Atilla Coskun - Ugur Mumcu Cinayeti www.CepSitesi.Net SUNU Uur Mumcu'yu kim ya da kimler ldrd? Amalan neydi?

Cinayetin soruturmas ne lde ciddi yrtlyor? Mumcu cinayetinin zerindeki esrar perdesi kaldrlabilecek ve katiller yakalanabilecekler mi? Trkiye Cumhuriyeti Devleti ve ilgili kurulular, bu cinayeti aydnlatmaya gerekten kararl m? Uur Mumcu'nun ldrlmesinin zerinden bir yl geti. Ama bu sorular hl gndemde ve yant bekliyor.. Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Basavcs Nusret Demiral'm, soruturmann sonulanabilmesi iin istedii bir yllk sre dolmu bulunuyor. imdi Nusret Demiral ne yapacak? Bekleyip grelim. . Uur Mumcu, 24 Ocak 1993 gn katledildi. Uur Mumcu, dncelerinden, siyasi inanlarndan ve gazetecilik grevini yaptndan dolay ldrld. Trkiye'de kurulu dzenle uzlamakszn aydn olmak, gazetecilik yapmak zordur. dl hapishane, ikence ve lmdr. Uur Mumcu, bu dllerin herbirinden payma deni almtr. Dnyada en ok gazeteci ldrlen lke Trkiye 'dir. 7 Basn tarihimizin son 85 yllk blmnde, Trkiye'de grev yapan 33 gazeteci terrn hmna uramtr; ldrlmtr. Son bir yl ierisinde basna ynelik terr faaliyeti alacak bir lde artmtr; 14 gazeteci ehit edilmitir. Terrist saldrlara hedef olan gazeteciler ve lm tarihleri ise yle: Zeki Bey (1891), Hasan Fehmi Bey (5 Nisan 1909), Ahmet Samim (9 Haziran 1910), Hseyin Hilmi Bey (1910 - Sosyalist Hilmi), Hasan Tahsin (15 Mays 1919 - Osman Nevres), Hasan Tahsin (27 Temmuz 1920 Silahl Tahsin), Hikmet evket (29 Nisan 1930), Ali hsan zgr (22 Kasm 1978), Abdi ipeki (1 ubat 1979), lhan Darendeliol (19 Kasm 1979), smail Gereksz (4 Nisan 1980), mit Kaftancolu (4 Nisan 1980), Muzaffer Feyziolu (15 Nisan 1980), Necati nal (22 Temmuz 1980), Mevlt Ik (1 Haziran 1988), Sami Baaran (7 Kasm 1989), Kmil Baaran (14 Kasm 1989), etin Eme (7 Mart 1990), Turan Dursun (4 Eyll 1990), Halit Gngen (15 ubat 1992), Cengiz Altun (24 ubat 1992), zzet Kezer (23 Mart 1992), Blent lk (1 Nisan 1992), Mecit Akgn (2 Haziran 1992), Hafz Akdemir (8 Haziran 1992), etin Abay (30 Temmuz 1992), Yahya Orhan (1 Austos 1992), Hseyin Deniz (10 Austos 1992), Musa Anter (20 Eyll 1992), Yaar Aktay (1992), Hatip Kapak (1992), Namk Taranc (20 Kasm 1992) ve Uur Mumcu (24 Ocak 1993) Basn ehitleri ile ilgili bilgiler, Anka Haber Aja/s'nn 25 Ocak 1993 gnl haber blteninden alnmtr; ayrca Tercman, 26 Ocak 1993. Ancak bu liste olduka eksik grnyor. Daha geni bilgi iin bkz.: Koolu, Yahya; Kurunla sansr/Gazeteci Cinayetleri stanbul 1993. ikence gren, cezaevlerinde, hcrelerde tutulan, isizlie itilen gazetecilerin saylarn ise bilmek olanakszdr. Bata Uur Mumcu cinayeti olmak zere, bu tr cinayetlere, MT, Kontrgerilla ya da zel Harp Dairesi ve dier istihbarat rgtleri gibi devlete ait birimlerin katldklar yolunda kamuoyunda youn bir kuku bulunmaktadr. zellikle Uur Mumcu cinayeti odanda, bu

yndeki kukular olduka da yaygndr. Bu kukulan amak gerekiyor. Bu da, ancak cinayetin aydnlatlmasyla mmkn olabilir. Bu kitap. Uur Mumcu'nun nasl ldrld, soruturmann ne ekilde gelitii ve Uur Mumcu'nun ad ve soruturma zerinde oynanan kimi oyunlar kendine konu ald. Ksa bir sre ierisinde hazrland: Uur Mumcu cinayeti ile ilgili yaanan olaylann ancak ve yalnzca bazlarn ele alabildi. Elbette bunun arkas gelecektir. Kitabn hazrlanmasnda, okuyucunun zgrce karar vermesini salamak amacna uygun bir yntem izlendi. O nedenle, gerek Uur Mumcu'nun gr ve dnceleri anlatlrken, ya da cinayetin soruturmas evresindeki bilgi ve gelimeler aklanrken, okuyucu, bunlarn kaynaklan olan yaz ve belgelerle ska kar karya brakld; karanlkta kalan soru ve sorunlar zerine speklasyona olanak verecek yorum' yapmak yerine, yalnzca onlara iaret etmekle yerinildi. Kitabn olumasnda, bata Cem Yaynevi'nin sahibi ve editr Ali Uur ve yaynevi alanlan olmak zere, kaynak-lann ve kimi belgelerin toplanmasndaki deerli yardm ve abalanndan dolay Cumhuriyet Gazetesi'nden Evren Deer, Mehmet G ve Halil Nebiler ile Av. Mustafa Kemal Gngr'e teekkr ediyorum. Atilla Cokun stanbul - Ocak 1994 NSZ YERiNE Uur Mumcu suikastini, suikastin ne anlama geldiini ve ykselen demokratik tepkiyi yerli yerine oturtmak gerekiyor. Bu konuda, Cumhuriyet Gazetesi'nde iki anlaml bayaz yaynland; onlara eklenebilecek bir ey yok. Aktaryorum. Admz gibi biliyoruz... Uur Mumcu'nun ehit edilmesi toplumda imdiye kadar eine rastlanmam bir tepki yaratt. Yurt dzeyinde dalga dalga ykselen duygular, insanlar kanl cinayet zerinde ister istemez dnmek zorunda brakyor. Lanetlenen suikastin Uur Mumcu'nun bedeninde somutlaan hedefle snrl kalmad kamuoyunda artk bilinmektedir. Toplum, sevgili Uur'un kiiliinde simgeleen deerlerin neler olduunu biliyordu. Bu deerler, Trkiye Cumhuriyeti' nin varoluunu salayan temel ilkelerdir. Ancak bu kadar da yetmez, yaadmz gnlerin anlamn artk daha ak seik ortaya koymann zaman gelmitir. Cinayeti kimin ya da hangi rgtn ilediini elbette bilmiyoruz. Ama kimlerin ya da hangi karanlk glerin bu suikasti dzenleyebileceim ok iyi biliyoruz. Katillerin gerekelerini de madde madde saymak olanana sahibiz. Ortadou nun terr topografyas aa yukar belirlenmitir. Lozan'la hukuk temeli atlm laik Trkiye Cumhuriyeti'nin milli misak snrlar iinde katlmc demokrasiyi salkl bir dzene dntrmesini iine sindiremeyenler, snr tesinde ve snrlarmz iinde rgtlenmilerdir. Bunlar ok iyi biliyorlar ki, Anadolu halk insan haklar ve temel zgrlkleri ieren bir rejimin bar ortamnda yaamak istiyor. Terr ise kanla beslenen bir vampir gibidir. Vampirin aydnlkta deil karanlkta i grebilecei bellidir. Laik Trkiye Cumhuriyeti'ni blp paralamak isteyen glerin blgede hangi odaklarda yuvaland da bir sr deildir. .

Uur Mumcu ite bu karanlk glerin kurban olmutur. Trkiye'de kamuoyu Mumcu suikastinde laik cumhuriyetin varln kundaklamak isteyenlerin izdmn grebilmitir. Cumhuriyet devrimiyle birlikte kurulan Cumhuriyet Gazetesi'ne ynelik saldrlarn bizim yrymz durduramayacan dnya lem bugne kadar anlam bulunmaldr. Karanlk glerin her ne pahasna olursa olsun yenilgiye uratlacan admz gibi biliyoruz. 25 Ocak 1993 Cumhuriyet Yerdeki kan... Her insann yaam kutsaldr; ne biri tekinden deerlidir, ne teki berikinden deersiz. nsan haklarnn en banda yaama hakk gelir. Son yllarda terr ok can ald. Her bir cinayetten sonra devletin ileri gelenleri aa yukar birbirine benzer szler sylediler. En ok kullanlan tmcelerden biri de artk ezberlendi: Terr kurbannn kan yerde kalmayacak... ou kii bu sz, anlamn bilmeden benimsedi. Oysa bu yaklamda kan davasn anmsatan bir anlam kaymas da sezilebilir. Devletin cinayeti ileyeni saptamas, yakalamas, yargnn nne karmas grevidir. lk bakta doal grnen bu devin eksik kalmas, faili mehul cinayetlerin oalmas, yetkilileri ldrlenin kan yerde kalmayacak gibi teselli ve teskin edici aklamalar yapmaya zorlamtr. * Uur Mumcu'nun alaka bir suikaste kurban gitmesi, Trkiye'de her kesimden insanda byk ve derin tepkiler yaratt. Olay, yaadmz dnemin belirleyici odak noktas gibidir. Cinayet bir zabta vakas erevesinde elbet grlemez. Katillerin bulunmas ve cezalandrlmasyla da i bitmeyecektir. Daha kapsaml ve daha geni ufuklu bir sre iinde dnmek zorundayz. Uur Mumcu bir dizi moral deeri, toplumsal amalar yuman, bir deerler sistemini simgeliyordu. Cumhuriyet'in ats altnda kurulan krslerde savunulan ve ykselen dncelerin simgelemi yazaryd. Mumcu'ya kurulan tuzak, ite bu deerler sistemine kanl saldrnn ta kendisidir. yleyse Uur'un kannn yerde kalmamas iin bu bayra ykseltmek gerekiyor. Yazarmz daha topraa verilmeden bir noktay vurgula-malyz: Ancak Trkiye'de laik cumhuriyeti savunmak ve katlmc demokrasiyi gerekletirmek yolunda yryebilirsek Uur'un kan yerde kalmayacaktr * Uur Mumcu'yu bugn topraa veriyoruz. Onun yalnz yaamndan deil, lmnden karacamz dersler oktur. Mumcu'da fikr-i takip vard ve bu konuda rnek saylacak kadar inatyd. Uur'un ldrlmesi bir cenaze treniyle balayp bitecek bir olay deildir. Trkiye'mizin demokratik gleri artk danklktan ve -deyim yerindeyse-perianlktan kurtulmaldr. Kk karlar iin birbiriyle uraan siyasetilerin -eer yaam hakkna sayglar varsa- daha kapsaml ve ufuklu bir politikada btnlemeleri zorunludur. Eer onlar yine kk karlarn siyasetini gtmeyi srdrrlerse ve perianlk devam ederse, kamuoyu aadan yukarya doru arlm koymak grevini stlenmelidir. te o zaman Uur Mumcu'nun kan yerde kalmayacaktr. 27 Ocak 1993 Cumhuriyet UUR MUMCU

Uur Mumcu 22 Austos 1942'de Krehir'de dodu. Bahelievler Deneme Lisesi'ni bitirdikten sonra, Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi 'nden mezun oldu. 1967-69 yllarnda Ankara'da avukatlk yapt. 1969-72 yllan .arasnda Ankara niversitesi Hukuk Fakltesi'nde Prof. Dr. Tahsin Bekir Balta'nn ynettii idare Hukuku Krss'nde asistan olarak alt. 12 Mart 1971 ylnda tutuklanarak yargland; yedi yl ar hapis cezasna mahkm edildi. Mahkmiyet kararnn Askeri Yargtay'ca bozulmas zerine serbest brakld. Askerliini sakncal personel olarak 1972-74 yllan arasnda Ar ili, Patnos ilesi'nde yapt. 1972 ylnda Gldal Homan ile evlendi; zgr ve zge adlann verdikleri iki ocuklan oldu. x Mumcu, ilk yazlann 1964 ylnda yayn yaamna giren Yn Dergisi'nde yaynlad. Daha sonra, Trk Solu, Ant, Emek dergileri ile Akam Gazetesi'nde yazd. Ke yazarlna 1974-75 yllannda Yeni Ortam Gazetesi'nde balayan Uur Mumcu, 1975 ylnda Cumhuriyet Gazetesi yaz ailesine katld. Gzlem balkl kesinde aralksz olarak 1991 ylna kadar yazlarn yaynlad. 1991 ylnn Kasm aynda lhan Seluk ve yaklak 80 Cumhuriyet alan ile birlikte gazeteden ayrld. Bir sre Milliyet Gazetesi'nde ke yazarl yapan Mumcu, 8 Nisan 1992'de Cumhuriyet Gazetesi'ndeki ynetim deiiklii sonrasnda*, gazetesine yeniden dnd. Uur Mumcu, 1979 ylnda Trk Hukuk Kurumu'nun Yln Hukukusu dln ald. Ayn yl ada Gazeteciler Demei'nin ke yazs dalndaki Yln Gazetecisi unvann alan Mumcu, kaaklkla ilgili olarak yaynlad yazlarndan tr 1980 ylnda Sedat Simavi Vakffnn Kitle Haberleme Dal dln Cneyt Arcayrek'le birlikte paylat. 1980, 1982 ve 1983 yllarnda istanbul Gazeteciler Cemiyeti'nin inceleme ve rportaj dallarndaki dllerine layk grld. 1983 ylnda, Balkesir Barosu'nca Yln Hukukusu seildi; 1985 ylnda Nokta Dergisi'nin Doruktaki Gazeteci dln ald. Uur Mumcu'nun yaynlanm olan kitaplar ise unlardr: Sulular ve Gller (1975), Mobilya Dosyas (1975 - Altan ymen'le birlikte), Sakncal Piyade (1977), Bir Pulsuz Dileke (1977), Byklerimiz (1978), kmaz Sokak (1979), Tfek tcad Oldu (1980), Silah Kaakl ve Terr (1981), Sz Meclisten eri (1981), Terrsz zgrlk (1982), Papa Mafya Aca (1984), Liberal iftlik (1985), Devrimci ve Demokrat (1985), Sosyalizm ve Bamszlk (1986), nklap Mektuplar (1987), 12 Eyll Adaleti (1987), Rabta (1987), Sakncasz (1980, tiyatro oyunu), Tarikat Siyaset Ticaret (1988), Bir Uzun Yry (1988), 40'lann Cad Kazan (1990), Kzm Karabekir Anlatyor (1990), Krt slam Ayaklanmas (1991), Gazi Paa Suikast (1992) ve lmnden sonra yaynlanan Krt Dosyas (1993). Mumcu, Trk Hukuk Kurumu, Trkiye Gazeteciler Sendikas, ada Gazeteciler Cemiyeti, Parlamento Muhabirleri Dernei yesiydi. Cumhuriyet Gazetesi'ni yaynlayan Yeni Gn Haber Ajans Basn ve Yaynclk A..'nin kurucu orta ve ynetim kurulu yesi ve bunun yan sra, kuruluunu Berin Nadi'nin gerekletirdii Cumhuriyet Vakffnn da ynetim kurulu yesiydi.

Uur Mumcu Cumhuriyet'te Uur Mumcu'nun Cumhuriyet Gazetesi'ndeki ilk yazs, 1 Mart 1975 gn yaynland; yaznn bal Denklem adn tayordu. Son yllarn siyasal bunalmlar, gn getike toplumu dar boazlara srklemektedir. Bu bunalmdan kurtulmak iin nerilen zm yollarn hep birlikte izliyoruz. Olaylar siyasal dedikodularn ksrdngleri iinde grmeye alm olanlarmz iin konu olduka basittir. - Demirel, Ecevit'e elini uzatsa, Korutrk btn partileri biraraya toplasa, Bozbeyli anlayl davransa, Bayar desteklese... gibi avuntularla, olaslklar zincirinin halkalara tamamlanmaktadr. Oysa, bunalmn nedenleri derindedir. Olaylarn zerindeki gelip geici kayg bulutlarndan syrlp gerek nedenlere eildike sorunlarn iinden yepyeni odak noktalan belirmekte ve toplumsal deiimin kurallar aydnlk klarla gzler nne serilmektedir. Her demokrasinin gerek ve yeter koullan vardr. Bu koullar yaratlmadan, sadece biimsel grnmlerle yetinmek, bedeli ok pahal denecek servenlere yol aar. nce u gerek koulu tanmlayalm: Bat demokrasilerinde, toplumun btn snf ve tabakalanna sz ve rgtlenme zgrl tannr. Bu zgrlk demeti, insanla snf kavgalan, ihtilaller ve devrimler sonucunda sunulabilmitir. zgrlk ve demokrasi btn insanln ortak mirasdr. Fakat bu miras, alar boyunca, toplumun belirli kesimlerince, ayn toplumon teki snf ve tabaka!an iin kullandrlmamtr. Bu yasak dzeni, demokrasimizin btn alaturkalyd srdrlmektedir. Toplumun emeki kesimlerine sz ve rgtlenme zgrln isteyen herkes: - Zararl akmlar... an cereyanlar... ykc dnceler... gibi gerekelerle korkutulmak, sindirilmek ve cezalandrlmak istenmitir. Oysa demokrasilerde zararl dnce, zararsz dnce aynmlan yaplamaz. Dnceler iin uygulanacak tek l, yanllk ve doruluktur. Trkiye'de biimsel grnmyle ok partili hayat yrrlktedir. Fakat bu ok partili hayat tek parti dneminden kalan ceza yasas ile korunmaktadr. Akas ok partili demokrasimiz, yllardr tek partili dnemin ceza yassyla gzaltnda tutulmaktadr. Sadece on be yldr, bu ceza yasasnn nl maddelerini bir daraac gibi birbirine atp babakanlar, bakanlar, kurmay albaylar ve devrimci genleri birer birer ipe ekmiiz. Siyasal bunalmlardan kurtulmak iin idam hkmleri, hapis cezalan, kelepeler hi yarar salamam, toplum yeniden dne dolaa, yine kmaz sokaklann eiklerine getirilmitir. Bu kmaz sokan kavak noktasndayz imdi. Trk toplumu ya ada demokrasilerin gereklerine uyarak toplumun btn snf ve tabakalanna sz ve rgtlenme zgrl salayacak, ya da kurulu dzenin denklemi, eskisi gibi, yeni glklerle ve sorunlarla srdrlecektir. Bu denklem, olduka kaba grnmyle gzler nndedir. nce bir iktidar boluu yaratlacak, bu bolukta kargaa ortam oluturulacak, bu koullar salandktan sonra otoriter devlet zlemcilerine yeil k yaklacaktr. - Kuvvetli ve inandnc hkmet... gerekesiyle kurulu dzenin, hakszlklan, adaletsizlikleri ve ayncalklan zerinde ynetimler

srdrlecektir. 14 Ekim seimlerinden tedirgin olanlar iin bakaca yol kalmamtr. Bu iktidar boluu bilinerek ve istenerek yaratlmaktadr. Bu boluun anlamsz uultulan iinde, olaylann nedenlerini ve sonulann birbirine kantrmak, gncel sorunlan: - Demirel, Ecevit'e elini uzatsa, Irmak grevini srdrse, gibi zmlere balamak, olaylara bak amz ksrlatnr ve bir sre sonra kamuoyunu anlamsz siyasal dedikodulann yantc yaklam iine sokar. Nedenler, toplumsal geliimin temellerindedir. Kurulu dzenin topluma sunduu denklemin ters yz edilmesi, Trk halknn btn snf ve tabakalaryla, zgrle ve demokrasiye sahip kmasna baldr. Demokrasinin gerek gvencesi halkn bilinli desteidir. Bu destek nasl salanr? Demokrasimizin gncel gndemi bu sorunun yantnda sakldr. Bu keden hep birlikte, yaadmz olaylar zetleyecek ve yorumlarn yapacaz. Cumhuriyet Gazetesi'nin yarm yzyldr aydnlatt dnce ortamnda bu sorunlar sizlerle tartmak zlemiyle: - Merhaba... diyorum. Demokrat Bir Aydn Uur Mumcu, Atatrk devrimlerine bal, yurtsever ve demokrat bir aydnd. Demokrat nitelii, onun en temel karakteriydi. Uur Mumcu, demokrasi konusunda yzlerce makale yazd. Bunlardan biri de Katlm balkl makalesiydi. Bu yazsnda demokrasi konusundaki yaklamn ok net olarak belirtmektedir: ... Halk, bir ynetime ne kadar katlyorsa, o ynetim, bu lde demokrasiye uygun der. Katlm ne yolla olur? Btn halk kesimlerinin demokrasi srecinde etkinliklerini duyurabilmeleri iin her trl dnceye rgtlenme hakk tanmak gerekir. rgtlenme hakk; siyasal partileri, dernekleri, sendikalar, meslek kurulularn ve kooperatifleri kapsar. Dnce ve rgtlenme zgrlkleri, bir takm dnceler, bir takm ideolojiler iin yasaklanrsa, halkn bir kesimi, ister istemez bir katlmn dnda tutulmu olur. rnek aldmz, sk sk yinelediimiz Bat demokrasilerinde hibir dnceye yasak getirilmemitir. Yasak olan ve olmas gereken, silahl rgtlenmeler ve eylemlerdir. Silahl eylemler ve rgtlenmeler dnda yasak getirilmesi, demokrasinin z ve sz ile badamaz. Yirminci yzyln son eyreinde 'sasz ve solsuz demokrasi olmayaca' gereinin lkemizde henz anlalmam olmas, demokrasimiz ve geleceimiz iin iler acs bir durumdur. u uzay anda biz, herhangi bir siyasal grn, ideolojinin 'zararldr, ykcdr, zehirlidir' diye nitelenemeyeceini; dncelerin 'doru' ya da 'yanl' gibi llerle deerlendirilmemesi gerektiini -ne yazk ve ac ki- henz anlam deiliz. Eer 'Bat demokrasileri' bizler iin l ise aresi yoktur, beensek de beenmesek de her trl dnceye sz ve rgtlenme hakk vermek zorundayz. Demokrasi, halk ynlarnn demokratik srece en geni ve yaygn biimde katldklar bir sistemin addr. Dnceyi aklama zgrl snrlanamaz.

Snrlama, yalnzca ve yalnzca, silahl eylemler, silahl rgtler ve bunlarn yurtii ve yurtd balantlar ile ilgili olmaldr. Amacmz, siyasal katlmn tam olarak saland gerek demokrasi dzenidir. rneklerde Batdadr... Uur Mumcu'nun demokrasi anlay soyut deildi... Demokrasiyi sosyal bir temele dayandryordu. Bu sosyal temel arlkl olarak ii snfyd. Bu dncesini bir baka yazsnda yle dile getiriyor: Demokrasinin en byk gc rgtl ii snfdr. i snf, sendikalarda ve partilerde rgtlenir. Btn olumsuz koullara karn, Trkiye ii snf, bugnk dankl atlatacak ve siyasal partisiyle, sendikasyla, Trk siyasal yaamndaki yeri doldurulmaz arln dosta ve dmana kantlayacaktr. Ve o lmsz ozanmzn dizeleriyle seslenirsek, Ve elbette ki, sevgilim, elbet, dolaacaktr elini kolunu sallaya sallaya, dolaacaktr en anl elbisesiyle: ii tulumuyla bu gzelim memlekette hrriyet... Uur Mumcu, bu anlatmndan da anlald gibi, zgrlk ve demokrasi kavramlarn snf asndan ele alyor, demokrasiyi emek arlkl bir sosyal temele oturtuyordu. Ancak bu yaklamnda kat deildi; demokrasinin yaama koulunu, siyasal yelpazenin eitli eilimlerinin bir konsensusuna dayandryordu. Aydn Hogrs adl makalesinde bu1 konuda yle diyor: lkede, 'liberal sa' anlay ile 'liberal sol' gr arasnda karlkl hogrye dayal bir dayanmann yaratlmas gerekir. Demokrasiyi yaatacak olan siyasal iklim de budur. Bugne kadar bir trl salanamam olan bu dayanma ve oluturula-mayan hogr ortam, Trk demokrasisine ok pahalya mal olmutur. Hi olmazsa bundan sonra, demokratik hak ve zgrlkler konusunda liberal sa ile sol arasnda hogr kprleri kurulmaldr. Uur Mumcu, demokrasiyi, hem ilericiliin bir ls olarak, hem de uruna mcadele verilecek bir ideal deerinde gryordu. Ona gre; Herkim ki, demokrasiyi savunur, 'ilerici' olan odur. Bu kural dnda, kimse ama kimse, ideoloji pistinde buz pateni yapmasn; demokrasiden daha gncel, demokrasiden daha gerekli hibir ama yok sol iin. imdiye kadar olmad, imdiden sonra da olmayacak... zgrlk ve demokrasi... Gndemimizde yalnzca bunlar var. Demokrasi; zgrlk ve hogryle kurulacak. Mumcu, Uur; Aydn Hogrs; Cumhuriyet, 17 Nisan 1984. Her ey insan iindir, insann mutluluu iindir. Ve ada insan ancak ve ancak zgr bir toplumda mutlu olur. zgr bir toplumun kurulmas, insanlarn birbirlerine kar saygl ve hogrl olmalarna baldr. Emein Dostu Uur Mumcu, sosyal yaamda, siyasal mcadelede, emekten yana bir tutum izledi yaam boyunca. cretli klelie karyd, emein zgrl iin elinden geleni yapmaya alt. i snfnn ekonomik, demokratik haklan ve siyasal kurtuluu iin mcadelede, etkili kalemi, zgn ve .yaratc dnceleriyle aktif olarak yer ald. ti Hakk adl yazsnda, toplumumuzda yaanan emek ve sermaye arasndaki eitsizlie kar karken, bir yandan arpk toplumsal gereimizi gzler nne seriyor, dier yandan, ii haklan karsndaki duyarsz tutumlanndan dolay sosyal demokrat

partilerimizi de eletiriyordu. iler, emeklerini diledikleri koullarla pazarlayabiliyor-lar m? Hayr. Binbir trl engel, binbir trl yasak var. Sendikalar, siyasal partilerle birlikte eylem yapabiliyorlar m? Hayr. Bu konuda binbir trl engel sz konusu. Peki sermaye? Devlet eitli yollarla sermayeye destek oluyor. Mumcu, Uur; Sol Sola Dman, Cumhuriyet, 30 Kasm 1983 'Vergi iadesi' diyor destekliyor, 'kalknmada ncelikli blgeler' diyor destekliyor, 'tevik belgeleri' ve 'yatnm indirimleri' diyor. Devlet bankalanndan salanan milyarlk krediler, zel sektr besliyor. 'hracat kredileri' ve 'Garanti mektuplan' ile zel sektrn da almasna destek oluyor. zel sektr bu kadar cmerte destekleyen devlet, iiye, memura, kylye gelince niin birdenbire cimrileiveriyor? Bu sorunun yant ideolojik... Evet ideolojik. Uygulanan bu model 'liberal' deil... Bilinmesi gereken ilk konu bu. Liberal olsa bu yasaklar sz konusu olmaz; liberal olsa iiler emeklerini diledikleri gibi pazarlarlar. Bu koullarda 'sosyal demokrat' olduu ileri srlen SHP ne yapyor? 'Demokratik solcu' kimlikli DSP ne yapyor? Dnyann btn demokratik lkelerinde sosyal demokrat partiler, bu gibi olaylarda arlklann duyururlar, sz ve karar sahibi olurlar. Bizdeki sosyal demokrat partiler SHP ve DSP, bu koullarda bile 'Uyuyan Gzel Balesi'ni oynuyorlar. Ya cretli klelik? Uur Mumcu'nun cretli klelie kar olduunu sylemitik. cretli klelikten kurtulmann yollan zerine eitli yazlar yaymlad. Mumcu, Uur; ii Hakk; Cumhuriyet, 14 Nisan 1989. cretli klelikten kurtulmann sendikal haklarn kazanlmasndan getiine, bu yolda ciddi bir mcadele vermek gerektiine inanyordu . Ama asl kurtuluun, emeki snf ve tabakalarn devlet ynetiminde arlklarn duyurmalar ile mmkn olacan iyi biliyor ve onu salk veriyordu emekilere . Uur Mumcu, art-deer varolduka emek kavgasnn sreceine, kapitalist smr kalkmadka da insanln sosyalizm idealinin yaayacana inanyor, sosyalizmi, ada gelimeleri kucaklayabilen, daha zgrlk, daha katlmc ve daha demokratik bir model olarak somutluyordu Bir Yurtsever Milli misak ve tam bamszlk en ok kulland kavramlardr. Mcadelesinin odak noktalan, bu kavramlann ifade ettii deerler zerinde somutlanmaktadr. Kendisini, Kuvayi Milliye hareketinin sradan bir neferi olarak grmektedir. Uur Mumcu iin, lhan Seluk'un Kalpaksz Kuvayi Milliyeci nitelemesi, onu tanmlayan en veciz anlatmdr herhalde. Uur Mumcu, Kuvayi Milliyeci olduu iin, bu yzden, her trl siyasal dnceye sz ve rgtlenme hakk tanmay, demokrasi anlaynn vazgeilmez inanc olarak grmektedir . Erzurum Kongresi'nin temel belgeleri arasnda da yer ald gibi, Kuvayi Milliye, radeyi Milliye'yi hakim klmak koulunu, yani ulusal egemenlik ve ulusal bamszlk ilkesini iermektedir. Ulusal egemenlik ve ulusal bamszlk ilkesi, Uur Mumcu'nun yurtseverlik anlaynn bir sonucudur. O nedenle Uur Mumcu, bata

Atatrk olmak zere, ilk meclisin emperyalizme ve kapitalizme kar savaan tm yelerini gerek yurtsever olarak adlandrmaktadr . Uur Mumcu'nun anlaynda, ulusal egemenlik ilkesi, tam bamszlk somutunda anlam kazanmaktadr . O nedenle, ... ulusal egemenlik, Atatrk'n ulusal inan olarak belirle-v.dii tam bamszlk ilkesi ile simgelesin demekte ve tam bamszlk ilkesinin emperyalizmin mali ipoteinden kurtulmak anlamna geldiini belirtmektedir Uur Mumcu'ya gre, emperyalizmin mali ipotei, ulusal egemenliin ve demokratiklemenin nnde engel oluturmaktadr. Bu yaklamn u szlerle aklyor: Trkiye bugn 'bamsz' mdr? Kuramsal olarak evet, bamszdr; ancak bu bamszlk emperyalist ve kapitalist dnyada yok olmutur. 45 milyar dolar borcu olan bir devlet nasl bamsz saylabilir?.. Bu, yeni bir 'Dyunu Umumiye' borcudur ve borlar yeni kapitlasyonlar dourmutur. izmir'de denize dklen emperyalist ve kapitalist dmanlar, eitli yollarla ve kimliklerle Trkiye'ye yeniden girmiler ve koskoca Trkiye Cumhuriyeti'ne mali ipotek koymulardr. Evet, yledir, IMF'si ile OECD'si ile Trkiye bir mali ipotek altndadr. Bir bor sarmalna, bir bor tuzana drlmtr Trkiye. Her ipotein bir de siyasal bedeli oluyor. Trkiye imdi bu bedeli dyor. Bu yzden Trkiye'de oulcu demokrasi yok. zin verilmiyor. Bu yzden ne iiler egemen bu lkede, ne kyller. ilerin ve kyllerin egemen olacaklar bir dzenden korkuyorlar. 'Egemenlik kaytsz ve koulsuz milletindir' deniyor, ama inanmayn. Ne iiler egemen, ne kyller, ne memurlar. Egemen olanlar bakalar. 'Amerikan mandas' ile 'Arap milliyetilii'dir lkemizde egemen olan. . Askeri paktlar ile, ikili anlamalar ile, silah ambargolar ve CIA's ile yeni bir 'Amerikan mandas* gelip lkemize yerlemitir. Suudi bankalar, iadamlar ve ortak irketleriyle de Arap milliyetilii... te bu nedenle Uur Mumcu, tam bamszlk iin, emperyalizme ve kapitalizme kar mcadeleyi vazgeilmez bir yurtseverlik grevi olarak grmektedir. Uur Mumcu, bamszlk savann tarihsel konumunu ve dayanaca sosyal gleri ve dorultusunu, Bamszlk Gl adn verdii makalesinde anlatyor: Gemiinde 'emperyalizme ve kapitalizme kar' verilmi bir 'Ulusal Kurtulu Sava' bulunan lkemiz ve halkmz, bu bamszln doal ve tartma kabul etmez miraslardr. kinci Dnya Sava'ndan sonra, emperyalist Bat'nn elimizden 'cebren ve hile ile' koparp ald ulusal bamszlmzn tek gvencesi, Trk halknn, emeki snf ve tabakalarn nclnde verecei devrimci savamda aranmaldr. Trk sosyalizmi, bundan sonra serpilip byyecekse, ancak bu topraktan kaynaklanan bir 'bamszlk gl' gibi, bir 'yediveren gl'gibi geliip boy atacaktr... ' Uur Mumcu, gerek bir yurtseverdi. Atatrk Devrimlerinin Devrimci Takipisi

Atatrk devrimleri, Atatrk'n grleri ve Ulusal Kurtulu Sava, Uur Mumcu'nun yazlarnda nemli ve zel bir arlk tamaktadr. Banaz bir Atatrk deildir Uur Mumcu. Atatrk devrimlerinin devrimci izleyicisidir. Atatrk devrimlerini ada gelimeler ve koullar ierisinde yorumlayp gelitirmeye almtr . Uur Mumcu'nun, Atatrk'n grlerinin ve Atatrk devrimlerinin zn boaltan tutumlara kar tepkisi serttir. zellikle de, 12 Eyll ynetiminin Resmi ideolojinin yapay Atatrkl ile srekli mcadele etmitir ' . Atatrk'n grlerini ve Atatrk devrimlerini nasl yorumluyordu? Devrim, insann insan tarafndan smrlmesine son veren bir kavgann addr. Ulusal bamszlk, bir devletin bir baka devlet tarafndan smrlmesini reddeden bir onurlu ortak bilintir. Sosyalizm, bu ulusal ve snfsall iice tayan bir kuram, bir yaam biimi ve devlet ynetimidir. Tito'nun kavgas, btn bunlar, bir altn zincirin halkalar gibi yan yana, iice ve birbirleriyle smsk bal olarak tutmasyla bambaka bir anlam ve soylu bir ierik kazanmtr. Ve Tito ad bunun iin byktr, Tito'nun yaam yks ve siyasal izgisi onun iin saygdeerdir. (...) Bu devrim ve kar devrim anda byk devletler evresinde bir dizi uydu devletler oluuyor ve dnya byle bir kutuplamann gergin ortamnda bllp paylalyor. Tito, bu kutuplama iinde, inand sosyalizmin bamszlk izgisiyle 'Balantszlar' odam oluturmu ve Yugoslavya'ya zg bamsz sosyalizmin yam banda, btn dnyada bamszlk bilincinin elden ele dolaan kutsal bayra olmutur. Bu 'bamszlk' gr biz Trkler iin hi de yabanc deildir. Kurtulu Savafnn 'antiemperyalist' ve 'antikapitalist' izgisi, adna 'Kemalizm' dediimiz bamszlk kavgas, Tito'nun bamszl ile birok ynden benzerlikler tar. (...) 17 Atatrklk ne demektir? Atatrklk, ksaca ulusal bamszlk ve ulusal onur demektir. Atatrklk, zenle anti^emperyalist bir kurtulu savan balatan ve srdren bir eylem ve retidir. (...) Atatrkl, 'tam bamszlk' inancndan ayrmann ve ok ynl uluslararas ipotekleri 'Atatrklk' adna savunmann hi olana yoktur. Kurtulu Savafran balarnda Trkiye Byk Millet Meclisi'nin btn programlarnn dayana u iki temeldir Tam bamszlk, kaytsz koulsuz ulusal egemenlik!.. her admda ulusal bamszl, devrimci ve ilerici bir dnya gr ile salayp pekitiren Atatrk' bugn iine ittiimiz ekonomik tutsakln temeli ve ad gibi grmek Atatrk'e ve Atatrkle kar yapabilecek en ar ve de en sinsi saldrdr. Atatrklk devrimcilik demektir... 24 Ocak kararlarnn Atatrklk'le uzaktan, yakndan bir ilgisi yoktur. Ancak bu liberal-kapitalist model Trkiye'de yllardr 'Atatrklk' diye sunulmaktadr. (...) Atatrkln sahtesini 'resmi ideoloji' yapmaya kalkanlara kar bu ulusal kurtulu ideolojisini savunanlara niin kzld belli deil midir Atatrk ve silah arkadalar bu olumsuz koullan yenmek ve 'sosyal dzeni emee dayatmak' zere bir 'halk hkmeti' kurmak iin Samsun'a kmt. yl emperyalizme ve kapitalizme kar silahla sava

verildi ve bu sava sonunda 'tam bamszlk' ilkesinden g alan cumhuriyet kuruldu. Bugn Trkiye, Atatrk'n amalad Trkiye'nin ok uzandadr. Laiklik bata olmak zere Atatrk'n hemen hemen btn ilkeleri, devlet eliyle inenmektedir. Tarikat-ticaret ikilisine dayal arabesk ve alaturka siyaset 'cebren ve hile ile' hemen hemen btn ke balarn tutmutur. Resmi ideolojinin 'yapay Atatrkl' de 12 Eyll'den bu yana deimez moda olmutur! Dnya, 20. yzyln ilk eyreinde iki byk devrime tank oldu. Devrimlerden ilki, Lenin'in nderliindeki Sovyet devrimiydi. 20. yzyln ilk eyreindeki ikinci devrim de Ulusal Kurtulu Sava ve Atatrk devrimiydi. Leninizm'in devrim anlay Marksist kuramdan kaynaklanyordu... Atatrk devrimi, Marksist kuramdaki 'snf gerei yerine 'halk' kavramn dayanak semiti. Atatrk devriminde snf - egemenlii sz konusu deildi. 'Snf yerine 'halk' dayanak seildii iin 'snf egemenlii' ve 'diktatoryas' gibi kavramlara da yer yoktu. Atatrk devrimini, Anadolu'da 'aydnlanma a' balatmt. Bu aydnlanma a, ister istemez, Batl oulcu demokrasiye ynelecekti. Sovyet devrimi, ayr ayn uluslar, devrim adna tek birlik altnda toplamt. Atatrk devrimi ise eitli etnik topluluklar 'Trkiye halk' kavram iinde grm, bu halk kesimlerini laik, halk ve devrimci cumhuriyet erevesinde toplamt. Lenin'in amac 'snfsz toplum' kurmakt, Atatrk'n amac da 'ada uygarlk dzeyine ulamak'. Atatrk devrimi, kendi iinde geirdii yeni bir oluum ile 40'l yllarda ok partili yaama ulat; 60'l yllarda sosyal demokrasiye ald, 80'li yllarn resmi devlet tuzaklarndan kurtulduktan sonra 90'l yllarda Batl anlamda temel hak ve zgrlkler ile btnleti. Atatrk dnce yenilmedi, yenilmeyecek; Kurtulu Sa-va'na, Kuvayi Milliye ruhuna, ulusal onura, Anadolu devrimine, aydnlanma ana ve ada zgrlklere sahip karak glenecek." Kurtulu Sava, Bat emperyalizminin Ortadou ve nasya'y paylam planlanna kar verilen silahl savan addr. Cumhuriyeti kuran bu savatr. Cumhuriyeti kuran; Kurtulu Sava'n yapan, eitli etnik kken ve toplumsal kesimleriyle Trkiye halkdr. 'Kuvayi Mil-liye'dir, ulusal kongrelerdir, ordudur, Meclis'tir. Cumhuriyet, bu kongrelere, bu Meclis'e, bu orduya dayanarak kurulmutur. Kurulan cumhuriyetin ulamak istedii ama, bugnk oulcu demokrasidir. Mustafa Kemal, 'sosyal devrim admlarnn' kesintiye uramasndan endie ediyor ve devrimlerin gen kuaklarca savunulacana inanyordu. Evet, Uur Mumcu, Kemalizm'i ya da Atatrk devrimlerini, kendi iinde geirdii evrimlerle birlikte ele alyordu. Ona gre, bugn Atatrk devrimcilii, emein klelikten kurtuluunu, oulcu bir siyasal rejimi, katlmc demokrasiyi, batl anlamda hak ve zgrlkleri sonuna kadar savunmay gerektirmektedir; Aydnlanma

hareketi ise, Atatrk Devrimciliinin balca kayna olarak grlmelidir. rnek Gazeteci Uur Mumcu'nun deerli ve baarl bir gazeteci olduu, tm toplum kesimlerinde yaygn bir kabul grmtr. Sevenleri de, sevmeyenleri de, onun gazeteciliini nemsemekte ve vmektedirler. Uur Mumcu'nun Trk basnnda sekin ve zel bir yeri vardr. Uur Mumcu, bir akmn, aratrmac gazeteciliin deerli bir rneidir. Engin sabr, kl krk yaran titizlii ve tkenmez enerjisiyle yapt aratrmalar ve yaynlad yaptlar geni evrelerin ilgisini toplamtr. Toplumdan ses getirmitir. Hukuku olmas ve ksa sreli akademisyenlii, onun gazeteciliinin, zellikle de aratrmaclnn en byk destekleri oldu; bilimsel anlamda deeri olan pek ok yapt dn yaammza kazandrd. Uur Mumcu, asl olarak bir ke yazaryd ama habercilikte ve rportaj yazmakta da ustayd. Evet, Uur Mumcu ok ynl bir gazeteciydi. Gazetecilik mesleini, aydn olmann sorumluluu iinde yapyordu. Toplumsal sorunlar ve lke karlar, Uur Mumcu'nun ke yazlarnn bata gelen konusunu oluturuyordu. Nadir Nadi, Uur Mumcu'nun gazeteciliini vgyle seslendiriyor: Ne var ki, dzinelerle ke yazar arasnda kendini o-kura gerekten sevdirmi olanlarn says bir elin parmaklarn aar m, bilemem. Asa da amasa da Uur Mumcu bunlann ilk akla gelenlerinden biridir bence. Salam hukuk bilgisi, temelli hukuk kltr, dn vermez cesareti, yorulmak bilmez alkanl ile Uur Mumcu, her gn Trk toplumunun aksayan yanlarndan birini ele almakta, bylece sorumlu yneticileri uyarmaya gayret etmektedir. Yazlarnda ele ald kiilere kar Uur'un hibir kiisel hesab yoktur. Onlara toplumsal sorunlarmzn birer prz diye bakar. Gl belgelere dayanmakszn kimseye i-ma yoluyla da olsa satamaz. Bir konuyu aydnlatmak, kanayan bir yaraya parmak basmak iin kimi zaman gnlerce belge peinde kotuu, dosyalar arasnda gece yarlarna kadar alt olur. Bu bakmdan Uur Mumcu'nun Trk ke yazarlna yepyeni bir hava getirdiini rahata syleyebiliriz. Keskin bakl bir gzlemci, belgesel bir eletiricidir o. Gl hukuk mantn ok kez ince bir mizah izgisi ile ereveledii iin yazlar ne denli ar olsa da okura ferahlk verir.23 Uur Mumcu, zgn konulara ilikin aratrmalarnn yan sra, gnlk yorumlarnda Tarikat Siyaset Ticaret geninde, gzne taklan her eyi yazard. Kaaklar, haksz kazan yollaryla devleti soyanlar ve her trl suistimali ya da dolandrcl meslek edinmi i ve siyaset evreleri iin Uur Mumcu korkulu bir ryayd. Siyasal iktidarn lke iindeki ve dndaki tm faaliyetleri, tm siyasi partilerin, siyasilerin ve hatta gazetecilerin her adm, Uur Mumcu'nun Siyaset Ticaret projektrlerine taklabilirdi. Drstlk, Atatrk devrimleri, hak ve zgrlkler, hukuk, Uur Mumcu'nun eletiri szgecinin mihenk talaryd; deimez lleriydi. Uur Mumcu'nun konusu, olas gelimeler deil, yaanan gerein kendisiydi; bir gazetecinin grevinin varsaymlar deil, gerekleri yazmak olduuna inanyordu24. O yzden gncelde yaayan bir gazeteciydi.

Basn zgrl, nitelikli basn ve drst gazetecilik, U-ur Mumcu iin yaamsal bir nem tamaktadr. Basn zerindeki her tr baskya, basnn tekellemesine iddetle kar kmaktadr. Bir rnek: Basn zgrln, oumuz, hkmete kar savunduk ve bu zgrln Basn Yasas ile kstlandn ileri srdk. Bu, basn zgrlnn bir boyutudur. Basn zgrlnn teki boyutu i ve sermaye evrelerine uzanyor. Basn zgrlnn bu boyuttaki tehlikesi basnda holdingleme ve tekellemedir. Ve asl sorun da budur. Basn zgrl bir yandan anayasa ve yasalarla kstlanrken te yandan da holdingleme ve tekelleme ile bsbtn ortadan kalkmaktadr. Bugn, biriki gazete dnda, btn gnlk yayn organlar birer holding szcsdr. Holdingler bir gazete ile yetinmemekte, birka yayn organn birden elde tutmaya almaktadrlar. Bu holdingler yalnzca 'basn sanayii' iinde olumu deildir. Tersine, snai ve ticari alanlardaki sermaye gruplar, basn sanayine el atmlar ve Babli'deki 'gazetecilikten yetimi patron' yerine 'sanayicilikten gazetecilie el atm patronlar' tremilerdir. Bir gazetecinin deyii ile 'Sirkeci sermayesi Babli'ye girmi' ve bugn ke balarn tutmutur. Basndaki bu holdingleme siyasete de damgasn vurmu ve holding yneticileri ve danmanlar, zellikle sa e-ilimli 2 partide st ynetim birimlerini ele geirmilerdir. Bir partimizin genel bakan bir holdinge bal bankann ynetim kurulu yesi, teki bir baka holdingin eski genel koordinatrdr. Bunlar bile birer gstergedir. nmzdeki dnemlerde, yerleik karlara, holdinglerin temsilcileri olduu ekonomik dzene ve belli ayrcalklara kar yaz yazmak, devlet brokrasisi ile bankalardaki yolsuzluklar sergilemek ok, ama ok gleecektir. Kurulu dzene, yerleik karlara ve ayrcalklara kar siyasal ve ekonomik eletiriler, bir yandan ar yaptrml yasalar, te yandan da holdinglerin ekonomik ve mali basklar ile engellenmeye allacaktr. Bir kez, gazetelerin byk ounluu bu holdinglerin e-lindedir. Bu yzden bu yayn organlarnda, holdinglerin iinde bulunduklar ekonomik ve mali dzene ilikin hibir eletiri ya da somut haber yer almayacaktr. Hangi yazar, hangi muhabir, hangi gazete ynetmeni, szgelii bu holdingin kredi ald bankay eletirebilir, elinde kantl-belgeli dosyalar olsa da bu dosyalar rahata yaymlayabilir? Holding d basn iin de engeller sz konusudur. Bankalar ve holdinglere bal irketler, 'reklam ambargosu' yoluyla bu tr basn da bask altnda tutmaya alacaklardr. Basndaki holdingleme ve tekelleme nlenmezse, basn ve basn zgrln korumann ve gelitirmenin hi olana yoktur. Basnda holdingleme bir yana, siyasette holdinglemenin balad bir' dnemde ilerisi iin iyimser olmak, inannz ok gtr. Demokrasiden, emekten, halktan, zgrlkten ve bamszlktan yana olan ilerici basn olarak insan karamsarla iten btn bu g koullara karn sizlerden g ve destek alarak dn ve bugn olduu gibi yarn da bamz dimdik tutmaya devam edeceiz. nk basn zgrl, Sirkeci sermayesinin, tredi holdinglerin deil halkn zgrlddr.

Uur Mumcu gezeteciliine olan gereksinim, btn a-rl ile kendini duyumsatyor. Babli'de, Trk basnnda, Uur Mumcu'nun lmyle oluan boluk, doldurulmu deildir. Uur Mumcu, gerek bir gazeteciydi. Trk ekonomisinin, IMF kontrolnde serbest piyasa ekonomisine gei programn simgeler. 24 Ocak 1980 gn aklanan bu program ya da yaygn bilinen adyla 24 Ocak Kararlar, Trkiye ekonomisini, serbest piyasa temelinde dnya kapitalizmiyle ve ama asl olarak ABD ekonomi politikasyla btnletirmeyi amalamaktadr. Yani, ABD dolarna greceli bir ekonomi politikas; ite 24 Ocak kararlar. Byle bir politika, Trk ekonomisinin yaad skntlar aabilmeye yardmc olabilir miydi? Topumsal sorunlarn zmne bir katk salayabilir miydi? Ya da ne gibi yeni sorunlarn oluumuna yol aacakt? 24 Ocak kararlar zerine ok ey sylendi ve yazld. Uur Mumcu da, bu konuya ilikin ok sayda fkra yazd; 24 Ocak kararlarnn neden olduu toplumsal ve siyasal arpklklar, etik yozlamay aa kard; 24 Ocak gnne anlam kazandrlmasna katkda bulundu. Uur Mumcu'nun gznde 24 Ocak, deme gl iine den bankalar, birbiri ardndan batan bankerler, devlet bankalarndan alnp da denmeyen milyarlk krediler, yzde yze varan enflasyon, ii cretlerindeki dler ve her gn artan isizler ordusuydu26. flas eden bir ekonomiydi; zengini daha zengin yapan, emekiyi gittike yoksullat-ran bir ekonomi27. Kara parann aklanmas, srda hesaplar, silah kaakl, kanl ticaret; ksacas, toplum ahlaknn zlmesiydi Bombayla Gelen lm Uur Mumcu 21 Ocak perembe gn stanbul'dayd. Cumhuriyet Gazetesi'nde ynetim kurulu toplantsna katld ve akam yemeinden sonra Ankara'ya dnd. 24 Ocak pazar gnne dein gnlk olanaan yaamn srdrd. Sradan bir pazar gnyd 24 Ocak 1993. Uur Mumcu ve ei, Ankara niversitesi bn-i Sina Hastanesi'nde yatmakta olan Prof. Dr. Kzm Trker'i ziyaret edeceklerdi29. Ailenin byk olu 16 yandaki zgr, Altn Park'ta bir konsere gidecekti. Kk kzlar zge ise, evde anne ve babasn beklemek zere kalacakt Mumcu ailesinin oturduu ev, Gaziosmanpaa, Karl So-kak'ta bir apartman dairesiydi; apartmann giriine gre bodrum katmdayd; d kapdan girince bir kat aa iniliyordu. Uur Mumcu einden nce kt evinden; arabay altracak, motoru stacakt31. Ayrca, ailesinin herhangi bir saldrya hedef olmamas iin de nce kendisi kyordu genellikle32. Arabasn en son cuma akam kullanm ve evinin -nnde park etmiti; ayn sokakta bulunan Tunus Bykeli-lii'ne koruma grevi yapan polis noktasna yirmi be metre kadar uzaklkta duruyordu. Arabasna doru yneldi. Mumcu arabasna binmi ve elini vites koluna atmt ki, dehetli bir patlama sesi duyuldu34. ldresiye bir patlamayd bu. Patlama ile Mumcu'nun gvdesi evinin karsndaki karla kapl su deposunun bahesine frlad. Mumcu'nun bir baca arabann iinde kalm, vcudunun eitli paralan da evinin evresine dalmt35.

Olay srasnda, Mumcu'nun mavi renkli Renault marka zel arabasnn tavan tamamen utu ve araba ikiye blnd. Ters dnm iki tekerlein, erilmi direksiyon ve iki para Kimi gazetelerde, Uur Mumcu'nun arabasna konulan bombann, kontan evrilmesi sonucu patlad yazlmaktadr (Bkz. HrriyetZaman, 25 Ocak 1993). Bu konuya ileride yeniden deinilecektir. demir ynnn yan sra, koltuk paralan da drt bir yana serpilmiti Sokaa girildiinde, patlamann etkisiyle paralanan depodan szan benzinin yaratt ar koku havay kaplamt. Cesedin frlad bahedeki karlar patlama sonucu kararm ve Mumcu'nun kanna bulanmt37. ldrldk Ey Halkm, Unutma Bizi Uur Mumcu, mcadelesi lmle noktalanan bir devrimcinin duygusunu, Sesleni yazsnda ne gzel dile getirmiti. Da gibi karayaz birer delikanlydk. Babamz, srtnda yk tayarak getirirdi amz, ekmeimizi. Arabalar rl rl klaryla caddelerden geerken bizler bir mumun nda bitirdik kitaplarmz. Kendimiz gibi yaayan binlerce yoksulun yreini yreimizde yaayarak katldk o byk kavgaya. Ecelsiz ldrldk. Dvldk, vurulduk, asldk. Vurulduk ey halkm, unutma bizi... Yoksulluun bkemedii bileklerimize elik kelepeler takld. kence hcrelerinde sabahladk ka kez. steseydik, diplomalarmz, mor binlikler getiren birer senet gibi kullanrdk. Mimardk, mhendistik, doktorduk, avukattk. Yazlk klk katlarmz, arabalarmz olurdu. Yreimiz, iiyle birlikte att, kylyle birlikte att. Yaammzn en gzel yllar n, birer taze iek gibi verdik topluma. Bizleri yok etmek istediler hep. ldrldk ey halkm, unutma bizi... Fidan gibi gen kzlardk. Hayat, sakrdayan bir elale gibi akard gzbebeklerimizden. Yirmi yanda yirmi bir yanda, yirmi iki yanda, ikencecilerin acmasz ellerine terk edildik. Direndik kck yreimizle, direndik gen kzlk gururumuzla. Tkrlesi suratlarna kar bahar iekleri gibi, taptaze inanlarmz frlattk bo birer eldiven gibi. Utanmadlar insanlklarndan, utanmadlar erkekliklerinden. Hcrelere atldk ey halkm, unutma bizi... lmcl hastaydk. Barsaklarmz dmlenmiti. Hi-pokrat yemini etmi doktor kimlikli ikencecilerin elinde ldrldk acnmakszn. Gelinliklerimizin ts bozulmamt daha. Cezaevlerine kilitlenmi kocalarmzn taptaze duygularna, birer mezar ta gibi savrulduk. Vicdan sustu. Hukuk sustu. nsanlk sustu. Gz gre gre ldrldk ey halkm, unutma bizi... Kanserdik. lm, her gn bir sinsi ylan gibi dolayordu derilerimizde. Uydurma davalarla kapattlar hcrelere. Hastaydk. Yurtdna gitseydik kurtulurduk belki. Bir buuk yandaki kzlarmz ksz brakmazdk. nce, kolumuzu, o-muz bandan keserek, yurtseverlik borcumuzun diyeti olarak frlattk attk nlerine. Sonra da, otuz iki yanda brakp gittik bu dnyay, ecelsiz. ldrldk ey halkm, unutma bizi... Giresun'daki yoksul kyller, sizin iin ldk. Ege'deki ttn iileri, sizin iin ldk. Dou'daki topraksz kyller, sizin iin ldk. stanbul'daki, Ankara'daki iiler, sizin iin ldk. Adana'da, parampara elleriyle,

ak pamuk toplayan iiler, sizin iin ldk. Vurulduk, asldk, ldrldk ey halkm, unutma bizi... Bamszlk, Mustafa Kemal'den armaand bize. Emperyalizmin ahtapot kollarna teslim edilen lkemizin bamszl iin kan dktk sokaklara. Mezar talarmza basa basa, devleti ynetenler, gizli emirlerle, balarmz ezmek, kanlarmz emmek istediler. Amerikan sleri kaldrlsn dedik, sokak ortasnda sorgusuz-sualsiz vurdular. Yirmi iki yalarndaydk ldrldmzde ey halkm, unutma bizi... Yabanc petrol irketlerine kar devletimizi savunduk; komnist dediler. lkemiz bamsz deil dedik; kelepeyle geldiler stmze. Kurtulu Sava'nda emperyalizme kar dalgalandrdmz bayramz daha da dik tutabilmekti btn abamz. Bir kez dinlemediler bizi. Bir kez anlamak istemediler. Vurulduk ey halkm, unutma bizi... Henz ocukluumuzu bile yaamamtk. Bir kadn eline dememiti ellerimiz. Bir sevgiliden mektup bile almamtk daha. Bir gece sabaha kar, pranga vurulmu ellerimiz ve ayaklarmzla karldk idam sehpalarna. Herkes tanktr ki, korkmadk. imiz titremedi hi. Mezar topra gibi taptaze, mezar ta gibi dimdik boynumuzu uzattk yal kementlere. Asldk ey halkm, unutma bizi... Bizi ldrenler, bizi asanlar, bizi sokak ortasnda vuranlar, aabeyimiz, babamz yalarndaydlar. Ya bu dzenin kirli arklarna ortak olmulard ya da susmulard btn olup bitenlere. fkelerini bir gn bile, karsndakilere barma-m insanlarn gzleri nnde, ldrldk. Hukuk adna, zgrlk adna, demokrasi adna, Bat uygarl adna, bizleri, bir afak vakti ipe ektiler. Korkmadan ldk ey halkm, unutma bizi... Bir gn mezarlarmzda gller aacak ey halkm, unutma bizi... Bir gn sesimiz hepinizin kularmda yanklanacak ey halkm, unutma bizi. zgrle adanm bir top iek gibiyiz imdi, hep birlikteyiz ey halkm unutma bizi, unutma bizi, unutma bizi... PATLAMANIN ARDINDAN Uur Mumcu, arabasna yerletirilen bir bombann patlamas sonucu ldrlmt; olay srasnda yakalanan herhangi bir kii de yoktu. Byle bir durumda, cinayetin aydnlatlabilmesi bakmndan, cinayet yerindeki bulgular byk bir deer tamaktadr. nk cinayet yerinden toplanacak olan bulgular arasnda, cinayetin aydnlatlmasna yarayacak nitelikte ipular ve hatta kimi kantlar elde edilebilmektedir. Bu nitelikteki ipular, bir kol dmesi, parmak izi ya da bilinsiz veya bilinli braklm herhangi bir belge veya eya olabilir. te yandan, patlamann yol at yknt veya patlama artklar da, cinayetin aydnlanmas bakmndan ok nemlidir. Bu tr malzeme zerinde polis laboratuvarlarnda yaplacak balistik incelemelerde, cinayette kullanlan bombann niteliini, kullanm zelliklerini, ne ekilde yerletirilmi olduunu ve benzeri eitli bilgileri renebilmek olanakldr. Tm bu nedenlerle, cinayet yerinde yaplacak ilk incelemelerin son derece titiz bir biimde srdrlmesi gerekmektedir. Aksi halde, bu gibi ipular kolaylkla zarar grebilmekte ya da kaybolmaktadr. Bu n aklamann hemen ardndan sormak gerekiyor. Uur Mumcu

suikastindeki ilk kantlar ya da ipular nasl topland? Ve ne tr bulgulara ulald? Ne yazk ki, birinci soruya olumlu bir yant verebilmek pek olanakl grnmyor; patlamann hemen ardndan olay yerine gelen gvenlik grevlilerinin, patlama artklarnn dald alanda gerekli koruma nlemlerini aldklar sylenemez. Bu nedenle, olas ki, pek ok ipucunu ieren patlama artklar, olay yerine gelen yzlerce meraklnn ayaklan altnda kalmaktan kurtulamad. nsan dehetli lde artacak bir baka sorumsuzluk rnei ise, patlama artklarnn sprlerek toplanmas oldu. Acaba dnyann hangi uygar lkesinde byle bir uygulama yaanmtr? Kukusuz, yetkililerin bu durumu aklayabilmeleri olduka zordur. Ancak bu srada ilgin olaylar da yaand. Polisin olay yerinde yapt aramadan, ipucu olabilecek bulgular topladn aklamasndan sonra, bir yurttan olay yerinde Uur Mumcu'nun kalemini bularak getirip ailesine teslim etmesi alacak bir olayd. Yalnzca bu olay bile polisin kant ve ipucu toplama almasnn ne denli ciddi olduunu gstermektedir. Bu tr sorumsuz davranlarn cinayetin soruturulmasna ne lde zarar verdiini kestirebilmek olanakl deildir. Elbette nemli ipularnn yitirilip yitirilmedii bilinemeyecektir. Ama anlalan o ki, Mumcu cinayeti aydnlatlmadka, grevlilerin bu tutumu, tartlacak konularn arasndaki yerini koruyacaktr. LK BULGULAR Soruturmann balangcndaki sorumsuz tutumlara karn, olay yerinde yaplan ilk incelemeler srasnda baz plastik bomba paralar ele geirilmitir1. Yalnzca byle bir snrl bulgu bile, cinayette kullanlan bombann trn aklayabilmeye olanak vermektedir. 28 Ocak gn bir st dzey polis yetkilisi, Mumcu'nun arabasna konulan bombann trnn C4 olduunun kesinletiini ve patlayc olarak da RDX maddesinin kullanlm olduunu aklamtr2. RDX, 8400 metre-saniye patlama hzna sahip, yksek gte bir patlaycdr. Saf halde patlayc olarak kullanlmasnn yan sra, ticari alanda da deiik adlarla retilmektedir. C4 ise, askeri dilde plastik patlayc maddesi olarak adlandrlmaktadr. Bu madde istenildii gibi yorulabilmekte ve her ekle sokulabilmektedir3. Bombann trnn saptanm olmas, Mumcu cinayetinin aydnlanmas yolunda ne denli nem tamaktadr? Bu soru, doal olarak bir baka soruyu da akla getirmektedir: Bu tr bombay genellikle kimler ya da hangi rgtler kullanmaktadr. ngiltere'nin nde gelen terr uzman Prof. Paul Wilkinson, Uur Mumcu suikasti zerine deerlendirme yaparken, C4 bombasnn hangi terr rgtlerince kullanldna ilikin kimi bilgileri de aklyor Gazetecilik meslei, terrn var olduu Trkiye, Kuzey rlanda, Ortadou ve Latin Amerika lkelerinde daima ate hattndadr. Uur Mumcu'nun ldrlmesi, terrizmin, ifade zgrl ve hr basna kar srdrd savan ak kantdr. Trk polisinin Mumcu'nun arac zerindeki balistik incelemelerinin sonularn bilmiyorum. Ancak, plastik patlayclar ok eitlidir. Dnya genelinde tm terristlerin tercih ettii iki tr plastik

patlayc vardr. Biri C4, dieri de ek yapm Semtex. Bu patlayclarn depolanmas, tanmas ok kolay, tahrip gc son derece byk ve dedektrlerce belirlenmesi de ok zordur. Semtex'i popler bir patlayc haline getiren IRA oldu. Libya'nn salad Semtex patlayclarn IRA hl kullanmaktadr. Daha sonra Ortadou kkenli terrist rgtler de bu patlaycya sahip oldu. ran rejimini destekleyen pek ok radikal slami rgtn elinde bu patlayclardan bulunduu bir gerek. eriinde RDX olan C4 plastik tr bombalarn Trkiye'de de eitli eylemlerde kullanld bilinmektedir. Milli Bomba Bilgi Merkezi'nde (MBBM) toplanan bilgilere gre, son on yl ierisinde bu tr bombann kullanld eylemler unlardr: 1. 21 Aralk 1983 gn Ankara li Mebus Evleri ren Sokak'ta bulunan 34 T 5269 plakal otoya bomba koyma eylemi, 2. 19 Aralk 1983 gn zmir li Alsancak 2. Kordon Fransz Kltr Merkezi ile Amerikan Kulb arasnda park halinde bulunan 34 T 7594 plakal otoya bomba koyma eylemi, 3. 5 Aralk 1986 gn stanbul li Kzltoprak Badat Caddesi Tulu Apartman 2 l/B adreste faaliyet gsteren Good Year Lastik Bayii'nin nnde park halinde olan Naz-mi Alayl'ya ait 34 BKZ 75 plakal otoya bomba koyma eylemi, 4. 14 ubat 1991 gn Hatay li Cilvegz snr kapsndan Trkiye'ye giri yapmak isteyen Irak uyruklu, rdn pasaportlu Moha Almrow adl ahsn kulland 352 Z 6740 plakal Mercedes marka otoya bomba koyma eylemi, 5. 28 Ekim 1991 gn Ankara li Hodere Caddesi Tomurcuk Sokak'ta park halinde bulunan ABD Bykelilii'n-de grevli Victor Marwick'e ait 06 PC 982 plakal otoya bomba koyma eylemi, 6. 28 Ekim 1991 gn Ankara li Sedat Simavi Sokak'ta 37 ve 39 no'lu binalar arasnda yol kenarnda park halinde bulunan Msr Bykeliliinde grevli Ticaret Ateesi Abdullah Hseyin El Kurabi adl ahsa ait 06 OP 228 plakal otoya bomba koyma eylemi. Bunlarn yan sra, eitli suikast veya sabotaj olaylarnda da benzer bombalar kullanlmtr. Bu bombalarn ieriinde RDX maddesi olma olasl bulunmakla birlikte, patlayclar tam olarak belirlenememitir; ama uygulama zellikleri ynnden Mumcu cinayeti ile ciddi benzerlik tamaktadr. Milli Bomba Bilgi Merkezi'nin bilgisi evresindeki bu olaylar ya da eylemler de unlardr: 1. 2 Nisan 1989 gn Ankara li ankaya lesi Ziya G-kalp Caddesi Adakale Sokak 27 no'lu yerde bulunan Trk-ngiliz Kltr Dernei'ne ait oto garajndaki bomba patlamas olay, 2. 26 Ekim 1989 gn Ankara li ankaya lesi Sedat Si-mavi Sokak'ta park etmi bulunan Suudi Arabistan B-ykelilii'nde grevli Askeri Atee Abdurrahman Ahmed Alshravi'nin makam otosuna bomba koyma eylemi, 3. 14 Ocak 1990 gn Ankara li ankaya lesi Kelebek Sokak 19 no'lu adreste oturan Suudi Arabistan Konsolosluu Genel Sekreteri'ne ait 06 CH 319 plakal otoya bomba koyma eylemi, 4. 26 Mart 1991 gn Ankara li ankaya lesi Platin Sokak kenarndaki bo arsada park halinde bulunan 06 CH 114 plakal arabaya konan ve patlamas sonucu oto sahibi Irak uyruklu Kay Ali Hseyin adl kiinin yaralanmasna neden olan bomba eylemi, 5. 7 Mart 1992 gn Ankara li ankaya lesi Simon Bolivar

Bulvar Basn Sitesi B Blok 4 no'lu yerde park halinde bulunan 06 N 5853 plakal otoya konan ve patlamas sonucu srail Konsolosluu'nda grevli Ehud Sadan'n -lm ve kiinin yaralanmasna yol aan bombalama eylemi, 6. 6 Aralk 1992 gn Ankara li ankaya lesi Piyade Sokak 22 no'lu bina nnde park halinde bulunan Hindistan Bykelilii'ne ait otoya bomba koyma eylemi. Mumcu cinayetinde kullanlm olan bombaya ilikin yalnzca bu bilgiler, cinayeti gerekletirenlerin kimliini ok net ve somut olarak ortaya karmaya yetmemektedir. nk bu tr bombann, tm NATO lkelerindeki ordularda bulunduu bilinmektedir5. Kald ki, bu bombann belirli bir uzmanl olan kiilerce retilebilmesi de olduka kolaydr6. Ancak zellikle Milli Bomba Bilgi Merkezi'nce bilinen bu bombalama eylemlerinin kimler tarafndan gerekletirildiine ilikin istihbarat rgtlerindeki ya da polis kaytlarn-daki bilgiler k tutucu olabilecektir. srail Bykelilii Gvenlik Sorumlusu Ehud Sadan ile Jusmat'da grevli ABD'li avu Marwick'in arabalarna bomba koyma eylemlerinde olduu gibi, bu tr bombalama olaylarn daha ok slami Kurtulu rgt stlenmiti. Ayn ekilde, stanbul'daki kimi bombalama eylemleri ile Sedat Simavi'nin mezarna bomba koyma eylemini de, stanbul operasyonu srasnda aa kan slamc Hareket adl rgt militanlar polis ifadelerinde kabul etmilerdi7. Milli Bomba Bilgi Merkezi'nin kaytlarna gre, bu bombalama eylemlerinin ou, Ortadou kkenli yabanc devlet temsilciliklerine yneliktir; slam devletlerinin kendi aralarndaki karlkl terr faaliyetini ifade etmektedir. slamc terr rgtleri, Trkiye'deki bombalama eylemlerinin iinde aktif olarak yer almaktadrlar. Genel Kurmay Bakanl'nca 1982 ylnda karlan Trkiye'deki Anari ve Terrn Gelimesi, Sonular ve Gvenlik Kuvvetleri ile nlenmesi adl kitapta slamc gizli rgtlerin adlar verilmektedir. Trkiye slam Kurtulu Ordusu... Trkiye slam Kurtulu Cephesi... slam Devriminin Acil Mcahitleri... Trkiye slam Kurtulu Birlii... Dnya eriat Kurtulu Ordusu... Evrensel Kardelik Cephesi eriat ntihar Mangas... Ve Evrensel slam Kurtulu Savann Mcahitleri8 Daha baka rgtler de var; imdilerde yeniler de kt. Terr dorukta uygulayan rgt ise Hizbullah. Profesyonelce Bir Uygulama Cinayetin hemen ardndan, zerinde konuulan ve tartlan konulardan biri de, bombann arabaya nasl konulduu oldu. Uur Mumcu'nun evinin bulunduu sokak aydnlk bir sokakt. Daha da nemlisi, arabann bulunduu yerin yirmi be metre ilerisinde Tunus Bykelilii'ne koruma grevi yapan polis noktas vard. Ve yirmi drt saat ak olan bir taksi dura. Birilerinin gizlice yzfklap arabaya bomba koymas, bir suikast hazrl, adeta olanaksz gibi grnyordu; evre koullar bylesi bir giriim iin olduka elverisizdi. Ama Uur Mumcu'nun arabasna bomba konulabilmi-ti(!) Bylesine" elverisiz bir ortamda bir suikast eyleminin gerekletirilebilmi olmas, elbette alacak ve zerinde dnlmesi gereken bir durumdu.

O nedenle, bombann arabaya nasl yerletirildii, youn tartmalara neden oldu. Bu koullarda akla ilk gelen, suikastin olduka profesyonelce ilendii idi; Ankara Emniyet Mdrl yetkilileri, suikastin hemen ardndan bu kanya ulamlard9. Evet, bomba arabaya ne zaman ve ne ekilde yerletirilmiti? Uur Mumcu 22 Ocak cuma gn saat 22.30 sularnda evine dnm ve arabasn Tunus Bykelilii'ne koruma grevi yapan polis noktasnn yirmi be metre kadar uzan-daki bir yere park etmiti; oysa, her zaman polis noktasna daha yakn bir yeri seerdi. Ne var ki, o akam, baka bir araba bu yere braklmt10. Mumcu, cuma gecesi park ettii arabasn, patlamann gerekletii zamana kadar hi kullanmamt11. Aradan iki gece, birbuuk gndz gemiti. Suikastten bir gece nce de Karl Sokak ve evresinde elektrikler kesilmiti12. Belli ki, bomba arabaya bu sre ierisinde konulmutu. Elbette, bombann arabaya ille de gece, yani karanlk bir ortamda konulmas gerekmemektedir; tersine, bylesi bir zamanlama, pek ok sakncay da tamaktadr. Eylemciler asndan nemli olan, evresindeki kiilerin ve zellikle de polis noktasndaki veya taksi durandaki grevlilerin dikkatini eken anormal bir grntnn yaratlmamasdr. Yaamn doal akna uygun ve kuku uyandrmayan bir grnt ya da biimle arabaya yaklalm olmas, bombann yerletirilebilmesi iin yeterlidir; uzmanlarn belirttiine gre, bombann arabaya monte edilebilmesi, en ok krk be saniyelik bir sre iinde gerekletirilebilmektedir13. Bombann ksa bir sre ierisinde arabaya monte edilebildiinin kimi rnekleri de yaanmtr ve bilinmektedir. rnein geen yl Ankara'da ayn yntemle ldrlen srail Bykelilii Gvenlik Sorumlusu Ehud Sadan'n aracna ayn tip bombann yerletirilmesi de alacak lde ksa bir srede gerekletirilmiti; Sadan'n yeni alan ankaya Pa-zar'na gittii bir srada, bir alveri sresi ierisinde C4 patlayc arabaya monte edilmiti; olay srasnda arac park ettiren deneki kk ocuk bile, patlaycnn yerletirildiini fark edememi ve yaralanmt Polise yaplan deerlendirmelere gre, eylemcilerin byle ksa bir sre ierisinde bombay arabaya monte edebilmeleri iin, Mumcu'nun aracna benzer bir ara zerinde alm ve pratik yapm olmalar gerekmektedir15. Elbette, bomba tm balantlar tamamlanarak patlamaya hazr bir duruma getirilmi olmaldr. Nitekim; polis rgt bomba uzmanlar da, el yaps a-teleme sistemine sahip bombaya misina veya iplik balants kurulduktan sonra, ksa srede arabaya montajnn yaplabilmesi iin, yksek gte hoparlrlerde kullanlan mknatsla da irtibatlandrld, bylece bombann arabaya taklmaya hazr hale getirildii kansndadrlar16; bu durumda bulunan bomba, arabann altndaki iki asenin arasnda bulunan bolua yerletirilmi ve misina veya ipliin dier ucu vites kolu leviyesine balanmtr17. Bombann arabann altndaki bolua mknats yardmyla monte edilmesi ve vites kolu leviye-si ile balantsnn kurulmas, bir profesyonel iin birka saniyelik itir. Not: Grg tan Ayhan Aydn'n iki kiinin arabaya yaklam biimine ve birinin arabann altna giriine ilikin anlatm,

olduka dndrc ve ilgintir. Patlamann ekli Mumcu'nun arabasna konulan bombann ne ekilde patlad konusuna ilikin basna yansyan bilgiler birbiriyle elimektedir. Kimi deerlendirmelere gre, Mumcu'nun arabasna konulan bomba, kontan evrilerek arabann altrlmas sonucunda patlamtr18. Bazlarna gre ise, bombann patlamas, arabadaki ufak bir hareketlenme ya da basn sonucu gereklemitir19. Nihayet, bombann uzaktan kontroll olarak patlatlmas olaslndan da sz edilmektedir20. Patlama artklarnn laboratuvar incelemesiyle, bombann ne ekilde patladn anlayabilmek ok byk llerde olanakldr. Patlamann ardndan olay yerinde yaplan aratrma ve incelemeler sonucunda, toplanan patlama artklar arasnda mknats paralar, eitli uzunluklarda kablo ve naylon ip, patlayc madde, disk gibi baz maddeler bulunmutur21; ayrca, kontak anahtar yuvasnda deildir ve arabann vites hizasna gelen alt taraf byk bir hasar grm, asfalt zeminde ise bir ukur olumutur22. Uzmanlarn deerlendirmesine gre, bomba bir mknats araclyla arabann altndaki iki asenin arasndaki bolua yerletirilmitir; el yaps ateleme sistemine sahip olan bomba, misina veya iplikle vites kolu levyesine irtibatlandrlm-tr. Bu dzenek, vites kolunun hareketiyle bombay patlatmaya hazr bir bubi tuzadr. Tuzak yle ilemitir: Mumcu, arabasna binerek yerine oturmutur. Ancak kontak anahtarn henz yuvasna yerletirmemitir. Bu srada vites kolunu oynatmtr; vites kolu levyesine bal olan misina veya iplik, el yaps ateleme sistemini harekete geirmi ve patlama gereklemitir23. Bu varsaym ya da deerlendirme ne derece dorudur? Her eyden nce, bir kez daha yineleyelim. Patlama artklarnn toplanmas srasndaki zensizlik nedeniyle, bu deerlendirmenin zerinde bir kuku olumas doaldr. Nitekim, uzmanlarn deerlendirmesinde de, olay yerinden top-lanabilen artklarn incelenmeye esas oluturduu belirtilmitir. Ya toplanamayanlar? Ote yandan, otopsi tutanandaki saptamalar gz nne alndnda, bombann patlama ekline ilikin polis deerlen-dirmesindeki pek ok saptama kuku altnda kalmaktadr. U-ur Mumcu'nun arabasna tm vcuduyla girdii, koltuuna oturarak vites kolunu oynatt eklindeki deerlendirmeler gibi. Gerekten, Uur Mumcu arabasna tam olarak girmi miydi? Polis deerlendirmesine gre, patlamann etkisiyle Uur Mumcu ve oturduu koltuk yerinden frlam, buna bal o-larak arabann tavan paralanmtr; yani Uur Mumcu'nun ba arabasnn tavanna byk bir iddetle arpmtr. Oysa otopsi tutanandaki saptamalara gre, Mumcu'nun banda herhangi bir darp ve travma izi yoktur. Bu durum, Uur Mumcu'nun, arabasna sa ayan ve ksmen gvdesini soktuu bir srada patlamann gereklemi olabilecei olasln dndrmektedir. Bunun anlam ise aktr; ya bomba uzaktan kontroll olarak patlatlmtr, ya da Uur Mumcu'nun sa ayan arabann iine sokup basmasna bal olarak gvdesinin salad basnla mekanik sistem dzenei ierisindeki bomba patlatlmtr. Yalnzca bu tek rnek bile, bombann patlamas biiminin tartmal olduunu gstermektedir. Patlama artklarnn toplanmas srasndaki zensizliin bir

sonucudur bu. Acaba daha ne tr ipular ya da kantlar yitirildi? SORUTURMANIN BR BAKA BOYUTU Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi Basavcs Nusret Demiral, patlamann hemen ardndan olay yerine giderek ilk incelemeleri yapm ve soruturmay Ankara DGM Basavclnn yrteceini, savc yardmcsnn da bu i iin grevlendirildiini kamuoyuna aklamt. Soruturmann ilk admlarn oluturan patlama artklarnn toplanmas, gerekli laboratuvar aratrmalarnn yaptrlmas ve yakalanan zanllarn sorgulanmas gibi ilemler Ankara DGM Savcl'nn bilgi ve sorumluluu altnda yrtlmeye balanmt. Ankara DGM Savcl, Ankara Emniyet Mdrl bnyesinde oluturulan grevli birimler araclyla soruturmaya tmyle ykmlenmiti. Tam bu noktada sormak gerekiyor. Cinayetin soruturulmasna, niin Ankara Cumhuriyet Basavcl deil de, Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi Savcl el koymutu? Grevli ve yetkili savclk hangisiydi? Bir soruturmann, eitli adli kurululardan hangisi tarafndan yrtlecei hukuk asndan zerinde durulmas gereken ciddi bir sorundur. Bir soruturmay hangi kuruluun yrtecei Yarglama Hukuku alanna giren bir konudur; ve ayn zamanda kamu dzenini dorudan ilgilendirmektedir. Yarg organnn grevinin belirlenmesine ilikin bu sorunun, soruturmann daha ilk admnda zlmesi zorunludur. zellikle de, olaan ve olaanst yarg kurulular arasnda bir seim yaplmas sz konusu olduunda, uygulanacak olan yasalar da deiik olabilecektir. O nedenle bu konu zerinde, ok genel hatlaryla da olsa, zel olarak durmakta yarar vardr. Hangi Savclk Sularn soruturulmasnda hangi savcln ya da mahkemenin grevli ve yetkili olduu, yasalarda dzenlenmitir. Bu balamda, zel ve olaanst bir yarg kuruluu olan Devlet Gvenlik Mahkemesi'nin de grev ve yetkileri, bu mahkemelerin kurulu yasalarnda aka belirtilmitir. Devlet Gvenlik Mahkemesi hangi tr sularn soruturmasn yapabilir? Bu konuda hangi yasalarda zel dzenlemeler yaplmtr? Devlet Gvenlik Mahkemeleri'nin Kurulu ve Yarglama Usulleri Hakknda Kanunun 9. maddesi, bu mahkemelerin hangi sular bakmndan grevli olduklarna ilikin bir dzenleme getirmektedir. te yandan, 3713 Sayl Terrle Mcadele Kanunu da, terr kapsamnda saylan sularn Devlet Gvenlik Mahkemeleri'nde soruturulacam belirtmektedir (md. 9). Bu yasalarda ngrlen dzenlemeye gre, Anayasa'da belirtilen cumhuriyetin niteliklerini, siyasi, hukuki, sosyal, laik, ekonomik dzenini deitirmek, Devletin lkesi ve mil-liyetiyle blnmez btnln bozmak, Devlet otoritesini zaafa uratmak veya ykmak gibi amalarla ilenen sularn soruturma ve yarglamas Devlet Gvenlik Mahkemele-ri'nin grev ve yetkileri iindedir. Devlet Gvenlik Mahkemeleri'nin grevlerine ilikin yasalarda ngrlen l, ok genel hatlaryla devletin dzeni ve gvenlii dir. Yani suun devlet ile ilgili bulunmasdr...

Bir suun bu amala ilendiini gsterir bilgi, belge ya da kant varsa, o suun soruturmas, Devlet Gvenlik Mahkemesi Savcl'nca yaplr. Aksi halde, soruturmalar genel yarg organlarnca yrtlr. Uur Mumcu, kim ya da kimler tarafndan ve hangi a-mala ldrld? Mumcu soruturmas dosyasnda, cinayetin sebebinin devlet gvenlii ile ilgili olduuna ilikin ciddi bir bilgi, belge ya da kant var mdr? Soruturmann bugnki gndeminin bata gelen konusu ya da sorusu, Uur Mumcu'yu kim ya da kimlerin, ne amala ldrdkleridir. Savclk bu sorularn yantn aramaktadr. Yani, u gn iin, Uur Mumcu'yu kimin ya da kimlerin ldrd bilinmemektedir. Bu durumda sormak gerekiyor: Devlet Gvenlik Mahkemesi Savcl, Uur Mumcu cinayeti ile niin ilgilenmektedir? Eer soruturma dosyasnda, Uur Mumcu'nun kimler ya da hangi rgt tarafndan ve ne amala ldrldne ilikin ciddi ve somut bilgi, belge ya da kantlar varsa, bunlar derhal kamuoyuna aklanmaldr; nk byle bir bilgi nemli bir gelime ve ciddi bir durum olutuu anlamna gelmektedir. Elbette ki, kamuoyunun bylesi bir gelimeyi de bilmeye hakk vardr. Soruyu yineliyoruz. Devlet Gvenlik Mahkemesi Savcl, Mumcu cinayeti ile niin ilgilenmektedir? Devlet Gvenlik Mahkemesi savclnn bu soruya hukuki dayanaklar olan inandrc bir yant verebilmesi olanakl grnmyor. Uur Mumcu, kaaklara, haksz kazan yollaryla devleti soyanlara ve her trl suistimali ya da dolandrcl meslek edinmi i ve siyaset evrelerine kar mcadele veren, onlar deifre eden bir gazeteciydi. Onun, Tarikat Siyaset Ticaret genindeki mcadelesi, kar zedelenen pek ok karapara sahibi kii ve evrenin husumetine yol ayordu. O nedenle, kamuoyunda, Mumcu cinayetinin bu evrelerce de ilenebilecei varsaymndan, stelik youn olarak sz edilmektedir. Eer cinayet byle bir evre tarafndan ilenmise, bu cinayetin soruturmas, Devlet Gvenlik Mahkemesi Savcl'nca deil, genel yarg kuruluu ierisinde yaplr; byle bir durumda, grevli savc, Ankara Cumhuriyet Basavcs'dr. Grld gibi, Uur Mumcu cinayetinde, DGM Savclnn grevli olduu konusu tartmaldr, kukuludur; tersine, genel yargnn grevli olma olasl daha yksektir.. Her eyden nce, belli bir kukunun bulunmas durumunda, zel yargnn deil, genel yargnn soruturmay yrtmesi a-sl kuraldr. Durumun bylesine kukulu olmasna karn, Ankara DGM Savcs Nusret Demiral, alelacele soruturmaya el koymutur. te yandan, ilenen bir cinayet karsnda Ankara Cumhuriyet Basavcs'nn pasif tutumunu anlayabilmek de olduka zordur. Grlen o ki; lkemizdeki kurum ve kurulularn grevlileri, olaanst, hal uygulamalarna o kadar almlardr ki, asli grevleri kapsamnda olan bir cinayet sz konusu olduunda bile, olaanst kurumlarn aktivitesine kar suskun ve ekingen kalabilmektedirler. lk Uygulamalar Suikastin hemen ardndan olay yerine gelen Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi Basavcs, suikasti yapanlarn uluslararas terr rgtlerinin yeleri olabileceini ve yurtdndan gelmi olma olaslklarnn bulunduunu aklad. Basavcnn olay yerinde yapt n incelemesi ve deerlendirmesi

ertesi gnk Cumhuriyet Gazetesi'nde yle yer ald: Ankara DGM Basavcs Nusret Demiral, olay yerinde inceleme yaparken geen yl srail Bykelilii gvenlik sorumlusu Ehud Sadan'la, nceki yl Jusmat'ta grevli ABD'li avu Marwick'in arabalarna da ayn tip bomba konulduunu, bu suikastleri de slami Kurtulu rgt'nn stlendiini syledi. Demiral, bu rgtn ran yanls 'slami Cihad rgt'nn yan kuruluu olduuna dikkat ekerek, 'Suikast kesinlikle yabanc ii. Bomba, gece ya da sabaha kar, Mumcu'nun Ankara'ya geldiinin birileri tarafndan haberdar edilmesi zerine konulmu olabilir' dedi. Mumcu'nun arabasnn yolun sol tarafnda 'tek bana' park edilmi olmasnn zerinde durduklar bir nokta olduunu anlatan Demiral, 'Defalarca tatbikat yaplm, gece ya da sabaha kar olay yerinden geerken, bir eyi drm gibi yaparak, bomba arabann altna yerletirilmi olabilir' dedi. Demiral, bombann arabann kontana bal olduunu ve kontak evrilince patladn bildirdi. Demiral, Cumhuriyet'in suikaste ilikin sorularn yantlarken de, 'Olay harici meneli ise aydnlatmak ok zor. Ama dahili ise zeriz' diye konutu. Demiral, daha nce ilenen Bahriye ok cinayetinde kullanlan plastik bombay anmsatarak, 'Bu iki olay arasnda ilinti olup olmadn aratryoruz. Bir tek kii bile yoldan geerken, arabann altna yapt-rabiliyor. 1.5 voltluk bir enerji olduu takdirde, muazzam bir patlama oluyor. Tm balantlar deerlendiriyoruz' dedi. Demiral, suikasti yapanlarn uluslararas terr rgtleri yelerinin olabileceini belirterek, bu ii yapan kiilerin yurtdndan gelmi olabileceini syledi. Demiral, Mumcu'nun arabasn 3 gndr kullanmadna dikkat ekerek, bombann 3 gn nce konmu olabileceini ve eylemi yapanlarn yurtdna km olabileceini bildirdi. Demiral, Mumcu'nun Atatrk ilkeleri ve laiklik ilkesini savunan almalar yaptna dikkat ekerek, cinayeti arlkl olarak slami terr rgtlerinin ileyebilecei olasl zerinde durduklarn syledi. Demiral'n bu aklamalar, aslnda soruturmann ne ynde gelitirileceinin iaretlerini ieriyordu. Anlam akt. Polis operasyonlar daha ok yabanc uyruklulara, ama somut olarak Ortadou kkenli uyruklulara ynelik geliecekti. Ve yle oldu. Polis, nce son ay ierisinde Trkiye'ye giri yapan Ortadou kkenli kiiler zerinde aratrmalara balad2. Ardndan da, Ortadou kkenli eitli devletlerin yurtta olan rencilerin youn olarak yaadklar Ankara'nn Balgat semtinde sabaha kadar operasyonlar yapld; daha nce eitli olaylarda ad geen drt ranl gzaltna alnd3. Bu say ksa srede artacakt; ounluu ranl, biri Suriyeli ve biri de Libyal olmak zere toplam on bir kii yakaland4. Bu srada, stanbul-ilinde, bir oto hrszl erevesinde balayan ve slami Hareket adl bir rgtn ortaya kmasna yol aan bir operasyon srdrlmekteydi; yakalanan kiilerin evlerinde yaplan aramalarda Mumcu cinayetinde kullanlan trden plastik bomba paralan da bulunmutu . Soruturmann derinlemesiyle, gzaltna alannlarn says artarken, bunlarn ran'n Kum kenti ve yresinde eitim kamplarna gidip geldikleri ve sabotaj eitimi grdklerine ilikin bilgiler ele geirilmiti. Bu soruturma kapsamndaki yedi kiinin Ankara ili ile ilikilerinin bulunduunun anlalmas zerine, Ankara

DGM Savcl'nn istei ile bu kiiler de Ankara'ya gnderilmilerdi7. Yine bu soruturma erevesinde, yaplan sorgulamalar srasnda belirlenen Ankara'daki bir rgt evi baslm, fakat evin birka saat nce boaltlm olmas nedeniyle bir sonu alnamamt8. Bu arada, Ankara Emniyet Mdrl'nde tetkikat a-macyla gzaltnda tutulan yabanc uyruklu kiilerin, suikast-le ilikilerinin bulunmad anlalm ve serbest braklmlard9. stanbul'dan Ankara'ya gtrlenler ynnden de bir sonu alnamayacakt. Ve soruturmann ilk uygulamalar baarszlkla sonulanacakt. Ankara DGM Basavcs'nn suikasti yabanc kaynaklara balamas ve operasyonlarn yalnzca bu ynde kanalize edilmesi somutundaki uygulamann ne denli doru olduuna ilikin bir dizi soru iareti olmutu. Nusret Demiral niin byle bir strateji izlemiti? slamc Hareket rgt Uur Mumcu cinayetinin soruturmasnn balad srada, stanbul ilinde slamc Hareket rgt adyla anlan yasad bir rgt soruturmas yrtlmekteydi. Her iki soruturma da ayn zaman dilimine rastlamt; stelik, stanbul'daki soruturmada elde edilen kimi bilgiler, Ankara DGM Basavcs Nusret Demiral'n yapt aklamalara gre, Mumcu cinayetinin soruturmasnda ortaya kan ilk bulgulara benzemekte, hatta aralarnda bir iliki olabileceini dndrmekteydi. Bata Babakan ve ileri Bakan'nn kamuoyuna yaptklar aklamalarda, Mumcu cinayetinin faillerinin yakalanmasnn gn meselesi olduu yolundaki iyimser tutumlar da, bu olasla dayanmaktayd. Bu iki soruturma arasnda, hukuki anlamda gerekten bir irtibat ya da yaknlk veya iliki var myd? Bu soruyu yantlayabilmek iin, stanbul'da srdrlen slami Hareket rgt soruturmas dosyasna yle bir gz atmak gerekiyor... Elbette, slami Hareket rgt soruturmas dosyasndaki zanllarn Ankara ilindeki ilikileri ve eylemleriyle snrl bir erevede olacaktr. slami Hareket rgt operasyonu nasl balam ve nasl gelimitir?.. Polis kaytlarna gre, 23 Ocak 1993 gn, alnt bir oto evresinde kurulan pusu sonucu, Sleyman Tokmaktepe adna dzenlenmi sahte kimlik tayan Mehmet Zeki Yldrm adnda bir kii yakalanmtr; bu kiinin pheli davranlar ve avucunun iinde yazl bir telefon numarasn silmeye almas zerine soruturma derinletirilir10. Ve bu arada, bu kiinin zerinde bulunan ar cihazna gelen bir mesajn ierii de gz nne alnarak, ele geen telefon numarasnn bal bulunduu adrese baskn dzenlenir. Ardndan, bu iliki zerinden yaplan operasyonlarla, aralarnda Gudbettin Gk, Ayhan Usta, Ali eker, Hsn Yazgan ve Mehmet Kaya adl kiilerin de bulunduu birok kii gzaltna alnr. Yaplan ev aramalar srasnda, birok rgtsel dokmann yan sra, eitli silah ve patlayclar ile bomba yapmnda kullanlan malzeme de ele geirilmitir11. Yakalanan kiilerin evlerinde yaplan aramalarda ele geirilen bomba malzemeleri arasnda, Uur Mumcu cinayetinde kullanlan C4 plastik

bomba maddesi de bulunmaktadr. te yandan, yakalanan kiilerin sorgular srasnda, bazlarnn Ankara ile baz rgtsel ilikilerinin olduu anlalr. Bu durum zerine, Uur Mumcu'nun ldrlmesi olay, soruturmann konularndan birini oluturacaktr. Ve doal olarak, yakalanan kiilerin sorgulamalar srasnda, Ankara balantlar ve Uur Mumcu cinayetine ilikin bir dizi soru ard ardna gndeme gelir. slamc Hareket rgtnn nde gelen isimlerinden Mehmet Zeki Yldrm, sorgusunda, rgtn Ankara ilindeki faaliyetine ilikin baz bilgiler verir. Ancak Uur Mumcu cinayetiyle ilgisinin bulunmadn syler. Mehmet Zeki Yldrm'n bu konularla ilgili ifadesi yledir: 1993 yl OCAK ay ortasnda arabasna yerletirilen patlayc maddenin infilak etmesi sonucu ldrlen CUMHURYET GAZETES ke yazar UUR MUMCU olaynda ben, burada gzlem altnda idim. Ancak, ben ve AYHAN USTA olaydan, yakalandm gnden iki gn nce idi. Aada aklyacam gibi, birlikte iki seferde 4 arabay ANKA-RA'ya gtrp teslim ettik. Ben, Kartal Kkyal Dervibey Sitesindeki evde bulunmakta iken, akamzeriMESUT (MUSTAFA KAYACAN) bana eve telefon ederek yarn sabah Ankara'ya gideceimizi, yani AYHAN'la birlikte gideceimizi syledi. Akamdan Emniyet Mahallesindeki evde AYHAN'a haber verdim. Sabah saat 07.00'de HUKUKULAR Sitesinin yannda (Yani Acbadem'de) telefon kulbesinin yannda grelim dedim. Kadky Valideban giriinde MESUT'la buluarak kendisinden ANKARA'ya gidecek olan 2 otonun anahtarlar ve dosyasn bana verdi. Bunlar Ankara otogarna gtrmemizi ve benim tanmadm ancak, AYHAN USTA'nn stanbuP-taj tand TAHR'e teslim edileceini syledi. Biz de AYHAN'la birlikte Acbadem Hukukular Sitesinin nnden plakasn bilmediim krmz TEMPRA otoyu alarak, yanl syledim, bu otoyu tek bama alarak AYHAN USTA ile bulutum. Ayn gece Hukukular Sitesi nnden yine plakasn bilmediim gri olabilir TEMPRA marka otoyu da alarak, krmz TEMPRA'y ben aldm. Gri TEMPRA'y da AYHAN'a verdim. Birlikte yola ktk. Ayn gn Ankara'ya vardk. Otogarn terminaline arabalar ektik. Ben terminal otelinin ka-fetaryasna geerek ay imeye baladm. AYHAN ise otolarn anahtar ile dosyalar alp otogarda otolarla birlikte TAHR'e teslim edip yanma kafetaryaya geldi. Biraz gezip otobsle tekrar stanbul'a dndk. Masraflar ben karladm. Bundan bir hafta sonra ben Dervibey Sitesinde bulunduum srada MESUT bana gene telefon ederek AYHAN'la birlikte Ankara'ya oto gtrp, ayn ahsa teslim edeceimizi syledi. Ertesi gn sabah yine MESUT'la Acbadem'de telefon kulbesinin yannda grtk. Bana arabalarn dosyalarn ve anahtarlarn verdi. Ankara'da yine ayn yerde, ayn ekilde arabalar AYHAN'n TAHR'e teslim edeceini syledi. Ben yukarda sylemeyi unuttum: TAHR'i tanmam TAHR'i AYHAN USTA isimli rgt mensubu arkadam tanr. CONCORD'u Hukukular Sitesinden aldm. Bu oto yeil renkli idi. Ayrca arkas darbeli krmz renkli TEMPRA'y da Kouyolu Murat Sitesi nnden aldm. AYHAN USTA'ya teslim ettim. Ben CONCORD'u kullandm. AYHAN ise TEMPRA otoyu kulland. Birlikte Ankara'ya hareket ettik. Ankara'ya vardmzda yine arabalar Ankara Otogarna ektik. Ben yine kafetaryaya gittim. AYHAN USTA otolar ve dosyalarn TAHR'e teslim etti. Ankara'da bir sre gezdikten sonra ayn gn otobsle stanbul'a

dndk. Yine geli gidi masraflarn ben karladm. Ancak, bu arabalarn aki-betinden bilgim yoktur.12 islamc Hareket rgt soruturmas dosyasna yansyan bilgilere gre, rgtn Ankara ilikilerinde asl unsur Gudbettin Gk adl kiidir. Gudbettin Gk, rgtn Ankara'ya yerletirdii bir kiidir; Ankara'da rgte bal bir ev (rgt evi) tutmu ve rgtn kendisine verdii grevleri yapmtr. Bu noktada belirtmek gerekiyor ki, Gudbettin Gk'n Ankara'da kurmu olduu rgtsel yap, slamc Hareket rgtnn Ankara birimi deildir; Gudbettin Gk ve Ankara ilindeki ilikileri, slami Hareket rgtnn stanbul'da yakalanan kk bir evresinin, Ankara'daki uzants anlamndadr. Gudbettin Gk'n Ankara iline yerlemesi direktifi, Mesut takma adl bir kii tarafndan kendisine bildirilmitir. Ankara'da ev tutarak yerleen Gudbettin Gk, rgtsel faaliyet anlamnda kapal devre eitim almalarnn yan sra, kendisine verilen gerek Ankara'daki, gerekse Konya'daki kimi grevleri yerine getirmitir. Gudbettin Gk'n zerinde olduka dnlmesi gereken polis ifadesi yle: Ankara'ya Mesut'un sylemesi ile kasm aynn sonlarna doru araln balan idi Ali ile birlikte geldik beyaz Toyota ile. Ali ile ilk kez Ankara'ya ev tutmaya gelirken tantk. Ali 20 yalarnda Mou iveli salar dz yana taral. 1.75 boylarnda ince burunlu dudaklar biraz kaln zelliklere sahiptir. Ankara'da ev tutmak iin Bat Kent'e ve Eskiehir yolu zerindeki evlere baktk buradaki evlerden bat-kentte ev kiralan birbuuk milyon iki milyon arasnda idi nereye baktysak bize bekr olduumuz iin ev vermiyorlard. Ben de Mesut'un ar cihazna not braktm. Ben de postanedeki ankasrl telefonu aramasn istedim. Telefon at ve ona bekr olduumuzdan dolay ev tutamadmz syledim. Bana bir gn sonra bir bayan bana gndereceini fotorafm bayana gstereceini bu ekilde birbirimizi tanyacamz syledi. Ertesi gn tekrar kendisini aramam istedi, ertesi gn onu aradm ve Nursel'in sanrm Kmil Ko Turizmle saat 12'de geleceini telefonla bana syledi. Nursel 20 yalarnda boyu ksa deil normale yakn kahverengi gzl, bartl idi. Ali ile daha nce oruh Oteli'nde Sakp Mirza kimlii ile tanyordum. Nursel'in geldii gn Eskiehir yolu zerindeki sitelere baktk bu arada mit Ky'de Koru Sitesi'ne ve Konut Kent'e baktk. Konut Kent'te A 1 Blok D. 15'in telefonunu camdan aldk, ertesi gn sabah telefon atk. Kendisinin Spor Toto Mdrnn ei olduunu ofrnn saat l'de evi gsterebileceini syledi. ofr geldi ve evi grdk beendik. Daha sonra ofrle birlikte Spor Toto Genel Mdrne gittik. Ev sahibinin ad hsan Topalolu idi. Kendisine evli ve iki yanda bir ocuumuz olduunu syledik. Kendisi de evin kirasnn 2.700.000 Tl., evin aidatnn da 600.000 TL. olduunu syledi. Evin aralk kirasn kendisine verdik. O da kontrat dzenleyeceini syledi. Kontrat dzenledikten sonra ikisini de bana verdi. Kontrata kefil yazmam iin verdi. Anahtar ve banka numarasn da verdi. Evi kiraladktan sonra Nursel stanbul'a gitti. Ben bir gn daha kalp evin temizlik ilerini Ali ile birlikte yaptk Toyota ile Ali ve ben stanbul'a geri dndk. stanbul'da Ankara'dan stanbul'a mal gtrp bo dnen kamyonlardan birini tuttuk. Daha sonra, Mesut evi tama hususunda eve geldi ve ayn gn Selim'i de ikinci defa eve geliinde getirdi. Selim 20 yalarnda 1.75

boylarnda siyah sal ve gr sal salar ne doru dank gz rengi siyah zelliklere sahiptir kyl ivelidir. Selim ve Ali Batman le-si'nden olabilirler. Ankara'ya gelmemin sebebi Ankara'da bir kapal devre program dediimiz 6 aylk program yeni gelen ocuklarla yapmakt. nce Ali yukarda anlattm ahs- ile geldik. Ankara'da Nursel ile birlikte tuttuumuz evi, ben Sakp Mirza adna tuttum, Ali'nin kimliinde Necmettin Yldz ismi vard. Ankara'ya tayacamz eyalar Ali, ben ve Mesut birlikte bankaclar (stanbul) sokak gnl dostlar sitesi A-l Blok, No 30'daki adresten daha nce sylediim kamyonla 1.600.000 TL. karlnda tadk. Ankara'ya geldiinde kamyoncu Konut Kent'i bilmediinden mit Ky giriinde bizi bekleyeceini syledi. Ben, Ali ve yeni tantm Selim 34 FUF 03 plakal Toyota marka otomobil ile Ankara'ya geldik. Her iki ocukta yeni gelmilerdi. Bunlarla birlikte mit Ky'de kamyonu karladk ve Ulus'tan 4 hamal tutup evi tadk. Evdeki eyalar 1 salon takm, yani 4 koltuk 1 vitrin 1 sehpa ve gen odas yani ktphane yatak ve 1 sandalye vard. 1 oday da mescit olarak ayrmtk. Evi dedikten sonra Mesut Ankara'da benim bu ocuklarla kapal devre program uygulamam, Ali'nin ehliyeti olduunu, ama ofrlnn iyi olmadn Selim'in ise ofrlnn hi olmadn, ileride bir ocuun daha gelebileceini ve bunlarla 6 ay ilgileneceimi syledi. Ben de Mesut'la ilk tantmda byle bir dnemden getiim program daha ok u ekilde idi: Sabah namaz 6.30 Kur'an dersi. Hergn 100 ayet. Kahvalt Fizilerden ders (5 Cilt) ofrlk dersi ehri tanma Ali ve Selira'le yaklak 1 hafta programa baladk, daha sonra Mesut, brahim diye bir ocuu daha yanmza gnderdi. brahim de 1920 yalarnda siyah sal, yana taral, gzleri ak kahverengi dzgn Trke konuan ve doulu olmayan birisiydi. Yanmzda 3-4 gn kald, stanbul'a gitti. Fakat hem programa hem arkadalara uyum salamad iin durumu Mesut'a izah ettim. Mesut eve telefon aarak durumu reniyordu. Bu arada brahim ile birlikte Mesut iki kimlik gndermiti. Benim bunlardan birinin Ali'ye, birinin de Selim'in olduunu bunlarla eve telefon balamam istedi. Bunlardan biri Doan akmak ismiyle Ali adna idi ve bu kimlikle eve telefon baland. Dier kimlik ise, hatrladm kadar ile Metin engl veya antrk idi. Eve telefon baladk; evin telefonu 240 13 54'dr. ibrahim'i gnderdikten sonra Mesut bize minibs gndereceini, iyi bakmamz gerektiini syledi. Bundan nce programda da yle bir ey vard: Her ay Ankara dnda bir ehre gidilecek ve buras tannacak bu ehir hakknda deerlendirme istenecekti. Bu arada biz de ilk olarak Konya'ya gittik. Bizden gn kalmamz istenmiti. Beyaz Toyoto ile gittik. kinci gn gndz Konya'da kaplar ak ve anahtar da zerinde, anahtar olan mavi min-bs grdk. Alinin otolarn alnt olmadn bildiini sanyordum. Bana minbsn zerinde anahtar olduunu syledi ve almamzn nasl olduunu syledi. Ben onlarn hemen bilmesini istemiyordum. Mesut'a, onu stanbul'da Acba-dem'deki ankasrl

telefona saat 18'de arayacam syledim; Mesut'un ar cihaznn numaras 94717'dir. Saat 18'de Mesut'la konutum, ocak balaryd. Mesuta ocuklarn alnt otodan haberdar olup olmadn ve mavi bir minbsn olduunu zerinde anahtarn bulunduunu syledim. Mesut bana Ali'nin otonun alnt olduunu bildiini syledi. Bunun iin Selim'i bir yere braktktan sonra, Ali ile birlikte minbs alabileceimizi syledi. Selim'i Mevlana Camii'ne braktk ve Ali'nin Ankara'ya gideceini syledim. Sonra Ali ile birlikte sparta plakal minbsn yanna gittik. Anahtar hl zerinde idi. Ali minbse bindi ve o gece Ankara'ya gitti. Ben ve Selim ise ertesi gn beyaz Toyoto ile Ankara'ya geri dndk. Mesut ise daha sonra, yani arabay aldktan sonraki gn eve telefon at, kendisinin geleceini syledi. Telefon atktan bir gn sonra beraberinde iki ruhsat ve bir plaka (34 RCP 03) olduu halde eve geldi. Ruhsat dzenledi ve Ali ile birlikte arabann plakasn deitirdik. Mesut ertesi gn ayrld, arabas Mazdayd, stanbul'a dneceini syledi. Aradan yaklak 1.5 hafta getikten sonra minbs stanbul'a gtrdk. Ali ile birlikte minbs mit Kydeki siteye, Toyotoyu ise Koru Sitesine Konutkente park ediyorduk. Minbs stanbul'a gidince Mesut'a teslim ettik. Mesut bana yeni bir minbs vereceini syledi. Daha sonra Mesut beni ilk defa gittiim M. Zeki'nin Dervibey Sitesi'ndeki evine gtrd. Bana, iki oda dnda evi kullanacam syledi. Saat gece onda geleceini ve minbs emanet edeceini syledi. Bunun nedeni stanbul'da alnan minbsn Ankara'da daha gvenli olaca iindi. Daha sonra yakalan-dm.(B) Gudbettin Gk, polis kaytlarna ya da tutanaklarna gre, kuku zerine yakalanan Sleyman Tokmaktepe sahte kimlikli Mehmet Zeki Yldrm'n, polisleri stanbul, Maltepe Kkyal Dervibey Sitesi'ndeki kendi evine gtrmesi sonucu yakalanmt'14'. Gudbettin Gk, yakalandktan sonra polise verdii 06.02.1993 tarihini tayan ifadesinde ise, ... Ankara suikast sonucu patlama sonucu ldrlen Cumhuriyet Gazetesi ke yazar Uur MUMCU'nun olaynda biz burada gzaltndaydk fakat olaydan bir mddet nce Mesut'un talimat ile Mehmet Zeki Yldrm ile Ayhan Usta'nn iki kere Ankara li'ne bir Concort marka oto 3 adet Tempra oto gtrdklerini duydum fakat otolar burada kime teslim ettiklerini bilmiyorum. Ankara'da slami Hareket Orgt'nden sadece benim bildiim CEML isminde yani kod isimli ahs olduunu biliyorum demektedir15. rgtn Ankara ile ilikiler sisteminde yer alan Ayhan Usta da, dier rgt sanklarnn anlatmlarn dorulamasnn yan sra, Tahir kod adl kiinin Zeki Deniz olduunu aklamaktadr16. Dier tm zanllar, Ankara iline ve Uur Mumcu cinayetine ilikin yalnzca bu bilgileri vermektedirler. Zanllarn verdikleri bilgilere gre, Mumcu'nn ldrld gn, stanbul'da bulunmaktadrlar. Polise dzenlenen pek ok tutanak da bu bilgileri dorulayc nitelikte grlmektedir1 . slami Hareket rgt yesi olduklar iin yakalanan bu kiiler, Uur Mumcu'nun arabasna bomba konulmas o-laynda uygulanan ynteme son derece benzeyen kimi eylemlerle de sulanyorlard. Haklarndaki sulamaya gre, stanbul'da baz otolara bomba koyma eyleminde bulunmulard. Bunlardan biri, -ran rejimi kart Halkn Mcahitleri Orgt'nden Mahsun ahit adl kiinin otosuna bomba koyma eylemiydi. rgtn nde gelen isimlerinden Mehmet Ali eker'in fadeli Yer

Gsterme Tutananda bu eylem zetle yle anlatlyor: ... ili ilesi Kocamansur Sokak zerinde ran Rejimi Aleyhtar Halkn Mcahitleri rgtne mensup olarak bildii ve ismini sonradan Mahsun AHT olarak rendiim ahsn otosuna kendisinin yapm olduu bombay, MESUT KOD isimli rgt mensubunun talimatyla koyduunu (...) itiraf etmesi zerine (...) olay anlatmas istenildiinde; Tam olarak tarihi hatrlamyorum yaklak yedi ay kadar nceydi ve gnn erken saatlerinde zannediyorum sabah e-zan okunmutu, yine sizlere sylemi olduum ve yerini gstereceim bomba olayndan sonra ayn gn MESUT KOD' un tarifi zerine, yine bu ahsn vermi olduu plakaya gre u an bulunduumuz yerde yanmda HASAN KOD isimli arkadamla birlikte kendimin kulland Renault Brodway marka otoyla geldik bomba koyacam otonun arka taraf msait olduundan kendi otomuzu buraya park ettim, bu arada HASAN KOD isimli arakadam gzclk yapmakla grevliydi ve ben daha nceden evde hazrlam olduum uzaktan kumandal bombay karttm, bu esnada HASAN KOD isimli arkadam da otodan inmiti ve kendi arabamz temizliyor grntsyle gzclk yapyordu, ben otonun sol tarafndan yatmak suretiyle altna girdim ve hazrlam olduum bombay otonun ofr mahallinin yaknnda otonun ortas saylabilecek yere zannediyorum aft boluu denilen yere yerletirdim ve telle baladm ve baladktan sonra tekrar srnerek otonun altndan ktm dedi.. Uur Mumcu'nun arabasna konulan bomba da, ekspertiz raporuna gre otonun altna ve ayn yere konulmutu. Ayrca, ileride Bir Tankln yks balkl blmde ayrntl olarak akland zere, grg tan Ayhan Aydn'n anlatm, bu tutanaktaki anlatma son derece benzemektedir... Bir rnek daha: ... Yaklak yedi ay kadar nce, MESUT KOD isimli arkada baz ahslarn karlacan bu ahslar karldktan sonra baz otolara bombalar konulacan, otolarna bomba konacak ahslarn rejim muhalifi Halkn Mcahitleri rgt mensuplar olduunu syledi, MESUD KOD olaydan bir gn nce bu yeri gstermiti, ben ve HASAN KOD isimli arkada olduu halde daha nce belirtmi olduum Renault marka otoyla, (...) yats namazndan sonrayd, bu sokaa geldik (...) kendi otomu bu arabann arkasna park ettim, HASAN KOD isimli arkada gzcyd ancak otodan inmedi, ben hazrlam olduum bombay alarak otodan indim, bu bombay plastik bir kap ierisine hazrlamtm, bu otonun arka sol tarafndan altna girdim ve ofr mahallinin bulunduu ksma altnda bulunan boru gibi bir ey vard buraya telle baladm ve tekrar karak (...) buradan ayrldm...19 Bu olay da Uur Mumcu'nun arabasnn altna bombann konulu biimi, slami Hareket rgtnn bu eylemine ne kadar benziyor! Ve yeri gelmiken bir noktaya iaret edelim: Grld gibi, ran rejimi kart Halkn Mcahitleri rgt taraftarlarnn ldrlmelerine ilikin verilmi olan genel karar, ran gizli istihbarat servisi ajanlar tarafndan, ta-aron ilikisi ierisinde slamc Hareket rgtne uygulat-trlmaktadr.slami Hareket rgt, bu olaylarda tetiki grevi grmektedir, kukusuz bir eyler karl olarak. stanbul'daki soruturmann tamamlanmasndan sonra ve bu arada Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi Savclf-nn gzetim emri zerine, Ankara

Emniyet Mdrl Terrle Mcadele ubesi'nden gelen grevlilerce bu kiilerden bazlar Ankara'ya gtrldler. Haklarnda gzetim emri verilenler, Mehmet Zeki Yldrm, Ayhan Usta, Mehmet Ali eker, Gudbettin Gk, Fahrettin Baytab, Hsn Yazgan ve Mehmet Kaya adl kiilerdi; gzetim tarihi, 10 ubat 1993 ile 16 ubat 1993 gnleri aras iin verilmiti. lgin olan nokta, Ankara DGM Savcl, bu kiiler iin alt gn iin gzetim emri veriyor, ancak haklarndaki dosyann, en ge altnc gn olan 16 ubat 1993 gn saat 09.30'da savclkta bulundurulmasn istiyordu20. Demek ki, Ankara DGM Savcl iin, bu kiiler ynnden yalnzca bir gn yeterliydi. Ankara DGM Basavclnn bu kiilerle ilgili yapaca ilem, ileride Bir Tankln yks bal altnda akladmz Ayhan Aydn ile yzletirmekten ibaretti. Ve yle oldu. Ankara'ya gtrlen slami Hareket rgt soruturmas zanllar, yasann ngrd kurallara da uygun olmayan ve geliigzel bir ekilde yaplan yzletirme ilemine katlrlar. Grg tan Ayhan Aydn, sa takma kimlikli Mehmet Ali eker ile, Sedat Kosava sahte kimlikli Ayhan Usta'y kesin olarak tandn bildirir. Bu durum karsnda, Ankara Emniyet Mdrl Terrle Mcadele ubesi grevlilerince sank sfatyla. Mehmet Ali eker ile Ayhan Usta'nn sorgulan yaplarak, tehis ilemlerine kar savunmalar sorulur. Her ikisi de, Uur Mumcu'nun ldrld tarihte stanbul Emniyet Mdrl Terrle Mcadele ubesi'nde gzaltnda olduklarn syleyerek bombalama olay ile ilgilerinin olmadn belirtirler te yandan, Mehmet Ali eker, savunmasnda 1987 ylndan sonra Ankara'ya hi gelmediini ayrca vurgular. Oysa, Mehmet Ali eker, 1992 ylnda, Ankara'nn Keiren lesi Elence Muhtarlndan stanbul'a ikamet nakli yapmtr; bu bilgi, soruturma dosyasnda da bulunmaktadr Ancak Ankara DGM Basavcl bu durumu nemse-memitir; nk asl ama yalnzca bir yzletirme yapmaktan ibarettir. Sonuta, Ankara DGM Basavcl, bir grg tannn tehisine karn, ad geen kiilerin Uur Mumcu cinayetiyle ilikilerinin bulunmadna karar verir... lgin olan, tm ilemlerin Ankara Emniyet Mdrl Terrle Mcadele ubesi elemanlarnca yrtlm olmasdr; savclk, rnein grg tannn sorgusunu bile yapma gereksinimi duymamtr. , Hazrlk Soruturmas Ceza Yarglamas Hukuku'nda kamu davasnn almasndan nceki aamada yrtlen kovuturma, hazrlk soruturmas adyla bilinir. Bu aamada, ilenmi olan suun ilk kantlar toplanr; ve kaybolmamasna zen gsterilir. Bu aamada, ilenen suun eylemcisi olduu dnlen kiiye sank deil, zanl denir. nk bu kii hakknda henz kamu davasnn almasn gerektirecek lde kant bulunmamaktadr. Toplanan kantlar ve zanlnn kiilik haklarn koruyabilmek iin, hazrlk soruturmas gizli yrtlr. Gizlilik ilkesi, hazrlk soruturmasnn olmazsa olmaz kouludur; Ceza Yarglamas Hukuku'nun evrensel bir ilkesidir; adaletin gerekleebilmesinin gvencesi ve kiilik haklarnn korunabilmesinin gereidir. Trk Ceza Yarglamas Hukuku'nda temel bir kavram olarak yer

almtr. Ceza Muhakemeleri Usul Kanu-nunun (CMUK) hazrlk soruturmasna ilikin tm kurallar, bu ilkenin nda dzenlenmitir. Devlet Gvenlik Mahkemelerinin Kurulu ve Yarglama Usulleri Hakknda Kanun ise, bu konuda kiilik haklarn zedeleyecek lde bir katla sahiptir. Trk Hukuku'ndaki dzenlemenin bylesine net olmasna karn, Uur Mumcu cinayetinin soruturmas, alacak lde kurald gelimitir. Soruturma, zerinde hibir gizliliin barnamayaca bir biimde balamtr; yle de srmtr. Gizlilik kuralna en ok uymas gereken Ankara DGM Savcs, soruturmayla ilgili aklamalar yapan ilk kii olmutur23. Ardndan, emniyet kuvvetlerinin bal bulunduu ileri Bakan, Babakan, ilgisiz bakanlar ve uzman ve yetkili sfatyla kimi Emniyet Mdrl grevlileri srekli aklamalarda bulunmular, yorum ve deerlendirmeler yapmlar-dr24. (23) N. Demiral'm basna verdii demelerin bir zeti bu kitabn Nusret DemiraPa Gvensizlik balkl blmde verilmitir. te yandan siyasi evreler, siyasi parti liderleri soruturmayla ilgili olarak basna deme vermek ve gelimeler hakknda kamuoyuna mjde verme yarma girmilerdir. Hibir cinayet soruturmasnda benzeri olmayan bir durum yaanmamtr. Hazrlk soruturmas dosyas, adeta say-damlam, soruturmann gvenliinin gerektirdii gizlilik korunamamtr. Hazrlk soruturmas dosyas, yetkili, sorumlu ve yetkisiz ya da ilgisiz kiilerin sorumsuz davranlar sonucu deifre olmutur; soruturma arpk bir ekilde balamtr. Ancak ne ilgintir ki, dosyann bylesine deifre olmasna karn, soruturmann bir yn gizli tutulabilmiti. Bu mucize nasl gereklemiti? Dosyadaki hangi belgeler gizlenebilmiti? Evet, soruturma dosyasndaki pek ok bilgi ve belgenin kamuoyuna szmasn engelleyemeyen (!) Ankara DGM Savcl grevlileri, Ayhan Aydn'n tanklna ilikin bilgi ve dokmann gizliliini koruyabilmilerdi. Bir cinayet olaynn tan, kukusuz ki, bir soruturma dosyasnn en nemli kantlarndan biri saylr. O nedenle zel bir nemle korunur. Denebilir ki, Arikara DGM Savcl da bylesi bir nedenle Ayhan Aydn'n tanklyla ilgili belge ve tutanaklarn gizliliini korudu. Ve kamuoyuna szmasn engelledi. Ancak Ankara DGM Basavcl, Ayhan Aydn'n tankln ciddiye almadn aklamt25. Hatta sorgusunu | dahi almaya gerek duymamt. Ankara DGM Savcl'nn Ayhan Aydn tankl olay karsndaki bu tutumu ne anlama gelmektedir? Bu konu zerinde dnmek gerekiyor26. Nusret Demiral'a Gvensizlik Uur Mumcu cinayeti soruturmas, adli ynden Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi Basavcs Nusret Demiral'n bilgi ve sorumluluu altndadr. Ne ki, Nusret Demiral, savclk grevini yaparken uygulad yntemleri nedeniyle kamuoyunda srekli eletirilen ve tartlan bir kii olmutur; hatta en ok ikyet edilen savc olarak bilinir.

Nusret Demiral'n yadrganan ve tartmalara neden olan yntemleri nelerdir? Ve ne tr bir dncenin ya da hukuk anlaynn rndr bunlar? nce, Nusret Demiral'n hukuk uygulamasndaki bu yntemleri ile bunlar belirleyen hukuk anlay zerinde duralm; ardndan da, bu yntemlerin Uur Mumcu cinayeti soruturmasna etkilerini ayrca ele alalm. Nusret Demiral'n savclk grevini yaparken uygulad yntemlerin hukukilii zerinde ciddi olarak dnmek gerekiyor. tartlmtr. Nusret Demiral'n ad, ilk kez, nl Kemal Horzum olaynda gemektedir. Kemal Hozrum'la ilgili bir raporda, Demiral'dan da sz ediliyor ve hukuk d uygulamalar vurgulanyordu. Gen bir iadam olan Kemal Horzum, Desan, Hor-ta, birlik, mit Demir ve nimta irketlerinin sahibidir; siyaset evreleriyle ilikileri youndur ve pek ok karanlk ilikileri de olan bir kiidir27. Ksacas, Uur Mumcu'nun siyaset-ticaret tiplemesine ok uygun bir zellik tamaktadr. Kemal Horzum'la ilgili bu raporun bir blm yle: ... Ancak 9. Asliye Ceza Mahkemesi firmann faaliyetlerinden Feyyaz Akel'in sorumlu olacan belirterek ad geenin tutuklanmasna karar vermi, Kemal Horzum'u ise susuz bulmutur. Bu tarihte tahkikat yrten ve halen Ankara Narkotik ube Mdr olan Orhan Taanlar, Ankara Emn. Md.l ve Ankara Cumhuriyet Savclnca birok baskya maruz braklmtr. (...) Ankara Cumhuriyet Savc Yardmclar Nusret Demiral ve Tahir Demirel, Kemal Horzum ve Krt Ahmet'e yakn kiilerdir. Nusret Demiral, Kemal Horzum ve Krt Ahmet' in adnn kart davalar bizzat alarak K. Horzum ve Krt Ahmet'in lehine sonulandrmtr... Grld gibi, Demiral'n hukuk d bir tutum iinde olduu sylenmekte, yeralt dnyasyla ilikileri bulunan bir kiiyi, savclk nfuzunu kullanarak korumak istedii belirtilmektedir zetle. Demiral, Kemal Horzum'u nasl korumutur? Demir kaakl olayn soruturan Emniyet ube Mdr Orhan Taanlar, ipin bir ucunda da Horzum'un olduuna inanyor ve aramaya balyor. Bu srada bir telefon geliyor. Arayan Nusret Demiral'dr. Ankara Cumhuriyet Savc Bayardmcs. Taanlar'dan Horzum'a ait evrakn kendisine yollanmasn istiyor. Soruturma belgeleri Demiral'a geldiinde, daha nce yurtdnda olduu sanlan, bir trl bulunamayan Kemal Horzum ortaya kyor. Demiral'a gidiyor ve ifade veriyor. fadeden sonra Demiral, zerinde 'Kemal Horzum isimli kiinin olayla ilgili ifadesi alnm ve serbest braklmtr' tmcesi yazl bir kd imzalayarak Horzum'a veriyor.29 Demiral'la ilgili kamuoyuna yansyan bu olay, herhangi bir idari ya da adli soruturmann konusu olmad. Ama dorulanmaya ihtiyac bulunan istihbarat nitelikli bilgiler olarak T.C. Devleti'nin eitli kurulularnn kaytlar ierisinde yer ald. Asl nemli olan, Demiral'n Ankara DGM Basavcs olarak yapt uygulamalar ve bavurduu yntemlerdir. nk Demiral'n Ankara DGM Savcs olarak yapt uygulamalar ne bir sylenti, ne de bir istihbarat nitelikli bilgidir; ak ak savunduu, benimsedii eylemlerdir. te bunlar, Demiral'n yntemlerini ok ak bir ekilde gstermektedir. Ancak Nusret Demiral'n Ankara DGM'ndeki uygulamalarnn tmn

burada tartmaya ve deerlendirmeye, kukusuz ki gerek yoktur. Birka rnekle, Demkal' in uygulamalarndaki bu nitelii gstermek yeterlidir. Tek bir dosyadan birka rnek: Yurtdndan Trkiye'ye dnen TP Genel Sekreteri Dr. Nihat Sargn ile TKP Genel Sekreteri Nabi Yac'nn (Haydar Kutlu'nun) gzaltna alnmalar sonrasnda, bizzat Nusret Demiral'n bilgisi ve sorumluluu altnda, sonradan yarg organlarnca tartlacak olan bir dizi uygulama yaanmt. Bunlardan yalnzca birkana deinelim. Yaanan bu uygulamalarn ilki, bizzat Nusret Demiral' in direktifiyle gereklemitir. Her iki Genel Sekreter'in gzalt sreleri, Anayasa'nn buyurucu kuralna ramen uzatlmtr. Ve bir baka rnek: Gzaltndaki Genel Sekreter'lerin ikence grdkleri s- . rada salklarnn bozulmas nedeniyle, avukatlarnca yaplan bavuru zerine, Trk Tabipler Birlii Merkez Konseyi, Ankara DGM Savcl'na bir yaz gndermitir. Yazda, ad geen kiilerin, Birlik'e grevlendirilecek hekimlere muayene ettirilmesine izin verilip verilmeyecei sorulmaktadr. Byle bir bavuruyu alan bir kurumun ya da makamn, yasalara gre yapaca i bellidir; olumlu ya da olumsuz bir yant vermektir. Ama Nusret Demiral, deiik bir tutum izleyecektir. Nasl bir tutumdur bu? alas bir durum, ama gerek; Nusret Demiral, Ankara Emniyet Mdrl'ne ok acele kaydyla bir yaz gnderir. Nusret Demiral'n imzasn tayan yaz yledir: Trk Tabipler Birlii'nin alnan 21.11.1987 gn 2420 sayl ve Nabi Yac ile Nihat Sargn'n birlike grevlendirilecek hekimlere muayene ettirilmesine ilikin dileke ile Tabipler Birlii Bakanl avukatlar tarafndan tevdii olunan dileke rnekleri birlikte gnderilmitir. Dileke mnderacaatma gre Tabipler Birlii Merkez Konseyi yelerinin kimler olduu, dncelerinin hangi ynde bulunduu ve dilekedeki istein soruturma sonucuna etkili olup olamyacann aratrlarak, bu hususta hazrlanacak cevabn ok acele Cumhuriyet Savclmza gnderilmesi rica olunur. Yaz, sanki sululuk duygusu ierisinde ve panik halinde kaleme alnmtr. Yazda, dilekedeki istein, yani doktor muayenesi yaptrlmasnn soruturma sonucuna etkili olup olamayacann aratrlarak bildirilmesi istemektedir. Polis neyi aratracaktr? Soruturma sonucuna etkili olabilecek ey nedir? Bir zanlnn doktorca muayene edilmesinin, soruturmann sonucuna etkisi hangi durumda olabilir? Demiral, yllarn hukukusu bir savc olarak, sorgu srasnda zanlya yaplan ikencenin, ancak byle bir uygulamann tesbit edilmesinin soruturma sonucuna etkili olacan ok iyi bilmektedir elbette. Demiral'n bildii bir gerek de, iki Genel Sekreter'in ikence altnda olduklar ve bu koullardaki doktor muayenesinin skntl bir duruma yol aacadr. Evet, Nusret Demiral hukuk d bir uygulamann aa kmas endiesi ve panii ierisinde, Emniyet Mdrl'ndeki grevlileri uyarmak istemektedir. Olay budur. Bu yazda bir baka zellik daha var ki, gerekten rktcdr. Nusret Demiral, Emniyet Mdrlne gnderdii yazsnda Dileke mnderacaatma gre Trk Tabipler Birlii Merkez Konseyi yelerinin

kimler olduu ve dncelerinin hangi ynde bulunduu (...) aratrlarak bu hususta hazrlanacak cevabn ok acele savcla gnderilmesini istemektedir. Demiral'n, savcla bavuran bir meslek kuruluuna o-lumlu ya da olumsuz bir yant vermesi gerekirken, bu kuruluun yeleri hakknda Emniyet Mdrl'nden bilgi toplanmasn istemesinin anlam nedir? stelik, bu kuruluun yelerinin dncelerinin hangi ynde olduunu sormaktadr. Nusret Demiral, bu kiileri, dnceleri nedeniyle sulayabilmenin hazrl iindedir ki, Emniyet Mdrl'nden bu yolda bilgi toplanlmasn istemektedir. Ne denebilir ki? Bir baka rnek: Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi Savcl'nm 1991/94 Esas ve 1991/75 numaral iddianame hukuk d uygulamann tipik bir rneidir. Birka blm yle bu iddianamenin: Milletvekili yasad Devrimci Sol rgt yesi deildir. Ancak yasad Devrimci Sol rgtnn istedii gibi hareket etmi, bilmeyerek de olsa rgte hizmet etmitir. Koskoca stanbul Barosu Bakan elbette yasad Devrimci Sol rgt yesi deildir. Ancak yasad rgtle mcadelede grev alan kiileri tehir etmek, hedef gstermek ve Devlet kurumlar aleyhinde kamuoyu oluturmakla Devrimci Sol'a yardmc olmutur. Milliyet Gazetesi Devrimci Sol rgtnn yayn organ deildir. Ama haberi veri ekliyle Devletin yasad terr rgtlerine kar mcadele eden kurumlar hakknda kamuoyunda kt imaj domasna sebep olduundan hataen de olsa Devrimci Sol'un amalarna hizmet etmi olmaktadr. Nusret Demiral, iddianamenin bu blmlerinden de a-ka grld gibi, sz veya davranlarn yanl bulduu herkesi, Milletvekili, Baro Bakan, gazeteci veya her kim o-lursa olsun, sank olmasa da sulayabilmektedir. Bir kii sank olmakszn sulanabilir mi? Ya da dnce ve inanlarndan dolay bir kimseyi, zellikle bir savc knayabilir mi? nsan haklar belgeleri ve Trkiye Cumhuriyeti Anayasas bylesi bir tutuma izin vermekte midir? Ve nihayet, iddianamelerde, eitli kurum, kurulu ya da kiilerle polemik yaplabilmesi yasal bir uygulama mdr? Elbette hibir yasa, sank olmayan bir kiinin sulanmasna, dnce ve inanlarndan dolay knanmasna, iddianamelerin, eitli kurum ve kiilerle polemik yapmasna olanak veren bir dzenlemeyi ya da kural iermemektedir. Bu tr tutumlar hukuka ve yasaya aka aykrdr. Nusret Demiral, neyin doru ya da yanl veya hangi uygulamann hukuka aykr ya da uygun olduuna kendi llerine gre karar vermektedir; nemli olan onun lleridir. Bu uygulamann yarglara ynelik rnekleri de var. Birinci olay: Ankara ankaya ilesinde ldrlen rdnl Diplomat Ziad Sati olaynn yarglamasn yapan Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi, hazrlad 256 sayfalk Gerekeli Kara-r'nda Nusret Demiral ve yardmcsnn ileri srd iddialar ve dayanaklar ar ekilde eletiriyordu. Mahkeme Kurulu, Savclk'a ileri srlen iddialarnn, hazrlk soruturmas srasnda yaplan ikenceye dayal olduunu saptyor ve yle diyordu: ..Sati'nin ldrlmesiyle ilgili iddia, ikence mahsul olduklar

ileri srlerek reddedilen ve bakaca hibir delil ile teyit olunamayan, grg anlatmlarna da ters den ikrarlara dayanmaktadr. Yine iddiann dayanan oluturan ikrarlar arasnda badatrlmas mmkn olmayan nemli farkllklar vardr. Ancak savclka, bu ikrarlarn farkllklarna ve elikilerine baklmakszn, mnferiden ele alnmalar suretiyle iddialara dayanak yaplm, giderek bu kez iddianamelerde ve mtalaalarda yine badatrlmalar mmkn olmayan deiik grler ortaya atlmtr. Mahkeme Kurulu, hazrlk soruturmasnda uygulanan ikencelere iaret ediyor, Savcln ve iddialarn bu ikence rn olan ifadelere dayandn sylyordu. Ve mahkeme, hukuki bir dayana olmayan iddialar reddediyordu. Nusret Demiral bu karar temyiz edecekti. Sank avukatlarnn sanklar aleyhine kamu davas alp duruma balangcndan duruma bitimine kadar mvekkillerinin sularnn failleri olmadn salamak iin iddia makamn da tenzil edici her trl szleri sarfettikleri ve bu szleri savunma dnda kald ve bu yndeki savunmalarn Cumhuriyet Savc'nca, duruma tutanaklar zerinde de grlecei zere mahkeme bakannca kesilmesi talep edilmise de ne yazk ki bu talepler hi dikkate alnmamtr. Sanklar, isnat edilen sular o kadar samimiyetle kabul etmilerdir ki, bu samimi ikrarlar karsnda dahi dosya iinde rgt taktii olduunu srarla sylediimiz ve inkrlarn daha nceden bu ortam iinde hazrladklarn bildiimiz sank savunmalarnn kabul edilmemesinin doru olacana karn, mahkemece bu tr savunmalarn kabul edilmeleri dndrcdr. Mahkemenin kararnda ve bundan sonra verecei kararlarda kanmz odur ki, Emniyet Mdrl'nde, Cumhuriyet Savcl'nda ve bahusus sorgu hakimlii de dahil olmak zere rgtsel sularda, rgt mensuplarnn bu tr hareket tarzlar durumadaki yersiz, geersiz ve iddia makamn thmet iine iten savunmalarla hi nazara alnmayp bu tr sularda beraat karar dzenlenebilecei sonucuna gidilecei ynndedir. Mahkmiyet yerine baz dncelerle beraat karar dzenlenmesinde isabet bulunmamakta ve beraat kararnn u-sul ve yasaya aykr olarak dzenlendii... Evet, Demiral eletiriye tahamml edemiyordu. Hukukun ls, kendi dnceleri ve uygulamalaryd. Deiik dnceyi sulamak, Demiral'n adeta refleksiydi. kinci olay: Demiral'n yarglarla hesaplamasnn en sn rnei, yine bir yargcn kendi gr ve dncesini zgrce belirtmek, bu erevede Savcln grn eletirme cesaretini gstermesinden kaynaklanmtr. Ankara DGM Savcl'nn Cemalettin Kaplan'n tutuklanmasna ilikin 12 Ocak 1993 gn ve 1992/5098 Muh. sayl yazs ile DGM'den Cemalettin Hoca adyla bilinen Cemalettin Kaplan'n yokluunda tutuklanmasn istemitir. Devlet Gvenlik Mahkemesi Yedek yelii, Savcln bu isteini 12 Ocak 1993 gn ve 1993/5 D. i sayl karar ile reddetmitir. Yasaya gre, ilk tutuklama isteini, incelemekle yetkili Yedek yeliin kararna kar Savclk'a itiraz edilebilmektedir. DGM Savcl, 14 Ocak 1993 gn ve 1993/5098 Mh.

sayl yazs ile Cemalettin Kaplan (Hocaolu)'nun CMUK' nun 104. maddesi uyarnca yokluunda tutuklanmasn, bu kez DGM Kurulu'ndan istemitir. Mahkeme Kurulu, Savcln isteini inceler ve sonuta Cemalettin Kaplan'n gyaben tutuklanmas karar verilir. Ancak karar oy okluu ile verilmitir. Mahkeme Kurulu yelerinden . Ylmaz amlbel'in kar oyu bulunmaktadr. Yasa gereince, karara kar (muhalif) olan yargcn, karara hangi ynden kar olduunu, istek hakkndaki dncesini yazmas gerekmektedir. Bu, yasann yargca ykledii bir grevdir. DGM Yargc Ylmaz amlbel, grevi gerei olarak karara kar muhalefet erhini, zetle syle aklar: ...DGM C. Basavclnn sana gre su yaratma dncesine katlmyoruz. Sank Cemalettin KAPLAN'n hakknda gerek Mahkememizce gerekse Ankara Sulh Ceza Mahkemesi'nce ulu nder Atatrk'n manevi ahsiyetine hakaretten verilmi iki adet gyabi tevkif karar mevcuttur. Bu gyabi tevkif kararlan istenildii tarihten sonra yeni bir delil dosyaya konulmu deildir ve verilen gyabi tevkif kararlar usul ve yasaya uygundur, yeni bir delil bulunmadan TCK.nun 146/1 maddesine muhalefetten yeniden tevkif karar istemek hukuk ve ceza mantna aykr dmektedir. Bu nedenle ounluun kararna katlmyorum. Sank Cemalettin KAPLAN'n faaliyetleri 3713 Sayl Kanunun 1. maddesinde tanmlanan. Laiklie aykr faaliyet gsteren ve bu hususta yurtdnda faaliyette bulunan rgt olarak tanmlanabilir, bunun dnda TCK'da su aramak ve TCK'nun kapsam ierisinde su kabul edilecek faaliyeti yoktur. Bu nedenle muhalifim. 15.01.1993 Yarg amlbel'in bu muhalefet erhi zerine harekete geen DGM Basavcs Nusret Demiral, Adalet Bakan-h'na bavurarak, Yarg amlbel'in kendilerini hedef gsterdii gerekesiyle ilem yaplmasn istemekte gecikmeyecektir30. Neydi yarg amlbel'in suu? Yarg amlbel grevini yapmt; Savcln tutuklama isteinin dayanaklarn eletirmi ve tutuklama isteinin ge(30) Cumhuriyet, 3 Ocak 1994. Nusret Demiral'n bu bavurusu zerine, Adalet Bakanl Ceza ileri Genel Mdrl'nce grevlendirilen Adalet Mfettii, Yarg amlbel hakknda bir fezleke dzenledi; Yarg amlbel'in cezalandrlmas isteiyle konu Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu'na gnderildi. Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu, Yarg amlbePi Afyon iline yer deitirme cezas vermek suretiyle cezalandrld. Oysa, bir DGM yargcnn, kendi onay olmakszn herhangi bir yere atanmas olanakszd (3842 S. DGM Yasas Md.6/3). Bu ynyle yasaya aykryd. te yandan, bir yargcn grevini yapmas nedeniyle cezalandrlmas karar, hukuka da uygun deildi. Bu haksz kararn, Nusret Demiral'n ikyeti sonucunda gereklemi olmas ise, hukuk evrelerinde aknlk ve endie yaratt. nk ayn kurul, bugne dein, Nusret Demiral'n hukuka ve yasaya aykr olduu ileri srlen pek ok eylemini incelemi ama herhangi bir disiplin cezas vermemiti. Bu endielerin hakl ya da haksz yanlar olabilir ve kamuoyunda tartlaca da aktr. Bu olayda zerinde durulmas gereken bir baka nokta ise, Sosyal Demokrat Halk Parti'li ve stelik hukuku olan Adalet Bakan Seyf Oktay'n izledii tutumdur. Adalet Bakan, Uur Mumcu cinayetinin

soruturmas ile ilgili Adalet Bakanl'nn DGM Savcl zerindeki otoritesini hibir biimde kullanmam, ama Nusret Demiral'n hukuk d bir isteminin Bakanlk bnyesinde bir fezlekeye balanmasna gz yummutur. Mumcu'nun deyii ile, yaasn aslan sosyal demokratlarmz... rekesinin sana gre su yaratma anlamna geldiini, bunun da hukuka ve yasaya aykr olduunu belirtmiti. te Nusret Demiral' harekete geiren, onun hukuk anlay ile badamayan budur. Demiral'n hukuk lleri, bir yargcn, grevi gerei de olsa, Savcln dnce ve deerlendirmelerini eletirmesine izin vermemektedir. Grld gibi her iki olay da ayn niteliktedir. Bir baka rnek. Devlet Gvenlik Mahkemeleri'nin Kurulu ve Yarglama Usulleri Hakknda Kanunun 9. maddesi ile Terrle Mcadele Kanununun 1. maddesi, DGM'nin, dolaysyla Mahkeme Savcl'nn grevlerini dzenlemektedir. Buna gre DGM Savclar, Anayasa'da belirtilen cumhuriyetin niteliklerini, Devletin lkesi ve milletiyle blnmez btnln, Devletin i ve d gvenliini korumak, Trk Ceza Yasas'nda belirtilen devletin ahsiyeti a-leyhine ilenen sular soruturmakla grevli ve ykmldrler. zetle, devleti, devletin ahsiyetini, devletin niteliklerini ilgilendiren sular ynnden soruturma grevi ve yetkisi zel olarak DGM Savclar'na braklmtr. Bu grevle ykml Demiral'n ilgin bir uygulamas, 1990 ylnda yaand. Neydi bu olay? TP Genel Sekreteri Dr. Nihat Sargn ile TKP Genel Sekreteri Nabi Yac (Haydar Kutlu) Trkiye'ye dndkten sonra ar ikence grmlerdi. Her iki Genel Sekreter, bu ikence nedeniyle i hukuk kurallarna gre Trkiye'deki yarg yollarna gitmiler ve sonuta sorunu Avrupa Konseyi nsan Haklan Komisyonu'na gtrmlerdi. Amalar belliydi; kendilerine ikence yapld gereini yarg gnnde kantlamak ve gerekli hukuki ve siyasi yaptrmlarn uygulanmasn salamak. Avrupa Konseyi nsan Haklan Komisyonu, yaplan bavuruyu kabul edilebilir buldu. Komisyon'un, yaplan bavuruya ilikin ksa karar yleydi: Komisyon, szleme organlarnn itihatlar nda, taraflarn kantlarnn ilk deerlendirmesini yapt. Bu aamada bavurunun znden kaynaklanan karmak nesnel ve hukuksal sorunlarn zmnn ayrntl bir inceleme gerektirdii saptand. Dier ynden Komisyon, yaknmaclarn bavurusu konusunda hibir kabul edilmezlik nedeni bulunmadndan, dilekenin kabul edilebilirliine karar verdi.31 (11 Mays 1989) Bu kararn ardndan Komisyon, kiilik bir yarg kurulunun Trkiye'ye gnderilerek gerekli incelemeleri yapmasn da kararlatrmt; Stefan Trechsel, Alber Weitzel ve Sir Basil Hall'den oluan kurul 18 Ekim 1989 gn Trkiye'ye geldi32. almalarna balayan yarglar kurulu, aralarnda Yenimahalle Cumhuriyet Savcs'nn da bulunduu sekiz kiinin ifadelerine bavurdu. Kurulun, bu erevede Ankara DGM Basavcs ile de grmesi sz konusuydu. Ancak Nusret Demiral, Yarglar Kurulu'nun grme isteini, yarg teminatna sahibim, kimseye ifade veremem

eklinde bir gereke ile geri evirdi Yarglar Kurulu'nun Dileri Bakanl nezdindeki giriimi zerine, zamann Babakan Turgut zal ile Adalet Bakan Oltan Sungurlu, Nusret Demiral'la grerek ifade vermesini kendisinden istediler. Ancak Demiral, bu istei de geri evirdi34. lkeden ayrlan Yarglar Kurulu'nun, eksik kalan grevini tamamlamak zere Trkiye'ye yeniden gelerek 2 Ocak 1990 gn Demiral'dan ifade vermesini istemesi, yine sonusuz kalacakt . Nusret Demiral'n bu tutumu, youn tepkiler ald; Dileri Szcs Murat Sungar, DGM Savcs Demiral iimizi zorlatryor derken, Devlet Bakan Kmuran nan, Sayn Savc da bu prosedre alacak, sonunda uyacaktr. aresi yoktur eklinde bir aklama yapt; Avrupa nsan Haklar Mahkemesi'nin tek Trk Yargc olan Prof. Dr. Feyyaz Glckl ise Demiral'n bu tutumunu, kabadaylk olarak adlandrd, stanbul Barosu Bakan Av. Turgut Kazan, Demiral'n derhal grevden alnmasnn gerektiini belirtti36. Adalet Bakanl, bu durum karsnda Demiral iin bir soruturma almasna ve mfetti grevlendirilmesine karar verdi37. Ancak bu soruturma da, Nusret Demiral hakkndaki nceki soruturmalar gibi Hakimler ve Savclar Kurulu'n-ca olumsuz olarak sonulandrlacakt. Nusret Demiral'n bu tutumu, Trkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Avrupa Konseyi nezdindeki ilikilerini olumsuz ynde etkiledi; T.C. Devleti, bu olaydan dolay yara almt. 18 Ocak 1991 gn Strasbourg'da toplanan Avrupa Parlamentosu, Richard Balfe'nin hazrlad rapor dorultusunda, Avrupa Parlamentosu Dileri Bakanlar'nn Trkiye'ye bask yapmalarna karar verdi; ayrca Karma Parlamento Ko-misyonu'nun Trk Parlamento yeleri dndaki yeleriyle, Trkiye'deki insan haklar gndemiyle acil olarak toplanmasn da kararlatrmt38. Richard Balfe'nin Avrupa Parlamentosu Karar olar ik kabul edilen raporunda, Avrupa Parlamentosu'nun, bundan byle T.C. Devleti Hkmeti yetkililerinin resmi aklamalar ile adalet uygulamalar arasndaki elikiyi dikkate almak zorunda olduu da vurgulanyordu. Bylece T.C. Devleti'ne gvensizlik belirtiliyor ve bir tr knama vurgusu yaplyordu. Nusret Demiral'n bu olaydaki tutumunun anlam aktr. Demiral bu tutumuyla, Trkiye Cumhuriyeti Devleti'nin imzalad ve usulne uygun olarak TBMM'nce kabul edilen bir uluslararas anlamann kurallarnn gereini yerine g& ir-memitir. Bu anlamann kurallarnn uygulanmasn engellemitir. Nusret Demiral, TBMM'nce usulne uygun olarak o-naylanan bu tr uluslararas anlamalarn yasa hkmnde olduunu, bir i hukuk kural nitelii tadn, kukusuz ok iyi bilmektedir. Bu tutumuyla Nusret Demiral, yasaya kar ktnn bilincindedir; Demiral, Trkiye Cumhuriyeti Devleti'nin uluslararas ilikilerinde zor durumda kalacan bundan zarar greceini bilerek, yasa hkmnde olan bir M uluslararas szlemenin uygulanmasn engellemitir. '; Bu tutum, devlet benim anlaynn bir yansmasndan ] baka bir ey deildir. Elbette byle bir anlay, Milletveki- li'nden Baro Bakan'na; avukatlardan yarglara ve gazetecilere; TBMM Bakanlndan meslek kurulularna ya da ; bakanlara kadar herkesi, sank olmasalar bile sulayabilecek, iddianamelerinde onlarla polemik yapabilmektedir.

Bylesi bir anlay, istedii soruturmay istedii biimde, istedii lde ve istedii zamanda yapma hakkn ve yetkisini yalnzca kendisinde grecektir. Bu anlayn zelliklerini kavramayan bir kimse, Nusret Demiral'n Uur Mumcu cinayetinin bitirilmesi iin bir yl gibi ksa bir sre bekleme zaman koyduk ya da bir sene iinde bu soruturma bitecek gibi szlerine anlam veremez. Devam edelim. Nusret Demiral'n kamuoyunda en ok tartlan uygulamalar arasnda, Cumhuriyet, Milliyet ve Sabah gazetelerine kar tutumu da yer almaktadr. Ancak Demiral'n tutumunu ve basn zgrlne ilikin yaklam biimini anlayabilmek iin bu olaylar ayr ayr yeniden gzler nne sermekte pratik bir yarar yoktur. Aralarnda Basn Konseyi, Gazeteciler Cemiyeti gibi basn kurulularnn, Cumhuriyet, Hrriyet, Tercman, Milliyet gibi gazetelerin yan sra, Uur Mumcu'nun da imzacs olduu pek ok gazetecinin Hakimler ve Savclar Yksek Ku-rulu'na Nusret Demiral hakknda verdikleri yaknma dilekesi, Demiral'n basn karsndaki tutumunu yeterince aydnlatmaktadr. 9 Temmuz 1988 gnl Cumhuriyet Gazetesi'nde yaynlanan bu dileke metninde Demiral iin unlar syleniyor: Babakan ve Anavatan Partisi Genel Bakan Turgut zal'a 18 Haziran 1988 gn ANAP byk kongresinde delegelere hitap ederken bir suikast giriiminde bulunan Kartal Demira'n verdii ilk ifadesinin tam metninin 21 Haziran 1988 tarihli Cumhuriyet Gazetesi'nde yaynlanmas zerine sz konusu Cumhuriyet Savcs, Cumhuriyet gazetesi Ankara muhabirlerinden Erbil Tualp'n, Trk Ceza Kanu-nu'nun 132. maddesinin 2. fkras ile 136. maddesi hkmlerine aykr davrand iddiasyla takibat balatm ve Erbil Tualp'n gzaltna alnmasn emretmitir. Sz konusu yasa hkmlerinden birincisi (132/2) 'gizli kalmas devletin emniyeti... icabndan olan malmat istihsal eden kimsenin' cezalandrlmas, ikincisi (136) '132. maddenin iki, , drt ve beinci fkralarnda yazl gizli kalmas lazm gelen malmat ifa eden kimselerin be seneden aa olmamak zere ar hapis cezasyla' cezalandrlmasn emretmektedir. Oysa Erbil Tualp'a atfedilmesi mmkn olan su, Basn Kanunu'nun 30. maddesine aykr davranmak, yani 'ceza kovuturmalarna ait talep ve iddianamelerle kararlarn ve dier her trl vesika ve evrakn aleni durumada okunmasndan... nce yaynlanm olmak'tr. lk bakta biz imza sahipleri ile hi ilgisi yokmu gibi grnen bu durum, aadaki sebeplerle bizleri doruca ilgilendirmektedir: 1. Erbil Tualp'n eylemine uyan yasa hkmne gre deil de TCK'nun 132 ve 136. maddelerine gre kovuturmaya tbi tutulmas, olayn yasal yetkileri aan bir zorlama ile Devlet Gvenlik Mahkemesi'nin yetki alanna alnmas amalanmaktadr. Bu herhangi bir basn mensubunun sun'i gerekelerle Devlet Gvenlik Mahkeme-si'ne sevk edilmek gibi bir durumla kar karya olduunun kantdr. O nedenle, Savc Nusret Demiral'n karar ve eylemi 'basn zgrln' ve dolaysyla pratikte Ankara DGM' nin yetki alan iine giren blgede grev yapan tm gazetecileri hedef almaktadr. 2. Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Savcs Nusret Demiral, 2845 sayl Devlet Gvenlik Maheke-melerinin kurulu ve yarglama usulleri hakkndaki

kanunun kendisine verdii yetkileri aan emirleriyle, gazetecilerin grev yapmalarn keyfi bir biimde engellemitir. Gerekten 2845 sayl kanunun 18. maddesi 'btn zabta makam ve memurlar Devlet Gvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Savcsnn ve savc yardmclarnn soruturma, kovuturma ve infaza ilikin emirlerini ncelikle yerine getirmek zorundadrlar' demektedir. Burada grld gibi, DGM Cumhuriyet Savcs'nn emirlerinden ancak 'soruturma, kovuturma ve infaza ilikin' olanlar yasal yetki iinde kalan emirlerdir. Oysa Ankara DGM'nin Cumhuriyet Savcs Nusret Demiral teki kamu grevlileriyle birlikte kendisinin TRT Genel Mdrl'ne 21 Haziran 1988 gn gelii srasnda fotorafn ekmek isteyen foto muhabirlerini hedef alr ekilde: 'Polis yok mu? Engelleyin bunlar, fotoraf ekmesinler' (22 Haziran 1988, gazeteler) diyerek yetkisini aan ekilde emir verip gazetecilerin grev yapmasn haksz ekilde engellemitir. Burada ayrca belirtmeye lzum yoktur ki, Demiral, stlendii grev ve sorumluluklar nedeniyle kamuoyunun ilgi alanna girmi birisidir. O nedenle kendisinin fotoraf ekilmesine msaade etmeme gibi bir hakk sz konusu deildir. 3. Babakan Turgut zal'a suikast teebbsnde bulunan Kartal Demira'n 22 Haziran 1988 akam olay mahalli olan Atatrk Spor Salonu'na tatbikat amacyla getirilmesi srasnda da, bunu izleyip kamuoyuna fotoraf ve bilgi vermek amacyla sz konusu spor salonuna gelen gazeteciler, Savc Nusret Demiral'n zabtaya verdii emir sonucu, ayn binann bahesinde bulunan 'Foto Muhabirleri Lokali'ne hapsedilmiler, bylece yasalara aykr bir biimde zgrlklerinden mahrum braklmlardr. Bal bana bir su tekil eden bu durumdan ayr olarak Savc Nusret Demiral, ikisi Sabah gazetesi mensubu (Blent Ekinat ve Turgay Esmer), teki Gnaydn Gazetesi Foto Muhabiri (Osman Aydoan) olmak zere gazeteciyi 'tank' sfatyla tatbikat yaplan yere alm, sz konusu meslekdalarmzn ellerine geen imkn en iyi ekilde kullanmalarn takdirle kaydettiimizi belirterek syleyelim, bu gazetecilerin tatbikat srasnda fotoraf ekmelerine ve o srada sann verdii ifadeyi daha sonra yaynlamalarna ses karmayarak: a) Erbil Tualp hakkndaki kovuturmay haksz yere balatm olduunu, b) Gerek Erbil Tualp ile bu gazeteciler, gerek bu gazetecilerle Foto Muhaberleri Dernei'nde saatlerce mahpus tutulan gazeteciler arasnda yasalara aykr bir ayrm yaptn ortaya koymutun 4. te yandan Cumhuriyet Savcs Nusret Demiral tatbikat mahalline girmelerine izin verdii gazeteciler hakknda 'Bunlar vatansever insanlardr. Olay grdklerini sylyorlar ve bize yardmc oluyorlar. zellikle gazetecinin fotoraf ekmelerine izin vererek onlar dllendirmi oldum' (23 Haziran 1988, gazeteler) demek suretiyle gazeteciler arasnda hi kimsenin yetkili olmad bir biimde 'vatan sevenler, sevmeyenler' ayrm yapmtr. Savc Nusret Demiral'n sadece bu beyan dahi bir ksm gazetecileri kayrarak, dierlerini dlayarak grev yapmakta saknca grmediini kantlamaktadr. Bu da Nusret Demiral'n grevini 'tarafsz' bir anlayla yapmadnn ve yapmayacann kantdr. 5. Kald ki, Nusret Demiral'n basn hakknda nyargl olduunu gsteren baka kantlar da vardr. rnein PKK adl terr rgtnn ve onun liderini konu alan Mehmet Ali Birand tarafndan hazrlanan

dizi rportajn Milliyet Gazetesi'nde yaynlanmasna engel olmak amacyla 16 Haziran 1988 akam Milliyet Ankara Matbbaasna polis tarafndan baskn yaplmas ve sz konusu gazete nshalarna datma verilmeden- el konulmas yznden Demiral'n syledikleri de bu trdendir. Nitekim Milliyet'in 18 Haziran 1988 tarihli nshasnn 6. sayfasnda yaynlanan ve Sayn Savc tarafndan tekzip edilmeyen habere gre Nusret Demiral'la gazetenin bir mensubu arasnda geen konuma yledir. Soru: Mahkeme onaylarsa rportaj duracak, yle mi? Demiral: Tabii yaynlanamaz. Soru: Aksi olursa? Savcnn istemi reddedilirse ne olacak? Demiral: Biz gene engelleriz. Soru: Nasl engellersiniz? Demiral: Her gece matbaaya gideriz, her gece ayn takibi yaparz. Eer yayn durdurulmazsa biz her gn iin toplatma karar isteminde bulunuruz. Grld gibi Demiral henz ortada hibir eylem olmadan da matbaaya girmek ve yayn durdurmak, bylece basn zgrln vahim bir ekilde ihlal etmekte saknca grmediini sylemektedir. Basn hakknda bu kadar nyargl olan ve 'Gazetecilere ok kzgnm. Benim bulunduum sokaa bile onlar sokmam' (22 Haziran 1988, Hrriyet) demekte saknca grmeyen bir Devlet Gvenlik Mahkemesi Savcs'nn, basn mensuplar veya yayn organlar hakknda tarafsz davranabileceini beklemek mmkn deildir. te, gazetecilere ok kzgn Demiral, imdi de bir baka gazetecinin, Uur Mumcu'nun cinayetini soruturmaktadr^). Nusret Demiral, zerine ald hangi suikasti aydnlata-bilmitir? Muammer Aksoy ve Bahriye ok cinayetlerini de soruturan Nusret Demiral deil miydi? Muammer Aksoy cinayetinin hemen ardndan yaynlad yazsnda Uur Mumcu, Demiral'n bu tr cinayetler konusundaki tutumunu yle deerlendiriyordu: Aksoy cinayeti rejim iin bir snav konusudur. Bu kadar yaamsal duyarlktaki konunun soruturulmas grevi, Ankara DGM Basavcs Nusret Demiral'a verildi. Yasal olarak izlenecek yol da buydu. Bu bakmdan sylenecek sz yok. Hukuk asndan sylenecek sz yok, ama sylenecek hi mi sz yok? Var; hem de ok! Demiral, eski Babakan Ozal'a ynelen suikastin soruturmasn da yapm; saldrgan ele getii halde olayn gerek nedenini kantlayamamtr. Aksoy cinayetini soruturmak, Kartal Demira olayn soruturmaktan ok daha gtr. San ele geen bir olay zemeyen Demiral, herhangi bir ipucu brakmadan kaan katilleri ya da katilleri cinayete ynelten rgtl su etelerini nasl ortaya karacaktr? Kald ki DGM Basavcs, bugne kadar izledii hukuk d yollarla hakl tepkileri zerine ekmi bir grevlidir. stanbul Barosu Bakan Turgut Kazan'n nceki gnk basn toplantsnda belirttii gibi Demiral'n bir an nce grevden alnmas, artk bir yasal zorunluluk haline gelmitir. Grld gibi, Nusret Demiral'n bugne kadarki uygulamalar, onun Uur Mumcu soruturmasn aydnlatabileceine ilikin bir gven uyandrmamaktadr. Nusret Demiral' in, Uur Mumcu cinayeti soruturmasn doru bir kanalda yrtebilmesi olanakl

grnmemektedir. Her eyden nce, Demiral'n Mumcu cinayeti konusuna yaklam bile kendine zg olmutur. imdi, ksaca buna deinelim. Nusret Demiral'n Uur Mumcu cinayetine ilikin yaklam, olay ele al tarz ve soruturmay ynlendiri biimi nasl balad ve geliti? nce, Nusret Demiral'n, Uur Mumcu cinayetine ilikin kamuoyuna yapt aklamalar anmsayalm: ... Suikast kesinlikle yabanc ii. (...) Olay harici meneli ise aydnlatatmak ok zor. (...) Eylemi yapanlar yurtdna km olabilirler imdilik bir ipucu yok. Kendinizi avutmayn. 11 kii u anda tetkikte. Btn safaha'tan aratryoruz. Ben mitliyim. (...) Ben elimdeki delili neden aklayaym. Bunlar biz aklarsak sonu alamayz. Sank kaar gider. Operasyonlarmz devam ediyor. te baz gazeteler nceden baz eyleri yazdlar. Bu da, soruturmada bulunan baz ipularnn kaybolmasna yol ayor. elimizde birtakm ipular var. Aratrmalarmz sryor. Baz ipular, son dnemde baz eylerin aleniyete dklmesi sonucu kayboldu. Olay kapal bir kutu. Kutuyu aacak anahtar daha bulamadk. Soruturmamz sryor. Ben, her zaman sylediim gibi, sonuta baarl olacamz syleyebilirim. pucu var da insan yok. pucu var, aranan kiiler var. (Tunus Bykelilii koruma polisleri) ... o hususta bana hibir ifade gelmedi. Zaten idari ynden yaplyor onlarn soruturmalar. stanbul'daki o basn aklamas biraz erken oldu. Keke o basndan kan haberler biraz daha ge kalsayd. (...) Bizim erken yola kmamz ok nem tayor, burada biraz geciktik Aratrmalarmz sryor. En ksa srede msbet bir yant alacamz sanyorum. stanbul'da yakalananlarla) Ankara'da irtibatl kiiler tesbit edildi. Bunlarn bir ksmnn yakaland haberi gazetelerde yer alnca buradaki rgt evlerinde hibir ey bulamadk. 2 aylk bir zaman geti, ben bir sene diyorum. Bir sene iinde bunu bulmak midi iindeyim. Bir sene iinde bu soruturma bitecek. Ama sanklar yakalanr, ama yakalanmaz. Ama sonuta u rgt, u elemanlar yapt diyebilecek duruma gelebiliriz. ilk baktmda, (...) yabanc meneli bir dini rgtn hareket tarz olarak grdm. (...) o konuda srarlyz. (tetiki) yabanc da olabilir. Yahut yabanc yerde eitilmi olabilir. Grg tan (yok). Gizli servis ii gibi deil. Gizli servis ii gibi deil de, gizli servisin... (parma var demek istiyor herhalde-A.C.) Mumcu'nun gizli almalar neydi. Bilerek veya bilmeyerek birinin nasrna basm olabilir rahmetli. Onun hakknda deliller elde etmi olabilir. Bir yl gibi ksa bir sre iinde bir bekleme zaman koyduk. (Cumhuriyet, 25 Mart 1993) te byle srp gidiyor, Nusret Demiral'n soruturmaya ilikin deerlendirmeleri. Ankara DGM Basavcs, bir yandan cinayetin kesinlikle yabanc ii olduunu ve bu nedenle failinin yakalanmasnn kolay olmayacan,

hatta yurtdna km olabileceini sylemektedir. Dier yandan da, bir sene iinde faillerin yakalanacan umduunu; yakalanmasa da soruturmann biteceini belirtmektedir. Trk Ceza Hukuku sistemine gre bir soruturmann bitmesi, su failinin yakalanarak yarglanmas sonucunda verilen hkmn kesinlemesiyle olanakldr. Faili bulunamayan bir cinayet soruturmasnn bir yl iinde bitmesi ise, hibir koulda olanakl deildir. O bakmdan, Mumcu cinayetinin soruturmas, failleri yakalanmadka ve zellikle de bylesine bir sre ierisinde bitirilemez; buna yasal olanak yoktur. Daha da nemlisi, Demiral'n kendisine tannmasn istedii bir yllk sre zaten dolmutur. Ama Mumcu cinayetinin aydnlanmas yolunda tek bir ciddi adm atlm deildir. Soruturma olduu yerde durmaktadr. Grnen ky klavuz istemez. Demiral bu dosyadan el ekmedike, Mumcu cinayetinin aydnlanmas yolunda en ufak bir ilerleme olmyacaktr. OYNANAN OYUNLAR Uur Mumcu cinayeti ve cinayetin soruturulmas erevesinde pek ok senaryolar kurgulanyor ve oyunlar oynanyor. Kimler, ne tr amalarla, kimlere kar ne gibi oyunlar sahneliyor? Bu sorularn yantlarn ok somut olarak verebilmek olanakl deil elbette. Ama kimi ipularndan ya da duyumlardan sz etmek olanakl. rnein, bir sahte MT belgesi. Kim byle bir belgeyi hazrlayp, Refah Partisi kanalyla kamuoyuna duyurmak istedi? Amac neydi? Amacna ulat m? Durup dururken ortaya kan bir olayd bu MT belgesi. Yaanan bir gerekti. Aslnda oynanan bir senaryoydu. Bu senaryo, elbette kapal kaplar ardnda birilerinin karlkl dnce alverii sonucunda ortaya kmt. Bir grg tan olay yaand. Bu tank, kendi ayaklaryla, gerekten bir dl elde etmek iin ya da serven olsun diye gelmediyse, kim yollad bu kiiyi? Amac neydi? Bu ie TRT-niin bulatrld? Reha Muhtar ve eski MHP'li TBMM Faili Mehul Cinayetleri Aratrma Komisyonu Bakan Avundukolu arasndaki srtmenin gerek anlam-ve boyutu neydi? Reha Muhtar'n grg tann bulmasna yardmc olan kimlerdi ve amalar neydi? Bu tr sorular daha da geniletmek olanakl. Ayhan Aydn, slami Hareket rgt mensuplaryla niin yzletirilmiti? Ne amalanmt? Uur Mumcu olaynn hemen ardndan yaanan Jak Kamhi suikasti giriimi neydi? Gerek bir suikast miydi? U-ur Mumcu cinayetinin hemen arkasndan byle bir suikast dzenlenmi olmas bir rastlant myd ran bu ilerin ierisinde var myd? Varsa kimler aracl ile? Gizli istihbarat rgtleri, Uur Mumcu'nun kim tarafndan ldrldn biliyorlar m? Bu ve benzeri konulardan dosya ile dorudan ilgili olan bazlar zerinde, eldeki bilgiler erevesinde genel bir deerlendirme yapmaya alalm. MT Belgesi Trkiye Byk Millet Meclisi'nin 9 ubat 1993 gnk birleiminde,

siyasi partilerin ortaklaa verdikleri faili mehul cinayetlerin aratrlmasna ilikin nergenin grlmesi gndeme alnmt. Gndeme ilikin olarak partisinin grlerini aklayan Refah Partisi Grup Bakan Vekili evket Kazan, konumas srasnda, Uur Mumcu'nun katillerini MT'in bildiini aklatmt1. Kazan, Mumcu'nun, CIA'nn srail'de eittii zel bir tim tarafndan ldrldnn kesin olduunu, katillerin bou bouna iran'da aranmamasn sylyordu . stelik, faillerin halen srail Hkmeti'nin Ankara temsilciliinde bulunduklarn da aklyordu3. Kukusuz, iddial ve artc bilgilerdi bunlar. evket Kazan'm konumas srasnda okuduu ve basna datt belge, Milli stihbarat Tekilat Mstearlnn balkl kdna yazlmt ve altnda da MT Mstear Snmez Kksal'n imzas bulunmaktayd. Belgenin ierii yleydi: ABD'nin gvenliini ve hayat karlarn yakndan ilgilendiren Trkiye'nin, gerekli yerlerinde kuvvet bulundurmak ve bu maksatla, Orta Douyu kontrol altna alp, Trkiye'nin dine dayal bir ynetim altna girmesini nlemek maksadyla; ABD Haberalma Servisi CIA denetimde, srail Kabine grevlisi HAM BAR-LEW kontrolnde, srail 'GADNA' birliklerinde eitim gren alt kiilik zel tim 'Hayfa' deniz ssnden botla Trkiye'ye giri yapmlardr. Mezkr timin lkemizdeki grevleri Tekilatmzn deerli haber kaynaklarndan Gazeteci Uur MUMCU ve Mehmet Ali BRAND' ldrmektir. Gazeteci Uur MUMCU'yu ldren tim elemanlar i-kinci grevleri olan Mehmet Ali BRAND' ldrmek iin lkemizden k yapmamlardr. Tim elemanlarnn, yaptmz istihbarat neticesinde srail Hkmetinin Ankara Temsilciliinde kaldklar tesbit edilmilerdir. Arzederim. Babakanlk makamna yazlm olan bu belge, 2 ubat 1993 tarihini tayordu ve kayt says da 01.786.8879/435 idi. Ayrca, belge zerinde Evrakta almaz ve ok gizli mhrleri baslmt. Bu belge, Milli stihbarat Tekilat'na m aitti? erii doru olabilir miydi? Belgenin resmi formatlara uymad, sahte olduu ileri srld. Devrin Babakan Sleyman Demirel, gazetecilerin sorular zerine, kendisine byle bir belgenin gelmediini, byle bir eyden haberi olmadn syledi4. Belgenin altnda imzas olduu sylenen MT Mstear da bu belgenin doru olmadn, sahte olduunu ileri Bakan smet Sezgin'e bildiriyordu5 Belgenin sahte olmad, yalnzca Refah Partisi yneticileri ile Milli Gazete, Yeni Asya ve Zaman Gazeteleri ve yazarlarnca savunuluyordu6. Sonuta, belge kamuoyunca ciddiye alnmad. Bu belge kim tarafndan, ne amala hazrlanmt? Niin Refah Partisi yneticilerine verilmiti? evket Kazan bu belgenin ciddi olduuna gerekten inanyor muydu? Uur Mumcu cinayetinde bir hedef artmas m sz konusuydu? Evet, bir eyler amalanyor ve yeni bir oyun sahneleniyordu. Uur Mumcu odanda kotarlan pek ok oyundan biriydi bu da; ama skmedi. MT'in Sahte Belge Soruturmas

Sahte belgenin TBMM'de okunmas ve kamuoyunda yaratt etki, bu belgeyi hazrlayanlar amalarna ulatrd m, bilmiyoruz. Bu belgenin ortaya atlmas MT iindeki bir hesaplamann sonucu muydu? Yoksa, Mumcu'nun ldrlmesiyle birlikte slamc evreler zerinde estirilen laik terr ortamn biraz olsun krabilmek iin mi hazrlanmt? Kamuoyu belgeyi ciddiye almad; sahte belge, gazete sayfalarnda yalnzca iki gn tutunabildi. Ve sonunda unutuldu. Ancak Milli stihbarat Tekilat sahte belge konusunu hemen kapatmad. Kaynan aratrd. Sahte belgeyi kimin hazrlad konusunda kukulan -zerinde toplayan kii, yine bir MT'iydi. MT elemanlarnca yaplan aratrmalara gre, szkonusu belge, Talat Bahrettin Erman adl bir kii tarafndan hazrlanm ve eitli kiilere gnderilmiti. Talt Bahrettin Erman kimdi? 1952 ylnda stanbul'un skdar ilesinde domu olan Talat Bahrettin Erman, 1977 ylnda Milli stihbarat Tekilatnda kadrolu olarak greve balad. Bu grevi 1983 ylna kadar srdrd. Erman soruturma srasnda, polise verdii ifadesinde, MT'ndaki grevlerini yle anlatyor: ...1977 ylnda bu tekilata Orgeneral Mahmut LKER, Orgeneral Kemalettin EKE, Tmgeneral Servet BLGE tavassutu ile bu tekilatta greve baladm. (...) 1977 ylnda gece lisesini bitirmem ve ayn zamanda tekilatn mesleki oryantasyonu kursunu ikinci derece ile bitirmemden sonra tekilat iinde ykselmek iin imtihana girerek destek memur kadrosuna getim. Ancak bu srada stihbarat bakanlna bal Tetkik Tahrik ve Sonulandrma ubede haber deerlendirici kadroda ylesine almakta idim. Bu destek kadroyu aldktan sonra beni Genel Koordinasyon ubeye aldlar. (...) Bakanlk iin Evrak Datm ubesi'ne grevlendirildim. (...) Ankara Blge Daire Bakanl'na bir st kadro ile haber toplayc kadrosu ile tayinim Takip ube'ye kt. Bu ubede yl altktan sonra beni, on iki Eyll Rejiminin gelmesi ile bu ubeden alarak Kontur. Kom. ubesi'ne atadlar. Bu ubede TKP/M-L, TKKO operasyonuna bakmakta idim. Bu operasyonda bir fiil grev aldm. Ankara'da bu operasyon tamamlandnda, beni ube'deki personel fazlal ile Tetkik ve Tahkik ube'ye aldlar. Bu ubede ay altktan sonra Erzurum blge Daire Bakanlna ark hizmeti iin tayin edildim. Ancak bu tayinim Takip ube'de grevli iken aldm bir emirle Oniki Eyll ncesi Kenan EVREN'i takip etmek iin olduu kansnda idim. nk bu grevi bana verenler Oniki Eyll'den sonra bu grev gerei baz uygulamalarla da kendileri asndan ekindikleri iin olduu dncesindeydim. (...) Erzurum'daki grev yerine gittim. Bu bakanlkta K/Kom. ube THKP/C fraksiyonlar DEVYOL, DEV-SOL, TKKO Konularna baktm. (...) Beni daha sonra bu ubeden alarak K/Espiyonaj ubesine atadlar. (...) 1983 ylnda ani bir ekilde tayinim Elaz Metoroloji Blge Mdrl'ne kartld. (...) devlet memurluundan ayrldm. Talat Bahrettin Erman, grevi boyunca stleriyle pek ok tartmalar olduunu da ifadesinde belirtmektedir. Milli stihbarat Tekilat Mstearl stanbul Blge Bakanl, sahte belgenin TBMM'nde aklanmasndan yirmi iki gn sonra, 1 Mart 1993 tarih ve 93/001 sayl bir yazs ile, Kadky Cumhuriyet Basavclndan Talat Bahrettin Erman'n ev telefonlarnn

dinlenmesi ve kayda alnmas, PTT kanal ile baz makam ve kiilere gnderdii mektuplar vesair mersule ile telgraflara el konulmas, ayrca eviyle aralarnn ve zerinin aranmas hususunda gereinin yaplmasn istemitir. Yaznn altnda stanbul Blge Bakan Galip Tucu'nun imzas bulunmaktadr. Kadky C. Basavcl, ayn gn, Kadky Nbeti Sulh Ceza Mahkemesi'nden, bu ynde karar verilmesi iin istekte bulunur. Nbeti olan Kadky Drdnc Sulh Ceza Mahkemesi 2 Mart 1993 tarihinde, MT Mstearl stanbul Bk Mdrl'nn yazsn gz nne alarak Savcln ist dorultusunda karar verir. Mahkemece verilen karar, Kadky C. Basavclnca yerine getirilecektir. Savclk, 2 Mart 1993 gn ve 1993/188 B. sayl yazs ile, Kadky le Emniyet Mdrl'nden Talat Bahrettin Erman'n ev telefonlarnn teknik takip ve dinlemeye aldrlarak tesbit edilecek bant kaytlarnn... Zata Mahsus ve gizli kayd ile Kadky C. Basavcl'na gnderilmesini ister. Ayn ekilde, Gztepe PTT Merkez Mdrl'nden de, ad geen kiinin eitli yerlere postalayaca mektuplarna el konulmasna ilikin mahkeme kararn bildirir. Talat Bahrettin Erman zerindeki takip, bylece geniletilmi olmaktadr. stelik, bir de yasal dayanak kazanmtr. Yaplan izleme sonucunda, eski MT mensubu Talat Bahrettin Erman'n, Refah Partisi yneticilerinden evket Kazan ile Ouzhan Asiltrk'e ve eski HEP milletvekili Mahmut Alnak'a mektup gnderdii saptanr. Eski MT'i Erman, mektuplarn zarflar zerine gnderen olarak deiik ad ve adresleri yazmtr; mektubun iinde ise, kendi ak adn ve adresini kullanmtr. Yine bu srada, Erman'n, evindeki telefon aracl ile, Refah Parti'li milletvekili evket Kazan ile iki kez, Konya Milletvekili Ahmet Remzi Hatipolu ile bir kez, ayrca Milliyet Gazetesi ile de grme yapt saptanr. Ele geirilen mektuplar ile telefon konumalarnn bantlar, polise Kadky C. Basavclna teslim edilir. Polis yeterince kant toplad inancndadr; artk gizli izleme, yerini ak bir soruturmaya brakacaktr. Adli Soruturmaya Doru Kadky C. Basavcl, le Emniyet Mdrl'nce yaplan bavuru zerine, 9 Nisan 1993 gn 1993/306 sayl yazs ile, Kadky Nbeti Sulh Ceza Mahkemesi'nde, Talat Bahrettin Erman'n evinde arama yaplmas iin karar verilmesini ister. Nbeti Kadky 3. Sulh Ceza Mahkemesi, ayn gn, C. Basavclnn istedii gibi Talat Bahrettin Erman'n oturduu apartman dairesi ile mtemilatnda geceleyin ve bir defaya mahsus olmak zere arama yaplmasna karar verir. Talat Bahrettin Erman'n evinin aranmasna ilikin mahkeme karar, 9 Nisan 1993 gn verilmitir. Ancak Erman 14 Nisan 1993 gn gzaltna alnacak ve evi de o gn aranacaktr. Eski MT'i Erman, stanbul C. Basavclna verdii yaknma dilekesinde, gzaltna alnn ve sorgulanmasn yle anlatyor: ...14 Nisan 1993 tarihinde evimden kp, Kadky istikametine giden minbse Gzcbaba duranda binip, bu duraktan 200 metre sonra, minibsn n 34 ZR 394 plakal sonradan Kadky Terrle Mcadele ubesi'ne ait olduunu rendiim krmz Renault marka oto tarafndan kesilmitir. erisinden inen gene

sonradan Kadky Terrle Mcadele Bakomiseri olduunu rendiim Bakomiser (...) bir elinde silah dier elinde kimlik kart olduu halde minibse girerek polis olduunu, hakkmda bir ihbar olduunu ifade ederek beni minibsten indirip, kendi otosuna bir elimi bilekten kvrarak gtrd. (...) Acbadem Kadky Terrle Mcadele ubesi'ne getirilip, mahzende bulunan nezarethaneye alndmda gzlerim baland. Sorguya geildiinde, konu itibariyle 'Niin RP Bk. Yrd. evket Kazan'a Uur Mumcu konusunda, Amerika Birleik Devletleri ve srail'i sulayan belge gnderdin? Ulan, T.B.M.M.'nin bile milletvekillerini birbirine drdn. Uur Mumcu konusu ile niye urayorsun? Ankara'da kimlerle irtibatlsn? Ulan sana ne?' eklindeki bir sorguya dnt. Konu tarafmdan reddedildiinde sille tokat MT sorgu elemanlarnca giriildi. (...) Daha sonra duvara doru bir masaya oturtulup hayat hikyemi yazmak zere (...) gz band zld. Talat Bahrettin Erman, alt sayfadan ibaret olan hayat hikyesini elyazl olarak kaleme alr. Daha sonradan polis sorgusu yaplr. Eski MT'i Erman sorgusunda MT belgesi konusunda unlar sylemektedir: ...Sahte nitelikte olduuna inandm fakat bu konudan da kesin emin olmadm MT belgesinin hazrlanmasnda benim uzaktan yakndan herhangi bir yaklamm sz konusu deildir. nk bu belgenin ayn zamanda MT Mstear Snmez Beyin maa fii ile birlikte gnderildii basnda yer almtr. (...) Uzun zamandr, eski bir MT istihbarat olarak bana kar bir operasyonunun bilinci iindeyim. Takip edilmem ile telefon ve mektup sansrlerini biliyorum. Yanl a-dama ynelmi bulunmaktasnz. (...) Bir dier hadise de MT'in sivilletirilmesi konusunda rahatsz olan MT iindeki baz mihraklarn Snmez Beyi iktidar nazarnda zor duruma drebilmek iin byle bir belgeyi kasten hazrladklar dncesini de tamaktaym. Eski MT'i Erman, ok ak olarak, sahte MT belgesinin, MT iindeki bir srtmenin sonucu olarak ortaya karldn sylemektedir. Polis, alkanl gerei olarak Erman'n suu ilediinin anlaldn ileri sren bir fezleke hazrlar. Ancak Savclk' a sorgusu yaplan Erman hakknda, yaplan soruturma sonucunda takipsizlik karar verilir ve dosya kapanr. Ancak MT iindeki eitli kii ve evrelerin, birbirlerine kar pek ok komplo dzenleyebilecei kukusu ise srecektir. nk yaanan gerek byledir, Mumcu olaynda yaand ve yaanmakta olduu gibi. Bir Tankln yks Uur Mumcu suikastinin soruturmas zerinde oynanan oyunlardan biri de grg tan Ayhan Aydn ile ilgiliydi. Ayhan Aydn adl bir kiinin grg tan olarak ortaya kmas, ama daha ok, cinayeti gren bir tann olduunun kamuoyuna duyurulmas biimi, bal bana bir olay oldu. Ayhan Aydn, devlet televizyonunun ve ok satl gazetelerin konusu oldu; TBMM'nden Adliye koridorlarna kadar ve hatta kapal kaplarn ardnda en ok konuulan kiiydi. Ayhan Aydn kimdi ve zerinde niin bu kadar konuuluyordu? Ne yapmt?

Aslnda, Ayhan Aydn'n kim olduu ok nemli deil. Yoksul ve isiz bir kii. Gnbirlik yayor. edinebildii gnler karnn doyurabiliyor. Yaam felsefesi yaln ve net: ...Mcadele verip gidiyorum. Bakalm. Hayatla gre tutuyorum ya hayat beni ykar ya ben hayat ykarm ya da kmrn altnda kalrm, inaattan derim veya almayla ya da toto ile bir ey olurum.7 Ayhan Aydn'n televizyonun 1. Kanal'ndan milyonlarca insana syledii szlerdi bunlar. Ayhan Aydn'n kim olduu deil, nelere neden olduu nemli. Ne yapmt Ayhan Aydn? Uur Mumcu'nun ldrlmesinden birka gn sonra, 31 Ocak 1993 gn saat 06.00 sralarnda Ankara ankaya ilesi Yldzevler Karakolu'na bavurmutu. Onu karakola birileri mi gndermiti ya da nasl bir duygu ve nedenle byle bir ey yapmt; henz bilinmiyor. Karakolda bakomiserin karsna km ve bir arabann patlamas olayna tank olduunu bildirmiti. Ve hemen ifadesi alnd. nce kimliini bildirdi, ardndan 24 Ocak 1993 gn Karl Sokak'ta grdklerini anlatt. einde bulunan taksi durann yannda hemen yaknndaki Dedeefendi Lokantas'ndan aldm pideyi yiyordum. Yanma yaklaan 1.65-1.70 metre boyunda, esmer, 30-35 yalarnda, dz ve normal sa trah, bykl, tahminen 70 kilo arlnda, sol yanann kulak ve favorisinin olduu yerde iyilemi elips eklinde 3-4 cm. eninde bir yara izi bulunan, siyah gzlkl, siyah deri montlu ve kot pantolonlu koyu mavi atkl, bozuk dou iveli birisi 'Hemerim nerelisin?' dedi. Kzdm grnce 'Terslenme ben de Krt'm. Hemeri saylrz' dedi. Bunun zerine i aradm syledim. 'Bizde i var. Gel bizimle al. Ama bizim adresimiz belli deil. Sen telefonunu bize ver, i olduu zaman ararz' dedi. Bu srada lacivert renk, plakasn alamadm Doan marka bir oto geldi, sol arka tekerlei inikti. erisinde iki kii vard, biri kareli siyah beyaz kuma paltolu, siyah pantp-lonlu, ksa boylu, dalgal siyah salyd. Bu ahslar inik olan tekerlei sktler, kareli paltolu olan ahs, dier montlu o-lan ahsa, 'somun, duvarn dibindeki park halinde olan Renault marka otonun altna girdi. Mistik git, onu al' dedi. Siyah montlu ahs da 'somunu aryorum' diyerekten bu park halindeki Renault marka otunun altna girdi, yaklak bir dakika kadar otonun altnda kald. Daha sonra otonun altndan kt. Benim yanma gelen, yukarda egalini verdiim dier ahs yaya olarak uzaklat. Lacivret renk Doan marka otoyla gelen iki ahs da o-tolarnn sol arka tekerleini deitirdiler ve otoya binerek dier ahsn gittii istikamete, yani Karl Sokak'tan ankaya istikametine gittiler. Aradan 20 dakika getikten sonra, yani saat 13.20'de ismini sonradan Uur Mumcu olarak rendiim ahs otonun yanna geldi, kapsn at, ieriye girdi. Koltua oturdu, ayan hangi pedala bastn bilmiyorum, ancak oto biraz geriye geldi. O anda birden oto infilak etti ve patlad. Hemen ben de taksi durann kesine yattm. Olay yerinden ayrldm. Bu zamana kadar da korktuum iin tank olarak ifademi vermeye gelmedim, ancak bugn ifade vermeye geldim, nk vicdanm ok szlyordu. Ayrca bu her ahs da grsem tanrm, diyeceklerim bundan ibarettir.8 Vicdan ok szlad iin yaad olay tm ayrntlar ile

anlatan Ayhan Aydn, saat 07.50'de Ankara Emniyet Mdrl Terrle ube Mdrl grevlilerine teslim edilir. Ayhan Aydn Terrle Mcadele ubesi'nde akam saatlerine kadar tutulur. Terrle Mcadele ubesi grevlileri, Ayhan Aydn' yeniden sorgularlar. Sorgulama, ancak saat 19.30 sralarnda biter ve Ayhan Aydn serbest braklr. Bir saptama: Ayhan Aydn'n Terrle Mcadele ubesi'nde sorgusunun yapld srada, ayn yerde. Uur Mumcu cinayeti nedeniyle kukulu on bir kii gzaltnda tutulmaktadr. Ayhan Aydn bu kiilerden hibiriyle yzletirilmez. alas bir durumdur bu. Ayhan Aydn, Mumcu cinayeti nedeniyle haklarnda soruturma yaplan kiilerle niin yz-letirilmemitir? stelik Ayhan Aydn, patlamann olduu srada olay yerinde bulunduunu sylemektedir; daha da -nemlisi, patlamadan ksa bir sre nce, Uur Mumcu'nun a-rabasmn altna girerek bir dakika kadar kalan bir kiiden ve onun arkadandan sz etmektedir. Ve de, bu kiileri grdnde tanyacan belirtmektedir. Byle bir grg tannn, suikast olay ile ilgili olarak gzaltna alnan kiilerle yzletirilmemesi, gerekten garip ve alacak lde anormal bir durumdur. Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi Savclar'mn bu durumu nasl aklayacaklar elbette merak konusudur. Bu saptamann ardndan devam edelim: Ayhan Aydn 13 ubat 1993 gn Ankara Emniyet Mdrl Terrle Mcadele ubesi'nde, saat 21.00 ile 22.00 arasnda yaplan bir tehis ilemine katlacaktr. Tehis ilemi, stanbul'dan getirilen slami Hareket rgt soruturmasnn yedi zanls ile ilgilidir, bu yedi kii tehis odasna alnarak, tek tek Ayhan Aydn'a gsterilmek suretiyle yaplr. Ayhan Aydn, bu kiilerden Mehmet Ali eker ile Ayhan Usta'y tandn aklar. Tehisi ak, net ve kesindir. Ayhan Aydn'n anlatmna gre, Mehmet Ali eker o-tonun lastiini deitiren kiidir; Uur Mumcu'nun arabasnn altna girerek bir dakika kadar kalan da Ayhan Usta'dr. Tam bu noktada sormak gerekiyor. Ayhan Aydn, niin stanbul'dan getirilen bu yedi kii ile yzletirildi? Evet, grg tann, Mumcu cinayeti nedeniyle gzaltna alnan on bir kii ile deil de, on gn sonra Ankara'ya getirilen slami Hareket rgt soruturmas zanllar ile yzletirmesi, anormal bir uygulama deil midir? Ne tr bir hukuksal gereksinimle byle bir uygulama yaplmtr? Yoksa, bir baka sonu mu elde edilmek istenmitir? stelik, stanbul'dan getirilen bu kiilerin dosyalarndaki sorgu tutanaklarnda, Uur Mumcu'nun ldrld gn gzaltnda olduklarna ilikin anlatmlar da bulunmaktadr. Ve stanbul Emniyet Mdrl kaytlarna gre, suikast gnnden nce gzaltna alnmlardr. Evet, stanbul'dan getirilen yedi kiinin, Emniyet kaytlarna ve tutanaklara gre Mumcu cinayetinin ilendii gn gzaltnda olduu bilindii halde, bu yzletirme yaplmtr. Ama nedir? Nasl bir senaryo sahnelenmek istenmektedir? Ve bir baka soru: Ayhan Aydn'n, Yldzevler Karakolu'nda ve nihayet Ankara Emniyet

Mdrl Terrle Mcadele ubesi'nde yaplan sorgularnda, grdn syleyerek tanmlad tiplerin, slami Hareket rgt soruturmas zanllarna benzemesi, bir rastlant mdr? Akla gelen olaslklar unlar: Ayhan Aydn, slami Hareket rgt soruturmas zanllarndan Mehmet Ali eker ile Ayhan Usta'y ya nceden tanyordu ya da bu kiilerin tipleri Ayhan Aydn'a retilmiti. Eer Ayhan Aydn gerei sylyorsa; stanbul Emniyet Mdrl grevlilerince dzenlenen tutanaklarn da sahte olmad anlaldna gre, stanbul Emniyet Mdrlndeki kstebeklerin grevlerinin, yalnzca haber szdrmaktan ibaret olmad dncesi hakl olarak gndeme gelir. Bu da son derece dndrc durumdur. Ayhan Aydn zerinden oynanan oyunlar bitmiyor ve sryor. Bir saptama: Ayhan Aydn, daha nceden birka kez baz sulamalar nedeniyle de karakola dmt; adna bilgi fii dzenlenmiti; yani her zaman iin polisin ulaabilecei bir insand. Sekiz Ay Sonraki Ama Ayhan Aydn'n slami Hareket rgt soruturmas zanllaryla yzletirilmesinin zerinden yaklak sekiz ay gemiti. Yaplan soruturma sonucunda, slami Hareket rgtnn nde gelen isimlerinden Mehmet Ali eker ile Ayhan Usta'nn, Uur Mumcu suikastiyle ilgilerinin bulunmad ortaya kmt. Belki de, bir baka oyunun bozulmas salanmt. Uur Mumcu cinayetinin soruturmasnn ilk gnlerinde, soruturma ile ilgili hemen her gelime kamuoyuna aklanmt. Kimi zaman politikaclar, kimi zaman da yetkili, uzman grevlilerin basn demeleri, soruturma dosyasna alacak lde bir aklk (!) salamt. Ancak dosya ieriinde yer alan Ayhan Aydn ile ilgili bilgi ve belgeler gizli kalabilmiti. Fakat bu gizlilik, ancak sekiz ay gibi bir sre dayanabildi. Hrriyet Gazetesi, 16 Eyll 1993 gn, Mumcu cinayetinde nemli ipucu balkl bir haber yaynlad; haberde, cinayetin bir grg tannn bulunduu ve eylemcileri de tehjs ettii kamuoyuna duyuruluyordu. Ertesi gn Milliyet Gazetesi, bu grg tannn gizli kalm ifade tutanan aynen yaynlayacakt. Tann ifade tutana kim tarafndan basna szdrlmt? Ne tr yetkisi olan bir kiiydi bu? Bu soruyu, elbette ki, soruturma dosyas hangi kurum ve kurulularda ise, o, kurum ve kurulularn sorumlu ve yetkili kiileri yantlayabilirdi ancak. Soruturma dosyasndaki bu bilgilerin niin basna szdrldn ve ne amala yapldn ayrca dnmek gerekir. Uur Mumcu cinayetinin bir tannn bulunduu bilgisinin basna szdrlmas sonucu, Ayhan Aydn odanda belli gelimelerin yaanaca, nceden hesaplanabilecek bir durumdu. Ve yle oldu. Hrriyet Gazetesi'ndeki haberin yaynland gn, Ayhan Aydn'n evine giden Terrle Mcadele ubesi'nin baz elemanlar, evinden darya kmamas konusunda kendisini uyardlar. Ertesi gn ise, ayn polisler tarafndan TBMM Faili Mehul Cinayetleri Aratrma Komisyonu'nda ifade verecei gerekesiyle Ayhan Aydn' evinden alarak , doruca TRT'ye gtrdler; Ate Hatt programnn ekimine katlmas isteniyordu9.

Daha da artc bir baka gelime, polisin, Ayhan Ay-dn'a, ilk ifadesini verdii ubat ayndan beri nerede olduunun sorulmas durumunda, zmit'teydim, burada deildim eklinde yant vermesi yolundaki uyarda bulunmasyd10. Bir soru: Ayhan Aydn'n evine gelip giden polislere kim, ne a-mala emir veriyordu? Bu soruyu yantlayabilmek pek olanakl deil. Devam edelim. Ayhan Aydn bu gelimeleri TBMM Faili Mehul Cinayetleri Aratrma Komisyonu'na verdii ifadesinde aynen anlatmt11. Bunun zerine Komisyon, bu konudaki soruturmay derinletirdi. Bu soruturma srasnda bilgisine bavurulan kiilerden biri de, Ate Hatt programnn yapmcs Reha Muhtar'd. TBMM Faili Mehul Cinayetleri Aratrma Komisyonu'-nun 18 Ekim 1993 gnl toplantsna katlan Reha Muhtar; Ayhan Aydn' kendisine polisin getirmediini, polis ile ibirlii yapmadn, polis ile resmi bir makam olarak iliki kurmadn, polis iinde de baka kurumlar iinde olduu gibi, gazetecilik erevesi iinde haber kaynaklar bulunduunu belirtti. Muhtar, Elimizde Terrle Mcadele ubesi elemanlar tarafndan tana gittiiniz yolunda bilgi var eklindeki bir uyar zerine, Buraya ifade vermeye deil, bilgi vermeye geldim. Ben ne Terrle Mcadele Daire Bakan ne de baka bir daireyle bu tana ulamadm karln verdi; Fert olarak herhangi bir polisten yardm grdnz m? eklindeki bir soruya ise Olabilir diyerek, haber kaynaklarn aklamayacan belirtti12. Komisyon toplants, Reha Muhtar'n, Komisyon'u protesto ederek terk etmesiyle sonuland. Olay, 19 Ekim 1993 tarihli Cumhuriyet Gazetesi'nin haberine gre yle geliti: ...Komisyon yelerince sk sk, 'yorumlu konutuu' eklinde uyarlan Muhtar'a, Komisyon Bakan Avunduko-lu, 'Mumcu'yu haber metas olarak m grerek program yaptnz' eklinde soru yneltti. Muhtar, bu soruya tepki gster-rirken 'Beni bu ekilde sulayamazsnz. Bu artlarda bu komisyona bilgi veremem' karln verdi. Muhtar, akam yaymlanacak program iin almalar olduunu bildirerek komisyondan izin istedi. Bunun zerine Avundukolu, Muhtar' a son bir soru sormak istediini ifade ederek 'Siz gizli veya (12) Cumhuriyet, 19 Ekim 1993. 128 ak bir tekilata ye misiniz?' dedi. Muhtar bunun zerine, 'Bu soruyu bana nasl sorarsnz? Hakim misiniz? Biz sizin eski MHP'li olduunuzu soruyor muyuz? Bu artlar altnda bu komisyona bilgi veremem. Bu szlerinizden dolay sizi mahkemeye vereceim eklinde konutuktan sonra toplanty protesto ederek salondan ayrld. Avundukolu ise bunun zerine 'Kalkabilirsiniz. Biz sizden renmek istediimizi rendik' diye konutu. Komisyon Bakan, Reha Muhtar'a Siz gizli veya ak bir tekilatn yesi misiniz? sorusunu niin sormutu? Soru, Reha Muhtar'n gizli tekilat yesi olduu veya byle bir tekilat ile ibirlii iinde bulunduu ynndeki kimi bilgilerden mi kaynaklanyordu? Yoksa baka bir amala m yneltilmiti. Ayhan Aydn konusundaki bilginin basna szdrld gn, polisin onunla iliki kurarak evinden ayrlmamas u-yarsnda bulunmas ve hemen ertesi gn TRT'ye gtrlerek Ate Hatt programna

kartlmas, zerinde dnlmesi gereken ve pek ok kukuyu tayan bir olay deil midir? Bu erevede, zerinde durulmas gereken nokta, Ayhan Aydn'n gerek bir tank olup olmad deildir; Ayhan Aydn gerek bir tank olsa da olmasa da, onun zerinden baz oyunlarn oynanmak istenildiidir. Kimler ne tr amalar peindedir? Uur Mumcu olay, daha baka nelere tanklk yapacaktr? Ne yazk ki, Uur Mumcu olay zerinde daha ok frtnalar estirilecek, pek ok senaryo sahnelenmeye allacaktr. nk Mumcu cinayetinin soruturmas, lkemizdeki karanlk gler iin her zaman tehlike oluturmaktadr. Cinayetin aydnlanmasndan korkanlar, srekli olarak soruturmay kartrmann ve gelimesini engellemenin yollarn arayacaklardr. Bir tan sorgularken, terrize etme ynteminin nasl kullanldn grelim. Ate Hatt Devlet Televizyonu'nun 1. Kanal'nda; Reha Muh-tar'n hazrlad ve 20 Eyll 1993 Pazartesi akam yaynlanan Ate Hatt programnda Ayhan Aydn konusu ilendi. Gizli kalmas gereken bir soruturmann tan, program yapmcs Reha Muhtar tarafndan milyonlarca izleyicinin nne karld; adeta sorguland. lkel, basit ve amatrce bir sorgulamayd bu. Program, Ayhan Aydn'n bir yalanc tank ya da dl avcs olduu ynnde bir izlenim uyandrma amacn tayordu. Programn yapmcs, gsterim boyunca yksek sesle, ounlukla da barr gibi ve sulayc bir tonlama ile konuuyordu. Reha Muhtar, bir sorgucu polis edas ile Ayhan Aydn'a kimi sorular soruyor, onu elikiye drmeye alyordu. Programn, Ayhan Aydn'n sorgulanmasna ilikin blm yleydi: - Efendim, Uur Mumcu olaynda suikast esnasnda bombann patlad esnada grdn sylyorsun. Neredeydin o srada? - O srada Karl sokaktaydm. - Neredeydin Karl sokakta? - Taksi durann metre tesindeydim, kede. - Ne yapyordun orada? - Orda pide yiyordum. - Nerden almtn pideyi? - nerken sol tarafta lokanta var. Lokantaya girdim: 6 bin liram vard. Lokantaya girdim, 6 bin liray verdim, bana bir kymal pide verin dedim. Kymal pideyi aldm. Lokantac nerde diye sordu? Yolda yiyeceim dedim. - Kebapda oturup yemiyor musun? - Hayr, darda... - Masa yok mu kebapda. - Yok, var da kmrl zerim bam. Sosyetenin girdii yerde o halde oturup yemek yiyemezsin herhalde... - Anladm, peki darda yedin. - Darda yedim. - Nerde yedin? - Hemen taksi durann eyinde oturdum. Dirsek var orda. Orda oturdum yedim. - Peki hava ok souktu, buzluydu, karlyd. Sen orada yle... - Karl deildi, kar ya falan yoktu. - Karl deildi 24 Ocak'ta oldu bu olay. - len sca vard, gne vard: Saat: 1.20 gee falan orada

olaylar oldu. Orda oturdum yemeimi yiyordum. - Katayd bu olay. - Saat: l'de orda yemek yiyordum. Yemeimi yedikten sonra taksi durana gittim. O arada birisi bana doru geldi. Koyu gzlkl, siyah koyu gzlkl, gr sal, tam 1.65-1.70 boylarnda 70 kilo arlnda olan biriydi. Koyu atks vard. Deri mont, kot pantolonlu. Selam dedi. Byle deyince ben bunu tersledim. - Niye tersledin? - Hemerim burada ne geziyorsun falan dedi. Deyince ben bunu tersledim. Sana ne dedim. - Hemerim deyince mi tersledin? - Evet. Hemerim burada ne geziyorsun dedi. Sana ne dedim. Sen burann sorgu hakimi misin? Dedi, ne kzyorsun. Sen de Kurtsun ben de krdm. Hemeriyiz dedi. Deyince i aryorum dedim. aryorum. Ne i yapyorsun? Dedim ite inaatlarda amelelik u bu ileri yapyorum. Sana gre bizde i var dedi. Gel bizimle al dedi. - Yani imdi durup dururken adam geliyor tersliyor seni. - nce ben tersledim onu. O bana sorunca ben tersledim. - Ne sorunca? - Bota m geziyorsun deyince, yani sen ne i yapyorsun* deyince. Benim yaptm ii ne yapacaksn. - Adam geliyor ne i yaptn soruyor? - Ben orda oturuyorum ya, ondan sonra adam saa sola bakt. Kardan tabii Karl Sokan ilerisinden bir lacivert doan marka bir araba geldi. Fakat plakasn hatrlayama-dm, plakasn alamadm, daha dorusu. Sol arka lastii inikti. Bir taraftan onunla konuuyorum, bir taraftan ona bakyorum. Araba meraklsym. Araba biraz cilal, yeni mi boyanm bilemiyorum. O arada birisi indi arabadan. Kuma pantolon, siyah-beyaz izgili, siyah sal, dalgalyd salar, siyah sakallar. Paltosu vard. Yannda ksa boylu, zayf buday renginde grdm kadaryla. Herhalde gece tekerin havas inmiti. Lastik patlam. Lastiin bijonu skp takmalar bir dakika srmedi bile. stepneyi kardlar, krikoyu kurdular o arabada kuma pantolonu siyah-beyaz olan adam... - Peki pantolonu mu siyah-beyaz izgili? - Yok, paltosu. Birarada arabann altna gittiler. Onu bir kardk. O da benim konutuklarm da duyuyor. Bir yandan da yanmdakiler konuuyor. - Yahu sen bunlarn hepsini nasl duyuyorsun? - ok youn oldu, oradan o adamn gelip soru sormas. - imdi bu araba sizin ka metre ilerinizdeydi? - 4 metre falan 4.5 metre falan var. Fazla yok. - Sen imdi bir taraftan bu adamla konuuyorsun. - Onlarda konuuyor, onlarda. Ben bu adamlarn yannda konuuyor. te yle byle... Ben arka etmiyorum, artk gzm arabada kald. - pheli bir ey mi grdn arabada? - Yok, ben ahsen adamlardan phelenmedim, ben bunlar pheli diyemedim. - Bu arada ayn zamanda kymal pide yiyorsun. - Yok, bitirmitim, yemeimi yedim. - Ha bitirdin. - Bitti yalnz sohbete devam ettik, o arada araba geldi zaten, arka sol lastii inik, arabann yannda durdular, arabaya apraz durdular, araba kaldrmda yle duruyordu, arka ay kapatt, ylesine

durdu. Ondan sonra o arkada girdi. Dedi Mistik dedi, bijonlar arabann altna at dedi. Onu bir ver dedi. O da arabann altna doru, ben teye bakyorum, arkadalar falan var. amur zaten ora... Ordan akan sular varya ordan kyor. - amurun zerindesin ortada... - Orda amur var, taksi dura bo taksi falan yok. Ondan sonra o taksinin altna girdi... Bir dakika sonra ktlar. O da istepneyi taktlar. Be dakika falan srd. stepneyi takmalar. Ondan sonra, bir baktm yanmdaki arkadan tamam dedi. Sen telefonunu ver dedi. Biz i olduu zaman biz seni ararz. Telefon numaras verdim. O arada onlarn peinden gitti ayr yere, araba da gitti. Ben ordan kalktm aa kmre inecektim, daha dorusu... - Nereye gidecektin aaya? - Kmr ekmeye gidecektim. O arada baktm ki biri arabaya bindi, br arabaya. iko, gznde gzlk, arabaya bindi. Ben o ara ayakta durdum, adama baktm. Arabaya biner binmez. - Ayaa kalktn aaya doru yryorsun kmr... - Yrmedim daha aa kalktm. Ayaklarm uyutu, a-yaklarm dinlensin dedim. O arada o arkada arabaya bindi ayan pedala att. Ama elini vites koluna att, onu grdm. Elini vites koluna atnca araba geri geri gitti. Baya gitti yani, ok da az olsa gitti yani... 15 cm. bir yrme oldu arabada... taksi durann olduu keye geldim. Sonra baktm pat diye 2 metre 3 metre aaya bir bacak dt. Ordan kalktm korktum. - imdi bir dakika sen zaten biraz nce dedin ki oturduum yerden 4-5 metre yakndayd geldi bir araba park etti. - Hayr yle bir., var tekrar yle... - Konumalar dinlediin duyduun mesafedesin sen. imdi iki adam konuuyor, daha nceden bir araba geldi, iki adam konuuyor onlarn dertlerini dinleyebiliyorsun, duyabiliyorsun daha nce anlattna gre. - Evet. - Duyabiliyorsun. Ordan da daha geriye doru yrmedin, yerindeydin. - Yrmedim. - O zaman bomba patlad sana hibir ey olmad? Nasl oluyor? - Duvar vard. Arada ke duvarn ke var ya, duvar yle dnyor. Ben duvarn iindeyim. Arkada arabaya bi-, nerken ben ayaa kalktm, yryecektim. Arkada arabaya binince yle saa dndm, baktm arabaya. - Uzaktan nasl gryorsun? - Duvar fazla yksek deildi. Duvar ile arabann aras 2 metre vard. - Bu duvar seni nasl korudu bu kadar? Yani... - Yere ktm, uzandm. - Hibir ey olmad m? - Hibir ey olmad... - Camlar ereveler krld Karl Sokakta. Sana bir ey olmad. - O zaman taksi durann da olmas gerekir. Hibir ey olmad. - ... Sen durduun mesafedeydin sana hibir ey olmad. - Hibir ey olmad, ta paras m, metal paras m dedi yalnz. Ordan kalktm hi durmadan eve kotum. Gece gndz uykum gelmedi. O adamn anlattklarn dndm. Rahatszlandm... - Sen btn bunlar bir film eridi gibi seyrediyorsun yle mi? - Ayn size byle anlattm gibi. - Sen sinemaya m girdin ki btn bu ayrntlar nasl

hatrlyorsun? Peki imdi bu odada otururken herkesin ne yaptn bilebilir misin? - Arkadam arkada kalem tutmu bana bakyor. Yani benim bu tr eylere dikkatim fazladr. - Hem kymal pide yiyorsun, hem konuuyorsun? - Hayr, yemeim bitmiti. Yemeim bittikten sonra arkadam geldi zaten. Bana i teklif eden arkada, hemen ben onu tersledim. - Sen i konumasn braktn. - Onlar seyrettim. - Peki o srada konumay braktnda adam ne yapt? - O adam devaml o arabaya bakyordu. - O da brakt siz konumuyorsunuz o zaman o adamla? - Hayr. Arada bir konuuyoruz. yle ite biz hemehriyiz, krdz, ayn insanz, ben de douluyum, fakat onu dinleyemiyorum. - Niye? Bir araba lastii patlam niye dinlemiyorsun o-nu? - Benim kendi problemlerim, ie gideceim, git bir ton kmr 25 bin liraya ek, bu dncelerde var kafamda. O-nun konutuklarn nazar itibare alacak durumda deildim. - Bunun konutuklarn nazar itibare almyorsun, lastik deitirmeyi nazar itibare alyorsun. - u lastii deitirip, ben ondan be on kuru alabilir miyim? diye oray dikizlemitim. - Lastii ben deitiririm diye mi dndn? - Lastii deitirmek amacyla dikkatimi verdim oraya. - Ondan dikkatini verdin oraya. . - Ben dikkatimi verdim. - Peki sonra ne oldu? - Daha sonra ite araba infilak etti. Arkadam arabaya bindi. Bindikten sonra araba infilak etti. - Peki polise neden hemen gitmedin? - nk korktum. O anda o arabadan baka araba gelmedi. Kendi kendime dndm hemen bunlar gittikten sonra daha nce niin olmad da imdi oldu diye dndm. Ben ordan korkarak ektim gittim. - Ne zaman polise gittin? - Polise 3 l'inde gittim. - Niye sabaha kar saat: 06.00'da gittin? - Benim evin nnde uuk bir bina var. Gece -bu-uk sularyd. Bir toplum vard, orda be alt kii vard. Benim uykum kam zaten, pencereden onlar seyrettim. - Neyi seyrediyorsun? - O adamlar. Benim evin karsnda uuk bina var. Karakola gittim dedim. Benim evimi dikizliyorlar. Olay budur. Karakola anlattm her eyi. Karakol gelip bakmad. Bakmaynca aaya emniyete telefon ettiler. Emniyet geldi. Emniyetten de gelip bakan olmad. Bu ayak izlerini falan, odan sonra ben emniyete gittim. - Ne ayak izi vard anlamadm? - Gece buuk sularnda k kar yam, 31 Ocak frtnal bir gn. Benim uykum gelmedi, korktum daha dorusu, o arada dar kacaktm. Darda lamba yanyor. Evimde o-dann penceresi sokaa dorudur. O binay gsterecek ekilde. - Hangi binay? - Benim evin karsnda. 5-6 adam dinenmi duruyorlar. - Korktun bunlardan. - Ben bunlardan kortum.

- Bunun zerine karakola m gittin? - Bunun zerine karakola gittim. - Hangi karakola gittin? -Yldz. - Evinin yaknnda m karakol? - Bir-birbuuk kilometre var. - En yakn karakol buras m? - En yakn karakol oras. Telefonum o ara almyordu. Telefon edecek frsat yoktu. Birde abimle falan onlardan da korktum, dedim bam belaya girer. Sabah beklemek zorunda kaldm. - Sabah bekledin. - Sabah 6.00'da belediye iileri ie gidiyor. Bunlarn a-rasnda karakola gittim. - O adamlar o srada grnmediler mi? - Ondan sonra grnmediler. Yine yukar doru yrd onlar. - Peki sen byle bir ey oldu. Niye Emniyet Mdrl-'ne gitmedin? - O arada gidecek eyim yoktu. - Hayr, bir haftada gitmemisin zaten Emniyet Genel Mdrl'ne. - Kendimden korktum. - Korktun. ldrleceksin diye. - ldrebilirler. - Peki, bu o aylar oldu. eyleri duydun mu dl verilecek demilerdi? - Hayr, yle bir eyden haberim yoktu. - Niye gazete okumuyor musun? - Hayr okumuyorum. - Televizyon seyretmiyor musun? - Televizyonum yok. Radyom var, radyomdan mzik dinliyorum, baka bir ey dinlemiyorum. - Peki o zaman bu olay bu kadar byd diye nerden duydun hibirini okumuyorsun ve seyretmiyorsun? - Hayr. imdi yle ben kendimden korktum. Acaba onlarsa. - Sen imdi byle bir olay olmu, bu olay grmsn. Ondan sonra sen bu olay merakndan da olsa televizyon seyredip, gazete okumuyor musun? - Hayr okumam. - Okumazsn. - Merak ettiim eyler olduu zaman okuyorum. - Gznn nnde adam ldrld, bunun neyin nesidir diye gazetede mi okumadn? - Okumadm. - Televizyon da m seyretmedin? - Seyretmedim. Enitem, abim falan sylerler, ite Uur Mumcu cinayeti, onlardan duyduklarm. - Yani neymi benim grdm cinayet, ne cinayetmi diye merak edip televizyona, gazeteye bakmadn. - Zaten ben kendi telama dmtm. - Ne telan vard? - Beni de ortadan kaldrabilirler dncesine kapldm. - yi ya onun iinde mi okumadn? - Saklandm, darya bile kmadm. - Peki, televizyon seyretmiyorsun, gazete okumuyorsun, nerden rendin bu olayn bu kadar byk olduunu? - Aada bizim evin altnda enitemler var. Akam o-lunca onlarn evine gidiyorum. Kendi evimde durmuyorum yani. Onlar ite udur budur Uur Mumcu byk adamdr deyince rahatszlanmaya baladm. Peki

bunlara sylesem bunlar baka trl yorumlar. En iyi karakola bildireyim dedim. - Ama bir hafta geiyor stnden. - Evet bir hafta sonra. - - Hi de bu arada sen bir ey yapmyorsun? - Hibir eye bakmyorum. - Adam nnde ldrlm, lm diyorsun. Ama korkuyorsun. - Korkuyorum yani kendimden korkuyorum. - Merak da uyanmyor sende nedir ne deildir. - Hi merak yok bende. Hi merak etmedim. 31 Ocak da basalna gittikleri zaman Uur Mumcu'nun hanmna basalna gittikleri zaman, o zaman ben byk bir duygusal bunalma girdim. - Sen nerden rendin Uur Mumcu'nun hanmnn basaln... - Enitemlerde televizyon seyrettim. - 3 l'inde mi seyrettin televizyonda. Daha nce televizyon seyretmediini syledin. - Hayr, 31'ine kadar ne televizyon seyrettim ne de gazete okudum, hi haber falan dinlemedim, yani. - Peki, Uur Mumcu olduunu nerden rendin? - Uur Mumcu olduunu enitemgiller sylediler. ld adam yle byle. Ondan sonra ben eve geldim. - Peki sen imdi byle bir olay oluyor. Bunun nerde olduunu? Benim grdm olayla, Uur Mumcu olay ayn m? Bunlar hi merak etmiyor musun? - Hayr. - Nerden biliyorsun? Belki baka bir olay var. Gazete okumuyorsun, televizyon seyretmiyorsun. - Adamn fotorafn televizyondan grdm. - Bir hafta sonra m? - Bir hafta sonra. - Peki sen bir hafta boyunca hep korku iindesin, bu olay benim olaym m, baka bir olay m diye merak etmiyor-sur musun? - Hayr etmedim. - yle ey olur mu nasl etmezsin? - Ben o Karl Soka, Karl Sokaktaki olay da ayn gittim karakola aynen anlattm, Uur Mumcu olarak da anlatmadm. - Ne olarak anlattn? - Byle, byle bir olay grdm dedim, adamlar byle geldiler, u ileri yaptlar, taksinin tekerini deitirdiler, a-damlar gittikten sonra patlama oldu. Komiser Yaar var Yldz karakolunda o zaman Gece Amirlii'ne bakan. O arkadaa her eyi anlattm. Arkada dedi ki bu olay aratryoruz. Bu Uur Mumcu cinayetidir dedi. Gazeteci yazar. O zaman gazeteci yazarm dedi. O da aklmda kalmad. - Yani o zaman m rendin Uur Mumcu olduunu? - Orda ey ettiim zaman gazeteci olduunu rendim. Byk adam olduunu rendim. Ailesine basal verilirken fotorafn grdm. Zaten o fotoraf grmeseydim yine gitmezdim. - Sen bana biraz nce bu olay batan grdm, korktum onun iin gitmedim. imdi diyorsun ki orda o zaman grdm fotorafn ilk defa... Onun iin gittim yoksa gitmezdim. Neden korktun peki sen? Neden korktun sen, o zaman. - Senin hayatn... sen korkmaz msn? - Sen herhangi bir cinayeti grsen bunun nesinden korkuyorsun.

Sylemek iin korkuyorsun. Bu olayn byk olduunu bilmiyorsun. v - Hayr. - Uur Mumcu olay... - Hayr. - Trkiye nlyor senin hibir eyden haberin yok. - 31 Ocak da rendim Uur Mumcu'nun bir gazeteci yazar olduunu. - Uur Mumcu'nun ldrldn m 31 Ocak da rendin, yoksa gazeteci yazar olduunu mu? - 31 Ocak da Uur Mumcu olduunu rendim. 8 haberlerinde, spikerin verdii haberde Uur Mumcu'nun Babakan Demirel ve Bakanlar u bu Uur Mumcu ailesine basal dilediler. O zaman Uur Mumcu olduunu bildim. - Peki bir hafta sre iinde Ankara'da ne yaptn? - Hibir ey evden kmadm. - Nasl evden dar kmadn? Bakkala da m gitmedin? - Bakkala da gitmedim. Sorabilirsin. - Yemek yedin mi? - Yemek yedim. ocuklar vard. ocuklar yatyordu, ben de yiyordum. - Kim bu ocuklar? - Abimin ocuklar, kendi ocuum var, enitemin ocuu var, devaml pencerenin nnde arrdm. Devaml onlar gidip gelirdi. - Bir hafta boyunca evde oturdun? - Evden dar kmadm 31 Ocak akamna kadar. Gece sabahn 6.00'sna kadar hibir yere kmadm. Sabahn 6.00'snda karakola bavurdum. - Sen 31 Ocak'n akamnda daynlara m indin? - Enitemler oturuyor. - lk defa m 31 Ocak da enitenlere indin? - Evet ilk defa 31 Ocak da indim enitemlere. - O zaman indin, senin evinde televizyonda yok, gazetede yok. - Hibir ey yok, radyom var. - Peki o sralarda mzik mi dinledin radyolarda? - Sadece mzik dinledim. - Peki, adam ldrlm, radyoyu kartrmak aklna gelmiyor mu? Bir merak. - Gelmedi. - Gelmedi, yattn uyudun. - yle yatmadm. - Hem uyuyamyorsun, hem de merak etmiyorsun ne olduunu? - Daha dorusu ses karmak yle istemiyordum... Fakat iin boyutunu karakola gittiimde renince kararl kaldm. - Boyutunu daha nce rendim diyorsun? - Uur Mumcu olduunu rendim. Beni yanltmaya almayn. - Ben sizi yanltmyorum, doru biimde bilgi almaya alyorum. 31 Ocak da Uur Mumcu'nun ailesine basal verildiini televizyondan seyrettiniz. - Ama o zaman Karl Sokakta ldrld falan yoktu. Televizyonda bu adamn Karl Sokakta ld falan yoktu. Ben grdm, televizyonda fotoraf vard. O ekrandan tandm. Dedim bu adam budur, Uur Mumcu budur. Enitem-gilde de bir ey demedim. Ordan kalktm ve gittim, oturdum. ay itim, hibir ey yapmyorum... edecek durumda deildim. Araya ktm, saat: -buuk sularnda 5-6 kii kulbenin orda uzun boylu paltolu maltolu. Karl sokak, tamam ben o taraflar biliyorum. - Peki sen imdi sonradan dedinki u u kiiler, sana bir yzletirme

yaptlar, u u kiiler dedin, o kiiler gzaltnda ktlar. - Nerde olduklarn bilemem. Ben sadece grdklerimi anlattm. Ve o kiilerin benzerleri varsa... - Peki sen imdi o kiiler olduklarna emin misin? - Eminim ben. - Bu kiiler diyorsun onlar. Adamlar hapishanede deniyor sana, yani o gn ktlar hapishaneden geldiler Karl Sokaa sonra geri mi dndler bunlar? - Bilemiyorum. - Sen eminmisin grdnde? - O grdm kiiler bunlarla tpatp aynsdr, benzerlikleri ok, o kadar benzerlikleri var ki artk nasl anlatabileceimi bilemiyorum. imdi bir elmann yars olmaz. - Adamlar gzaltndalar, hapishanedeler o zaman, senin gsterdiin adamlar stanbul'da, baka ehirde hapishanedeler, bunlar geliyor geliyor da yapyorlar bu ii? - Bilemem, onlarn sorunu benim sorunum deil, onlara sormalsnz, bana deil. - imdi sen bu sanklara iki tane san tehis ettin, bu sanklar stanbul'dayd, hapisteydi bunlar. Sen nasl emin o-labiliyorsun bunlarn olduuna? - Ben onlar diyorum. Hani ben ne grdysem odur. A-ma siz bunlar deil demek istiyorsunuz, ben buna inanamyorum, mmkn deil. - Bizzat grdn adam. - Bizzat grdm adam adam bu. - Bunlar o srada stanbul'da hapisteydiler yani btn herkes yalan sylemiyor ki hapiste olduuna dair. Kaytlar orda, polisler orda banda bekliyorlar nezarethanede. Sen diyorsun iki tane san tehis ediyorsun, diyorsun ki bunlar, bunlar. O adamlarn hapiste olduu biliniyor. Btn herkes, etrafnda on tane, yz tane ahit var. - Bu sanklarla beraber 6 sank daha tespit edildi. O anda, bir kere ben grdm kiileri deilde nasl bakalarn tespit edebilirim. Grdm kiiler onlard, onlar tespit ettim. - Diyorum ki ben de sana bu grdn kiiler hapisha-nedeymiler, hem de bir baka ehirde Ankara deil stanbul'da poliste balarnda nezarethanede imdi sen neye gre bunlar tespit ettin, adamlar ordan kap gelemezler ki? - Onlar kendime gre tehis ettim. - Emin misin sen bunlar olduuna? - Eminim. - Onlar orda hapishanede ama onlar yapt diyorsun. Bu kadar da iyi grdn. Bir taraftan da konuuyordun. - Hapishanede olup olmadklarn bilemiyorum. Fakat benim grdm kiiler bunlard. - Bunlard. - Arabann lastiini deitiren, otonun altna giren, bu kuma pantolon, siyah-beyaz kareli paltolu olanda dieri. Yanlarnda bulunan kii. - Sen 31'in akam haberlerde izliyordun bu olaylarn... - Evet. -Peki sen 31'in sabah gittin Emniyete. - 3l'in sabah 6.00'da gittim. - Ee, 31 akam haberlerde dinledim diyorsun.

- 8.00 haberlerini dinledim. - 31'i akam izlediin haberleri 31'i sabah gittin sen 6.00'da. - Evet. nk enitemden kalkp eve gittiimde saat: 8.30'a geliyordu. - Akam. - Akam. - Peki sen sabah gittin. - Bir dakika sorularn tek tek yantlyorum. Barmanza gerek yok. yle, saat 8.30'da evime gittim, ay yaptm, ay itim, uykum gelmedi. Beni bir tela ald. - Hangi gn oldu? 3 Tininin akam m oldu canm. - Evet. - lk defa televizyonda Uur Mumcu'yu seyrettin mi? - lk defa seyrettim. Ve ordan eve geldim. ay yaptm kendime, yalnz kaldm, kimse yoktu, bir daymn olu vard yanmda kalan. O da o an iin evde yoktu, baka yere gitmiti. Ben saat: 3.30'da kadar evde ufak, ok sessiz olacak ekilde radyo dinliyorum. Gecenin iinden programn dinliyordum. - Haberleri seyretmedin mi? - Yok o bal duyar duymaz hemen eve geldim. Rengim kat, zaten esnemeye baladm. len kiinin fotorafn grnce kukulandm, evime geldim, ay yaptm ay itim... - Biraz biraz nce hi inmedim aaya demitin? -31 Ocak da gittim. - 31 Ocak'n akamn bana bir anlatr msn? Tam. - Akam enitemlere gittim canm skld. Kapdan da deil pencereden aaya doru bir pencere var o pencereden girdim. Saat: 8'i gsteriyordu. - Akam 8.00'e mi geliyordu? - Akam 8.00'e geliyordu. Daha dorusu Star'daki Turnike programn seyretmeye geliyordum. O arada akam haberlerinde Babakan'n basal dileklerini dinleyince len arkadan eyi, fotoraf ekrann sa kesinde kt, grnd. Beji arabaya binen adam gzmn nnde karlatrdm, canlandrdm. Biliyor musun? Bu arada Uur Mumcu olarak, isim olarak duydum ve ordan kaldm ve eve, enitem dedi otur ay koy, yemek falan ye dedi. Yok saol ben gidiyorum dedim. Eve geldim. Pencereden ieri girdim. ay yaptm, canm skld, radyoyu hafiften atm. Kendim dinleyebileceimden daha ksk bir sesle radyoyu dinliyorum. Baya zaman geti. Gecenin iinden programn dinledim. 0.55'de bitti. - Hangi gn bu? - Hatrlayamyorum. Ondan sonra ben dar kmak istedim. Rzgr, frtna, kar, kmadm dar. Yani ierde tekrar ay yaptm, ay iiyordum. Bir daha dar kmak zorunda kaldm. Dar kyordum. Bir baktm bizim evin nnde 4-5 kii toplu halde. - Niye kmak istedin gecenin o saatinde? - Tuvalet iin, tuvalet dardayd. Onun iin ben korktum kmadm. Onlar yle grnce pencereden seyrettim. Baya beklediler yani. Yarm saat falan beklediler. Bekleyince dar da kamadm. Olduu gibi orda kaldm. Onlar gittikten sonra da bekledim. Hava aydnland. Tam gndzn bast, ben kalktm karakola gittim. Saat saat: 6.00'da. Saat: 6'ya 20 vard. Karakola gittiimde. - Peki imdi saat: 6.00'da balayan ifade ayn l'inde balam oluyor. Sen 31'i akam haberleri seyrediyorsun. Ayn l'inde yani 1 ubat'ta gitmi oluyorsun.

- Oraya tarihi yanl atmlarsa benim suum ne? Ben 31 Ocak'n akam haberlerde grdm ve evime gittim. Sabah saatinin 6.00 sularnda, Yaar Bey var Komser ona gittim. - Anladm bunu da. Sen imdi onlarn nasl tarih attklar nemli deil. Sen imdi benimle grmenin banda bana yle syledin. 31 Ocak sabah saat: 6.00'da ben Yldz Karakoluna gittim dedin mi? - Evet. - imdi diyorsun ki 31 Ocak akam televizyon seyrettim ve televizyon da ilk defa duydum dedin. - Akam saat: 8.30 sularnda. - lk defa duydum ve ertesi sabah gittim diyorsun. Ertesi sabah ayn biri oluyor, 31'i olmuyor. - Gece gittim diyorum sana hava tam aydnland. - Bak senin dediine gre sabahleyin gitmi oluyorsun karakola, akamda televizyon haberlerini seyretmi oluyorsun. - 31 Ocak'n sabahnda gittim. Karakola gittim ifade verdim. - Peki 31 Ocak'n akamnda da haberleri izledin. - Abi yani gn gne deitirmiyorsun. Mesela 31 O-cak'n akam gecesinde 31 olarak devam ettiriyoruz. - Nasl devam ettiriyorsun. imdi 31 Ocak gn akam saat: 8.00'de sen haberleri izledin. - Evet. - Senin gittiin gn 31 Ocak sabah olmuyor 1 ubat oluyor. Ne ilgisi var 31 Ocak'la. 31 Ocak saat: 8.00'de sen haberleri seyrettin. - Gn, ay eylerini gnn sonunu... - Sen bilemezsin de, senin gittiin gn 31 Ocak kaytlara gemi tank Ayhan geldi 31 Ocak saat: 6.00'da bu ifadeyi verdi dendi. - Ben akam 31 Ocak akam enitemgile gittim. Pencereden gittim. Saat: 8.00 haberlerinde Babakann basal dileklerini duyunca burda fotorafn grdm. - Peki Ayhancm onlar anladm. Bu akam olduunu sylediin olaylarn sabahnda kaytlara gre karakola gitmi grnyorsun. - Evet. - Nasl gidersin karakola, sen bana dedin ki grdm, ertesi sabah gittim diyorsun. - Hayr, ayn gn yani haberlerden sonra gece evimde kaldm diyorum. - Ama o 1 ubat oluyor. 31 Ocak olmuyor. - Bilemem. Yani o 1 ubat m 31 Ocak m orasn bilemem. 31 Ocak'm akam kendi evimde saat: 3.30'a kadar o adamlar grnceye kadar evde kaldm. - Ayhan doru mu sylyorsun? - Evet doru sylyorum. - Tarihlerin tutmuyor birbirini. - Nasl tutmuyor? - 31 Ocak sabah olmak zorunda. 31 Ocak sabah karakola gitmisin. Bana da diyorsun ki 31 Ocak haberlerde rendim olay diyorsun. - Bugnn tarihi nedir? - Ne yapacaksn bugnn tarihini? - Bunu soruyorum bugn ayn ka? - Ne yapacaksn bugn? - Bu program ayn 20'sinde yaynlanacak. - Tamam yaynlansn, ben onu sormuyorum. Bugn ayn ka ben sana rnek vereceim. Bugn ayn ka? - Pazartesi 20 ise, 18'i-17'si olur.

- Bugn ayn 18'i mi? - Evet. - Ben 18'i akam haberleri seyrettim diyelim. Tamam m? Hibir tarafa gitmedim, evde kaldm. Ben tarihleri bilmiyorum. Gece saat: 3.30 sularnda benim evin orada kaabah grnce sabaha doru, sabah klaryla ohca ezan verdi. Ve ezanla birlikte ben karakola gittim. - Bu hangi gn oluyor o zaman? - 31 Ocak'm akam sayyorum. - Yavrum ertesi gn balad zaman sen bir gn ncesini mi sayarsn? - Ben yle biliyorum. - yle mi biliyorsun, sen sabah bir gn ncesi mi sayarsn? - Sabahn bir gn ncesi oluyor. Bir gn sonras m oluyor bilmiyorum, yani gecenin biti zaman. - Yani sen sabah 7.00'yi bir gn ncesi tarihi ile mi anlarsn? Ayhan. - Bilmiyorum, artk siz dnn orasn. Ben nasl anlarm bilemiyorum. Benim dediim 31 Ocak akamndan gn daha domam daha hocann ezan vaktine kadar. - Bu 31 Ocak m oldu? - Ben Ona 31 Ocak diyorum. - Ama resmi belgeler yle demez. Ertesi gn ertesi gnn tarihi ile yazarlar. - Fakat saat: 12.00'yi getikten sonra bugnn tarihini atarlar. Biz onu yapmyoruz yani. Onu 31 olarak devam ettiriyoruz. - Senin atman nemli deil karakol onu yle atm. Karakol demi ki 31 Ocak saat: 6.00'da demi. - O atmsa benim sorunum deil. - O yanl atamaz ki, sen ne zaman geldiysen onu yazar. Dolaysyla 31 Ocak akam senin bu sylediin bu olaylarn hibirinin olmamas lazm. - Sen alyor musun Ayhan? - Hayr. - sizsin. - sizim. - Peki nerden para kazanyorsun? - naattan. - Ne kadar paran var peki, hayatn nasl idare ettiriyorsun? - Gnlk yz, iki yz, yz elli, gnlk alyorum. - Paraya ihtiyacn var m? - Yok. - sizsin, nasl paraya ihtiyacn yok diyorsun? - alacam m paraya ihtiyacm var diye? - Hayr, yani hayatn iin paraya ihtiyacn var m? - Yok hayatm iin hi paraya ihtiyacm yok. - Kim bakyor sana? - Kendim. - almyorum, isizim diyorsun. - sizim, piyasada serbest alan binlerce isiz var. Hepsi gndelik ie gidiyorlar, mteahhitlerin iine. - Hayr, bunlarn hepsinin paraya ihtiyac var. - Evet. - Ama benim ihtiyacm yok diyorsun. - Ben gnlk ekmek param karyorum. Bandan baka benim evim var. Benim herhangi bir paraya ihtiyacm yok. Fakir deilim.

- siz olduun halde rahatsn yani. - Rahatm yani. - Bylesi yok Trkiye'de hem isiz hem de rahat olan. - Ben altktan sonra, mesela bugn ii durana kyorum, ie gidiyorum. - Bu ite para dlnn olacan biliyor muydun? - Hayr bilmiyordum. Bilseydim zaten gelmezdim. Gerek sylyorum. Bilseydim onu alacam o kadar skntya ramen yine de gelmezdim. - Bilmiyorsun yani? Peki sana eniten falan sylemedi mi? - Hayr. - dl falan, filan. - Zaten bugne kadar hi kimseye bir ey anlatmadm. Yani olayda kardelerim olsun, enitem olsun, kimseye hi bahsetmedim. Bir kelime bile etmi deilim. Bugn rendi-lerse bugn rendiler. Bata ben ailemin iersinde hi kimseye sylemedim. Dardaki olaylar ieriye tamam. - Bundan sonra ne yapmay dnyorsun? - te olan mcadele verip gidiyorum. Bakalm hayatta ben gre tutuyorum. Bakalm ya hayat beni ykar ya ben hayat ykarm. Ya da ben kmrn altnda kalrm, inattan derim veya almayla, toto ile bir ey olur. TARKAT SYASET TCARET Tarikat siyaset ticaret deyii, Uur Mumcu'nun ince espri gcnn bir rndr. Tarikat siyaset ticaret ama zellikle siyaset ticaret, Uur Mumcu'nun, toplumsal ve siyasal yaammzdaki girift ilikiler yumann zmlenmesi anlamnda yaratt bir deyitir. Uur Mumcu, ticaretin ve ekonomik kazan salayan karapara olaylarnn ardnda siyaset dnyasnn belli yaplarnn bulunduuna inanyordu; bunun tersinin de geerli olduunu sylyordu. Bu anlamda iki dnya (siyaset ve ticaret) iinde yer alan belli odaklar arasnda grnmez ve kopmaz bir ba ya da iliki vardr. Bu iliki yaamn eitli alanlarnda ve deiik boyutlarda etkili olmaktadr. Kimi zaman parlamentoda, hkmet iinde, niversitede, meslek odasnda, sendikada, siyasi partide ilh... Uur Mumcu, ite bu grnmez iliki konusunda kalem oynatan bir gazeteciydi. Bu konuda, geni ve derinlemesine bilgilere sahipti. Uur Mumcu'nun,t>u iki dnya ilikileri balamnda inceledii konulardan biri de, karapara evresinde PKK, Hizbullah ve istihbarat rgtleri elemanlar ve kimi siyasilerin aralarndaki ilikileri ve kar ortaklklaryd. Uur Mumcu, bu tr bir almann ne tr tehlikeleri tadn elbette biliyordu, ama bu aratrmalarn yaplmas gerektiine inanyordu. te yandan, kendi siyasi inanlar yolunda etkili bir mcadele veriyor, eitli siyasi evrelerce, ama zellikle irtica yanls siyasi odaklar ynnden tehlikeli bir kii saylyordu. Uur Mumcu cinayetini kimin ne amala gerekletirdiine ilikin yorumlar, bu iki noktada somutland. Kimileri, Uur Mumcu'yu, karapara evresinde gizli rgtlerle ilikiye girmi olan baz istihbarat elemanlarnn ldrttn; kimileri ise, cinayetin belli siyasi evrelerce gerekletirildiini ileri srdler.

Ve zerinde durulmas gereken bir nokta: Uur Mumcu cinayetine ilikin ciddi bir soruturma yaplmamaktadr. Niin? Bu sorunun yant ok, ama ok nemli. Cinayetin aydnlatlmas yolunda ciddi bir soruturma yaplmad iin, Uur Mumcu'nun katillerinin kimler olduuna ilikin sylenebilecek ok ey yoktur. TBMM'NDEK GRME Uur Mumcu cinayeti, TBMM'nin 26 Ocak 1993 gnl 59'uncu birleiminde tartld. ileri Bakan cinayete ilikin ilk bilgileri Meclis'e sundu; siyasi parti gruplan adna yaplan konumalarla Uur Mumcu'nun ldrlmesi olay eitli boyutlarla deerlendirildi. Oturum Bakanln Fehmi Iklar'n yapt TBMM'nin bu toplantsn, Meclis tutanaklarndan izleyelim. BAKAN Trkiye Byk Millet Meclisi'nin 59'uncu birleimini ayorum. III. - YOKLAMA BAKAN Ad okunmak suretiyle yoklama yaplacaktr. Sayn milletvekillerinin, salonda bulunduklarn yksek sesle belirtmelerini rica ediyorum. (Hatay Milletvekili Abdullah Knal'ya kadar yoklama yapld) BAKAN Toplant yetersays vardr, grmelere balyoruz. IV. BAKANLIIN GENEL KURULA SUNULARI A) GNDEM DII KONUMALAR 1. ileri Bakan smet Sezgin'in, gazeteci-yazar Uur Mumcu'nun menfur bir suikast neticesinde ldrl-mesine ilikin gndem d aklamas ve SHP el Milletvekili Aydn Gven Grkan, ANAP Manisa Milletvekili Ekrem Pakdemirli, DYP Erzurum Milletvekili smail Kse, CHP Ankara Milletvekili H. Ulu Grkan ve RP Malatya Milletvekili Ouzhan Asiltrk'n gruplar adna konumalar BAKAN Grmelere gemeden nce, demokrasi ve insan haklar savunucusu, deerli gazeteci Uur Mumcu'nun katledilmesiyle ilgili bilgi vermek zere ileri Bakan Sayn smet Sezgin'e gndem d sz veriyorum; buyurun. LER BAKANI SMET SEZGN (Aydn) Sayn Bakan, Yce Meclisin deerli yeleri, aziz arkadalarm; Meclisimizin, ulusumuzun, basnmzn ve Trkiye'nin aydnlk ve gzel geleceinden kendini sorumlu gren herkesin zld bir konu zerinde, ileri Bakan olarak verebileceim lde bilgi arz etmek zere huzurunuzu igal etmi bulunuyorum. 24 Ocak 1993 gn saat 13.30 sularnda, Gaziosmanpaa Karl Sokak, Erdem Apartman 65/9 numaral dairede ikamet eden ve lkemizin demokratik dzende yaamas iin, kendine zg slubuyla, her trl gayreti, anlay; bilgisi erevesinde, yolsuzluklarla mcadeleyi, aratrmay kendine iar edinen deerli dostum, arkadamz, kardeim, gazeteci yazar Uur Mumcu, ikamet yerinin karsnda bulunan SK'ye ait su deposu duvar nne park ettii 06 AR 245 plakal otosuna bindii esnada, daha nceden, otonun hareketli

ksmlarnn birisine yerletirilen, tahrip gc yksek bir bombann patlamas sonucunda hayatn yitirmitir. Acmz byktr. Gerektef, bir dneme adlarn veren gazeteci arkadalanmzdan birisi olan ve zellikle son yllarda terr ve anari belas ve gailesi zerindeki aratrmalar, gayretleri ve yaptlanyla, devlete, ulusa byk hizmetleri olan deerli bir kalem, usta bir kalem susturulmutur. Sz konusu olayn meydana gelmesinden sonra, Milliyet Gazetesi Ankara, Cumhuriyet Gazetesi stanbul brolanyla, inter Star televizyon ynetimine telefon eden baz ahslar, eylemi, slam Kurtulu rgt adna gerekletirdiklerini syleyerek, stlenmi bulunmaktadrlar. Olayn vuku bulduu anda seim blgemde bulunuyordum. Seim blgem ve zmir'deki etkinliklerimi brarak, hemen olay yerine dndm. Olay duyulur duyulmaz, bata Sayn Babakanmz ve Babakan Yardmcmz olmak zere, devletin btn emniyet grevlileri, yetkilileri, sorumlular ve btn ilgililer vaka ma-halimdeydiler. Olaydan hemen sonra bir aratrma grubu oluturduk; Emniyet Genel Mdrl, Emniyet Mdrl, Mill stihbarat Tekilat elemanlarndan oluan bir aratrma grubu derhal faaliyete geti; halen almalarn devam ettirmektedirler. Arkadalarmz, iki gn geceli gndzl devam eden bir alma dizisi ierisindedirler. Olay yerinde uzman personelce toplanan paralarn incelenmesinde de anlald zere, araca yerletirilen patlaycnn, kitlesi kk, ancak tahrip gcnn yksek, nceden uzman bir alma neticesi, uzman bir kii tarafndan ancak yaplabilen, konacak yere 45 il 60 saniye arasnda yerletirilebilen RDX-C4 olarak tabir edilen, yksek patlayc zelliine sahip bir patlayc tr olduu belirlenmitir. Yerli rgtlerin bugne dein bu tr patlayc kullandna rastlanlmamtr. Bu olayda kullanlan patlaycnn, ilimizde bundan nce, 28.10.1991 gn Msr Bykelilii Basn Ataesi Hseyin Kurabi'nin ve 7.3.1992 tarihinde srail Bykeliliinde koruma grevlisi Ehud Sadda'nm ldrlmesi eyleminde kullanlan patlayclarn ayns olduu ve ayn yntemin kullanld, ilk belirlemelere gre saptanm bulunmaktadr. Laboratuvar incelemelerimiz halen devam etmektedir. Eylemi gerekletiren fail veya faillerin yakalanmasyla ilgili olarak birtakm aratrmalar yaptk. Deerli arkadalarm, bu aratrmalarn zerine, 11 kiiyi gzaltna aldk. Bunlarn byk ounluu yabanc uyrukludur ve bunlarn sorgulamalarna devam edilmektedir. Daha evvel de mteaddit vesilelerle ifade ettiim gibi, emniyetimiz, bu olayn zlmesini kendisi iin bir imtihan olarak grmekte, Hkmet olarak da, emniyet rgt olarak da hepimiz, Merhum Uur Mumcu'nun lmndeki esrar perdesinin kaldrlmas ve menfur cinayetin, bu alak cinayetin, dorudan doruya Trk demokrasisine ynelen bu saldnnm faillerinin bulunmasn bir onur sorunu haline getirdiimizi ve bu konuda btn vatandalardan yardm istediimizi; ellerinde bilgi, belge, delil olabilecek, ne olursa olsun, bir gr ieren bilgilerin emniyete verilmesi iin belirli telefon numaralarmzn, hatta benim ve btn arkadalarmzn telefon numaralarnn emirlerinde olduunu syledik, bunu kamuoyuna duyurduk ve bunun

dnda da, Hkmet olarak, bu cinayetin, bu menfur, bu alak cinayetin failinin yakalanmasnda yardm olacak kii ve kiilere de, emniyetin bugne dein verdii ikramiyelerin en byn verecek ekilde dllendireceimizi de ifade ettik. Tekrar arz ediyorum ve yce milletimizin, basnmzn, deerli ve kederli ailesinin aclarna Hkmet olarak itirak ediyoruz. Ayrca Yce Meclisimizin ve siyasal partilerimizin gsterdii zarafete ve duyarlla da kranlarmz sunuyoruz. Yce Meclisimizin emin olmasn rica ediyorum: Hkmet olarak, Babakanndan bu konuyla ilgili bekisine kadar bu konunun sratle zlmesi iin elimizden gelen gayreti gstereceiz. Bu duygu ve inanlarla Yce Meclise sayglarm sunuyorum efendim. (DYP ve SHP sralarndan alklar) BAKAN Teekkr ederiz Sayn Bakan. SHP Grubu adna Sayn Aydn Gven Grkan; buyurun efendim. (SHP sralarndan alklar) SHP GRUBU ADINA AYDIN GVEN GRKAN (el) Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; bilindii zere, 24 Ocak 1993 Pazar gn Uur Mumcu arabasna konulan bir bombayla yok edildi. Mumcu'nun kiilii zerinde burada yeniden vc szler sylemeyi gereksiz sayyorum. Mumcu'nun ok saygn ve rnek kiilii zerinde sylenebilecek yeni bir ey kalmad. Ulusal ve uluslararas dzeyde sz dinlenen ve arl olan yzlerce insan, Uur Mumcu hakknda sylenebilecek her trl gzel sz sylediler, yaplabilecek her trl deerlendirmeyi yaptlar. Btn bunlarn, byk bir itenlikle yapldna inanyorum. Aynca, toplumumuzun salam dokusunu oluturan milyonlarca sade yurttamz da, siyasal eilimleri ne olursa olsun, Uur Mumcu'nun acmaszca ldrlm olmasndan ok derin bir biimde sarsldlar. Byk bir znt, keder ve elem duydular. Uur Mumcu'nun tm bunlar hak etmi olduundan hi kukum yok; nk o, btn mrn ve varln lkesi iin, halk iin, ulusu iin dorular aramaya ve bulmaya adamt. Mumcu'nun bulduuna inand, benimsedii ve savunduu dorular herkes kendi dorusu saymyor olabilir, bu ok doaldr, ama hi kimse, Mumcu'nun bir mr boyu byk bir drstlk ve erdemlilikle halk ve lkesi iin dorulan aradm yadsyamaz. Uur Mumcu, insanln ve toplumumuzun demokrasi, zgrlk, ban, adalet ve refah yolundaki ortak aray ve abalarnn ok nemli bir simgesidir. Kendisinin sylemi ve savunmu olduu dnceler de nemlidir, bu dncelere katlmayp kar dnce retenlerin syledikleri de ayn derecede nemlidir. Bunlarn tm, birbirini besleyen ve reten bir btnlk iinde ortak birikimimiz ve ortak dnce zenginliimizi oluturmaktadr. Sayn milletvekilleri, Trkiyemiz, ok uzun bir sredir siyasal amal cinayetlerin kol gezdii bir lke haline dnmtr. Bunlarn bir kesimi kolay aklanabilir cinayetlerdir. Failleri, isim olarak bulunmu olsa da, olmasa da, bunlarn amalan kolayca tahmin edilebilmekte, toplum byk bir belirsizlik ve sahipsizlik duygusu iine dmemektedir. Bu tr cinayetlerin bir blm intikam cinayetleridir, bir blm, eitli rgtlerin i hesaplama cinayetleridir; bir blm ise, gzda cinayetleridir. Bunlarn tm de elbette ok nemlidir ve ok ktdr. Elbette bunlar

da mutlaka nlenmeli, sulular bulunmal ve kkleri kurutulmaldr. Siyasete, iddetin ve cinayetin bulam olmas, en sonunda siyasal yaam ve onu besleyen dn yaamn yok eder ve kurutur. Siyasetini iddetten, korkudan ve cinayetten anndramam bir toplum, niha tahlilde bozuk bir pusulayla enginlere salnm bir gemiye benzer ve yazgs da onunkin-den farkl olamaz. Sayn milletvekilleri, Trkiyemizde siyasal cinayetler iinde, yine eski bir tr olumutur ki, kanmca, sonulan en ar olan da bu tr cinayetlerdir. Bunlara, rejim cinayetleri de denebilir. Bu cinayetlerin en nemli yan, zlememeleri durumunda, byk toplumsal yabanclamalara, kutuplamalara ve husumetlere neden olmasdr. Bunlar, bir toplumun i diyaloguna ve i btnlne yneltilmi cinayetlerdir. Bunlann faillerini bulamadnz zaman, bu cinayete kurban giden etkili ve nemli insann simgeledii siyasal dncenin yanllan, bir btn olarak kendilerini saldnya uram sayyorlar; bir cinayet ve lmle bir anda binlerce cinayet ilenmi, binlerce insan ldrlm gibi oluyor; fke, husumet ve tepki de ayn lde byk oluyor. Eer cinayetin sulular bulunamamsa, bu fke, husumet ve tepki, varsaymsal sululara yneliyor ve kar siyasal akmlan benimseyen kitleler -ki bunlar bireysel olarak ne kadar banl olursa olsunsulu olarak grlyorlar. Bu, byk bir toplumsal paralanmay beraberinde getiriyor. Bu cinayetleri ileyenler iin de asl hedef ve ama da budur. Aslnda herkes de bilir ki, bir kiinin, on kiinin, yz kiinin ldrlmesiyle hibir dava ve dnce dorudan zaafa ugratlamaz. Aksine, ou zaman cinayetler, o cinayetle zaafa uratlmak istenen dnce ve davalann daha da taraftar bulmasna neden olur; ama bu tr cinayetlerde asl ama;- bir dnceyi ve davay zayflatmaktan ok, bu dnce ve davann yandalanyla kartlann acmasz bir kitlesel mcadeleye itmektir. Ama, toplumun i diyalogunu, i saygsn, i sevgisini ve i btnselliini ykmak ve dnsel geliimini yok etmektir. Bugn, nmzdeki byk tehlike de budur. Toplumun eitli katmanlan, eitli inan gruplar, eitli dn odaklan, eitli etnik gruplan, eitli siyasetleri kar karya getirilmek istenmektedir. Onun iin, bu cinayetler, rejim cinayetleridir. Katledilenin ad ne olursa olsun, dncesi ne ynde bulunursa bulunsun, katledilen, znde, i bantr, i sevgidir, i saygdr ve i btnlktr. Sayn milletvekilleri, bu tr cinayetlerin istenilen etkiyi oluturmasnn ve amacna ulamasnn en nemli koulu, zmsz kalmasdr. Bu nedenle de, byk bir zen, dikkat ve ustalkla ilenmektedir. Bu yzden de yerleik soruturma ve kovuturma mekanizmalan da, yerleik kadrolar da, failleri bulmakta yetersiz kalmaktadr. Bu durum ise, sonunda devlete ynelik, byk bir gven bunalmna neden olmaktadr. Faili bulunmayan bu tr cinayetlerde kullanlan her bomba ve kurunla, ayn zamanda devlet ve toplum arasndaki gven ilikisi de katledilmi oluyor. Sayn milletvekilleri, faili bulunmayan bu tr rejim cinayetlerinde halk diyor ki, Devlet bunlar bulmuyor, nk devlet iinde baz glk odaklar, bunlarn bulunmasn istemiyor. Halk diyor ki, Devlet bunlar bulmuyor, nk devlet iindeki baz odaklarn bunlara karm olabileceinden ekimliyor. Halk diyor ki, Devlet

bunlar bulmuyor, nk bulamyor, kendi zaaf iinde. Bunlarn hangisi doru olursa olsun, sonu deimiyor ve hep ayn kalyor. O da, halkla devlet arasndaki gven ilikisinin byk lde zedeleniyor olmasdr. Sayn milletvekilleri, szn ettiim rejim cinayetlerinin arkasnda, genelde, ok karmak ve gizli siyasal ilikiler, dokular, hedefler, rgtlenmeler ve karlar vardr. Bunlarn btnn bu boyutlaryla zmek ve ortaya karmak ou zaman klasik bir gvenlik ve adalet brokrasisinin doal yapsn da, kadrolarn da, yntemlerini de ve hatta yetkilerini de aar. Bu tr rejim cinayetlerinin birounun, hatta hemen hemen tmnn karanlklar iinde kalm olmasnda, sanyorum, en yetkili siyasal organ olan Trkiye Byk Millet Meclisinin, bu soruna bugne dein yeterince kapsaml olarak ve sreklilik iinde el atmam olmasnn kmsenemez bir pay vardr. Bugn halk, artk faili mehul kalm bu rejim cinayetlerinin zlmemi olmasnn, zlememi olmasnn nedenlerini aratrmak, bulmak ve gidermek zere, Trkiye Byk Millet Meclisinin duruma el koymasn istemektedir. Uur Mumcu cinayeti nedeniyle benim halktan aldm izlenim odur ki, halk, bu tr cinayetlerin nlenmesini ve katillerinin bulunma yollarnn almasn Trkiye Byk Millet Meclisinden talep etmektedir. Halk, Meclisine halen daha byk gven duymaktadr, onun sorunu zeceine ve zebileceine inanmaktadr. Halk, tm yasal siyasal partilerden, bir btnlk ve dayanma iinde, yaadmz siyasal cinayetler trajedisine bir son vermesini beklemektedir. Korkarak sylemek isterim ki, bunu yapmamamz ya da yapamamamz durumunda, bu cinayetler, ulaabilecekleri en st ve nihai amaca da ulam olacaklardr, o da, halkn rejime ve onun kalbi olan Meclise olan gven duygusunu yitirmesidir. Sayn milletvekilleri, Trkiye Byk Millet Meclisimizin kadrolar arasnda, adalet, gvenlik, istihbarat, i siyaset ve d siyaset konusunda yetkinlii ve uzmanl bilinen ok deerli parlamenterlerimiz vardr. Bunlardan, byk bir zen ve sorumfylukla oluturacamz bir Meclis aratrmas komisyonunun, faili mehul cinayetler konusunda yapaca geni ufuklu ve siyasal nitelikli bir aratrmann ok yararl olacana inanyoruz. Byle bir komisyon, byk bir olaslkla, baz somut sonulara da ulaacaktr; bu da, toplumuzu ve rejimimizi ok rahatlatacaktr. Sayn milletvekilleri, biz, SHP Grubu olarak, byle bir Meclis aratrma nergesini tek bamza verebilirdik; ancak, bizim SHP Grubu olarak asl istediimiz, Parlamentonun ve hkmetin bir btn olarak duruma el koymasdr. Bu nedenle, Parlamentoda temsi1 edilen tm siyasal partilerin yetkililerinin bir araya gelerek, byle bir Meclis aratrmasnn, gerei, yarar, gerekesi ve kapsam zerinde dnce alveriinde bulunmalarn istiyoruz; artk bir Meclis aratrmas nergesini hedefliyoruz. Sayn milletvekilleri, burada, rahmetli Abdi peki'nin ei Sibel peki'nin, Abdi peki Ban ve Dostluk dl trenine katlamaynn nedenlerini aklayan mektubundan bir paragraf okumak istiyorum. Sayn peki diyor ki: Aradan tam on yl geti. Deerli Andreas Politakis'in giriimleriyle kurulan bu dl, kk sald, geliti, yzlerce deerli rn verdi; ama bu on yl iinde, eimin yaamn noktalayan kurunlarn neden skldna dair, halen kesin bir bilgi elde edilemedi, kimi ipulan yeterince deerlendirilmedi. On yl iinde, grev banda bulunan hkmetler bu konuda yeterli

duyarll gstermediler. Eime o kurunlarn slmasna kim, neden karar vermiti; bu sorunun cevab akla kavumamken, bylesine yce, bylesine saygdeer bir trende bile olsa, kamuoyunun karsna kma hakkn kendimde grmyorum. Ya da, baka bir deyile, u ya da bu nedenle kamuoyu karsna kmak gerekirse, iimden yalnzca u soruyu haykrmak geliyor: Kim, neden?!. Sayn milletvekilleri, bu feryat, yalnzca Sibel peki'nin feryad deildir. Yllardr, toplum olarak hep birlikte, tpk Bayan ipeki gibi ayn haykr yapyor ve ayn kaytszlkla karlyoruz. Kim, neden, niin?!. Sayn milletvekilleri, Meclisimizin, durumun nemine uygun kararlar alaca inanc iinde, sizlere sayglar sunuyor, bugne dein siyasal cinayetlerde yitirdiimiz deerli evlatlarmzn ve kardelerimizin ans nnde, SHP Grubu olarak bir kez daha saygyla eiliyoruz. (SHP, CHP, DYP ve ANAP sralarndan alklar) BAKAN Teekkr ederiz. Anavatan Partisi Grubu adna Sayn Ekrem Pakdemirli, buyurun efendim. ANAP GRUBU ADINA EKREM PAKDEMRL (Manisa) Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; Deerli Yazar Mumcu'nun katledilmesi dolaysyla, Sayn Bakann verdii bilgiler zerine. Grubumun da olayla ilgili fikirlerini, grlerini arz etmek iin huzurunuzdaym. Hepinize sayglar sunuyorum. Deerli milletvekilleri, sizlere, bir ke yazan, bir milletvekili ' ve Anamuhalefet Partisinin Genel Bakan Yardmcs olarak, hatras nnde saygyla eildiimiz merhum Uur Mumcu hakknda derin zntmz ifade etmeye alacam. Ankara'nn kkl Mumcuolu ailesinden olan merhum Uur Mumcu, lkemizde tartmasz olarak bir bayazar unvanna sahipti. Her gn, okuyucuya, deiik konularda, salam, mantkl, incelemeye dayanan ve onu skmayan bir yaz yazma, fevkalade zor bir itir. Bu zor ii, merhum Mumcu her gn baarmaktayd. Yazlarnzda belli kesimlerin byk tepkisini almay gze almak ve tehditlere ragmen bu slubu devam ettirmek, byk irade ve cesaret iidir. Merhum Mumcu, bu ynyle elikten bir irade ve stn bir cesarete sahipti; lkenin stn menfaatlann, Atatrk ilkelerine skca bal olmakta grr, toplumda grlen yolsuzluk ve suiistimal hastalnn kknn kaznmas iin kalemini kullanrd; dncelerini yazar, onlarn istismarn yapmazd. Siyas grlerini kabullenmeyen insanlarmz dahi, bu vasflarndan dolay merhum Mumcu'yu sayard; savunduu fikirler erevesinde yaayan, olduu gibi grnen, grnd gibi olan bir kimseydi. Deerli milletvekilleri, hi kimsenin, ama hi kimsenin yaama hakkn, hibir kimsenin elinden alamayacam btn semav dinler emretmekte ise de, maalesef, insanlk tarihi, tad fikirler iin ldrlm insanlarla doludur. lkel bir dnce olan insan ldrme, artk amzda olmamaldr. lkemizde eitli siyas, ekonomik ve inan mozaiinin olmas, toplumumuzun demokratik -yapsndaki salaml ve kltrnn zenginlii olarak dnlmelidir. Bu anlaytan yoksun, ilkel ve katil ruhlu satlm bir avu insan, maalesef, bu alak saldrlan dn de yapmaktayd, bugn de yapmakta bir saknca grmemektedirler. Basn mntesibi olarak, bu kirli elleri lanetliyor ve bu byk yazarn hatras nnde saygyla eiliyorum.

Deerli milletvekilleri, bir milletvekili olarak bu irkin saldry, demokrasiye, insan haklarna ve adalete indirilmek istenen bir darbe olarak gryor ve siz milletvekillerini, bu tr cinayetlerin faillerinin sratle ortaya karlmas ve sonulandrlmas iin gerekli yasal dzenlemeleri yapmaya aryorum. Terr sularna verilen cezalan gzden geirmekte fayda gryorum. Terr sululannn aftan yararlanmalannn nnn tkanmas gerektiine inanyorum. Sk sk kanlan aflar, bu sulann azalmasn salamam, bilakis artrmtr. Gelin, bunlan tartalm ve bir avu bedbahtn, insana olan zulmn ortadan kaldracak tedbirleri alalm. Bir milletvekili olarak, lkemizin byk bir yazarn kaybetmenin acsn tarifte glk ekiyor, aziz ruhu nnde tazimle eiliyorum. Saym milletvekilleri, Anamuhalefet Partisinin Genel Bakan Yardmcs olarak, tm partililerin, bu olay nefretle knadm biliyorum. Siyas fikirlerimizin farkl oluu, fikirlerinin muhteremliine glge dremezdi. Partim, bu gibi menfur suikastlerde hayatm kaybeden gazeteci, yazar ve dier terr kurbanlannn katillerinin bulunmasn Hkmetten talep ederken; Koalisyon ortaklannn, eskiden yapt gibi, konuyu istismar etmeyeceine -nk, inanyoruz ki, istismar uzun vadede terr yeerten bir olgudur- koltuk kuvvetlerinin serinkanl, bilinli ve azimli al-malanyla katillerin bulunacana ve adelete teslim edileceine inanmak istiyoruz. Konuya nyargsz yaklamak, konunun daha abuk zmn salayacaktr ve bunu bekliyoruz. Yce Trk Milletinden, tahriklere kaplmamasn ve olaylar saptrma gayretine aldrmadan, cinayetin zmne yardmc olmasn partim adna talep ediyorum. Deerli milletvekilleri, Sayn ileri Bakanmzn cinayetle ilgili verdii bilgilerden, cinayeti ileyenin profesyonel bir katil olduu anlalmaktadr; daha nce ilenen cinayetle paralellik arz ettiini ifade etmitir. Sayn Bakan, Onbir kiinin sorgulanmas devam etmektedir dediler. Bu cinayetin esrar perdesinin kaldrlmasn bir onur ve imtihan olarak kabul ettiklerini aklamalarn takdir ediyoruz; ancak, bu imtihanda snfta kalmamalarn diliyoruz. Konunun takipisi olacamz da ifade etmek istiyorum. Parti Grubumuz, faili mehul cinayetlerin aratrlmasyla ilgili bir nerge vermitir. nergeye vereceiniz destekle kurulacak, komisyonun, bugne kadar ilenmi faili mehul cinayetlerin, hi olmazsa bir ksmn aydnla karabilirse; demokrasiye ve milletimize hizmet edeceimize inanyorum. Parti Grubumuz, faili mehul cinayetlerin aratrlmasyla ilgili bir nerge vermitir. nergeye vereceiniz destekle kurulacak, komisyonun, bugne kadar ilenmi faili mehul cinayetlerin, hi olmazsa bir ksmn aydnla karabilirse; demokrasiye ve milletimize hizmet edeceimize inanyorum. Sayn milletvekilleri, evet Sayn Mumcu susturuldu; ama fikirleri topla, tfekle ldrmek, ortadan kaldrmak mmkn m?! Daha nice Mumcular kar ve yollanna azimle devam eder... Sayn millevekilleri. Partimin btn fertlerinin bu konudaki zntsn sizlere ifade ediyor; Sayn Mumcu'nun ailesine, yaknlarna ve Yce Trk Milletine basal diliyorum. (Alklar)

BAKAN Teekkr ederiz. Doru Yol Partisi adna Sayn smail Kse; buyurun Sayn Kse. DYP GRUBU ADINA SMAL KSE (Erzurum) Sayn Bakan, deerli milletvekilleri; Grubum ve ahsm adna Yce Heyetinizi saygyla selamlarken, menfur bir cinayete kurban giden Merhum Uur Mumcu'ya, yine Grubum ve ahsm adna, Allah'tan rahmet diliyorum. Hangi dncede olursa olsun, bu ekilde ilenen, profesyonelce ilenen, insanlk d bir hareketle korkun bir cinayeti ileyenlerin, insanlkla alakalan olmamas gerekir ve bu inantayz. Bu korkun cinayeti gren, basndan ya da televizyondan, lime lime vcudunun paralanmasna ahit olan insanlarn da tylerinin rpermemesi yine insanlk d bir harekettir. ldrenlerin, katillerin muhakkak suretle en ksa srede yakalanmas en byk arzumuzdur. Trkiye Byk Millet Meclisi olarak, bu gibi meseleler zerinde, btn Meclisimizin, hassasiyetle zerinde durmas, Hkmet iin gvenlik kuvvetleri iin bir avantajdr. Alt aya yakn bir sre ierisinde byk ehirlerde ilenen cinayetlerin faillerinin azamisi tespit edilmi, yakalanm, adl makamlara verilmitir. Bununla ilgili olarak da, Sayn Bakann belirtmi olduu faillerin, inallah gerek failler olduu ve dier faili mehul cinayetlerle alakal olduu ve her gn konuulmaktan gerekten znt duyduumuz bu gibi olaylarn da olmamasna bir rnek tekil edecektir. Tabii, burada hedef Sayn Mumcu'nun, Trkiye'nin bata blnmez btnlyle alakal meselelere eilmesi ve zellikle blc hareketler ile kaaklk olaylarnn birleik hareket ierisinde olduunu inceleyerek ortaya koymas ve lkemizin, milletimizin aleyhine vuku bulan hadiselerle yakndan ilgilenerek, devletimizin arivlerinde bulunan bilgilerin de tesinde, kendisinde biriktirmi olduu, gerekten ok byk ve deerli almalarnn bulunmas, tabii ki, bu olaya hedef olmasna vesile tekil etmitir. Sayn Mumcu, yapaca almalarla, belki kafalarmzda mehul kalm olan birok suale gelecekte cevap verecekti veya bundan byle olacak hadiselerde, gvenlik kuvvetlerimizin veya icra glerimizin yapaca almalarda, birok grevin yerine getirilmesinde kolaylk salayacakt. te bu cinayetin altnda, nmzdeki gnlerde, bu gibi olaylar yapanlarn, gerek blc kanatta, gerekse kaaklk kanadnda, lkeye ve millete zarar verecek hareketlerin ortaya karlmas gerekesi yatmaktadr. Onunla birlikte, tabii rejimdir hedef olan, demokrasinin kertilmesidir ve hukuk kurallar ierisinde ileyen bir rejimden ziyade, halkn, vatandan, devlete olan gveninin sarslmasdr amalanan. Failler ksa srede yakalanr, ksa srede adli makamlara intikal ettirilir ve toplumun karsna, failleri ksa srede yakalam bir gvenlik kuvvetleri veya Hkmet olarak klrsa, elbette ki, toplumda meydana gelen reaksiyon sratle dme durumunda olacaktr. u anda, toplumun her kesiminde, sokakta, bu ekilde ilenen bir cinayete kar, esasen insanlarmzn ierisindeki merhamet duygusundan dolay, dier taraftan da, Sayn Uur Mumcu'nun ahsiyetiyle alakal olarak, bir tepki olumutur. Meclis olarak, bu meseleyi gndeme getirip konuurken, sokakta gsterilen tepkinin hedefinin artlmamasna muhakkak surette dikkat etmemiz gerekir, hedefi arttrmamamz lazmdr. Elbette ki, tepki konulacaktr;

sokaklarda, caddelerde, her yerde vatandamz eitli eylemlerle tepkisini ortaya koyacaktr; ancak, bu tepkiler ortaya konurken, insanlarmzn birbirine kar gelecekleri olaylardan ve eylemlerden de uzak durmasn salayacak tedbirler almamz gerekmektedir. Cinayet, ekliyle, ileni tarzyla, akllara, hafsalaya smayacak ekilde organize edilmi, ortaya konulmu korkun bir olaydr. Bu, toplumda, birok meseleyi bir saatin iinde, bir tarafa braktracak kadar nemli bir olaydr. Onun iin, gvenlik kuvvetlerimizin, Hkmetimizin, meselenin zerinde hassasiyetle durmas, meseleyi ok ksa bir sre ierisinde aydnla kavuturacak ciddi tedbirleri almas ve olay aydnla kavuturmas gerekmektedir. Konuyu ok iyi deerlendirmek lazm. Bir tarafta, gneydoudaki olaylar vardr, dier tarafta da, gemiyle ok byk miktarda eroin ve esrar kaakl yapan iki ebeke, gvenlik kuvvetleri tarafndan ele geirilerek sanklar adli makamlara intikal ettirilmitir. Gemilerden birisi, kaaklar tarafndan batrlm, dieri narkotik ube elemanlarnca ele geirilmitir. Bu olayn, bu ebekelerin yakalanmasndan sonra gndeme gelmesi de calibi dikkattir. O itibarla, mesele, yalnz bir gazetecinin, yalnz bir kiinin ldrlme olay deildir. Bu olay, Sayn Uur Mumcu'nun ahsnda, Trkiye Cumhuriyeti Devletinin, Trkiye Cumhuriyeti Hkmetinin alm olduu tedbirler, gvenlik kuvvetlerimizin baarl almalar sonucunda, son zamanlarda, gerek blc mihraklara, gerekse kaak ebekelerine indirdii darbenin, bir yerde de belki intikamdr. O itibarla, meseleyi ahstan teye dnerek, bu, konunun merhum Uur Mumcu'nun kiiliinde, muhakkak surette daha deiik boyutlarda deerlendirerek, meseleyi o ekilde nitelendirmekte fayda vardr. Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; btn arkadalarmz gibi, bir milletvekili olarak ben de, Sayn Uur Mumcu'yu yazlarndan takip eden, fevkalade istifade eden kiilerden birisiyim. Gerekten, kendisi, olaylar birbiriyle irtibatlandrmas, deerlendirmesi; devlet kesiminde birok brokratn yapamayaca kadar, bu meseleleri aklkla ortaya koyacak ve irdeleyebilecek kadar kendisini yetitirmi ve bu bilgilerle mcehhez bir kiilie sahipti. Elindeki belgelerin ortaya konulmas esnasnda veya yazm olduu yazlar sonucunda; hakikatlerin dnda, gereklerin dnda bir eyle karlamanz da mmkn deildi. Onun iindir ki, gerek basn ve gerekse toplumumuz ok byk bir deerini kaybetmitir. Merhum Uur Mumcu'ya Allah'tan rahmet diliyor; grubum ve ahsm adna, ailesine, basnmza ve milletimize basal diliyor, Yce Meclisi saygyla selamlyorum. (DYP ve SHP sralarndan alklar) BAKAN Teekkr ederiz Sayn Kse. Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adna Sayn Ulu Grkan, Buyurun. (CHP sralarndan alklar) CHP GRUBU ADINA H. ULU GRKAN (Ankara) Sayn Bakan, deerli milletvekilleri; gazeteci yazar Uur Mumcu 24 Ocak 1993 gn alaka bir suikaste kurban gitti. Kendisi, Trk basnnn aratrmac gazetecilik dalnda nde gelen bir deeriydi; demokrasinin, laik cumhuriyetin inanl ve kararl bir savunucusuydu. Bu nitelikleriyle Uur Mumcu'nun katledilmesi, kamuoyunu derinden sarst. Deerli milletvekilleri, yaklak bir yllk aradan sonra oluyor bu olay. Terrn yeniden kamuoyunda byk yank uyandracak kiilere ynelmesi, bu bakmdan bir dizi soruyu da beraberinde getiriyor.

Acaba, Uur Mumcu'nun canna kim ya da kimler kastedebilir? Toplumun tamamna yakn bir blmnce nefretle karlanan bu alaka suikaste niin ynelinir? Uur Mumcu, sevilen, saylan bir gazeteciydi. Hemen her kesimi ilgilendiren aratrmalaryla tannyordu. Silah ve uyuturucu kaaklyla ilgili dosyalan, Rabta dosyas, eriat diktas heveslilerine, PKK tetrne ve yolsuzluklara kar dnsz yazlaryla dikkatle izleniyordu. Hi kuku yok ki, btn bunlar ve dnsz kiilii. Uur Mumcu'ya kar kimi evrelerin, zellikle de terre kaynaklk eden btn gizli odaklarn husumetini dourmutu. Silah ve uyuturucu mafyas, PKK terr, eriat zlemcisi gruplar, hepsi bir arada... Uur Mumcu'ya kar husumeti, bir bakma terr cephesi ya da terr batakl olarak tanmlayabiliriz. Bu bakmdan olay, ite bu terr bataklnn, u ya da bu kesiminin ya da btnnn Uur Mumcu ile hesaplamas niteliindedir, ama bunu, zel bir hesaplama, pein sulu ilan etme yanlna dmeden, toplumda atmalar krklemeden tespit edip, gereini yerine getirmemiz gerekir. Deerli milletvekilleri, terr bataklnn bugne kadar kyd canlar konusunda, ne yazk ki, yeterince aydnlanabilmi deiliz. Sulular, ne kii olarak, ne de rgt balantlar bakmndan yakalanp adalete teslim edilememilerdir; az sayda yakalananlarn ise, cezaevlerinden kalar nlememitir. Bu durum, lkemizde, terrn hak ettii cezay grmesini nlemekte, dolaysyla, hukuk devleti dzenimizin terre kar caydnc bir ilem, ilev grmesini imkanszlat rm aktadr. Deerli milletvekilleri, bu konuda Cumhuriyet Halk Partisi Grubu olarak nemsediimiz bir noktann altn izmek istiyorum. Bugn, ne yazk "ki, Uur Mumcu cinayetini soruturmakla grevli Devlet Gvenlik Mahkemesi Basavcl da umut vermemektedir. Birka nedenle umut vermemektedir, birinci neden udur: Bu Basavclk, Muammer Aksoy, Bahriye ok olaylarnda baarl olamamtr, baarszdr. Bugn Uur Mumcu cinayetini byle bir ekiple soruturmak, baanszl peinen kabullenmek anlamna da gelebilir. (CHP sralarndan alklar) kinci neden: Uur Mumcu, aratrmac kimliiyle, salam hukuk bilgisiyle, bu Basavcla, bir hukuk adam, bir savc olarak gvensizliini onlarca yazsnda aka ortaya koymutur, taraf olmulardr. Salkl bir hukuk adamnn, bu soruturmada sorumluluu stlenmemesi gerekirdi. nc neden, maalesef btn bu kukularmz, tespitlerimizi dorulayan: -basna da yansd- DGM Basavcsnn, olay yerine gidince, henz hibir ey belli deilken, d mih-raklann iidir gibi bir fikir speklasyonuna hemen balamasdr. , Bu olay, yledir ya da deildir, ama orada bu fikir speklasyonunu yapacak, belki hedefi saptracak bu speklasyonu yapma grevi, maalesef, hukuk anlamnda da o kiinin grevi olmamak gerekirdi. Bu bakmdan, Cumhuriyet Halk Partisi Grubu olarak -Sayn Adalet Bakanmz da buradayken- hukuken bir yol bulunup, Uur Mumcu cinayetini ve dier faili mehul benzeri cinayetleri soruturacak, iinin en iyisi bir ekibe zel grevlendirmeyle verilmesinin yolunun aratrlmasn diliyoruz ve neriyoruz.

Onun tesinde, devlet btn kadrolanyla, emniyetiyle, hi kuku yok ki, Sayn iileri Bakanmzn da ifade ettii gibi, bunu bir snav niteliinde ele almaktadr, baz eyleri yapmaktadr, ama korkarm ki, bu DGM Basavclnn ynetiminde, bu snav kolay kolay baarl olma umudu ve vermemektedir, veremez. Bunun tesinde biz, Uur Mumcu cinayetini, yalnzca basit bir adliye ya da emniyet olay olarak da gremeyiz. Terrn etrafndaki btn rgnn yrtlmas iin -Sosyal-demokrat Halk Parti Szcs Sayn Aydn Gven Grkan'n sylediine katlyoruz- Trkiye Byk Millet Meclisi olaya el koymaldr. Bu erevede, hangi parti yapt, nasl yapt, kim ncelik ald tartmasnn ve komplekslerinin, hepsinin tesinde. Cumhuriyet Halk Partisi Grubu olarak 2 ubat Sal gn, hemen nmzdeki 2 ubat Sal gn -gensorularn hemen ardndangrlmesi dileiyle, ve Meclisin bu aratrmay da bitirene kadar almasn srdrmek dileiyle verdiimiz bir Meclis aratrmas nergesi var. Bunu o gn grebilelim, zaman yitirmeyelim. Herhalde o aratrmay grme kararn tek bana bir parti grubu almayacak, btn gruplar alacak. Gerekiyorsa, aratrma gnnn karannda yahut aratrma nergesinin grld gn, ortak bildiriler filan da karabiliriz; ama, artk zaman yitirmeyelim. Bunu, nmzdeki ilk gnde grebilelim ve bu komisyonu, oluturabilelim. Bunun iin de. Yce Meclisten, gene nemli bir dileimiz var: Meclis, u ya da bu nedenle, tatile girme -ksa bir sre iin de olsa- hazrlklar iinde grnyor. Gelin deerli milletvekilleri, bundan vazgein. (CHP sralarndan alklar) YILMAZ OVALI (Bursa) Yok yle bir ey. H. ULU GRKAN (Devamla) Telefon edilip neri geldi efendim. Bundan vazgeelim. Trkiye'nin koullan, tatilde dahi olsa bu Meclis, olaanst toplanmasn gerektirecek nemde. Bu durumda, tatil fikrini aklmzdan karalm ve yalnzca Uur Mumcu cinayetini deil, dier btn terr kurbanlarnn cinayetlerini de. aydnlatmak zere, Meclisin koyaca arlkla, nemli, ciddi mesafeler kaydedebilir bir konuma gelelim. Hepinizi, ahsm ve Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adna saygyla selamlarm. Teekkr ederim. (Alklar) BAKAN Refah Partisi Grubu adna Sayn Ouzhan Asiltrk, buyurun. (RP sralarndan alklar) RP GRUBU ADINA OUZHAN ASLTRK .(Malat-ya) Muhterem Bakan, deerli milletvekilleri; gazeteci-yazar Uur Mumcu'nun menfur bir cinayete kurban gitmesi zerine, Sayn ileri Bakanmzn Meclisi aydnlatmasndan sonra, Grubumuz adna, grlerimizi aklamak zere huzurlarnzda bulunuyorum. Szlerime balarken, deerli yeleri saygyla selamlamann hemen akabinde, bu menfur cinayeti ileyenlerin ne kendileri ne -eer varsa- rgtleri ve dnceleri iin, ne de memleket iin hibir netice elde edemeyeceklerini ok ak bir ekilde hepimizin haykrmas gerektiine inancm belirtiyorum. nsanlar ldrerek hibir yere ulamak mmkn deildir. Bu, gemite de denendi, ok insan bu uurda hayatn kaybetti; ama, o insanlar ldrenler, kendi fikirleri iin, bir zerre basan elde edemediler. Bu, yeni bir ey deildir; ihtilalden nceki dnemde, biz, bunlar, ac ac yaadk.

nsanlarn ldrld, kurunlarn skld ortamda, fikir mcadelesi olmaz. Kurunlar, nce, fikirleri ortadan kaldrrlar, onlan katlederler. nsanlarn dncelerini serbeste sylemelerinin imknnn salanmas gerekir. Karmzdaki insanlarn hepsi bizim gibi dnmeyebilirler, dnmyorlar da, dnmelerini beklemek de yanl olur; ama, herkes, kendi dncesini, medeni ller ierisinde ortaya koyabilmelidir. Elbette, birisi bir ey syledii zaman senin dediin en gzeldir de denmiyor, karsnda, yanllklan, tutarszlklan ortaya konuluyor, tenkit ediliyor, daha gzeli ortaya konuyor. Ancak bu yolun kar yol olduuna inanyorum. Dolaysyla, hibir aynm gzetmeksizin, ldrlen insan u veya bu fikirden olsun aynm olmakszn, kime kar bu cinayet ileniyorsa, elbirlii ile kar klmas gerektiini ifade etmek, bunun altn izmek istiyorum. Bu cinayetin, bana gre karanlk ve kallee hedefleri var. Sadece grnen ekli, birinci derecede nemli deil, grnen eklinin dnda hedefleri var. Uzmanlann bildirdiine gre, anlattklanna gre -bunu, radyolarda dinledik, televizyonlarda seyrettik, gazetelerde okuduk, rendik ve ben biroklann o anda rendimmesela; Uur Mumcu'nun bir suikasta kar elik yelek kullandn ben suikastten sonra rendim. Anlalyor ki, bu suikasti yapanlar, sradan, apraz ate aarak ldremeyeceklerini biliyorlarm. Bu, toplumun bildii bir ey deil; bu sradan anaristin bilecei bir ey deil; zel rgtlerin bilecei lde gizli eyler. Nitekim, .biroklarnz gibi, ben de suikasten sonra bunu rendim. Demek ki, bu suikastin yaplabilmesi iin baka metotlar, zel yntemler kullanlmalym. Bunu biliyorlar ve yapyorlar... Suikastin bir baka ekli iin -birok gazetede var-kontaa bal olarak bu patlaycnn kullanld syleniyor. Halbuki, yerinde inceleme yapanlardan dinledim, kontaa bal deil, egzoza bal, egzozun snmas neticesinde diye ifade ediliyor. Deil mi?.. AYDIN GVEN GRKAN (el) O da deil, hayr. ileri Bakan aklad, teker dnnce ufak bir hareketle patlyor. OGUZHAN ASLTRK (Devamla) Evet, tasdik ediyorsunuz da, acaba yanllk m var? diye sordum. yle bir patlayc ki, imdiye kadar, bu tip terrist eylemlerde kullanlan patlayclann bir kademe daha ilerisi. Balandklan yerde, d kablolan, biliyorsunuz, plastik maddeler koruyor, bunlar egzozun ssndan, zamanla s ok faz-lalanca eriyor; eriyince, ikisi de egzoza temas etmek suretiyle bir ksa devre oluyor, ksa devre olunca, dorudan doruya fnye patlyor ve patlaycy harekete geiriyor. u patlayc, bir defa Trkiye'de imal edilmiyor. kincisi, bir baka karanlk emel daha var: Bir kiiyi ldrmeyi de hedeflemiyor. Bir kiiyi ldrmeyi hedeflese, bunlar kontaa da balanr, kontak elektrii geirince fnye patlar, fhya patlaynca patlayc patlayaca iin, o anda binen kii, arabadaki kii veya kiiler lrler. Halbuki, bu, altktan bir sre sonra, trafie girdikten sonra patlayacak bir patlaycdr, dikkatlerinizi ekiyorum. Yani, konta evirdiiniz anda patlayc patlamaz; ne kadar zaman sonra patlar?.. O telleri koruyan, muhafaza eden plastik muhafaza eriyecek, eridiktn sonra ksa devre olacak... Bu ne kadar zamanda olur? En az bir dakikadan sonra olur; en az, en hzl bir zamanda bir dakikadan sonra olur, hatta souk zamanlarda bu bir dakikadan da fazla bir zaman alr

souktan dolay. O zaman ne olacak? Trafie gireceksiniz, nnzde, yannzda, arkanzda araba var, o arabalarda insanlar var, orada patlayacak ve orada , be araba tahrip olacak ve be, on kii de lecek. Bu kadar hunharca ve belirli profesyonel insanlar tarafndan dzenlenen bir suikast bu; yle basit bir olay deil... telefon etmi de, efendim, filan kurtulu rgt stlenmi... Bu kadar basit deil bu iler. O telefon eden, bir baka rgt ismini de syleyebilir, bir baka rgtn adn da verebilir, bu sefer o da stlenmi olur... Sayn ileri Bakanmz burda bir deerlendirme, bir yorum yapmadan syledi ama, ileri Bakannn bu sz sylemesi, bir ynlendirmedir. Bu toplumun bir kesiminin, bir kesimine, belli ekilde husumet beslemelerine sebep olur. Bu bir tecrbesizliktir, bir kt niyeti olmadn biliyorum; ama, uyarmak da benim grevim, onu bir kere daha ifade etmesinin ok yanl olacan burada hatrlatyorum. Deerli arkadalarm, Trkiye'de kamuoyu bir nemli olayla ilgileniyordu. Trkiye topraklan, Trkiye Byk Millet Meclisinin izni dnda, rzas dnda, bilgisi dnda baka bir lkeye, savunmann dnda bir gayeyle, taarruz gayesiyle kullanld. Bu, savan taraf olmaktr, Birlemi Milletlerin tarifine gre. Birlemi Milletler tarif olarak diyor ki, bir savan taraf olmak, savaan lkelerden birinin silahl gcne hava sahasn amak veya hava meydanlarn kullandrmaktr hava sahasn amak bile yeterlidir. imdi biz, bir savan taraf haline geldik, byk bir problem halinde Trkiye kamuoyunu ilgilendiriyor ve hakikaten Trkiye kamuoyu alkalanyor; ama, bir bakyorsunuz, bir suikast oluveriyor; btn bunlar ortadan kalkyor. Yani, bunlarn arkasnda baka birtakm hedefleri de mutlaka aramak lazm. Sadece yetkililerin deil, deerli basn mensubu arkadalarmzn makalelerinde, Uur Mumcu'nun, son aklamalarnda PKK-MlT ilikilerinden bahsettiini, onu belgelerle aklayacan ifade ettiini hepimiz biliyoruz, duyduk, okuduk. Bu arada, komisyon bakan ok deerli bir arkadamzn beyanat var gazetelerde, Benimle de konutu, bu belgelerle ilgili baz eyler syledi. Buluacaktk, mr vefa etmedi diyor. Bunlar soruturulurken, devleti korumak iin, messeseleri korumak iin, ad geen messeseleri, birtakm yanl, hatta aslsz ithamlarn altndan kurtarmak iin, bu messeseler iin iine sokulmaz, korumak iin sokulmaz. Halbuki, Sayn ileri Bakanmzn, soruturma iin bir ekip, bir grup kurulduu ifadelerini hep beraber burada dinledik. Bu ekibin ierisinde, hem Emniyet Genel Mdrlnden hem de MT'ten elemanlar var. Deerli arkadalarm, bir hadise var, soruturuluyor. Bu hadisede, doru veya yanl -doru olduunu kimse pein olarak syleyemez, yarg karan yok ki, u yledir diyebilelim. Diyemeyeceimize gre, doru veya yanl- MT'le ilikilerden dolay ldrld deniyor ve MT de bu soruturmann ierisinde bulunuyor. Bu, fevkalade yanl bir eydir. Yani, usul olarak yanl bir ey. (RP sralarndan alklar) MT'i korumak iin yapmamak lazm, eer korunmas isteniyorsa, bilmiyorum tabii... Sonra bir rapor kacak, herkeste u kanaat hasl olacak: Toplum, Zaten itham edilen bunlard. Bunlar da girdiler komisyona ve rapor

hazrladlar. Sanki, raporlarnda kendi kendilerini mi itham edeceklerdi? diyecektir ve kimsenin de azn balamak mmkn olmayacaktr. Halbuki, bunlar nlemek iin yeterli elemanlar da vardr, bunlarn dnda yrtlr soruturma. Bir ey yoksa, gelinir, aka ilan edilir, bir messese de, eref ve itibarn korumu olur. imdi, glge drlecei intiba var toplumda. Bunu da iyi niyetle hatrlatyorum; yaparlar veya yapmazlar... Deerli arkadalarm, bunu niye syledim? Daha nce, baka bir lkede buna benzer bir hadise oldu; Ziya l Hak bir suikaste kurban gitti. Sikastte Amerikan istihbarat Tekilatnn parma olduu sylendi. Neticede -ne garip itir, insan anlayamyor- Pakistanllar, Amerikallarla birlikte bir komisyon kurdular, bunu incelediler, sonra da hibir ey kmad. Yani, ne bekleyeceiz, bir ey kacan beklemek mmkn deildir... Bizden bir miSal vereyim: Muavenet muhribini takr takr vurdular, arkasndan Amerikallarla bizim subaylarmzn itirak ettii bir komisyon kuruldu, incelendi, raporu bile aklanmad. Bu kabil olaylarn, hakikaten stesinden gelmek lazm, doruyu ortaya karmak lazm. Pein fikirle kimsenin hareket ermesinin bir faydas olmadn hepimiz biliyoruz. Doruyu ortaya karmak lazm; ama, bu da, eer belli prensipler gzetilerek yaplrsa elde edilebilir, yoksa, elde edilmesi fevkalade gtr. Bu ilemler, bir elilie 20 metre mesafede yaplyor ve elilik 24 saat korunuyor, 24 saat grevliler var... Sradan, yan amatr bir rgt, bu ileri, evvela cesaret edip orada yapmaz. Yani, yle bir emniyet var ki... -Nasl oluyorsa, bu ii yapanlar kendilerinden o kadar eminler ki, kimsenin dikkatinin ekilmeyecei ortamlar meydana geliyor demek ki... yle kimseler yapyor ki bunu, hi kimsenin dikkatini ekmeden de yapabiliyorlar. Nitekim, ite kimsenin dikkatini de ekmemiler, gelmiler, bu kadar nemli ve hassas blgenin korumas altnda bulunan bir yere -yirmi metre mesafe demek, hassas blgenin korumas altnda demektir- bu patlaycy yerleti rebilmiler... Deerli arkadalanm, olayn arkasnda neleri arayabiliriz? Olu ekliyle, bu patlaycnn Trkiye'de yaplamayacam da uzmanlar ifade ettiine gre, bunun arkasnda birtakm gizli mihraklar aramamz mmkndr. ok fazla dedektiflie de ihtiya olacan zannetmiyorum. u anda Trkiye'de birok ajanlar cirit atyor ve bu ajanlar, bizim dost bildiimiz lkeleri* ajanlardr. u hadise mnasebetiyle de basna aksetti; biz, hadise dolaysyla, Amerikan stihbarat Tekilatndan ve MCSSAD'tan bilgi talep etmiiz; CIA ve MOSSAD'tan bilgi talep ediyoruz. Kad ola davac ve muhbir dahi ahit, ol mahkemenin hkmne derler mi hi adalet diye bir sz var ya!.. (RP sralarndan alklar) u halimize baknz; bizim kendi istihbarat tekilatmz, gzmzn bebei gibi koruduumuz, her trl imkn kendilerine verdiimiz istihbarat tekilatmz, gidecek, Yahudi istihbarat tekilatndan bilgi alrsa, bunu aydnlatacak, CIA'den bilgi alrsa bunu aydnlatacak, bunlardan bilgi talep edecek!.. Ben, bunu doni bulmadm gibi, bu iin, kesin zmne ulamasn engelleyen bir yanl tutum olarak da gryorum. SMAL KSE (Erzurum) Gazete haberi bu... OUZHAN ASLTRK (Devamla) Deil, gazete haberi deil. Bizim istihbarat tekilatmzn, bu istihbarat tekilatlaryla

mterek alt, fikir alveriinde bulunduu zaten bilinen benim sadece ileri Bakanlmdan bildiim bir ey deil bir ey, herkesin bildii bir ey; bunu kimse de inkr etmiyor. nlemeye alyorsunuz; ama, gcnz yetmiyor. Bunun mutlaka nlenmesi lazm, bunun halledilmesi lazm. Bu halledilmeden, baka meseleleri halletmemiz mmkn deildir. Ynlendiriliyoruz; ynlendirildiimiz iin, yanl istikametlere gidiyoruz. Dnn bir kere; bu kadar profesyonelce byle nemli bir olay olmu, birisi inter Star'a telefon etme; bunu, slami Kurtulu rgt olarak stlendik demi. Bu ham haberi; ileri Bakan burada syleyemez. Bu haberlerin deerlendirilmesinin ve uzmanlar tarafndan istihbarat haberi haline getirilmesinin prosedr vardr, bu sylenemez. Birisi gitseydi ve bu ii, Aydn'daki filan dernek olarak stleniyoruz deseydi, Sayn ileri Bakanmz bunu burada syleyebilir miydi? ORMAN BAKANI VEFA TANIR (Konya) Syler syler... OUZHAN AStLTRK (Devamla) Syleyemezdi, sylerse mesuliyetli olurdu. ORMAN BAKANI VEFA TANIR (Konya) Syler... OUZHAN ASLTRK (Devamla) Sayn Bakan, orman ileriyle ilgili olduu iin, bu ilerin hassasiyetini bilmiyor, herhalde bilmiyor, sylenmez bunlar. Bunlar ynlendirme olur, ynlendirme olunca da, gidiliyor, ile'de bizim ile tekilatmzn binas tahrip ediliyor. Mesuliyet o zaman sizin zerinizdedir. yle i olmaz. (RP sralarndan alklar) Aznzdan kan kulanz duyacak... Gelip de birisi ksayd, filan rgt, deseydi ne olacakt? Nitekim, inter Star, Sayn Bakann sylemedii baka bir rgtn de ismini verdi. Niin, Sayn Bakan, birden fazla rgt syleyip de, bunun bir provokasyon olduu intiba uyanacak diye onlardan bir tanesini zikrediyor? Bir hadisenin zerine tarafsz gitmeden, o hadiseyi zmek mmkn deildir. Hele hel, eer yurt d ilikileri var da, bunu birtakm istihbarat tekilatlan ynlendiriyorlarsa, onlar korumak, onlar syanet etmek iin Trkiye iinde baz mihraklar aramaya alrsak, yazk olur; Trkiye'ye yazk olur, bu ktidara da yazk olur, bu millete de yazk olur, bu Parlamentoya da yazk olur... Bunlar, tarafsz bir biimde mutlaka nlemek mecburiyetindeyiz, bunu nlemenin artlarn meydana getirmek zorundayz. Deerli bir yazar olan Necati Doru arkadamzn makalesinin sonunda yle bir deerlendirmesi var: ki soru var ortada: 1. Uur Mumcu, sistemi, demokrasi dna tamak isteyen baz gler tarafndan m ldrld; yoksa, kendilerince susturulmas gereken bir kalemi, ortadan kaldrmak isteyenler-ce mi ldrld? Mafya ile ilikisi ifade edildi, demin sylediim dosyalarla ilikisi ifade edildi; ... yoksa bunlarn Uur Mumcu'yu ortadan kaldrmas hadisesimi diyor. Bunlar, nemi ve arl olan ihtimallerdir. Hibir eye, bu, mutlaka byledir demek, mmkn deildir. Ancak, bir baka ey daha var; bu ikisinin altna, makaleye ilave edilecek nc ey u olmal: ... yoksa, Trkiye'yi, hem bir kargaaya sokarak rahatsz etmek, halkn bir kesimini dierine dmanla tevik edecek tahriklerde bulunmak hem de Trkiye'nin gndemini deitirerek, Batl igalci glerin Birlemi Milletler kararlarna da aykr olarak, Irak'ta, Uur Mumcu suikast gibi suikastleri, silahl

gleriyle aktan yapanlann zerlerinden dikkatleri baka tarafa ekmek isteyen-lerce mi ldrld? Elbette bunlarn da mutlaka nemle ele alnmas ve cevabnn verilmesi lazmdr. Nitekim, Msr Bykelilii ile srail Bykeliliindeki koruma grevlilerinin ve ABD'li bir kiinin ldrlmesinde kullanlan uzmanlarn ifade ettii- bu bomba, ayn bombadr. Hi kimsenin saflk etmemesi gerekir. Faili mehul cinayetlerin zm iin elimizden gelen yardm yapmaya, buradaki btn siyasi partiler, hepimiz hazrdr. Biz, kontrgerilla iin bir aratrma nergesi verdik. Bu, nerge gndeme ne zaman gelecek, ne zaman konuulacak, bilmiyorum; ama, Sayn Grkan'n, SHP Grubu adna ifade ettii eye yardmc olacamz ifade ediyorum. Onun da muaka aratrlmas iin, Grubumuz adna, destek olacamz ifade ediyorum. Bir araya gelerek, bu karanlk oyunlar -ki, bu karanlk oyunlar bizim yandamz olan lkelerin istihbarat tekilatlan tarafndan da yaplyorsa- mutlaka ortaya karmak iin her eyin yaplmas gerektiine inanarak, hepinizi saygyla, sevgiyle selamlyorum. (RP sralanndan alklar) BAKAN Teekkr ederim Sayn Asiltrk. LER BAKANI SMET SEZGN (Aydn) Sayn Bakan, bir dzeltme iin sz istiyorum. BAKAN Sayn Bakana, ok ksa olmak zere, amacn aan bir nitelemeyi dzeltmesi iin sz veriyorum. LER BAKANI SMET SEZGN (Aydn) Sayn Bakan, deerli arkadalanm; hatrlarsanz, krsy igal ettiim zaman, bilgi vermek iin huzurunuza ktm ifade etmitim. Bu arada da, sz konusu olayn meydana gelmesinden sonra, eylemi, eitli gazete ve televizyon idarehanelerine telefon eden, bahsettiim rgtlerin stlendiini ifade etmitim. Refah Partisi Grubu szcs Sayn Asiltrk, aka olmasa da, szlerimi, kamuoyunu ve grevlileri yneltmem eklinde yorumlad. OUZHAN ASLTRK (Malatya) Anlalabilir... LER BAKANI SMET SEZGN (Devamla) Benim byle bir ynlendirmede bulunmayacam en iyi bilmesi gereken kiilerden birisinin, Sayn Asiltrk olmas gerekir. Olayn olduu gn, -hadise daha soumadan- gazeteci arkadalarmza sylediim husus, nemli olan bu cinayeti kimin stlendii deil, kim tarafndan yapld ve bunun bulunmas olduunu ifade ettim. Deerli milletvekilleri, hepiniz biliyorsunuz ki, bu beynelmilel terr, bir tedhie, iddete, propagandaya, reklama ve ismini her frsatta ve olayda kullandrma hedefine ve amacna yneliktir. Bu olay da, sadece bir rgt deil ayn ayr drt rgt stlendi. OUZHAN ASLTRK (Malatya) Ama, sylemek lazm... LER BAKANI SMET SEZGN (Devamla) Biz, Yce Meclise devletin bilgilerini sunduk. Byle bir ynlendirmenin dnlemeyeceinin bilinmesi lazm. Bizim iin mesele u veya bu rgt deildir. Burada, ne hibir rgtn savunucusu oluruz ne de onlar thmet altnda brakan duruma gireriz. Deerli arkadalarm, biz burada, Uur Mumcu cinayetinin faillerinin bulunmas iin byk bir gayret iindeyiz. Gryorum ki, ayn gayret. Yce Meclisimizi tekil eden deerli gruplarmzda da var. Gruplarmzn bu deerli ilgileri de bize g veriyor, kuvvet veriyor.

Byk bir tarafszlk iinde, -sanyorum Sayn Asiltrk de inanrlarnereden gelirse gelsin, arkasnda kim olduu iddia edilirse edilsin, bu cineyetin zm iin, gvenlik glerimiz, ellerinden gelen her trl gayreti gstermektedirler, gstermeye de devam edeceklerdir. Bundan, Yce Meclisin emin olmasn tekrar rica ediyorum deerli arkadalarm. Sayn Bakan, onun dnda, yine Refah Partisi szcs Sayn Asihltrk, MlT ile ilikilerinden tr ldrld iddia edilen bir kiinin soruturma ekibinde MT'ten bir yenin bulunmasn garipsedim diye -buradan ok iyi anlalmamakla beraber- bir ifade kulland. Byle byk bir siyasal parti szcsnn belirttii bir dedikoduya dayanarak, Milli stihbarat Tekilatmz thmet altnda bulundurabilecek ve onun deneyiminden, birikiminden ve onun byk olanaklarndan gerekten yararlanmamak gibi bir eyi dnmek, en azndan su olur sevgili arkadalarm. Saym Asiltrk'n de hibir endiesi olmasn; biz. Uur Mumcu cinayetinin zm iin elimizden gelen btn gayreti gsteriyoruz, gstermeye de devam edeceiz. Deerli arkadalarm, buradan denildi ki, U-drt cinayetin failleri henz bulunmad ve gneydouda ilenen birtakm cinayetlerin de failleri bulunmad. Bunlar mazeret iin sylemiyorum. Devletin mazereti olmaz sevgili arkadalarm; ama, unu ifade etmeme izninizi rica ediyorum: Ne grg tanklar ne maktul yaknlar ne de olaya uzaktan yakndan ahit olanlar veya blgisi olanlar, hibir ekil ve surette gvenlik glerine yardmc olmuyorlar. MEHMET SEVGEN (stanbul) stihbarat rgt nerede Sayn Bakan?.. LER BAKANI SMET SEZGN (Aydn) Efendim, stihbarat rgtnn de esi insandr ve insan, bir yerde korku ierisinde. Korku, insann zihnine girince, o zihni ifsat ediyor. Olay buradan kaynaklanyor. Ama, biz, her eye ramen, bu cinayetlerin faalerinin de bulunmas iin byk gayret ierisindeyiz. Yce Meclisimize, halkmza, kamuoyuna ok yakn bir zamanda mjdeler vermek iin byk bir gayretin ierisindeyiz. Bu konuda gsterdiiniz duyarllnz, bizi yreklendiren deerli iratlarnz iin hepinize kranlarm sunuyor, sayglarm yineliyorum efendim. (Alklar) BAKAN Teekkr ederiz Sayn Bakan. Faili mehul cinayetlerle ilgili. Meclisimizin duyarll, bugn bir kez daha ortaya kondu. Uur Mumcu'nun ailesine, basn lemine ve milletimize basal diliyorum. lkemizin, korkusuzca gezilebilen, her yurttamzn can gvenliinin saland bir ortama kavuturulmas konusunda, Meclisimizin ve Hkmetimizin, elinden geleni yapacana inanyoruz. Merhuma yeniden rahmet diliyoruz. Smak Milletvekili Orhan Doan'in gazeteci-yazar Uur Mumcu'nun katline ilikin gndem d konumas ve ileri Bakan smet Sezgin'in cevab. BAKAN Gndem d iki arkadama daha sz vereceim. Uur Mumcu'nun katliyle ilgili, ahs adna, rnak Milletvekili Sayn Orhan Doan, buyurun efendim. ORHAN DOAN (rnak) Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; szlerime, tm basn ehitlerine rahmet dileyerek balarken. Yce

Kurulu saygyla selamlyorum. Partilerin deerli grup bakenvekilleri, deerli gazeteci-yazar Uur Mumcu'nun katline ilikin grlerini akladlar. Ben de ahsm adna, olaya, izninizle, deiik bir adan bakmak istiyorum. Tarih 5 Nisan 1909, muhabir Hasan Fehmi Bey, ilk basn ehidi; tarih 24 Ocak 1993, aratrmac, gazeteci-yazar Sayn Uur Mumcu, 34'nc basn ehidi... Dikkatleri ekmek istiyorum. 1909'dan 1992'ye kadar, yani, geen 84 ylda 20 gazeteci yaamn yitirirken, lkemizde son bir ylda 11 'i sol grl olmak zere 14 gazeteci, faili mehul ekilde katlediliyor. Amerika'da faaliyet gsteren ve tarafszl tm uluslarca kabul edilen Freedom Housen Firmasnn ok enteresan bir raporu var; enteresan olduu kadar da, lkem adna, Trkiye adna kayg verici bir rapor. Trkiye ve Peru, savata olmad halde, gazeteciler asndan dnyann ldrc iki lkesi durumundalar. Yani, en ok gazeteci ldrlen iki lke var, bunlardan biri Peru, biri de Trkiye!.. Yine, Trkiye, Uluslararas Af rgt ve Dnya Gazeteciler Enstitsnn aklamalarna gre, lkelerinde gazetecilerin can gvenliinin olmad yer ilan ediliyor, bu nedenle de kara listeye alnyor. Yine, ayn kurulun raporundan bir paragraf: Son bir yl iinde btn dnyada 80 gazeteci ldrld; bunlardan 54' gazetecilik faaliyetlerine misilleme olarak, 22 tanesi de bir kymn yaand Bosna Hersek'te gerekletirildi. 1992, dnyada gazeteciler iin kara yl olarak ilan edilirken, Trkiye -altn izerek sylyorum- gazeteciler iin en tehlikeli lke seiliyor ve Dou ve Gneydou Anadolu blgeleri, yine bu raporda -ok enteresandr- Trkiye'de farkl bir konuma konularak, gidilmez yer ilan ediliyor. Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; bizler bu krsye kp ikencelerden, katliamlardan, basklardan, tehditlerden sz etmekten, gerekten bktmz usandmz ve bunlar sylerken de Trkiye adna utan duyduumu, mahcup olduumu, yzmn kzardn ve burada titrediimi, zlerek ifade etmek istiyorum. Ancak, baz gerekler vardr ki, gizlenmesinde kimse iin yarar yoktur; ne Hkmetin yarar vardr ne Trkiye'ye demokrasinin gelmesini istemeyen insanlarn yaran vardr ne de muhalefetin bir yaran vardr. Bu gerekleri, bata bu krsden olmak zere, yaamn her alannda dile getirmek,' tartmaya amak ve gizliliin, karanln zerine yiite gitmek, hepimizin insanlk borcudur. Bugn lkemizde, slami Kurtulu rgt, slami Hareket, slami ahin, slami Cihat-B, slami Yumruk, Hizbullah, Hizbulkontra gibi, gizli yeralt rgtlerinin kontrgerilla faaliyetleri yapt iddia edilmekte ve hatta bu iddialar, zaman zaman da kantlanmaktadr. imdi, bir eyin yanl anlalmamas iin, altn tekrar iziyorum: Ben, bunlar var demiyorum, bu iddia var, ama, zaman zaman da bu iddialar kantlanyor. Ben, Sayn Babakann bgn aramzda olmasn isterdim... Geen yl bu krsden yine gndeme getirmitim, birka gn nce de bir sayn arkadam dile getirdi; o zaman SHP'de mletvekiliydik -Sayn nn de ok iyi hatrlarlarSilvan'da, bir yzbann, kontrgerilla adna kiralk bir katil tuttuunu ve SHP Diyarbakr l Meclisi yesinin de lmne karar verildiini, anlama yapldn, anlalan parann bir ksmnn dendiini, olayda kullanlan silah ve mhimmatn da teslim

edildiini sylemitik. Sayn Babakana bir grup heyetle gittik -Sayn Sezgin de anmsarlarOlmaz byle bir ey dedi, infial gsterdi Sayn Babakan. Bu, bir iddia, kantlanmas da sizin boynunuzun borcu dedik. MT'e haber verildi. Emniyet Genel Mdr ve ileri Bakanl Mstear Babakanlk konutuna geldiler ve kiralk katil ile, kiralayan yzba arasnda, teknik sistemle bir telefon balants yaptlar -efendim, ok enteresan, tekrar sylemek istiyorum- Bu telefon konumasnda, kiralk katil, yzbaya, olaylar A'dan Z'ye ok ak anlatt. Sayn Babakann o zamanki yz halini grmenizi isterdim; renkten renge girmiti, terliyordu, Benim Trkiyemde byle bir ey olamaz diyordu; ama, oldu; ispatladk, kantladk... LATF SAKICJ (Mula) Sayn Babakann aleyhinde mi konuuyorsun? ORHAN DOAN (Devamla) Efendim, Babakan ben de ok seviyorum, ahsm adna ok seviyorum, sizi de ok seviyorum, hepinizi ok seviyorum Sayn Sakc. O yzba, yargya teslim edileceine, devlet aklanacana. Hkmet aklanacana, Trakya'da bir kampn komutanlna, bir sosyal tesisin komutanlna getirilerek dllendirildi ve olay rtbas edildi. imdi ben soruyorum: Nerede insan haklar, nerede demokrasi?.. Hani Kontrgerilla yoktu! te, bu bir rnek... Sayn Bakan, sayn milletvekilleri; lkemizde, eski adyla zel Harp Dairesi, yeni adyla da zel Kuvvetler Komutanl denilen bir kurulu var... Zaman zaman bu kuruluun kontrgerilla eylemlerine katld, kontrgerillann da onlar tarafndan ynetildii iddias var ve yine ok enteresan, bir zamanlarn Babakan Sayn Ecevit. yakn bir tarihdeki bir televizyon programnda, kontrgerillann varln, zel Harp Dairesinin bunun iin kurulduunu, kendisini Babakan sfat olmasna ramen, buna engel olunamadn zntyle ifade etti ve 60 milyon insan da bunu zntyle izledi. imdi kendimize bakyoruz, biraz da kendimizi eletirmemiz gerekiyor... Ne bu Parlamento ne de Hkmet, olayn zerine gitme kararlln gsteremedi. Ben bir eyden ok korkuyorum: Bir saat kadar nce Akay'dan iniyordum, 10 binlerce insan -dikkatinizi ekiyorum 10 binlerce insan- Kahrolsun kontrgerilla diye feryat ediyordu 10 binlerce insan Kahrolsun Hkmet Hkmet istifa diye sloganlar atyordu... Ben yine sylemek istiyorum, o insanlar birileri rgtlemedi; Uur Mumcu'nun lm o insanlar, o toplums? muhalefete getirdi; Uur Mumcu'nun katli, insanlarda toplu sal dinamii harekete geirdi. Korkarm ki, bir gn, bu Parlamentodan ve Hkmetten umudunu kesen halk kendi iktidarn kurar ve biz seyirci kalrz... Ben buna zlyorum. SALMAN KAYA (Ankara) Bundan gzel bir ey mi var? MEHMET GZLKAYA (Denizli) Parlamentomuz mu yapacak bu ii? BAKAN . Sreniz doldu Sayn Doan, ltfen balaynz. ORHAN DOAN (Devamla) Bitiriyorum Sayn Bakanm. . Deerli arkadalar, ben kt bir kastla sylemedim. Tabii ki, halkn vekilleri var burada biz halkn vekilleriyiz; ama, Trkiye'de bir kt oyun oynanyor. Bu oyunu grmemiz gerekiyor. HALL ORHAN ERGDER (stanbul) Grup bakanvekilleri ne diyor bu cmleye. ORHAN DOAN (Devamla) Sayn Ergder, grubumuz olmad iin biz ok

kstl zamanlarda konuma hakkna sahibiz... HALL ORHAN ERGDER (stanbul) Hayr, dier grup bakanvekilleri ne diyor konumaya; takip ediyorlar m? ORHAN DOAN (Devamla) zin veriniz, 10 dakikalk konumaya bir 10 dakika daha... Ltfen, istirham ediyorum sizden... Bugn Trkiye'de bir oyun oynanyor. Ya bu oyunu grmyoruz ya da bu oyunu gryor ama, bir eyler yapmak istemiyoruz. Ben bunu zemedim bir trl. imdi, Trkiye'nin dousunda, ite, lkemizin bir kentinde, Batman'da, geen bir ylda 139 insan ldrlyor, faili mehul ve son 20 gnde 25 insan ldrlyor, yine faili belli deil... Mardin'in baz kylerinde ve ilelerinde -ileri Bakanma da arz ediyorum bunu, belki haberleri yoktur bu konuda- polis karakola ekiliyor, asker klaya dnyor, korucularla halk kar karya getiriliyor... Mardin'de asker yok imdi; nk, askerler klasna ekilmitir; PKK'ya kar mcadele eden asker yok, polis de yok; asker klada, polis karakolda, korucularla halk kar karya gelmi... Korucu, gidip, halk evinden karyor, yakalyor ve mahkemeye gtryor. Yani, gvenlik kuvvetlerinin yapmas gereken, zabtann yapmas gereken her eyi, korucular ok rahatlkla yapabiliyorlar... Bir zamanlar, Trkiye'de komnizmle lkclk atmas vard. 1970'li yllarda biz talebeydik ve o zaman komnizm, c gibiydi, insanlar korkuyordu ve lkclk, buna kar rgtlenmeye alyordu. Trkiye bir i savaa gtrlmeye alld. Bir ara, Mara olaylar ile -yaanmasn istemiyoruz- Snnilik ve Alevilik atmas gndeme getirildi; Trkiye bir i savaa doru, her geen gn, gtrlmeye alld. imdi, Trkiye'de bir sava daha var, yaplmak istenen bir yer var: Krtlk -Trklk sava var, Atatrklk- dincilik atmas var, laiklik-gericilik atmas var. te, Trkiye, bu tr kavramlarn zerine bu Parlamentoyla gitmedii mddete, olas bir i savaa, ne yazk ki, seyirci kalabilecektir. Biz bunu istemiyoruz. Sayn Bakanmn da engin hogrlerine snarak bir rnek vermek istiyorum: 13 Ekim'de, Kuzey Irak operasyonunda yaamn yitiren bir Mehmetik kardeimiz, 18 Ekimde Alanya'ya getirilir. Normal cenaze treninin -dini gerekler de dikkate alnrsa- bir iki gnde tamamlanmas gerekir; ancak, ne sebepledir bilinmez, le Gvenlik Komutanl, Belediye Bakanlna yazd bir yazyla, ehit den askerin cenazesinin 29 Ekim trenlerinden sonra yaplacan ve cenazenin camide ziyarete aldn, halkn ziyarete gelebileceini, tm Alanyallarn 29 Ekimdeki trene katlmalannn gerektiini, bildirir. Belediye Bakanl, bunu, hergn, mutat vastalarla, be kez anons eder; halk toplar ve -yine ok acdr ki, 29 Ekim gn Alanya'da antikrtlk balar, Krtlerle Trkler kar karya getirilmek istenir. imdi, dnn, bin yldr, asrlardr beraberce yaam iki karde halk var; ama birtakm insanlar -bizim bildiimiz insanlar, Sayn Bakanmn bildii insanlar, Hkmetin bildii insanlar, halkn bildii insanlar- bu savaa gitmeye, dur demezler, biz demeyiz!.. Sayn milletvekilleri, Sayn Mumcu'yu katledenler bir ey daha yaptlar, aslnda bunu dnmemilerdi... Ben, olayn fa illerine buradan sesleniyorum: Onun dirisinden korkanlar, imdi onun lsnden korksunlar. nk, onun ls bile -lmesini istemezdim,

uzun mrler de diliyordum, keke yaasayd- ok ey kazandrmtr bu insanlara; bir kazanm olmutur. te, onu katletmekle, lkenin gndeminde bulunan birtakm demokratik almalar da gndem d tutulmaya alld. Anayasnn Geici 15'inci maddesi deiecek, generaller yarglanacakt; Kenan Evren, demokrasinin kurumlan yarglanacakt; ama, Mumcu cinayeti olunca, basn ve kamuoyunun gndemi ve dikkatler ne yazk ki, ona ekildi... O halde, ne yaplabilir? Ben, SHP Grup Bakanvekili Sayn Grkan'n nerisine katlyorum, -zaten benim konuma metnimde de vard- iki komisyon kurulmaldr... Sayn ileri Bakan Sezgin, biraz nce. gvenlik kuvvetlerine kimse yardmc olmuyor, grg tanklar yok, insanlar da korkuyor, korku olduu iin de kilitleniyor ve biz olaylarn zerine gidemiyoruz, zemiyoruz dediler. Ben farkl bir ey sylyorum: ki komisyon kuralm; bir komisyon, Trkiye'nin Edirne'sinden rnak'na, rnak'mdan Sinop'una, Sinop'undan Mersin'ine kadar, ne kadar faili mehul cinayet varsa aratrsn; Parlamentoda bir komisyon daha kurulsun, -bu komisyona HEP'ten de ye alnr m alnmaz m bilmiyorum, bunu yine Parlamentonun takdirine sunuyorum- gitsinler gneydouya, bizim vereceimiz faili mehullar listesini, bizim dmzda, kendileri aratrsnlar; askere sorsunlar, polise sorsunlar, kaymakama sorsunlar, valiye sorsunlar, seilmi insanlara sorsunlar, sradan insanlara sorsunlar, kahvelerde sorsunlar ve gelsinler; eer, faili mehul birok cinayetin faillerinin, devletin iinde, maa alan insanlar tarafndan ynlendirildii ortaya kmazsa, biz ve ben, milletvekilliimizi ortaya koyuyoruz. Sayn Sezgin tabii hakl... Bir olay yansyor, blge milletvekili olarak ben iddia ediyorum, telefon ayorum, yle bir iddia var diyorum, aratracam diyor, aratryor; valiye telefon ayor, vali, emniyet mdrne telefon ayor ve olay kilitleniyor, ama, orada insanlar var, demek akla gelmiyor. Yani, Sayn Sezgin olay aratrrken, Hkmet olay aratrrken, Blge Valisine, valiye deil de on kiiye, halka sorsa, kardeim, gneydouda ne oluyor, siz ne istiyorsunuz, amacnz nedir? dese bu Parlamento kilitlenmeyecektir ve ou olaylarn da n alacaktr. Ama nedense, 70 yllk sistemimizin bir gerei, hkmetler srekli, hep byle yaptlar; olay, olayn failine sordular, bu nedenle de ortaya kmad. Onun iin, ne Eme'in faili ortaya kar, ne Mumcu'nun faili kar, ne Aksoy'un kar, ne bir bakasnn kar; kmaz... nce biz kararl olmak zorundayz, biz, kendimizi vermek zorundayz. Parlamento, bunu, siyasal ve partilerst bir durum olarak grp, nne koymaldr. Bunu biz yapmazsak, . hkmetler yapamazlar. BAKAN Balayn Sayn Doan. ORHAN DOAN (Devamla) Bitiriyorum efendim. Dileimiz, Mumcu'nun, bu siyasal cinayetler zincirinin son halkasn oluturmasdr. Szlerimi, btn basn ehitlerine rahmet okuyarak tamamlarken, Yce Heyetinizi de saygyla, sevgiyle selamlyorum efendim. (HEP sralarndan alklar) BAKAN Teekkr ederiz Sayn Doan. Buyurunuz Sayn ileri Bakan. LER BAKANI SMET SEZGN (Aydn) Sayn Bakan, Yce Meclisimizin deerli yeleri, aziz arkadalarm; Halkn Emek Partisi rnak Milletvekili Sayn Orhan Doan, merhum Uur Mumcu'nun hunhar

bir cinayete kurban gitmesini bahis konusu ederek ve ondan yararlanarak, maalesef, bu krsde bugne kadar syleyegeldikleri konulan, abartmak suretiyle bir defa daha ifade ettiler. Yani, bendeniz, gndem d sz almann amacnn, merhum Mumcu'nun bu alak cinayete maruz kalmas sonucu mu, yoksa kendi grlerini, dncelerini bir defa daha ifade etmek iin mi olduunu anlamakta, dorusu, glk ektim. Deerli arkadalarm, Sayn Doan, baz olaylar oluyor ve baz raporlar var, Amerika Birleik Devletlerinde yaynlanan; gazeteciler asndan, Trkiye, en tehlikeli lke ilan ediliyor diyorlar. inize geldii zaman Amerika'y yerden yere vuracaksnz, iinize yarad zaman da, Amerika'da, yaynlanan bir rapordan istiane ederek, ondan yardm, fayda umarak, onu bir delil olarak ortaya koyacaksnz ve grnz kuvvetlendirmeye gayret edeceksiniz!.. Bunu anlamak mmkn deil. Sayn Doan, Trkiye adna utan duyuyorum baz olaylardan diyor. Evet, bu kendi dnceleridir, utan duyabilirler. Sayn Bakanm, sevgili arkadalarm; bizler de, Yce Mecliste oturan milletvekillerinin pek ou da, adna yemin ettikleri ve o uurda alacaklarm ifade ettikleri; lkenin btnl, ulusun birlii ve devletin tekliini koruyacana dair burada ant itikleri halde, tamamen bunun .dnda hareket eden insanlardan utan duyuyoruz. (DYP sralarndan Bravo sesleri, alklar) MAHMUT KILIN (Adyaman) spatla Sayn Bakan, ispatla!.. LER BAKANI SMET SEZGN (Devamla) Bu krsye geleceksiniz, ok deerli bir arkadamzn, maalesef hunharca katlini vesile ittihaz ederek, burada, devleti blmeyi, lke btnln paralamay, ulusal birlii bozmay amalayan, bu menfur amalara uygun konuma yapacaksnz!.. Bnu anlamak mmkn deil. Daha sonra da Toplumun i dinamiini harekete geirdi diyeceksiniz. Toplumun i dinamiini harekete geirdi tmcesinden, sayn arkadamzn neyi ifade ettiini bilmiyorum. Daha aka ifade etseydi daha iyi anlalrd. Sevgili arkadalanm, toplumun, lke btnlne kar, devletin tekliine kar, ulusal birlie kar, devletin yceliine kar bugne kadar gsterdii birlikten ve oluturduu ulusal mutabakattan anlalyor ki, toplum, i dinamiini kulland zaman, devlet dmanlanna, lke dmanlanna kar mcadele eden gvenlik glerimizle bir ve beraber oluyor, destek oluyor. Kontrgerilladan bahsediliyor. Her zaman ifade ediyorum, kontrgerillay kim biliyorsa bunu kantlasn diyorum. MUSTAFA BA (Istanbul) Yzba olayn merak ediyoruz... LER BAKANI SMET SEZGN (Devamla) Eski bir sayn Babakann bu konudaki konumalarndan bahsettiler. ki yl babakanlk yapan bir kiinin babakanlndan sonra kontrgerilla var demesi durumunda, Babakanln zamannda neden bu kontrgerilla ile mcadele etmedin, onu kaldrmadn? diye sorarlar insana aziz arkadalarm. Konumac, lke, Krtlk-Trklk diye bir savaa gtrlmek isteniyor diyor. Sevgili milletvekili arkadalarm, bu insanlar bu topraklar zerinde, kaderde, tasada, kvanta, en az bin yldr bir ve blnmez lkler

etrafnda; rk, dil, din, mezhep fark gzetmeksizin kardee yaadlar, hl da yayorlar. Ama, burada Ben, Krt davasnn savunucusuyum diyen ortaya kacaksnz, ben unun savunucusuyum diye ortaya kacaksnz, sonra da buraya gelip, Sava hali var diyeceksiniz! Hi sava hali falan yok sevgili arkadalarm. Vatandalarmz, bu topraklar zerinde kardee yayorlar. Sava, baz insanlanq kafasnda var, sava, baz insanlarn iinde var; ama, o sava, hibir ekilde ve surette -vatandalarmzn arasna serptikleri nifak tohumlarna ramen yeerteme-yeceklerdir. Bundan hi kimsenin phesi olmasn deerli arkadalarm. Burada, Kuzey Irak operasyonundan sz edildi. Kuzey Irak'ta yaplan operasyon ve oradan gelen cenazelerin Alanya'da bir olayn meydana gelmesine sebep olmas, normal olarak etki-tepki olaydr; ama, biz, devlet olarak, Hkmet olarak, bylesine bir tepkiyi kanalize etmek ve onu, bulunduu yerde durdurmak, sndrmek iin gerekli her trl nlemi alrz. Biz, devlet olarak, lkeyi blmeyi amalayan, Trkiye Cumhuriyetinin kpekleri, pileri diye baran insanlar, onlar alklayanlar da korumak durumundayz sevgili arkadalarm. Edirne'den mak'a kadar, faili mehul cinayetlerin, devletten maa alan insanlar tarafndan yapld bu krsden iddia edildi. ORHAN DOAN (rnak) Dorudur. ddia ediyoruz, aktr... LER BAKANI SMET SEZGN (Devamla) Bu cinayetlerin pek ou, aranzda bulunan kimselerin bazlarnn yaknlar tarafndan ilenmitir. Bunu siz de biliyorsunuz. (DYP sralarndan alklar) Sevgili arkadalarm, Edirne'den mak'a kadar, faili mehul cinayetlerin, devletten maa alan kimseler tarafndan yapldn ispat etmediiniz takdirde, bu, sizi, hukuk dilinde bir baka trl nitelendirir; bunu bilmenizi rica ediyorum. SIRRI SAKIK (Mu) Parlamentoya hitap edin, Parlamentoya... LER BAKANI tSMET SEZGN (Devamla) Sevgili arkadalarm, gazetecilik hayat boyunca, lkenin btnl. devletin teklii, ulusun birlii iin; lkeye demokratik dzenin gelmesi, kklemesi ve bunun devletimize egemen olmas, vatandamzn yaam biimi haline dnmesi iin mcadele veren -bu uurda PKK ile bylesine mcadele veren- bir merhum arkadamzn lsn, burada bu ekilde istismar etmenin hibir anlam yoktur. (DYP sralarndan alklar) MUKADDER BAEMEZ (stanbul) Yzba olay doru mu Sayn Bakan? Kiralk katil tutan yzba olay doru mu, yanl m? BAKAN Oturun efendim... LER BAKANI SMET SEZGN (Devamla) Efendim, yzba olay, adalete tevdi edilmi bir olaydr. Adalete tevdi edilen olay zerinde benim burada konuma imknm yoktur. Yce Meclise sayglar sunuyorum Sayn Bakanm. (DYP ve SHP sralarndan alklar) BAKAN Teekkr ederiz. MAHMUT KILIN (Adyaman) Sayn Bakan, Sayn Bakan bizi ciddi bir biimde itham etmitir, bize satamtr, cevap hakk istiyorum. LER BAKANI SMET SEZGN (Aydn) Hi itham etmedim. BAKAN Oturun efendim. MAHMUT KILIN (Adyaman) Ciddi bir ekilde, bizi blclkle itham etmitir, zabtlar ap okuyabilirsiniz.

BAKAN Yerinize buyurun efendim. MAHMUT KILIN (Adyaman) Neden buyuraym Sayn Bakan? Bizi ciddi bir ekilde itham etmitir; tutanaklara bakn. Neden bu ithamla birlikte yaamamza sebep olsun? BAKAN Msaade edin... ORHAN DOAN (rnak) Sayn Bakan, ben o anlamda eyler sylemedim. Benim sylediklerim arptld; ben o anlamda eyler sylemedim. Ben farkl eyler syledim, Sayn Bakan farkl eyler syledi. Ben. o olayda, olay ileyen yzbann, olay ileyenlerin devletten maa aldm rendik dedim; zat lileri burada, dorudur dedi. Ben de soruyorum; nerede yzba? BAKAN Buyurun oturun. Sayn Doan, ses, yan taraftan yeteri kadar duyulmuyor, yle zannediyorum... ORHAN DOAN (rnak) Sayn Bakan... BAKAN Msaade eder misiniz?.. ... nk,' sayn bakanlar birbirlerine de soruyorlar, konumalarn oradan iyi duyulmadn ben de biliyorum; bu ses dzeni konusunda gereini yerine getireceiz. Ancak, benim de duyduum kadanyla, yalnz yzbayla ilgili deil, faili mehul cinayetlerle ilgili, devletten maa alanlar tarafndan... ORHAN DOAN (rnak) Birtakm insanlar dedim, genelleme yapmadm. BAKAN zin verir misiniz?.. Yani, yalnz yzbayla ilgili deil... ORHAN DOAN (Smak) birtakm insanlar dedim, btn insanlar demedim. BAKAN Btn insanlar deil efendim... Ben anladm syleyeyim, eer anladm yanlsa onu tekrar dzeltirsiniz. Birtakm faili mehul cinayetlerde, bir ksm, devletten memur olarak maa alan insanlar tarafndan yapld izlenimi vardr, phesi vardr dediniz. yle mi? Yani, yalnz yzbaya mahsus deil. ORHAN DOAN (rnak) Dorudur. BAKAN Ben duyduumu sylyorum. Sayn Bakan da Byle bir ey yok diyor. Siz bir ey ileri sryorsunuz. Sayn Bakan da Byle bir ey yok diyor. Bunu, uzun uzun daha ne kadar tartacaz?.. MAHMUT KILIN (Adyaman) Sayn Bakan, ayrca bize satama var. Bizi blclkle itham etmitir Sayn Bakan. Halkn Emek Partisi milletvekillerinin tmn blclkle itham etmitir. Bizlerin bununla yaamasna neden olamazsnz, cevap vermek istiyoruz. BAKAN Msaade eder misiniz efendim? Sayn Bakan Byle bir ey sylemedim diyor... MAHMUT KILIN (Adyaman) Syledi; tutanaklar ap bakn. BAKAN Ben de biliyorum ki, Halkn Emek Partisi milletvekilleri blc deildir. MAHMUT KILIN (Adyaman) Msaade edin de, bunu biz syleyelim Sayn Bakan. BAKAN Msaade edin efendim... Sylemedim diyor... O zaman, tutana inceleriz. Buyurun... Uur Mumcu'yu kim ya da kimler ldrd? Amalan neydi?.. Cinayetin soruturmas ne lde ciddi yrtlyor? Mumcu cinayetinin zerindeki esrar perdesi kaldrlabilecek ve katiller yakalanabilecekler mi?.. Trkiye Cumhuriyeti Devleti ve

ilgili kurulular, bu cinayeti aydnlatmaya gerekten kararl m? Uur Mumcu'nun ldrlmesinin zerinden bir yl geti. Ama bu sorular hl gndemde ve yant bekliyor.. Ankara Devlet Gvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Basavcs Nusret Demiral'n, soruturmann sonulanabilmesi iin istedii bir yllk sre dolmu bulunuyor. imdi Nusret Demiral ne yapacak? Uur Mumcu, 24 Ocak 1993 gn katledildi... Uur Mumcu, dncelerinden, siyasi inanlarndan ve gazetecilik grevini yaptndan dolay ldrld... Trkiye'de kurulu dzenle uzlamakszn aydn olmak, gazetecilik yapmak zordur. dl; hapisane, ikence ve lmdr. Uur Mumcu, bu dllerin herbirinden payna deni almtr. Uur Mumcu cinayeti ve cinayetin soruturulmas erevesinde pekok senaryolar kurgulanyor ve oyunlar oynanyor. Kimler ne tr amalarla, kimlere kar ne gibi oyunlar sahneliyor? rnein bir "sahte MT belgesi". Bir "Grg tan" olay yaand. Kimdi bu tank? Kim yollad bu kiiyi? Amac neydi? Gizli istihbarat rgtleri, Uur Mumcu'nun kim tarafndan ldrldn biliyorlar m Bandrol uygulamasna ilikin usul ve esaslar hakknda ynetmeliin 5. maddesinin ikinci fkras erevesinde bandrol taimasi zorunlu deildir. Bu Kitap bizzat benim tarafmdan www.CepSitesi.Net [ [ ..... Son .... By Igleoo ]] tarafndan ;

- www.MobilMp3.Net - www.ChatCep.Com

siteleri iin hazrlanmtr.. .E-Book ta kimseyi kendime rakip olarak grmem bizzat kendim orjinalinden tarayp ye e-book haline getirdim ltfen emee sayg gsterin. Gsterinki ben ve benim gibi insanlar sizlerden ald elektrikle daha iyi iler yapabilsin.. . Herkese sayglarm sunarm.. . Sizlerde almalarmn devamn istiyorsanz emee sayg duyunuz ve paylam gerek adreslerinden takip ediniz.... Not: Okurken gznze arpan yanllar olursa, bize neriniz varsa ya da elinizdeki kitaplar paylamak iin bizimle iletiime gein. Teekkrler. Ne Mutlu Bilgi iin, Bilgece yaayanlara. By-Igleoo - www.CepSitesi.Net