Posjetite nas na adresama: www.sig.eu.tc ..... www.sig.eu.tf ..... www.sig.cjb.

net

TENK VIHOR
ta rei o ovom za tako nejaku dravu ambicioznom projektu? Ljudi misle da su jo uvijek jaki. No vratimo se na temu, projekat VIHOR nije nita drugo do prekrajanje i doraivanje tenka M-84, odnosno pokuaj da se od starog napravi novo. To staro nekada jeste bilo prilino korisno i sluilo je svrsi da budem precizniji, ali vrijeme je uinilo svoje. Danas u svijetu Abrams-a, Leopard-a, Challenger-a, Leclerc-a teko da ovakvo neto moe opstati i biti efikasno u veim operacijama. U nastavku malo o prolosti: Poetak tenkovskog programa Od sredine 50-ih do sredine 80-ih godina biva SFRJ je realizovala program razvoja oklopnih transpotera (OT) i borbenih vozila pjeadije(BVP), dok se na tenkovskom programu radilo veoma malo, uglavnom kroz modifikacije, izradu projekta i prototipova, pa su sve aktivnosti zaustavljane u poetnoj fazi razvoja. Sredinom 70-ih godina prolog vijeka, kroz vie polaznih dokumenata su razmatrana pitanja opremanja tadanjih oruanih snaga savremenim tenkovima. Uslijedila je odluka da se od SSSR-a kupi licenca za proizvodnju tenka T-72 u zemlji, sa pravom na proizvodnju 1.000 tenkova, ime se zemlja dugorono opredjelila za tenkovski program.

Slika 1. Tenk M-84

U procesu osvajanja proizvodnje tenka T-72 odnosno M-84 razvijen je veliki broj novih materijala i tehnologija, primjenjeno je vie tada domaih podsistema ukljuujui i novi SUV (sistem za upravljane vatrom). Paralelno sa ovim aktivnostima zapoet je razvoj novih podsistema, prije svega, motora od 1000 KS, odgovarajue transmisije i njihovih podsistema, to je sredinom 1988. godine rezultiralo proizvodnjom potpuno novog tenka M84A tada domae varijante, odnosno tenka M-84AB kao izvozne varijante.

Slika 2. Tenk M-84ABK u Kuvajtu

Uporedo sa serijskom proizvodnjom ovih tenkova zapoeta je izrada odgovarajuih planskih dokumenata koji su se odnosili na razvoj novog domaeg tenka, tako da je vec 1987. godine na GVTS-u (Glavnom vojnotehnickom savjetu) usvojen program realizacije razvoja ovog tenka (projekat VIHOR), a za nosioca razvoja odreen je Vojnotehniki institut. Programom realizacije bilo je planirano da se prototip tenka, ukljuujui i ispitivanja, zavri do kraja 1991. godine, a prototipska partija do kraja 1993. godine, a zavrna ispitivanja i donoenje odluke do kraja 1994. godine. Osnovne karakteristike tenka Polaznim taktiko-tehnikim zahtjevima bilo je predvideno da novi tenk treba da posjeduje: - veliku vatrenu mo, posebno u pogledu preciznosti, brzine gaanja i efikasnog probijanja oklopa na veim daljinama, mogunost dejstva u svim vremenskim i klimatskim uslovima, - veliku pokretljivost koju e mu obezbjediti savremeni motor od 1200 KS, odgovarajua transmisija i novi hodni sistem, - savremenu zatitu, primjenom savremenih materijala za oklop i odgovarajuih konstrukcijskih rjeenja, novi sistemi protivpoarne i NBH zatite. U odnosu na osnovno naoruanje, treba istai da je usvojen isti koncept topa od 125 mm kao i na tenku M-84A, ali je predvieno tvrdo hromiranje unutranje povrine cijevi, zatim ugradnja nove termoizolacijske obloge i elemenata referentnog sistema za registrovanje, pomou SUV-a, zakrivljenosti cijevi. Kupola tenka, bila je livena i potpuno novog oblika, pri ijoj izradi su primjenjena nova tehnoloka rjeenja koja se odnose na ulivanje jezgara od nemetala na prednjem eonom dijelu kupole. Pogon kupole i topa trebalo je da bude elektromotorni.

Slika 3. Maketa tenka VIHOR

Kada je rije o SUV predvideno je da se odvoji dnevna od none nianske sprave i tako u sluaju oteenja jedne sprave obezbjedi funkcija druge, to sa integrisanom spravom nije bio sluaj. Termovizija je bila opciono rjeenje (u sluaju izvoza), a novom koncepcijom SUV-a trebalo je obezbjediti uvoenje komandira u sistem, savremeni iroskop, modifikovani raunar i nove senzore. Istovremeno, kao rezultat novih rjeenja pogonske grupe i hodnog sistema i zahtjeva za viim nivoom oklopne zatite, tenk je imao potpuno novo oklopno tijelo, izuzetno male siluete u odnosu na neke svjetske tenkove, na prednjoj gornjoj ploi oklopnog tijela i kupole predviena je bila ugradnja dodatnih ploa od homogenog pancirnog elika ili kaseta aktivnog

oklopa. Nova geometrija prednje eone ploe i novi raspored elemenata vieslojnog oklopa obezbjeivali su poveanu oklopnu zatitu.

Slika 4. Usporedba VIHOR LEOPARD

Stanje realizacije projekta do raspada SFRJ Raspadom bive SFRJ, otcjepljenjem Slovenije i Hrvatske 1992. godine, a kasnije i priznavanjem BiH kao samostalne drave, dolo je do prekida rada na ovom projektu. Do tog trenutka bio je realizovan: - funkcionalni model tenka (bez kupole) na kome su vrena ispitivanja transmisije i hodnog sistema, - vei dio podsistema za dva prototipa tenka (oklopna tijela, odlivci kupola, dijelovi hodnog sistema, dijelovi naoruanja, nianske sprave itd.).

Slika 5. Prototip tenk-a VIHOR

U momentu prekida rada na projektu u SRJ je ostao funkcionalni model tenka a od prototipskih sistema: motor od 1200 KS, motorski ureaji, transmisija, SUV (bez sprava), PPU i RH podsistemi, kod finaliste tenka tvornice uro akovi iz Slavonskog Broda

ostao je komplet dijelova iz serijskog tenka M-84A koji je nabavljen za potrebe dva prototipa novog tenka, dva oklopna tijela, dva kompleta transmisije i vie drugih podsistema. Rad na tenkovskom programu poslije raspada SFRJ U novonastalim okolnostima razmatrana je mogunost nastavka tenkovskog programa u SRJ, pa je krajem 1992. godine izraena i odgovarajua tehniko-ekonomska analiza. Zbog raspada jugoslovenske namjenske industrije i nedostatka finansijskih sredstava za taj projekat u SRJ, do osvajanja proizvodnje u cjelini nije dolo.

Slika 6. Labaratorija za ispitivanje motora

Vojnotehniki institut je nastavio rad na zavretku razvoja pojedinih podsistema tenka, koristei svoje laboratorijske potencijale i pomenuti funkcionalni model tenka za njihovu verifikaciju. Aktivnosti su bile usmjerene, prije svega, na zavretak razvoja novog motora i motorskih ureaja, pa je funkcionalni model, nakon laboratorijskih ispitivanja motora od 1200 KS, kompletiran novom pogonskom grupom", tako je formiran protprototip osnove tenka (sa serijskom kupolom) u sklopu koga su nastavljena eksploataciona ispitivanja pogonske grupe, iako su razvojne aktivnosti na transmisiji i hodnom sistemu bile zavrene i prije prekida rada na projektu. U veoma tekim uslovima ispitivanja sa tenkom je preeno oko 1.500 km. Obavljena ispitivanja pokazala su da pogonska grupa i hodni sistem ispunjavaju sve postavljene funkcionalne zahtjeve, da obezbjeuju tenku visoke performanse i da imaju zadovoljavajuu pouzdanost. Rjeenja sklopova i agregata ovih podsistema dovedena su, na taj nain, do zavrne faze razvoja, pri emu je preostalo da se obave jo ispitivanja motora.

Slika 7. Hodni sistem tenk-a VIHOR (preostali prototip)

Pogonska grupa tenka VIHOR Motor V46-TK1 je viegorivi, etvorotaktni, dizel sa direktnim ubrizgavanjem, turboprehranjivanjem i meuhlaenjem vazduha. Preista se sastoji od grubog i finog preistaa koji su razdvojeni. Grubi preista je ciklonski, a fini sa ianim kasetama koje se mogu regenerisati. Karakteristike motora od 1200 KS Konfuguracija..................................V12/60 Prenik klipa...................................150mm Radna zapremina.......................38.88 litara Kompresija...........................................14:1 Regulator...............mehaniki, svereimski Masa...............................................1090kg Dimenzije....................1623x1026x949mm Snaga...............................................882kW Moment.........................................4950Nm

Slika 8. Motor od 1200 KS

Transmisija za tenk VIHOR je mehanika sastavljena od multiplikatora i dva planetarna mjenjaa sa bonim prenosnicima i ima hidrauliko upravljanje.

Slika 9. Bira brzina

Slika 10. Kontroler

Slika 11. Model transmisije

Mjenjai su planetarni sa 5+1 stepeni prijenosa i vielamelastim spojnicama koje se aktiviraju hidrauliki. Promjena stepena prenosa i zaokret ostvaruju se preko mehanikih komandi i hidraulikih aktuatora. U svakom stepenu prenosa ostvaruje se po jedan proraunski poluprenik zaokreta, iji je raspored znatno povoljniji u odnosu na tenk T-72.

Slika 12. Mjenja tenka VIHOR

Hodni sistem realizovan je u skladu sa zahtjevima za poveanjem pokretljivosti novog tenka. Sveobuhvatnom analizom karakteristika hodnih sistema savremenih tenkova kao i trendova u

njihovom razvoju dolo se do zakljuka da hodni sistem treba da bude potpuno nov sa torzionim sistemom oslanjanja. Vrlo povoljan oblik karakteristike oslanjanja, odnos maksimalne i statike sile na oslonim tokovima, visoka vrijednost specifine potencijalne energije i veliki dinamiki hod, ukazuju na znaajne njegove mogunosti.

Slika 13. Hodni sistem tenka VIHOR

Osloni tokovi su aluminijumski, lako zamjenljivi, gusjenica sa jednoosovininim gumenometalnim zglobom kutijastog presjeka vee vrstoe, a poboljani tapovi poboljanih karakteristika. Eksplozivni reaktivni oklop (ERA) U cilju znaajnog poveanja balistike zatite postojecih tenkova, jo poetkom 90-tih godina zapoet je samostalni razvoj jedne specifine vrste dodatnog sendvi oklopa poznatog pod nazivom eksplozivni reaktivni oklop. Ideja je konano realizovana sredinom avgusta 1998. godine, u okviru usavravanja tenkova M-84, T-72 i T-55, kada je zavren razvoj i usvojena u naoruanje i opremu prototipska partija kutija eksplozivnog reaktivnog oklopa KAO M99.

Slika 14. KAO M-99 i kaseta

Rjeenje eksplozivnog reaktivnog oklopa KAO M99 je vrlo slino koncepcijski i po zatitnim i konstrukcijskim karakteristikama ruskom i ukrajinskom rjeenju sistema dodatne zatite tipa KONTAKT prve generacije. Potpuni razvoj ERA (prije svega sa stanovita funkcionalne izdrljivosti i zatite od kumulativnih projektila sa dvostrukim punjenjem, odnosno sa tandem bojevom glavom nije zavren, jer su bila potrebna znaajna finansijska sredstva.

Osnovne karakteristike eksplozivnog reaktivnog oklopa KAO M99: 1. Modularne je gradnje pa se moe ugraditi na sve tipove tenkova, a neto modifikovan se ugrauje na bone protiv-kumulativne ekrane, dimenzija 15230565 mm, mase 6 kg sa 350 gr eksploziva. 2. Redukuje probojnost kumulativnih projektila do 80% u zavisnosti od kalibra projektila, napadnog ugla (zatitne karakteristike ERA se smanjuju sa poveanjem napadnog ugla kumulativnog projektila) i rastojanja ERA od osnovnog oklopa tenka. Poveava zatitu od artiljerijskih kumulativnih projektila (HEAT) redukujui im probojnost za oko 30 - 50% u zavisnosti od kalibra projektila, napadnog ugla i rastojanja ERA od osnovnog oklopa tenka. 3. Redukuje probojnost projektila na bazi kinetike energije KE do 25%. Poveava zatitu od potkalibarnih projektila (APDS i APSFDS), to ga po zatitnim karakteristikama svrstava iznad ERA I generacije, kao to su izraelski BLAZER i ruski KONTAKT. 4. Otporan je na dejstvo municije kalibra do 23 mm i artiljerijskih paradi, zatim na detonaciju susjednih modula (kutija) i dejstvo visokih temperatura, elektrolunog zavarivanja, vibracija i mehanikog udara. 5. Ukupna masa dodatne zatite je oko 750 kg, odnosno 1.000 kg ako se ugraduje na bone strane tenka. 6. titi do 80% eonog dijela tenka za kursne uglove od 30, 7. Lako se montira na sredstvo od strane posade i potpuno je kompatibilan sa postojeim podsistemima na tenku. Uredaj za zatitu od eksplozije goriva i poara Za potrebe modernizacije tenkova razvijen je uredaj za zatitu od eksplozije goriva i poara koji, u sluaju prodora kumulativne mine kroz oklop tenka, automatski aktivira boce za neutralisanje kumulativnog mlaza, spreavajui eksploziju goriva.

Slika 15. Uredaj za zatitu od eksplozije goriva i poara Karakteristike PP ureaja Tip..............................................autonomni, automatski Sastav...................detektori, upravljaka jedinica, boce Detektori......................... optiki sa UV i IR senzorima Vrijeme detekcije..............................................1 do 3 ms Vrijeme zatite...................................... manje od 150 ms Zatitno sredstvo.............................halon 1301 ili NAF Boce.................................................................4 komada Zapremina boca .....................................................2 litra

Familija pumpi visokog pritiska Jedan od vitalnih podsistema motora je sistem za ubrizgavanje goriva. Razvoj motora od 1000 KS realizovan je kupovinom uvozne pumpe visokog pritiska.

Slika 16. Pumpa P505

Zahtjevi za razliitim nivoima snage tenkovskih motora usmjerili su aktivnosti u ovoj oblasti na razvoj familije pumpi za ubrizgavanje goriva. Tako su realizovana rjeenja pumpi za prototipove motora od 850, 1000 i 1200 KS. Opta karakteristika ovih pumpi je: kompaktna gradnja koja zadovoljava zahtjeve savremenih motora, velika brzina potiskivanja koja obezbjeuje visoke pritiske ubrizgavanja, svereimski regulator sa korekcijom u funkciji od pritiska prehranjivanja, mogunost adaptacije za razliite motore i visoka pouzdanost u radu.

TAKTIKO-TEHNIKE KARAKTERISTIKE TENKA OSNOVNE KARAKTERISTIKE: broj lanova posade: 3 masa: 44 t gabaritne dimenzije: 9.700 mm x 3.560 mm x 2.300mm maksimalna snaga motora: 882 kW (1200 KS) maksimalna brzina: 72 km/h VATRENA MO: top sa automatskim punjenjem: 125 mm, glatka cijev (tvrdo hromirana), viesegmentna termozatitna obloga cijevi, referentni sistem za registrovanje krivljenja cijevi mitraljezi: spregnuti 7,62 mm i pa 12,7 mm (ugraden u turelu komandira) SISTEM ZA UPRAVLJANJE VATROM: savremeni, modularni, stabilizacija u dvije ravni, balistiki raunar (vjerovatnoa pogotka najmanje 50%,), ukljuivanje komandira sa pravom prvenstva u gaanju i upravljanju nianska sprava: razdvojena dnevna i nona nianska sprava (ugradnja termovizijske kamere), laserski mjera daljine pogon za pokretanje kupole i topa: elektro-motorni

POKRETLJIVOST: pogonska grupa sa motorom snage: 882 kW (1.200 KS) specifini pritisak na tlo: 0,87 bar specifina snaga: 20 kW/t (27,2 KS/t) maksimalna brzina: 71 km/h (van puteva do 50 km/h) klirens: 450 mm savladavanje terena: uspon do 30, boni nagib 25, vertikalna prepreka 0,83 m, rov irine 2,67 m savladavanje vodene prepreke: irine 1000 m, brzinom 1,5 m/s podvodnim gazom do dubine 5m ZATITA: balistika: osnovni vieslojni oklop (zatita od kinetikih projektila probojnosti 500 mm na 2000 m i od kumulativnih projektila probojnosti 600 mm), (opciono ugradnja ekspl. reaktivnog oklopa) zatita od oruja za masovno unitenje: savremeni NBH uredaj sa mikroprocesorskim radiolokohemijskim detektorom, poboljane PNZ obloge i grupni pribor za dekontaminaciju protivpoarni uredaj: pored postojeeg ureaja uvodi se novi uredaj za zatitu od eksplozije goriva i uljnih para OSTALI PODSISTEMI: veza: savremeni, sa radio ureajem VVF opsega sa frekvencijskim skakanjem i kriptozatitom govora i podataka.

S.I.G 2007
Ovaj lanak pripada stranici S.I.G site. Da bi ste saznali vie o ovom site-u posjetite sljedee adrese: www.sig.eu.tc ..... www.sig.eu.tf ..... www.sig.cjb.net. Na ovoj stranici moete pronai dosta zanimljivih lanaka, slika, video klipova iz oblasti odbrane i sigurnosti, bodybuildinga i sl.