SVEUILITE U MOSTARU FILOZOFSKI FAKULTET MOSTAR HRVATSKI JEZIK I KNJIEVNOST

Lik Bogorodice u srednjovjekovnim legendama

Profesor: Dr. Sc. Antun Lui

Studentica: Andrea Juri

Mostar, 2013. Godine

SADRAJ:

Uvod............................................................................................................................................3 1. udesa Marijina............................................................................................................4 1.1.ovjek prodao avlu svoju enu.....................................................................4 1.2. O djevojci bez ruku..........................................................................................5 2. Evanelje o Bogorodici.................................................................................................5 3. Autori o Bogorodici.......................................................................................................5 3.1.Tekst i pjesma..........................................................................................................6 Zakljuak.......................................................................................................................7

UVOD

Bogorodica, bio je naziv kojim su krani iz potovanja zvali Svetu Mariju, Isusovu majku. U poeziji prvi religiozni stihovi bili su prijevodi srednjovjekovnih pjesama nabonog karaktera, opisivali su najee Bogorodicu te djela koja je inio Isus. Zainjavci su bili prvi hrvatski pjesnici koji su prevodili i doraivali marijanske stihove. Kroz srednjovjekovlje legende o Bogorodici su se nizale, a u ovom radu izlaem ih nekoliko. Bogorodica, Sveta Marija se spominje i u Evaneljima koja je prikazuju kao djeviansku Isusovu majku.

1. udesa Marijina Autori legendi su anonimni, a u hrvatskoj knjievnosti zbirka ovakvih legendi postoji ve od 14. Stoljea.

1.1. ovjek prodao avlu svoju enu

Legenda poznata kao udesa Bogorodice jer je glavni motiv kako je Bogorodica nekim udom spasila ovjeka-grenika. Najpoznatiji motiv iz Bogoridiinih udesa je prodaja due avlu zbog dobivanja zemaljskih dobara. Bogati ovjek, kao i njegova ena, inili su dobro svima oko sebe, pogotovo kad je bio Marijin blagdan. Kako je vrijeme prolazilo ostajali su bez dobara koje bi mogli podijeliti u ast blagdana Velike Gospe te je ovjek otiao u goru i sakrio se jer nije mogao podnijeti da ne pomae drugima. Tada mu se ukaza avao u obliku svetog Oca i upita li ga zbog ega je sam u gori, ovjek mu je odgovorio te avao tada mu ree da e mu dati duplo bogastvo ako mu preda enu. ovjek je pristao i zakunio se svojom vjerom. Vratio se eni i ugledao bogastvo te nakon nekog vremena, po naredbi avla, krenuli su on i ena po blago. Prije nego to je otila do mjesta na kojem je blago, ula je u crkvu i zamolila za pomo Bogorodicu. U pustinji su pronali jednu kransku crkvu i ona je ula unutra molei Bogorodicu koja joj se ukazala i preobliila u nju i otila muu koji je pozvao avla. avao je doao i prepoznao Bogorodicu i pobjegao, a Bogorodica iseznula a par se sretno vratio kui.

1.2 O djevojci bez ruku

Legenda kae da je gospodin cesar porodio enu te da je ona preumrla na porodu, nakon toga on se ponovo oenio najljepsom enom na svijetu koja je bila nadahnuta javlom paklenim. Naredila je da se kraljevoj ki otkinu ruke, ljubomora je prevladala, ali Marija se pojavljuje u pustinji i spaava djevojku te kanjava kraljicu.

2. Evanelje o Bogorodici

U Bibliji se slavi kao Isusova majka, dok u Lukinom i Ivanovom evanelju je osoba koju tuju sve kranske zajednice.

3. Autori o Bogorodici Marko Maruli opisuje je i istie njeno zaee, uznesenje, vjeru te njezinu pomo kranima. Kvadriologija Hilariona Gaparotia Cvet sveteh, ali ivljenje i ini svetcev sadri hagiografska djela posveena tovanju lika Bogorodice. Povijest svjetske knjievnosti istie da su trubaduri pokuali opjevati lik Bogorodice. Likovi Bogorodice nalaze se uklesani u mnogim kamenim spomenicima to hrvatski knjievnici i opisuju u svojim djelima te je religijska tematika bila veoma utjecajna u knjievnosti.

3.1

Glavni lik tih udesa Marija, i injenica da se u svim tim dejlima ocrtava jedan mali viteki svijet u kojem se Marija pojavljuje kao hrabri vitez, ali kao i u slijedu platonistike poetike- idealna gospa. Dunja Falievac

Crna sam, ali lijepa, keri jeruzalemske, kao atori kedarski, kao zavjese Salomonove. Ne gledajte to sam garava, to me sunce opalilo.

Sinovi majke moje rasrdili se na mene, postavili me da uvam vinograde; a svog vinograda, koji je u meni, nisam uvala.

Reci mi, ti, koga ljubi dua moja, gdje pase, gdje se u podne odmara, da ne lutam, traei te, oko stada tvojih drugova...

(Pjesma nad pjesmama; Pjesma prva)

ZAKLJUAK

Kroz srednjovjekovlje legende su se isprepleale i prikazale nam Bogorodicu kakvu danas poznajemo. Mnogi autori u svojim djelima su zabiljeili njezin ivot i pomo koju je pruala onima kojima je trebala. Kroz usmene prie prepriavaju se i danas,dosta ih je opjevano ali postoje i neke koje su zaboravljene.