Zirkuitu sekuentzialak 12. gaia: Zirkuitu integratu digitalak (II) 1. Sarrera 2.

Zirkuitu sekuentzial asinkronoak Biegonkorrak R-S

3. Zirkuitu sekuentzial sinkronoak Biegonkorrak R-S, J-K, T, D eta LACHT

4. Biegonkorren aplikazioak Kontagailuak Maiztasun zatitzaileak Tenporizadoreak

5. Erloju seinalearen sorgailuak 6. Erloju digitalaren diseinua

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Sarrera Zirkuitu sekuentzialeen irteera sarrera eta barruko seinalen egoeren menpe dago. Bi sarrera berdinekin, irteera desberdinaizan daiteke. Sarreraren aldagaiak ET Sarreraren Zirkuitu Konbinatzailea Irteeraren Zirkuitu Konbinatzailea Memoria Qint Barruko Aldagaien egoera

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Sarrera Biegonkorrak Bi irteera egonkorrak dituzten zirkuituak dira. Irteera bakoitzak haren balioa betirako mantendu dezake. Memoria duten zirkuituak dira. Motak: Asinkronoek, irteera aldatzeko sinkronizazio seinalerik ez dute behar. Sinkronoek, irteera balioztatzeko erloju seinalea, CLK, behar dute.

Asinkronoak Sinkronoak

RS R S, J- K, T, D, LATCH
12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Zirkuitu sekuentzialeak Biegonkorra R-S R Q Irteera ez da aldatzen Qt Qt-1 1 0 0 (E.L.) 1 (I.L.) IL R EL Q Q S

S R 0 0 1 1 S 0 1 0 1

Q Q

E.L. Ezabatzeko Lehentasuna I.L. Inskribatzeko Lehentasuna

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Zirkuitu sekuentzial asinkronoak Biegonkorrak: R-S Lehentasuna ezabaketa R Q Q S Qint
Q = Q int + R = Q int R = Q int 0 = 0

Lehentasuna inskripzioa

Q Q
Q = Q int S = Q int + S = Q int + 1 = 1

Qint
12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Circuitos Zirkuitu sekuentzial Secuenciales sinkronoak Sncronos Biegonkorrak: R-S Irteera ez da aldatzen erlojua goiko baliotik beheko baliora aldatu arte. S bat bada erlojuaren aldaketarekin irteera goiko balioan jarriko dugu, eta beheko balioan jartzeko R bat izan behar da eta erlojuaren seinalea goitik behera aldatzea. R eta S sarrerak 0 badira irteerak ez du aldaketarik. CLK R
CLK

R x 0 0 1 1

S x 0 1 0 1

Qt Qt-1 Qt-1 1 0 0 (E.L.) 1 (I.L.)

Erlojuaren seinalea (Beheranzko aldaketa)

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Zirkuitu sekuentzial sinkronoak Biegonkorrak: J-K Irteera ez da aldatzen erlojua goiko baliotik beheko baliora aldatu arte. J bat bada erlojuaren aldaketarekin irteera goiko balioan jarriko dugu, eta beheko balioan jartzeko K bat izan behar da eta erlojuaren seinalea goitik behera aldatzea. J eta K sarrerak 0 badira irteerak ez du aldaketarik. CLK J K Qt J
CLK

x 0 0 1 1

x 0 1 0 1

Qt-1 Qt-1 0 1 Qt-1

Erlojuaren seinalea (Beheranzko aldaketa)

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Zirkuitu sekuentzial sinkronoak

Biegonkorrak: T Erlojuaren seinalea, biegonkorraren sarrera da.La entrada de reloj es la propia entrada del biestable. Erloju-seinalearen jaitsiera gertatzerakoan irteeraren balioa aldatzen da.

CLK
CLK

Qt Qt-1 Qt-1

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Zirkuitu sekuentzial sinkronoak Biegonkorrak: T

Ez dira existitzen eta J-K biegonkorrekin lortzen da. J eta K sarrerak 1 era jartzen badugu eta T erloju sarreran , T motako biegonkorra lortuko dugu. 1 J
CLK

CLK Q

J x 0 0 1 1

K x 0 1 0 1

Qt Qt-1 Qt-1 0 1 Qt-1

J eta K goiko balioan badaude, erloju seinale bakoitzako irteeraren balioa aldatzen da.
12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Zirkuitu sekuentzial sinkronoak Biegonkorrak: D D sarreran duguna irteerara joango da erlojuaren seinalea gohitik behera doanean. D
CLK

10

CLK

D X 1

Qt Qt-1 1 0

Biegonkorrak: LATCH D sarreran duguna irteerara joango da erlojuaren seinalean goiko balioa badugu D
CLK

CLK 0 1

D X 1 0

Qt Qt-1 1 0

Q Mailarekin aktibatuta!
12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Zirkuitu sekuentzial sinkronoak

11

Sarrera asinkrono, preset eta clear, dituen J-K biegonkorra.

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Kontagailu asinkronoak Erloju sarrera eta n irteera digital. Irteera digitalek sarreratik satzen diren pultsuen kopurua ematen dute. Biegonkorrak ez dira aldatzen aldi berean. Tentsio zatitzaileak Batzutan, seinalearen maiztasuna ez da egokia gure aplikazioan eta beharrezkoa da zatitzea. Tenporizadoreak Elektronika aplikazioak. digitalean beharrezkoak dira tenporizadoreen

12

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Kontagailu asinkronoak T motako biegonkorrez osaturiko katean oinarrituta daude. Erlojuaren seinalea goitik behera doanean biegonkorraren irteera aldatzen da.

13

CLK T Q T Q T Q T Q

Q0

Q1

Q2

Q3

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Kontagailu asinkronoak kronograma CLK 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 0 1

14

Q0 Q1 Q2 Q3

0 1 0 0

0 1 0 1 0 1 0 1 1 1 0 0 1 1 1 0 0

0 1 1 1

0 1

0 1

0 1

0 0 1 1 0 0 1 1 1 1 0 0

0 0 0 0 0 0 0

1 1 1

0 0 0 0

0 0

0 0 0 1 1

1 1 1 1 1 1 0 0

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Kontagailu dezimalak Kontagailu digitala eraikitzeko, 4 biteko kontagailu digitala erabiliko dugu eta 10 pultsu zenbatzen dituenean hutsean jarriko dugu. Irteeraren baioa (1010) denean zenbatzailea hutsean jarriko dugu.

15

CLK R T Q R T Q R T Q R T Q

Q0

Q1

Q2

Q3

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak kontagailu dezimalak CLK R Q0 BCD Q1 Q2 Q3 1010 balioarekin hutsean jartzen da. 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8

16

CLK

Q0 Q1 Q2

1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 1 0 0 0 0 1 1 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0

Kontagailu dezimalaren ikurra Dezimala (BCD)

Q3

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Kontagailu binarioa CLK T Q T Q T Q T Q

17

CLK Q0

R Binarioa Q1 Q2 Q3

Q0

Q1

Q2

Q3

Kontagailu digitalaren ikurra Binarioa

Irteeran ematen duen balio maximoa 1111 da. Balio horren ostean 0000 dator.

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Down kontagailua CLK T Q Q Q0 CLK

15 14 13 12 11 10 9 8

18

T Q Q Q1
7 6

T Q Q Q2
5 4 3 2

T Q Q Q3
1 0

Q0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 Q1 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 Q2 1 1 1 1 0 0 0 0 1 1 1 1 0 0 0 0 Q3 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0
12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Up/Down kontagailua CLK T Q T Q T Q T Q

19

A/D

Q0

Q1

Q2

Q3

_ A/D =0 bada biegonkorren seinalea irteerara doa _ A/D =1 bada biegonkorren seinaleak ukatzen dira.
12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Kontagailu komertzialak

20

40192

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Kontagailu komertzialen aplikazioak

21

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Maiztasun zatitzailea

22

Kontagailuaren irteerak maiztasun zatitzaile moduan erabil dezakegu. Kronograman ikusten dugun bezala, irteera bakoitzako maiztasuna aurreko seinalearen erdia da. CLK 0 1 2 fCLK Q0 f 0 0 1 Q1 Q2 Q3 f1 f2 f3 0 0 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

0 1 0 1 0 1 0 1 1 1 0 0 1 1 1 0 0

0 1 1 1

0 1

0 1

0 0 1 1 1 1 1 1

fCLK fn = n+1 2

0 0 0 0 0 0 0

1 1 1

0 0 0 0

0 0

0 0 0 1 1

1 1 1 1 1 1

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Maiztasun zatitzailea R Q0 Binario Q1 Q2 Q3 R Q0 BCD Q1 Q2 Q3

23

CLK

CLK

fCLK fCLK fCLK fCLK 22 23 2 4 2

fCLK fCLK fCLK fCLK 22 23 10 2

BCD kontagailuan Q3 irteerak ez du betetzen fCLK/2n+1 araua. Hamar pultsu zenbatzen dituenean hutsean jartzen da.

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Tenporizadorea Tenporizazio konbinazioa detektatzen duenean, 0-tik 1-erako aldaketa egiten du. VCC Tenporizazioa hasteko pultsadorea Kontagailua

24

Konbinazionala
12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Tenporizadorea VCC

25

Tenporizazioa hasteko pultsadorea CLK Q0 R BCD Q1 Q2 Q3

CLK

1 2

3 4

5 6

7 8

Hasteko pultsadorea Q

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Erloju seinalearen sormena Erloju sorgailuak sistema egonkorra behar du, horretarako kuartzo kristalean oinarritutako osziladoreak erabiltzen dira. Zehaztasun onik behar ez dugunean NAND Schmitt Triggerrean (4093) oinarritu gaitezke.

26

f=

(VT + )(VDD VT ) RC Ln (V )(V V ) T+ T DD

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Erloju seinalearen sormena

27

Elikadura tentsioa (VDD) jakinik, VT+ eta VT- tentsioen balioak ezagutuko ditugu. Kapazitate txikiko kondentsadorea aukeratzen badugu erresistentziaren balioa aterako dug. Adibidez, elikadura tentsioa 5 V, VT+ =3.3V, V T- =1.8V, eta kondentsadorearen kapazitatea 1nF badira, erresistentziaren balioa R = 1.6k da.

f=

(VT + )(VDD VT ) RC Ln (V )(V V ) T+ T DD

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Erloju digitalaren diseinua C.C Bigarren kontagailuak irteeran 0110 duenean, irteerak hutsean jartzen ditu. Hau da, irteeran 6 zenbakia agertu beharrean 0 zenbakia agertuko da. Honek segunduak zenbatu dezake. C.C

28

Katodo komuna

a-g a-g
BCD/7Seg

a-g a-g
BCD/7Seg

Q3 Q2 Q1 Q0 Q3 Q2 Q1 Q0
BCD

Q3 Q2 Q1 Q0 Q3 Q2 Q1 Q0
BCD

Goiko mailan aktibatuta

R
12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)

CLK

Zirkuitu sekuentzialak Biegonkorrekin egindako aplikazioak Erloju digitalaren diseinua

MINUTUAK
C.C C.C C.C

29

ORDUAK
C.C C.C

SEGUNDUAK
C.C

a-g a-g

a-g a-g

a-g a-g

a-g a-g

a-g a-g

a-g a-g

BCD/7Seg Q3 Q2 Q1 Q0 Q3

BCD/7Seg Q2 Q1 Q 0 Q3

BCD/7Seg Q2 Q1 Q0 Q3

BCD/7Seg Q2 Q1 Q0 Q3

BCD/7Seg Q2 Q1 Q0 Q3

BCD/7Seg Q2 Q1 Q0

Q3

Q2

Q1

Q0

Q3

Q2

Q1

Q0

Q3

Q2

Q1

Q0

Q3

Q2

Q1

Q0

Q3

Q2

Q1

Q0

Q3

Q2

Q1

Q0 CLK

BCD R

BCD R

BCD R

BCD R

BCD R

BCD R

12. gaia. Zirkuitu Integratu Digitalak (II)