Nakaaalala pa kaming mga Batang World War II

Ni Minyong Ordonez Mula sa Philippine Daily Inquirer

Nakaaalala pa Kaming mga Batang World War II

Kami ang mga batang Worid War II. Isang pambihirang uri. Sa panahon ng digmaan, laging kaharap namin ang kilabot, karahasan,kamatayan, at kagutuman. Noong Disyembre 8, 1941, patraydor na binomba ng mga pandigmang eroplanong Hapones ang Pearl Harbor at Clark Field. Limang taon ako noon. Ang Disyembre ay buwan ng madamdaming pag-aalaala sa digmaan. Binubuklat ko noon ang mga dahon ng talaarawan ng aking nasirang tiyuhing Felix Gozo, at natangay ako pabalik sa buhay noong panahong Hapones sa aking bayan sa Majayjay, Laguna.

Naglalaman ang pandigmaang talaarawan ni Tiyo Felix ng mga di malilimutang salitang naglalarawan sa anyo at dama ng kakilakilabot na panahong Hapones. Ibinalik sa aking ang mga kalunos-lunos na alaala ng mga di-malilimutang salitang ito.

Nakaaalala pa Kaming mga Batang World War II

Bakwet (katumbas ng "evacuate") -- ang sindak-salitang nagbunsod ng paglisan. Nagbakwet ang buong populasyon ng Majayjay sa kalooblooban ng kakahuyan, papunta sa mga giray-giray na kubo, mga kubling lugar at kweba kung saan di sila makikita ng mga Hapones. Nagdala ang lahat ng anumang bagay na kailangan upang manatiling buhay. Nagdala ako ng kapitera sa isang kamay at, sa isa, hila ko ang aming alagang kambing. Sinimulan ang bakwet ng mga bulung-bulungan na darating ang mga Hapones upang pagpapatayin ang mga tao, abusuhin ang mga babae. at sunugin ang mga bahay. Ginawa nila iyon sa Pagsanjan at Lucban.

Nakaaalala pa Kaming mga Batang World War II

Zona (maramihang pagkulong ng lalaking populasyon)-- Tinipon at kinandaduhan ang mga lalaki sa bayan sa mga gusali ng paaralan at simbahan. Nagsisiksikan na parang sardinas na walang pagkain, walang tubig, walang kubeta,at walang usapan, tinakot at binugbog upang makunan sila ng impormasyon tungkol sa pagkakakilanlan at kinaroroonan ng mga gerilya. Si Lolo Elo, ang kapatid ng lola ko, ay inatake sa puso at namatay sa loob ng Zona. Dinala ako sa lamay ng aking ina. Nang sumunod na araw, tanging ang mga babae at mga bata ang naglibing kay Lolo Elo. Nakakulong lahat ng lalaki.

Nakatatakot sa mga Nakatatakot

Pinugutan (pinutulan ng ulo) -- ang nakatatakot sa mga nakatatakot. Pinaghinalaang gerilya si Ka Pelis Solisa, ang asawa ni Tiya Naty at alkalde ng bayan ng Majayjay. Dinukot siya ng mga Hapones. Naging bulung-bulungan na pinugutan ng ulo si Ka Pelis sa isang lugar sa gubat ng Liliw. Hindi makita ang kanyang katawan. Umiyak arawaraw si Tiya Naty hanggang mamatay siya sa atake sa puso. Napuno ng luha ng nanay ko ang isang balde sa libing ni Tiya Naty. Siya ang pinakamalapit na kaibigan ng nanay ko.

Nakatatakot sa mga Nakatatakot

Tinubig (pagpapahirap gamit ang tubig) -- Dinampot ang isa pang pinaghihinalaang gerilya, isang magsasaka mula sa baryo Pook at dinala sa munisipyo at pinahiga ng hubo't hubad. Pinwersa siya ng mga dumampot sa kanya na uminom ng tubig hanggang mapuno at lumobo ang kanyang tiyan. Pagkatapos, hinampas nang hinampas ang kanyang tiyan, gamit ang isang palo-palo, hanggang magsuka siya ng tubig. Inulit nang inulit ang pagpapainom at pagpalo sa kanya hanggang mawalan siya ng malay.

Nakatatakot sa mga Nakatatakot

Kinulata (binayo ng makapal na dulo ng riple)Nang tinambangan ang isang trak ng mga Hapones ng mga gerilya, dinampot nila ang mga lalaki sa paligid namin at kinulata sila. Pinagbabayo ang kanilang dibdib, baywang, puwet, at hita ng makapal na dulo ng riple hanggang malamog at malumpo sila nang ilang buwan.

Nakatatakot sa mga Nakatatakot

Binilad (inilagay sa arawan hanggang matuyuan ng tubig)Dahil hindi yumukod sa mga gwardyang Hapones at hindi naiintindihan ang magulong utos nila, pinatatayo ang maysala sa mainit na araw nang ilang oras hanggang himatayin siya sa heatstroke o sa pagkatuyo ng tubig.

Nakatatakot sa mga Nakatatakot

Pinagsasampal (paulit-ulit na sinampal sa mukha) Kapag pinatitigil at tinatanong ng gwardyang Hapones ang isang tao, mabilis siyang nag-sasalita, marahas at bastos, kasabay ng kanyang pagtungayaw ang pagpapadapo ng malakas na sampal. Mura at sumpa sa Nippongo ang malarapidong bumubuga sa kanyang bunganga. Minsan, nakalimutan ng kapitbahay kong si Mang Leocadio ang yumukod sa isang gwardyang Hapones. Pinagsasampal siya. Namula ang kanyang mukha. Madugong pula!

Nakatatakot sa mga Nakatatakot

Buslo (misteryosong tao) Itong kakatwang nilikha ng mga Hapones ay isang Pilipinong traydor na lumabas sa eksena, nakataklob sa ulo ang isang buslong may dalawang butas para makakita ang kanyang mga mata. Kapag tinipon ng mga Hapones ang mga lalaki sa bayan, lalabas si Buslo at ituturo niya ang gerilya sa kanila, totoo man o hindi.

Nakatatakot sa mga Nakatatakot

Makapili (tumulong sa mga Hapones) Ang misteryosong taong ito ay isang Pilipinong nagbigay ng kanyang serbisyo sa pamahalaang Hapones. Nagsilbi siyang tagapagpaliwanag ng mga patakara ng Hapones upang kombinsihin ang mga taong makipagtulungan sa pamahalaan. Pagkatapos ng digmaan, nilitis ang mga Makapili sa salang pagtataksil.

Pagpapatawad
Mga 70 taon na ang nakararaan mula noon. Napatawad na ba namin ang brutal at masokistang remiheng Hapones? Ang pagkawasak at kaguluhang gawa nila? Makapagpapatawad ba kami, kaming mga batang World War II? Oo, makapagpapatawad kami. Maaaring dahil iyon sa ating kulturang Kristiyano, idagdag na ang malaking tulong ng lakas ng konsumerismo. Noong dekada 60, magiliw na sinalubong namin ang pagbabalik ng mga Hapones, sadya man o hindi. Bumili kami ng mga Sony transistor radio, Akai tape recorder, Casio calculator, National electric fan at refrigerator. Noong 1970, isang Toyota Crown sedan ang unang kotse ko. Naloka ang mga anak kong babae tinedyer sa mga karakter na Sanrio.

Pagpapatawad
Noong 2002, naglakbay ako at ang pamilya ko sa Japan. Namangha kami sa sining, damit, pagkain, at mga piyestang Hapones. Kahanga-hanga rin ang kanilang pagiging magalang at mabuting asal. Superyor ang kanilang kalinisan. Toyota Fortuner ang sasakyan ko ngayon. Seiri naman ang relos ko.

Ngunit hindi namin makakalimutan ang aming mga paghihirap. Sa totoo lang, may galit paring nananatili sa puso ng mga Pilipinong comfort women. Mahigit 90 na ang kanilang edad ngayon, mga bata at inosenteng babae lamang sila noong unang bahagi ng mga 1940. Sapilitan silang kinuha ng hukbong Hapones at ginamit nila bilang aliping sekswal (mga 20 hanggang 30 sundalong hapones ang umabuso sa kanila araw-araw.) Lumabas sila noong 1993 upang humingi ng hustisya at kabayaran mula sa pamahalaang Hapones.

Pagpapatawad
Mabilis na tumatanda at nawawala na kaming mga batang World War II. Maaalala ba ng mga anak at apo namin ang aming kakila-kilabot na nakaraan? Sa palagay ko hindi. Mga nilikha sila ng mga Steve Job, nakakabit at nakalubog sa data overload at kalat kalat na kaalaman, at may maiksing attention span. Nakaukol sa amin ang kaguluhan ng World War II. Kami lamang ang nakapagmumuni-muni sa mga detalye, nakalalasap sa mga panganib at abentura. Isang pambihirang uri kaming mga batang World War II. Di kami takot sa kadiliman.