Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der.

Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University

Cilt 28, No 2, 363-372, 2013 Vol 28, No 2, 363-372, 2013




AISI 316Ti PASLANMAZ ELN TORNALANMASINDA
KESC U ETKSNN TAGUCHI YNTEM LE ANALZ


*Yunus KAYIR, **Sddk ASLAN ve *Ahmet AYTRK
*Gazi niversitesi Teknik Eitim Fakltesi, 06500 ANKARA
**Gazi niversitesi Ticaret Turizm Fakltesi, 06500 ANKARA
ykayir@gazi.edu.tr, sarslan@gazi.edu.tr

(Geli/Received: 07.08.2012; Kabul/Accepted: 28.02.2013)

ZET

Bu almada, AISI 316Ti paslanmaz elik malzemesinin tornalanmasna ynelik bir Taguchi modeli
oluturulmutur. Klasik bir tornalama tezgahnda deneyler yaplmtr. Deneylerde, farkl u geometrisine sahip
ve TiCN-Al203-TiN kaplamal karbr kesiciler kullanlmtr. Kesici u yarap, kesici u formunun ve kesme
parametrelerinin yzey przllne etkisi aratrlmtr. Taguchi ve ANOVA analizleri yaplmtr. Yzey
przllkleri iin S/N ve etki grafikleri oluturulmutur. Sonular, yzey przllne en etkili faktrlerin
ilerleme (%73,97) ve kesici u yarap (%13,26) olduunu gstermitir. Deneylerde, u yarap kk olan
kesicilerin daha ok and grlmtr.

Anahtar Kelimeler: Paslanmaz elikler, AISI 316Ti, tornalama, kaplamal takmlar, yzey przll,
Taguchi metot, ANOVA.


ANALYZING THE EFFECTS OF CUTTING TOOLS GEOMETRY
ON THE TURNING OF AISI 316Ti STAINLES STEEL WITH TAGUCHI METHOD

ABSTRACT

In this study, A Taguchi model were designed for turning AISI 316 Ti stainless steel. Experimental works
were made on the conventional machine tools. Cutting tools that were manufactured with different edge
geometries and coated with TiCN-Al203-TiN were used in the experimental works. Effects of edge
geometry of cutting tools and used cutting parameters on the roughness of machined surfaces were
investigated. Taguchi and ANOVA analysis were carried out. Graphs that are main effects and S/N ratios
of factors were done. The experimental results have shown that main effects are feed rate (73.97%) and
radius of edge (13.26%) for surface roughness. It was seen that cutting tools with smaller edge radius
were wearer than others.

Key Words: Stainless steel, AISI 316Ti, turning, coated carbide cutting tools, surface roughness, Taguchi
method, ANOVA.

1. GR (INTRODUCTION)

Paslanmaz elikler, yksek korozyon direnci, evre
dostu ve hijyenik olma gibi zelliklere sahiptirler [1].
Piyasada, ok eitli paslanmaz eliklerler
bulunmaktadr. Fakat makine-imalat sanayisinde en
yaygn kullanlanlar ise, stenitik ve ferritik
paslanmaz elikleridir.

AISI 316Ti stenitik paslanmaz eliin etkili alam
elementi titanyumdur. AISI 316Ti paslanmaz elii,
kimya, ila, salk, gda, makine, nkleer, gibi geni
bir kullanm alanna sahiptir [2].

Gelien teknoloji ile birlikte gnmzde elik
malzemelerin talal imalat yntemleri (tornalama,
frezeleme, delme, vb.) ile ekillendirilmesi halen
nemini korumaktadr. Dolays ile elik
malzemelerin ilenebilirliine ynelik deneysel ve
teorik birok alma yaplmaktadr. Paslanmaz
eliklere ynelik ilenebilirlik almalarnda
genellikle stenitik paslanmaz elikler tercih
edilmektedir. Bu gruptan da AISI 304 ve 303 olduka
Y. Kayr ve ark. AISI 316Ti Paslanmaz eliin Tornalanmasnda Kesici
364 Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 28, No 2, 2013
yaygn kullanlan paslanmaz elikler olmutur.
stenitik paslanmaz eliklerin yksek ekme
mukavemeti, yksek korozyon direnci, dk sl
iletkenliine sahip olmas, yksek miktarda krom-
nikel ve molibden gibi mukavemet arttrc elementler
iermesi, ilenebilirlii olumsuz etkiledii
bilinmektedir [3, 4].

Paslanmaz eliklerin ilenebilirliine ynelik yaplan
baz almalarda, AISI 304 stenitik paslanmaz
eliklerde azot orannn takm mrne etkisi olduu
belirtilmitir. %0.91 azot ieren paslanmaz elikteki
takm mrnn, %0.57 orannda azot ieren
paslanmaz elikteki takm mrnden daha uzun
olduu ifade edilmitir [5]. Malzemenin dk sl
iletkenliinin kesme ileminin gerekletii blgede
yksek scaklklar meydana getirdii, artan
scaklnda difzyon anmasna sebep olduu ifade
edilmitir [6,7]. Yzey przllne etki eden en
nemli faktrn ilerleme ve en az etkili olan
parametrenin ise kesme hz olduu tespit edilmitir.
lerlemenin ve tala derinliinin artmas ile yzey
przllnn artt, kesme hznn belli bir deere
kadar artmas ile yzey przllnn ve kesme
kuvvetlerinin (eilim yava da olsa) azalma eilimine
girdii ifade edilmitir [8-11]. Artan ilerleme, tala
derinlii ve kesme hznn takm anmasn artrd
belirtilmitir [12, 13]. Paslanmaz eliklerin
ilenmesinde meydana gelen sesin yorumlanmasna
ynelik yaplan almalarda, ses ile titreimlerin
yakn iliki iinde olduu ifade edilmitir. Artan ses
ile kesme kuvvetleri ve yzey przllklerinde
artt belirtilmitir. En uygun seslerin, kesme
kuvvetlerini ve yzey przllklerini azaltan kesme
hz ve ilerleme deerlerine ait olduu belirlenmitir.
Titreimin artmas ile yzey przllnn artt
gzlemlenmitir [14-16]. Paslanmaz eliklerin
ilenmesinde kesici kaplama tipinin takm mr
asndan nemli olduu, CVD ile kaplanm
TiN/TiCN/TiN, TiN/TiCN/Al2O3 kesici takmlar ile
PVD ile kaplanm TiAlN kesici takmlardan en
dayankl kaplamann TiAlN olduu ve bunu sras ile
TiN/TiCN/TiN, TiN/TiCN/Al2O3 takip ettii
belirtilmitir [17].

Taguchi metodu kullanlarak yaplan ilenebilirlik
almalarnda, kesme parametrelerinin, kesme
kuvvetlerine, yzey przllne etkisinin
belirlenmesine ynelik istatistiksel analizler
yaplmtr. Deiik programlar kullanlarak
(MINITAB, SPSS, MATLAB, vb.); kesme
parametrelerine gre elde edilen deney sonular
deerlendirilerek S/N oranlar hesaplam ve ANOVA
analizleri yaplmtr. lenebilirlik alannda yaplan
almalarda genelde, kesme parametrelerinin deney
sonular (yzey przll, kesme kuvvetleri, vb.)
zerindeki etkilerinin belirlenmesine ynelik analizler
yaplmtr [18-23].

Literatr almalarnda, AISI 316 paslanmaz elik
grubuna ait aratrmalarn ok yeni olduu
grlmtr. Az saydaki bu almalar
incelendiinde ise, titanyum ieren AISI 316Ti
malzemesine ynelik almalarn olmad
grlmtr.

Bu almada, AISI 316Ti paslanmaz elik
malzemesi, farkl u yarapna sahip kaplamal
karbr kesici takmlarla klasik torna tezgahnda
tornalanmtr. Deneyler iin Taguchi L18 karma
(mixed) modeli kullanlmtr. Deneyler, 3 farkl
kesme hz ve 3 farkl ilerleme ve 2 farkl kesici u
yar ap kullanlarak yaplmtr. Deneylerde yzey
przll llmtr. Elde edilen deney sonular,
kesme hz, ilerleme ve kesici u yarap asndan
Taguchi ve ANOVA analizleri yaplarak
deerlendirilmitir.

2. MALZEME VE METOT (MATERIAL AND
METHOD)

Yaplan deneysel almada, AISI 316Ti stenitik
paslanmaz elik malzeme kullanlmtr. Malzemenin
kimyasal komposizyonu Tablo 1de verilmitir.

Deney numuneleri, piyasadan 60 mm apta alnan
silindirik ubuklarn, ekil 1de verilen ekil ve
boyutlarda hazrlanmtr. Yaplan sertlik
lmlerinde deney numunelerinin sertlii, 230 BHN
bulunmutur.

Tablo 1. AISI 316Ti Paslanmaz malzemenin kimyasal komposizyonu (AISI 316 Ti Stainless steel chemical composition)
C Mn Si P S Cr Ni Mo Cu Ti
0,02 1,778 0,497 0,035 0,019 16,74 10,92 2,150 0,536 0,318


ekil 1. Deney numunelerinin ekil ve boyutlar (Dimension and geometry of experimental parts)

AISI 316Ti Paslanmaz eliin Tornalanmasnda Kesici Y. Kayr ve ark.
Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 28, No 2, 2013 365
Tablo 2. Kesici takm zellikleri (Properties Cutting Tools)
Kod Form ekil U Geometri Tip U Yarap R (mm)
T
N
M
G
1
6
0
4
0
4
R

T
N
M
G
1
6
0
4
0
8
R

MA


T
i
C
N
-
A
l
2
0
3
-
T
i
N

0,4
0,8
MS


ES



Tablo 3. Kesme parametreleri (Table 3. Cutting parameters)
Kesici
Formu
Takm U Yarap
R (mm)
Kesme Hz
V (m min
-1
)
lerleme
f (mm rev
-1
)
Tala Derinlii a
(mm)
Kesme artlar
MA
MS
ES
0,4
0,8
85
120
165
0,1
0,2
0,4
1,5 Kuru kesme

Deney numunelerinin ilenmesinde, stenitik
paslanmaz elikler iin nerilen (kesici katalogu ve
firma alanlar ile birlikte karar verilmitir) kesici u
ve bu ulara uygun bir takm tutucu seilmitir. Takm
tutucunun i paras yaklama as 90dir.

Deneylerde, MA, MS ve ES olmak zere farkl
kesici u formu, 0.4 mm ve 0.8 mm olmak zere de
iki farkl kesici u yarapna sahip kaplamal karbr
kesici ular kullanlmtr (Tablo 2). Kesici ularn
tala kaldrma ileminde her 3 kesi de
kullanlabilmektedir. Her bir deneyde, kesici ucun
yeni bir kesi kullanlarak kesicinin anmasndan
kaynaklanan etkiler giderilmitir. Deneylerde
kullanlan kesme parametrelerinin seimi ISO 3685
(TS 10329), retici firma katalog verileri ve
deneylerde kullanlacak olan tezgah dikkate alnarak
belirlenmitir (Tablo 3). Deneylerde, tala derinlii
1.5 mm sabit tutularak farkl kesme hz ve
farkl ilerleme miktar kullanlmtr. Belirlenen
kesme hz ve ilerleme deerlerinin kesme kuvvetine
ve yzey przllne etkisi aratrlmtr.

Tablo 3de grld gibi, bu almada toplamda;
3x2x3x3x1=54 adet deney yaplmas gerekmektedir.
Deneylerin gvenilirlii iin de, deneylerin 2 (iki)
kere tekrarlanmas durumunda toplamda 108 adet
deneyin yaplaca ortaya kmaktadr. Deney
maliyetleri asndan yaplmas gereken deney says,
ortaya olduka yksek bir maliyet karmaktadr. Bu
nedenle, deney maliyetlerini azaltarak hzl ve
optimum deney sonularnn elde edilmesinde
Taguchi metodunun kullanlmasna karar verilmitir.
Deneyler, Gazi niversitesi, teknik eitim fakltesi,
makine eitimi blm, talal retim Ana Bilim Dal
laboratuarlarnda yaplmtr.

Kullanlan tezgah, klasik bir tornalama tezgah
olduundan zerinde, arzu edilen her devir (S) ve
ilerleme (f) deerleri bulunmamaktadr. Deneyler iin
belirlenen kesme hzlar iin (Tablo 4), tezgah
zerinde belirlenen devirlerle eletirilmesinde deney
numune aplarnn (ekil 1) uyarlanmas gerekmitir.
Yaplan hesaplamalar neticesinde, deney numune
aplar Tablo 4te verildii gibi belirlenmitir.
Hazrlanan deney numuneleri, torna tezgahnda ayna-
punta arasna balanarak ilenmitir (ekil 2). lenen
yzeylerin przllklerinin llmesinde Ra
(ortalama: m) deeri kullanlmtr.

Tablo 4. Kesme hz iin (V) hesaplanan devir (S)
ve i paras aplar ()
(Calculated Speed (S) and Diameter () of parts for Cutting speed
(V)
V (m min
-1
) S (rev min
-1
) (mm)
85 500 54,1
120 710 53,8
165 1000 52,5
Y. Kayr ve ark. AISI 316Ti Paslanmaz eliin Tornalanmasnda Kesici
366 Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 28, No 2, 2013

ekil 2. Deney numunelerinin torna tezgahna
balanmas (Holding of experimental parts on the lathe)

2.1. Taguchi Metodu (The Taguchi Method)

Yaplan almada, bir Taguchi modeli kullanlmtr.
Model iin deneylerde kullanlan faktrler ve
seviyeleri dikkate alnmtr (Tablo 5).

Tablo 5. Taguchi L
18
modeli iin faktrler ve
seviyeleri (Factors and levels for Taguchi L18 model)
Faktr Birim 1.Seviye 2.Seviye 3.Seviye
Rfak mm 0,4 0,8 -
Formfak MA MS ES
ffak mm rev
-1
0,1 0.2 0.4
Vfak m min
-1
85 120 165

Tablo 5te faktrler iin verilen kodlamalar aada
aklanmtr.

Rfak : Kesici u yarap (R: mm),
Formfak . Kesici u tipi,
ffak : lerleme (f: mm rev
-1
),
Vfak : Kesme hz (v: m min
-1
).

Deneylerde kullanlan faktrler (4) ve seviyelerine
bakldnda, faktrlerden biri hari (Rfak) her
faktrn seviyesi bulunmaktadr. Farkl seviyeye
sahip olan Rfak, model d braklabilir. Fakat, kesici
u yar apnn (Rfak) yzey przllne etkisinin
grlmesi iin modele dahil edilmesinin daha doru
olaca dnlmtr. Bu durumda, Taguchi iin
karma (mixed) bir modelin oluturulmas gerekmitir.
Yaplan incelemelerde, Taguchi iin en uygun
modelin karma L18 (2**1 3**3)in olacana karar
verilmitir (Tablo 6). Elde edilen Taguchi modeline
gre Toplamda 18 adet deney yaplmtr.

Tablo 6. Taguchi, L18 modeli (L18 Model of Taguchi)
Deney Rfak Formfak ffak Vfak
1 1 1 1 1
2 1 1 2 2
3 1 1 3 3
4 1 2 1 1
5 1 2 2 2
6 1 2 3 3
7 1 3 1 2
8 1 3 2 3
9 1 3 3 1
10 2 1 1 3
11 2 1 2 1
12 2 1 3 2
13 2 2 1 2
14 2 2 2 3
15 2 2 3 1
16 2 3 1 3
17 2 3 2 1
18 2 3 3 2

L18 Taguchi modeline gre deneyler yaplm ve
deney sonular Tablo 7de verildii gibi elde
edilmitir. Elde edilen yzey przllkleri (Ra) iin
Taguchi analizleri yaplmtr. Bu almada, Taguchi
analiz yntemlerinden biri olan Smaller is better
kullanlmtr. Smaller is better taguchi analizi
eitlik 1e gre yaplmaktadr. (Ra) ynelik yaplan
Taguchi analizi sonular, ekil 3 ve ekil 4te
verilmitir. ekil 3te faktrlerin Ra zerindeki
ortalama etkileri (main effects), ekil 4te ise,
faktrlerin Ra zerindeki S/N (Signal/Noise) oranlar
verilmitir. Bununla birlikte, Ra sonular iin
hesaplanan S/N oranlar, Tablo 7de deney sonular
ile birlikte de verilmitir.

2
10
1
1
10log
n
i
i
y
n
q
=
(
=
(

(1)







AISI 316Ti Paslanmaz eliin Tornalanmasnda Kesici Y. Kayr ve ark.
Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 28, No 2, 2013 367
Tablo 7. Deney sonular ve S/N oranlar (Results of works and S/N ratios)
Deney Rfak (mm) Formfak ffak (mm rev
-1
) Vfak (m min-
1
) Ra(m) S/N
1 0,4 1 0,1 85 1,65 -4,35
2 0,4 1 0,2 120 4,21 -12,49
3 0,4 1 0,4 165 15,22 -23,65
4 0,4 2 0,1 85 1,59 -4,03
5 0,4 2 0,2 120 4,02 -12,08
6 0,4 2 0,4 165 16,5 -24,35
7 0,4 3 0,1 120 1,46 -3,29
8 0,4 3 0,2 165 3,68 -11,32
9 0,4 3 0,4 85 14,6 -23,29
10 0,8 1 0,1 165 1,3 -2,28
11 0,8 1 0,2 85 1,86 -5,39
12 0,8 1 0,4 120 7,34 -17,31
13 0,8 2 0,1 120 1,35 -2,61
14 0,8 2 0,2 165 1,79 -5,06
15 0,8 2 0,4 85 7,64 -17,66
16 0,8 3 0,1 165 1,16 -1,29
17 0,8 3 0,2 85 1,57 -3,92
18 0,8 3 0,4 120 6 -15,56

ekil 3te verilen grafikte en fazla deiim, ffak
dzeylerinde (0,1; 0,2 ve 0,4 mm rev
-1
)
grlmektedir. Bunu Rfak faktr ve Vfak faktr
izlemektedir. Formfak faktrnn dzeyleri (1, 2 ve
3) arasnda ise dikkate deer bir deiimin olmad
grlmektedir.

0,8 0,4
10,0
7,5
5,0
2,5
0,0
3 2 1
0,4 0,2 0,1
10,0
7,5
5,0
2,5
0,0
165 120 85
Rfak
M
e
a
n

o
f

M
e
a
n
s
Formfak
ffak Vfak
Main Effects Plot for Means
Data Means
ekil 3. Faktrler iin Ra ortalamalar (Means of Ra for factors)
Ayn durum ekil 4te verilen S/N oranlar deiim
grafiinde de kendini gstermektedir. S/N
oranlarndaki deiim en ok ffak ve Rfak
faktrlerinde grlmektedir (Faktrlerin grafik
eilimi dierlerine gre yksektir).

Y. Kayr ve ark. AISI 316Ti Paslanmaz eliin Tornalanmasnda Kesici
368 Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 28, No 2, 2013

0,8 0,4
-5
-10
-15
-20
3 2 1
0,4 0,2 0,1
-5
-10
-15
-20
165 120 85
Rfak
M
e
a
n

o
f

S
N

r
a
t
i
o
s
Formfak
ffak Vfak
Main Effects Plot for SN ratios
Data Means
Signal-to-noise: Smaller is better
ekil 4. Ra iin S/N oranlarnn etkisi (Main effects of S/N ratios for Ra)

Faktrler ve seviyelerinin Ra zerindeki etkilerini
daha rahat grebilmek iin, ekil 3teki S/N oranlar
grafii ve ekil 4teki ortalama etki grafii (main
effects), tablolatrlmtr (Tablo 8 ve Tablo 9). Tablo
8de Ra ortalamasnn faktrlere gre deiimini
veren deerler incelendiinde; en fazla deiimin
(Delta) ffak faktrnde olduu grlmektedir.
Deiim, 1,418 ile 11,217 (deiim: 9,798)
arasndadr. Tablo 9da S/N orannn faktrlere gre
deiimini veren deerler incelendiinde ise en fazla
deiim (Delta) ayn ekilde ffak faktrnde meydana
gelmitir. Deiim, -2,973 ile -20,304
(deiim:17,331) arasnda gereklemitir. Dier
faktrlerdeki deiimler ise (bykten-k doru),
Rfak faktr, Vfak faktr ve Formfak eklinde
sralanmaktadr. Dolays ile bu oranlar, yzey
przll iin en etkili faktrn ilerleme (ffak)ve
en az etkili faktrnde kesici formu (Formfak)
olduunu kantlamaktadr.

Tablo 8 ve Tablo 9de verilen deerler, faktrlerin
(Rfak, Formfak, ffak ve Vfak) her bir seviyesinin
(Level) yzey przll zerindeki deiim etkisini
de ortaya koymaktadr. Tablo 8 ve Tablo 9da Radaki
en byk deiim, ffak faktrnn 3. (level 3)
seviyesi ile meydana gelmitir. Tablo 8de ffak
faktrnn 3. seviyesi= 11,217 ve Tablo 9da ffak
faktrnn 3. Seviyesi = -20,304 olarak elde
edilmitir. Tablo 9daki S/N oranlarnn yksek
olduu faktr seviyeleri, yzey przlln artran
(ktletiren) parametreler olmaktadr. En kk S/N
oranlar ise (smaller is better) yzey przlln
azaltan faktr seviyeleri olmaktadr.

Sonu olarak, yzey przlnn drlmesinde en
etkili faktrler ve seviyeleri: ffak(1) ve Rfak(2),
Vfak(1) ve Formfak(3) eklinde olduu rahatlkla
sylenebilir. Fakat daha kesin konuabilmek iin,
faktrlerin yzey przllndeki deiime
katksnn kesin olarak belirlenmesi gerekmektedir.
Bunun iinde ANOVA analizleri yaplmtr.

Tablo 8. Faktrlerinin ortalamalar (Response for Means)
Level Rfak Formfak ffak Vfak
1 6,992 5,263 1,418 4,818
2 3,334 5,482 2,855 4,063
3 4,745 11,217 6,608
Delta 3,658 0,737 9,798 2,545
Rank 2 4 1 3

Tablo 9. Faktrler iin S/N oranlar (Response for Signal
to Noise ratios)
Level Rfak Formfak ffak Vfak
1 -13,204 -10,911 -2,973 -9,772
2 -7,898 -10,965 -8,375 -10,557
3 -9,777 -20,304 -11,323
Delta 5,306 1,188 17,331 1,551
Rank 2 4 1 3

ANOVA analiz sonular Tablo 10da verilmitir.
ANOVA analizi tablosu incelendiinde aadaki
bulgular elde edilmitir. Drt faktrn birlikte
incelendii modelde ffak ve Rfak faktrlerinin
dzeyleri arasnda Ra ortalamalar iin istatististiksel
olarak anlaml olduu (p<0,05), Formfak ve Vfak
faktrlerinin dzeyleri arasnda ise istatistiksel olarak
anlaml olmad (p>0,05) grlmektedir. Ayrca
faktrlerin yzde olarak etkileri incelendiinde; ffak
faktrnn etkisinin %73,98; Rfak faktrnn
etkisinin %13,26; Vfak faktrnn etkisinin %4,51;
AISI 316Ti Paslanmaz eliin Tornalanmasnda Kesici Y. Kayr ve ark.
Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 28, No 2, 2013 369
Formfak faktrnn etkisinin %0,37 ve Hata
teriminin etkisinin ise %7,89 olduu grlmektedir.
Ayrca model iin belirleme katsays (R-Sq(adj)):
%86,60 olarak bulunmutur. Sonu olarak, ANOVA
tablosuna gre, yzey przll iin dikkate
alnacak olan faktrlerin, ffak ve Rfak olduu ortaya
kmtr. Bu sonu, literatre uygundur [8-11].
Faktrlerin dorudan deney sonularna gre yaplan
ANOVA analizi (Tablo 10) dnda, faktrlerin S/N
oranlarna iin de bir ANOVA analizi yaplmtr
(Tablo 11). S/N oranlar iin yaplan ANOVA
analizinde belirleme katsays (R-Sq(adj)): % 96,74
kmtr. Belirleme katsaysnn yksek kmas, S/N
oranna gre ANOVA analizi yapmann daha
aklayc sonular verebileceini gstermektedir.
AISI 316 Ti paslanmaz elik malzemenin
ilenmesinde kullanlan kesici takmlarda, tala
yapmalar, tala svanmalar ve anmalar meydana
gelmitir (ekil 5de SEM grntleri verilmitir).
Kesici ulardaki tala yapmalar, ekil 5.bde B
harfi ile iaretlenmitir. Tala svanmalar, ekil 5.b,
5.c ve 5.dde A harfi ile iaretlenmitir. Kesici
anmalar ise, ekil 5.c ve 5.dde ok ekli ile
iaretlenmitir.

Yaplan deneylerde en fazla anma, u yarap 0,4
mm olan kesici takmlarda olmutur. 0.8 mm u
yarapna sahip kesici takmlar ise, daha az
anmtr. 0,4 mm u yarapl kesicilerde anmalar,
kesici kenar boyunca olumamtr. Anma, ekil
5.ada verilen kesicinin CAD modeli zerinde
grlmektedir. Anmalar, kesici takm ucundan
belirli bir uzaklkta (Bu uzaklk ekil 5.cde L harfi
ile belirtilmitir) meydana gelmitir. Yaplan
lmlerde bu uzakln yaklak tala derinlii
(L=1,5 mm) kadar olduu tespit edilmitir.

Anmann kesici kenar boyunca deil de yan yzeyde
sten aaya bir hat boyunca meydana gelmesi (ekil
5.a) sl birikmesi ile aklanabilir. Dk sl
iletkenlie sahip AISI 316Ti paslanmaz elik
malzemesinin [3-4] u yar ap R:0,4 mm olan
kaplamal kesicilerle tornalanmasnda takm-tala ara
yznde meydana gelen yksek scaklk, i paras,
tala ve kesici arasnda hzl bir ekilde
dalamamtr. Bu sonu, sl dalmda, i paras ile
temasta olan kesici yzey alann etkisinin byk
olduunu gstermektedir. nk R:0,4 mm
kesicilerin yzey alan, R:0,8 mm olan kesicilere gre
daha kk olmaktadr. Dolays ile dalamayan s,
tala k ile ani boalmaktadr. Is boalmas olan
noktada ise ani kesici anmalar (diffusion) meydana
gelmektedir [6-7]. Fakat u yar ap R:0,8 mm olan
kesicilerde ise, bu anma sz konusu olmamaktadr

Tablo 10. Ra iin ANOVA tablosu (Analysis of Variance for Ra)
Source DF Seq SS Adj SS Adj MS F P Faktr etkisi (%)
Rfak 1 60,207 60,207 60,207 16,81 0,002 13,26
Formfak 2 1,718 1,718 0,859 0,24 0,791 0,37
Ffak 2 335,978 335,978 167,989 46,91 0,000 73,97
Vfak 2 20,502 20,502 10,251 2,86 0,104 4,51
Error 10 35,814 35,814 3,581 7,89
Total 17 454,219 100
R-Sq = % 92,12 R-Sq(adj) = % 86,60

Tablo 11. S/N oranlar iin ANOVA tablosu (Analysis of Variance for S/N ratios)
Source DF Seq SS Adj SS Adj MS F P Faktr etkisi (%)
Rfak 1 126,78 126,78 126,78 59,83 0,000 11,48
Formfak 2 5,39 5,39 2,70 1,27 0,322 0,49
ffak 2 943,39 943,39 471,69 222,60 0,000 85,45
Vfak 2 7,22 7,22 3,61 1,70 0,231 0,65
Error 10 21,19 21,19 2,12 1,92
Total 17 1103,97 100,00
R-Sq = % 98,08 R-Sq(adj) = % 96,74





















Y. Kayr ve ark. AISI 316Ti Paslanmaz eliin Tornalanmasnda Kesici
370 Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 28, No 2, 2013

a)
ekil 5. Baz kesicilere ait SEM grntleri (Pictures of SEM of the cutting tools)

4. SONU (CONCLUSION)

Bu almada AISI 316 Ti paslanmaz elik
malzemesi, farkl ilerleme, farkl kesme hz,
sabit tala derinlii kullanlarak farkl u formuna
ve iki farkl kesici u yarapna sahip kaplamal
karbr kesici ular ile tornalanmtr. Elde edilen
yzey przllklerine ynelik yaplan Taguchi ve
ANOVA analiz sonular aada verilmitir.

AISI paslanmaz eliinin tornalanmasnda, yzey
przllnn drlmesinde ncelikle ilerleme
(ffak) ve kesici u yarap (Rfak) faktrlerinin
dikkate alnmas gerektii ANOVA analizi (Tablo 10)
ile ortaya kmtr. Yaplan ANOVA analizi ile
yzey przllne, ilerlemenin (ffak) katks:
%73,97; kesici u yarapnn (Rfak) katks: %13,26;
kesme hznn (Vfak) katks: %4,51 ve kesici u
formunun katks (Formfak) ise sadece %0,37 olduu
belirlemitir.

AISI 316Ti malzemesinin tornalanmasnda, en dk
yzey przllnn (smaller is better) elde
edilmesinde kullanlacak faktrlerin en uygun
seviyelerinin ise, ffak(1) ve Rfak(2) olduu Taguchi
analizi (Tablo 8 ve 9) ile tespit edilmitir. Tablo 9da
elde edilen en dk S/N oranlar bu durumu
ispatlamaktadr. Dolays ile AISI 316Ti paslanmaz
elik kaplamal karbr ularla tornalanmasnda en
dk yzey przll iin ncelikle, dk
ilerlemenin (ffak = 0,1 mm/dev) ve byk kesici u
yar apnn (Rfak = 0,8 mm) kullanlmas gerektii
ortaya kmtr. Bu sonular literatre uygundur [8-
11].

AISI 316Ti paslanamaz elik malzemesinin kk u
yarapl (R:0,4 mm) kesicilerle, yksek ilerleme (0,2
ve 0,4 mm rev
-1
) ve yksek kesme hzlarnda (120 ve
165 m min
-1
) ilenmesinin, yzey przll (Ra) ve
takm mr asndan uygun olmad ortaya
kmtr. Yaplan deneylerde kullanlan tm kesme
parametrelerinde, 0,8 mm u yarapna sahip kesici
ular ile daha dk yzey przll elde edilmi
ve daha az kesici anmalar meydana gelmitir.
Bununla birlikte, dk ilerlemelerde (0,1 mm rev
-1
)
ve dk kesme hzlarnda (85 m min
-1
) kesici u
yarapnn yzey przllne etkisinin daha az
olduu grlmtr. zellikle 0,1 mm rev
-1
ilerleme
kullanlarak yaplan deneylerde, elde edilen Ra
deerleri birbirine yakndr. Fakat, ilerleme (0,2-0,4
mm rev
-1
) ve kesme hzlar artka (120-165 m min
-1
)
elde edilen Ra deerleri arasndaki fark da artmtr.
0,4 mm u yarapl kesicilerle elde edilen yzey
przlk deerlerinde ise ani artlar meydana gelmi
ve kesici daha fazla anmtr.

KAYNAKLAR (REFERENCES)

1. Internet, "Paslanmaz eliklerin Yaplar ve
Temel Trleri" www.sartas.com.tr.
2. Internet, "Paslanmaz elik Nedir?",
www.ozmetalozkanoz.com.tr.
3. Coromant S. Modern Metal Cutting-A
Practical Handbook, Sandvik Coromant Inc,
Sweden, 1997.
4. Outeiro, J.C., Dias, A.M., Lebrun, J.L.,
Astakhov, V.P., Machining residual stresses in
AISI 316L steel and their correlation with the
cutting parameters, Machining Science and
Technology, 6 (2): 251270 2002.
5. Paro, J., Hannien, H. And Veijo, Tool Wear and
Machinability of X5 CrMnN 18 Stainless
Steels, Journal of Materials Processing
Technology, 14-20, 2001.
6. Mills, B. And Redford, A. H., Machinability Of
Engineering Materials, University of Salford, ,
107-108, UK, 1983.
b) R= 0,4 mm, f= 0,1 mm rev
-1

c) R= 0,4 mm, f= 0,2 mm rev
-1 d)
R= 0,4 mm, f= 0,4 mm rev
-1

AISI 316Ti Paslanmaz eliin Tornalanmasnda Kesici Y. Kayr ve ark.
Gazi niv. Mh. Mim. Fak. Der. Cilt 28, No 2, 2013 371
7. Korkut, I., Kasap, M., Ciftci, I. and Seker, U.,
Determination of Optimum Cutting Parameters
during Machining of AISI 304 Austenitic
Stainless Steel, Materials & Design, 25(4):
303-305, 2004.
8. zses B., Bilgisayar Saysal Denetimli Takm
Tezgahlarlnda Deiik leme Koullarnn
Yzey Przllne Etkisi, Yksek Lisans
Tezi, Gazi niversitesi Makine Mhendislii
Blm, 2002.
9. Zeyveli, M. ve Demir, H., AISI 01 Souk
Takm eliinin lenebilirliinin Kesme
Kuvvetleri Ve Yzey Przll Asndan
Aratrlmas, E-Journal of New World
Sciences Academy, 4, 2: 323-331, 2009.
10. zek, C.,Tademir, V., AISI 304 stenitik
Paslanmaz eliin Tornalanmasnda Yzey
Przllnn Varyans Analizi le
Modellenmesi, E-Journal of New World
Sciences Academy, 4, 3: 305-313, 2009.
11. Tekaslan, .,Gerger, N. Ve eker, U., AISI 304
stenitik Paslanmaz eliklerde Kesme
Parametrelerine Bal Olarak Yzey
Przllklerinin Aratrlmas, BA Fen
Bilimleri Enstits Dergisi, 10(2): 3-12, 2008.
12. Kasap M., AISI 304 stenitik Paslanmaz
eliklerin lenebilirliinde En Uygun Kesme
Parametrelerinin Belirlenmesi ve leme
artlarnn Deneysel Olarak Aratrlmas,
Yksek Lisans, Gazi niversitesi Fen Bilimleri
Enstits Ankara, 34-35, 2001.
13. zek, C., Hasalk, A., ayda, U. ve Karaca,
F.,AISI 304 stenitik Paslanmaz eliin
Tornalanmas , Mhendislik ve Fen Bilimleri
Dergisi, 117-121, 2006.
14. Zafer Tekiner, Z. And Yeilyurt, S.,
Investigattion of the cutting parameters
depending on process sound during turning of
AISI 304 Austenitic stainless Steel, Journal of
Materials Processing Technology, 25:507-
513(2004).


















15. Yeyen H.E, AISI 303 stenitik Paslanmaz
eliklerin lenebilirliinin Deneysel Olarak
Aratrlmas, Yksek Lisans, Gazi niversitesi
Fen Bilimleri Enstits, Ankara, 2006.
16. Yeyen, H:E., Korkut, ., Turgut, Y. ve ifti,
.,AlSl 303 stenitik Paslanmaz eliklerin
lenmesinde Kesme Hz ve lerlemenin Kesme
Kuvvetleri ve Yzey Przll zerindeki
Etkileri, 5. Uluslaras leri Teknolojiler
Sempozyumu, 2009.
17. Altnkaya E., AlSl 316 stenitik :eliin
lenmesinde Kesme Deerlerinin ve Takm
Kaplamasnn Yzey Przllne ve Takm
Anmasna Etkilerinin ncelenmesi, Yksek
Lisans, Gazi niversitesi Fen Bilimleri Enstits,
Ankara, 2006.
18. Nalbant M., Gkkaya H. Sur G., Application of
Taguchi mrtod in the optimization of cutting
parameters, for roughness in turning, Materials
and Design, 28, 1379-1385, 2007.
19. Nian C.Y., Yang W.H., Tarng Y.S.,
Optimization of turning operations with multiple
performance characteristics, Journal of
Material Processing Technology, 95, 90-96,
1999.
20. Manna A. and Salodkar S., Optimization of
machining conditions for effective turning of
E0300 alloy steel, Journal of Material
Processing Technology, 203, 147-153, 2008.
21. Davim J. P., Study of drilling metal-matrix
composites based on the Taguchi techniques,
Journal of Material Processing Technology,
132, 250-254, 2003.
22. Glolu C. Sakarya N., The effects of cutter
path strategies on surface roughness of pocket
milling of 1.2738 steel based on Taguchi
method, Journal of Material Processing
Technology, 206, 7-15, 2008.
23. Sahin Y., Optimal testing parameters on the
wear behavior of various steels, Material and
Design, 27, 455-460, 2006.