksaca bunlar aklarsak;

- Proje dhilinde yaplacak her trl ilemde, 31 Aralk 2004 tarih ve 25687 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol
Ynetmelii, 13 ubat 2008 tarih ve 26786 sayl Resmi Gazetede
Yaplmasna Dair Ynetmelik ve 1380 sayl Su rnleri Kanunu ve Ynetmelii
erevesinde yer alan alc ortam deerleri ile atksu dearj kriterlerine
uyulacaktr. Ayrca ynetmelik gereince, dere yatana malzeme dklmeyecek,
derenin doal yapsnn ve yatann deitirilmemesi iin gerekli tm tedbirler
alnacaktr.
- Olumas muhtemel atk yalarn bertaraf iin 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Atk Yalarn Kontrol
Ynetmelii" hkmleri uygulanacaktr.
- zolasyon yalarnn dklmeye, szmaya, tamaya ve yamura kar gerekli
nlemler alnacak ve emniyet havuzu yaplacaktr. zolasyon yalar ile ilgili
206

yaplacak ilemlerin tamamnda 27 Aralk 2007 tarih ve 26739 Sayl Resmi
Gazetede yaynlanarak yrrle giren Polikorlu Bifenil ve Polikorlu Terfenillerin
Kontrol Hakknda Ynetmelik hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir.
- Projenin tm aamalarnda oluacak kat atklarn (yemek art vb.) 14.03.1991
tarihli ve 20814 sayl Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii Madde 18de
belirtildii gibi denizlere, gllere ve benzeri alc ortamlara, caddelere
dklmesinin yasak olduu konusunda alanlar uyarlacak ve gerek bu yasaa
gerekse Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinin tm hkmlerine proje dhilinde
uyulacaktr.
- Projenin tm aamalarnda olumas muhtemel ambalaj ve ambalaj atklar;
Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uygun olarak bertaraf
edilecektir.
- Patlayc maddenin kullanlmas, korunmas, tanmas konular; Tekel d
braklan patlayc maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin retimi, ithali,
tanmas saklanmas, depolanmas, sat, kullanlmas, yok edilmesi,
denetlenmesi usul ve esaslarna ilikin 29 Eyll 1987 tarih ve 19589 sayl resmi
Gazetede yaymlanan 87/12028 karar sayl tze uygun olarak yaplacaktr.
- 08.06.2010 tarih ve 27605 sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak yrrle giren
Toprak Kirliliinin Kontrol ve Noktasal Kaynakl Kirlenmi Sahalara Dair
Ynetmelik hkmleri yerine getirilecektir.
- Patlatmalarn yaplmas durumunda, patlatma esnasnda her trl evre emniyeti
alnacak, tm saha evresine gerekli ikaz levhalar aslacak ve patlatma
yaplmadan nce siren ile uyar yaplacaktr. letmede tehlikeli, parlayc ve
patlayc zellik gsteren maddeler ile ilgili olarak Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve
Zararl Maddelerle allan yerlerinde ve lerde Alnacak Tedbirler Tzne
uyulacaktr.
- 04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii" hkmlerine
uyulacaktr. naat aamasnda makine ve ekipmanlarda meydana gelecek
grltden alanlar koruyabilmek ve gerektiinde; 4857 sayl Kanununun
78inci maddesine gre dzenlenmi olan ve 23 Aralk 2003 tarih ve 25325 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Grlt Ynetmelii hkmleri
gereince, iilerin grltye maruz kalmalar sonucu salk ve gvenlik
ynnden oluabilecek risklerden, zellikle iitme ile ilgili risklerden korunmalar
iin gerekli nlemler alnacaktr. naat aamalarnda makine ve ekipmanlarda
alanlara; balk, kulaklk veya kulak tkalar gibi uygun koruyucu ara ve
gereler salanarak, alanlarn grltden etkilenmemeleri salanacaktr.
- Kaz fazlas malzeme alanlar iin 18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren Hafriyat Topra, naat ve Yknt
Atklar Ynetmeliinin 36. Maddesinde belirtilen dokmanlar bizzat ilgili Mlki
Amirlie bavuru yaplacak ve ynetmeliin Ek-2 ve Ek-3nde belirtilen izinler
alnacak ve ynetmelik hkmleri erevesinde depolama gerekletirilecektir.
Tm hafriyat almalarnda 18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren "Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn
Kontrol Ynetmelii" hkmlerine uyularak hareket edilecektir. Ayrca, kaz
fazlas malzeme alanlar, bu alanlarn ve tesislerin takn durumlar ile ilgili olarak
DS 12. Blge Mdrl ile koordineli olarak allacak ve sz konusu kurumun
uygun gr dorultusunda hareket edilecektir.
- Yaplacak tm arazi hazrlk ve inaat almalarnda 03.07.2009 tarihli 27277
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava
Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (SKHKKY) zne Tabi Tesisler in Emisyon
Snrlar ekinde (Ek-1) belirtilen, akta depolanan tozlu yma malzemelerle ilgili
hava kalitesi standartlarn karlama hususlarna uyulacaktr.
207

- Aralardan kaynaklanacak emisyonlarn da minimuma indirgenmesi iin,
Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmeliinin 7. Maddesi uyarnca;
kullanlacak tm ara ve ekipmanlarn rutin kontrolleri yaptrlarak bakm gereken
aralar bakma alnacak ve bakmlar bitene dek almalarda baka aralar
kullanlacaktr. Ayrca Trafik Kanununa uygun ekilde almalar konusunda
uyarlarak zellikle ykleme standartlarna uygun ykleme yapmalarna dikkat
edilecektir.
- Proje alan iinde olumas muhtemel mrn tamamlam lastiklerin geri
kazanm firmasna verilmesi salanacak olup, bu kapsamda 25.11.2006 tarih ve
26357 sayl mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii hkmlerine
uygun olarak hareket edilecektir.
- Proje kapsamnda kullanlacak yemekhanede oluacak bitkisel atk yalarn
bertarafnda 19.04.2005 tarih ve 25791 sayl Bitkisel Atk Yalarn Kontrol
Ynetmelii hkmlerine uygun olarak hareket edilecektir.
- Projede kullanlacak olan aralarn bakm ve onarmlarnn faaliyet alan
ierisinde yaplmas durumunda, ortaya kmas muhtemel atk akler,
03.03.2005 tarih ve 25744 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk
Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii hkmleri dorultusunda proje alan
ierisinde taban szdrmazl salanm, kapal bir ortamda muhafaza edilecek
ve lisans alm geri kazanm firmasna verilmek sureti ile bertaraf salanacaktr.

Ayrca faaliyet sahibi ie balamadan nce mutlaka kontrol birimlerine bilgi
verecek, bilgi vermeden faaliyete balanmayacaktr.

Proje kapsamnda iletilmesi planlanan btn tesislerin montaj, iletilmesi ve
iletme faaliyete kapandktan sonraki ilemlerde ED Raporunda belirtilen taahhtlere
ve 1593 sayl Umumi Hfzsshha Kanunu, 4857 sayl Kanunu, 2872 Sayl evre
Kanunu, 4856 ve 5491 sayl Kanunlara ve bu Kanunlara istinaden kartlan Tzk ve
Ynetmelikler ile ilgili mevzuata uyulacaktr.

Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi kapsamnda, 2872 sayl evre
Kanunu, 5491 sayl evre Kanununda Deiiklik Yaplmasna Dair Kanun, 4857 sayl
Kanunu ve bu kanuna bal olarak kartlm ve kartlacak olan Ynetmelik ve
Tzk hkmlerine, projenin tm aamalarnda uyulacaktr. Bylece yenilenebilir enerji
kaynaklarndan biri olan bu HES projesi, evresel etkileri minimize edilmi bir ekilde
hayata geirilmi olacaktr.

Projenin inaat ve iletme sreci boyunca uyulacak olan kanun ve ynetmelikler
aada sralanmaktadr:

- 2872 sayl evre Kanunu ve 5491 sayl evre Kanununda deiiklik
yaplmasna dair Kanun
- 6331 sayl Sal ve Gvenlii Kanunu
- 6831 sayl Orman Kanunu
- 1380 sayl Su rnleri Kanunu ve Ynetmelii
- Sal ve Gvenlii Tz
(11.01.1974 tarih ve 14765 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle
girmitir).
- Yap lerinde Salk ve Gvenlik Ynetmelii
(23.12.2003 tarih ve 25325 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir).
- Grlt Ynetmelii
(23.12.2003 tarih ve 25325 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir).
- evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii
208

(04.06.2010 tarihli ve 27601 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle
girmitir).
Ynetmelikte, 27.04.2011 tarih ve 27917 sayl Resmi Gazetede yaplan deiiklik.
- Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii
(14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle
girmitir).
Ynetmelikte;
03.04.1991 tarih ve 20834 sayl Resmi Gazetede
05.04.2005 tarih ve 25777 sayl Resmi Gazetede yaplan deiiklikler.
- Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii
girmitir).
- Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii
girmitir.)
Ynetmelikte;
- Hava Kalitesi Deerlendirme ve Ynetimi Ynetmelii
girmitir.)
- Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii
girmitir).
Ynetmelikte 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaplan deiiklik.
- Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmelii
(17.05.2008 tarih ve 25818 sayl Resmi Gazetede yrrle girmitir.)
Ynetmelikte 26 Austos 2010 tarih ve 27684 sayl Resmi Gazetede yaplan
deiiklik.

- Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii
girmitir).
- Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii
girmitir).
Ynetmelikte;
- Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii
girmitir.)
Ynetmelikte 30 Mart 2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaplan deiiklik.
209

- Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrol Hakknda Ynetmelik
girmitir).
- Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii
girmitir).
- Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii
girmitir).
Ynetmelikte;
- mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii
girmitir).
- Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmelii
girmitir).
- Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii
girmitir).
Ynetmelikte;
- Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelii
girmitir).

210

NOTLAR VE KAYNAKLAR

- Akman, Y., 1993, Biyocorafya, Palme Yaynlar, 379 s.
- Akman, Y., 1995, Trkiye Orman Vejetasyonu, Ankara niversitesi Fen Fakltesi
Botanik Anabilim Dal, 450s.
- Atabey, E., Trkiye Jeoloji Haritalar, Kayseri H 19 Paftas, 1989, MTA.
- Avanos Reglatr ve Cemel HES II.Revize Yaplabilirlik Raporu, Yolsu, 2008
- Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi Ynetici Bilgilendirme Formu, 2011
- Avanos Reglatr ve Cemel HES Revize Projesi Fizibilite Raporu, Hidromark,
2011
- Avanos Reglatr ve Cemel HES Projesi Hidroloji Raporu, 2011
- Balk Geitleri, Devlet Su leri Genel Mdrl, Ankara, 1987
- Baran, ., 2008, Trkiye Amfibi ve Srngenleri, TBTAK Popler Bilim Kitaplar,
Ankara
- Baytop, T., 1994, Trke Bitki Adlar Szl, TDK, Ankara.
- Belediyeler in El kitab, evre Bakanl, evre Kirlilii nleme Kontrol Genel
Mdrl, 1998
- Davis, P.H., Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol.1-9, Edinburgh,
1965-1985,
- Davis, P.H., MILL, R.R., KIT., Flora of Turkey and the East Aegean Islands,
(Suppl.) Vol.10, Edinburgh, 1988.
- Demirsoy, A., 1996, Amfibiler. evre Bakanl, evre Koruma Genel Mdrl,
Ankara.
- Demirsoy, A., 1996, Memeliler. evre Bakanl, evre Koruma Genel Mdrl,
Ankara.
- Demirsoy, A., 1996, Srngenler. evre Bakanl, evre Koruma Genel
Mdrl, Ankara.
- Demirsoy, A., 1997, Omurgallar (Amniyota), Cilt III-Ksm II, Meteksan A..,
Ankara.
- Demirsoy, A., 1998, Omurgallar (Anamniyota), Cilt III-Ksm I, Meteksan A..,
Ankara.
- Demirsoy, A., 1998, Omurgaszlar=nvertebrata (Bcekler Dnda), Cilt II-Ksm I,
Meteksan A.., Ankara.
- Ekim T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Ayta, Z., Adgzel, N., 2000, Trkiye
Bitkileri Krmz Kitab, Trkiye Tabiatn Koruma Dernei, Ankara.
- IUCN 2010, IUCN Red List of Threatened Species, Version 2011.1.
211

- Jemas Su Yeraltsular Etd ve Mhendislik LTD. T., Avanos Reglatr ve
Cemel I HES Projesi Mhendislik Jeolojisi Raporu, 2011.
Cemel II HES Projesi Mhendislik Jeolojisi Raporu, 2011.
Cemel III HES Projesi Mhendislik Jeolojisi Raporu, 2011.
- Kizirolu, ., 1993, The Birds of Trkiye (Species List n Red Data Book), TTKD,
Ankara.
- Ksekahyaolu L., Enerji Tketimi ve Byme Arasndaki Nedensizlik likisi,
Trkiye zerinde Bir nceleme, Sleyman Demirel niversitesi,
- Metcalf and Eddy. (2004). Wastewater Engineering; Treatment, Disposal and
Reuse, Mc Graw Hill Book ompany, New York, ABD
- Nevehir l evre Durum Raporu, 2010
- imek R., Bozkaya Y., Trkman M., Ergun Y., Kayseri Sarmsakl Ovasnn
Planlama Kademesinde Hidrojeolojik Ett Raporu, DS.
- Topack D., Erolu V., Su Temini ve Atksu Uzaklatrlmas Uygulamalar, T,
1998
- T.C.Babakanlk Afet ve Acil Durum Ynetimi Bakanl Deprem Dairesi
Bakanl Web Sitesi (www.deprem.gov.tr)
- T.C. Nevehir Valilii Resmi Web Sitesi (www.nevsehir.gov.tr)
- T.C. Devlet Planlama Tekilat Mstearl Resmi Web Sitesi (www.dpt.gov.tr)
- T.C. Trkiye statistik Kurumu Resmi Web Sitesi (www.tuik.gov.tr)
- www.fishbase.org

Cemel Hes

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cemel Hes

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ZEYNEP ENERJ RETM SAN. VE TC. A..

Cdir. Aylk ortalama scakln en dk olduu ay 3,6

C ile Austos aydr.

C ile 1991 yl ubat aynda

You might also like