Alasehir JES CED

ZORLU JEOTERMAL ENERJ ELEKTRK RETM A..
Zorlu Plaza Avclar-stanbul Tel: 0 212 456 21 30 Faks: 0 212 422 00 99
45 MWe ALAEHR JEOTERMAL ENERJ SANTRAL PROJES

MANSA L ALAEHR LES ERENKY, OSMANYE VE ENEL KYLER MEVK
EVRESEL ETK DEERLENDRMES RAPORU

ED Raporu Nihai ED Raporu
ENVY Enerji ve evre Yatrmlar A.. etin Eme Bulvar 1314. Cadde No: 7 Aa veler 06450 ANKARA - TRKYE Tel: +90(312) 583-8800 (Pbx) Faks: +90(312) 472-6710 e-posta: envy@envy.com.tr www.envy.com.tr
ANKARA 2013
Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..
45 MWe Alaehir Jeotermal Enerji Santrali Projesi evresel Etki Deerlendirmesi Raporu
BALIK SAYFASI Proje Sahibinin Ad: Adresi: Telefon ve Faks Numaralar: Projenin Ad: Proje Bedeli: Proje iin Seilen Yerin Ak Adresi (li, lesi, Mevkii): Proje iin Seilen Yerin Koordinatlar, Zon:
No 1 2 3 4
ZORLU Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. Zorlu Plaza Avclar / STANBUL Telefon : +90 (212) 456 21 30 Faks : +90 (212) 422 00 99
45 MWe Alaehir Jeotermal Enerji Santrali Projesi 110 Milyon Amerikan Dolar (225 Milyon TL)
Manisa li Alaehir lesi Erenky, Osmaniye, eneli Kyleri Mevkii
LETME RUHSAT ALANI KOORDNATLARI Projeksiyon UTM 35 Datum ED50 X 623000 624000 630000 630000 Y 4245000 4252000 4250000 4242000 Projeksiyon Corafik WGS 84 Y 28,4070230682 28,4196948405 28,4880221741 28,4865477882 X 38,3430412463 38,4059698861 38,3870991783 38,3150251041
SANTRAL ALANI KOORDNATLARI No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Projeksiyon UTM 35 Datum ED50 X 625122,192 625106,068 625104,828 625036,746 624999,371 624979,858 624985,646 624972,911 624973,970 624951,639 624946,062 624943,422 624957,667 624964,864 624968,632 624914,694 624845,213 624804,829 624764,316 624747,273 624767,715 624808,109 624824,302 Y 4251352,871 4251297,863 4251268,905 4251163,168 4251099,054 4251051,203 4251000,414 4250980,632 4250922,046 4250877,374 4250859,531 4250772,106 4250751,695 4250730,883 4250685,741 4250761,711 4250923,126 4250980,642 4251097,645 4251156,831 4251208,160 4251275,173 4251350,292 Projeksiyon Corafik WGS 84 Y 28,4324284624 28,4322340886 28,4322147486 28,4314165113 28,4309772382 28,4307453570 28,4308025941 28,4306532897 28,4306550147 28,4303914366 28,4303244142 28,4302786814 28,4304381235 28,4305168188 28,4305519430 28,4299479228 28,4291811746 28,4287290607 28,4282859989 28,4281013772 28,4283445055 28,4288188396 28,4290175601 X 38,3999832838 38,3994899531 38,3992292303 38,3982861257 38,3977137222 38,3972853435 38,3968269518 38,3966505073 38,3961225318 38,3957231851 38,3955632111 38,3947759349 38,3945900472 38,3944015412 38,3939943141 38,3946862890 38,3961502447 38,3966740745 38,3977338545 38,3982694648 38,3987290585 38,3993271672 38,4000016899
i / xxi
45 MWe Alaehir Jeotermal Enerji Santrali Projesi evresel Etki Deerlendirmesi Raporu 624865,146 624884,918 624900,842 624922,983 624932,449 625033,028 625057,218 625088,126 625113,155 625125,730 625132,697 4251482,379 4251494,524 4251492,984 4251482,569 4251479,590 4251428,360 4251417,265 4251402,011 4251389,576 4251383,418 4251379,920 28,4295086080 28,4297371311 28,4299191657 28,4301708067 28,4302786541 28,4314210692 28,4316960450 28,4320471867 28,4323315359 28,4324744078 28,4325535501 38,4011860086 38,4012926666 38,4012765734 38,4011796392 38,4011514794 38,4006758733 38,4005725257 38,4004307739 38,4003152402 38,4002580043 38,4002255090
24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34
KUYU ALANLARI KOORDNATLARI No A-1.1 A-1.2 A-1.3 A-1.4 A-2.1 A-2.2 A-2.3 A-2.4 A-3.1 A-3.2 A-3.3 A-3.4 A-4.1 A-4.2 A-4.3 A-4.4 A-5.1 A-5.2 A-5.3 A-5.4 A-6.1 A-6.2 A-6.3 A-6.4 A-7.1 A-7.2 A-7.3 A-7.4 A-8.1 A-8.2 A-8.3 A-8.4 A-9.1 A-9.2 A-9.3 A-9.4 A-10.1 A-10.2 A-10.3 Projeksiyon UTM 35 Datum Ed 50 X 624844,861 624844,275 624894,621 624894,621 624897,178 624951,367 624949,619 624898,926 624256,241 624283,886 624346,493 624318,848 624383,083 624383,083 624434,366 624434,366 625262,072 625198,847 625226,362 625289,587 625424,848 625475,428 625474,416 625424,848 624120,077 624169,848 624169,848 624120,077 623997,642 624047,987 624047,987 623997,642 626220,092 626220,092 626269,969 626270,672 624507,212 624557,090 624557,090 ii / xxi Y 4250689,132 4250764,066 4250763,480 4250689,132 4251176,021 4251176,021 4251100,855 4251100,855 4251213,309 4251254,369 4251213,309 4251171,842 4250085,634 4250162,206 4250162,206 4250086,336 4250379,994 4250420,973 4250463,709 4250420,973 4251056,311 4251056,311 4250980,441 4250980,441 4251506,411 4251506,411 4251431,148 4251431,148 4250814,357 4250814,357 4250739,423 4250739,423 4250998,203 4251073,371 4251073,371 4250997,501 4250561,825 4250561,825 4250486,658 Projeksiyon Corafi WGS 84 Y 28,4291356402 28,4291422283 28,4297184780 28,4297052857 28,4298209609 28,4304413458 28,4304079882 28,4298276336 28,4224897918 28,4228135356 28,4235230447 28,4231992273 28,4237426820 28,4237562098 28,4243432435 28,4243298343 28,4338567648 28,4331402972 28,4334628689 28,4341790259 28,4358406223 28,4364196744 28,4363945668 28,4358271010 28,4209826036 28,4215524277 28,4215391461 28,4209693273 28,4194589036 28,4200352630 28,4200220566 28,4194457026 28,4449343224 28,4449478034 28,4455188112 28,4455132411 28,4252477971 28,4258187755 28,4258054750 X 38,3940421497 38,3947173374 38,3947050341 38,3940352024 38,3984214322 38,3984138620 38,3977369055 38,3977439871 38,3988466624 38,3992127530 38,3988341171 38,3984643662 38,3886692957 38,3893591723 38,3893520401 38,3886684928 38,3911986611 38,3915767115 38,3919578807 38,3915640060 38,3972690571 38,3972619617 38,3965785609 38,3965855142 38,4015062574 38,4014993472 38,4008212693 38,4008281794 38,3952882128 38,3952812311 38,3946061225 38,3946131040 38,3966336611 38,3973108721 38,3973038309 38,3966201918 38,3929422524 38,3929353079 38,3922580906
45 MWe Alaehir Jeotermal Enerji Santrali Projesi evresel Etki Deerlendirmesi Raporu 624507,212 624264,002 624264,012 624314,592 624314,592 628259,608 628308,783 628309,486 628258,906 627652,879 627703,225 627703,225 627652,879 626525,308 626575,888 626574,876 626525,308 626851,000 626776,000 626729,000 626770,000 626830,000 626847,000 627427,000 627443,000 627408,000 627372,000 627381,000 627408,000 626123,695 626173,466 626173,466 626123,695 628708,036 628757,913 628757,913 628708,036 627682,756 627732,634 627732,634 627682,756 628202,874 628252,878 628252,878 628202,874 4250486,658 4249597,315 4249672,342 4249672,342 4249597,315 4250472,753 4250472,050 4250398,288 4250398,288 4250314,866 4250315,452 4250239,933 4250239,933 4249930,000 4249928,989 4249856,154 4249856,154 4249393,000 4249468,000 4249486,000 4249553,000 4249509,000 4249474,000 4249365,000 4249360,000 4249282,000 4249309,000 4249355,000 4249345,000 4250249,642 4250249,642 4250174,379 4250174,379 4249223,889 4249223,889 4249148,721 4249148,721 4248937,756 4248937,756 4248862,588 4248862,588 4248941,454 4248941,454 4248866,651 4248866,651 28,4252345019 28,4222933833 28,4223067369 28,4228856943 28,4228724498 28,4681869959 28,4687497833 28,4687443807 28,4681653873 28,4612130042 28,4617894194 28,4617757210 28,4611994174 28,4482364708 28,4488152558 28,4487905837 28,4482232014 28,4518677897 28,4510228572 28,4504881395 28,4509694822 28,4516483183 28,4518365953 28,4584554745 28,4586377007 28,4582229922 28,4578158344 28,4579271643 28,4582343885 28,4436966349 28,4442663633 28,4442528751 28,4436831520 28,4730919526 28,4736628194 28,4736490789 28,4730782174 28,4613053277 28,4618761784 28,4618625490 28,4612917035 28,4672587680 28,4678310694 28,4678174507 28,4672451547 38,3922650350 38,3842863571 38,3849623091 38,3849552825 38,3842793293 38,3916095527 38,3915961709 38,3909315236 38,3909387777 38,3902739035 38,3902719914 38,3895916205 38,3895988066 38,3869667114 38,3869504425 38,3862943871 38,3863013988 38,3820825649 38,3827688964 38,3829377231 38,3835355419 38,3831306270 38,3828128897 38,3817484585 38,3817011331 38,3810033897 38,3812517669 38,3816649150 38,3815709776 38,3899031938 38,3898961749 38,3892181024 38,3892251211 38,3802937952 38,3802866196 38,3796094152 38,3796165907 38,3778628201 38,3778557022 38,3771784940 38,3771856117 38,3778217737 38,3778146087 38,3771406844 38,3771478493
A-10.4 A-11.1 A-11.2 A-11.3 A-11.4 -1.1 -1.2 -1.3 -1.4 -2.1 -2.2 -2.3 -2.4 -3.1 -3.2 -3.3 -3.4 -4.1 -4.2 -4.3 -4.4 -4.5 -4.6 -5.1 -5.2 -5.3 -5.4 -5.5 -5.6 -6.1 -6.2 -6.3 -6.4 -7.1 -7.2 -7.3 -7.4 -8.1 -8.2 -8.3 -8.4 -9.1 -9.2 -9.3 -9.4
Projenin ED Ynetmelii Kapsamndaki Yeri (Sektr, Alt Sektr):
Madde 24 (b): evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmeliine tabi olmayan veya Seme Eleme Kriterlerine tabi projelere kredi almak ve benzeri finansal nedenlerle proje sahibinin talebi zerine Bakanln uygun grd projeler Ek.I Madde 47 Jeotermal kaynan kartlmas ve jeotermal enerji kullanan tesisler (Is kapasitesi 25 MWe ve zeri).
iii / xxi
Raporu Hazrlayan Kuruluun Ad: Raporu Hazrlayan Kuruluun Adresi, Telefon ve Faks Numaralar:
ENVY Enerji ve evre Yatrmlar A.. etin Eme Bulvar 1314. Cadde No: 7 06450 veler / ANKARA Telefon : + 90 (312) 583 8800 (Pbx) Faks : + 90 (312) 472 6710
Raporu Hazrlayan Kuruluun Yeterlik Belgesi Nosu, Tarihi: Rapor Sunum Tarihi (Gn, Ay, Yl):
09 / 30.01.2013
Ekim 2013
iv / xxi
NDEKLER indekiler.................................................................................................................................................. v Ekler....................................................................................................................................................... xiii Tablolarn Listesi ................................................................................................................................... xiv ekillerin Listesi .................................................................................................................................... xvii Fotoraflarn Listesi ............................................................................................................................... xix Ksaltmalar .............................................................................................................................................. xx PROJENN TEKNK OLMAYAN BR ZET...................................................................................... xxiv I. PROJENN TANIMI VE AMACI .....................................................................................................1 I.1 I.2 Proje Konusu Faaliyetin Tanm, mr ve Hizmet Amalar ...............................................1 Pazar veya Hizmet Alanlar ve Bu Alan erisinde Ekonomik ve Sosyal Ynden nem ve Gereklilikleri..........................................................................................................................2 I.2.1 I.2.2 I.2.3 I.3 II. Trkiyenin Enerji Politikas .....................................................................................2 Projenin Ekonomik Ynden nemi .........................................................................5 Projenin Sosyal Ynden nemi ..............................................................................7
evresel Etki Deerlendirmesi.............................................................................................7
PROJE N SELEN YERN KONUMU .....................................................................................9 II.1 Projenin yeri (lgili Valilik veya Belediye tarafndan doruluu onanm olan proje yerinin, lejant ve plan notlarnn da yer ald onanl evre Dzeni Plan ve mar Planlar zerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullanm haritas zerinde gsterimi) ..................9 Proje kapsamndaki nitelerin konumu (Btn idari ve sosyal nitelerin, teknik altyap nitelerinin varsa dier nitelerin proje alan iindeki konumlarnn ve varsa memba ve mansabndaki dier projelerle birlikte vaziyet plan zerinde 1/25.000lik haritada gsterimi, bunlar iin belirlenen kapal ve ak alan byklkleri proje kapsamnda yer alan geici ve nihai depolama alanlarnn 1/2000, 1/5000 ve/veya 1/1000'lik onayl haritalar zerinde gsterimi), antiye yerleim plan, hafriyat dkm sahalar, (birbirleri ile olan mesafeleri de belirtilmesi) v.b. ...............................................................................13
II.2
III.
PROJENN EKONOMK VE SOSYAL BOYUTLARI ..................................................................27 III.1 Projenin Gereklemesi ile lgili Yatrm Program, Finans Kaynaklar, Bu Kaynaklarn Nereden Temin Edilecei,..................................................................................................27 III.2 Projenin Gereklemesi le lgili Akm emas veya Zamanlama Tablosu ....................27 III.3 Projenin Fayda-Maliyet Analizi...........................................................................................29 III.4 Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gereklemesine Bal Olarak, Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Tasarlanan Dier Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri .............................................................................................................29 III.5 Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gerekleebilmesi iin Zaruri Olan ve Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Planlanan Dier Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri .................................................................................................29
v / xxvii
III.6 Kamulatrma, Yeniden Yerleimin Nasl Yaplaca, Kamulatrma Kapsamnda Halk Bilgilendirme Yntemlerine likin Bilgi ..............................................................................31 III.7 Dier Hususlar ...................................................................................................................31 IV. Proje Kapsamnda Etkilenecek Alann Belirlenmesi ve Bu Alan indeki Mevcut evresel zelliklerin Aklanmas ............................................................................................................32 IV.1 Projeden Etkilenecek Alann Belirlenmesi (Etki Alannn Nasl ve Neye Gre Belirlendii Aklanacak ve Etki Alan Harita zerinde Gsterilecek) ..................................................32 IV.2 Etki Alan erisindeki Fiziksel ve Biyolojik evrenin zellikleri ve Doal Kaynaklarn Kullanm ............................................................................................................................34 IV.2.1 Meteorolojik ve klimsel zellikler .........................................................................34 IV.2.2 Jeolojik zellikler ..................................................................................................48 IV.2.2.1 Blgesel jeoloji, sahann jeolojisi ayr ayr ve ayrntl anlatlmas ve 1/25.000(varsa 1/5000 yada 1/1000) lekli genel jeoloji haritas, stratigrafik kolon kesitleri, fiziksel zellikleri ile jeolojik, jeomorfolojik hidrojeolojik zelliklerinin detayl alanmas, ....................................... 48 IV.2.2.2 Proje alan jeolojisi, inceleme alanna ait byk lekli (1/25.000 ya da varsa 1/100.000 lekli) jeoloji haritas ile proje kapsamndaki nitelerin kesitleri, harita lekleri ve lejantlar metindekine uygun olmal, yaplan bytme ya da kltmeler izgisel lekte gsterilmeli, jeolojik harita ve kesitlerin harita alma tekniine uygun olarak hazrlanmas jeolojik bilgilerin formata uygun olarak detaylandrlmas), ............................... 54 IV.2.2.3 Ktle hareketleri (Heyelan/Moloz Akmas), Duyarllk Analizi, Heyelan Risk Haritas, Heyelan Ya likisi ..................................................... 57 IV.2.2.4 Proje snrlar iindeki alan iin yama stabilitesi, yamalardaki kayma hareketlerini gsteren harita, kayma analizi (hafriyat at olmas durumunda da uygulanmaldr), ............................................................ 57 IV.2.2.5 Depremsellik ve doal afet potansiyeli, aktif/diri fay haritasnn zellikle proje alan ve mcavirini gsterecek ekilde uygun lekte (1/25.000 ya da varsa 1/100.000 lekli) gncelletirilmi bilgilerle detayl olarak hazrlanmas depremsellie ynelik kronolojik bilgiler, ......................... 58 IV.2.2.6 Varsa Projenin Jeoteknik Ett Raporu (Proje Kapsamndaki Tm nitelerin Detayl Jeoteknik Ettleri),.................................................... 73 IV.2.3 Hidrojeolojik zellikler (Yer alt su seviyeleri; halen mevcut her trl keson, derin, artezyen, vb. kuyu; emniyetli ekim deeri; suyun fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik zellikleri; yeralt suyunun mevcut ve planlanan kullanm, debileri,proje alanna mesafeleri).............................................................................................................74 IV.2.4 Jeotermal kaynan zellikleri (Jeotermal kaynan potansiyeli, seviyeleri; blgede bulunan dier jeotermal kaynakla/havzayla olan ilikisi, emniyetli ekim deeri), ..................................................................................................................77 IV.2.5 Blgede bulunan dier Jeotermal kaynaklar ve bunlardan yararlanlma durumlar (enerji, turizm, snma-stma, seraclk vb.), .........................................................78
vi / xxvii
IV.2.6 Hidrolojik zellikler (Yzeysel Su Kaynaklarndan Gl, Akarsu ve Dier Sulak Alanlarn Fiziksel, Kimyasal, Bakteriyolojik ve Ekolojik zellikleri, Bu Kapsamda Akarsularn Debisi ve Mevsimlik Deiimleri, Taknlar, Su Toplama Havzas Oligotrofik, Mezotrofik, trofik, Distrofik Olarak Snflandrlmas, Sedimantasyon, Drenaj, Tm Su Kaynaklarnn Ky Ekosistemleri) ...............................................78 IV.2.7 Yzeysel Su Kaynaklarnn Mevcut ve Planlanan Kullanm, Varsa Havza zellii (me, Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik retimi, Baraj, Gl, Glet, Su rnleri retiminde rn eidi ve retim Miktarlar), Proje Alannn me ve Kullanma Suyu Temin Edilen Kta i Yzeysel Su Havzasnda Kalp Kalmad, Sz Konusu Derenin Herhangi Bir me Suyu Kaynan Besleyip Beslemedii, Sz Konusu Dereden me Ve Kullanma Suyu Alnp Alnmad, ..............................80 IV.2.8 Toprak zellikleri ve Kullanm Durumu (Toprak yaps, arazi kullanm kabiliyeti, snflamas, tama kapasitesi, yama stabilizesi, kayganlk, erozyon, toprak ileri iin kullanm, doal bitki rts olarak kullanlan mera, ayr vb.) .......................84 IV.2.9 Tarm Alanlar (tarmsal alan varlnn olup, olmad, var ise tarmsal geliim proje alanlar, sulu ve kuru tarm arazilerinin bykl, rn desenleri ve bunlarn yllk retim miktarlar, rnlerin lke tarmndaki yeri ve ekonomik deeri) ...................................................................................................................95 IV.2.10 Orman Alanlar (Aa trleri ve miktarlar, kaplad alan byklkleri ve kapall, bunlarn mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanm amalar, 1/25.000 lekli Meere haritas) ......................................................................102 IV.2.11 Koruma Alanlar (Milli Parklar, Tabiat Parklar, Sulak Alanlar, Tabiat Antlar, Tabiat Koruma Alanlar, Yaban Hayat Koruma Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanlar, Biyosfer Rezervleri, Doal Sit ve Antlar, Tarihi, Kltrel Sitler, zel evre Koruma Blgeleri, zel evre Koruma Alanlar, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu kapsamndaki alanlar, Projenin korunan alanlara uzaklklarnn 1/100.000lik lekli haritada gsterilmesi) .........................................................106 IV.2.12 Flora ve Fauna (trler, endemik zellikle lokal endemik bitki trleri, alanda doal olarak yaayan hayvan trleri, ulusal ve uluslararas mevzuatla koruma altna alnan trler, nadir ve nesli tehlikeye dm trler ve bunlarn alandaki bulunu yerleri, blgedeki dalmlar, endemizm durumlar, bolluk miktarlar, av hayvanlarnn adlar, poplasyonlar ve bunlar iin alnan Merkez Av Komisyonu Kararlar) Her bir trn kim tarafndan ve ne zaman, hangi yntemle (literatr gzlem vs.) tespit edildii, Collins Bird Guide, Trkiyenin nemli Ku Alanlar Kitab, Trkiyenin nemli Doa Alanlar Kitab, IUCN, Bern Szlemesi, MAK Kararlar, CITES gibi uluslararas anlamalara gre durumu, trlerin projeden ne ekilde etkilenecei, proje alanndaki vejetasyon tiplerinin bir harita zerinde gsterilmesi. Projeden ve almalardan etkilenecek canllar iin alnmas gereken koruma nlemleri (inaat ve iletme aamasnda). Arazide yaplacak flora almalarnn vejetasyon dneminde gerekletirilmesi ve bu dnemin belirtilmesi, flora iin Trkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBVES) kullanlarak kontrol yaplmas, (flora ve fauna elemanlarnn tespiti alanlarnda uzman iki ayr biyolog tarafndan arazi almalar yaplarak belirlenmeli, literatr almalar ile dorulanmal) ......................................................................................................115
vii / xxvii
IV.2.13 Madenler ve Fosil Yakt Kaynaklar (Rezerv miktarlar, mevcut ve planlanan iletilme durumlar, yllk retimleri ve bunun lke veya yerel kullanmlar iin nemi ve ekonomik deerleri) .............................................................................126 IV.2.14 Hayvanclk (Trleri, beslenme alanlar, yllk retim miktarlar, bu rnlerin lke ekonomisindeki yeri ve deeri) ...........................................................................131 IV.2.15 Peyzaj Deeri Yksek Yerler ve Rekreasyon Alanlar ........................................135 IV.2.16 Devletin Yetkili Organlarnn Hkm ve Tasarrufu Altnda Bulunan Araziler (Askeri Yasak Blgeler, kamu kurum ve kurulularna belirli amalarla tahsis edilmi alanlar, v.b.) ........................................................................................................135 IV.2.17 Proje Yeri ve Etki Alannn Mevcut Kirlilik Yk ..................................................136 IV.2.18 Dier zellikler ....................................................................................................137 IV.3 Sosyo-Ekonomik evrenin zellikleri ..............................................................................137 IV.3.1 Ekonomik zellikler (Yrenin ekonomik yapsn oluturan balca sektrler, yresel igcnn bu sektrlere dalm, sektrlerdeki mal ve hizmet retiminin yre ve lke ekonomisi iindeki yeri ve nemi, dier bilgiler) .............................137 IV.3.2 Nfus (Yredeki kentsel ve krsal nfus, nfus hareketleri; gler, nfus art oranlar, ortalama hane halk nfusu, dier bilgiler) ............................................141 IV.3.3 Gelir (Yredeki gelirin ikollarna dalm, ikollar itibariyle kii bana den maksimum, minimum ve ortalama gelir) .............................................................146 IV.3.4 sizlik (Yredeki isiz nfus ve faal nfusa oran) .............................................148 IV.3.5 Yredeki Sosyal Altyap Hizmetleri (Eitim, salk, kltr hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanlma durumu) ....................................................................148 IV.3.6 Kentsel ve Krsal Arazi Kullanmlar (Yerleme alanlarnn dalmlar, mevcut ve planlanan kullanm alanlar, bu kapsamda sanayi blgeleri, konutlar, turizm alanlar, v.b.) .......................................................................................................153 IV.3.7 Dier zellikler ....................................................................................................153 V. PROJENN BLM IVDE TANIMLANAN ALAN ZERNDEK ETKLER VE ALINACAK NLEMLER (**) .........................................................................................................................154 V.1 Arazinin Hazrlanmas, naat ve Tesis Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik evre zerine Etkileri ve Alnacak nlemler .............................................................................154 V.1.1 Arazinin Hazrlanmas in Yaplacak ler Kapsamnda Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yaplaca, Hafriyat Miktar, Hafriyat Srasnda Kullanlacak Malzemeler, Patlayc Maddeler, Varsa Patlatma le lgili Bilgiler Etkiler ve Alnacak nlemler, Hafriyat Art Toprak, Ta, Kum vb Maddelerin Nerelere Tanacaklar, Nerelerde Depolanacaklar veya Hangi Amalar iin Kullanlacaklar, Hafriyat Dkm Alanlarnn Koordinatlar, zellikleri ve 1/1000 lekli Plan Ve Kesit Grnleri ile Birlikte Hafriyat Malzemesi Dzenleme ve Restorasyon Plan, Alnacak Grler ve Geici Depolama Alannn zellikleri156 V.1.2 Arazinin Hazrlanmas Srasnda ve Ayrca nitelerin nasnda Kullanlacak Maddelerden Parlayc, Patlayc, Tehlikeli, Toksik e Kimyasal Olanlarn Tanlar, Depolanmalar ve Kullanmlar, Bu ler iin Kullanlacak Aletler ve Makineler .............................................................................................................158
viii / xxvii
V.1.3 Proje Kapsamndaki Ulam Altyaps Plan, Proje Alannn Karayollarna Uzaklklar, Karayoluna Balant Yollar, Ulam in Kullanlacak Mevcut Yollarn Zarar Grmemesi in Alnacak Tedbirler ile Trafik Gvenlii Asndan Alnacak nlemler, Ulatrma Altyapsnn nas ile lgili lemler, Yeni Yaplacak Yollarn zellikleri, Kullanlacak Malzemeler, Kimyasal Maddeler, Aralar, Makineler; Altyapnn nas Srasnda Krma tme, Tama, Depolama Gibi Toz Yayc Mekanik lemler, Ara Yk, Cinsi Ve Says, Artn Hesaplanmas, Haritas (Bu Kapsamda Alnacak Grler, zinler) ................................................................159 V.1.4 Jeotermal kaynan kullanmna ilikin yaplacak sondaj srasnda fiziksel evre zerine olabilecek etkiler. Alacak kuyu says ve bunlarn ka tanesinin reenjeksiyon amal kullanlacana dair bilgiler. Sondaj donanmnn kuruluu, kuyu bana ulam salayacak yol ve kuyu evresindeki gerekli altyap oluturulurken yaplacak ilemlerin bu alandaki yzey morfolojisine, yerel bitki rtsne ve doal yaama olabilecek etkileri .....................................................160 V.1.5 Jeotermal Kuyunun Almas ve Dier nitelerin nas Srasnda Yeralt Suyuna Olmas Muhtemel Etkiler, Potansiyel Akiferler Geilirken Yeralt Sular ile Sondaj Akkanlarnn Karmas in Alnacak nlemler ...............................................163 V.1.6 Sondajda Kullanlacak amur Miktar, Kullanm Sonras Nasl Bertaraf Edilecei, Bu amurun Temizlenmesi ve Svdan Ayrtrlmas ile lgili Yaplacak lemler164 V.1.7 Jeotermal Akkann Tanmasnda Kullanlacak Boru Hattnn Kurulmas ile lgili lemler ve Yzeyde Yaratabilecei Etkiler .........................................................165 V.1.8 Proje Alannn Takn Etd, Takn nleme Ve Drenaj le lgili lemlerin Nerelerde Ve Nasl Yaplaca ............................................................................167 V.1.9 Zemin Emniyetinin Salanmas iin Yaplacak lemler .....................................169 V.1.10 naat Esnasnda Krma, tme, Ykama-Eleme, Tama ve Depolama Gibi Toz Yayc lemler, Kmlatif Deerler .....................................................................171 V.1.11 Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan in Gerekli Arazinin Temini Amacyla, Elden karlacak Tarm Alanlarnn Bykl, Bunlarn Arazi Kullanm Kabiliyetleri Ve Tarm rn Trleri, Tarm Arazilerinin Tarm D Amala Kullanm ile lgili Bilgiler, Mera Alanlar, Projenin 5403 Sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu, 4342 Sayl Mera Kanunu, 1380 Sayl Su rnleri Kanunu ve Dier Meri Mevzuata Uygun Kanunlar Kapsamnda Deerlendirilmesi176 V.1.12 Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan in Gerekli Arazinin Temini Amacyla Kesilecek Aalarn Tr ve Saylar, Mecere Tipi, Kapall, Kesilecek Aalarn Blgedeki Orman Ekosistemi zerine Etkileri, Gerekli zinler, Grler, Projenin ya da Bir Ksmnn Orman Alan Dnda Olmas Halinde Orman Alanlarna Mesafesi, Etkilerin Deerlendirilmesi, Alnacak Tedbirler ...................................183 V.1.13 Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Kadar Yaplacak lerde Kullanlacak Yaktlarn Trleri, zellikleri, Oluacak Emisyonlar ............184 V.1.14 Su Temini Sistemi Plan, Nereden Temin Edilecei, Suyun Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yerine Getirilecek lemler Sonucu Meydana Getirilecek Atk Sularn Cins ve Miktarlar, Bertaraf Yntemleri, Dearj Edilecei Ortamlar, Bir Kroki zerinde Atksu Hatlar ile Varsa Artma Tesisi Yerinin Gsterilmesi, Atksularn Biriktirilmesi Halinde Fosseptik Plannn Rapora Eklenmesi.................................................................................185
ix / xxvii
V.1.15 Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Meydana Gelecek Kat Atklarn Cins ve Miktarlar, Bu Atklarn Nerelere Tanacaklar veya Hangi Amalar in Kullanlacaklar ............................................................188 V.1.16 Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yaplacak ler Nedeni le Meydana Gelecek Vibrasyon, Grltnn Kaynaklar ve Seviyesi, Kmlatif Deerler ..............................................................................................191 V.1.17 Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yerine Getirilecek lerde alacak Personelin ve Bu Personele Bal Nfusun Konut ve Dier Teknik/Sosyal Altyap htiyalarnn Nerelerde ve Nasl Temin Edilecei .193 V.1.18 evre ve Salk, Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Srdrlecek lerden, nsan Sal ve evre iin Riskli ve Tehlikeli Olanlar, Salk Koruma Band Mesafesi ...........................................................................194 V.1.19 Proje Alannda, Peyzaj eleri Yaratmak veya Dier Amalarla Yaplacak Saha Dzenlemelerinin (Aalandrmalar ve/veya Yeil Alan Dzenlemeleri vb.) Ne Kadar Alanda, Nasl Yaplaca, Bunun iin Seilecek Bitki ve Aa Trleri .....195 V.1.20 Yeralt ve Yerstnde Bulunan Kltr ve Tabiat Varlklarna (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalntlara, Korunmas Gerekli Doal Deerlere) Olabilecek Etkilerin Belirlenmesi ...........................................................................................196 V.1.21 Dier zellikler ....................................................................................................196 V.2 Projenin letme Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik evre zerine Etkileri ve Alnacak nlemler ............................................................................................................197 V.2.1 Proje Kapsamndaki Tm nitelerin zellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi nitelerde Gerekletirilecei, Kapasiteleri, nitelerde retilecek Enerji retim Miktarlar, (Santraln alma Sreleri) ...............................................................197 V.2.2 Faaliyet nitelerinde retim Srasnda Kullanlacak Tehlikeli, Toksik, Parlayc ve Patlayc Maddeler, Tanmlar ve Depolanmalar .............................................199 V.2.3 Jeotermal Akkann Tad Ar Metal ve Toksik Kimyasallar (Arsenik, Kurun, inko, Bor ile Birlikte nemli Miktarda Karbonat, Silika, Slfat, Klorr vb. ) ile Karbondioksit, Hidrojen Slfr gibi Gazlara Ynelik Alnacak Tedbirler, ............199 V.2.4 Faaliyet nitelerinde Kullanlacak Makinelerin, Aralarn, Aletlerin ve Tehizatn zellikleri ve Miktarlar ........................................................................................201 V.2.5 Faaliyet nitelerinde retilecek Mal ve/veya Hizmetler, Nihai ve Yan rnlerin retim Miktarlar, Nerelere, Ne Kadar ve Nasl Pazarlanacaklar, retilecek Hizmetlerin Nerelere, Nasl ve Ne Kadar Nfusa ve/veya Alana Sunulaca.....202 V.2.6 Jeotermal Kaynan Kullanm Sonras Deerlendirilmesi veya Bertaraf Edilme Sistemleri, Kaynan Devamlln Salamak in Yaplacak Reenjeksiyon, Alacak Reenjeksiyon Kuyu Says, Derinlii, Kapasitesi ..................................202 V.2.7 Jeotermal Kaynana Kullanm Sonucu, Kaynan retimi ve Tanmas Aamasnda Kullanlacak Boru Hattna Ait Koruyucu Kaplamann Korozyona Uramas Sonucunda Yeralt Suyuna Olmas Muhtemel Etkiler ........................202 V.2.8 Jeotermal Kaynan Kullanmna Bal Olarak Blgede Bulunan Dier Jeotermal Kaynaklara/Havzaya Olan Etkileri ve Alnacak Tedbirler) ..................................203 V.2.9 Jeotermal Kaynana Kullanm Sonucu Toprak Tabakasnda Olmas Muhtemel Etkiler, Gk veya Obruk vb. Olumas Risklerinin Deerlendirilmesi .............203
x / xxvii
V.2.10 Kuyu Temizlii ya da Kullanlmayan Kuyularn Tekrar retime Geirilmesi almalar Srasnda Jeotermal Akkann evreye Atlmas, Yeralt Sular ile Etkileimi Sonucunda Ortaya kabilecek Etkiler ve Alnacak nlemler ............203 V.2.11 Faaliyet nitelerinde Kullanlacak Kazan ve/veya Soutma Sularnn Ne Miktarlarda Kullanlacaklar, Bu Sularn Hangi lemlerden Sonra Hangi Alc Su Ortamlarna Nasl Verilecei ve Verilecek Sularn zellikleri .............................204 V.2.12 Orman Alanlarna Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Kar Alnacak Tedbirlerin Tanmlanmas .....................................................................................................205 V.2.13 Tarm Alanlarna Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Kar Alnacak Tedbirlerin Tanmlanmas, Jeotermal Akkann Kullanm Srasnda Olas Toprak Kirliliini nlemek in Alnacak Tedbirler .........................................................................205 V.2.14 Projenin letilmesi Srasnda alacak Personelin ve Bu Personele Bal Nfusun Konut ve Dier Sosyal/Teknik Altyap htiyalarnn Nerelerde, Nasl Temin Edilecei ...................................................................................................206 V.2.15 dari ve Sosyal nitelerde me Ve Kullanma Amal Sularn Kullanm Sonrasnda Oluacak Atk Sularn Artlmas in Uygulanacak Artma Tesisi Karakteristii Prosesinin Detaylandrlmas ve Artlan Atk Sularn Hangi Alc Ortamlara, Ne Miktarlarda, Nasl Verilecei........................................................207 V.2.16 dari ve Sosyal Tesislerden Oluacak Kat Atk Miktar ve zellikleri, Bu Atklarn Nerelere ve Nasl Tanacaklar veya Hangi Amalar in ve Ne ekilde Deerlendirilecei ...............................................................................................207 V.2.17 Projenin letilmesi Aamasndaki Faaliyetlerden nsan Sal ve evre Asndan Riskli ve Tehlikeli Olanlar ...................................................................209 V.2.18 Dier zellikler ....................................................................................................212 V.3 Projenin Sosyo-Ekonomik evre zerine Etkileri (***) ....................................................212 V.3.1 Proje ile Gereklemesi Beklenen Gelir Artlar; Yaratlacak stihdam mkanlar, Nfus Hareketleri, Gler, Eitim, Salk, Kltr, Dier Sosyal ve Teknik Altyap Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanlma Durumlarnda Deiiklikler vb. .....212 V.3.2 evresel Fayda-Maliyet Analizi ...........................................................................216 V.3.3 Projenin gereklemesine bal olarak sosyal etkilerin deerlendirilmesi. (Proje Alan ve Etki Alanndaki tarm, hayvanclk ve turizm faaliyetleri, projenin bunlara etkisi, jeotermal kaynan reenjeksiyon yaplabilmesi iin yaplacak scaklk dzenlemes srasnda aa kacak snn seralarda kullanlp kullanlmayaca, projenin blgedeki seraclk faaliyetlerine katks, projenin inas ve iletmesi aamasnda alacak insanlar ile yerel halk ilikileri, bunlarn insan yaam zerine etkileri ve Sosyo-Ekonomik Adan Sosyal Etki Analizi, jeotermal kaynan entegre kullanmna ilikin (termal turizm ya da seraclk faaliyetleri asndan) uygulamaya geirilecek sosyal sorumluluk projeleri) ........................218 VI. LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABLECEK VE SREN ETKLER VE BU ETKLERE KARI ALINACAK NLEMLER ............................................................................219 VI.1 Arazi Islah ve Reklamasyon almalar ........................................................................219 VI.2 Mevcut Su Kaynaklarna Etkiler .......................................................................................219 VI.3 Yeraltnda Olabilecek Sismik Etkiler ................................................................................220
xi / xxvii
VII.
PROJENN ALTERNATFLER .................................................................................................221
VIII. ZLEME PROGRAMI .................................................................................................................222 VIII.1 Faaliyetin naat iin nerilen zleme Program, Faaliyetin letmesi ve letme Sonras iin nerilen zleme Program ve Acil Mdahale Plan, evre Ynetim Ekibi .................222 VIII.2 ED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Teblii'nde "Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kurulularn Ykmllkleri" Bal Altnda Belirtilen Hususlarn Gerekletirilmesi ile lgili Program ..................................................................................234 IX. HALKIN KATILIMI .....................................................................................................................235 IX.1 Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yre Halknn Tantm .................................................235 IX.2 Halkn ED Srecine Katlm iin Kullanlan Yntemler .................................................235 IX.3 Halkn Projeye likin Endie, Gr/nerileri ve Konu ile lgili Deerlendirmeler ..........237 IX.4 Grlerine Bavurulan Proje ile lgili Taraflarn ve Gr/nerileri ve Konu le lgili Deerlendirmeler .............................................................................................................240 X. XI. SONULAR ...............................................................................................................................241 KAYNAKA ...............................................................................................................................245
xii / xxvii
EKLER Ek-1 Ek-2 Ek-3 Ek-4 Ek-5 Ek-6 Ek-7 Ek-8 Ek-9 Ek-10 Ek-11 Ek-12 Ek-13 Ek-14 ED Gerekli Deildir Belgesi ve ED Bavuru Dosyas Hazrlanabileceine Dair Yaz Lisans Tadil Bavurusu ve Bilgi Formu Resmi Yazlar Jeotermal Kaynak letme Ruhsat Kamulatrma Karar 1/25.000 lekli Toporafik Harita Meteoroloji Blteni Manisa-Alaehir Jeotermal Sahas Jeofizik Ett Raporu Zemin ve Temel Ett Raporu Su Analizi Raporu Akustik Rapor Malzeme Gvenlik Bilgi Formlar (MSDS) amur Analizi Raporu Tehlike Tanmlama ve Risk Deerlendirme Formu
xiii / xxvii
Tablolarn Listesi Tablo I.1: 2011-2012 Yl Trkiye Elektrik Enerjisi retiminin Dalm ....................................................3 Tablo I.2: 2011-2012 Yl Trkiye Elektrik Enerjisi retiminin Birincil Enerji Kaynaklarna Gre Geliimi3 Tablo I.3: Talep Tahmini (Yksek Talep) .................................................................................................4 Tablo I.4: IX. Kalknma Plan Hedefleri ....................................................................................................5 Tablo I.5: Trkiye Elektrik Enerjisi Kurulu G Ve retiminin retici Kurululara Dalm .....................5 Tablo II.1: Ruhsat Alanna Ait Koordinatlar ............................................................................................13 Tablo II.2: Santral Alanna Ait Koordinatlar ............................................................................................13 Tablo II.3: Kuyu Alan Koordinatlar.........................................................................................................14 Tablo II.4: Proje Sahasna En Yakn Yerleim Yerleri ............................................................................17 Tablo II.5: Proje Kapsamndaki Binalar ..................................................................................................19 Tablo III.1: Projenin Nakit Ak Tablosu ve Fayda Maliyet Analizi .........................................................30 Tablo IV.1: Salihli Meteoroloji stasyonu Genel Scaklk Deerleri ........................................................34 Tablo IV.2: Salihli stasyonu Ya Deerleri .........................................................................................36 Tablo IV.3: Salihli stasyonu Maksimum Kar Kalnl ............................................................................37 Tablo IV.4: Salihli stasyonu Nispi Nem Deerleri ..................................................................................38 Tablo IV.5: Salihli stasyonu Buharlama Deerleri ..............................................................................39 Tablo IV.6: Salihli stasyonu Sayl Gnler Verileri Tablosu ..................................................................39 Tablo IV.7: Ortalama ve Maksimum Rzgar Yn ve Hz Verileri ........................................................41 Tablo IV.8: Frtnal ve Kuvvetli Rzgarl Gn Saylar Verileri...............................................................41 Tablo IV.9: Ynlere Gre Rzgarlarn Esme Saylar Toplam ..............................................................42 Tablo IV.10: Ynlere Gre Rzgarn Mevsimlik Esme Saylar Toplamlar ...........................................43 Tablo IV.11: Ynlere Gre Ortalama Rzgar Hz ..................................................................................47 Tablo IV.12: AFADdan Alnan Proje Alan Civarnda Kaydedilmi Aletsel Depremler (M>4) 9 .............62 Tablo IV.13: nceleme Alanndaki Depremlerin Magnitd, Olu Says, Yineleme Periyotlar Tablosu ..............................................................................................................................71 Tablo IV.14: Piyadeler Belediyesi Yllk Deprem Risk Tablosu ..............................................................72 Tablo IV.15: YAS Numunesi Analiz Sonucu Tablosu .............................................................................76 Tablo IV.16: Manisa li Jeotermal Kaynaklar ve Kullanm Alanlar ........................................................78 Tablo IV.17: Akarsu Havzalarnn Brt Su Kuvveti Potansiyeli ..............................................................82 Tablo IV.18: letmedeki Sulama Tesisleri .............................................................................................83 Tablo IV.19: Manisa li Arazi Varl Dalm .........................................................................................84 Tablo IV.20: Byk Toprak Gruplarna Gre Arazi Kullanm Durumlar (ha) .........................................84 Tablo IV.21: Byk Toprak Gruplarna Gre Arazi Snflar ...................................................................90 Tablo IV.22: Manisa li Arazi Kullanma Kabiliyet Snflar ......................................................................94 Tablo IV.23: Manisa li Arazi Durumu .....................................................................................................95 Tablo IV.24: Manisa li Arazisinin lelere Gre Dalm .......................................................................96 Tablo IV.25: Manisa li Tarm Arazilerinin Sulama Durumu ...................................................................96 Tablo IV.26: Manisa li Tarm Arazisi Kullanm Durumu.........................................................................97 Tablo IV.27: Tarm Alanlarnn Kullanm Amalarna Gre Dalm (ha) ..............................................97 Tablo IV.28: Manisa li nemli Tarmsal rnleri ...................................................................................98 Tablo IV.29: Budaygiller rnleri ve retim Deerleri .........................................................................98 Tablo IV.30: Baklagiller rnleri ve retim Deerleri .............................................................................99 Tablo IV.31: Yem Bitkileri rnleri ve retim Deerleri .........................................................................99 Tablo IV.32: Endstriyel Bitki rnleri ve retim Deerleri....................................................................99 Tablo IV.33: Meyve Aalar ve retim Miktarlar ................................................................................100 Tablo IV.34: Meyve Aalar ve retim Miktarlar - zm ...................................................................101
xiv / xxvii
Tablo IV.35: Sebze retim Alanlar ve retim Miktarlar......................................................................101 Tablo IV.36: Manisa li Orman Yayl Alanlar .....................................................................................103 Tablo IV.37: Proje Unsurlarnn Arazi Nitelii Bakmnda Dalm ......................................................103 Tablo IV.38: Tabiat Koruma Alanlar ....................................................................................................106 Tablo IV.39: Proje Alan ve Yakn evresi Flora Durumu ....................................................................117 Tablo IV.40: Ulusal Tehlike Kategorileri ...............................................................................................122 Tablo IV.41: Proje Alan ve Yakn evresindeki Memeli Trleri...........................................................123 Tablo IV.42: Proje Alan ve Yakn evresindeki Ku Trleri ................................................................124 Tablo IV.43: Proje Alan ve Yakn evresindeki Srngen Trleri.......................................................125 Tablo IV.44: Proje Alan ve Yakn evresindeki ki Yaaml Trleri.....................................................125 Tablo IV.45: Manisadaki Maden ve Rezervler .....................................................................................126 Tablo IV.46: Manisa li Bykba Hayvan Varl ................................................................................131 Tablo IV.47: Manisa li ve leleri Hayvansal retimleri .......................................................................132 Tablo IV.48: Trlerine Gre Yumurta retimi (adet) ............................................................................132 Tablo IV.49: lelere Gre Yumurta retimi .........................................................................................133 Tablo IV.50: Manisa li Su rnleri retim Deerleri ...........................................................................133 Tablo IV.51: Karada Su rnleri Yetitiricilii retimi ..........................................................................133 Tablo IV.52: Krklan Hayvan Says, Kl,Yapa, Tiftik retimi ............................................................134 Tablo IV.53: lelere Gre Deri retimi ................................................................................................134 Tablo IV.54: lelere Gre Bal retimi, Balmumu retimi ....................................................................135 Tablo IV.55: Trkiye Geneli Kurumsal Olmayan Nfus (Bin) (+15 ya) ...............................................138 Tablo IV.56: stihdam Edilenlerin Yllar ve Cinsiyete Gre ktisadi Faaliyet Kollar (Dzey 2) (Bin kii, 15+ ya) ...........................................................................................................................141 Tablo IV.57: Manisa li le Merkezlerinde l/le ve Belde/Ky Birimlerinde Yaayan Nfusun Dalm ............................................................................................................................142 Tablo IV.58: Manisa le Nfusunun Cinsiyete Gre Dalm (Kii) ....................................................142 Tablo IV.59: Manisa li ve Alaehir lesi Nfuslar ..............................................................................143 Tablo IV.60: Manisa linin Yllara Gre Ald ve Verdii Gdeerleri ...............................................144 Tablo IV.61: Manisa line Ait Yllara Gre Net G Deerleri ve Net G Hz ...................................145 Tablo IV.62: Proje Etki Alan Yerleim yerleri toplam nfus ve hane saylar ......................................145 Tablo IV.63: Trkiye Geneli ve Alaehir lesine ait Ya Snfna Gre Nfus Dalm .....................146 Tablo IV.64: BS 2. Dzey (26 Blge) Kii Bana Gayrisafi Katma Deer, 2008...............................146 Tablo IV.65: Cari Fiyatlarla Blgesel Gayrisafi Katma Deer (ktisadi Faaliyet Kollarna Gre Temel Fiyatlarla) (Bin TL) ...........................................................................................................147 Tablo IV.66: Manisa-Afyon-Ktahya-Uak Blgesi 2012 gc Bilgileri .............................................148 Tablo IV.67: Manisa li Okul Durumu....................................................................................................149 Tablo IV.68: Bitirilen Eitim Dzeyi, Cinsiyet ve Ya Grubuna Gre Manisa Alaehir Nfusu (2012) ...............................................................................................................................150 Tablo IV.69: Hastane Poliklinik Saylar ve Yatak gal Oran..............................................................151 Tablo IV.70: Arazi Varl Dalm .......................................................................................................153 Tablo IV.71: Manisa li leleri tibaryla Arazi Varl Dalm.............................................................153 Tablo V.1: niteler ve naat Srasnda Oluacak Hafriyat Miktarlar ..................................................156 Tablo V.2: Yap Temelinin Projeye Esas Parametreleri .......................................................................170 Tablo V.3: Toz Emisyon Faktrleri .......................................................................................................171 Tablo V.4: Proje Alanlarnn Byk Toprak Gruplarna Gre Dalm ................................................177 Tablo V.5: Proje Alanlarnn Son Arazi Kullanmna Gre Dalm .....................................................177 Tablo V.6: Proje Alanlarnn Erozyon Derecesine Gre Dalm ........................................................178 Tablo V.7: Proje Alanlarnn Arazi Kullanm Kabiliyet Snfna Gre Dalm .....................................178
xv / xxvii
Tablo V.8: naat almalarnda Kullanlacak Makina ve Ekipmanlar ................................................184 Tablo V.9: Makinalarndan Kaynaklanan Gnlk Kirletici (CO, HC ve NOx) Emisyonlar ...............185 Tablo V.10: Tesiste Olumas Beklenen Gaz Emisyonuna Ait Yzdeler (%, Kuru gaz) ......................200 Tablo V.12: Soutma Suyunda Yer alan Parametrelerin Yaratt Sorunlar2.......................................204 Tablo V.13: Projenin Potansiyel Sosyal Etkiler ....................................................................................212 Tablo V.14: evresel Etki Matriksi .......................................................................................................217 Tablo VIII.1: Acil Durum Telefon Rehberi .............................................................................................234 Tablo X.1: Proje Kapsamndaki Binalar................................................................................................241
xvi / xxvii
ekillerin Listesi ekil I.1: 2012 Yl Trkiye Elektrik Enerjisi retiminin Dalm ..............................................................4 ekil I.2: Trkiye Jeotermal Alanlar ve Uygulama Haritas .....................................................................6 ekil II.1: Karayollar Haritas .................................................................................................................10 ekil II.2: Proje Sahasnn Yer Bulduru Haritas.....................................................................................11 ekil II.3: Proje Sahasnn Uydu Grnts ...........................................................................................12 ekil II.4: Proje Bileenlerinin Yerleim Yerlerine Mesafesi ...................................................................18 ekil II.5: Santral Sahas Vaziyet Plan ..................................................................................................20 ekil II.6: Tipik Jeotermal Kaynak Elektrik retimi Akm emas ..........................................................22 ekil II.7: Akm emas.......................................................................................................................24 ekil II.8: retim Ak emas ................................................................................................................26 ekil III.1: Projenin naat ncesi, naat ve letme Dnemine Ait Ak emas .............................28 ekil IV.1: Proje Etki Alan Haritas ........................................................................................................33 ekil IV.2: Salihli Meteoroloji stasyonu Scaklk Deerleri Grafii (1970-2012) ....................................35 ekil IV.3: Salihli stasyonu Ya Deerleri Grafii ...............................................................................36 ekil IV.4: Salihli stasyonu Maksimum Kar Kalnl Grafii .................................................................37 ekil IV.5: Salihli stasyonu Nispi Nem Deerleri Grafii .......................................................................38 ekil IV.6: Salihli stasyonu Buharlama Deerleri Grafii.....................................................................39 ekil IV.7: Salihli stasyonu Sayl Gnler Verileri Grafii ......................................................................40 ekil IV.8: Ortalama ve Maksimum Rzgar Hz Grafii ........................................................................41 ekil IV.9: Frtnal ve Kuvvetli Rzgarl Gnler Grafii ..........................................................................42 ekil IV.10: Esme Saylarna Gre Yllk Rzgar Diyagram ..................................................................43 ekil IV.11: Esme Saylarna Gre Mevsimlik Rzgar Diyagramlar ......................................................44 ekil IV.12: Esme Saylarna Gre Aylk Rzgar Diyagramlar ..............................................................46 ekil IV.13: Ynlere Gre Ortalama Rzgar Hz Diyagram .................................................................47 ekil IV.14: Alaehir Civar Genel Stratigrafik Kesit ...............................................................................52 ekil IV.15: Proje Alan Genel Krk stikametleri (B-D ve KB-GD) ........................................................55 ekil IV.16: alma Alannn Basitletirilmi Jeolojik Enine Kesiti ........................................................55 ekil IV.17: Proje Alan Genel Jeoloji Haritas .......................................................................................56 ekil IV.18: Manisa li Deprem Haritas ..................................................................................................59 ekil IV.19: Aktif Fay Haritas .................................................................................................................60 ekil IV.20: 01.01.1900 ile 01.03.2013 Tarihleri Arasnda Piyadeler Belediyesi Merkezli 100 km Yarapndaki Sismoteknik Blgede Olumu M>4 olan Depremlerin Dalm ................70 ekil IV.21: Deprem Says Magnitd likisi Grafii ..............................................................................72 ekil IV.22: YAS Numunesi Yerini Gsterir Uydu Resmi .......................................................................75 ekil IV.23: Proje Alannn Afar Barajna Gre Konumu .....................................................................79 ekil IV.24: Manisa li Arazi Durumu ......................................................................................................95 ekil IV.25: Proje Alanlarnn lendii Mecere Haritas .....................................................................105 ekil IV.26: Proje Alan ve Gen Koruma Alan .....................................................................................107 ekil IV.27: Faaliyet Alannn Grid Kareleme Sistemindeki Yeri ..........................................................116 ekil V.1: Projenin Ak emas .......................................................................................................155 ekil V.2: Kullanlan Karayoluna likin Trafik Hacim Haritas .............................................................159 ekil V.3: Islah Projesi Tip Enkesiti ......................................................................................................168 ekil V.4: Proje Alanlarnn Byk Toprak Gruplar Haritas zerinde Grnm ..............................179 ekil V.5: Proje Alanlarnn imdiki Arazi Kullanma Kabiliyeti Haritas zerinde Grnm ..............180 ekil V.6: Proje Alanlarnn Erozyon Derecesi Haritas zerinde Grnm ......................................181 ekil V.7: Proje Alanlarnn Arazi Kullanma Kabiliyeti Snf Haritas zerinde Grnm .................182
xvii / xxvii
ekil V.8: Arka Plan Grlt lm Noktalar ......................................................................................192 ekil VIII.1: Acil Mdahale Plan emas .............................................................................................228 ekil VIII.2: Acil Durum Hareket Ak Diyagram..................................................................................233 ekil IX.1: Yerel Gazetede Yaymlanan Halkn Katlm Toplants lan ..............................................236 ekil IX.2: Ulusal Gazetede Yaymlanan Halkn Katlm Toplants lan ............................................237
xviii / xxvii
Fotoraflarn Listesi Fotoraf II.1: Proje Sahas - Piyadeler Yolu ...........................................................................................16 Fotoraf II.2: Proje Sahas ve evre Tesisler Genel Grnm............................................................17 Fotoraf V.1: Sondaj Alan Uzaktan Grnm ...................................................................................161 Fotoraf V.2: Kurulu Bir Sondaj Kulesi .................................................................................................162 Fotoraf V.3: Sondaj lemi Tamamlanarak Kuyu Muhafazas Alnm Bir Sondaj Lokasyonu...........162 Fotoraf V.4: Alm ve Kullanma Hazr Olan Bir Sondaj amuru Havuzu .......................................164 Fotoraf V.5: rnek Bir Jeotermal Enerji Santrali Boru Hatt Grnm.............................................166 Fotoraf IX.1: Alaehir JES Projesi Halkn Bilgilendirilmesi Toplants-1 .............................................238 Fotoraf IX.2: Alaehir JES Projesi Halkn Bilgilendirilmesi Toplants-2 .............................................239 Fotoraf IX.3: Alaehir JES Projesi Halkn Bilgilendirilmesi Toplants-3 .............................................239 Fotoraf IX.4: Alaehir JES Projesi Halkn Bilgilendirilmesi Toplants-4 .............................................240
xix / xxvii
Ksaltmalar $ % + = g/L A. ABD ADNKS AMP Au B BH Bern bkz. BO CITES Dolar Yzde Dakika Toplam Eittir arpm Cent mikrogram/litre Anonim irketi Amerika Birleik Devletleri Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi Acil Mdahale Plan Altn Bat B = Taban genilii, H = Ykseklik Avrupa'nn Yaban Hayat ve Yaama Ortamlarn Koruma Szlemesi [Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats] Baknz Biyokimyasal Oksijen htiyac Nesli Tehlike Altnda Olan Yabani Hayvan ve Bitki Trlerinin D Ticaretine likin Szleme [Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora] santimetre Karbon monoksit Karbon dioksit Krom Kritik Derecede Tehlike Altnda Krom oksit Bakr evresel Etki Deerlendirmesi Dou Desibel (A) Veri eksik Dey Elektrik Sondaj Dakika Devlet Planlama Tekilat Doktor Devlet Su leri Genel Mdrl Elektrik leri Ett daresi Genel Mdrl Elektrik letim Hatt Elektromekanik Tehizat Bedeli Tehlike altnda Enerji Nakil Hatt ENVY Enerji ve evre Yatrmlar A.. Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu Elektrik retim Anonim irketi
cm CO CO2 Cr CR Cr2O3 Cu ED D dB(A) DD DES dk DPT Dr DS EE EH EMT EN ENH ENVY EPDK EA
xx / xxvii
EW EX FAO Fe Fe2O3 G GB GD GWh ha HC HES HKKD hm hPA Hz ISC IUCN HD JES K KA Kb KB Kcal Kcf KD Keu kg KHGM Kkb km km kob KO kV KVS kW kWh L LC LPG LR M m M..
Doada Nesli Tkenmi Nesli Tkenmi Birlemi Milletler Gda ve Tarm rgt [Food and Agriculture Organization of the United Nations] Demir Demir oksit Gney Gneybat Gneydou gigawatt saat Hektar Hidrokarbon Hidroelektrik Santrali Hava Kirlenmesi Katk Deeri Hektometrekp Hektopaskal Hertz Industrial Source Complex Model Uluslararas Doa Koruma Birlii [International Union for the Conservation of Nature and Natural Resources] letme Hakk Devri Jeotermal Elektrik Santrali Kuzey Anada Formasyonu Belkahve Formasyonu Kuzeybat Kilokalori erpain yesi Kuzeydou Uluyama ofiyoliti Kilogram Ky Hizmetleri Genel Mdrl Karada Bazalt Kilometre kKlometrekare Koloni Oluturan Birim Kimyasal Oksijen htiyac Kilo volt Ksa Vadeli Snr Kilowatt Kilowatt-saat Litre Tehdit sz konusu olabilir Svlatrlm Petrol Gaz Dk Risk Magnitd / Byklk Metre Milattan nce
xxi / xxvii
m/sn m2 m3 m/sn MAED Mag MAK MBAS MCM mg mg/L MGM MgO Mk mL mm Mn MSB MTA MW MWe MWm N NA NATO NCG NE No. NOx NT Nv C OG PM Prof Pt-Co Pzms Q Qal Qe Qtr Qym RDB RE RG sa SiO2
Metre/saniye Metrekare Metrekp Metrekp/saniye Enerji Talebinin Analizi iin Model [Model for Analysis of Energy Demand] Manyezit Merkez Av Komisyonu Methylene blue active substances Bin dairesel mil [thousand circular mils] Miligram Miligram/litre Meteoroloji Genel Mdrl Magnezyum oksit Munzur kireta Mililitre Milimetre Manganez Milli Savunma Bakanl Maden Tetkik ve Arama Megawatt Megawatt elektrik Megawatt mekanik Kuzey Uygulanamaz Kuzey Atlantik Pakt rgt [North Atlantic Treaty Organization] Kondense olmayan gazlar Deerlendirilmemi Numara Azot oksitler Tehdit altna girebilir Neojen Volkanit Derece Derece santigrat Orta Gerilim Partikl madde Profesr Platinyum-Kobalt Mikaistler Debi Alvyon Eski Alvyon Traverten Yama Molozu Krmz Veri Kitab [Red Data Book] Blgede tkenmi Resmi Gazete Saat Silika
xxii / xxvii
SKHKKY sn SO2 SSB SSW Ta Tak Tae T.C. TCDD TEA Tek TEP Tg Tga Tgs Tic. TKKK Tk TL TM Tmd Trd Tpd TS TK Tv US$ USD USEPA UTM UVS v.b. vd. VU WA WK WS Y YD YG YSK yy.
Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Saniye Kkrt Dioksit Silindirle Sktrlm Beton Gney-gneybat Alaehir Formasyonu Kayadibi yesi Evrenli yesi Trkiye Cumhuriyeti Trkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollar Trkiye Elektrik letim A.. Glandere Formasyonu Ton Edeeri Petrol Gediz Formasyonu Hamamdere yesi Salihli yesi Ticaret Trkiye'deki Kelebeklerin Krmz Kitab Kaletepe Formasyonu Trk Liras Trafo Merkezi Miyosen Detritik Dededa Formasyonu Pliyosen Detritik Tehdit Stats Trkiye statistik Kurumu Volkanitler Amerikan Dolar Amerika Birleik Devletleri Dolar Amerika Birleik Devletleri evre Koruma Kurumu Universal Transverse Mercator Uzun Vadeli Snr Ve bakalar, ve benzerleri ve dierleri Hassas Birim hacim arl Kumun birim hacim arl Siltin birim hacim arl Yap ilet Yap ilet devret Yksek gerilim Yer seviyesi konsantrasyon Yzyl
xxiii / xxvii
PROJENN TEKNK OLMAYAN BR ZET Manisa li Alaehir lesi Erenky, Osmaniye, eneli Kyleri Mevkiinde, Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. tarafndan Alaehir Jeotermal Enerji Santrali Projesi (45MWe) gerekletirilmesi planlanmaktadr. Sz konusu proje de 145.300 m (14,53 ha) alanda santral inaa edilmesi ve yer altnda bulunan jeotermal kaynan yeryzne karlmas ve geri baslmas iin toplamda 20 adet jeotermal kuyu almasn kapsamaktadr. Proje kapsamndaki 20 adet jeotermal sondaj kuyusu toplamda 79.558 m (7,96 ha) alan kaplayacak olup, 145.300 mlik santral alan ile birlikte proje kapsamnda toplamda 224.858 m (22,49 ha) alan kullanlacaktr. Bu rapora konu olan projeden nce ayn alanlarda 30 MWelik bir santral kurulmas ve bunun iin toplamda 14 kuyu almasn kapsayan bir proje Manisa Valilii Mlga evre ve Orman l Mdrlne sunularak 18.10.2010 tarih 8012 sayl yaz ile ED Gerekli Deildir Karar alnmtr. Ancak o tarihten itibaren yaplan sondajlarda, enerji potansiyelinin daha fazla olduu ortaya konmasyla birlikte projede kapasite artna karar verilerek bu rapora konu olan proje hayata geirilmek istenmitir. Daha nce izin alnm olan projenin kurulu gcnn 30 MWe olmas ve bu projede 15 MWelik kapasite art ile birlikte 45 MWelik bir projenin uygulanmasna karar verilmesi ile projenin ED sreci yeniden balatlmtr. Bu kapsamda, 15 MWelik kapasite art projesi 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren ED Ynetmeliinin Ek-II listesine girerek Proje Tantm Dosyas (PTD) hazrlanmas gereken bir proje olmakla birlikte, yatrmc firma tarafndan proje kapsamnda kredi kullanlacak olmas ve evresel etkilerinin daha detayl incelenmesi istei zerine T.C. evre ve ehircilik Bakanlna bavurulmu, Bakanln onay vermesi sonucunda, 45 MWelik Alaehir JES Projesi ED sreci iinde deerlendirilmitir. Kapasite art ile birlikte proje kapsamnda toplam 20 adet jeotermal kuyu almas planlanm olup kuyu lokasyonlar iin toplam 79.558 m alan kullanlacaktr. Proje kapsamnda kullanlacak olan 20 adet jeotermal kuyudan 10 tanesinin arazi dzenleme almalar hali hazrda bitirilmi, bu 10 kuyudan 9 tanesinde kuyu alm bulunmaktadr. Santral alan ise 145.300 m2lik alanda yaplmas ngrlmtr. Santral alan 27, 28, 30 ve 31 nolu parseller ile alann gney ucunda kalan tapulama d alann toplamndan olumakta olup, kullanlacak tm alanlar ile ilgili kamulatrma karar kmtr. Sz konusu alanlar ile ilgili 1/1000 lekli nazm imar ve 1/5000 lekli uygulama imar planlarna ilikin sre devam etmekte olup, tarm arazisi niteliindeki btn alanlarn tarm d kullanmna ilikin Manisa l Tarm, Gda ve Hayvanclk Mdrlne bavuru yaplmtr. Proje kapsamnda kullanlmas planlanan tm alanlar tarm arazisi niteliinde olup, sz konusu alanlarn tarm d kullanmlarna ilikin sre yatrmc firma Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A. tarafndan balatlmtr. Proje kapsamnda kuyulardan elde edilecek jeotermal akkan santrale getirilerek su ve buhar olarak ayrtrlacak, buhardan elektrik elde edilecek ve enerji retimi sonras kalan scak su yeraltna geri baslacaktr. Proje kapsamnda enerji retimine balanabilmesi amacyla ncelikli olarak jeotermal sondaj yaplmas ve kuyu almas gerekmektedir. Jeotermal sondaj ilemi gerekletirilirken, kuyu
xxiv / xxvii
emniyetinin salanabilmesi, sondaj ekipmanlarnn korunmas gibi amalarla sondaj svlar kullanlmakta olup, bu svlar kuyu bana sondaj amuru olarak kmaktadr. Sz konusu kacak amurun kuyu balarnda biriktirilmesi amacyla mud pit ad verilen ukur alacak ve bu ukurun yzeyi jeosentetik membran ile kaplanarak szdrmazlk salanacaktr. Sondaj amuru bu ukura verilecektir. Mud pit ve amur bileimi hakknda detayl bilgi Blm V.1de verilmitir. retim kuyusundan kan akkan, rezervuarn beslenmesi ve evreyi kirletmemesi amacyla yeraltna farkl bir kuyudan reenjekte edilecektir. retim kuyusundan 200C civarnda salanan akkan, 100C altnda reenjeksiyon kuyusu vastasyla yeraltna enjekte edilecektir. Jeotermal kaynan, dolaysyla da santralin verimini ve mrn belirleyen en nemli faktrler, santralde kullanlacak olan jeotermal akkann miktar, debisi, ss ve basncdr. Bu nedenle, santrali besleyen jeotermal kuyudaki rezervuar beslemek amacyla reenjeksiyon uygulamas yaplacaktr. Bylece rezervin azalmasndan kaynaklanan basn d ve s kayb nlenmi olacaktr. Jeotermal santral mrn belirleyen bir dier faktr de tesisteki ve jeotermal akkann tand borulardaki kalsit tabakas oluumudur. Jeotermal kaynaktan salanan yksek ak kaynak basncnn azalmasna neden olmakta, bu da buharn ve younlamayan gazlarn (CO2 gibi) daha fazla buharlamasna ve santral yzeyinde kalsit tabakasnn oluumuna neden olmaktadr. Kuyularda boru cidarlarnda kalkerleme oluumu, boru apnn daralmasna ve jeotermal aknn snrlanmasna yol aacandan bu kalkerlemenin giderilmesi gerekmektedir. Jeotermal akkann kuyulardan boru hatlarna iletilmesi aamasnda, sistemde oluabilecek Kalsit kabuklamasn nlemek iin kimyasal inhibitrler enjekte edilmekte ve stabil ak kontrol ve manel vanalar vastasyla salanmaktadr. Boru hatlar vastasyla toplanan jeotermal akkan belirli bir basn altnda ayrtrlmak zere ayrma istasyonuna iletilmekte ve elde edilen buhar trbinlerin evrilmesinde kullanlmakta ve geriye kalan basn ve scakln kaybetmi akkan (yaklak %80), reenjeksiyon pompalar ve boru sistemi vastasyla reenjeksiyon kuyularna baslmaktadr. Bylelikle, jeotermal akkan evreye zarar vermeden tekrar yeraltna iletilecek ve bylece jeotermal kaynan korunmas ve rezervin sreklilii salanm olacaktr. Alaehir jeotermal sahasnn yksek entalpili bir saha olmas dolaysyla santral tasarmnn ift kademeli buharlatrma (double-fla) teknolojisi ile yaplmas planlanmaktadr. Bu sistemde, ayrma istasyonuna getirilen jeotermal akkan ncelikle yksek basn buhar ayrcsnda buhar ve sv olarak ayrtrlr. Bu sv tekrar dk basnl buhar ayrtrcsna alnarak, dk basnl buhar svdan ayrtrlr. Elde edilen yksek basnl ve dk basnl buhar, enerji retmek iin buhar trbinine, geriye kalan akkan ise reenjeksiyon sistemine iletilir. Tesise jeotermal su yaklak 180C civarnda gelecek ve proses sonrasnda enerjisi alnan jeotermal su 100C nin altnda bir scaklkta reenjekte edilecektir. Soutma kulesindeki su scakl ise yaklak 32-33C civarnda olacaktr. Projenin evresel etkileri inaat, iletme ve iletme sonras dnem olarak ana periyotta Blm Vte detayl olarak incelenmitir. Ayrca jeotermal kuyu almas srecinde oluacak sondaj amuru ve alacak iilerden oluacak kat atklar ve atksu muhtemel evresel etkiler olarak ortaya kmaktadr. evresel etkilerin net bir ekilde ortaya konulabilmesi iin proje alanndaki mevcut durum Blm IVte incelenmi, ayrca mevcut durumun yan sra grlt ve su kalitesine ilikin alan temsil edecek noktalarda analiz yaplmtr.
xxv / xxvii
naat dnemine ilikin en nemli evresel etkiler, inaattan kaynakl toz, atksu, kat atklar, kaz fazlas malzeme ve grlt oluumudur. naat dnemi boyunca oluacak toz miktarnn ynetmeliklerde verilen snr deerlerin altnda olaca yaplan hesaplamalar ile ortaya konmutur. Atksu karakterizasyonunda ise inaat dneminde alacak iilerden kaynakl evsel nitelikli atksu oluumu projekte edilmi olup, bu suyun paket artma tesisi sonrasnda yine ynetmeliklerde verilen snr deerleri salayacak ekilde alc ortama dearj edilecei taahht altna alnmtr. Oluacak evsel nitelikli kat atklar Piyadeler Belediyesi tarafndan alnarak bertaraf edilecek, kaz fazlas malzeme ise yine Piyadeler Belediyesi tarafndan gsterilecek alana depolanarak bertaraf edilecektir. Bu hususlarda Piyadeler Belediyesi protokoller yaplmtr. Sondaj kuyularnn almas srasnda oluacak sondaj amurlarna ynelik nlemlerin alnabilmesi iin ncelikle evre ve ehircilik Bakanl tarafndan yetkilendirilmi bir laboratuvara sondaj amuru analizi yaptrlmtr. Bu analiz sonucunda ortaya kacak sondaj amurunun Tehlikesiz Atk niteliinde olduu belirlenmitir. Oluacak sondaj amurlar her bir kuyu bana alacak ve mud-pit denilen taban ve anlar szdrmaz amur havuzuna doldurulacak, belli bir sre beklenerek amurdaki suyun buharlamas sonrasndan yine st szdrmazlk salanp toprakla kapatlarak bertaraf salanacaktr. Kuyularda alacak iilerden oluacak kat atklar yine Piyadeler Belediyesi tarafndan alnacak olup, evsel nitelikli atksular ise szdrmaz fosseptikte biriktirildikten sonra yine Piyadeler Belediyesi tarafndan alnarak bertaraf edilecektir. letme aamasnda ise oluabilecek etkiler, yine alacak iilerden kaynakl oluacak evsel nitelikli atksular ve kat atklar, santralden kaynakl grlt, jeotermal akkan iinde doal olarak bulunan gazlar ve enerji retimi sonucunda kalan jeotermal akkandr. letme aamasnda oluacak evsel nitelikli kat atklar Ynetmelikler erevesinde biriktirilerek Piyadeler Belediyesi tarafndan alnarak bertaraf edilecektir. Oluacak evsel nitelikli atksular ise paket artma tesisinde artlarak yasal mevzuatn belirlemi olduu snr deerler erevesinde dearj edilecektir. Jeotermal akkan iinde doal olarak bulunan ve santralde enerji retimi sonrasnda ortaya kacak olan karbondioksit (CO2), azot (N2), metan (CH4) gibi gazlar olacaktr. Santralde elektrik retimi ncesinden jeotermal akkan iinde bulunan bu gazlar ayrtrcda, jeotermal akkandan ayrlarak atmosfere verilecektir. Yaplan hesaplamalarda tm gazlarn yasal mevzuat limit deerlerinin altnda olduu grlmtr. Proje kapsamnda enerji retimi sonucunda ssn kaybetmi olan jeotermal akkan en nemli evresel etkiyi oluturabilecek etmendir. Projede yeraltndan karlacak jeotermal akkann, enerji retimi sonrasnda tekrar yeraltna verilecek (reenjeksiyon) olmas sebebiyle bu en nemli evresel etki bertaraf edilmi olacaktr. Ayrca yeraltna geri basma sisteminde herhangi bir aksaklk durumunda, ortada kalacak jeotermal akkann geici sre muhafaza edilecei bir havuz yaplacak olup, bu sayede sistemde bir bozulma olmas durumunda dahi jeotermal akkan hibir alc ortama dearj edilmeyecektir. Dolaysyla projenin en nemli evresel etki unsuru, etkin bir ekilde bertaraf edilmi olacaktr. letmenin ekonomik mrn tamamlamas ve tesisin artk altrlmamasna karar verilmesi durumunda yaplm olan tm yaplar kaldrlacak, alan kullanmdan nceki haline geri getirilecektir. Ancak projenin 30 yllk iletme sresi boyunca tesiste yaplacak bakm, onarm almalar ve yenileme almalar ile gerekli izinler alnmak kaydyla iletme mr uzatlabilecektir. Ayrca
xxvi / xxvii
yeraltndan karlan jeotermal akkann, enerji retimi sonucunda tekrar yeraltna baslacak olmas sebebiyle, enerji kayna normalden ok daha uzun sre kullanlabilecektir. Sonu olarak proje kapsamnda yenilenebilir enerji kaynann kullanlarak enerji retilecek olmas, jeotermal enerjinin yenilenebilir enerji kaynaklar arasnda en az evresel etkiye sahip tr olmas ve bu proje kapsamnda ngrlen evresel etkilere karn yeterli nlemlerin alnacak olmas sebebiyle proje olumlu bir yatrm olarak ortaya kmaktadr. Proje kapsamnda kullanlacak doal ortama ilikin mevcut evresel durum Blm IVte, muhtemel evresel etkiler ve alnacak nlemler Blm Vte ve projenin dier zellikleri ilgili blmlerde incelenmitir. Proje kapsamnda mer-i mevzuat kapsamnda izinler alnacak, rapor ierisinde belirtilmi olan tm taahhtlere yatrmc firma olan Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A. tarafndan uyulacaktr.
xxvii / xxvii
I.
PROJENN TANIMI VE AMACI
(Proje konusu faaliyetin tanm, mr, hizmet amalar, projede kurulacak tesislere ait karakteristik verileri gsteren tablo, pazar veya hizmet alanlar ve bu alan ierisinde ekonomik ve sosyal ynden lke, blge ve/veya il leinde nem ve gereklilikleri, (Proje alan ve evresindeki su kaynaklarnn grnebilecei lekte renkli harita zerinde su kaynaklar yerleri ve proje alanna mesafeleri, Rapor hazrlanrken proje kapsamndaki tm ilemlerin DS tarafndan onaylanm olan Fizibilite Raporuna uygun olarak hareket edilmesi ve buna ilikin bilgi ve su kullanma anlamas hakknda bilgi) I.1 Proje Konusu Faaliyetin Tanm, mr ve Hizmet Amalar
Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. tarafndan Manisa li Alaehir lesi Erenky, Osmaniye, eneli Kyleri Mevkiinde 1/25.000 lekli topografik haritada zmir L20-b2 paftasnda tapunun 27, 28, 30 ve 31 No.lu parsellerinde toplam 39.975 mlik mlkiyeti ahslara ait tarm alannda jeotermal enerjiden elektrik enerjisinin retildii bir santral kurulmas planlanmtr. 30 MWe kurulu gce sahip olan proje, Manisa Valilii Mlga l evre ve Orman Mdrl tarafndan 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren ED Ynetmeliinin Ek-II listesi Madde 30 kapsamnda deerlendirilmi olup, 18.10.2010 tarih ve 8012 sayl yazs ile evresel Etki Deerlendirmesi (ED) Gerekli Deildir Karar ve ekinde 101 Karar Numaras ile ED Gerekli Deildir Belgesi verilmitir (bkz. Ek-1) Sz konusu ED Gerekli Deildir karar bulunan projede 30 MWelik bir santral ve 14 adet jeotermal kuyu almas iin Manisa Valilii Mlga evre ve Orman Mdrlnden izin alnmtr. 30 MWe kurulu gce sahip Alaehir-1 Jeotermal Enerji Santrali (JES) Projesi kapsamnda 7si retim, 6s reenjeksiyon ve 1 tanesi de kondense reenjeksiyon olmak zere 14 adet jeotermal kuyu yer almakta olup, sistemin balant noktas 154 kV Alaehir TM olarak ngrlmtr. ED Gerekli Deildir Karar verilen 30 MWe kurulu gcndeki jeotermal enerji retim tesisi ile ilgili olarak Zorlu Jeotermal Elektrik retimi A.. tarafndan kapasite artrmna karar verilmi olup, hali hazrda 30 MWelik retim lisans ve ED Gerekli Deildir Belgesi bulunan Alaehir-1 JES yatrm iin 45 MWelik lisans tadilat bavurusunda bulunulmutur (bkz. Ek-2). Dolaysyla proje kapsamnda 15 MWelik bir kapasite art sz konusu olup, bu durum ED Ynetmelii kapsamnda Ek-II listesinde deerlendirilmesi gereken projeler kapsamndadr. Ancak yatrmc firmann sz konusu proje kapsamnda kredi kullanmay planlamas ve evresel etkilerin daha detayl deerlendirilmesini istemesi dolaysyla, 15MWelik kapasite artn kapsayan toplam 45 MWelik bu projenin ED Ynetmelii Ek-I kapsamnda deerlendirilmesine ynelik bavuruda bulunulmutur. Sz konusu bavuruya istinaden evre ve ehircilik Bakanlnn 12.06.2013 tarih ve 9804 sayl yazs ile bavurunun onayland ve projenin ED Ynetmeliinin 24. Maddesi (b) bendi evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmeliine tabi olmayan veya Seme Eleme Kriterlerine tabi projelere kredi almak ve benzeri finansal nedenlerle proje sahibinin talebi zerine Bakanln uygun grd projeler iin uygulanacak prosedr Bakanlka belirlenir. hkm gereince projenin Ek-I listesi projeleri kapsamnda deerlendirilebilecei ve ED Raporu hazrlanarak bavuru yaplmasna dair gr bildirilmitir (bkz Ek-3). Sonu olarak proje kapsamnda bu ED Raporu hazrlanm olup, 45 MWe Alaehir JES Projesi bundan sonra Alaehir JES Projesi olarak anlacaktr.
1 / 245
Kapasite art ile birlikte proje kapsamnda toplam 20 adet jeotermal kuyu almas planlanm olup kuyu lokasyonlar iin toplam 79.558 m2 alan kullanlacaktr. Proje kapsamnda kullanlacak olan 20 adet jeotermal kuyudan 10 tanesinin arazi dzenleme almalar hali hazrda bitirilmi, bu 10 kuyudan 9 tanesinde kuyu alm bulunmaktadr. Santral alan ise 145.300 m2lik alanda yaplmas ngrlmtr. Santral alan 27, 28, 30 ve 31 nolu parseller ile alann gney ucunda kalan tapulama d alann toplamndan olumakta olup, kullanlacak tm alanlar ile ilgili kamulatrma karar kmtr. Sz konusu alanlar ile ilgili 1/1000 lekli nazm imar ve 1/5000 lekli uygulama imar planlarna ilikin sre devam etmekte olup, tarm arazisi niteliindeki btn alanlarn tarm d kullanmna ilikin Manisa l Tarm, Gda ve Hayvanclk Mdrlne bavuru yaplmtr. Alaehir JES Projesi kapsamnda 20 adet jeotermal kuyu sondaj yaplmas planlanan tesiste, jeotermal enerji kullanlarak 45 MWe elektrik retilmesi planlanmakta olup, retim miktar 300.000.000 kWh/yl, kapasite faktr %96 olarak ngrlmektedir (bkz. Ek-2). naat ncesi dnem 22 ay, inaat dnemi 38 ay olmak zere 60 ayda tamamlanmas planlanan projenin mr 30 yl olarak ngrlmektedir. Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. 5686 sayl Jeotermal Kaynaklar ve Doal Mineralli Sular Kanunu kapsamnda 193 numaral Jeotermal Kaynak letme Ruhsatna sahiptir. Santral sahas ve kuyular 5000 hektarlk bu ruhsat alan ierisinde yer almaktadr (bkz. Ek-4). Jeotermal enerjide retim teknolojisi, yer ssnn akkanlar ve sondajlar aracl ile yzeye kartlmasndan sonra, bu enerjinin elektrik enerjisine dntrlmesi, s enerjisi eklinde dorudan kullanm, endstri ve turizm alannda eitli yntemlerle kullanlmas eklinde olmaktadr. Proje alan 14.08.2009 tarih ve 1175 sayl makam oluru ile onaylanan 1/100.000 lekli Manisa-Ktahya-zmir Planlama Blgesi evre Dzeni Plan ierisinde kalmaktadr. Ancak bu plan ile ilgili olarak yrtmeyi durdurma karar verilmitir. Trkiyede ve Ege Blgesi'nde gelimeye bal olarak yeni enerji kaynaklarnn gelitirilmesi ve deerlendirilmesi ihtiyac artmaktadr. Dolaysyla, enerji ihtiyacnn kesintisiz, kaliteli, gvenilir ve ekonomik olarak evreyi en az etkileyecek ekilde karlanabilmesi bir zorunluluk olarak ortaya kmaktadr. Bu nedenle, srdrlebilir gelimenin salanabilmesi amacyla temiz ve evre dostu bir enerji kayna olan yenilenebilir enerji kaynaklarnn en yksek dzeyde deerlendirilerek gelitirilmesi byk nem arz etmektedir. I.2 I.2.1 Pazar veya Hizmet Alanlar ve Bu Alan erisinde Ekonomik ve Sosyal Ynden nem ve Gereklilikleri Trkiyenin Enerji Politikas
Trkiyenin enerji politikasnn temel hedefi, enerji ve tabii kaynaklar; verimli, etkin, gvenli ve evreye duyarl ekilde deerlendirerek, lkenin da bamlln azaltmak ve lke refahna en yksek katky salamaktr. Bu balamda Trkiyenin enerji politikasnn ana eleri; Enerji arznda da bamlln azaltlmas, Enerji arznda kaynak eitliliinin artrlmas, Yenilenebilir enerji kaynaklarnn kullanm ve gelitirilmesine ncelik verilmesi, Farkl teknolojilerin kullanm ve gelitirilmesi ve yerli retimin arttrlmas, evre zerindeki etkilerin her aamada gz nnde bulundurulmas,
2 / 245
Enerji alannda lkemizin blgesel ve kresel etkinliinin arttrlmas, Enerji verimliliinin arttrlmas, Maliyet zaman ve miktar ynnden enerjinin tketiciler iin eriilebilir olmas, Rekabeti piyasa uygulamalar iinde kamu ve zel kesim imknlarnn harekete geirilmesi olarak ifade edilebilir. lkemiz, kalknma hedeflerini gerekletirme, toplumsal refah artrma ve sanayi sektrn uluslararas alanda rekabet edebilecek bir dzeye karma abas iindedir. Bu durum, enerji talebinde uzun yllardr hzl bir art da beraberinde getirmektedir. nmzdeki yllarda da bu eilimin devam edecei hesaplanmaktadr. 2011 ylnda 114,48 milyon ton petrol edeerini (TEP) geen yllk enerji arz, bir nceki yla nazaran yaklak %4,8lik bir art gstermitir. 2015 ylnda 170 milyon TEP, 2020 ylnda ise 222 milyon TEP dzeyine ulaaca beklenmektedir.1 2011 ve 2012 yllarna ait elektrik enerjisi retiminin dalm ve birincil enerji kaynaklarna gre geliimi srasyla Tablo I.1 ve Tablo I.2de sunulmaktadr. Buna gre, toplam elektrik retiminin %43,6s doalgazdan, %28,4 kmrden, %24,2si hidrolik kaynaklardan, %2,8i jeotermal ve rzgrdan, %0,7si sv yaktlardan ve %0,3 yenilenebilir ve atklardan. Trkiye 2012 yl enerji retiminin birincil enerji kaynaklarna gre dalm ekil I.1de grafik halinde gsterilmitir.
Tablo I.1: 2011-2012 Yl Trkiye Elektrik Enerjisi retiminin Dalm 2011 Enerji Kaynaklar Elektrik retimi (GWh) 171.638,3 52.338,6 5.418,2 229.395,1 Toplam erisindeki Pay (%) 74,8 22,8 2,4 100 2012 Elektrik retimi (GWh) 174.871,7 57.865,0 6.760,1 239.496,8 Toplam erisindeki Pay (%) 73,0 24,2 2,8 100 Art (%)
Termik Hidrolik Jeotermal ve rzgr TOPLAM
1,9 10,6 24,8 4,4
Kaynak: Trkiye Elektrik letim A..(TEA) 2012 Yl Faaliyet Raporu
Tablo I.2: 2011-2012 Yl Trkiye Elektrik Enerjisi retiminin Birincil Enerji Kaynaklarna Gre Geliimi 2011 Enerji Kaynaklar Elektrik retimi (GWh) 66.217,9 903,6 104.047,6 469,2 52.338,6 5.418,2 229.395,1 Toplam erisindeki Pay (%) 28,9 0,4 45,4 0,2 22,8 2,4 100,0 2012 Elektrik retimi (GWh) 68.013,1 1.638,6 104.505,5 714,5 57.865,0 6.760,1 239.496,8 Toplam erisindeki Pay (%) 28,4 0,7 43,6 0,3 24,2 2,8 100,0 Art (%)
Kmr Sv yaktlar Doal Gaz Yenilenebilir ve Atk Hidrolik Jeotermal ve Rzgr TOPLAM
2,7 81,3 0,4 52,3 10,6 24,8 4,4
Kaynak: TEA 2012 Yl Faaliyet Raporu
Elektrik retim Anonim irketi (EA) 2012 Yl Sektr Raporu
3 / 245
ekil I.1: 2012 Yl Trkiye Elektrik Enerjisi retiminin Dalm
2010 - 2019 dnemini kapsayan retim Kapasite Projeksiyon almasnda Enerji Tabii Kaynaklar Bakanl tarafndan, 2008 yl sonunda yaanmaya balanan ekonomik krizin elektrik enerjisi talebine etkisi ve gerekleen tketim deerleri dikkate alnarak revize edilen talep serileri kullanlmtr. Talep serileri belirlenirken, 2010-2011 yllarnda her iki talep serisi iin de 2010 ylnn ilk 6 aynda gerekleen talep artlar dorultusunda revize edilen tketim tahminleri alnm, sonraki yllarda ise her iki talep serisi iin eskisi gibi yksek talep serisinde ortalama %7,5, dk talep serisinde ise %6,7 olarak Mays 2008 tarihinde Enerji Talebinin Analizi iin Model (MAED) kullanlarak hesaplanm olan yllk talep art yzdeleri aynen alnmtr. Ayrca bu dnem iin yk erisi karakteristiinin deimeyecei kabul ile puant yk serileri elde edilmitir. Enerji talep tahmini Tablo I.3te gsterilmitir. Alaehir JES Projesinin de bu ihtiyac ksmen karlayabilecek kaynak ve tesislerden biri olarak dnlmektedir.
Tablo I.3: Talep Tahmini (Yksek Talep) YIL 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Enerji Talebi (Yksek Talep) GWh 194.000 202.730 215.907 232.101 249.508 268.221 288.338 309.675 332.591 357.202 4,5 6,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,4 7,4 7,4 Art (%) Enerji Talebi (Dk Talep) GWh 194.000 202.730 213.880 228.210 243.500 259.815 277.222 295.519 315.023 335.815 4,5 5,5 6,7 6,7 6,7 6,7 6,6 6,6 6,6 Art (%)
Kaynak: Kalknma Plan (2007-2013), 01.07.2006 tarih ve 26215 sayl Resmi Gazete
4 / 245
I.2.2
Projenin Ekonomik Ynden nemi
2007-2013 dnemini kapsayan IX. Kalknma Plan dneminde; birincil enerji talebinde, ekonomik ve sosyal kalknmayla orantl olarak yllk ortalama %6,2 orannda art ngrlmektedir. Enerji tketimi iinde doal gazn 2005 ylnda %28 dzeyinde olan paynn %34e ykselmesi, petrol rnlerinin paynn ise %37den %31e gerilemesi beklenmektedir. Dier yandan, ayn plan dneminde elektrik talebinin, arlkla sanayi retim ve hizmetler sektrndeki gelimelere paralel olarak, ylda ortalama %8,1 orannda art gsterecei tahmin edilmektedir (bkz. Tablo I.4 ve Tablo I.5).
Tablo I.4: IX. Kalknma Plan Hedefleri Enerji Hedefleri Birincil Enerji Talebi (GWh) Elektrik Enerjisi Talebi (GWh) 2006 96.560 171.450 2013 147.400 295.500 2007-2013* 6,2 8,1
* Dnem iindeki gelimeleri gstermektedir. Kaynak: Kalknma Plan (2007-2013), 01.07.2006 tarih ve 26215 sayl Resmi Gazete
Tablo I.5: Trkiye Elektrik Enerjisi Kurulu G Ve retiminin retici Kurululara Dalm KURULULAR Elektrik retim Anonim irketi (EA) EA Bal Ortakl Otoprodktr Y+YD+S+HD Trkiye Toplam Kaynak: EA 2011 Yl Faaliyet Raporu KURULU G (MW) 20.280,40 3.870,00 3.018,70 25.742,00 52.911,10 RETM (GWh) 73.524,10 18.826,50 12.243,10 124.801,40 229.395,10
18 Mays 2009 tarihinde yaynlanan Elektrik Enerjisi Piyasas ve Arz Gvenlii Strateji Belgesine gre elektrik enerjisi retiminde yerli kaynaklarn paynn arttrlmas ncelikli hedef olarak belirlenmitir. Bu kapsamda, 2023 ylna kadar; elektrik retimi iin tm yerli linyit ve takmr ile teknik ve ekonomik olarak deerlendirilebilecek hidrolik potansiyelimizin tamamnn kullanlmas, rzgar kurulu gcnn 20,000 MWa, jeotermal kurulu gcnn 600 MWa ulatrlmas hedeflenmektedir.2 Alp-Himalaya da oluum kuanda yer alan Trkiye, gen tektonik dnemde kazanm olduu ok krkl yaps ve geirmi olduu volkanik faaliyetlerden dolay jeotermal kaynaklar ynnden zengin konumdadr. 1962 ylndan beri jeotermal enerji aratrma almalarn yrtmekte olan Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Mdrl verilerine gre, Yaklak 1000 civarnda doal k halinde scak su ve doal mineralli su kayna bulunmakta olup, lkemizin jeotermal s potansiyeli yaklak 31.500 MW termal olarak kabul edilmektedir. MTA Genel Mdrl tarafndan gerekletirilen almalar dorultusunda tespit edilen 190 adet jeotermal alan bulunmakta olup, doal klar hari, alan kuyularda 3.881 MWt s enerjisi elde edilmitir. Sz konusu alanlardan %79u Bat Anadoluda, %8,5i Orta Anadoluda, %7,5i Marmara Blgesinde, %4,5i Dou Anadoluda ve %0,5i dier blgelerde yer almaktadr (bkz. ekil I.2).
2
Elektrik retim Anonim irketi (EA) 2012 Yl Sektr Raporu
5 / 245
ekil I.2: Trkiye Jeotermal Alanlar ve Uygulama Haritas
6 / 245
MTA Genel Mdrlnce dokuzuncu 5 yllk (2007-2013) plan dneminde 3.0004.000 m derinlere kadar sondajl arama yapma planlanm olup, 2009 ylndan itibaren bu projeler uygulamaya konulmutur.3 Alaehir JES Projesinin gelitirilmesiyle toplam proje kurulu gc 45 MWe olacaktr ve bu proje Trkiye ekonomisine ve enerji talebinin yksek olduu Bat Anadoluda enerji pazarna katkda bulunacaktr. I.2.3 Projenin Sosyal Ynden nemi
Planlanan Alaehir JES Projesi, Manisa li Alaehir lesi Erenky, Osmaniye, eneli Kyleri Mevkiinde yer alacaktr. Manisa linin Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi (ADNKS)ne gre 2012 yl toplam nfus deeri 1.346.162 olup, bu nfusun krsal alanda ve ehirde yaayan nfus oranlar srasyla, %32,81 ve %67,19dir. Alaehir lesinde toplam nfus 2012 yl itibariyle 99.145 kii; srasyla Erenky, Osmaniye ve eneli kylerinin nfusu ise 178, 572, 468 kiidir. Projenin inaat aamasnda azami 300 kii, iletme aamasnda ise yaklak 40 kiinin altrlmas ngrlmtr. Bu personelin byk bir blmnn yakndaki yerleim yerlerinden karlanmas planlanmaktadr. Bu balamda, nerilen enerji santrali inaat ve iletme aamalarnda oluabilecek dorudan ve dolayl istihdam olanaklar ile dorudan ve dolayl harcamalarn, yre halknn gelir seviyesinde ve blgedeki endstriyel gelimenin desteklenmesi asndan yarar salayaca tahmin edilmektedir. Buna bal olarak, projenin nemi ekonomi zerindeki olumlu etkileri (dolayl i imknlar, v.b.) ve sosyal yaamn iyiletirilmesini kapsamaktadr. I.3 evresel Etki Deerlendirmesi
Bu rapor, ENVY Enerji ve evre Yatrmlar Anonim irketi (ENVY) tarafndan, yaplmas planlanan Alaehir JES Projesi ile ilgili olarak T.C. evre ve ehircilik Bakanlna (Bakanlk) sunulacak olan evresel Etki Deerlendirmesi (ED) Raporunun gereklerini yerine getirecek ekilde hazrlanmtr. Projeye ait ED Bavuru Dosyas, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren ED Ynetmelii Ek-III kapsamnda hazrlanm ve dosyann T.C. evre ve ehircilik Bakanl ED ve Planlama Genel Mdrl tarafndan uygun bulunmasnn ardndan, 25.07.2013 tarihinde Manisa li Alaehir lesine bal Alkan (Alhan) Kynde Halkn Katlm Toplants gerekletirilmitir. Halkn Katlm Toplantsn takiben Bakanlk tarafndan 29.07.2013 tarihinde projenin Kapsam ve zel Format Belirleme Toplants yaplmtr. Raporun kapsam, sz konusu toplant sonrasnda Bakanlk tarafndan verilmi olan zel formata gre dzenlenmitir (bkz. Ek-3). Bu ED Raporunun amac, nerilen projenin biyo-fiziksel ve sosyo-ekonomik evre zerindeki olas etkileri tanmlanmas ve deerlendirilmesidir. Bahsi geen alma, aadaki konular kapsamaktadr: Proje alannn ve alternatif proje sahalarnn tanmlanmas, nerilen enerji santralinin alternatiflerinin tanmlanmas,
www.mta.gov.tr
7 / 245
Projeden etkilenebilecek evrenin mevcut zelliklerinin belirlenmesi, Projenin evre zerine olabilecek etkilerinin tanmlanmas ve belirlenmesi, Olas evresel etkileri engellemek veya azaltmak iin uygulanacak kontrol yntemlerinin belirlenmesi, lgili ulusal standartlar amas muhtemel kalc etkiler iin alnacak nlemler hakknda nerilerin gelitirilmesi. Proje sahasnn mevcut evresel durumu hakkndaki bilgiler, ED grubu tarafndan yrtlen arazi almalar ve literatr aratrmalar neticesinde toplanan veriler kullanlarak ortaya konulmutur. Etki deerlendirmesi almalar ise santral ve evresinin mevcut zelliklerinin belirlenmesinden sonra gerekletirilmitir. Proje faaliyetlerinden etkilenebilecek alanlarn tespiti, n tasarm parametrelerine dayal almalarn nda yaplmtr.
8 / 245
II. II.1
PROJE N SELEN YERN KONUMU Projenin yeri (lgili Valilik veya Belediye tarafndan doruluu onanm olan proje yerinin, lejant ve plan notlarnn da yer ald onanl evre Dzeni Plan ve mar Planlar zerinde, bu planlar yoksa mevcut arazi kullanm haritas zerinde gsterimi)
Manisa li, Trkiyenin batsnda, Ege Blgesinde yer almaktadr. Corafi olarak 27 08 ve 29 05 dou boylamlar ile 38 04 ve 39 58 kuzey enlemleri arasnda yer alr. dari ynden, doudan Uak ve Ktahya, batdan zmir, kuzeyden Balkesir, gneyden Aydn, gneydoudan Denizli illeri ile evrilidir. lin yzlm 13.810 kmdir. le says, Merkez ile ile beraber 16, belediye says 74, ky says 779, ky alt yerleim birimi 493tr.4 Proje alan, Bat Anadolu Blgesi'nde, Manisa li Alaehir lesi Erenky, Osmaniye, eneli Kyleri Mevkii snrlar ierisinde kalmaktadr. 1/25.000 lekli topografik haritada zmir L20b2 paftasnda yer almaktadr. Proje kapsamnda 20 adet jeotermal kuyu iin toplam 79.558 m2 (7,96 ha) ve santral alan iin 145.300 m2 (14,53 ha) alan olmak zere proje toplamnda 224.858 m2 ( 22,49 ha) alan kullanlmas planlanmaktadr. Sz konusu alanlarn tamam Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..ne ait Jeotermal Kaynak letme Ruhsat alan iinde kalmaktadr. Sondaj kuyularnn alabilmesi, konteynr, sondaj kulesi, sondaj amuru havuzu ve dier birimlerin yerletirilebilmesi amacyla 3.650 - 3.750 mlik alana ihtiya duyulmaktadr. Dolaysyla 20 adet kuyu lokasyonu iin toplamda 79.558 mlik alan kullanlacaktr. Santral alan olan 145.300 mlik alan 27, 28, 30 ve 31 nolu parseller ile alann gney ucunda kalan tapulama d alann toplamndan olumakta olup, kullanlacak tm alanlar ile ilgili kamulatrma karar kmtr. Sz konusu alanlar ile ilgili 1/1000 lekli nazm imar ve 1/5000 lekli uygulama imar planlarna ilikin sre devam etmekte olup, tarm arazisi niteliindeki btn alanlarn tarm d kullanmna ilikin Manisa l Tarm, Gda ve Hayvanclk Mdrlne bavuru yaplmtr. Proje alan 14.08.2009 tarih ve 1175 sayl makam oluru ile onaylanan 1/100.000 lekli Manisa-Ktahya-zmir Planlama Blgesi evre Dzeni Plan ierisinde kalmaktadr. Ancak bu plan ile ilgili olarak yrtmeyi durdurma karar verilmitir. Santralin kurulaca alana ait imar planlar hazrlanarak l zel daresine teslim edilmi olup onay aamasndadr. Ayrca, santralin kurulaca tanmazlarn mlkiyetine ilikin i ve ilemler erevesinde Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu (EPDK) tarafndan kamulatrma karar verilmitir (bkz. Ek-5). Alana ulam, proje sahasnn gneyinde yer alan Eski zmir Yolundan ve batsnda yer alan Piyadeler Ky Yolundan salanmaktadr. Proje alannn kuzeyinde ise Denizli Salihli Karayolu bulunmaktadr. Proje sahasnn grld karayolu haritas ekil II.1de yer almaktadr. Santral sahasnn kuzey snrndan demiryolu gemektedir.
Manisa l evre Durum Raporu, 2011
9 / 245
PROJESAHASI
ekil II.1: Karayollar Haritas
Jeotermal kuyu almas iin belirlenmi olan toplam 20 adet lokasyon bulunmaktadr. Bu lokasyonlardan 10 tanesinde arazi hazrlk ilemleri tamamlanm ve 9 tanesinde kuyu ama ilemi bitirilmitir. Belirtilen 10 adet arazi hazrl bitirilen alanlar yre halkndan satn alma yoluyla projeye dahil edilerek ilem yaplan alanlardr. Kalan 10 adet sondaj lokasyonu iinde ayn yntemle, ncelikli olarak arazi sahipleriyle anlap satn alma yoluyla tedarikleri salanacaktr. Proje alannn yer bulduru haritas ekil II.2de, uydu grnts ise ekil II.3te gsterilmektedir.
10 / 245
ekil II.2: Proje Sahasnn Yer Bulduru Haritas
11 / 245
ekil II.3: Proje Sahasnn Uydu Grnts
12 / 245
II.2
Proje kapsamndaki nitelerin konumu (Btn idari ve sosyal nitelerin, teknik altyap nitelerinin varsa dier nitelerin proje alan iindeki konumlarnn ve varsa memba ve mansabndaki dier projelerle birlikte vaziyet plan zerinde 1/25.000lik haritada gsterimi, bunlar iin belirlenen kapal ve ak alan byklkleri proje kapsamnda yer alan geici ve nihai depolama alanlarnn 1/2000, 1/5000 ve/veya 1/1000'lik onayl haritalar zerinde gsterimi), antiye yerleim plan, hafriyat dkm sahalar, (birbirleri ile olan mesafeleri de belirtilmesi) v.b.
Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. tarafndan Manisa li Alaehir lesi Erenky, Osmaniye, eneli Ky Mevkiinde yaplmas planlanan proje kapsamnda kuyulardan elde edilecek jeotermal akkan santrale getirilerek su ve buhar olarak ayrtrlacak, buhardan elektrik elde edilecek ve enerji retimi sonras kalan scak su reenjeksiyon kuyular vastasyla yeraltna verilecektir. Proje kapsamnda 20 adet jeotermal kuyu kullanlmas planlanmaktadr. Jeotermal kuyu almas iin belirlenmi olan toplam 20 adet lokasyon bulunmaktadr. Bu lokasyonlardan 10 tanesinde arazi hazrlk ilemleri tamamlanm ve 9 tanesinde kuyu ama ilemi bitirilmitir. Belirtilen 10 adet arazi hazrl bitirilen alanlar yre halkndan satn alma yoluyla projeye dahil edilerek ilem yaplan alanlardr. Kalan 10 adet sondaj lokasyonu iinde ayn yntemle, ncelikli olarak arazi sahipleriyle anlap satn alma yoluyla tedarikleri salanacaktr. Proje alannn 1/25.000 lekli topografik harita zerindeki gsterimi ise Ek-6da sunulmakta olup, santral alanna gre belirlenmi olan yerleim yerlerinin uzaklklar ekil II.4te verilmitir. Ruhsat alanna ait koordinatlar Tablo II.1de, santral alanna ait koordinatlar Tablo II.2de ve kuyu lokasyonlarna ait koordinatlar Tablo II.3te yer almaktadr. Ayrca proje sahasna ait fotoraflar da Fotoraf II.1 ve Fotoraf II.2de sunulmaktadr.
Tablo II.1: Ruhsat Alanna Ait Koordinatlar No 1 2 3 4 Ruhsat Alan Ad Projeksiyon UTM 35 Datum ED50 X 623000 624000 630000 630000 Y 4245000 4252000 4250000 4242000 Projeksiyon Corafik WGS 84 Y 28,4070230682 28,4196948405 28,4880221741 28,4865477882 X 38,3430412463 38,4059698861 38,3870991783 38,3150251041
Tablo II.2: Santral Alanna Ait Koordinatlar No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Projeksiyon UTM 35 Datum ED50 X 625122,192 625106,068 625104,828 625036,746 624999,371 624979,858 624985,646 624972,911 624973,970 Y 4251352,871 4251297,863 4251268,905 4251163,168 4251099,054 4251051,203 4251000,414 4250980,632 4250922,046 Projeksiyon Corafik WGS 84 Y 28,4324284624 28,4322340886 28,4322147486 28,4314165113 28,4309772382 28,4307453570 28,4308025941 28,4306532897 28,4306550147 X 38,3999832838 38,3994899531 38,3992292303 38,3982861257 38,3977137222 38,3972853435 38,3968269518 38,3966505073 38,3961225318
13 / 245
No 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34
Projeksiyon UTM 35 Datum ED50 X 624951,639 624946,062 624943,422 624957,667 624964,864 624968,632 624914,694 624845,213 624804,829 624764,316 624747,273 624767,715 624808,109 624824,302 624865,146 624884,918 624900,842 624922,983 624932,449 625033,028 625057,218 625088,126 625113,155 625125,730 625132,697 Y 4250877,374 4250859,531 4250772,106 4250751,695 4250730,883 4250685,741 4250761,711 4250923,126 4250980,642 4251097,645 4251156,831 4251208,160 4251275,173 4251350,292 4251482,379 4251494,524 4251492,984 4251482,569 4251479,590 4251428,360 4251417,265 4251402,011 4251389,576 4251383,418 4251379,920
Projeksiyon Corafik WGS 84 Y 28,4303914366 28,4303244142 28,4302786814 28,4304381235 28,4305168188 28,4305519430 28,4299479228 28,4291811746 28,4287290607 28,4282859989 28,4281013772 28,4283445055 28,4288188396 28,4290175601 28,4295086080 28,4297371311 28,4299191657 28,4301708067 28,4302786541 28,4314210692 28,4316960450 28,4320471867 28,4323315359 28,4324744078 28,4325535501 X 38,3957231851 38,3955632111 38,3947759349 38,3945900472 38,3944015412 38,3939943141 38,3946862890 38,3961502447 38,3966740745 38,3977338545 38,3982694648 38,3987290585 38,3993271672 38,4000016899 38,4011860086 38,4012926666 38,4012765734 38,4011796392 38,4011514794 38,4006758733 38,4005725257 38,4004307739 38,4003152402 38,4002580043 38,4002255090
Tablo II.3: Kuyu Alan Koordinatlar Ad No A-1.1 ALKAN-1 A-1.2 A-1.3 A-1.4 A-2.1 ALKAN-2 A-2.2 A-2.3 A-2.4 A-3.1 ALKAN-3 A-3.2 A-3.3 A-3.4 A-4.1 ALKAN-4 A-4.2 A-4.3 A-4.4 ALKAN-5 A-5.1 Projeksiyon UTM 35 Datum Ed 50 X 624844,861 624844,275 624894,621 624894,621 624897,178 624951,367 624949,619 624898,926 624256,241 624283,886 624346,493 624318,848 624383,083 624383,083 624434,366 624434,366 625262,072 Y 4250689,132 4250764,066 4250763,480 4250689,132 4251176,021 4251176,021 4251100,855 4251100,855 4251213,309 4251254,369 4251213,309 4251171,842 4250085,634 4250162,206 4250162,206 4250086,336 4250379,994 Projeksiyon Corafi WGS 84 Y 28,4291356402 28,4291422283 28,4297184780 28,4297052857 28,4298209609 28,4304413458 28,4304079882 28,4298276336 28,4224897918 28,4228135356 28,4235230447 28,4231992273 28,4237426820 28,4237562098 28,4243432435 28,4243298343 28,4338567648 X 38,3940421497 38,3947173374 38,3947050341 38,3940352024 38,3984214322 38,3984138620 38,3977369055 38,3977439871 38,3988466624 38,3992127530 38,3988341171 38,3984643662 38,3886692957 38,3893591723 38,3893520401 38,3886684928 38,3911986611
14 / 245
Ad
No A-5.2 A-5.3 A-5.4 A-6.1 A-6.2 A-6.3 A-6.4 A-7.1 A-7.2 A-7.3 A-7.4 A-8.1 A-8.2 A-8.3 A-8.4 A-9.1 A-9.2 A-9.3 A-9.4 A-10.1 A-10.2 A-10.3 A-10.4 A-11.1 A-11.2 A-11.3 A-11.4 -1.1 -1.2 -1.3 -1.4 -2.1 -2.2 -2.3 -2.4 -3.1 -3.2 -3.3 -3.4 -4.1 -4.2 -4.3 -4.4 -4.5 -4.6
Projeksiyon UTM 35 Datum Ed 50 X 625198,847 625226,362 625289,587 625424,848 625475,428 625474,416 625424,848 624120,077 624169,848 624169,848 624120,077 623997,642 624047,987 624047,987 623997,642 626220,092 626220,092 626269,969 626270,672 624507,212 624557,090 624557,090 624507,212 624264,002 624264,012 624314,592 624314,592 628259,608 628308,783 628309,486 628258,906 627652,879 627703,225 627703,225 627652,879 626525,308 626575,888 626574,876 626525,308 626851,000 626776,000 626729,000 626770,000 626830,000 626847,000 Y 4250420,973 4250463,709 4250420,973 4251056,311 4251056,311 4250980,441 4250980,441 4251506,411 4251506,411 4251431,148 4251431,148 4250814,357 4250814,357 4250739,423 4250739,423 4250998,203 4251073,371 4251073,371 4250997,501 4250561,825 4250561,825 4250486,658 4250486,658 4249597,315 4249672,342 4249672,342 4249597,315 4250472,753 4250472,050 4250398,288 4250398,288 4250314,866 4250315,452 4250239,933 4250239,933 4249930,000 4249928,989 4249856,154 4249856,154 4249393,000 4249468,000 4249486,000 4249553,000 4249509,000 4249474,000
Projeksiyon Corafi WGS 84 Y 28,4331402972 28,4334628689 28,4341790259 28,4358406223 28,4364196744 28,4363945668 28,4358271010 28,4209826036 28,4215524277 28,4215391461 28,4209693273 28,4194589036 28,4200352630 28,4200220566 28,4194457026 28,4449343224 28,4449478034 28,4455188112 28,4455132411 28,4252477971 28,4258187755 28,4258054750 28,4252345019 28,4222933833 28,4223067369 28,4228856943 28,4228724498 28,4681869959 28,4687497833 28,4687443807 28,4681653873 28,4612130042 28,4617894194 28,4617757210 28,4611994174 28,4482364708 28,4488152558 28,4487905837 28,4482232014 28,4518677897 28,4510228572 28,4504881395 28,4509694822 28,4516483183 28,4518365953 X 38,3915767115 38,3919578807 38,3915640060 38,3972690571 38,3972619617 38,3965785609 38,3965855142 38,4015062574 38,4014993472 38,4008212693 38,4008281794 38,3952882128 38,3952812311 38,3946061225 38,3946131040 38,3966336611 38,3973108721 38,3973038309 38,3966201918 38,3929422524 38,3929353079 38,3922580906 38,3922650350 38,3842863571 38,3849623091 38,3849552825 38,3842793293 38,3916095527 38,3915961709 38,3909315236 38,3909387777 38,3902739035 38,3902719914 38,3895916205 38,3895988066 38,3869667114 38,3869504425 38,3862943871 38,3863013988 38,3820825649 38,3827688964 38,3829377231 38,3835355419 38,3831306270 38,3828128897
ALKAN-6
ALKAN-7
ALKAN-8
ALKAN-9
ALKAN-10
ALKAN-11
AHYAR-1
AHYAR-2
AHYAR-3
AHYAR-4
15 / 245
Ad
No -5.1 -5.2 -5.3 -5.4 -5.5 -5.6 -6.1 -6.2 -6.3 -6.4 -7.1 -7.2 -7.3 -7.4 -8.1 -8.2 -8.3 -8.4 -9.1 -9.2 -9.3 -9.4
Projeksiyon UTM 35 Datum Ed 50 X 627427,000 627443,000 627408,000 627372,000 627381,000 627408,000 626123,695 626173,466 626173,466 626123,695 628708,036 628757,913 628757,913 628708,036 627682,756 627732,634 627732,634 627682,756 628202,874 628252,878 628252,878 628202,874 Y 4249365,000 4249360,000 4249282,000 4249309,000 4249355,000 4249345,000 4250249,642 4250249,642 4250174,379 4250174,379 4249223,889 4249223,889 4249148,721 4249148,721 4248937,756 4248937,756 4248862,588 4248862,588 4248941,454 4248941,454 4248866,651 4248866,651
Projeksiyon Corafi WGS 84 Y 28,4584554745 28,4586377007 28,4582229922 28,4578158344 28,4579271643 28,4582343885 28,4436966349 28,4442663633 28,4442528751 28,4436831520 28,4730919526 28,4736628194 28,4736490789 28,4730782174 28,4613053277 28,4618761784 28,4618625490 28,4612917035 28,4672587680 28,4678310694 28,4678174507 28,4672451547 X 38,3817484585 38,3817011331 38,3810033897 38,3812517669 38,3816649150 38,3815709776 38,3899031938 38,3898961749 38,3892181024 38,3892251211 38,3802937952 38,3802866196 38,3796094152 38,3796165907 38,3778628201 38,3778557022 38,3771784940 38,3771856117 38,3778217737 38,3778146087 38,3771406844 38,3771478493
AHYAR-5
AHYAR-6
AHYAR-7
AHYAR-8
AHYAR-9
PYADELERYOLU
PROJESAHASI
Fotoraf II.1: Proje Sahas - Piyadeler Yolu
16 / 245
PROJESAHASI
Fotoraf II.2: Proje Sahas ve evre Tesisler Genel Grnm
Proje sahasnn snrlar ierisinde yer ald Alaehir lesi, Boz Dalarn kuzey eteklerinde kurulmu, Manisa linin gneydousundadr. Alaehir; batdan Salihli, gneyden Nazilli, Kuyucak ve Kiraz, doudan Sargl, Eme, kuzeyden Kula leleri ile evrilidir. Manisa l Merkezine karayolu ile 110 km ve Ege Denizine 145 km, demiryolu ile 170 km uzaklktadr. Proje alan Alaehir le Merkezinin gneybatsnda Alaehir le Merkezine yaklak 8 km, Manisa l Merkezine ise 90 km mesafededir. Santral sahasna en yakn yerleim yerleri santral sahasnn yaklak 175 m kuzeyinde yer alan Piyadeler Belediyesi, 890 m kuzeybatsnda yer alan alayan Mahallesi, 910 m gneybatsnda yer alan Alkan (Alhan) Mahallesi ile 935 m gneydousunda yer alan ahyar (Alba) Mahallesidir (bkz. Tablo II.4).
Tablo II.4: Proje Sahasna En Yakn Yerleim Yerleri Yerleim Piyadeler Belediyesi alayan Mahallesi Alkan (Alhan) Mahallesi ahyar (Alba) Mahallesi Mesafe (m) 175 890 910 935 Yn Kuzey Kuzeybat Gneybat Gneydou
17 / 245
ekil II.4: Proje Bileenlerinin Yerleim Yerlerine Mesafesi
18 / 245
Proje kapsamnda kullanlacak binalar, genel olarak enerji retiminin gerekletirilecei trbin binas, jeotermal akkann reenjeksiyon ncesi soutma ileminin gerekleecei soutma kulesi gibi binalar olup, sz konusu yaplarn santral alan iinde ki konumlarn gsterir vaziyet plan ekil II.5te verilmitir. Ayrca bu binalara ait yz lm deerleri Tablo II.5te verilmitir.
Tablo II.5: Proje Kapsamndaki Binalar nite Soutma Kulesi Trbin Binas Binary nite Ayrma stasyonu NCG sistemi Kondanser Acil Durum Akkan Havuzu TOPLAM Yaklak Alan 2 (m ) 2.000 750 1.125 2.700 150 375 5.200 12.300
19 / 245
ekil II.5: Santral Sahas Vaziyet Plan
20 / 245
Proje kapsamnda enerji retimine balanabilmesi amacyla ncelikli olarak jeotermal sondaj yaplmas ve kuyu almas gerekmektedir. Jeotermal sondaj ilemi gerekletirilirken, kuyu emniyetinin salanabilmesi, sondaj ekipmanlarnn korunmas gibi amalarla sondaj svlar kullanlmakta olup, bu svlar kuyu bana sondaj amuru olarak kmaktadr. Sz konusu kacak amurun kuyu balarnda biriktirilmesi amacyla mud pit ad verilen ukur alacak ve bu ukurun taban jeosentetik membran ile kaplanarak szdrmazlk salanacaktr. Sondaj amuru bu ukura verilecektir. Mud pit ve amur bileimi hakknda detayl bilgi Blm V.1de verilmitir. retim kuyusundan kan akkan, rezervuarn beslenmesi ve evreyi kirletmemesi amacyla yeraltna farkl bir kuyudan reenjekte edilecektir. retim kuyusundan 200C civarnda salanan akkan, 100C altnda reenjeksiyon kuyusu vastasyla yeraltna enjekte edilecektir. Jeotermal kaynan, dolaysyla da santralin verimini ve mrn belirleyen en nemli faktrler, santralde kullanlacak olan jeotermal akkann miktar, debisi, ss ve basncdr. Bu nedenle, santrali besleyen jeotermal kuyudaki rezervuar beslemek amacyla reenjeksiyon uygulamas yaplacaktr. Bylece rezervin azalmasndan kaynaklanan basn d ve s kayb nlenmi olacaktr. Jeotermal santral mrn belirleyen bir dier faktr de tesisteki ve jeotermal akkann tand borulardaki kalsit tabakas oluumudur. Jeotermal kaynaktan salanan yksek ak kaynak basncnn azalmasna neden olmakta, bu da buharn ve younlamayan gazlarn (CO2 gibi) daha fazla buharlamasna ve santral yzeyinde kalsit tabakasnn oluumuna neden olmaktadr. Kuyularda boru cidarlarnda kalkerleme oluumu, boru apnn daralmasna ve jeotermal aknn snrlanmasna yol aacandan bu kalkerlemenin giderilmesi gerekmektedir. Jeotermal akkann kuyulardan boru hatlarna iletilmesi aamasnda, sistemde oluabilecek Kalsit kabuklamasn nlemek iin kimyasal inhibitrler enjekte edilmekte ve stabil ak kontrol ve manel vanalar vastasyla salanmaktadr. Boru hatlar vastasyla toplanan jeotermal akkan belirli bir basn altnda ayrtrlmak zere ayrma istasyonuna iletilmekte ve elde edilen buhar trbinlerin evrilmesinde kullanlmakta ve geriye kalan basn ve scakln kaybetmi akkan (yaklak %80), reenjeksiyon pompalar ve boru sistemi vastasyla reenjeksiyon kuyularna baslmaktadr. Bylelikle, ierisinde yksek miktarda evreye zararl mineral barndran jeotermal akkan evreye zarar vermeden tekrar yeraltna iletilecek ve bylece jeotermal kaynan korunmas ve rezervin sreklilii salanm olacaktr. Reenjeksiyon prosesi devreye alnmadan tesis iletmeye gemeyecektir. Hem retim aamasnda hem de reenjeksiyon almalar srasnda tatl su akiferlerinin zarar grmemesine dikkat edilecektir. Reenjeksiyon veya santral ile ilgili herhangi bir problemle karlalmas sonucu santraln devre d kalmas ihtimaline kar ise santral sahasnda 1 adet szdrmaz depolama havuzu bulundurulacaktr. Havuz yaklak olarak 7.500 m depolama kapasitesine sahip, zeri ak, betonarme bir yap olacaktr. Bu havuz, sistem devreye girene kadar retim kuyularndan tanan jeotermal akkann depolanmasnda kullanlacak ve sistem tekrar devreye alndktan sonra herhangi bir alc ortama dearj edilmeden tekrar reenjeksiyon hatlarna verilecektir. Kuyudan alnan jeotermal akkan seperatrde buhar ve sv faz olarak ikiye ayrlacak olup, buhar faz trbine gnderilecek ve trbinin kanatlarn dndrerek bir jeneratr vastasyla elektrik retiminin salanacak ve sv fazn borularla tekrar reenjeksiyon kuyusuna dek iletilmesiyle sonlanacaktr. Tipik jeotermal kaynak elektrik retimi akm emas ekil II.6da verilmitir.
21 / 245
ekil II.6: Tipik Jeotermal Kaynak Elektrik retimi Akm emas
Alaehir jeotermal sahasnn yksek entalpili bir saha olmas dolaysyla santral tasarmnn ift kademeli buharlatrma (double-fla) teknolojisi ile yaplmas planlanmaktadr. Bu sistemde, ayrma istasyonuna getirilen jeotermal akkan ncelikle yksek basn buhar ayrcsnda buhar ve sv olarak ayrtrlr. Bu sv tekrar dk basnl buhar ayrtrcsna alnarak, dk basnl buhar svdan ayrtrlr. Elde edilen yksek basnl ve dk basnl buhar, enerji retmek iin buhar trbinine, geriye kalan akkan ise reenjeksiyon sistemine iletilir. Tesise jeotermal su yaklak 180C civarnda gelecek ve proses sonrasnda enerjisi alnan jeotermal su 100Cnin altnda bir scaklkta reenjekte edilecektir. Soutma kulesindeki su scakl ise yaklak 32-33C civarnda olacaktr. retim Sistemi Jeotermal retim kuyulardan gelen yaklak 2200 ton/saat miktardaki yksek basnca sahip iki faz halindeki akkan (Brine + buhar karm gaz) boru iletim hatlar yardmyla, stabil hale getirilerek santrale gnderilecektir. Santraln trbini ift kademeli (yksek ve dk basn kademeli) olduundan, kuyulardan retilen toplam akkan yksek ve dk ayrtrma basncna sahip silindirik tank eklindeki yksek basn ve dk basn ayrtrclarna gnderilecektir. Ayrtrma stasyonu ki fazl akkan ncelikle yksek basn ayrtrcsna girerek buhar ve sv elde edilecektir. Bu akkan dk basn ayrtrcsna alnarak tekrar ayrtrlacak ve dk basnl buhar edilecektir. Yksek ve dk basn ayrtrclarndan gelen buhar + gaz nce durultucudan (demister) geirilip enerji retmek iin ift kademeli buhar trbinine iletilecektir. Dier taraftan dk basn ayrcsndan kan akkann, enjeksiyon pompalar ile basnc ykseltilecek ve baka bir ileme maruz kalmadan, rezervuara enjeksiyon kuyular vastasyla geri baslacaktr. Buhar Trbini, Jeneratr Buhar trbinine gelen yksek ve dk basnl buhar + gaz; trbinin farkl kademelerden girerek trbin kanatlarnn dnmesini salar ve bu ekilde retilen kinetik enerjide jeneratrde elektrik enerjisine dntrlr. Her bir trbin girii kontrol vanalar ile donatlacaktr. Sistem dahilinde yer alan yalama ekipmanlar trbin ve jeneratr ekipmanlarnda bulunan rulmanlara uygun scaklklarda dk
22 / 245
basnl yalama yapacaktr. Ayrca, bu sistem hidrolik olarak kontrol edilen kontrol vanalarna yksek basnl yalamada salar. Trbin iinde retim srasnda oluacak su ayr bir tanka alnarak ayrtrlacaktr. Trbinin yksek basn sisteminden enerjisini kaybetmi ekilde ve yaklak 100Cde kan youmayan gazlar ve buhar egzoz kanal ile Binary nitelere aktarlr. Alak basn tarafnda ise buhar ve su karm da soutma ileminde kullanlmak zere kondansere gnderilecektir. Binary nite Trbinin yksek basn tarafndan kan buhar ve gaz karmndan ekstra enerji retebilmek iin kapal bir evrimde ikincil bir akkann kullanld binary sistemine iletilir. Buhar ve gazlar kalan enerjilerinin bu ikinci akkana aktarlarak buharlamas ve binary trbinleri evirmesi salanr. Bu ilem sonucunda Binary jeneratrden ekstra enerji retilir. Burada enerjisini kaybeden buhar ve youmayan gazlar sistemden uzaklatrlmak zere soutma kulesine iletilir. Kondanser Sistemi Trbinin alak basn tarafndan kan su, buhar ve gaz karm ise youturulmak zere direkt temasl, sprey jet tipi Kondansera gnderilir ve soutma kulesinden alnan su ile soutulur. Youan ksm devridaim suyu sistemi ile soutulmak zere soutma kulesine gnderilir. Gaz ksm ise youmayan gaz sistemi ile sistemden uzaklatrlr. Younlamayan Gaz Sistemi Kondenserden kan vakum (atmosferik basntan dk) basncna sahip youmayan gazlar atmosferik basntan yksek bir basnca getirilmek suretiyle iki aamal olarak santralden uzaklatrlr. lk aama intercondenser ve jet ejektrlerden meydana gelmektedir. Ejektrler yksek basnl buharn sahip olduu momentumu kullanarak herhangi bir enerji sarf etmeden gazlar interkondensere gnderirler. Ayrca, trbinden atk olarak alnan buharda youturulmak zere interkondensere gnderilir. Bu youma ilemi iin soutma suyu sistemin araclyla gelen souk sular kullanlr. nterkondenserden kan sular tekrar Kondensere gnderilir. kinci aama vakum pompas ve yedek aftercondenser sisteminden meydana gelir. Aftercondenser vakum pompas arzaland zaman devreye girecek ekilde tasarlanmtr. Bu aamada ilk aamadan kan ve ierdii su buharnn ounu interkondenserda brakan gaz vakum pompalar vastasyla atmosfere verilmesine yetecek kadar pozitif basn kazanarak, santralden uzaklatrlmak zere soutma suyu kulesine gnderilir. Soutma suyu sisteminden gelen soutma suyu NCG (kondense olmayan gazlar) sisteminden uzaklatrlacak gazn ierdii su buharn ayrtrmak iin su ayrma tankna gnderilir. Buradan kan gaz soutma kulesine gnderilirken ayrtrlan sv kondansere iletilir. Devirdaim Su Sistemi Bu sistem soutma suyu kulesinden kan sularn, trbinden kan buharn youturulmasndan ve dier santral iindeki soutma ilevlerinde kullanlmasndan meydana gelmektedir. Kondenserdan kan youturulmu su buhar ile elde edilen sular Hotwell pompalar vastasyla tekrar soutulmak ve santralde soutma suyu olarak kullanlmak zere soutma kulesine gnderilmektedir. Soutma Suyu Sistemi Devirdaim suyu sistemine ek olarak, santralde bulunan interkondenser, afterkondenser, kompresrler, vakum pompalar ve dier ekipmanlarda; enjeksiyon pompalar motorlarnda, jeneratr soutma sisteminde ve trbin yalamas yapan sistemde soutma ilevini gerekletirmek zere dizayn edilmi bir sistem olup, muhtelif souk su pompalar ve boru hatlarndan olumaktadr.
23 / 245
Soutma Kulesi Devirdaim suyu sistemi ile kondanserden kan youmu sular soutma kulesine iletilmektedir. Bu sular soutma kulesi hcrelerinde soutma kulesi fanlar tarafndan oluturulan hava akm ve kar ak prensibi ile soutularak soutma kulesi havuzunda depolanr ve buradan devirdaim suyu ve soutma suyu sistemleri ile santralde kullanlmak zere alnr. Ayrca soutma kulesinin devamlln ve soutma suyun kalitesini korumak amacyla soutma kulesi giriinde sistem mikrobiyolojik ve pH etkilerinden korunmak amac ile biosit, kostik soda, sodyum hipokloritin belirlenen dozajlarda kullanlmas ile kimyasal artmaya tabi tutulur. Ya/Su Seperatr Santral sahasnda oluacak atk sularn toplanarak, ierisinde bulunan ya ve benzeri atklardan arndrlmak zere ya/su ayrcsna iletilerek ve yan ayrca depolanmasn, suyun szdrmaz fosseptik ukura verilerek sistemden uzaklatrlmasn salar. Bu sistem olas kazalar, ya dkntleri vb durumlar iin dizayn edilecek bir ya tutma sistemidir. Projeye ait i akm emas ekil II.7de verilmitir.
Jeotermal Kuyu Almas Atk amur
Santral
Seperatr
Atk Scak Su (Reenjeksiyon)
Kondensr ( kondense olmayan gazlar CO2)
Trbin
Soutma Kulesi (s)
Jeneratr
Elektrik retimi
alt Sahas
Alaehir TM
ekil II.7: Akm emas
Proje kapsamnda retilen elektrik alt sahasnda toplandktan sonra yaplacak iletim hattyla 154 kV Alaehir Trafo Merkezine balanacak olup, TEAla balant szlemesi yapldktan sonra tekrar Manisa evre ve ehircilik l Mdrlne bavurulacak ve iletim hattyla ilgili olarak ED Ynetmelii asndan gerekli bavurular yaplacaktr.
24 / 245
Alaehir jeotermal enerjiden elektrik retim tesisine ait retim ak emas ekil II.8de verilmi olup, burada grlt oluturabilecek kaynaklar trbin, jeneratr, ejektr, vakum pompalardr. Tesiste kullanlan tm teknolojilerin seilmesinde insan ve evre sal asndan gereken azami tedbirler alnacak ve oluabilecek atklarn evreye zarar vermesini nlemek iin gerekli teknik ve idari tedbirler alnacaktr. Yangn vb. durumlara kar personel eitilecek ve yangn sndrme tertibatlar hazr bulundurulacaktr.
25 / 245
ekil II.8: retim Ak emas
26 / 245
III. III.1
PROJENN EKONOMK VE SOSYAL BOYUTLARI Projenin Gereklemesi ile lgili Yatrm Program, Finans Kaynaklar, Bu Kaynaklarn Nereden Temin Edilecei,
Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. tarafndan gerekletirilmesi planlanan Alaehir JES Projesinin yatrm bedeli, daha nce gerekletirilmi olan almalar sonucunda 110.000.000 $ olarak belirlenmitir. Sz konusu yatrm bedelinin %15lik ksmnn irket z kaynaklarndan, geriye kalan %85lik ksmnn ise yerli kredi kurulularndan karlanmas planlanmaktadr. III.2 Projenin Gereklemesi le lgili Akm emas veya Zamanlama Tablosu
Alaehir JES Projesi kapsamnda inaat ncesi hazrlk ve gerekli izinlerin alnmas, gerekli tasarm ilemlerinin tamamlanmas gibi ilemlerin 22 aylk bir srede, santral alan ve borulama ilemlerini de kapsayan inat ilemlerinin 38 aylk bir sre zarfnda olmak zere, iletme ncesi dnemin toplam 60 ayda bitirilmesi planlanmaktadr. 60 ayda tamamlanacak inaat ncesi hazrlk ve inaat ilemleri sonrasnda tesisin 30 yllk sre zarf boyunca enerji retmek amacyla almas ngrlmektedir. Bununla birlikte santralde ve dier yaplarda gerekletirilecek bakm ilemleri ve ruhsat sresi dolmasna yakn yatrmc tarafndan gerekli grlmesi halinde ruhsat sresi de uzatlarak projenin ekonomik mr uzatlabilecektir. Ancak mevcut durumda santralin 30 yllk periyot iinde enerji retimi yapmasna ilikin planlama yaplmtr. Proje kapsamnda gerekletirilmesi planlanan ilemlerin zamanlama tablosu ekil III.1de verilmitir.
27 / 245
LSANS ALMA
NAATA BALAMA
TESS TAMAMLANMA
ENERJ RETM
N ADI
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 30 Yl
ALAEHR JEOTERMAL PROJES NAAT NCES DNEM n Mhendislik Tasarm ED Sreci ve Dier zinler Sondaj Yapsal Tasarm Mekanik Tasarm Elektrik Tasarm I&C Tasarm Ak kan Toplama Sistemi ve Enjeksiyon Tasarm NAAT DNEM Tedarik Ak kan Toplama ve Enjeksiyon Sisteminin n aas Tesis n aat Mekanik Tesisatlarn Kurulumu Elektrik ve I&C Tesisatlarnn Kurulumu Ak kan Toplama Sisteminin Devreye Alnmas retim Santralinin Devreye Alnmas LETME DNEM
ekil III.1: Projenin naat ncesi, naat ve letme Dnemine Ait Ak emas
28 / 245
III.3
Projenin Fayda-Maliyet Analizi
Projenin yatrm giderleri, iletmeye geile birlikte, devlete denecek vergiler ve net kar elde edilecek tutarlar Tablo III.1de verilmitir.Bu tablodan grlecei zere projenin i verimlilik oran %18,4 olarak ortaya kmaktadr. Projede gerekletirilecek 110 Milyon $lk yatrm ile elde edilecek elektrik enerjisinin maddi getirisinin yan sra asl evresel anlamda ortaya koymu olduu faydas, lke snrlar ierisinde yenilenebilir enerji kaynann kullanlarak, lke enerji ann kapatlmasndaki faydas olarak ortaya kmaktadr. Projeden elde edilebilecek enerji ile yaklak 167.000 adet standart bir evin elektrik ihtiyacnn karlanabiliyor olmas, yenilebilinir enerji kayna kullanlarak yaklak 15.000 nfuslu bir yerleimin elektriinin salanmas demektir. Buda ayn byklkteki bir yerleimin elektrik ihtiyacnn ithal kaynak (doalgaz, kmr vb.) kullanan enerji santrali yerine daha yeil bir teknoloji ile karlanmasna kyasla evresel fayda maliyet analizinde verimliliin artmas anlamna gelmektedir. III.4 Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gereklemesine Bal Olarak, Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Tasarlanan Dier Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri
Proje kapsamnda olmayan ancak projenin gereklemesine bal olarak, proje sahibi veya dier yatrmclar tarafndan gerekletirilmesi tasarlanan dier ekonomik, sosyal ve altyap projeleri bulunmamaktadr. Ancak projenin inaat aamasnda 300 kii ve iletme aamasnda 40 kiinin altrlacak olmas, sz konusu i gc ihtiyacnn mmkn olduunca yerel halktan karlanacak olmas proje alan ve yakn evresinde istihdamn artmasna yol aacaktr. Bununla birlikte Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. tarafndan ahyar ve Alkan (Alhan) Kyleri ilkokullarnda eitli tadilat ve iyiletirme almalar da gerekletirilmitir. III.5 Proje Kapsamnda Olmayan Ancak Projenin Gerekleebilmesi iin Zaruri Olan ve Proje Sahibi veya Dier Yatrmclar Tarafndan Gerekletirilmesi Planlanan Dier Ekonomik, Sosyal ve Altyap Projeleri
Alaehir JES Projesi kapsamnda olmayan ancak projenin gerekleebilmesi iin zaruri olan ve proje sahibi veya dier yatrmclar tarafndan gerekletirilmesi planlanan herhangi bir ekonomik, sosyal ve altyap projesi bulunmamaktadr. Proje kapsamnda sadece jeotermal kuyularn almas ve sz konusu kuyulardan elde edilecek jeotermal akkandan santralde elektrik retilmesi olarak planlanmaktadr.
29 / 245
Tablo III.1: Projenin Nakit Ak Tablosu ve Fayda Maliyet Analizi
Nakit Ak Diyagram (Bin $) Gelir Sat KDV Mahsubu Toplam letme Gideri De i ken letme Gideri Sabit ltme Gideri Toplam Yatrm Maliyeti n aat Yatrm Maliyeti n aat Dnemi Faiz ve Kuyu Bakm Maliyeti Toplam Kredi ncesi Nakit Ak Kredi Bor z Sermaye Toplam irket Gelir Vergisi letme Sermayesi Dzenlemeleri Bor Ynetimine Uygun Nakit Ak Nakit Ak Faiz Anapara Toplam Akeler in Ayrlm Nakit Ake Ekleme Ake Brakma Net Nakit Ak Nakit Ak Diyagram (Bin $) Gelir Sat KDV Mahsubu Toplam letme Gideri De i ken letme Gideri Sabit ltme Gideri Toplam Yatrm Maliyeti n aat Yatrm Maliyeti n aat Dnemi Faiz ve Kuyu Bakm Maliyeti Toplam Kredi ncesi Nakit Ak Kredi Bor z Sermaye Toplam irket Gelir Vergisi letme Sermayesi Dzenlemeleri Bor Ynetimine Uygun Nakit Ak Nakit Ak Faiz Anapara Toplam Akeler in Ayrlm Nakit Ake Ekleme Ake Brakma Net Nakit Ak
2013 -
2014 -
2015 -
2016 31.500 5.670 37.170 (2.421) (1.023) (3.444) 33.726 (355) 33.371 (8.193) (14.432) (22.624) 10.747
2017 31.500 3.420 34.920 (2.421) (1.023) (3.444) 31.476 (2.918) 28.558
2018 31.500 31.500 (2.421) (1.023) (3.444) 28.056 (3.109) 24.946
2019 31.500 31.500 (2.421) (1.023) (3.444) 28.056 (3.288) 24.767
2020 31.500 31.500 (2.421) (1.023) (3.444) (2.500) (2.500) 25.556 (3.469) 22.086
2021 31.500 31.500 (2.421) (1.023) (3.444) 28.056 (3.642) 24.414
2022 31.500 31.500 (2.421) (1.023) (3.444) 28.056 (3.828) 24.228
2023 31.500 31.500 (2.421) (1.023) (3.444) 28.056 (4.016) 24.040
2024 31.500 31.500 (2.421) (1.023) (3.444) 28.056 (4.206) 23.849
2025 31.500 31.500 (2.421) (1.023) (3.444) (3.100) (3.100) 24.956 (4.347) 20.608 20.608
2026 31.500 31.500 (2.421) (1.023) (3.444) 28.056 (4.347) 23.708 23.708
2027 27.900 27.900 (2.385) (1.023) (3.408) 24.492 (3.635) 20.858 20.858
2028 27.895 27.895 (2.385) (1.023) (3.408) 24.487 (3.634) 20.853 0 0 20.853
(24.618) (49.236) (49.236) (2.740) (2.794) (4.713) (27.358) (52.030) (55.473) (27.358) (52.030) (55.473) 6.860 20.498 27.360 52.190 52.190 53.950 55.473 -
(7.146) (6.189) (5.295) (4.389) (3.527) (2.598) (1.657) (705) (13.202) (12.332) (12.492) (11.901) (12.813) (12.971) (13.128) (9.729) (20.348) (18.521) (17.787) (16.291) (16.340) (15.569) (14.786) (10.434) 8.210 6.425 6.980 5.796 8.074 8.659 9.254 13.415
2029 28.749 28.749 (2.393) (1.023) (3.417) 25.332 (4.618) 20.714 20.714
2030 28.867 28.867 (2.395) (1.023) (3.418) (2.500) (2.500) 22.949 (4.641) 18.308 18.308
2031 29.224 29.224 (2.398) (1.023) (3.422) 25.803 (4.712) 21.091 21.091
10.747 2032 30.051 30.051 (2.407) (1.023) (3.430) 26.621 (4.876) 21.745 21.745
8.210 2033 31.476 31.476 (2.421) (1.023) (3.444) 28.032 (5.158) 22.874 22.874
6.425 2034 31.430 31.430 (2.420) (1.023) (3.444) 27.986 (5.149) 22.838 22.838
6.980 2035 32.619 32.619 (2.432) (1.023) (3.456) (3.100) (3.100) 26.064 (5.384) 20.679 20.679
5.796 2036 32.485 32.485 (2.431) (1.023) (3.454) 29.031 (5.453) 23.578 23.578
8.074 2037 32.485 32.485 (2.431) (1.023) (3.454) 29.031 (5.453) 23.578 23.578
8.659 2038 32.485 32.485 (2.431) (1.023) (3.454) 29.031 (5.453) 23.578 23.578
9.254 2039 32.485 32.485 (2.431) (1.023) (3.454) 29.031 (5.453) 23.578 23.578
13.415 2040 32.485 32.485 (2.431) (1.023) (3.454) (2.500) (2.500) 26.531 (5.689) 20.842 20.842
20.608 2041 32.485 32.485 (2.431) (1.023) (3.454) 29.031 (5.689) 23.342 23.342
23.708 2042 32.485 32.485 (2.431) (1.023) (3.454) 29.031 (5.689) 23.342 23.342
20.858 2043 32.485 32.485 (2.431) (1.023) (3.454) 29.031 (5.689) 23.342 23.342
20.853 2044 32.485 32.485 (2.431) (1.023) (3.454) 29.031 (5.689) 23.342 23.342
20.714
18.308
21.091
21.745
22.874
22.838
20.679
23.578
23.578
23.578
23.578
20.842
23.342
23.342
23.342
23.342
30 / 245
III.6
Kamulatrma, Yeniden Yerleimin Nasl Yaplaca, Kamulatrma Kapsamnda Halk Bilgilendirme Yntemlerine likin Bilgi
Alaehir JES Projesi sahas yaklak 145.300 mlik mlkiyetin byk blm yatrmcya, kk bir ksm ahslara ait tarm alan zerinde yer almaktadr. Santralin kurulaca tanmazlarn mlkiyetine ilikin i ve ilemler erevesinde EPDK tarafndan kamulatrma karar verilmitir (bkz. Ek-5). Proje kapsamnda daha nce alnm olan ED Gerekli Deildir karar dolaysyla baz kuyular alm, baz kuyu alanlarnda arazi hazrlk ilemleri tamamlanmtr. Sz konusu alanlarda ilem yaplmadan nce, arazi sahipleri ile anlama yoluna gidilerek, ahslar tarafndan belirlenmi olan arazi cretleri zerinden satn alma yoluyla sz konusu alanlar kullanlmaya balanmtr. Yrede hem bu proje kapsamnda hem de farkl irketlerce yrtlen jeotermal arama sondaj faaliyetleri dolaysyla yre halk projeler hakknda bilgi sahibidir. Dolaysyla herhangi bir alanda ileme balamadan nce arazi sahibi ile anlama yolu yerel halk tarafndan da tercih edilen bir yol olarak ortaya kmaktadr. Proje kapsamnda kullanlmas planlanan alanlar ile ilgili byk lekli yeniden yerleim yaplmas sz konusu deildir. Sadece santral alan kuzey bat ucunda, Ankara zmir Demiryolu kesinde bulunan bir (1) hanenin satn alnmas veya kamulatrma karalar dorultusunda kamulatrlmas sz konusudur. Bu alanda ncelikle mlk sahibi ile anlama yoluna gidilmeye allacaktr. Her durumda mevcut hane halknn madur olmamasna zen gsterilecektir. III.7 Dier Hususlar Raporda bu konu ile ilgili belirtilmesi gereken herhangi bir dier husus bulunmamaktadr.
31 / 245
IV.
PROJE KAPSAMINDA ETKILENECEK ALANIN BELIRLENMESI VE BU ALAN INDEKI MEVCUT EVRESEL ZELLIKLERIN AIKLANMASI
Bu blmde, alma alan iindeki mevcut evresel durumun genel bir deerlendirmesi yaplmaktadr. Bu amala, biyo-fiziksel ve sosyo-ekonomik veriler; saha incelemeleri, lm almalar ve literatr aratrmalar sonucunda elde edilmitir. IV.1 Projeden Etkilenecek Alann Belirlenmesi (Etki Alannn Nasl ve Neye Gre Belirlendii Aklanacak ve Etki Alan Harita zerinde Gsterilecek)
Manisa li, Trkiyenin batsnda, Ege Blgesinde yer almaktadr. Corafi olarak 27 08 ve 29 05 dou boylamlar ile 38 04 ve 39 58 kuzey enlemleri arasnda yer alr. dari ynden, doudan Uak ve Ktahya, batdan zmir, kuzeyden Balkesir, gneyden Aydn, gneydoudan Denizli illeri ile evrilidir. Proje sahas Manisa li Alaehir le snrlar ierisinde bulunmaktadr. 1/25.000 lekli topografik haritada zmir L20b2 paftasnda yer almaktadr (bkz. Ek-6). alma alannn snrlarnn seimi projenin ekonomik, sosyal, biyolojik ve fiziksel evre ile etkileim potansiyeline uygun olacak ekilde belirlenmitir. Bu balamda Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. tarafndan yaplmas ngrlen JES projesinde etki alan, santral alan evresindeki 100 m olarak belirlenmi olup, proje etki alan haritas ekil IV.1de verilmitir. Etki alannn belirlenmesinde santralden oluacak buhar ve grltnn yaylm gz nne alnarak belirlenmitir. naat ve iletme aamalarnda oluacak atksularn artlarak dearj edilecek olmas, tozumann snr deerlerin altnda kalmas sebebiyle etki alan seiminde grlt yaylm ve buhar oluumu gz nne alnmtr. Kuyulardan kaynaklanacak evresel etkiler, her bir kuyu iin ayr ayr olarak belirlenmi kuyu lokasyonu alanlar ierisinde oluup bu alan dna tamamaktadr. Dolaysyla jeotermal kuyular iin etki alan, o kuyunun iinde bulunduu kuyu lokasyonu snrlar olarak ngrlmtr.
32 / 245
ekil IV.1: Proje Etki Alan Haritas 33 / 245
IV.2 IV.2.1
Etki Alan erisindeki Fiziksel ve Biyolojik evrenin zellikleri ve Doal Kaynaklarn Kullanm Meteorolojik ve klimsel zellikler
Proje sahasnn meteorolojik ve iklimsel zelliklerin belirlenmesinde en yakn meteoroloji istasyonu olan Salihli Meteoroloji stasyonundan faydalanlmtr. Bu kapsamda, meteorolojik ve iklimsel zelliklerin belirlenmesinde kullanlan verilerin yer ald Meteoroloji Genel Mdrl (MGM)ne bal olan Salihli Meteoroloji stasyonunda kaydedilen uzun yllar (1970-2012) blteni Ek7de yer almaktadr. Proje Alan Genel klim Koullar Ege Blgesi Akdeniz ya rejiminin zelliklerini gsterir. Yalar genelde k aylarnda grlrken, yaz aylar olduka kurak geer. Manisann byk blmnde de benzer ekilde karasal nitelikli Akdeniz ikliminin zellikleri egemen olduundan yaz aylar olduka scak geer. Gediz Vadisinin daralarak batda boaza dnen koridoru dnda, Manisann Spil da, Yamanlar Da ve Yunt Dann uzantlar ile ky eridine kapal bulunmas lde; k aylarnn ky kuana gre daha souk gemesine neden olmaktadr. Scaklk artlar itibariyle yllk scaklk ortalamas 16,5C, en souk ay olan ubat ay ortalamas 7,4C, en scak ay olan Temmuz ay ortalamas 27,5Cdir. Rasat kaytlarnda bugne kadar karlalan en yksek scaklk deeri Temmuz aynda 44,8C ve en dk scaklk deeri yine ubat aynda -13,5C olarak llmtr. Manisa linin ortalama kar yal gn says 2,6 ortalama karla rtl gn says ise 1,9dur. Kar yalar da Aralk ay sonlarnda balayp, Nisan ayna kadar srmektedir. Ya itibariyle, yllk 478,8 mmlik ya ortalamasna sahiptir. En yal mevsim k olup, sonrasnda ilkbahar, sonbahar ve en az yal mevsim olarak yaz sralamas grlmektedir. Temmuz ve Austos aylarnn byk bir ksm olduka kurak gemektedir. Genel olarak en fazla ya Aralk aynda, en az ya da Austos aynda grlmektedir. Manisa li yllk nem ortalamas %62,6dr. Scaklk Rejimi Salihli Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre yllk ortalama scaklk 16,5C, aylk ortalama scakln en dk olduu aylar -12,5C ile ubat, aylk ortalama scakln en yksek olduu ay 44,8C ile Temmuz aydr (bkz. Ek-7). Scaklk deerleri Tablo IV.1de ve scaklk deerleri grafii ekil IV.2de grlmektedir.
Tablo IV.1: Salihli Meteoroloji stasyonu Genel Scaklk Deerleri Aylar Ocak ubat Mart Nisan Minimum Scaklk (C) -8,9 -13,5 -5,4 -1,7 Ortalama Scaklk (C) 6,2 7,4 10,4 15,2 Maksimum Scaklk (C) 24,2 26,5 33,4 37,2
34 / 245
Aylar Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Yllk
Minimum Scaklk (C) 2,4 7,8 10,7 9,8 6,0 -0,3 -5,2 -6,3 -13,5
Ortalama Scaklk (C) 20,5 25,3 27,5 26,9 22,5 16,9 11,2 7,7 16,5
Maksimum Scaklk (C) 38,4 43,5 44,8 43,3 43,1 37,6 29,9 27,0 44,8
Kaynak: Salihli Meteoroloji stasyonu 1970 2012 Verileri
Tablo IV.1den de grlebilecei zere, ortalama scaklk 6,2C (Ocak) ile 27,5C (Temmuz) arasnda deimektedir. Scaklk, Ocak ayndan Temmuz ayna kadar dzenli olarak artmakta, Temmuz ayndan Aralk ayna kadar ise dzenli bir ekilde azalmaktadr. Hissedilen sfrn altndaki dereceler ile en souk ay ubat aydr. Temmuz ay en scak ay olup, bu ayda kaydedilen en yksek scaklk 44,8Cdir.
Scaklk (0C)
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0 Ocak -10,0 ubat Mart Nisan May s Haziran TemmuzA ustos Eyll Ekim Kas m Aral k Yll k
Aylar
-20,0 Minimum Scaklk (oC) Ortalama Scakl k (oC) Maksimum Scakl k (oC)
ekil IV.2: Salihli Meteoroloji stasyonu Scaklk Deerleri Grafii (1970-2012)
35 / 245
Ya Rejimi Salihli Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre, yllk ortalama ya miktar 478,8 mmdir. En fazla ya alan ay 71,2 mm ile Ocak, en az ya alan ay ise 32,5 mm ile Temmuz aydr. Bugne kadar gzlenen gnlk maksimum ya miktar 71,2 mmdir. Ya deerleri Tablo IV.2de ve ya deerleri grafii ekil IV.3te grlmektedir.
Tablo IV.2: Salihli stasyonu Ya Deerleri Aylar Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Yllk Toplam Ya Ortalamas (mm) 65,7 63,6 56,5 42,7 29,4 19,4 7,1 5,2 16,1 35,4 60,7 77,0 478,8 Maksimum Ya (mm) 71,2 54,3 42,1 49,0 45,8 69,0 32,5 52,2 54,0 60,8 57,6 59,2 71,2
Ya (mm)
90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0
Ocak ubat Mart Nisan May s Haziran Temmuz A ustos Eyll Ekim Kas m Aral k
Toplam Ya Ortalamas (mm)
Maksimum Ya (mm)
Aylar
ekil IV.3: Salihli stasyonu Ya Deerleri Grafii
36 / 245
Standart Zamanlarda Grlen En Byk Ya Deerleri Salihli Meteoroloji stasyonuna ait en yksek standart zamanlardaki ya tekerrr erileri dikkate alndnda 100 ylk ya deerleri toplam olarak 80,4 mm olarak tespit edilmitir (bkz. Ek-7). Projenin inaat aamasnda yukardaki ya deerleri dikkate alnarak inaat almalar gerekletirilecektir. Maksimum Kar Kalnl Blgede maksimum kar kalnl 47 cmdir. Maksimum kar kalnl ubat aynda 47 cm olarak grlmektedir (bkz. Tablo IV.3 ve ekil IV.4).
Tablo IV.3: Salihli stasyonu Maksimum Kar Kalnl Aylar Maksimum Kar Kalnl (cm) Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk
35,0
47,0
13,0
47,0
Kaynak: Salihli Meteoroloji stasyonu 1970 - 2012 Verileri
Kar Kalnl (cm)

50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0
Maksimum Kar Kal nl (cm)

ekil IV.4: Salihli stasyonu Maksimum Kar Kalnl Grafii
Aylar
Nem Dalm Salihli Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre, yllk ortalama nispi nem %62,6dir En yksek aylk ortalama nispi nem %75,6 ile Aralk aynda, en dk aylk ortalama nispi nem %49,9 ile Haziran aynda gzlemlenmitir. Ortalama nispi nem deerleri Tablo IV.4te ve nispi nem deerleri grafii ekil IV.5te grlmektedir.
37 / 245
Tablo IV.4: Salihli stasyonu Nispi Nem Deerleri Aylar Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Yllk Ortalama Nem (%) 74,3 70,2 66,4 61,7 56,0 49,9 50,5 52,9 56,5 65,6 71,6 75,6 62,60
Kaynak: Salihli Meteoroloji stasyonu 1970 - 2012 Verileri
Nem (%)
80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0
Aylar
Ortalama Nem (%)
ekil IV.5: Salihli stasyonu Nispi Nem Deerleri Grafii
Buharlama Durumu Salihli Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre yllk toplam ak yzey buharlamas 1262,2 mmdir. En yksek aylk ortalama ak yzey buharlamas 254,1 mm ile Temmuz ayndadr. Gnlk maksimum ak yzey buharlamas 12,2 mmdir (bkz. Ek-7). Buharlama deerleri Tablo IV.5te ve buharlama deerleri grafii ekil IV.6da grlmektedir.
38 / 245
Tablo IV.5: Salihli stasyonu Buharlama Deerleri Aylar Ortalama Ak Yzey Buharlamas (mm) Maksimum Ak Yzey Buharlamas (mm) Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Yllk
1,1
2,5
96,8
162,7
215,7
254,1
235,2
159,9
94,8
32,3
7,1
1262,2
4,0
4,4
10,0
10,4
11,6
12,2
11,5
9,6
7,6
4,8
3,8
12,2
Buharla ma (mm)
300,0
250,0
200,0
150,0
100,0
50,0
0,0 Ocak ubat Mart Nisan May s Haziran Temmuz A ustos Eyll Ekim Kas m Aral k
Aylar
Ortalama A k Yzey Buharlamas (mm) Maksimum A k Yzey Buharlamas (mm)
ekil IV.6: Salihli stasyonu Buharlama Deerleri Grafii
Sayl Gnler Dalm Salihli Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre, yllk toplam kar yal gnler says 2,6dr. Dolulu gnler says 0,7, kral gnler says 45,3, sisli gnler says 3,7 ve orajl gnler says 17,8dir (bkz. Tablo IV.6 ve ekil IV.7).
Tablo IV.6: Salihli stasyonu Sayl Gnler Verileri Tablosu Aylar Kar Yal Gnler Says Kar rtl Gnler Says Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz 0,8 0,9 0,9 0,5 0,4 0,2 Austos Eyll Ekim Kasm Aralk 0,0 0,5 0,3 Yllk 2,6 1,9
39 / 245
Aylar Sisli Gnler Says Ortalamas Dolulu Gnler Says Ortalamas Kral Gnler Says Ortalamas Toplam Orajl Gnler Says Ortalamas
Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz
Austos Eyll Ekim Kasm Aralk
Yllk
1,0
0,2
0,1
0,1
0,0
0,1
0,7
1,5
3,7
0,1
0,1
0,2
0,1
0,1
0,1
0,7
11,9
9,3
7,0
1,0
0,8
6,2
9,1
45,3
0,6
0,8
1,0
1,7
3,5
2,4
1,6
1,3
1,4
1,3
1,2
1,0
17,8
Gn Says
14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 Ocak ubat Mart Nisan May s Haziran TemmuzA ustos Eyll Kar rtl Gnler Say s Dolulu Gnler Say s Ortalamas Toplam Orajl Gnler Say s Ortalamas Ekim Kas m Aral k
Kar Ya l Gnler Say s Sisli Gnler Say s Ortalamas Kral Gnler Say s Ortalamas
Aylar
ekil IV.7: Salihli stasyonu Sayl Gnler Verileri Grafii
Rzgar Dalm Ortalama ve Maksimum Rzgar Hz Salihli Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre ortalama rzgar hz 1,5 m/sndir. Maksimum rzgar yn GGB (gney gneybat), hz ise 36,1 m/sndir (bkz. Ek-7). Ortalama ve maksimum rzgar yn ve hz verileri Tablo IV.7de ve grafii ekil IV.8de grlmektedir.
40 / 245
Tablo IV.7: Ortalama ve Maksimum Rzgar Yn ve Hz Verileri Aylar Ortalama Rzgar Hz (m/sn) Maksimum Rzgar Hz (m/sn) Maksimum Rzgar Yn Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Yllk
1,3
1,5
1,6
1,6
1,7
1,8
1,8
1,5
1,2
1,1
1,2
1,5
26
27
36,1
27,6
20,6
28
24,7
16,8
26,7
22,6
28,8
31,6
36,1
GGB
GGB
GGB
GGB
GD
BGB
GGB
BGB
GGB
GGB
Rzgar Hz (m/s) 40 35 30 25 20 15 10 5 0
Aylar
Ortalama Rzgar Hz (m/s) Maksimum Rzgar Hz (m/s)
ekil IV.8: Ortalama ve Maksimum Rzgar Hz Grafii
Frtnal ve Kuvvetli Rzgarl Gn Says Salihli Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre yllk toplam frtnal gn says 4,3tr. Yllk toplam kuvvetli rzgarl gn says 35,7dir (bkz. Ek-7). Frtnal ve kuvvetli rzgarl gn saylar verileri Tablo IV.8de ve frtnal ve kuvvetli rzgarl gnler grafii ekil IV.9da grlmektedir.
Tablo IV.8: Frtnal ve Kuvvetli Rzgarl Gn Saylar Verileri Aylar Frtnal Gnler Says Ortalamas Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Yllk
0,6
0,7
0,7
0,5
0,2
0,1
0,1
0,1
0,2
0,4
0,7
4,3
41 / 245
Aylar Kuvvetli Rzgarl Gnler Says Ortalamas
Ocak ubat Mart Nisan Mays Haziran Temmuz Austos Eyll Ekim Kasm Aralk Yllk
2,6
3,4
4,2
4,5
4,1
4,4
3,2
1,7
1,5
1,4
2,2
2,5
35,7
Gnler Says
5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Ocak ubat Mart Nisan May s Haziran TemmuzA ustos Eyll Ekim Kas m Aral k
F rtnal Gnler Say s Ortalamas
Kuvvetli Rzgarl Gnler Say s Ortalamas
Aylar
ekil IV.9: Frtnal ve Kuvvetli Rzgarl Gnler Grafii
Yllk, Mevsimlik, Aylk Rzgar Yn Dalm Salihli Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre ynlere gre rzgarn esme saylar toplam Tablo IV.9da ve esme saylarna gre yllk rzgar diyagram ekil IV.10da grlmektedir.
Tablo IV.9: Ynlere Gre Rzgarlarn Esme Saylar Toplam Rzgar Yn Ocak K KKD KD DKD D DGD GD 755 866 815 1903 2048 4736 2554 AYLAR ubat 556 817 694 1909 1523 3875 2190 Mart Nisan Mays Haziran Temmuz 674 1014 778 1665 1568 3035 1946 748 1000 699 1536 1404 2694 1623 831 1102 717 1196 1182 1728 1279 850 962 545 865 676 1013 827 762 758 414 424 391 392 340 Austos 732 737 292 401 352 373 368 Eyll 855 991 649 875 797 974 729 Ekim 821 911 918 1389 1468 2168 1395 Kasm 810 848 1022 1711 2212 3834 2450 Aralk 744 766 758 1868 2257 4990 2796 Yllk 9138 10772 8301 15742 15878 29812 18497
42 / 245
Rzgar Yn Ocak GGD G GGB GB BGB B BKB KB KKB 1801 1233 1251 1374 3583 2987 2631 1461 1112
AYLAR ubat 1597 1017 1200 1281 3729 2725 3112 1264 1142 Mart Nisan Mays Haziran Temmuz 1413 1079 1236 1498 4663 3228 4397 1657 1678 1347 1132 1514 1415 4286 3134 4346 1712 2114 1112 926 1116 1410 4697 3493 5841 2170 2890 672 568 907 1492 5019 4089 6918 2392 2897 346 355 486 1231 5991 5091 8983 3033 2709 Austos 287 306 376 1069 5654 5563 9083 2890 2727 Eyll 613 615 765 1278 4884 4508 6478 2334 2448 Ekim 1170 1052 985 1760 4682 3811 4312 1934 1701 Kasm 1902 1350 1121 1549 3136 2868 2504 1530 1023 Aralk 2098 1216 1414 1355 3212 2792 2455 1235 1097 Yllk 14358 10849 12371 16712 53536 44289 61060 23612 23538
YILLIK RZGAR ESME

NNW65000 55000 NW 45000 35000 25000 WNW 15000 5000 WSW -5000 N NNE NE ENE
WSW SW SSW S SSE SE
ESE
ekil IV.10: Esme Saylarna Gre Yllk Rzgar Diyagram
Salihli Meteoroloji stasyonu gzlem kaytlarna gre yllk toplam 61060 esme says ile birinci derecede hakim rzgar yn BKB, yllk toplam 53536 esme says ile ikinci derecede hakim rzgar yn BGB, yllk toplam 29812 esme says ile nc derecede hakim rzgar yn DGDdur. Ynlere gre rzgarn mevsimlik esme saylar toplamlar Tablo IV.10da, esme saylarna gre mevsimlik rzgar diyagramlar ekil IV.11de ve esme saylarna gre aylk rzgar diyagramlar ekil IV.12de grlmektedir.
Tablo IV.10: Ynlere Gre Rzgarn Mevsimlik Esme Saylar Toplamlar Aylar K KKD KD DKD lkbahar 751,0 1038,7 731,3 1465,7 Yaz 781,3 819,0 417,0 563,3 Sonbahar 828,7 916,7 863,0 1325,0 K 685,0 816,3 755,7 1893,3
43 / 245
Aylar D DGD GD GGD G GGB GB BGB B BKB KB KKB
lkbahar 1384,7 2485,7 1616,0 1290,7 1045,7 1288,7 1441,0 4548,7 3285,0 4861,3 1846,3 2227,3
Yaz 473,0 592,7 511,7 435,0 409,7 589,7 1264,0 5554,7 4914,3 8328,0 2771,7 2777,7
Sonbahar 1492,3 2325,3 1524,7 1228,3 1005,7 957,0 1529,0 4234,0 3729,0 4431,3 1932,7 1724,0
K 1942,7 4533,7 2513,3 1832,0 1155,3 1288,3 1336,7 3508,0 2834,7 2732,7 1320,0 1117,0
LKBAHAR
5000,0 NNW 4000,0 3000,0 WNW WSW WSW SW SSW S SSE SE 2000,0 1000,0 0,0 E ESE ENE N NNE NE
YAZ
9000,0 NNW 7000,0 5000,0 WNW WSW WSW SW SSW S SSE SE 3000,0 1000,0 -1000,0 E ESE ENE N NNE NE
NW
NW
SONBAHAR
5000,0 NNW 4000,0 3000,0 WNW WSW WSW SW SSW S SSE SE 2000,0 1000,0 0,0 E ESE ENE N NNE NE
KI
5000,0 NNW 4000,0 NW 3000,0 WNW WSW WSW SW SSW S SSE SE 2000,0 1000,0 0,0 E ESE N NNE NE ENE
NW
ekil IV.11: Esme Saylarna Gre Mevsimlik Rzgar Diyagramlar
44 / 245
OCAK
NNW 5000 NW WNW WSW WSW SW SSW S SSE SE 4000 3000 2000 1000 0 E ESE ENE N NNE NE
UBAT
N NNE NE ENE E ESE SW SSW S SSE SE
4000 NNW NW WNW WSW WSW 3000 2000 1000 0
MART
NNW7000 5500 NW 4000 WNW WSW WSW SW SSW S SSE SE 2500 1000 -500 E ESE N NNE NE ENE
WNW WSW WSW SW SSW S SSE SE 4500 NNW 3500 NW 2500 1500 500 -500 E ESE
N SAN
N NNE NE ENE
MAYIS
NNW6000 5000 NW 4000 3000 WNW 2000 1000 WSW 0 WSW SW SSW S SSE SE N NNE NE ENE E ESE
HAZRAN
7000 NNW 6000 NW 5000 4000 3000 WNW 2000 1000 WSW 0 WSW SW SSW S SSE SE N NNE NE ENE E ESE
45 / 245
TEMMUZ
NNW9000 7500 NW 6000 4500 WNW 3000 1500 WSW 0 WSW SW SSW S SSE SE N NNE NE ENE E ESE
AUSTOS
NNW 9000 8000 7000 NW 6000 5000 4000 WNW 3000 2000 1000 WSW 0 WSW SW SSW S SSE SE N NNE NE ENE
ESE
EKM
EYLL
NNW7000 6000 NW 5000 4000 3000 WNW 2000 1000 WSW 0 WSW SW SSW S SSE SE N NNE NE
NNW 5000 NW WNW

ENE E ESE
N NNE NE ENE E ESE
3500 2000 500
WSW WSW SW
-1000
SE SSW S SSE
KASIM
NNW 4500 4000 3500 NW 3000 2500 2000 WNW 1500 1000 500 WSW 0 WSW SW SSW S SSE SE N NNE NE ENE E ESE
ARALIK
NNW 5500 4500 3500 2500 1500 500 WSW -500 E N NNE NE ENE
NW WNW
WSW SW SSW S SSE SE
ESE
ekil IV.12: Esme Saylarna Gre Aylk Rzgar Diyagramlar
46 / 245
Ynlere Gre Ortalama Rzgar Hz Salihli Meteoroloji stasyonu Gzlem kaytlarna gre ynlere gre ortalama rzgar hzlar Tablo IV.11de ve ynlere gre ortalama rzgar hz diyagram ekil IV.13te grlmektedir.
Tablo IV.11: Ynlere Gre Ortalama Rzgar Hz Rzgar Yn K KKD KD DKD D DGD GD GGD G GGB GB BGB B BKB KB KKB AYLAR Ocak 0,8 1,0 0,8 1,3 1,1 1,4 1,1 1,2 1,1 1,3 1,1 1,5 1,2 1,4 1,0 1,1 ubat 1,0 1,1 1,0 1,4 1,2 1,5 1,1 1,3 1,2 1,6 1,2 1,7 1,4 1,7 1,2 1,3 Mart 1,0 1,2 0,9 1,4 1,1 1,4 1,1 1,3 1,2 1,7 1,3 1,9 1,4 1,9 1,3 1,5 Nisan Mays Haziran Temmuz 1,2 1,2 1,0 1,3 1,1 1,4 1,0 1,2 1,2 1,7 1,4 1,8 1,4 1,9 1,5 1,6 1,1 1,2 0,9 1,2 1,0 1,3 0,9 1,1 1,1 1,6 1,3 1,9 1,4 2,1 1,6 1,7 1,2 1,2 0,9 1,2 1,0 1,2 0,9 1,1 0,9 1,5 1,2 1,9 1,6 2,2 1,7 1,8 1,2 1,2 1,0 1,2 0,9 1,1 0,8 0,9 0,8 1,2 1,1 2,2 1,7 2,3 1,8 1,9 Austos 1,1 1,2 1,0 1,2 0,8 1,2 0,8 1,0 0,7 1,0 1,0 2,1 1,6 2,2 1,7 1,7 Eyll 1,0 1,1 0,8 1,1 0,8 1,1 0,9 0,9 0,8 1,3 1,1 1,8 1,4 1,9 1,4 1,5 Ekim 0,9 0,9 0,8 1,1 0,9 1,1 0,9 1,0 0,9 1,1 1,0 1,4 1,1 1,4 1,1 1,1 Kasm 0,8 0,9 0,8 1,1 0,9 1,2 1,0 1,1 0,9 1,2 1,0 1,3 1,1 1,3 0,9 1,1 Aralk 0,8 1,0 0,8 1,2 1,0 1,3 1,1 1,2 0,9 1,3 1,0 1,4 1,1 1,4 1,0 1,1 Yllk 1,0 1,0 1,1 0,9 1,2 1,3 1,0 1,1 1,0 1,4 1,1 1,7 1,4 1,8 1,4 1,5
YILLIK ORTALAMA ESME HIZI
NNW 2,0 NW WNW WSW WSW SW SSW
N NNE NE ENE E ESE SE SSE S
1,8 1,5 1,3 1,0 0,8 0,5 0,3 0,0
ekil IV.13: Ynlere Gre Ortalama Rzgar Hz Diyagram
47 / 245
IV.2.2
Jeolojik zellikler
IV.2.2.1 Blgesel jeoloji, sahann jeolojisi ayr ayr ve ayrntl anlatlmas ve 1/25.000(varsa 1/5000 yada 1/1000) lekli genel jeoloji haritas, stratigrafik kolon kesitleri, fiziksel zellikleri ile jeolojik, jeomorfolojik hidrojeolojik zelliklerinin detayl alanmas, Manisann byk ksm Gediz Havzas ierisinde kalmakta olup, Soma ve Krkaa yreleri ile Yunt Dann batsndaki kesimleri Ege Havzasnda kalmaktadr. Manisa linde yeryz ekillerinin btn biimlerine rastlanmaktadr. 13.269,75 km2 yzlmne sahip il alannn % 54,3n dalar, %27,8ini platolar, %17,9unu ovalar kaplamaktadr. Manisa il alannda, tm jeolojik dnemlerde yaplanm oluumlara rastlanmtr. l alannn temelini I. ZAMAN (Paleozoik) yal istler, gnasylar ve kristalize kalkerler oluturmaktadr. Bozda, Uysal Da, Dibek Da ve Demirci Dalar btnyle I. ZAMAN serilerinden olumutur. l Merkezinin evresiyle Marmara Glnn kuzey bats, al Da ve Akhisarn kuzey dousu II.ZAMAN (Mesozoyik) yal andezit, tf gibi paralanm volkanik kayalarla masif kalker, kum ta, konglomera ve mermer serileriyle rtldr. Bunlar baz kesimlerde gruplar oluturmaktadr. Gediz Vadisinin kemerlerinde yani, Alaehir, Salihli, Turgutlu Ovalarnn gneyinde Manisa Ovasnn dousuna dek uzanan alanlarda III. ZAMAN (Tersiyer) yal lav ve tf tabakalaryla kark kalker, mermer, konglomera, killi ya da jipsli kum ta ve yer yer siltli, kumlu, akll kayalara rastlanr. Gediz Nehrinin getirdii alvyon birimi, akl, kum, silt, kilden oluan IV. ZAMAN (Kuvaterner) Manisa, Salihli, Alaehir, Turgutlu, Sargl blgelerinde geni yaylm gstermektedir. Yine l, Bakray Grabeni (Fay Hatt), Simav Grabeni, Kk Menderes Grabeni arasnda ve byk blm de dou-bat gidili Manisa Gediz Grabeni iinde kalmaktadr. Bakray Grabeninde Soma, Manisa Gediz Grabeninde, Manisa Merkez, Turgutlu, Salihli, Alaehir, Sargl leleri kalmaktadr. Tersiyer ve Kuvaterner yal kel kayalar ve volkanitler alma alannda dank bir ekilde yzlekler verirler. Ancak Kuvaterner yal Kula volkanitlerinin volkan bacalarnn daha gneyindeki Alaehir-Salihli Grabeninin uzanmna tamamen paralel olarak KB-GD ynde sralanmaktadr. Gediz Grabeni olarak da adlandrlan bu knt havzasnda, halen gnmzde de aktif faylarla aktivite sregelmektedir. l alannda ender grlen Oligosen yal katlar genellikle krmz renkli kum, akl, kil ve istlerden oluan alak tepeler biimindedir. jipsli Oligosen serileri il alannn kuzey dousunda yer yer karasal Neojen serileri arasna skm durumdadr. Genellikle gnayslar zerine oturan bu seriler Alaehirin gney ve gney batsnda yaygndr. Bu serilerin zerine karasal Neojen serileri tabakalanmtr. iddetli volkanik hareketler geirdiinden l topraklarndaki Neojen serileri faylarla paralanm durumdadr. Bu nedenle, Neojen serileri Alaehirin gneyinden balar ve Turgutlunun gneyine dek kesintisiz srer. Kalnl 300-350 m. arasnda olan bu seriler,dk ykselti basamaklarnda IV.ZAMAN alvyonlaryla geili olarak yer alr. Alaehir, Salihli, Turgutlu Ovalarnn gneyi ile Manisa Ovasnn dousu ve batsnda Miyosen serilerinin kalnlklar deimeye balar. Miyosen ve Pliyosen serileri arasnda bir konglomera serisi yer alr. Turgutlu yresinde bu seriler zaman zaman yzeye kmaktadr.
48 / 245
Manisa l alannda magmatik kayalardan granitlere rastlanr. lde; Alaehir, Salihli, Turgutlu, Merkez, Akhisar, Krkaa ve Soma yreleri depremlerin ok olduu tektonik ukurluklar ve krklar dizisi zerindedir (Manisa l evre Durum Raporu, 2011). Manisa Merkez le Yapsal Konum ve Jeoloji Manisa li gneyde dik bir topografya sunan Spil da ile kuzeyde dzlk alan oluturan Manisa Ovas arasnda yer almaktadr. Manisada bilinen en byk fay Manisa Ovas ve Spil dan snrlayan faydr (Manisa Fay). Bu fay batda Grle ky ile Manisa arasnda dou-bat istikametinde; Manisann dousunda ManisaTurgutlu karayolu boyunca KB-GD istikametinde uzanmaktadr. Gediz grabenini oluturan fay sisteminin devam olan bu fay olas aktif zellik tamaktadr. Fayn gney kesiminde eimin yksek olmasndan kaynaklanan deiik boyutta pek ok heyelan gzlenmektedir. Formasyonlar Dededa Formasyonu (Trd): Gri beyaz renkli, bol atlak ve krkl kiretalarndan olumaktadr. Kiretalar zerinde gelien toprak rt kalnl 10 cmin altndadr. Kiretalarnn genel tabaka eimleri 30-40Kdir. Anada Formasyonu (KA): Anada formasyonu gri-beyaz renkli kiretalarndan olumaktadr. Toprak rt kalnl 10 cmin altndadr. Ana atlak sistemleri K60D/45KB K30B/45GB konumundadr. Belkahve Formasyonu (Kb): Belkahve formasyonu gri, beyaz, kahverenkli olup, fli topluluu zelliindedir. Arazide aklta, kumta, eyl, ardalanmas eklinde grlmektedir. Allokton kiretalar iermektedir. Tabaka konumu Uncubozky civarnda K15B/35GB, atlak sistemleri KG/60B, K20B/30GB, K30B/45GB ve K60D/45KB llmtr. Toprak rt kalnl 10-30 cm arasnda deimektedir. Belkahve formasyonunun volkanik yesi (Kbv) Alayan Kaya (Niobe) evresinde gzlenmitir. Hakim litoloj kirli yeil renkli, bol atlakl diyabazlar ile temsil edilmektedir. Bu birim ierisinde gelien atlak sistemleri K40B/30KD, K40D/35GD, K50D/45GD konumundadr. Miyosen Detritik (Tmd): Miyosen detritikleri, gri-bej-sar renkli aklta, kumta, siltta, kilta ve killi kireta ardalanmasndan olumaktadr. Yaclar Ky kuzeyinde birimin tabaka konumlar K15D/(25-45) GD olarak llmtr. Birimin atlakl seviyelerinde yaplan lmlerde DB/85G, K50B/32GB bulunmutur. Toprak rts 10-30 cm arasnda deimektedir. Neojen Volkanit (Nv): Neojen volkaniler inceleme alannn bat blmnde yaygn olarak grlmektedir. Gri-kahve-beyaz renk tonlarnda andezit, aglomera, tf ve tfit litolojilerinden olumaktadr. Yaclar ky batsnda birim aglomera, tf ve tfit arlktadr. Burada gzlenen atlak sistemleri K70B/70KD ve K60D/83GD ynl gelimitir. Toprak rt kalnl 10-30 cm arasndadr. Traverten (Qtr): Grle ky kuzeydousundaki yamalarda ok az yzlek vermektedir. Kirli beyaz renkli, gzenekli olan birim, fay zonunda gelimitir. Toprak rts 10 cm altndadr.
49 / 245
Yama Molozu (Qym): Yama molozu sahada Emlakdere ky evresinde gzlenmektedir. Boz-kzl renkli, keli ve deiik boyuttaki tutturulmam akllardan meydana gelmitir. Yama molozu zerinde yaplan bir sondajda birimin kalnlnn yaklak 50 m civarnda olduu gzlenmitir. Toprak rt kalnl 10-30 cm arasndadr. Alvyon (Qal): alma alannn byk blm alvyondan olumaktadr. Genellikle gevek ve tutturulmam akl, kum, silt, kil ardalanmas eklinde grlr. Alvyon karbonat kayalaryla olan dokanana yakn yerlerde yer yer tutturulmu zelliktedir. Alvyonda toprak oluumu olduka yaygn olup, 100 cm zerinde kalnlk gstermektedir.5 Alaehir lesi Morfoloji ve Yapsal Konum nceleme alannda topografik ykseklikler ve eim deerleri kuzeyden gneye doru artmaktadr. lenin byk blm toporafik eimi 0-3 arasnda olan dzlk alanlarda yerlemitir. nceleme alannda genel olarak KB-GD ve buna dik ynde gelien KD-GB dorultulu iki fay sistemi mevcuttur. lenin hemen gneyinden geen ve topografik yksekliklerle dz alanlar snrlayan KB-GD uzanml fay ayn zamanda Gediz Grabeninin gney kanadn da snrlamaktadr. Bunun kuzeyinde Baklack ve Akkeili Kyleri arasnda ayn dorultuda uzanan krk ise 1969 ylnda olan Alaehir depremi srasnda meydana gelmitir. Yrede ayrca faylara bal olarak olumu birok scak su ve maden suyu kaynaklar mevcuttur. Yukarda bahsedilen zellikler bu faylarn aktif zellikte olduunu gstermektedir. Ylanukuru Mahallesi ve Bahedere Ky arasnda neojen yal birimler ile eski alvyon birimi ierisinde deiik boyutta gelimi ok sayda heyelan gzlenmitir. Formasyonlar Mikaistler (Pzms): alma alannn gneyinde, Bahedere ky evresinde gzlenen birim, koyu gri, sar, boz renkler sunar. Genel olarak mikaistler olarak adlandrlm olup, mineral parajenezi ierisinde muskovit, biyotit, granat, kuvars, rutil plajioklas bulunur. Eser miktarda ise opak mineraller gzlenir. Formasyon ierisinde az oranda mermer bantlarna ve gnayslara rastlanmaktadr. istozite gsteren birim Paleozoyik yaldr. Formasyon ierisinde atlak sistemleri deiik ynlerde llmtr. Miyosen Detritik (Tmd): lenin gneyinde Bahedere ve Badnca kyleri batsnda gzlenen birim konglomera, kumta, milta ve kiretandan olumaktadr. Bordo renkli, ince-kaln tabakal, yer yer iyi boylanmaldr. Tabaka dorultular KB-GD ynndedir. Pliyosen Detritik (Tpd): lenin gney blmnde gzlenen pliyosen detritikleri aklta, kumta, siltta ve milta ardalanmasndan olumaktadr. Sar, kirli gri ve boz renklerde az tutturulmu, ince-orta tabakadr. Tabakalanma genellikle belirgin deildir.
50 / 245
Traverten (Qtr): le yerleim alannn hemen gneyinde bulunan birimin drt taraf faylarla snrlanmtr. Jeotermal sistemlerin oluturduu travertenler beyaz kirli gri renklerdedir. Olduka gzenekli, erime boluu ve a eklinde yap gsterir. Tabaka eimleri yataya yakndr. Eski Alvyon (Qe): lenin hemen gneyinde ve Ylanukuru Mahallesi evresinde yzlek verir. Ylanukuru civarnda olduka kaln ve siltta ardalanmas eklindedir. Kahverengi renk tonlarnda olup, yatay tabakalanmaldr. Alvyon (Qal): Ova ile ykseklikleri snrlayan KD-GB dorultulu Alaehir Faynn kuzey kesimi tamamen alvyonla kapldr. Tutturulmam akl, kum, silt, kil ardalanmas eklindedir. Alvyonda toprak rts 100 cmin ok zerinde kalnlk gstermektedir.6 Tektonik alma alan Bat Anadolunun orta blmnde yer alr. Ana yaplar graben tektonii eklindedir. Menderes Masifi ile zmir - Ankara zonunun kapanmas srasnda oluan eski olaylar ile grabenlerin gelitii Neo-tektonik dnemin izleri blgenin belirgin yaplardr. Blgedeki Menderes Masifi bnyesinde olumu olaylar; Tersiyer ncesi olaylar, Tersiyer kellerini etkilemi tektonik olaylar olarak ikiye ayrlr. Buna gre iki olay Eski Olaylar (Paleotektonik), Gen Olaylar (Neotektonik) olarak isimlendirilmitir. Eski Olaylar (Paleotektonik) Grabenlerin kenar faylarnn hemen hepsi, eimleri derine doru hzla azalan listrik faylara uygun fay dzlemi snr ile akmaktadr. Blgedeki Tersiyer olaylarn Mesozoyik birimleri st kotunda yer alan lateritleme olaylar ile balad varsaylmtr. Gen Olaylar (Neotektonik) alma sahasnda kesin olmamakla beraber yalar belirlenmi Tersiyer kellerinin oluum ncesi ve oluum srasnda devam ederek gnmze kadar gelen olaylar gen olaylardr. Blge D-B ve KB-GD uzanml normal faylarn yer ald bir blgedir. Bu nedenle bu blgede yaplm olan almalarn btnnde gzlenen Tersiyer sedimanlarn kesen krk hatlarnn btn ile Tersiyer ncesi birimleri de kesen krk hatlarnn diri faylar olduu, bu fay zonlarnda yer alan eski ve gncel scak su klarnn derine inen krk hatlar olduklarn gsterir. Stratigrafi Sahada, temeli Menderes Masifi Metamorfikleri olarak adlanan, Paleozoyik yal istler (gnays, mikaist) ve mermerler oluturur. Temel birimler zerinde Miyosen ve Pliyosen yandaki aklta, kumta, milta, kireta tf ve kil kelleri uyumsuz olarak bulunur. En stte ise alvyal rt kaya vardr (bkz. ekil IV.14).7
6 7
Manisa l evre Durum Raporu, 2011 Manisa-Alaehir Jeotermal Sahas Jeofizik Ett Raporu, 2010
51 / 245
Kaynak: Manisa-Alaehir Jeotermal Sahas Jeofizik Ett Raporu, 2010 ekil IV.14: Alaehir Civar Genel Stratigrafik Kesit
52 / 245
Menderes Metamorfikleri Ege Blgesinde ok geni yaylm gsteren eski metamorfik kayalar Menderes Masifi olarak adlandrlmtr (Egeran, 1945). Bunun KBsnda yer alan Mesozoyik yandaki kel kayalar ile ofiyolitlerin oluturduu ikinci blge ise zmir-Ankara Zonu ad ile adlandrlmtr (Brikman, 1966). Ruhsat alannda yaygn dalm gsteren Menderes Masifi Metamorfik kayalar; gzl gnays, granitik gnays, migmatitler, deiik metamorfizma ve litofasiyes zelliklerini gsteren ist ve mermerlerden olumutur. Gnayslar: Sahada genelde gzl gnayslar eklinde grlr. zerlerine gelen istlerle olan kontaklar tedrici geilidir ve istoziteleri birbirleri ile uyumludur. Mikaistler: Sahann her yresinde dank veya toplu olarak gze arparlar. Genelde dk scaklk metamorfizma izleri tarlar. Mermerler Menderes masifinin zerine rt olarak gelirler. Menderes masifi rts iinde ok yaygn dalm gsterirler. Gri beyaz renkli ince ve kaln tabakal, iri ve ince yer yer eker dokulu kireta tipindedir. Bu birimler zerinde Mesozoyik ofiyolotik melanj, serpantinit ve bu birimlerin lateritlemesinden tremi laterit birimi yer alr. Lateritlerin zerinde ise Tersiyer sedimanlar ayrlmtr. Tersiyer keller Tersiyer kelleri en altta Osmaniye fillitleri ile balar. Bunlarn zerine krmz boz renkli aklta ve kumtalar; daha ste gelen Pliyosen yal sedimanlar ise eski ve yeni Kuvaterner alvyon ve yama molozlar tarafndan stlenir. Alaehir Formasyonu (Ta) Kayadibi yesi (Tak) ve Evrenli yesi (Tae) olarak ayrlan formasyon Alaehir ilesi civarnda tipik grld iin bu isim verilmitir. Alaehir ilesi gneyinde Evrenli Ky evresinde, Osmaniye Ky ile amalan kyleri arasnda olmak zere iki yerde yzeylenmi ve korunmu kaya topluluklardr. nce tabakal, iri ve ince taneli sedimanter bir istif sunar. ste doru, Osmaniye ky dolaylarnda Glck tepede gzlenen gri beyaz renkli kiretalarna geer. Yzeylerinde erime boluklar ve yer yer kk eklemler gelimitir. Gediz Formasyonu (Tg) Hamamdere yesi (Tga) ve Salihli yesi (Tgs) olarak ayrlan formasyon, alma alannda Menderes masifi metamorfitleri zerinde geni yaylm gsteren bordo renkli konglomera kumta ve miltalar bu birim ierisindedir. Birim yer yer ok iyi boylanm, iyi ykanm ince ve kaln tabakal kumtalar iermektedir. ste doru ak sar ve kahve renkli kumta-konglomera-siltta ve amurtalarna geer. Kaletepe Formasyonu (Tk) Konglomera-kumta-milta-kil-tften oluan birimin ya Pliyosen olarak alnmtr. Menderes masifinden beslenen yksek enerjili ortamda olumu akarsu ve rgl rmak tipi keller
53 / 245
olutururlar. Ruhsat alannda morfoloji, sedimantolojik anma trleri ile kolayca seilen birim geni bir yaylm gstermektedir. Beyaz renkli konglomera-kumta-milta seviyelerini eski taraa ve alvyon dolgular diskordans olarak rter. Kuvaterner kel ve Birikintileri (Qel - Qal - Qtr) Travertenlerin oluumlar ok eski zamanlardan gnmze kadar devam etmitir. Alaehirin Badnca ve Elemli kylerinde oluanlar en eski travertenler olup, bazlar gnmzde hala oluumlarn devam ettirmektedir. Eski akarsu yataklar ve yeni vadilerde imentolanmam alvyon kelleri gzlenmektedir. Volkanitler (Tv) Sahada volkanikler Toygar Andeziti olarak adlandrlmtr. Sediman arasnda grlenleri tftfit seviyeleri eklinde ayrlr. IV.2.2.2 Proje alan jeolojisi, inceleme alanna ait byk lekli (1/25.000 ya da varsa 1/100.000 lekli) jeoloji haritas ile proje kapsamndaki nitelerin kesitleri, harita lekleri ve lejantlar metindekine uygun olmal, yaplan bytme ya da kltmeler izgisel lekte gsterilmeli, jeolojik harita ve kesitlerin harita alma tekniine uygun olarak hazrlanmas jeolojik bilgilerin formata uygun olarak detaylandrlmas), Proje Alannn Genel Jeolojisi Manisa li Alaehir lesi Erenky, Osmaniye, eneli Kyleri Mevkiinde kurulmas planlanan Alaehir JES Projesi kapsamnda MTA Genel Mdrl ile yaplan protokol ile ManisaAlaehir Jeotermal Sahas Jeofizik Ett Raporu hazrlattrlm olup, sz konusu rapor Ek-8de verilmitir. MTA Genel Mdrl tarafndan yrtlen iki ay jeofizik almalar srasnda 50 kmlik bir alanda 60 adet DES (Dey Elektrik Sondaj) ls alnmtr. Alaehir lesi ise Bat Anadolu'da Ege Blgesindeki dou-bat ynl ovalardan biri olan Gediz ovasnn dou kesiminde bulunmaktadr. le, Alaehir aynn da iinden akt bir grabenden ve bunu gneyden ve kuzeyden snrlayan olduka yksek plato ve dalardan ibarettir. Ana yaplarn graben tektoniinin oluturduu Manisa, Bat Anadolunun orta kesiminde yer alr. Menderes masifi ile zmir Ankara zonunun kapanmas srasnda oluan eski faylar ile grabenin gelitirdii Neotektonikler dnem izleri, blgenin belirgin yaplardr. Gzlenen genel krk istikametleri B-D ve KB-GD uzantldr (bkz. ekil IV.15). Daha nce yaplm jeolojik almalarda youn olarak belirtildii gibi, blgede jeolojik sistemler arasndaki ilikiler olduka karmaktr ve Tersiyer - Kuvaterner yal birimleri etkileyen gen tektonizma ilikileri sistemi daha da karmak hale getirmitir. Genel yapya bal olarak alma sahasnda iki farkl stratigrafik istif gzlenmektedir. En altta Menderes Metafik nitesini oluturan yksek basn ve yksek scaklk metamorfizmas rnlerinin grld temel birimler ve bunlarn zerinde ise Tersiyer kel kayalar yer alr. alma blgesindeki en gen birimler scak ve souk su kaynaklar boalm noktalarnda oluan travertenler, eski ve yeni alvyonlardr.8 Proje alan genel jeoloji haritas ekil IV.16da, basitletirilmi jeolojik enine kesiti ise ekil IV.17de verilmitir.
Manisa-Alaehir Jeotermal Sahas Jeofizik Ett Raporu, 2010
54 / 245
ekil IV.15: Proje Alan Genel Krk stikametleri (B-D ve KB-GD)
ekil IV.16: alma Alannn Basitletirilmi Jeolojik Enine Kesiti
55 / 245
ekil IV.17: Proje Alan Genel Jeoloji Haritas
56 / 245
IV.2.2.3 Ktle hareketleri (Heyelan/Moloz Akmas), Duyarllk Analizi, Heyelan Risk Haritas, Heyelan Ya likisi Proje kapsamnda santral alan olarak kullanlmas planlanan 145.300 m2lik alan tarm arazisi niteliinde dz bir arazidir. Bununla birlikte sondaj lokasyonlar da ayn ekilde zm yetitiricilii iin kullanlan tarm arazisi niteliinde olup yine dzlk alanlardr. Santral alannn tamamen dz bir arazi olmas, keza ayn ekilde kuyu lokasyonlar ve bu birimler arasndan ulamda kullanlacak alanlarn dz arazi zerinde olmas sebebiyle proje alan ve yakn evresinde heyelan riski bulunmamaktadr. Proje alanna en yakn tepeler, santral alannn yaklak 1,5 km gneydousunda bulunan Yel deirmeni Tepe, ve yine yaklak 2 km gneyinde bulunan Eren Tepedir. Bu tepelere en yakn sondaj lokasyonlar Yeldeirmeni Tepeye 1 km mesafedeki Alkan-5 ve Eren Tepeye 600 m mesafedeki Alkan-11 kuyulardr. Blgede yaygn olarak tarmclk faaliyetinin yaplyor olmas, tepelerdeki eimin ok dk olmas sebebiyle herhangi bir heyelan riski bulunmamaktadr. Bu hususlara ek olarak blgedeki ya miktarnn ok yksek olmamas, dere yataklarnn ak miktarn tayabiliyor olmas ve hatta proje alan evresindeki derelerin ounun mevsimsel akl dere olmas sebebiyle yalardan kaynakl herhangi bir toprak kaymas riski sz konusu deildir. IV.2.2.4 Proje snrlar iindeki alan iin yama stabilitesi, yamalardaki kayma hareketlerini gsteren harita, kayma analizi (hafriyat at olmas durumunda da uygulanmaldr), Projeni ne santral alannda ne de kuyu lokasyonlarndan herhangi bir toprak kaymas hareketi sz konusu deildir. Kullanlacak alanlarn tamamnn dz olmas, proje alanlarndan itibaren en yakn tepenin 600 m mesafede olmas yamalardan kaynaklanabilecek kayma hareketi riskini minimuma indirmektedir. Tepelerde veya insan eliyle yaplan toprak ynlarnda, ynn ev eimi arttka kayma riski ve duraylln bozulma olasl artmaktadr. Ancak proje alanlarnn dz arazide olmas sebebiyle, projeyi etkileyebilecek mesafede bir tepe ve/veya toprak yn olmamas sebebiyle ev duraylln dan bahsedilememektedir. Proje kapsamnda santral alan inaatndan oluacak kaz fazlas malzeme Piyadeler Belediyesinin gsterecei alana depolanacaktr. Proje kapsamnda toplam 40.400 m3lk bir kaz fazlas malzeme oluumu sz konusudur (bkz. Blm V.1.1). kacak bu malzeme ev eimi 45 dereceyi gemeyecek ve basamak ykseklii 5 myi gemeyecek ekilde Piyadeler Belediyesi tarafndan gsterilecek alanda stoklanacaktr. Dolaysyla 45 derecelik ve 5 m yksekliindeki basamak yksekliinde olacak ynlarda herhangi bir kayma olumas beklenmemektedir. Ayrca proje alanlar iin jeoteknik etd raporu da hazrlanm olup, sz konusu raporda da herhangi bir toprak kaymas, heyelan ve stabilite probleminin olmadndan bahsedilmektedir.
57 / 245
IV.2.2.5 Depremsellik ve doal afet potansiyeli, aktif/diri fay haritasnn zellikle proje alan ve mcavirini gsterecek ekilde uygun lekte (1/25.000 ya da varsa 1/100.000 lekli) gncelletirilmi bilgilerle detayl olarak hazrlanmas depremsellie ynelik kronolojik bilgiler, Depremsellik Manisa linde Alaehir, Salihli, Turgutlu, Merkez, Akhisar, Krkaa ve Soma yreleri depremlerin ok olduu tektonik kntler ve krklar dizisi zerindedir. Salihli ve Akhisarn dou kesimleri ile Krkaan bats ve gneyi 1. Derecede deprem kuadr. lin greceli yksek kesimlerinde yer alan Demirci, Kula, Grdes ve Selendi yrelerinde 2. ve 3. Derece deprem kuaklarna girmektedir. Proje alannn depremsellik riski ynnden deerlendirmesi Zemin ve Temel Etd Raporunda detayl olarak incelenmitir. Sz konusu rapordan alnan bilgiler aada sunulmutur (bkz Ek-9). Gediz Grabeninin kme alan iindeki alma alan ve Manisa li 1.derece deprem alan iindedir. Blgenin birinci derecede deprem kuanda bulunmas ve aktivitelerinin devam etmesi nedeniyle yaplacak yaplarn projelendirilmesi aamasnda Bayndrlk ve skn Bakanlnn Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar hakknda ynetmelik hkmlerinin aynen uygulanacaktr. Proje blgesinde sismik aktivite yaklak 10 15km derinlikte gerekleir. Depremlere yol aan faylarn uzunluu yaklak 10 km civarnda denebilir. Ana deformasyonda ise magnitd 6,0dan byk depremler meydana gelir. Bat Anadolu ve zmir Blgesinde ikisi byk ona yakn D B gidili graben ve 6 cm/yla kadar ulaan gerilme hareketi ve bal deformasyonu vardr. Ege Blgesinde morfolojik olarak en belirgin tektonik yaplar D B dorultulu faylardr. Bu nedenlerle inaat edilecek binada deprem ynetmeliine uyulacaktr. Manisa li deprem haritas ekil IV.18de, proje alannn gsterildii aktif fay haritas ise ekil IV.19da verilmitir.
58 / 245
ekil IV.18: Manisa li Deprem Haritas
59 / 245
ekil IV.19: Aktif Fay Haritas
60 / 245
Blgenin Doal Afet Potansiyeli ve Sismik Risk Analizi Gelecekte oluma potansiyeli bulunan depremlerin belirsizlikler iermesine ramen gemi yllarda olumu depremlerin teknik byklklerinin (byklk, iddet v.b) olaslk dalmlar, istatistiksel yaklamlarla zenle analiz edilmesi sonucunda blgenin deprem riski ve depremlerin tekrarlanma periyotlar tahmin edilebilir.9 Gutenberg-Richter (1956), byklk frekans ilikisi iin; deprem bykln (M), 1 yl iinde oluacak toplam deprem saysna (N) ilikilendirerek; LogN = a-bM ampirik bantsn bulmutur. Frekans magnitd ilikisindeki katsaylarn belirlenmesi iin dorusal regresyon analizi yaplmas gerekmektedir. a Katsays blgenin sismik aktivitesini gsteren bir parametredir, b katsays ise blgenin tektonik adan sismik etkinliini karakterize eden bir parametredir.9 Manisa li, Alaehir lesi snrlar ierisinde yer alan alma alannn depremselliini inceleyebilmek amacyla, sahay etkileyebilecek bir depremin Alaehir lesi, Piyadeler Ky merkez enlem 38.390, merkez boylam 28.430 olacak ekilde 100 km yarapndaki dairesel alan sismotektonik blge olarak seilmitir. Bu blge ierisindeki tarihsel depremler ve 01.01.190001.03.2013 yllar arasndaki aletsel depremler incelenmitir (bkz. ekil IV.20). Tarihsel ve aletsel dneme ait deprem verilerinin elde edilmesi iin T.C Babakanlk Afet Ve Acil Durumu Ynetimi Deprem Dairesi Bakanl (AFAD) katalog verilerinden yararlanlmtr. 9 Sismik risk analizi iin 01.01.1900-01.03.2013 yllar arasnda olumu, magnitd 4 ve daha byk olan toplam 402 adet deprem kullanlmtr (bkz. Tablo IV.12). Bu depremlerin byklklerine gre olu saylar ve tekrarlama periyotlar Tablo IV.13te verilmektedir.9 Bir blgede gelecekte byk bir depremin magnitdn, yerini ve yer hareketinin ivmesini ve tekrarlanma ilikisini olaslk analizi yaparak tahmin edebilmek iin , 1. Sismotektonik blgede nemli yer hareketi oluturabilecek tm deprem kaynaklarnn tespit edilmesi ve zelliklerinin ortaya konulmas, blgeyi etkisi altna alabilecek depremlerin noktasal, izgisel veya alansal nitelikte olabilen kaynaklardan hangisine ait olduunun belirlenmesi gerekir. 2. Blgenin jeolojik ve tektonik durumu ortaya konur. 3. Deprem tekrarlanmasnn zamansal dalm belirlenir. Belirli bir deprem byklnn alaca ortalama oran tanmlayan tekrarlanma ilikisidir. Bu alma iin 4,0den daha kk magnitdl depremlerin sismik tehlikeye katks olmad varsaylmtr. Tekrarlanma ilikisi ile maksimum byklkteki deprem belirlenebilir. 4. Kaynak alannn herhangi bir noktasnda oluabilecek herhangi byklkteki depremin sismotektonik alanda retecei yer hareketi, azalm ilikileri kullanlarak belirlenmelidir. 5. Son olarak; deprem lokasyonu, deprem bykl ve yer hareketinin kestirilmesi ile ilgili belirsizlikler birletirilerek, belirli bir zaman aralnda yer hareketi parametresinin alma ihtimali elde edilir. 9
Zorlu Enerji Manisa li Alaehir lesi Piyadeler Ky Jeotermal Enerji Santrali Zemin ve Temel Ett Raporu, 2013
61 / 245
Tablo IV.12: AFADdan Alnan Proje Alan Civarnda Kaydedilmi Aletsel Depremler (M>4) No 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 Tarih 18.01.1900 30.01.1900 10.02.1900 18.04.1900 22.05.1900 24.05.1900 01.06.1900 18.08.1900 10.10.1900 16.10.1900 29.10.1900 30.12.1900 23.02.1901 22.04.1901 10.01.1902 11.03.1902 29.05.1902 20.06.1902 12.07.1902 23.11.1902 13.01.1903 08.02.1903 02.04.1903 19.05.1904 19.05.1904 15.12.1904 30.04.1905 02.05.1905 04.06.1905 10.03.1907 15.04.1907 21.06.1907 22.06.1907 31.10.1907 15.11.1907 04.02.1908 16.02.1908 08.03.1908 12.03.1908 08.04.1908 28.04.1908 28.06.1908 03.07.1908 14.07.1910 27.07.1910 17.03.1912 Saat 15:30 01:00 05:00 00:00 21:00 23:15 16:00 00:00 08:41 17:30 00:00 19:00 00:00 00:00 18:50 18:00 00:00 03:30 00:00 20:14 23:00 21:40 00:00 20:27 22:20 00:10 16:01 00:00 16:00 16:52 00:30 22:47 16:00 03:50 21:14 00:00 21:57 20:00 02:15 03:00 17:17 13:12 01:42 02:35 14:51 23:30 Enlem 37.79 37.83 37.88 37.85 38.30 37.86 37.90 37.75 38.80 38.80 38.05 37.95 37.86 37.81 38.41 38.93 38.37 37.71 38.80 38.28 38.45 38.48 38.62 38.25 38.25 38.40 38.81 38.80 38.95 37.81 38.25 38.45 38.60 38.50 37.83 38.87 38.08 37.88 37.83 38.14 38.10 38.41 38.25 38.86 38.88 38.30 Boylam 28.21 27.71 27.75 29.50 27.65 28.66 28.74 28.35 29.40 29.40 27.55 27.41 27.69 28.85 27.51 29.38 27.68 27.83 29.30 27.20 28.20 27.43 27.30 27.74 27.74 27.75 28.52 28.50 28.67 28.33 27.47 27.60 27.90 28.50 29.00 27.36 27.41 28.09 27.61 27.43 27.78 29.29 28.00 27.84 27.87 27.48 Ajans (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) (Ambraseys) Tip (M) MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS iddet 4.4 4.4 4 4.4 4.1 4.1 4 4.2 5.6 4.8 4.8 4.2 4 4.4 4.7 4.4 4 4.8 4 5.5 4.8 4.4 4.5 4 4.5 4.5 6.1 5.4 4.8 4.4 4.6 4.7 4.5 4.5 5.1 4.7 4 4.4 4.2 4.3 4.8 4.8 4.5 4.4 4.9 4.8 l Aydn Aydn Aydn Denizli zmir Aydn Denizli Aydn Uak Uak zmir zmir Aydn Denizli zmir Ktahya zmir Aydn Uak zmir Manisa zmir Manisa zmir zmir Manisa Manisa Manisa Manisa Aydn zmir Manisa Manisa Manisa Denizli Manisa zmir Aydn Aydn zmir zmir Uak zmir Manisa Manisa zmir
le Yenipazar ncirliova ncirliova Bozkurt Bayndr Kuyucak Sarayky Bozdoan Merkez Merkez Tire Seluk ncirliova Babada Kemalpaa Gediz Kemalpaa Koarl Merkez Menderes Salihli Kemalpaa Merkez Bayndr Bayndr Turgutlu Demirci Demirci Demirci Nazilli Torbal Turgutlu Ahmetli Kula Merkez Merkez Torbal Kk Germencik Torbal Tire Ulubey demi Akhisar Akhisar Kemalpaa
62 / 245
No 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94
Tarih 02.02.1913 16.01.1918 13.11.1918 28.09.1920 11.09.1923 14.04.1924 03.09.1925 13.01.1926 13.01.1926 31.03.1928 31.03.1928 15.07.1928 08.05.1929 02.08.1936 23.05.1937 09.01.1941 05.02.1941 23.06.1941 12.08.1941 12.08.1941 28.10.1942 25.06.1944 21.12.1945 13.01.1948 10.08.1948 04.01.1949 03.09.1958 19.01.1959 10.04.1960 12.04.1960 21.06.1961 11.03.1963 02.03.1965 03.03.1965 17.03.1965 07.04.1965 13.06.1965 17.06.1965 19.09.1965 30.09.1965 18.10.1965 13.01.1966 25.03.1966 04.05.1966 07.05.1966 22.05.1966 02.06.1966 05.06.1966
Saat 06:30 07:13 10:13 15:17 10:14 09:52 01:47 08:08 00:29 05:12 09:33 12:27 22:41 10:57 18:13 01:15 08:00 20:38 21:52 02:22 04:16 18:35 14:30 13:27 20:30 02:58 03:27 22:05 04:22 16:04 07:27 22:00 01:37 14:05 23:33 20:01 02:58 14:03 19:36 14:32 01:44 23:17 21:49 13:08 07:37 22:51 09:14
Enlem 38.79 38.34 37.80 37.89 38.00 39.00 38.00 38.64 38.53 38.18 38.10 38.05 38.00 38.11 38.69 38.03 38.84 37.95 39.13 39.10 39.10 38.79 37.90 38.10 38.48 38.90 38.27 37.81 37.73 37.69 37.87 37.96 38.47 38.27 38.10 38.10 37.85 37.77 38.90 38.80 38.83 38.30 38.96 37.74 37.75 38.70 38.50 39.07
Boylam 27.87 29.48 27.30 28.35 29.50 27.80 29.00 28.11 28.19 27.80 27.40 27.32 29.50 29.65 27.78 27.40 27.74 27.81 27.64 27.70 27.80 29.31 29.00 28.80 28.94 27.90 28.19 29.52 27.80 27.70 28.77 29.14 28.33 28.47 28.10 27.70 29.32 29.36 27.95 28.00 27.83 28.50 29.29 27.71 27.79 27.92 27.23 29.34
Ajans (Ambraseys) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) (ALSAN) ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC BCIS ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC
Tip (M) MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS MS mb mb mb mb mb mb mb MS mb mb mb mb mb mb mb mb
iddet 4.6 5.7 5.2 5.7 4.6 4.7 4.5 5.8 5.7 6.5 5.2 5.5 4.5 4.8 5.4 5.2 5.4 4.9 4.8 4.8 6 6 4.7 4.8 4.9 4.5 4.6 4.5 4.8 4.6 5 5.5 5 4.5 4.4 4.3 5.1 4.7 4.3 4.3 4 4.4 4.4 4.8 5 4.4 4.5 4.4
l Manisa Uak Aydn Aydn Denizli Manisa Denizli Manisa Manisa zmir zmir zmir Denizli Denizli Manisa zmir Manisa Aydn Manisa Manisa Manisa Uak Denizli Denizli Uak Manisa zmir Denizli Aydn Aydn Denizli Denizli Manisa Manisa zmir zmir Denizli Denizli Manisa Manisa Manisa Manisa Ktahya Aydn Aydn Manisa zmir Ktahya
le Akhisar Karahall Kuadas Nazilli Baklan Akhisar Sarayky Salihli Salihli Tire Torbal Torbal Baklan vrl Saruhanl Seluk Akhisar Merkez Krkaa Krkaa Krkaa Merkez Merkez Buldan Esme Akhisar Kiraz Bozkurt Koarl Koarl Sarayky Merkez Salihli Alaehir demi Tire Honaz Honaz Akhisar Akhisar Akhisar Alaehir Gediz Koarl Koarl Glmarmara Bornova Gediz
63 / 245
No 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142
Tarih 19.06.1966 19.07.1967 25.07.1967 25.07.1967 13.11.1967 19.02.1968 19.02.1968 20.02.1968 21.03.1968 03.11.1968 03.11.1968 17.02.1969 19.02.1969 22.03.1969 23.03.1969 24.03.1969 24.03.1969 24.03.1969 24.03.1969 25.03.1969 25.03.1969 25.03.1969 25.03.1969 25.03.1969 25.03.1969 26.03.1969 27.03.1969 28.03.1969 28.03.1969 28.03.1969 17.04.1969 30.04.1969 30.04.1969 01.05.1969 03.05.1969 13.05.1969 19.05.1969 22.06.1969 23.10.1969 24.10.1969 09.03.1970 28.03.1970 28.03.1970 28.03.1970 29.03.1970 29.03.1970 29.03.1970 29.03.1970
Saat 17:55 09:06 11:03 12:39 06:50 23:17 23:19 05:16 09:42 18:40 18:44 22:49 03:30 18:00 21:11 01:59 08:13 11:23 12:13 10:05 13:21 13:28 13:37 14:40 16:13 03:31 18:07 01:48 05:40 10:02 12:23 20:20 23:08 01:14 16:07 17:48 15:27 17:27 13:37 23:00 17:28 21:23 22:40 22:59 01:28 01:47 03:34 04:56
Enlem 38.55 38.10 37.80 37.90 37.78 38.70 38.70 38.40 38.80 38.81 38.60 38.90 37.79 39.10 37.90 39.11 39.02 38.90 39.08 38.75 39.06 38.78 39.00 39.02 39.08 39.03 39.12 38.55 38.09 39.13 39.11 39.12 39.09 39.10 39.00 39.03 39.12 39.12 38.20 38.40 38.43 38.10 39.02 39.13 38.80 39.00 39.00 38.40
Boylam 27.35 28.87 28.60 28.70 28.83 27.90 27.90 27.20 27.60 29.11 28.70 27.60 28.20 28.67 27.60 28.51 28.41 28.60 28.65 27.81 28.41 28.51 28.00 28.90 28.44 28.27 28.20 28.46 29.02 28.45 28.62 28.52 28.31 28.00 28.60 28.57 28.58 28.60 27.60 27.60 27.27 29.20 29.43 29.00 29.50 29.40 29.10 29.30
Ajans ISC ISC ISC ISC ISC LAO LAO LAO ISC ISC ISC ISC ISC ISC LAO ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC LAO
Tip (M) mb mb mb mb mb MS? MS? MS? mb mb mb MS? mb mb MS? mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb MS? mb mb MS? mb MS? MS? mb mb mb mb mb mb mb MS?
iddet 4.6 4.8 4.4 4.5 4.6 4.5 4.3 4.1 4.4 4.8 4.5 4 4.2 4.7 5 5 4.7 4.5 4.7 4.3 4.9 4.8 5 4.6 4.7 4.6 4.5 5.9 4.7 4.9 4.6 5 4.6 4.1 4.7 4.6 4 4.5 4 4 4.2 4.7 4.2 4.1 4.1 4 4.2 4.1
l zmir Denizli Aydn Aydn Aydn Manisa Manisa zmir Manisa Uak Manisa Manisa Aydn Manisa Aydn Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Balkesir Manisa Denizli Balkesir Manisa Manisa Balkesir Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa zmir zmir zmir Denizli Ktahya Ktahya Uak Ktahya Ktahya Uak
le Bornova Buldan Karacasu Kuyucak Karacasu Glmarmara Glmarmara Bornova Saruhanl Merkez Kula Akhisar Yenipazar Demirci Germencik Demirci Grdes Demirci Demirci Saruhanl Grdes Demirci Akhisar Demirci Grdes Grdes Sndrg Alaehir Gney Sndrg Demirci Demirci Sndrg Akhisar Demirci Demirci Demirci Demirci Bayndr Kemalpaa Bornova al Gediz Simav Merkez Gediz Pazarlar Ulubey
64 / 245
No 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190
Tarih 29.03.1970 29.03.1970 29.03.1970 30.03.1970 30.03.1970 31.03.1970 31.03.1970 31.03.1970 31.03.1970 01.04.1970 02.04.1970 02.04.1970 02.04.1970 03.04.1970 07.04.1970 09.04.1970 10.04.1970 10.04.1970 11.04.1970 16.04.1970 19.04.1970 20.04.1970 20.04.1970 22.04.1970 23.04.1970 24.04.1970 24.04.1970 24.04.1970 27.04.1970 08.05.1970 10.05.1970 11.05.1970 12.05.1970 12.05.1970 14.05.1970 17.05.1970 26.05.1970 04.07.1970 29.08.1970 01.09.1970 09.09.1970 09.11.1970 21.12.1970 22.01.1971 20.02.1971 10.04.1971 27.04.1971 12.05.1971
Saat 09:00 14:37 14:40 06:46 09:26 04:10 07:30 08:30 16:08 08:02 02:45 05:08 13:05 12:16 10:55 10:12 01:14 23:13 08:36 12:59 22:09 03:47 18:36 18:38 09:01 02:40 05:49 16:54 10:39 10:06 16:07 07:41 07:41 08:33 07:56 04:33 05:51 04:55 18:03 02:19 05:25 06:42 00:22 10:32 07:15 13:21 17:19 17:07
Enlem 39.08 38.74 38.73 39.09 39.01 39.01 39.12 38.93 39.03 38.90 38.96 38.90 39.04 38.95 39.00 39.11 39.13 39.13 39.10 38.99 38.90 38.86 38.70 39.08 39.13 39.06 38.99 39.12 38.97 38.99 39.00 39.08 38.60 38.97 39.02 38.13 38.92 39.09 39.01 38.97 38.97 39.00 39.09 38.75 37.81 38.83 38.90 37.69
Boylam 29.50 27.83 28.00 29.03 29.40 29.20 29.16 29.30 29.49 28.80 29.44 29.60 29.20 29.50 27.80 29.41 29.31 29.31 28.80 29.50 29.30 29.40 29.20 29.43 28.65 28.60 29.20 28.74 29.33 29.50 29.10 29.39 29.30 28.99 29.10 28.10 29.44 28.80 29.36 29.24 29.52 28.90 29.41 29.33 29.39 29.14 29.05 29.43
Ajans ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC
Tip (M) mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb mb ML mb mb mb MS?
iddet 4.3 4.5 4.5 4.5 4.3 4.2 5 4 4.4 4.9 4.3 5.1 4.2 4.2 4.2 4.7 4.2 4.3 4.7 4.3 4.5 4.5 4.6 4.6 5.2 4.2 4.2 4.2 4 4.2 4.7 5.3 5 4.5 5.1 4 4.4 4 4.3 4.7 4.8 4.1 4.5 4.3 4.5 4.6 4.6 4
l Ktahya Manisa Manisa Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Manisa Ktahya Uak Ktahya Ktahya Manisa Ktahya Ktahya Ktahya Manisa Ktahya Ktahya Ktahya Uak Ktahya Manisa Manisa Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Uak Ktahya Ktahya zmir Ktahya Manisa Ktahya Ktahya Ktahya Manisa Ktahya Uak Denizli Uak Ktahya Denizli
le Gediz Saruhanl Glmarmara Simav Gediz aphane Simav Gediz Gediz Demirci Gediz Banaz aphane Gediz Akhisar Gediz Gediz Gediz Demirci Gediz Gediz Gediz Merkez Gediz Demirci Demirci aphane Simav Gediz Gediz Pazarlar Gediz Merkez Simav Pazarlar demi Gediz Demirci Gediz aphane Gediz Demirci Gediz Merkez Honaz Merkez Pazarlar Honaz
65 / 245
No 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238
Tarih 14.05.1971 16.05.1971 31.05.1971 09.06.1971 06.10.1971 25.09.1972 25.02.1973 12.05.1973 24.06.1973 01.02.1974 14.02.1974 29.08.1974 29.09.1974 25.11.1974 29.12.1974 07.02.1975 30.05.1975 30.05.1975 04.09.1975 15.09.1975 09.05.1976 14.05.1976 15.08.1976 19.08.1976 06.09.1976 24.02.1977 10.09.1977 27.10.1977 28.10.1977 28.10.1977 10.11.1977 23.11.1977 26.11.1977 09.12.1977 16.12.1977 16.12.1977 16.12.1977 19.01.1978 07.02.1978 03.10.1978 22.08.1979 14.02.1980 27.04.1980 07.06.1980 11.07.1980 02.08.1980 19.12.1980 09.07.1981
Saat 18:31 11:49 14:56 03:15 23:16 22:34 14:55 09:31 00:15 00:01 09:17 08:02 03:55 23:54 18:45 03:21 05:13 14:22 04:55 18:40 11:19 01:23 18:56 01:12 14:11 20:47 06:56 22:43 00:31 00:41 04:12 09:08 00:12 15:53 07:37 07:40 07:44 12:08 07:34 09:55 11:47 20:14 09:54 20:37 12:24 00:52 07:49 18:24
Enlem 37.81 37.91 38.23 37.69 38.05 39.11 38.92 38.88 38.78 38.55 38.53 38.84 38.74 38.96 37.74 38.75 39.11 38.74 38.13 38.39 39.00 37.75 37.84 37.71 39.05 38.55 37.99 37.87 38.00 37.96 37.94 37.91 37.93 38.35 38.41 38.53 38.47 38.93 38.01 37.67 38.03 39.10 39.07 37.84 38.79 38.92 38.01 38.98
Boylam 29.51 28.88 28.18 29.49 27.26 29.20 29.38 29.21 29.24 27.21 27.18 29.28 29.45 27.84 29.17 28.34 27.67 27.59 27.24 27.40 28.77 29.46 28.77 29.00 29.01 27.66 28.74 27.88 28.03 28.00 27.92 27.92 27.98 27.22 27.18 28.46 27.28 27.89 27.60 29.25 28.95 29.34 28.86 28.84 29.16 27.42 27.64 27.90
Ajans ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC
Tip (M) MS? MS? MS? MS? MS? mb mb mb MS? mb MS? mb MS? ML MS? ML ML ML ML mb Md mb mb mb Md mb Md mb Md Md mb ML ML mb mb Md Md ML Md Md mb mb mb ML ML mb mb ML
iddet 4.3 4.2 4.1 4.4 4.4 4 4 4.5 4.1 5.2 4.5 4.2 4.1 4 4.1 4.1 4 4.2 4 4.3 4.2 4 5.3 5 4 5 4.2 4.7 4.2 4.3 4 4 4.3 4.8 5.3 4.4 4.2 4.1 4 4.1 4 4.4 4.3 5.3 4.3 5.3 4.7 5
l Denizli Denizli zmir Denizli zmir Ktahya Ktahya Ktahya Uak zmir zmir Ktahya Uak Manisa Denizli Manisa Manisa Manisa zmir zmir Manisa Denizli Denizli Denizli Ktahya Manisa Aydn Aydn zmir Aydn Aydn Aydn Aydn zmir zmir Manisa zmir Manisa zmir Denizli Denizli Ktahya Manisa Denizli Uak zmir zmir Manisa
le Bozkurt Sarayky Kiraz Bozkurt Menderes Simav Gediz Gediz Merkez Bornova Bornova Gediz Merkez Akhisar Merkez Kprba Krkaa Saruhanl Menderes Kemalpaa Demirci Honaz Sarayky Merkez Simav Turgutlu Buharkent Merkez demi Kk Merkez Merkez Merkez Buca Bornova Alaehir Bornova Akhisar Tire Honaz Buldan Gediz Demirci Babada Merkez Knk Tire Akhisar
66 / 245
No 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286
Tarih 02.11.1982 27.12.1982 27.12.1982 15.02.1983 06.03.1983 25.06.1983 04.08.1983 03.09.1983 11.10.1983 11.10.1983 09.12.1983 21.03.1984 04.05.1984 01.09.1984 07.11.1984 18.11.1984 17.10.1985 23.10.1985 24.11.1985 01.06.1986 12.06.1986 27.06.1986 19.08.1986 23.09.1986 29.09.1986 11.10.1986 20.10.1986 30.11.1986 23.04.1988 15.08.1988 19.08.1988 26.10.1988 24.02.1989 24.02.1989 24.02.1989 18.12.1989 19.12.1990 29.12.1990 03.08.1991 04.03.1992 01.04.1992 01.04.1992 06.04.1992 15.05.1992 19.07.1992 06.08.1992 01.09.1992 06.11.1992
Saat 05:58 02:04 15:32 02:21 09:53 05:33 20:39 12:45 12:08 20:08 00:40 23:15 21:35 21:50 11:39 13:48 19:15 06:14 01:19 06:43 06:42 06:54 06:03 08:41 17:38 09:00 10:43 05:29 17:54 07:47 18:50 10:10 00:40 01:17 12:30 13:58 09:46 13:33 17:51 05:15 12:23 12:36 19:15 06:49 11:51 20:58 22:08 19:13
Enlem 38.51 38.96 38.95 39.06 39.10 37.79 37.84 39.11 38.85 38.97 37.82 37.79 37.88 37.83 38.91 37.94 38.77 38.80 37.64 37.95 39.08 37.85 39.03 39.09 39.07 37.94 37.78 38.75 39.10 37.89 37.94 37.96 37.72 37.71 37.72 37.87 38.61 37.85 39.03 39.00 39.00 39.00 38.91 37.71 38.00 38.00 38.00 38.20
Boylam 28.46 27.91 27.82 28.70 28.67 29.34 27.59 27.57 29.21 29.25 29.41 28.41 29.23 29.48 27.80 28.94 27.83 27.82 27.57 27.38 28.69 27.40 28.78 27.75 27.78 28.56 27.37 27.74 28.10 29.24 29.18 27.68 29.33 29.26 29.23 29.21 28.01 27.97 28.89 28.00 29.00 29.00 29.21 27.61 28.00 28.00 28.00 27.21
Ajans ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISK ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC NAO ISC ISC ISC ISC ISC ISC ISC DDA ISC DDA DDA DDA DDA DDA ISC DDA DDA DDA ISC
Tip (M) mb ML ML mb ML mb mb ML mb Md mb mb mb Md mb mb mb mb mb mb mb ML mb Md ML MS mb mb mb mb MG mb MS mb mb mb Md ML Md Md Md Md Md mb Md Md Md ML
iddet 4.6 4.2 4 4.6 4.3 4.1 4.7 4 4.2 4.1 4.4 4.2 4.7 4.1 4 4.1 4.1 4.3 4.5 4 4.1 4.2 4.7 4 4.1 5.4 4.5 4.3 4 4.7 4.3 4.8 4.7 4.4 4.5 4.5 4.4 4.1 4 4 5 4 4.2 4.3 4 4 4 4.4
l Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Denizli Aydn Manisa Ktahya Ktahya Denizli Aydn Denizli Denizli Manisa Denizli Manisa Manisa Aydn zmir Manisa zmir Manisa Manisa Manisa Aydn Aydn Manisa Manisa Denizli Trkiye zmir Denizli Denizli Denizli Denizli Manisa Aydn Manisa Manisa Ktahya Ktahya Ktahya Aydn zmir zmir zmir zmir
le Alaehir Akhisar Akhisar Demirci Demirci Honaz Germencik Soma Gediz aphane Honaz Nazilli Merkez Honaz Akhisar Sarayky Saruhanl Akhisar Ske Seluk Demirci Seluk Demirci Krkaa Krkaa Kuyucak Kuadas Saruhanl Akhisar Merkez Denizli Tire Honaz Honaz Honaz Merkez Salihli Merkez Demirci Akhisar Simav Simav Gediz Koarl demi demi demi Menderes
67 / 245
No 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334
Tarih 22.12.1992 23.12.1992 24.12.1992 25.12.1992 18.01.1993 02.06.1993 26.01.1994 28.01.1994 28.01.1994 18.02.1994 12.06.1994 08.07.1994 09.08.1994 05.09.1994 24.02.1995 18.08.1995 08.05.1996 20.05.1996 22.06.1996 21.01.1997 21.01.1997 30.05.1997 25.02.1998 07.04.1998 18.07.1998 26.09.1999 21.04.2000 21.04.2000 23.04.2000 27.04.2000 04.06.2000 05.06.2000 04.10.2000 21.01.2002 30.07.2002 16.01.2003 22.06.2003 23.07.2003 26.07.2003 26.07.2003 26.07.2003 28.07.2003 28.07.2003 12.08.2003 29.01.2005 24.12.2005 05.06.2006 12.10.2006
Saat 22:15 23:02 13:03 22:36 19:23 10:19 10:07 15:45 22:59 20:58 01:22 23:08 05:28 11:25 16:14 00:52 00:20 09:09 16:05 20:47 21:12 01:12 06:58 19:17 20:40 06:38 12:23 12:29 13:53 12:13 22:43 00:56 02:33 14:34 12:20 02:17 23:46 04:56 01:00 08:36 13:31 17:19 22:36 08:21 14:48 03:56 04:23 03:20
Enlem 39.00 39.00 39.00 39.00 37.82 38.78 39.09 38.68 38.68 38.70 39.01 39.00 38.51 39.10 39.00 37.81 37.91 38.29 37.86 38.07 38.15 37.89 37.86 37.93 37.91 39.05 37.70 37.77 37.98 37.83 37.90 37.83 37.90 38.61 37.74 38.28 39.01 38.14 38.12 38.05 38.09 38.13 38.12 38.15 38.23 38.84 37.93 37.86
Boylam 29.00 29.00 29.00 29.00 28.50 27.57 27.82 27.50 27.49 27.44 28.02 28.50 27.40 27.77 28.00 29.12 27.42 27.23 29.35 29.00 28.90 27.30 29.51 27.86 29.22 27.83 29.25 29.29 27.69 29.26 29.10 29.10 28.96 27.82 29.21 27.17 27.98 28.83 28.90 28.91 28.86 28.87 28.90 28.89 29.66 27.78 28.74 29.18
Ajans DDA DDA DDA DDA ATH ISC ISC ISC ISC ISC DDA DDA DDA ISC DDA DDA ISC ISC ISC ISC ISC ISC DDA ISC ISC DDA DDA ISC DDA DDA ISC ISC DDA DDA DDA ISC DDA DDA DDA ISC ISC DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA
Tip (M) Md Md Md Md ML ML ML MS ML ML Md Md Md md Md Md md md mb MS md md Md md md Md Md mb Md Md MD MD Md Md Md ML Md Md Md MS MS Md Md Md Md Md Md Md
iddet 4 4 4 4 4.2 4.3 4.2 5.1 4 4 4.1 4 4.7 4 4 4.8 4 4.1 4 4.5 4 4 4.5 4 4 4.1 5 4 4.4 4 4 4 4.8 4.7 4.6 4 4.6 5.3 5.1 5.1 4.1 4 4.1 4 4 4.5 4.1 4
l Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Aydn Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa zmir Manisa Manisa Denizli zmir zmir Denizli Denizli Denizli zmir Denizli Aydn Denizli Manisa Denizli Denizli zmir Denizli Denizli Denizli Denizli Manisa Denizli zmir Manisa Denizli Denizli Denizli Denizli Denizli Denizli Denizli Denizli Manisa Aydn Denizli
le Simav Simav Simav Simav Karacasu Saruhanl Krkaa Merkez Merkez Merkez Akhisar Demirci Kemalpaa Krkaa Akhisar Merkez Seluk Buca Honaz Gney Gney Seluk Bozkurt Merkez Merkez Akhisar Honaz Honaz Tire Honaz Akky Merkez Sarayky Ahmetli Honaz Menderes Akhisar Buldan Buldan Buldan Buldan Buldan Buldan Buldan vrl Akhisar Buharkent Merkez
68 / 245
No 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382
Tarih 26.04.2007 15.06.2007 10.12.2007 10.01.2008 15.03.2008 25.04.2008 19.10.2008 08.01.2009 17.02.2009 19.02.2009 22.03.2009 03.05.2009 25.11.2009 04.12.2009 02.03.2010 05.10.2010 11.11.2010 14.11.2010 05.02.2011 01.05.2011 19.05.2011 19.05.2011 19.05.2011 19.05.2011 19.05.2011 19.05.2011 19.05.2011 19.05.2011 20.05.2011 20.05.2011 20.05.2011 21.05.2011 24.05.2011 28.05.2011 28.05.2011 10.06.2011 27.06.2011 27.06.2011 27.06.2011 29.06.2011 03.07.2011 13.07.2011 17.07.2011 19.07.2011 08.10.2011 20.02.2012 04.04.2012 16.04.2012
Saat 01:56 08:00 21:50 17:52 11:52 04:48 10:54 15:43 05:28 22:25 00:53 02:34 10:53 06:02 00:43 23:43 20:08 05:21 07:17 15:04 20:15 20:41 20:43 21:08 21:12 21:21 21:33 22:19 00:58 05:00 11:30 21:43 02:55 05:47 18:06 22:47 21:13 21:28 23:41 11:40 14:16 01:31 19:51 21:16 22:10 06:34 00:33 10:11
Enlem 37.81 37.79 38.78 37.92 39.04 37.82 39.13 37.85 39.13 39.12 37.92 37.85 37.91 37.92 39.05 38.02 37.87 37.85 37.90 39.06 39.13 38.89 39.12 39.11 39.11 39.11 39.13 39.11 39.11 39.12 39.12 39.10 39.10 39.11 39.11 39.09 39.11 39.12 39.07 39.12 39.11 39.12 39.06 39.11 39.00 38.14 37.92 39.10
Boylam 28.11 27.45 27.74 28.79 27.84 29.25 29.43 27.58 29.05 29.03 29.10 27.54 28.86 28.84 29.12 27.95 27.36 27.33 29.05 28.02 29.08 28.94 29.09 29.03 29.03 29.03 29.12 28.98 29.08 29.08 29.00 29.05 29.02 29.04 29.02 28.35 29.02 29.04 28.99 29.00 29.02 29.03 29.12 29.06 28.05 27.47 29.45 29.13
Ajans ISC ISC DDA DDA ISC DDA ISC DDA ISC DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA IDC ISK DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA NEIC DDA NEIC DDA DDA ISK DDA ISK DDA DDA NEIC DDA DDA DDA DDA
Tip (M) ML ML Md Md ML ML mb ML MS ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML ML Ml mb ML Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml mb Ml mb Ml Ml ML Ml ML Ml Ml mb Ml Ml Ml Ml
iddet 4.3 4.3 4 4.1 4.8 5 4 4.1 4.4 4 4 4.1 4.5 4.8 4.2 4.1 4.7 4.1 4 4.1 5.7 4 4 4.2 4.8 4.3 4.3 4 4.3 4.2 4 4 4.2 4.9 4 4.4 5 4.4 4 4 4 4.3 4 4.4 4 4.4 4.3 4.6
l Aydn Aydn Manisa Denizli Manisa Denizli Ktahya Aydn Ktahya Ktahya Denizli Aydn Denizli Denizli Ktahya zmir zmir Aydn Denizli Manisa Ktahya Manisa Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Balkesir Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Manisa zmir Denizli Ktahya
le Yenipazar Ske Saruhanl Sarayky Akhisar Honaz Gediz Germencik Simav Simav Akky Germencik Sarayky Sarayky Pazarlar demi Seluk Kuadas Akky Akhisar Simav Selendi Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Sndrg Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Akhisar Torbal Baklan Simav
69 / 245
No 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402
Tarih 16.04.2012 19.04.2012 23.04.2012 23.04.2012 26.04.2012 03.05.2012 03.05.2012 03.05.2012 03.05.2012 04.05.2012 09.05.2012 13.06.2012 19.06.2012 03.08.2012 04.08.2012 07.08.2012 07.08.2012 25.08.2012 05.09.2012 07.01.2013
Saat 10:10 19:52 16:14 16:14 22:05 21:45 16:16 15:25 15:20 02:00 17:49 06:40 01:46 10:18 02:23 23:57 23:17 07:24 15:49 11:40
Enlem 39.12 39.11 39.05 39.12 39.13 39.13 39.10 39.12 39.12 39.11 39.10 39.10 39.11 38.72 38.71 38.72 38.73 38.71 38.97 38.71
Boylam 29.12 29.13 29.14 29.14 29.11 29.10 29.03 29.12 29.11 29.10 29.15 29.14 29.15 28.06 28.06 28.04 28.05 28.03 27.62 27.52
Ajans DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA DDA
Tip (M) Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml Ml
iddet 4.7 4.5 4 4.3 4.8 4.7 4.5 4 5.4 4.5 4.3 4.3 4.9 4.6 4.2 4.2 4 4.1 4.1 4
l Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Ktahya Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa Manisa
le Simav Simav Pazarlar Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Simav Glmarmara Glmarmara Glmarmara Glmarmara Glmarmara Akhisar Merkez
ekil IV.20: 01.01.1900 ile 01.03.2013 Tarihleri Arasnda Piyadeler Belediyesi Merkezli 100 km Yarapndaki Sismoteknik Blgede Olumu M>4 olan Depremlerin Dalm
70 / 245
Tablo IV.13: nceleme Alanndaki Depremlerin Magnitd, Olu Says, Yineleme Periyotlar Tablosu M (Magnitd) 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 6.0 6.1 6.5 N (Olu Says) 85 37 36 35 32 39 22 29 26 8 16 7 5 6 5 3 1 4 1 1 2 1 1 T (Yl) 1.33 3.05 3.14 3.23 3.53 2.90 5.14 3.90 4.35 14.13 7.06 16.14 22.60 18.83 22.60 37.67 113.00 28.25 113.00 113.00 56.50 113.00 113.00
Blge iin yaplan risk analizinde, sismotektonik blgede meydana gelebilecek muhtelif deprem byklklerinin karakteristik zmne ait yinelenme(dn) periyotlar; Q(M) = 1 / n(M) formlne gre hesaplanmtr (bkz. Tablo IV.14). Buradan 6.0 byklnde bir depremin tekrarlanmas 56,5 yl olduu Tablo IV.13te grlmektedir. Frekans ve byklk ilikisinin dorusal regresyonu sonucunda, Pearson Bravais r=0,99 iliki katsays ile elde edilen Gutenberg-Richter (a ve b katsaylar) parametreleri; a= 3.22 ve b=0.86 olarak hesaplanmtr. Elde edilen bu sonuca gre deprem says-magnitd arasndaki dorusal iliki; LogN = 3.22-0.86*M eklindedir (bkz. ekil IV.21).10
10
Zorlu Enerji Manisa li Alaehir lesi Piyadeler Ky Jeotermal Enerji Santrali Zemin Ve Temel Ett Raporu,2013
71 / 245
Tablo IV.14: Piyadeler Belediyesi Yllk Deprem Risk Tablosu M 4.0 4.5 5.0 5.5 5.7 6.0 6.5 n(M) 0.759 0.348 0.143 0.027 0.036 0.018 0.009 1 YIL 0.53 0.29 0.13 0.03 0.04 0.02 0.01 10 YIL 1.00 0.97 0.76 0.23 0.30 0.16 0.09 20 YIL 1.00 1.00 0.94 0.41 0.51 0.30 0.16 30 YIL 1.00 1.00 0.99 0.55 0.66 0.41 0.23 50 YIL 1.00 1.00 1.00 0.74 0.83 0.59 0.36 75 YIL 1.00 1.00 1.00 0.87 0.93 0.74 0.49 100 YIL 1.00 1.00 1.00 0.93 0.97 0.83 0.59
ekil IV.21: Deprem Says Magnitd likisi Grafii
Risk analizinin bu aamasnda, sismotektonik blge iin karakteristik deprem byklkleri hesaplanmtr. Bu hesaplara gre sismotektonik blgede; Yllk Maksimum Magnitudlerin Ortalamas; M=4,5 En Sk Meydana Gelen Yllk Magnitd; M=3,8 Maksimum Magnitd; Mmax=6,1 eklinde elde edilmitir. Gutenberg-Richter ihtimaller hesab, 113 yllk bir sre iinde meydana gelebilecek maksimum depremin magnitdn M=6,1 olarak vermektedir. Gerekten, 1900-2013 yllar arasnda incelenen sismotektonik blgede meydana gelen en byk deprem, deprem kataloguna gre 31 Mart 1928 tarihli M=6,5 magnitdl depremdir. Buradan anlalmaktadr ki, ihtimaller hesab ile gerek olay arasnda byk bir yaklam mevcuttur. Risk analizinin nc aamasnda, herhangi bir M veya daha byk magnitdl bir depremin; herhangi bir yl iinde meydana gelebilme olaslna, o magnitde ait Yllk Risk denir ve R ile gsterilir (bkz. Tablo IV.14). R(M)=1 en(M)T; R(M)= Sismik tehlike(ekince), n(M)= ylda deprem olma says; T= Gelecekte gz nne alnacak periyodu ifade eder.
72 / 245
Elde edilen verilere gre blgede 4,0 ve daha kk bir depremin 1 yl iinde meydana gelme olasl % 76 tr. 5,0 byklnde bir depremin 10 yl iinde meydana gelme olasl % 76 dr. 20 yllk srede bu olaslklar daha da artmaktadr. En az 6,0 byklndeki bir depremin 30 yl iinde % 41; 50 yl iinde ise %59 olaslkla meydana gelebilecei grlmektedir. 75 yllk srede 6,5 byklnde bir depremin olma olasl %49 dur. Buradan 100 yl ierisinde M=6,5 olan bir depremle karlama olaslnn %59 olduu grlmektedir.11 Bu bilgiler nda, blgenin depremsellik riskine ilikin bulgular aada sunulmu olup, daha detayl bilgiler Ek-9daki Zemin ve Temel Etd Raporunda verilmitir. 1. Blgenin depremsellii incelendiinde a katsays blgenin sismik aktivitesini gsteren bir parametredir, b katsays ise blgenin tektonik adan sismik etkinliini karakterize eden bir parametredir. Frekans ve byklk ilikisinin dorusal regresyonu sonucunda, Pearson Bravais r=0,99 iliki katsays ile elde edilen Gutenberg-Richter (a ve b katsaylar) parametreleri a= 3,22 ve b=0.86 olarak hesaplanmtr. Trkiye deprem blgeleri haritasnda Alaehir 1. derece deprem blgesi olduu grlmektedir. Alaehir ve yakn evresi 4 ve 4.5 byklkteki depremlerle ylda ortalama 2-3 kez karlamaktadr. ncelenen sismotektonik blgede en sk meydana gelen yllk magnitd 3,8dir. Deprem risk analizinden elde edilen verilere gre blgede 4,0 byklkl bir depremin 1 yl iinde meydana gelme olasl % 76 dr. 5,0 byklnde bir depremin 10 yl iinde meydana gelme olasl % 76 dr. 20 yllk srede bu olaslklar daha da artmaktadr. En az 6,0 byklndeki bir depremin 30 yl iinde % 41; 50 yl iinde ise %59 olaslkla meydana gelebilecei grlmektedir. 75 yllk srede 6,5 byklnde bir depremin olma olasl %49 dur. Buradan 100 yl ierisinde M=6,5 olan bir depremle karlama olaslnn %59 olduu grlmektedir. Blgedeki aktif fay yapsn dikkate alarak Manisa li, Alaehir lesi, Piyadeler Kyn etkileyebilecek bir depremin yaklak 20 km. uzaklkta olmas durumunda ana kaya seviyesinde oluabilecek en byk yatay deprem ivmesi; Sadigh vd. (1997) yntemine gre 0,16 g; Kalkan & Glkan (2004) yntemine gre 0,15 g; Ulusay vd. (2004) yntemine gre 0,19 g; Campbell (1997) yntemine gre 0,20 g; Boore vd.(1997) yntemine gre 0,13 g olarak hesaplanmtr.
2.
3.
4.
IV.2.2.6 Varsa Projenin Jeoteknik Ett Raporu (Proje Kapsamndaki Tm nitelerin Detayl Jeoteknik Ettleri), Daha nce Blm Ide detayl olarak anlatld zere bu proje esasnda bir kapasite art projesidir. Daha nce yaplmas dnlen 30 MWelik santral projesinde arama faaliyetleri srdrlrken enerji potansiyelin daha fazla olduu ve ayn alanda 45 MWelik bir santral kurulabilecei ortaya km olup dolaysyla bu proje hazrlanmtr. 30 MWelik proje kapsamnda santral alan ve kullanlmas dnlen kuyu lokasyonlarn ierecek ekilde Zemin ve Temel Etd Raporu hazrlanmtr. Bu ED Raporuna konu olan 45 MWelik santral ile kuyu lokasyonlar nceki proje ile ayn olduu iin, alanln zemin etd ve temel etd deerlendirilmesinde daha nce hazrlanm olan Zemin ve Temel Ett Raporu kullanlmtr (bkz. Ek-9).
11
Zorlu Enerji Manisa li Alaehir lesi Piyadeler Ky Jeotermal Enerji Santrali Zemin ve Temel Ett Raporu,2013
73 / 245
Santral alan ve kuyu lokasyonlarn temsil edecek ekilde Haziran 2013 tarihinde hazrlanan zemin ve temel ett raporu kapsamnda, 14/02/2013 ile 01/0/2013 tarihleri arasnda yeni ina edilecek Santral alannda toplam derinlii 254.5 m olan 16 adet, toplama sistemine dahil boru gzergahnda ise toplam derinlii 40 m olan 5 adet olmak zere toplam 21 adet zemin ett sondaj kuyusu alm arazi deneyleri ve numune almlar yaplarak rapor oluturulmutur (bkz. Ek-9) Sondaj almalar rselenmi numune alma ileri ile 1,5 m de bir yaplan standart penetrasyon deneylerini kapsamaktadr. Ayrca SK 5 nolu kuyuda her 2 metrede olmak zere 5 adet permeabilite deneyi lm yaplmtr. 23/02/2013 tarihinde inceleme alannda 3 adet 3.0 metrelik aratrma ukuru atrlarak zemin tanmlamas yaplmtr. Ayrca 27/02/2013 tarihinde 2 serim sismik krlma, 2 serim MASW ile 2 lokasyonda Elektrik Tomografi lm alnmtr (bkz. Ek-9). Sz konusu rapor kapsamnda alanda inat dneminde uyulmas gereken inat teknikleri, zemini tama kapasitesi, alanlarn zellikle depremsellik ve sismik adan deerlendirmeleri yaplm olup, proje kapsamnda hazrlanan Zemin ve Temel Ett Raporunda belirtilen tm hususlara uyulacaktr. IV.2.3 Hidrojeolojik zellikler (Yer alt su seviyeleri; halen mevcut her trl keson, derin, artezyen, vb. kuyu; emniyetli ekim deeri; suyun fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik zellikleri; yeralt suyunun mevcut ve planlanan kullanm, debileri,proje alanna mesafeleri)
Alaehir sahas hidrojeolojik bakmdan ok nemlidir. Bu blgede irili ufakl akarsularyla, glleriyle, yer st ve yer alt su kaynaklaryla, scak sularyla jeotermal yatrmlar iin dikkate deer bir blge olduunun belirtisidir. Blgede mevcut akarsular drt mevsimde genellikle su tamaktadrlar. Mevsime bal olarak debilerinde azalma ve oalma izlenebilmektedir. Proje alanna en yakn yzeysel su, santral alannn bat snrndan geen Alkan (Alhan) aydr. Faaliyet sresince sz konusu dereye hibir ekilde sv ve kat atk atlmayacak, derenin ak ynn ve yatan deitirecek herhangi bir mdahalede bulunulmayacaktr.12 Gediz Nehrinden sonra Alaehir ay en byk akarsulardr. Alaehir alannda geni alvyon ovalar mevcuttur. Alaehir aynn ve Gediz Nehrinin getirdii krntlar, killer, kum ve siltler metrelerce kalnla ulaan gen alvyon kelleri oluturmutur. Yeralt sular da olduka bol ve yaygndr. Alvyon kalnl 0-100 m arasnda su tablas da 0-2 m arasnda deimektedir. 2011 ylnda Zorlu Enerji tarafndan yaptrlan fizibilite almas kapsamnda proje sahas civarnda bulunan termal ve termal olmayan sularn jeokimyasal zelliklerini deerlendirerek scaklk, karm ve youmayan gaz konsantrasyonu gibi rezervuar karakteristikleri deerlendirilmitir. Bu deerlendirmenin yaplabilmesi amacyla Alkan-1 ve Alkan-2 isimli iki jeotermal kuyu almtr. Alkan-1 ve Alkan-2 jeotermal kuyularndan elde edilen jeokimyasal verilere gre Alaehirde bulunan jeotermal rezervuar, sv baskn bir rezervuar olup, sodyum-bikarbonat tuzlu karakterde ve de yksek oranda youmayan gaz iermektedir. Alaehir rezervuar svlarndaki ortalama youmayan gaz konsantrasyonlar 1 kg su bana yaklak 0,034 kgdr. Alkan-1 ve Alkan-2 jeotermal kuyularnn her ikisinde de maksimum statik scaklklar 186188C olarak llm olup, besleme sonundaki dinamik scaklklar ise 192-194C civarndadr.
12
74 / 245
Proje sahasnn civarndaki termal ve termal olmayan sularn jeokimyasal analizleri, Alkan-1 ve Alkan-2 jeotermal kuyularndan alnan rnekler ile Sazdere-Horsumsazdere Termal Kaynaklar ve MTA tarafndan alan termal kuyulardan alnan rnekler zerinde yaplmtr. Tm termal sular sodyum bikarbonat olup, termal sulara kyasla kalsiyum ve magnezyum asndan zengin olan yerel souk sulardan tamamen farkllardr (Alaehir JES Final Feasibility Study Report, 2012). Bu raporlara ek olarak ED sreci kapsamnda yredeki mevcut yer alt suyu kalitesinin ortaya konulabilmesi amacyla santral alanna en yakn yer alt suyu kuyusundan numune alnarak evre ve ehircilik Bakanl tarafndan yetkilendirilmi olan Segal Laboratuvarna analiz yaptrlmtr (bkz. Ek-10). Alnan su numunesinin yerini gsterir uydu resmi ekil IV.22de verilmitir.
ekil IV.22: YAS Numunesi Yerini Gsterir Uydu Resmi
Santral alannn dou snrnda hali hazrda bulunan yer alt suyu kuyusundan Segal Laboratuvar tarafndan alnan numune 30.11.2012 tarih ve 28483 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Yzeysel Su Kalitesi Ynetimi Ynetmelii Ek-5, Tablo-5 kapsamnda deerlendirilerek su kalitesi ortaya konulmutur. Yaplan analiz sonular ve Ynetmelikte belirtilmi olan snr deerleri Tablo IV.15te sunulmutur.
75 / 245
Tablo IV.15: YAS Numunesi Analiz Sonucu Tablosu
Analiz sonularndan grlecei zere znm oksijen, oksijen doygunluu, nitrit azotu, toplam fosfor, cva ve toplam koliform parametreleri sebebiyle yer alt suyu, II. Derece Su Kalite Snfna girmektedir. Proje alan ve yakn evresinde youn ekilde tarm faaliyeti yrtlmekte olup zellikle zm yetitiricilii yaplmaktadr. Blgedeki hemen btn su kaynaklar tarla ve bahe sulamasnda kullanlmaktadr. Proje alan ve yakn evresinde bulunan yerlatsularda hali hazrda alm olan ve kullanlmakta olan kuyular vastasyla tarmsal sulama amal kullanlmaktadr.
76 / 245
IV.2.4
Jeotermal kaynan zellikleri (Jeotermal kaynan potansiyeli, seviyeleri; blgede bulunan dier jeotermal kaynakla/havzayla olan ilikisi, emniyetli ekim deeri),
Mevsimsel olarak scak su kaynaklarnn azald ve/veya tamamen kaybolduu alma alan ve yakn evresinde alm kuyulardan elde edilen verilere gre; souk su ve scak su sistemlerinin birbirleri ile balantl olduklar, blgedeki sistemlerin genellikle derin sirklasyonlu olduklar, fakat yzeylenen sistemlerin s beslenmeli olduklar sylenebilir. DS kaytlarna gre yllk ya miktar 509,5 mmdir. Szlme katsaylar ile hesaplamalar yaplm ve toplam beslenme miktar belirlenmitir. Birikintilerden %35, alvyonlardan %20, dalk alandaki formasyonlardan %10 akkan %10 beslenme sonucu, toplam beslenme miktar 59x106 m/yl olarak belirlenmitir. Kaynaklar Alaehir ve evresinde scak su ve maden suyu kaynaklar mevcuttur. Scak sularn hepsi maden suyu karakterinde olduu gibi, sert amur kaplcalar yannda souk maden suyu k vardr. Scak su kaynaklar Alaehir Vadisinin gney kanad boyunca, Gediz Grabeninin ise kuzey ve gney kanatlar boyunca tektonik krk hatlarna uyumlu olarak Alaehir ile Turgutlu arasnda dalrlar. Bunlar Alaehir Kaplcas, Alaehir-Horzum Alayaka, Alaehir-Gbekli Kaplcalardr. Burada bahsi geen kaplcalardaki sularn hepsi meteorik oluumludur. Is Kayna Blgede yaplan jeoloji- jeofizik almalar, alterasyon mineralojisi ve maden yataklar aratrmalarnn sonularna gre blgedeki sistemler halen canl bir sistem tarafndan stlmaktadr ve eski sistem stclar yer yer yzeylenmilerdir. Yaplan jeoloji, jeofizik ve alan kuyu verilerinin deerlendirilmesi sonucunda, blgedeki sistemlerin gen dayk sokulumlar gibi en az evreli bir stc ile stld, blgedeki derin irtibatl aktif tektonik hatlarn ise s tayc yollar olduu sylenebilir. Buna gre, saha almalar sresince belirlenen ve haritalanan fay sistemlerin kaynaklardan grlecei gibi, Gediz Graben sistemi oluum balangcndan itibaren gnmze kadar birok evrede beslenmi ve bu evrelerde srekli stc yerleimi olduu sylenebilir. Hazne Kaya (Rezervuar) Ruhsat alan ve evresinde yaplan gzlemlerde scak su kaynak noktalarnn genellikle ve ounlukla gen faylar ve metamorfik kayalarla ilikili olduu belirlenmitir. Bu belirlemelere gre blgedeki jeotermal kaynaklarda hazne kayalarn bol atlakl kireta ve mermerlerin olduu sylenebilir. Ayrca, blgede yaygn, fay sistemleri ile balantl olan gen aklta ve kumtalar da hazne kaya olabilirler. Sonu olarak blgede birok evrede snan jeotermal sistemlerde hazne kayalar menderes metamorfik nitesine ait mermer, gnays, kuvarsitler ile Tersiyer sedimanlarnn olduu sylenebilir. rt Kaya Ruhsat alan ve evresinde jeotermal sistemlerin rt kayalar, sistemlerin konumlarna bal olarak deiiklik gsterebilirler. Yaplan almalarda, metamorfik temel istifi iindeki mermer-kireta ile ardalanmal ist-eyl seviyeleri, Tersiyer istif iindeki kil-killi kireta ve amurta seviyeleri rt kaya olabilirler.13
13
77 / 245
Termal adan; Alkan (Alhan) Ky ve kuzey kesimi ve douda B14 DES noktasyla snrlanmak zere jeotermal aktivite gstermektedir (bkz. Ek-8). IV.2.5 Blgede bulunan dier Jeotermal kaynaklar ve bunlardan yararlanlma durumlar (enerji, turizm, snma-stma, seraclk vb.), Manisa linde bulunan jeotermal kaynaklar ve kullanm alanlar Tablo IV.16da verilmektedir.
Tablo IV.16: Manisa li Jeotermal Kaynaklar ve Kullanm Alanlar Jeotermal Kaynak Alaehir-Sarkz Alaehir-Horzumsazdere Manisa-Ilcak Suyu Turgutlu-Urganl Sular Salihli-Sart Salihli-Kurunlu Kula-Acsu Madensuyu Kula-Selendi Eymir Soma-Mentee Kprba-Sarayck Demirci -Eskihisar Demirci - Borlu Kullanm Alan Maden suyu iletmesi, kaplca Kaplca, kaplca tesisi stlmas Su tesisleri, kaplca Kaplca olarak, kaplca tesisi, sera ve TurgutluAhmetli merkezi ehir stlmas Kaplca, kaplca tesisi stlmas Kaplca, kaplca tesisi ve Salihli ilesinin stlmas, kurutmaclk, souk hava deposu Madensuyu Kaplca Kaplca Kaplca olarak, kaplca tesisi ve sera stlmas Kaplca Kaplca
Bu kullanmlarn yan sra proje alan yaknnda herhangi bir turizm, seraclk ve/veya snma amal jeotermal kaynak kullanm sz konusu deildir. Alaehir ve evresinde hem yatrmc firma olan Zorlu Enerji hem de farkl firmalar tarafndan jeotermal kaynak arama almalar hali hazrda devam etmekte olup, sz konusu arama almalar enerji retimi odakldr. IV.2.6 Hidrolojik zellikler (Yzeysel Su Kaynaklarndan Gl, Akarsu ve Dier Sulak Alanlarn Fiziksel, Kimyasal, Bakteriyolojik ve Ekolojik zellikleri, Bu Kapsamda Akarsularn Debisi ve Mevsimlik Deiimleri, Taknlar, Su Toplama Havzas Oligotrofik, Mezotrofik, trofik, Distrofik Olarak Snflandrlmas, Sedimantasyon, Drenaj, Tm Su Kaynaklarnn Ky Ekosistemleri)
Proje kapsamnda santral alan ve kuyu lokasyonlar iin kullanlacak alanlarn tamam Gediz Havzas ierisinde kalmaktadr. Proje alanna en yakn yzeysel su kayna Alkan (Alhan) Deresi olup, santral alannn bat snr boyunca uzanmaktadr. Santral alannn Alkan (Alhan) Deresi ile snr olmas sebebiyle olas takn riskine karn alnacak nlemler ve dere yata slahna ilikin aklamalar Blm V.1.8de verilmitir. Manisa li genelinde ime suyu genellikle yer alt suyundan karlanmakta olup proje alanna en yakn ime suyu baraj Afar Baraj olup proje alannn 21,63 km gneydousunda bulunmaktadr (bkz. ekil IV.23). Afar Baraj, Sargl ve Alaehir ileleri arasnda, Gediz nehrinin Derbent ay zerinde kurulmutur. me suyu ve sulama amaldr. Alaehir aynn yol at taknlar nlemek amacyla
78 / 245
yapmna balanm ve 1977 de bitirilmitir. 435 m yksekliinde ve toprak dolgu tipindedir. 69 milyon m3 su depolamaktadr. Yzlm 5.25 km2 dir.14
ekil IV.23: Proje Alannn Afar Barajna Gre Konumu
Proje alanna en yakn yzeysel su kayna olan Alkan (Alhan) Deresi, Piyadeler Belediyesini getikten sonra Alaehir ayna boalmaktadr. Alaehir ay Gre ilesinin 13 km kuzey batsnda, al Da ile Koparan ve Karagz kylerinin kuzey yamalarnda eitli kollar eklinde doar. ayn uzunluu yaklak 115 km, su toplama alan 2680 km2dir. Alaehir ay kollarndan biri olan Kocaay, kuzeybat ynnde akarak Derbent kynn kuzeyinden dar bir vadiye girer. Avar bahelerinden sonra Alaehir ovasna ular. Ovada yaklak 4 km kadar kuzey ynde aktktan sonra Haclar ky yaknnda Derbent ay ile birleir. Bu iki kolun birlemesiyle Alaehir ay adn alan Akarsu, bat ynnde akarak Alaehir ve Salihli ovalarn geer ve Gediz Irmana ular.14 DS lmlerine gre akarsuyun saniyede akt su miktar ortalama 15.7 m3 , bir ylda akt toplam su miktar ise 494 m3 dolayndadr. Alaehir aynn yata suyla kolaylkla tanabilen ok ince taneli maddelerden olumaktadr. Bu nedenle ayn yata hemen hemen yok olmutur. Ylda 8 ay kuruyan ay, yalarla kabarr ve Alaehir ovas iin byk tehlike oluturur.14
14
79 / 245
IV.2.7
Yzeysel Su Kaynaklarnn Mevcut ve Planlanan Kullanm, Varsa Havza zellii (me, Kullanma, Sulama Suyu, Elektrik retimi, Baraj, Gl, Glet, Su rnleri retiminde rn eidi ve retim Miktarlar), Proje Alannn me ve Kullanma Suyu Temin Edilen Kta i Yzeysel Su Havzasnda Kalp Kalmad, Sz Konusu Derenin Herhangi Bir me Suyu Kaynan Besleyip Beslemedii, Sz Konusu Dereden me Ve Kullanma Suyu Alnp Alnmad, Barajlar
Manisa linde 1996-1998 yllar arasnda iletmeye alan ime suyu tesisleri ise; Adala, Akhisar, Akselendi, Alaehir, Bakr, Borlu, Demirci, Dilek, Gkeren, Glmarmara, Hacrahmanl, Hamzabeyli, cikler, Karaolanl, Kayack, Kayalolu, Kemaliye, Krkaa, Kula-2, Mecidiye, S.Bozky, S.Idecik, Sargl, Sartarmut-2, Saruhanl, Selendi, Selendi-2, Selimahlar, Sleymanl, Uluderbent, Yeilyurt, Ylmaz, Zeytinliova tesisleridir. Manisa linde mevcut olan barajlar aada yer almaktadr.15 Grdes Baraj: Baraj Manisa-Glmarmara-mleki Mevkiinde yer almaktadr. Sulama ve ime suyu amal yaplan Barajn inaat 2008 ylnda tamamlanmtr. Baraj 14.890 halk sulama alanna sahip olup, Gres ayndan beslenmektedir. Afar Baraj: Baraj Manisa-Alaehir Mevkiinde yer almaktadr. Sulama ve takn nleme amal yaplm olan Barajn inaat 1977 ylnda tamamlanmtr. Baraj 13.500 ha sulama alanna sahip olup, Anbar-Kr ayndan beslenmektedir. Afar Baraj, proje sahasnn 21 km gneydousunda yer almaktadr. Buldan Baraj: Baraj Denizli-Buldan Mevkiinde yer almaktadr. Sulama ve takn nleme amac ile yaplm olan Barajn inaat 1967 ylnda tamamlanmtr. 1927 ha sulama alanna sahip olup, Kadky ve Azmak Derelerinden beslenmektedir. Seviler Baraj: Baraj Manisa-Soma Mevkiinde yer almaktadr. Sanayi ve sulama amacyla yaplm olan Barajn inaat 1982 ylnda tamamlanmtr. 3100 ha gl hacmine sahip olan Bara,j Yacl ayndan beslenmektedir. Demirkpr Hidroelektrik Santrali (69 MW): Santral Manisa-Salihli Mevkiinde yer almaktadr. Enerji, sulama ve takn nleme amacyla yaplm olan Santralin inaat 1960 ylnda tamamlanmtr. 99.220 ha sulama alanna sahip olan Santral Gediz Deresinden beslenmektedir. Demirkpr Baraj, proje sahasnn 20 km kuzeyinde yer almaktadr. Akarsular l snr iinde en nemli akarsulardan biri Bakray, dieri ise Ege Blgesinin ikinci byk akarsuyu Gedizdir. Bakray, Ege Havzasnn; Gediz ise kendi adn tayan havzann sularn Ege Denizine tamaktadr. Proje alanna en yakn yzeysel su, alann yaklak 70 m batsndan geen Alkan (Alhan) aydr. Faaliyet sresince sz konusu dereye hibir ekilde sv ve kat atk atlmayacak, derenin ak ynn ve yatan deitirecek herhangi bir mdahalede bulunulmayacaktr.
15
www.dsi.gov.tr
80 / 245
Gediz Havzas Gediz Irma: Manisann en nemli akarsuyudur. Gediz ilesinin 26 km. dousunda, Murat Dalarnn yamalarndan doar. lenin 7 km. kadar gneyinden geer. Sonra kuzeyden Selendi, Kocaay, Demirci ve Kum aylarn; gneyden de Alaehir ve Nif aylarn alr. Gediz Irmana katlan br yan derelerin en nemlisi Kurunlu, Tabak, Sart, Gencer, Yeniky, Karaal, Irlamaz ve Keililidir. Salihli-Manisa arasnda Gediz Irmana katlan yan dereler sulama asndan ok nemlidir. Dalk kesimde doan bu yan dereler hzla dk ykseltili bir alana iner. Bu nedenle Gedizin su dzeyinin artmasnda olumlu etkileri vardr.Ama taknlara yol aarlar. Bu derelerce tanan madde miktar 1 km2 de 150-200 m3e ulamaktadr. Bu yan derelerinde katlmyla byyen Gediz Irma, Salihli, Manisa, Menemen Ovalarn getikten sonra Foada amalt Tuzlas yaknlarnda Ege Denizine dklmektedir. Selendide yaplan lmlere gre Gediz Irmann tad su miktar, en ok 773 m3/sn, en az 2,35 m3/sndir. Manisada yaplan lmlere gre ise tad su en ok 482 m3/sn, en az 14,6 m3/sndir. Bu iki lmn farkll, iki lm yeri arasnda Demirkpr Barajnn bulunmasndan kaynaklanmaktadr. Bu lmlerde tanan ortalama su miktar da Selendide 25,4 m3/sn, Manisada 107,5 m3/sn olarak saptanmtr. Alaehir ay: Gre lesinin 13 km kuzey batsnda, al Da ile Koparan ve Karagz Kylerinin kuzey yamalarnda eitli kollar eklinde doar. ayn uzunluu yaklak 115 km, su toplama alan 2680 km2dir. Alaehir ay kollarndan biri olan Kocaay, kuzeybat ynnde akarak Derbent Kynn kuzeyinden dar bir vadiye girer. Avar Bahelerinden sonra Alaehir Ovasna ular. Ovada yaklak 4 km kadar kuzey ynde aktktan sonra Haclar Ky yaknnda Derbent ay ile birleir. Bu iki kolun birlemesiyle Alaehir ay adn alan Akarsu, bat ynnde akarak Alaehir ve Salihli ovalarn geer ve Gediz Irmana ular. Alaehir aynn yata suyla kolaylkla tanabilen ok ince taneli maddelerden olumaktadr. Bu nedenle ayn yata hemen hemen yok olmutur. Ylda 8 ay kuruyan ay, yalarla kabarmakta ve Alaehir Ovas iin byk tehlike oluturmaktadr. Selendi ay: Ktahyann Simav ilesi yaknlarndaki Salhane ve Derbent dalarnn gney yamalarndan doan Selendi aynn su toplam alan 702 kmdir. Dalk bir alanda derin vadiler aarak Selendi platosunu batan baa geen ay, Tahtac ky yaknnda Gediz Irmana katlmaktadr. Derekyde yaplan lmlere gre tad su miktar saniyede ortalama 4,5 m, bir ylda aktt toplam su miktar 143 milyon m dolayndadr. Delini (Kocaay) ay: Simavn 3 km kuzey batsnda, Simav Dalarnn gney yamalarndan doar ve gney ynnde akar. Yac Yresinden sonra gneybatya ynelir ve Borlu Buca yaknnda Gediz Irma ile birleir. Su toplama alan 827 km olan Delini aynn aktt su miktar saniyede ortalama 6,4 m3, bir ylda aktt toplam su miktar 201 milyon m dolayndadr.
81 / 245
Dermek (Demirci) ay: Demircinin 13 km kadar dousundan, Demirci Dalarnn gney yamalarndan kaynaklanr. Gney ynnde akarak Adalann dousunda Gediz ile birleir. DS lmlerine gre ayn tad ortalama su miktar saniyede 8,1 m, bir ylda aktt toplam su miktar 254 milyon mtr. Grdes ay: Demirci Dalarnn gney yamalarndan doan Sarmak Deresi, Medar ay ile birleerek Grdes ay adn alr. Daha sonra Kum ay adn alan akarsuya birka yan derecik de katlr. ay daha sonra Gediz ile birleir. Yaklak 90 km uzunlukta olan Grdes aynn su toplama alan 1560 km dolayndadr. Nif ay: Yamanlar Dann dou yamalarndan kaynaklanr. Kemalpaa ve Ovasnda dou ynnde akar, sonra kuzeye dner. Turgutlu-obanisa arasnda taknlara neden olduundan, Gedizle birletii yere dek geni bir kanala alnmtr. Nif aynn su toplama alan 1087 kmdir. Ak ok dzensizdir. K ve ilkbahar aylarnda ok ykselen ayn suyu yaz aylarnda ok azalr. Ege Havzas: Manisa l alannn kk bir blm bu havzaya girer. lkenin kk havzalarnda yer alan Ege Havzasnn su toplama alan 10.000 kmdir. Ortalama yllk su hacmi 1.740 milyon me ulamaktadr. Sular Bakr ay araclyla Ege Denizine boalan havzada 904.000 ha zerinde ovalk alan vardr. Bu ovalk alann yaklak 637.000 ha sulanabilir niteliktedir. Bakray: lin Ege Havzasna giren topraklarndaki en nemli akarsuyu Bakraydr. Glck Dalarnn dou yamalarndan kaynaklanan Bakray, Krkaa ve Soma yaknlarndan geerek Knkn kuzeyinde Yac ay ile birleir. Maden ve Kabak Dereleri ile birletikten sonra Bergama yaknlarnda gneybatya ynelerek andarl Krfezinde Ege Denizine dklr. DS lmlerine gre su toplama alan 2887 km, aktt ortalama su miktar saniyede 14485 mtr. Bir ylda aktt toplam su miktar ise 465 milyon m dolayndadr. ayn ak dzensizdir. DS Blge Mdrl snrlar ierisinde kalan akarsu ve havzalarn brt hidroelektrik enerji potansiyeli havza alt blmleri dikkate alnarak Tablo IV.17de verilmitir.
Tablo IV.17: Akarsu Havzalarnn Brt Su Kuvveti Potansiyeli Havza Ad Gediz Havza Alt Blm Aa Gediz Alaehir Akhisar Yukar Gediz Havza Toplam Kuzey Ege GENEL TOPLAM Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011 Bakr ay Brt Hidroelektrik Potansiyel ( MW) 146,3 40,2 45,7 174,1 406,3 61,6 467,9
82 / 245
Ekonomik olarak deerlendirilebilir potansiyel yalnzca Gediz havzasnda bulunmaktadr. Mevcut Demirkpr Barajnda 69 MWlk hidroelektrik enerji santrali (HES) bulunmaktadr. Gller, Gletler ve Rezervuarlar Glmarmara Gl: Manisa linin tek doal gldr. Adn verdii Glmarmara lesi yerleim merkezi yaknnda, Salihli lesine 14 km uzaklktadr. Bir tektonik knt alannn sularla dolmas sonucunda olumutur. Gln denizden ykseklii 74 m olup, yzlm 11,9 km2dir. 320 milyon m3 su depolama kapasitesine sahiptir. Glmarmara Gl, proje sahasnn 37 km kuzeybatsnda yer almaktadr. Kula Gleti: Glet Manisa-Kula Mevkiinde yer almaktadr. Sulama amacyla yaplm olan Gletin inaat 2002 ylnda tamamlanmtr. 179 ha sulama alanna sahip olan Glet maml Deresinden beslenmektedir. Yuntda Kseler Gleti: Glet Manisa-Yurtda Kseler Ky Mevkiinde yer almaktadr. Sulama amacyla yaplm olan Gletin inaat 2007 ylnda tamamlanmtr. 128 ha sulama alanna sahip olan Glet Kseler Deresinden beslenmektedir. Manisa-Krkaa Bakr Gleti: Glet Manisa-Krkaa Bakray Havzas Mevkiinde yer almaktadr. Sulama amacyla yaplm olan Gletin inaat 2008 ylnda tamamlanmtr. 142 ha sulama alanna sahip olan Glet Kerimaa Deresinden beslenmektedir. Manisa linde iletmedeki sulama tesisleri Tablo IV.18de verilmitir.
Tablo IV.18: letmedeki Sulama Tesisleri Cazibe Sulama ( ha ) Brt Alaehir Sulamas Sargl Sulamas Salihli Sulamas Bintepeler (Karayahi) Sulamas Akpnar Sulamas Ahmetli Gleti Sulamas Kula Gleti Sulamas Bakr Gleti Sulamas YAS Sulamas Kseler Gleti Sulamas Toplam Kaynak: www.dsi.gov.tr 2009 128 103 553 128 85 645 11 400 10 806 1979 - 1982 1969 1944 2000 1965 1965 - 1996 2005 2009 142 142 7 489 7 489 63 610 50 232 179 170 12 832 2740 24 101 Net 11 416 1 927 21 800 1 180 1034 1 080 997 875 885 Pompajl Sulama ( ha ) Brt 438 Net 390 Toplam Sulama Alan ( ha ) Brt 13 270 2740 25 281 1034 1 080 63 610 179 142 7 489 128 114 953 Net 11 806 1927 22797 875 885 50 232 170 142 7 489 128 96 451
Tesisin Ad
letmeye Girdii Yl
83 / 245
Proje kapsamnda kurulacak olan santral alan bat snrndan Alkan (Alhan) ay gemektedir. Sz konusu ay kyller tarafndan tarmsal sulama amacyla kullanlmaktadr. Ayrca proje alan memba tarafndan Alkan (Alhan) ayna evsel nitelikli atksu karm olduu yaplan saha almas srasnda grlmtr. IV.2.8 Toprak zellikleri ve Kullanm Durumu (Toprak yaps, arazi kullanm kabiliyeti, snflamas, tama kapasitesi, yama stabilizesi, kayganlk, erozyon, toprak ileri iin kullanm, doal bitki rts olarak kullanlan mera, ayr vb.)
Manisa linin yzlm 13.810.000 mdir. ldeki topraklarn %38i tarm arazisi, %36s orman ve fundalk alan, %2si ise ayr-mera alandr. %24 olan kullanlmayan arazi grubuna, yerleim merkezleri, yollar, nehir ve gl yataklar ile ekonomik olarak tarm yaplmayan verimsiz araziler girmektedir. Manisa linin arazi varl dalm Tablo IV.19da verilmitir.
Tablo IV.19: Manisa li Arazi Varl Dalm Yzlm (m ) Tarm Alan Orman ve Fundalk Alan ayr Mera Alan Dier TOPLAM 5.235.522 4.915.690 331.610 3.314.400 13.810.000
2
Yzdesi (%) 38 36 2 24 100
Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011
klim, topografya ve ana madde farkllklar nedeniyle Manisada eitli byk toprak gruplar olumutur. byk toprak gruplarnn yan sra toprak rtsnden yoksun baz arazi tipleri de grlmektedir. Manisa linde bulunan byk toprak gruplar ve dalm Tablo IV.20de, ilde bulunan byk toprak gruplarnn tanmlar ilerleyen paragraflarda verilmitir.
Tablo IV.20: Byk Toprak Gruplarna Gre Arazi Kullanm Durumlar (ha) Yerleim Yeri 3.598 2.403 36 49.455 247.850 8.835 23.349 122.291 1.541 1.064 2.475 1.863 301 Kuru Tarm Sulu Tarm Ba Bahe
Byk Toprak Gruplar
Allviyal topraklar Allviyal sahil bataklklar Kollviyal topraklar orak topraklar Kahverengi orman topraklar Kiresiz kahverengi topraklar Kestane rengi topraklar Krmzms kestane rengi topraklar
14.190
80.883
35.324
360
234 124
7.982
30.887
34.527
17.327
3.335
2.555 4.121
56
955
47.732 28.939 14.181 543
384 30
861 571 85
3.971 60 247
3.719 3.783 321
84 / 245
Fundalk
Zeytinlik
Orman
ayr
Mera
Byk Toprak Gruplar
Krmz Akdeniz topra Krmz kahverengi Akdeniz topra Kiresiz kahverengi Akdeniz topra Rendzinalar Vertisoller Sierozemler Regosoller Bazaltik topraklar Dier arazi tipleri TOPLAM
6.238 3.691 92.782 64.957 25
340
93 176 3.772
51 1.948 466 9.873
1.791 1.474 24.256 3.404
2.526 11.401 3.468 635.577 150
29.686 18.247 19.925 29.848
777 733 1.851 2.365
102
2.581
258 8.057 4.244 316.366 632.832 116.266 60.936 20.415 358 55.922 991.444 259.853 16.612 146 104 2.189 69 32.126 12.366 581 210
Byk Toprak Gruplar Alviyal topraklar: Yzey sularnn tabanlarnda veya tesir sahalarnda akarsular tarafndan tanarak ylm bulunan gen sedimentler zerinde yer alan; dz, dze yakn meyile sahip, (A) C profili azonal gen topraklardr. klim, drenaj ve kullanma tarzna gre organik madde miktarlar geni bir deiiklik gsterir. Bu topraklar zerine sediment yolu ile bugn bile muhtelif kalnlklarda yeni yeni ok gen ilave katlarda gelebilir. Azonal topraklar olmas hasabiyle zel bir iklim tipi ve vejetasyonu yoktur. Her iklim ve vejetasyona sahip olabilir. lde allviyal arazilerin yannda ok az miktarda hidromorfik allviyal arazi yer almaktadr. Bu araziler, devaml su duran, su szan veya etrafndan sk sk su alan; uzun sre ya kalan alviyal arazi niteliindedir. Basit drenaj tedbirleri ile ayr, suyu seven aa cinsleri veya yem bitkileri yetitiricilii yaplabilir. Fazla suya maruz kalmalar halinde uzun sre batak durumundadrlar. Yine allviyal araziler iinde bir miktarda allviyal sahil batakl yer almaktadr. Bu araziler yzey sular ve dalga tesiri ile ildeki gller ve denizler kysnda teekkl etmi, devaml veya uzun sre ya kalan ve genellikle bataklk halinde olan arazilerdir. Mevsimin kurak aylarnda baz kesimlerinde otlatma yaplabilmekte ise de, genellikle tarmda ie yaramayan arazilerdir. Tuzlu, Alkali ve Tuzlu Alkali Kar (orak) Topraklar: Buharlamann ok olduu arid veya subhmid iklimlerde kifayetsiz drenaja sahip yerlerde oluur. Oluumda fazla tuzun byk rol olduu cihetle interzonal topraklar arasna girerler. Bu topraklarda tuz terakm halen devam edebilecei gibi eski zamanlara da ait olabilir. Tuzluluk ve alkalilik yksektir. Mnhal tuz ve yksek alkalilik bitki bymesini nleyecek veya bymeye mani olacak miktardadr. Tabii bitki rts tuz seven ot ve allardr. Tuzlu (solonak) topraklar Na Ca. Mg. ve K nn eriyebilir tuzlarn ok kolay ihtiva ederler. Saturasyon ekstraktndaki elektrii kondaktivite 4 milimhostan byktr. Bu sebeple tuz birikmesi kendini gsterir. Biriken tuzlardan en ok rastlanan klorr, slfat, karbonat ve bikarbonat tuzlardr. Bu topraklarn yzeyinde ince, gri veya beyaz renkte tuz kabuu bulunur. st toprak tuzlu, ince granler yapda ve organik maddece fakirdir. Alt ksmlar keza tuzlu, gri renkte dalr topraa sahiptir. Tuzlar
85 / 245
Yerleim Yeri
Kuru Tarm
Sulu Tarm
Ba Bahe
Fundalk
Zeytinlik
Orman
ayr
Mera
profilin st veya alt ksmlarnda birikebilir. Bu topraklara yaps tuzlu topraklar da denir. Alt toprak baz solonaklarda yapsz, bazlarnda zayf granller, bazlarnda ise zayf prizma veya blok yapdadr. Prizma arz edenler solonetz topraklara doru inkiaf devresinde olanlardr. Deiebilir katyonlarn ounu Ca ve Mg tekil eder. Na ve K daha azdr. Bu sebeple toprak hafif kalevidir. pH nadiren 8 in zerine kar. Tuz konsantrasyonunun fazlal toprak granllerinin paralanp dispers olmasna mani olur. Bu sebeple solonaklarn fiziki karakterleri fena deildir. Geirgenlikleri iyidir. yi bir drenaj sistemi tesis edilip, tuzlar ykanrsa faydalanmak mmkn olur. Solonaklar yln byk ksmnda topran kuru olduu arid veya sabhumid iklimlerde bulunur. Alkali (Solonetz) toprak tuzlu (solonak) topraklardaki deiebilir Ca ve Mg un azalp bunun yerine toprak kolloidlerinin sodyumla doymu olmas ve toprak eriyiinde sodyum karbonatn bulunmas sebebiyle pH yksektir.(8.5 dan yukar) Organik madde sebebiyle bu topran rengi koyudur. ABC profiline sahip olan bu topraklarda Al horizonu iyi teekkl etmi olup orta derecede yksek organik madde ihtiva eder. A2 horizonu ince ve ak renklidir. B horizonu bnyesel olup koyu renkli; esas olarak stunvari ve prizmatik yapdadr. B horizonundaki yapsal ped yzeylerinde ve gzeneklerde biriken kirlerin meydana getirdii kaln kil zarlar mevcuttur. Bu killer llit ve Montmorillonitdir. Bu horizonun baz saturasyonu yksektir. Kollviyal topraklar: Sathi akmla veya yan derelerin ksa mesafelerden tayarak meylin azalm olduu yerlerde depo ettikleri materyallerin meydana getirdii gen (A)C profili topraklardr. Toprak karakterleri daha ziyade civarlardaki yksek arazi topraklarnn karakterlerine benzemektedir. Yan iddetine ve meylin derecesine gre muhtelif para byklklerine sahip katlar ihtiva ederler. Bu katlar allviyal topraklar gibi birbirine paralel olmayp gayri mtecanistir. Dik yamalarn eteklerinde ve vadi boazlarnda bulunanlar daha ziyade az toprakl kaba ta molozlar ihtiva ederler. Sathi akmnn hz azald nispette paralarn da alar klmekte ve hatta allviyal toprak para byklne eit olmaktadr. Bylece tabii meylin ok azald yerlerde kolluviyal ve allviyal topraklar birbirine gemi olarak karrlar. Kollviyal topraklar %2den fazla olmak art ile mutlak bir meyle sahiptirler. Ancak bilhassa sulu ziraat yaplan sahalarda uzun seneler tesviye amac ile yaplan dikkatli srmlerde meyil % 2 den aa drldnden, dz veya dze yakn bir meyil grlebilir. Sk sk deiebilen meyillerin meydana getirdii dalgal topografyadan ziyade gittike artan mtecanis meyle sahip bir topografya arz ederler. Meylin bu art materyalin geldii cihete dorudur. Kollviyal topraklarda asli renk tamamen olutuu ana materyale baldr. Allviyallere geili yerlerde sulu ziraat sahalarndaki st toprak hari hibir zaman drenaj v.s. sebeplerden deime gstermez. Reaksiyon keza kopup geldii ana materyalin ayn veya benzeridir. Profildeki akllarn tabiat da kopup geldii ana materyalin tabiatnn ayn olmas ile birlikte mesafenin ksal sebebiyle genellikle iyi drenajl (dahili) olup; bunun bir sonucu olarak tuzluluk ve tuz birikimi gstermezler. Mevcut problemleri bnyelerinin kaba olular, tallklar, meyle sahip olmalar ve takna maruz kalmalardr.zel bir iklime ve vejetasyona sahip deildirler, her iklimde bulunabilirler. Vejetasyon ok eitli olabilir. Krmz Kestane Topraklar: Solumun rengi hari hemen hemen dier btn zellikleri kestane renkli topraklarn ayn veya benzeridir. A horizonunun rengi koyu krmz, kahverengi, ntr veya kalevi reaksiyondadr. B horizonunun rengi krmzms kahverengidir. Isnn veya yan kestane renkli topraklara nazaran daha fazla olduu yerlerde oluur. Ortalama yllk ya 450-700 mm.dir. Fazla s topraktaki demiri fazla okside ettiinden, renk krmzlar. Keza organik madde paralanmasn arttrdndan dk organik madde muhtevasna sebep olur.
86 / 245
Krmz Akdeniz Topraklar: ABC horizonlu topraklardr. Akdeniz iklim blgesindeki kire kayalar zerinde 600 mm. veya daha fazla ya altnda teekkl eden koyu krmz renkli topraklardr. Baz hallerde kalkersiz ana madde zerinde de oluabilirler. B horizonu bnyeseldir ve per yzeylerindeki kilin baz saturasyonu %40 tan fazladr. Renk yksek kromaya sahiptir. (krmz veya sar) baz saturasyonu derinlikle daha da artmaktadr. B horizonundaki dominant killer 2:1 tipindeki silikat killerdir. Muhtelif derinliklere sahip topraklardr. Tabii vejetasyon ot, makiler ve muhtelif orman aalardr. klim kurak mevsimli hmid ve sabhmiddir. Toprak yln birok aylarnda kurudur. Fakat yln serin devresinde ve yal mevsimlerde rutubetlidir. Yllk ortalama ya 500-1100 mmdir. Ana madde sert kalker, mercan kire kayas, kalkerli konglomera; ksmen de kilta ve volkanik kayalardr. Kestane Rengi Topraklar: ABC veya A(B)C profiline sahip, kalsifikasyon ameliyesi sonucu olumu zonal bir topraktr. Kalsifikasyon sebebi ile profilde kalsiyum zengin olup baz saturasyonu yksektir. Eer derinlik arttka iki deerli katyonlarn bir deerli katyonlara oran azalma gsterirse baz saturasyonu %80i geer. A horizonu nispeten kaln (30-50 cm), granler yapda, orta derecede organik madde ieriine ve dalabilir kvama sahiptir. Renk koyu kahverengidir. Organik madde mineral madde ile iyice karmtr. A1 horizonunun pH s ntr ve kalevidir. Organik madde miktar kahverengi topraklardan fazladr. B horizonunun rengi koyu kahverengi ve krmzms kahverengi;yaps prizmatik olup kil birikmesi gsterir. B horizonunun altnda genellikle sertlemi halde bulunan kire birikim horizonu yer alr. Bunun altnda jips birikim horizonu bulunabilir. Bu topraklar orta derecede kalkerli olup CaCO3 miktar profilin aalarna inildike art gsterir. Ya daha fazla olduundan, kire birikimi kahverengi topraklardan biraz daha derinde oluur. Profilde silikat killerinden illit grubu dominanttr. Tabii vegetasyon ksa ve uzun otlarla allardan ve seyrek aalardan ibarettir. Yln birok aylar kurak geen sabhmid ve semiarid iklimlerde yer alr. Ancak ender hallerde btn profil nemlilik gsterir. Bu da yal mevsimlere isabet eder. Kahverengi topraklara nazaran yazlar daha yal ve suhunet daha dk, klar daha yksek suhunete sahiptir. Yllk ortalama ya 370-620mmdir. Ana madde kalkerlerden volkan kayalara kadar deien kiree zengin materyaller, ayrm kalker, gnays, ist, bazalt ve dier pskrklerden ibarettir. Regosol Topraklar: Btn kalkerlerini dier toprak oluum faktrlerinden ziyade esas olarak ana materyalden alan Azonal toprak srasna dahil olup (A) C profillidirler. Bu topraklar kalkerli veya kalkersiz kumullardan oluan kaba bnyeli veya yumuak sedimentlerden veya bantsz sertlememi depozitlerden ibarettir. A horizonu esas olarak mineraldir. Zayf teekkl etmi s veya orta derin olup C horizonuna bariz gei yapmaz ve ayn zamanda tallk arz etmez. Regosoller btn iklimlerde oluabilir. Kaide olarak bu topraklar yksek geirgenlik ve dk su tutma kapasitelerinden dolay muhitin iklimi ne olursa olsun fizyografik kurudurlar. Regosoller daha ziyade kum ynlarnda lzler, volkanik kl ve meyilli buzul birikintileri zerinde grlr. Ana madde yumuak tf, rzgar ve su ile harekete maruz genellikle kalkerli, srklenmi yuvarlanm materyal, marn, kalkerli kil ve tebeirdir. Krmz Kahverengi Akdeniz Topraklar: Bu topraklar esas itibariyle Krmz Akdeniz ve Kahverengi Akdeniz topraklarnn kark halidir. ABC profiline sahip topraklardr. A1 horizonu iyi gelimi orta derecede organik maddeye sahip ve organik madde mineral madde ile iyice karmtr. Zayf bir A2 horizonu da grlebilir. A1 horizonu krmz veya kahverengi, keli blok ve prizmatik yapya haiz bnyesel horizonu iine tedricen geer. B horizonundaki bnyesel ped yzeylerinde
87 / 245
tanarak gelen kil zarlar grlr. Killer llit ve Kaolen grubuna dahildir. Baz saturasyonu %37 den fazla ve bu miktar derinlik arttka daha da artar. Kurak mevsimlerde A ve B horizonu sert bir hal alr. Bu penler demir silikat penleri olabilir. Tabii vegetasyon; ot, makiler ve muhtelif orman aalardr.Kurak mevsimli humid ve sabhumid iklimlerde grlr. Toprak yln birok aynda kurudur. Fakat serin devrelerdeki yal mevsimlerde rutubetlidir. Yllk ortalama ya 400-1000 mmdir. Ana madde esas olarak sert kalker, ayrca hafif dalk blgelerde granit, kilta, kumta, muhtelif metamorfikler, kristal kayalar, fili,kireta, alak yayla ve ovalarda bazik kalkerli andezitik, dasizik ve bazaltik kayalar, granit, kilta, imentolam kumta ve konglomera, maral depozitler, muhtelif sediment kayalar, akll kumlu killi gen sedimentler ve kumlu kil talardr. Kahverengi Orman Topraklar: nterzonal topraklarn kalsimorfik grubuna dahil olmas sebebiyle karakteristik zellii yksek derecede kire muhtevasna sahip ana madde zerinde gelimesidir. Bulunduu blgelerin zonal topraklarna nazaran ok zayf gelimi horizonlara sahiptir. A(B)C horizonlar mevcut olup bunlar birbirlerine tedrici olarak gei yapar. A horizonu iyi teekkl etmi olduundan aka grlr. Gzenekli veya granl yap arzeder. A horizonundaki organik madde mull formundadr. Yani mineral madde ile iyice karm durumdadr. pH genellikle kalevi, nadiren ntr, renk kahverengidir. B horizonugranler veya yuvarlak keli blok yapda ve kahverengidir. (B) horizonunun kil muhtevas C horizonundan daima fazladr. Kil birikmesi hi yok veya pek azdr.(B) horizonundaki silikat kil mineralleri dominant olarak illit ve zayf kristalize olmu kaolinittir. B horizonundaki killerin baz saturasyonu orta veya yksektir. (%60dan fazla) B horizonunun aa ksmlarnda CaCO3 bulunur. Derinlik genellikle 50-90 cm arasndadr. Tabii vejetasyon yapran dken aalar ve allardr.klim, kurak mevsimi bulunan lk hmid ve sabhmid blgelerdir. Ortalama yllk ya 620-870 mmdir. Ana madde; pH deerlere asit veya alkali olmakla beraber, ounlukla alkali grlen kiree zengin kiltalar, mikaistler ve gnaystr. Kiresiz Kahverengi Orman Topraklar: A(B)C profiline sahip topraklardr. A horizonu iyi teekkl etmi gzenekli yap arz eder. A horizonundaki organik madde genellikle asit karakterinde olup mineral ksmdan ayr veya ok az bir karma gsterir. (B) horizonu zayf teekkl etmi kahverengi veya koyu kahverengi granler veya yuvarlak keli blok yapdadr. (B) horizonunda kil birikmesi yok veya ok azdr. (B) horizonunun baz saturasyonu ortadan yavaa kadar deiir. (%60 dan az) Profilin aalarna doru gidildike pH 6.0 dan daha dktr. Silikat killeri Kaolin veya llit grubundandr. Horizon hudutlar geili veya tedricidir. Derinlikleri normal olarak 40-70 cm arasndadr. Tabii vegetasyon esas olarak yapran dken orman aalardr. klim kuru mevsimi olmayan lk humid blgelerdir. Yllk ortalama ya 500-750 mmdir. Ana madde niosen ve Pliosene ait kumlu kilta, kireli, kumlu, killi veya akll depozitlerden ibarettir. Kiresiz Kahverengi Topraklar: A(B)C profilli topraklardr. Kahverengi veya ak kahverengi dalabilir st topraa ve soluk krmzms kahverengi B horizonuna sahiptir. B horizonu dahil solum sulandrlm asitle muamelede kprme gstermez. Genellikle ykanma mevcut olup st toprak alt topraa nazaran daha asidik bir karakter arz eder. Alt toprakta kalevilik hakimdir. Baz durumlarda alt toprakta ok az olarak serbest karbonlar grlebilir. Tabii vejetasyon ot ve ot-al kar olarak grlr. klim, semiarit ve sabhmid, ya 400750 mm ana madde akll, kumlu, killi depozitlerle bilhassa tecezziye uram kalkerli kumlu kil ve kumlu kiltalardr.
88 / 245
Vertisol Topraklar: AC profilli topraklardr. A horizonu kaln, koyu renkli fakat organik madde miktar nispi olarak dktr ve kalsiyum karbonat ihtiva edebilir. A horizonunun yukar ksmlar kuru iken granler yapda ve ou halde atlakldr. An alt ksmlar ekseri prizmatik yap gsterir. Bariz olarak ykanma ve birikme horizonlar yoktur. Vertisoller ar bnyeli topraklardr. Kil fraksiyonunda %30 dan fazla ime-bzlme kabiliyetine sahip killer bulunduundan slanma veya kurumalarla ier veya bzlrler. Bu oluum sonucu topraklarn birounun yzeyinde karakteristik olarak self maling (tabii mal) denilen gevek granler yap ile gilgai denile ve daha ok dz ve dze yakn meyillerdeki birok ufak knt ve kabartlarn meydana getirdii mikrorliyef grlr. Profilde toprak ktlelerinin birbirleri zerinde kaymas sonucunda olumu 45 derecelik meyle sahip parlak ve dalgal kayma yzeyleri de bulunabilir. Genellikle kire kongresyonlar mevcut olup, bunlar eitli derinliklerde yer alr. Ayrca profilin alt ksmlarnda tuz bulunabilir. Ana madde ar killi ve kalkerlidir. Yzeyden 5 cm derinlikten itibaren daha aalarda Katyon Deime Kapasitesi (CEC) 30dan fazladr. Tabii vejetasyon muhteliftir. Vertisoller iin zel bir iklim tipi yoktur. Kurak mevsimli birok iklimlerde yer alr. Yllk ortalama ya 500-750 mmdir. Ana madde; ok kireli kil, marn, zeytini kilta, yumuak tebeirimsi kireta ara tabakal killer ve deniz, gl, rmak oluumlu kalkerli ince bnyeli materyaller ile marn, tebeir, kireta ve kalkerli kil talarnn ayrm olanlardr. Rendzina Topraklar: nterzonal topraklarn kalsimorfik gruba dahil olmas sebebiyle btn zelliklerini yksek derecede kirece sahip ana maddeden alr. Etrafndaki zonal topraklara nazaran horizonlar ok zayf olup AC profillidirler. A horizonu ince olup granler yapda, koyu renkte ve kalevi reaksiyondadr. Kalevi olmadnda ntrdr. Organik madde zengin kalker sebebiyle mineral madde ile iyice karmtr. Organik madde miktar ve toprak derinlii, kalkerli materyal zerinde teekkl etmi litosol ve regosollerden fazladr. CaCO3 btn profile dalm durumdadr. Baz saturasyonu btn profilde yksektir. Tabii vejetasyon ot, ayr ve al-fundadr. Serin, mutedil, souk ve hmid iklimlerde yer alr. Yllk ortalama ya 500-750 mmdir. Ana madde kalker, dolomit, marn ve tebeirdir Bazaltik Topraklar: Bu topraklarn zellikleri bir dereceye kadar benzer iklim koullarnda kireta zerinde olumu topraklarnkine benzemektedir. Bu topraklar genellikle orta derin veya sdr. Ar killi topraklardr ve profilleri iyi gelimemitir. A horizonunun yaps granllerden bloa kadar deiir. B horizonu genellikle daha ar bnyeli ve blok yapldr. Bazaltik topraklarda genellikle kire bulunmaz. Reaksiyon ntr ile orta kalevi arasnda deimektedir. Fiziksel zellikleri kt olduundan verimleri dktr. plak Kaya ve Molozlar: zerinde toprak kat olmad iin herhangi bir toprak developman sz konusu olmayan ve bu sebeple arazi tipi olarak deerlendirilen, paralanmam veya ksmen paralanm sert kaya ve talarla kapl sahalardr. Bu kaya ve talar kalkerli ve kalkersiz, jipsli ve tuzlu olabildii gibi volkanik, tortul ve metamorfik menelide olabilir. Tarmda hibir ie yaramayan bu araziler arazi kullanma kabiliyeti ynnden VIII. snftr. Bu duruma gre tarm, orman ve meraclkta kullanlmayan; ancak av sahas, maden, taoca vs olarak kullanlabilecek sahalardr. Bu tip arazilerde baz durumlarda kaya ve talarn atlaklarnda tutunarak, bu atlaklardaki mevcut topraklardan faydalanarak gelien ok seyrek orman aalar, al ve otlar bulunabilir. Fakat genellikle vejetasyondan yoksundur.
89 / 245
Kumlu, akll, Molozlu, Irmak Takn Yataklar: Irmaklarn takn yataklarndaki kumlu, akll, molozlu materyalin bulunduu sahalar kapsamna alr. Bu sahalar yalarn az olduu yaz aylarnda grlr. Yan fazla olduu devrelerde ise rmak yata, yani ak sahas olan bu yerlerde akan su ince toprak materyalini devaml ykadndan toprak materyali bulunmaz. Bu sebeple bu kabil sahalarn rmak ykants da diyebiliriz. lde bulunan byk toprak gruplarnn arazi snflarna gre dalm Tablo IV.21de verilmitir.
Tablo IV.21: Byk Toprak Gruplarna Gre Arazi Snflar Byk Toprak Gruplar Allviyal topraklar Allviyal sahil bataklklar Kollviyal topraklar orak topraklar Kahverengi orman topraklar Kiresiz kahverengi topraklar Kestane rengi topraklar Krmzms kestane rengi topraklar Krmz Akdeniz topra Krmz kahverengi Akdeniz topra Kiresiz kahverengi Akdeniz topra Rendzinalar Vertisoller Sierozemler Regosoller Bazaltik topraklar Dier arazi tipleri Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011 142 745 106 21.526 240 594 196 3.849 1.150 17.402 12.076 25 258 30.779 3.996 2.148 410 32.691 3.603 2.932 7.603 28.650 302 2.660 59.801 22.381 232 6.823 2.919 2.248 20.501 11.189 6.538 19.539 8.582 2.250 478 3.475 1.850 17.187 22.115 157 7.476 1.575 155 3.925 29.548 46.892 1.714 472 3.620 6.253 5.110 83.050 55.233 335.685 9.701 657 49.759 25.485 52.275 31.086 150 390 I 78.279 II 28.408 III 11.046 IV 22.754 V VI 2.084 124 357 VII VIII TOPLAM 142.571 124 91.745 4.157 131.946 408.317 22.451 1.803 64.306 38.264 99.734 176.977 175 258 55.198 4894 32.691
Proje alannn byk toprak gruplar haritas zerinde dalm Blm V.1.11de detayl olarak incelenmitir. Proje alannn zerine ilendii haritadan grlecei zere proje alannn %81,86lk ksm alvyal topraklarda, %10,04lk ksm kolvyal topraklarda, kalan %8,1lik ksm ise kiresiz ve kireli kahverengi orman topra snflarnda kalmaktadr (bkz. ekil V.4 ve Tablo V.4) Erozyon Manisada en yaygn sorun su erozyonudur. Bu sorundan ok az veya hi etkilenmeyen alanlar genellikle allviyal topraklardan oluan taban araziler ve kollviyal topraklarn dze yakn ve hafif eimli alanlarnda grlr. Bu alanlar, dier arazi tipleri ve su yzeyleri dndaki (1.288.825 ha) topraklarn %17,17sini oluturmaktadr. Yaklak %92,89u derin, %6,53 orta derindir.
90 / 245
Orta derecede erozyona uram topraklar 203.028 ha ile %15.75lik oran olutururlar. Orta erozyon ounlukla hafif, orta, dik eimlerde ve orta derin topraklarda grlmektedir. Kuru tarm arazilerinin 131.733 hektar (%41,71i), sulu tarm arazilerinin 1.770 hektar (%1,52si), ba-bahe arazilerinin 13.082 hektar (%21,37si), zeytinlik arazilerin de 11.618 hektar (%56,44) orta derecede erozyona uram olup, genellikle II. ve III. snf arazilerden olumaktadr. Manisa il topraklarnn 571.544 hektarnda (%44.35) doal bitki rtsnn tahrip edilmesi ve arazilerin kabiliyetlerine uygun olarak kullanlmamalar sonucu su erozyonu iddetlenmitir. Bu arazilerin %8,13 derin, %0,39u orta derin, %41,64 s, %49,84 ok s topraklardr. Bu tip arazilerin 125.909 hektarnda kuru tarm, 3.934 hektarnda ba-bahe, 6.783 hektarnda zeytinlik mevcuttur. 20.387 hektar ayr-mera, 408.321 hektar orman-funda kullanm durumundadr. Doal bitki rts ar derece tahrip olan 292.898 hektarlk (%22.73) alanda ok iddetli erozyon grlmektedir. Bunun 17.199 hektar kuru tarm, 74 hektar zeytinlik, 16.021 hektar ayrmera, 257.747 hektar da orman-funda ile kapl bulunmaktadr. Proje kapsamnda kullanlacak alanlarn erozyon derecesine gre deerlendirmesi ok salkl deildir. Bunun sebebi ise proje alanlar toplamnn %74,30luk (16,69 ha) ksmnda erozyon derecesine ilikin verinin olmamasdr (bkz. Tablo V.6 ve ekil V.6). Arazi Kullanma Kabiliyet Snflar ve Manisa lindeki Dalm I. Snf Arazi : l genelinde 174.911 ha alan I. snf arazidir. Bu topraklarn kullanlmasn kstlayan, hafif derecede bir veya iki snrlandrmas olabilir. Topografyalar hemen hemen dzdr. Su ve rzgar erozyonu zarar yok veya ok azdr. Toprak derinlii fazla, drenajlar iyidir. ok retken olup, geni bir bitki seim aralna sahiptirler. Kltr bitkileri yetitirilmesinde olduu kadar ayr, mera ve orman iinde gvenli olarak kullanlabilirler. Topraklar kolay lenmekte olup gbreleme, kireleme, yeil gbreleme, bitki artklar ve hayvan gbrelerinin topraa verilmesi, adapte olmu bitkilerin mnavebeye alnmas gibi, olaan amenajman ilemlerinden bir veya birkann uygulanmasna ihtiya gsterirler. Blgede yetien her trl bitkiyi yetitirmeye elverili, meyilleri dz, iyi drene olmu, kolay lenebilir, derin ve verimli arazilerdir. l yzlmnn %10,7sini tekil etmektedir. Bu snf arazilerin; %55,19u allviyal, %42,16s kolluviyal, %0,002si krmzms Akdeniz topraklar, %0,004 kiresiz kahverengi topraklar oluturmaktadr. Hepsi %2den daha dk eimli olan 1. snf arazilerin %95,46snda toprak derin, kalann da orta derindir. Bu arazilerin; 71.053 ha sulu tarm, 15.175 ha nadasl kuru tarm, 15.243 ha nadassz kuru tarm yaplmaktadr. 32.866 ha ba-bahe, 1.974 ha zeytinlik, 371 ha mera, 436 ha fundalk olan bu arazilerin kalan 4.714 ha yerleim alan haline gelmi bulunmaktadr. II. Snf Arazi: l genelinde 108.552 ha alan II. snf arazidir. Bu snfn topraklar ktlemeyi nlemek veya toprak leme srasnda hava ve su ilikilerini iyiletirmek iin yaplan koruma uygulamalarn ieren dikkatli bir toprak idaresini gerektirir. Snrlandrmalar az ve uygulama asndan kolaydr. Bu topraklar kltr bitkileri, ayr, mera ve orman iin kullanlabilir. Her eit bitki yetitirilmesinde 1. snftan daha az elverilidir. Toprak ve su muhafazasna ait zel tedbirler almak gerekir.
91 / 245
l yzlmnn %7,38sini tekil etmektedir. Bu snf arazilerin; %29,09u allviyal, %22,92s kollviyal, %6,99u kahverengi orman topraklar, %2,99nu kiresiz kahverengi orman topraklar, %2,30unu kestanerengi topraklar, %3,94n krmzms Akdeniz, %17,82i kiresiz kahverengi topraklar, %12,37sini rendzinalar, %1,17sini krmzms kahverengi Akdeniz topraklar oluturmaktadr. Bu arazilerin; 49.437 ha kuru tarm, 14.914 ha ba-bahe, 2.675 ha zeytinlik, 1.742 ha mera, 5.714 ha orman-fundalk, 2.149 ha da yerleim alan olarak kullanlmaktadr. Bu arazilerin %32,76snda eim %0-2, %2,25inde %6-12dir. Topraklarn %48,80i derin, %27,41i orta derin, %21,73 s ve %2,05i ok sdr. III. Snf Arazi: l genelinde 100.402 ha alan III. snf arazidir. Bu snftaki topraklar II.snftakilerden daha fazla snrlandrmalara sahiptir. Kltr bitkileri tarmna alnabilecekleri gibi ayr, mera ve orman arazisi olarak da kullanlabilirler. Fakat snrlandrmalar bitki seimini, ekim, dikim, hasat zaman ve rn miktarn etkiler. Bu snftaki ya ve yava geirgen fakat hemen hemen dz topraklarn ou lendiinde drenaj ve topran yaps ile lenebilirliini srdrecek bir rn yetitirme sistemini gerektirir. Balklamay nlemek ve geirgenliini dzeltmek iin, byle topraklara organik madde ilave etmek ve ya olduklarnda lemeden kanmak gerekir. Sulanan alanlardaki III. Snf arazilerin bir ksm yksek taban suyu, yava geirgenlik, tuz veya sodyum birikmesinden dolay snrl olarak kullanlabilir. Toprak, topografya ve yzey akma ait iddetli tehdit faktrlerine sahiptir. Ekilen mahsul eidi iki snfa nazaran daha azdr. zel muhafaza tedbirlerine ihtiya gsterir. Manisa topraklarnn %7,59unu tekil eder. Bu arazilerin; %11,00 allviyal toprak, %7,45i kollviyal toprak, %20,42si kiresiz kahverengi orman topraklar, %11,15i kiresiz kahverengi orman topraklar, %6,51i kestane rengi topraklar, %3,59u krmzms Akdeniz topraklar, %2,92si krmz kahverengi Akdeniz topraklar, %7,57si kiresiz kahverengi topraklar, %28,54 rendzinalar, %0,71i regosoller, %0,14 bazaltik topraklardan olumaktadr. Bu snfn; %12,23 dze yakn, %3,65i hafif eimli, %83,98i orta eimli, %0,14 dik eimli topraklardr. Bu topraklarn; %17,09u derin, %36,28i orta derin, %46,55i s, %0,88i ok s profilli topraklardr. III. snf arazilerin ildeki kullanm ise; 56.428 ha kuru tarm, 9.788 ha sulu tarm, 4.005 ha ba-bahe, 8.860 ha zeytinlik, 3.282 ha mera, 16.697 ha orman-fundalk, 1.329 halk alan yerleim alan olarak kullanlmaktadr. IV. Snf Arazi: l genelinde 116.527 ha alan IV. snf arazidir. Toprak derinlii, tallk, yalk ve meyil ynnden ok iddetli tehditlere sahiptir. zel birka bitki cinsi iin uygun srmle tarm yaplabilir. Kullanmalar ok dikkat ister. Bu topraklarn kullanlmasndaki kstlamalar III. Snfnkinden daha fazla ve bitki seimi daha snrldr. lendiklerinde daha dikkatli bir idare gerektirirler. Koruma nlemlerinin alnmas ve muhafazas daha da zordur. ayr, mera ve orman iin kullanlabilecekleri gibi, gerekli nlemlerin alnmas halinde iklime adapte olmu tarla veya bahe bitkilerinden bazlar iinde kullanlabilirler. Manisa ilinde IV. snf araziler 121.871 ha yzlm ve %9.22lik bir orana sahiptir. Bu snf topran; %18,67s allviyal toprak, %1,29u kollviyal toprak, %16,03 kahverengi orman topra, %7,04 kiresiz kahverengi orman topraklar, %2,09u kestanerengi topraklar, %0,40 krmzms kestanerengi topraklar, %2,85 krmzms Akdeniz topraklar, %1,52si krmz kahverengi Akdeniz topraklar, %14,10si kiresiz kahverengi topraklar, %18,15 rendzinalar, %17,66s regosoller, %0,20si bazaltik topraklardan olumaktadr.
92 / 245
Bu snfn; %19,07 dze yakn, %1,55i hafif eimli, %49,74i orta eimli, %29,64 dik eimli topraklardr. Bu topraklarn; %36,40u derin, %14,18i orta derin, %45,64i s, %3,78i ok s profilli topraklardr. IV. snf arazilerin ildeki kullanm ise; 57.064 ha kuru tarm, 12.640 ha sulu tarm, 5.985 ha ba-bahe, 1.756 ha zeytinlik, 10.918 ha mera, 32.312 ha orman-fundalk, 1.196 halk alan yerleim alan olarak kullanlmaktadr. V. Snf Arazi: l genelinde 142 ha alan V. snf arazidir. V.snf araziler, yetitirilecek bitki cinsini snrlayan ve kltr bitkilerinin normal gelimesini nleyen snrlandrmalara sahiptir. Topografya ynnden hemen hemen dzdr. Topraklar ya sk sk sel basmas nedeniyle srekli olarak ya, yada ok tal veya kayaldr. Sk sk taknlara maruz kalan taban arazilerle, dz, dze yakn eime sahip ok tal veya orta derecede kayal araziler yada drenaj bakmndan kltr bitkileri tarmna elverili olmayan, fakat suyu seven ot ve aalarn yetimesine uygu gllenme alanlar snfa rnek olarak gsterilebilir. Tarla ve bahe bitkileri kltrne uygun olmamakla birlikte, ayr slah yapmak veya uygun aa trleri yetitirerek bu arazilerden kazan salamak mmkndr.Meyil toprak sl gibi ar tahditlere sahiptir. Srm yaplamaz. ounlukla mera olarak kullanlan arazilerdir. Manisa ilinde 157 halk yzlm ile %0,01lik orana sahip olan V. snf araziler kiresiz kahverengi topraklardan olumaktadr. Topraklarn %39,49u orta derin, %60,51i s profillidir. Bu snftaki arazilerde kuru tarm uygulanmaktadr. VI. Snf Arazi: l genelinde 241.645 ha alan VI. snf arazidir. Bu snfa giren topraklarn fiziksel koullar; gerektiinde tohumlama, kireleme, gbreleme ve kontur karklar, drenaj hendekleri, saptrma yaplar ve su datclar ile su kontrol gibi ayr ve mera iyiletirmelerinin uygulanmasn pratik klar. Manisa linde VI. snf araziler 264.196 ha yzlm ve %19,98lik bir orana sahiptir. Bu snf topran; %0,78 allviyal toprak, %0,17si kollviyal toprak, %1,48i orak, %11,18 kahverengi orman, %17,75i kiresiz kahverengi orman topraklar, %0,65i kestanerengi topraklar, %0,18 krmzms kestanerengi, %1,37s krmzms Akdeniz topraklar, %2,37si krmz kahverengi Akdeniz topraklar, %19,36s kiresiz kahverengi topraklar, %31,43 rendzinalar, %11,65i regosoller, %1,53 bazaltik topraklardan olumaktadr. Bu snfn; %2,27si dze yakn, %0,07si hafif eimli, %21,18i orta eimli, %76,48i dik eimli topraklardr. Bu topraklarn; %13,06s derin, %0,69u orta derin, %59,47si s, %26,78i ok s profilli topraklardr. VI. snf arazilerin ildeki kullanm ise; 98.231 ha kuru tarm, 2.031 ha sulu tarm, 2.612 ha ba-bahe, 3.691 ha zeytinlik, 13.312 ha mera, 140.611 ha orman-fundalk, 3.708 halk alan yerleim alan olarak kullanlmaktadr. VII. Snf Arazi: l genelinde 412.73 ha alan VII. snf arazidir. ok dik eimli, erozyon, toprak sl, tallk, yalk, tuzluluk ve asidiklik gibi, kltr bitkilerinin yetitirilmesini engelleyen ok iddetli snrlandrmalara sahiptir. Fiziksel zellikleri tohumlama ve kireleme yapmak, kontur iyiletirme, drenaj hendekleri, saptrma yaplar ve su datc tesis etmek gibi iyiletirme, koruma ve kontrol uygulamalarna elverili olmadndan, ayr ve mera slah iin kullanlma olanaklar olduka snrldr.Toprak muhafaza nlemleri almak veya alttaki arazileri korumak iin aa dikimi veya ot tohumu alamas yapld ve hatta istisnai baz durumlarda kltr bitkileri yetitirildii olursa da, bu durumlar VII. snf araziler iin genel bir zellik saylmaz. Toprak sl, ta, kaya, meyil, erozyon gibi ok iddetli toprak tahditlerine sahiptir. Tarmsal ynden ekonomik deildir. Ancak zayf mera veya orman aalar dikimi iin msaittirler.
93 / 245
Manisa ilinde VII. snf araziler 562.946 ha yzlm ve %42,57 halk bir orana sahiptir. Bu snf topran; %0,06s kollviyal toprak, %9,81i kahverengi orman, %59,63 kiresiz kahverengi orman topraklar, %1,72si kestanerengi topraklar, %0,12s krmzms kestanerengi, %8,84 krmzms Akdeniz topraklar, %4,53 krmz kahverengi Akdeniz topraklar, %9,29u kiresiz kahverengi topraklar, %5,52si rendzinalar, %0,38i regosoller, %0,02si vertisoller, %0,07si bazaltik topraklardan olumaktadr. Bu snfn; %0,44 orta eimli, %99,56s dik eimli topraklardr. Bu topraklarn; %13,99u s, %86,01i ok s profilli topraklardr. VII. snf arazilerin ildeki kullanm ise; 24.479 ha kuru tarm, 824 ha kuru bahe, 1.459 ha zeytinlik, 26.531 ha mera, 506.527 ha orman-fundalk, 3.126 halk alan yerleim alan olarak kullanlmaktadr. VIII. Snf Arazi: l genelinde 226.118 ha alan VIII. snf arazidir. Bu araziler; erozyon, yallk, tallk, kayallk, dk nem kapasitesi, tuzluluk veya asidiklik gibi kstlayclardan bir veya birkann nlenemeyecek derecedeki iddetli snrlandrmalar nedeniyle ot, aa ve kltr bitkilerinin yetitirilmesine elverili deildir. ok anm araziler, kumsallar, kayalklar, rmak yataklar, maden letmesi yaplan eski ocak ve artk alanlar bu snfa girerler. Bu snf alt snflara ayrlmamtr. Bitki yetitirilmesine elverili olmasalar da yaban hayat iin ve dinlenme yerleri olarak kullanlabilirler. Bitkisel rn getirmeyen arazilerdir. Elence sahas yada av hayvanlar barna olarak deerlendirilebilirler. Manisa ilinde VIII. snf araziler 12.017 ha yzlm ve %1,59 halk bir orana sahiptir. Irmak takn yataklar ve plak kayalklardan olumaktadr. Bu topraklarn; %15,19u derin, %20,91i orta derin, %53,40 s, %10,50si ok s profilli topraklardr. Manisa linde snflandrmas yaplan tm bu arazi tipleri dnda 12.017 ha su yzeyi bulunmaktadr. l genelinde; 316.045 ha kuru tarm, 116.536 ha sulu tarm, 61.206 ha ba-bahe, 20.584 ha zeytinlik, 56.280 ha mera, 702.297 ha ormanfundalk, 16.230 halk alan yerleim alan olarak kullanlmaktadr. Manisa li arazi kullanm kabiliyet snflar Tablo IV.22de verilmitir.
Tablo IV.22: Manisa li Arazi Kullanma Kabiliyet Snflar Kabiliyet Snflar I Tarm Kstlayan Faktrler Her eit tarma uygun. Kltr Bitkilerine Uygunluu Suluda: Sebze, meyve, pamuk, ba, kavun, karpuz, yem bitkileri, hububat, eltik. Kuruda: Hububat, ba, meyve, yem bitkileri, baklagiller vb. Toprak muhafaza ve drenaj tedbirleri alnarak I. Snftaki bitkiler yetitirilebilir. Hububat, pamuk, yem bitkileri, meyve ve baklagillerden bazlar ve suluda eltik yetitirilebilir. Hububat, ba, pamuk, yem bitkileri ve baklagiller ve suluda eltik yetitirilebilir. mera , aalandrma ve terasl ba yapmna msaittir. mera olarak kullanlmal veya aalandrma yaplmaldr. Tarm d.
II
Orta dereceli toprak, topografya ve drenaj yetersiz
III IV VI VII VIII
Toprak derinlii, topografya bozukluu, drenaj yetersiz ok iddetli toprak, topografya ve drenaj yetersiz. Srlerek tarma uygun deil,iddetli erozyon, s, toprak, tuzluluk ve alkalilik ar drenaj sorunu. Srlerek tarma uygun deil, s toprak ok iddetli erozyon ve drenaj bozukluu, tuzluluk, alkalilik. Tarma elverisiz.
94 / 245
Son arazi kullanmna gre proje alannn dalmna baktmzda, proje alanlarnn %74,30lk ksmnn bahe (sulu), %9.22lik ksmnn bahe (kuru), %13,33nn nadassz kuru tarm arazisi ve kalan ksmnn ise nadasl kuru tarm arazisi eklinde kullanld grlmektedir. Dolaysyla proje kapsamnda kullanlan alanlarn tamam tarm arazisi niteliindedir (bkz. Tablo V.5 ve ekil V.5). IV.2.9 Tarm Alanlar (tarmsal alan varlnn olup, olmad, var ise tarmsal geliim proje alanlar, sulu ve kuru tarm arazilerinin bykl, rn desenleri ve bunlarn yllk retim miktarlar, rnlerin lke tarmndaki yeri ve ekonomik deeri)
Alaehir Jeotermal Enerji Santrali projesinin snrlar ierisinde kurulaca Manisa li, 2011 yl Manisa l evre Durum Raporundan alnan verilere gre, toplam 1.345.830,2 da yzlmne sahip olup, il arazisi 515.192,8 da (%38,3) tarm arazisinden, 37.873 da (%2,8) ayr-mera arazilerinden, 500.776,5 da orman arazisinden (%37,2) ve 291.987,9 da (%21,7) tarm d alandan olumaktadr. Manisa ili arazi dalm Tablo IV.23te, grafiksel olarak gsterimi ise ekil IV.24te verilmitir. Ayrca Manisa li arazisinin ilelere gre dalm Tablo IV.24te, ilelere gre sulu ve kuru tarm alanlar Tablo IV.25te verilmitir.
Tablo IV.23: Manisa li Arazi Durumu Arazi ekli Tarm Alan ayr-mera Orman Tarma Elverisiz Alan lin Yzlm Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011 Miktar (da) 515.192,8 37.873,0 500.776,5 291.987,9 1.345.830,2
Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011 ekil IV.24: Manisa li Arazi Durumu
95 / 245
Tablo IV.24: Manisa li Arazisinin lelere Gre Dalm le Merkez Ahmetli Akhisar Alaehir Demirci Glmarmara Grdes Krkaa Kprba Kula Salihli Sargl Saruhanl Selendi Soma Turgutlu TOPLAM Tarm Alan (da) 425.001,00 91.400,00 827.435,00 366.188,00 362.727,00 97.651,00 308.500,00 214.975,00 98.621,00 355.633,00 607.100,00 178.644,00 389.280,00 360.400,00 218.470,00 249.903,00 5.151.928,0 Orman ve Fundalk (da) 447.750,00 90.370,00 646.510,00 217.850,00 585.855,00 138.940,00 590.045,00 250.510,00 3.560,00 257.285,00 305.960,00 222.680,00 301.700,00 319.890,00 432.970,00 195.890,00 5.007.765,0 ayr ve Mera (da) 20.450,00 2.920,00 42.030,00 41.160,00 17.760,00 4.280,00 26.080,00 9.360,00 2.550,00 23.350,00 68.960,00 60.180,00 14.280,00 28.310,00 13.730,00 3.330,00 378.730,0 Tarm D Arazi (da) 394.611,0 23.077,0 208.025,0 345.817,0 444.250,0 106.824,0 27.210,0 98.619,0 147.436,0 361.730,0 414.161,0 1.790,0 42.885,0 25.738,0 163.431,0 114.275,0 2.919.879,0
Tablo IV.25: Manisa li Tarm Arazilerinin Sulama Durumu Toplam Tarm Alan (ha) 43.972 9.692 81.971 38.792 39.146 9.992 23.952 23.011 7.839 35.496 58.126 19.210 42.772 33.942 20.433 26.179 514.525 Sulanmayan Alan (ha) 17.440 4.499 59.125 15.139 35.029 4.822 22.949 18.567 7.446 33.540 33.719 11.555 22.656 32.728 18.489 7.964 345.665 Sulanabilir Alan Sulanabilir Alan (ha) Oran (%) 26.532 5.193 22.846 23.653 4.117 5.171 1.004 4.444 394 1.956 24.407 7.655 20.116 1.214 1.944 18.215 168.860 60,34 53,58 27,87 60,97 10,52 51,75 4,19 19,31 5,02 5,51 41,99 39,85 47,03 3,58 9,52 69,58 32,82
le
Merkez Ahmetli Alaehir Akhisar Demirci Glmarmara Grdes Krkaa Kprba Kula Salihli Saruhanl Sargl Selendi Soma Turgutlu TOPLAM
96 / 245
Proje kapsamnda kullanlacak alanlarn tamam tarmsal amala kullanlan arazilerdir. Proje alanlarnda yaplan saha almalarnda proje alanlarnn yemilik zm yetitiricilii iin kullanld grlmtr. Ayrca Blm IV.2.10da verilen proje alann ilenmi olduu mecere haritas ve Blm V.1.11de verilen arazi kullanm kabiliyeti haritalarnda da grlecei zere proje alan tarm arazisi niteliindedir. Blgede zellikle Alaehir lesinde zm yetitiricilii en nemli geim kaynaklarndan biridir. Sofralk zmn yan sra daha ok yemilik zm yetitiricilii gerekletirilmektedir. Proje kapsamnda kullanlacak toplam alan dolaysyla zm yetitiriciliinde gerekleecek azalma irdelendiinde, blgede ok youn ekilde zm yetitiriciliinin devam ediyor olmas sebebiyle bu azalmann kabul edilebilir seviyede olaca ve ne blge nede lke ekonomisi asndan bir olumsuzluk tekil etmeyecei sylenebilir. Tarmsal retim Manisa li tarm arazisi kullanm durumu Tablo IV.26da verilmitir. Tarm alanlarnn ileler baznda kullanm amalarna gre dalm ise Tablo IV.27de verilmekte olup, proje alannn iinde bulunduu Alaehir lesinde toplam tarm arazisi 366.188 hadr. Bunun 122.620 ha tarla olarak, 12.565 ha sebze retimi amacyla, 222.503 ha sebze retimi amacyla, 8.500 ha nadas alan olarak kullanlmaktadr. Alaehir lesinde tarm arazisi olup kullanlmayan alan yoktur.
Tablo IV.26: Manisa li Tarm Arazisi Kullanm Durumu Kullanm Tarla Sebze Meyve Nadas Tarma elverili olup kullanlmayan arazi TOPLAM Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011 Alan (da) 282,794 33,409 183,261 10,863 4,866 515,193
Tablo IV.27: Tarm Alanlarnn Kullanm Amalarna Gre Dalm (ha) le Ad Merkez Ahmetli Akhisar Alaehir Demirci Glmarmara Grdes Krkaa Kprba Kula Salihli Sargl Saruhanl Selendi Tarla 233.717 17.298 347.370 122.620 265.335 31.870 232.670 96.565 69.080 302.977 345.864 76.777 164.189 305.665 Sebze 35.808 9.585 38.412 12.565 8.612 23.817 7.500 26.545 2.779 18.245 46.575 7.740 27.800 8.840 Meyve (zeytin dahil) 155.476 60.471 431.423 222.503 61.934 40.445 35.300 91.865 20.778 27.013 188.272 92.337 197.291 31.752 14.143 7.398 1.452 24.937 1.790 13.860 4.046 10.230 8.500 11.200 250 39.000 1.800 1.269 Nadas Tarm Arazisi olup Toplam Tarm Arazisi Kullanlmayan Arazi 425.001,00 91.400,00 827.435,00 366.188,00 348.881,00 97.651,00 314.470,00 214.975,00 106.497,00 355.633,00 607.100,00 178.644,00 389.280,00 360.400,00
97 / 245
le Ad Soma Turgutlu TOPLAM
Tarla 130.745 85.200 2.827.942,00
Sebze 21,660 37,604 334.087,00
Meyve (zeytin dahil) 49,555 126,199 1.832.614,00
Nadas 11,510 900 108.629,00
Tarm Arazisi olup Toplam Tarm Arazisi Kullanlmayan Arazi 5,000 48.656,00 218.470,00 249.903,00 5.151.928,00
Bitkisel retim Manisa linin nemli tarmsal rnleri Tablo IV.28de verilmitir.
Tablo IV.28: Manisa li nemli Tarmsal rnleri rnn Cinsi Buday Arpa Pamuk Ttn Zeytin Ya zm Msr (dane) Msr (silaj) Haha (kapsl) Kavun Karpuz Domates Kiraz Ekim Alan (ha) 1.228.000 340.593 62.898 409.903 890.079 731.916 329.221 81.400 35.762 45.900 37.290 125.961 95.811 retim Miktar (ton) 358.025 86.814 29.685 27.737 211.451 1.343.062 404.938 359.190 3.843 103.792 107.950 808.822 39.302
Tarla Bitkileri Budaygiller Manisa linde ekilen budaygillerin ekim alan, retim miktarlar ve retim deeri Tablo IV.29da verilmitir.
Tablo IV.29: Budaygiller rnleri ve retim Deerleri rnn Ad Buday Arpa avdar Yulaf ( yeil ot) Yulaf (dane) Msr (dane) Msr (hasl) Tritikale (yeil ot) Tritikale (dane) Ekili Miktar (ha) 122.900,0 34.259,3 948,4 15,0 428,0 32.922,1 451,5 124,0 532,0 retim Miktar (ton) 358.025 86.814 1.650 105 919 404.,938 10.180 1.268 1.415 Birim Fiyat (Kg/TL) 0,60 0,59 0,46 0,10 0,46 0,61 0,14 0,10 0,50 Toplam retim Deeri (TL) 214.815.000 51.220.260 759.000 10.500 422.740 247.012.180 1.425.200 126.800 707.500
98 / 245
Baklagiller Manisa linde ekilen baklagillerin ekim alan, retim miktarlar ve retim deeri Tablo IV.30da verilmitir.
Tablo IV.30: Baklagiller rnleri ve retim Deerleri rnn Ad Bakla (yemeklik) Bakla (hayvan yemi) Nohut Fasulye (kuru) Mercimek (yeil) Mercimek (krmz) eker pancar Bezelye Haha (kapsl) Haha (tohum) Ekili Miktar (ha) 853,0 0,6 10.237,3 507,5 1.850,0 2.488,3 50,0 35,9 3.576,2 3.216,2 retim Miktar (ton) 1.340 1 7.877 581 1.872 1.902 2.750 48 1.847 1.996 Birim Fiyat (Kg/TL) 1,50 1,00 2,71 3,25 1,41 1,20 0,18 1,28 2,60 3,80 Toplam retim Deeri (TL) 2.010.000 1.000 21.346.670 1.888.250 2.639.520 2.282.400 495.000 61.440 4.802.200 7.584.800
Yem Bitkileri Manisa linde ekilen yem bitkilerinin ekim alan, retim miktarlar ve retim deeri Tablo IV.31de verilmitir.
Tablo IV.31: Yem Bitkileri rnleri ve retim Deerleri rnn Ad Fi (dane) Fi ( yeil ot) Yonca (yeil ot) Korunga (yeil ot) Sorgum ( yeil ot) Yem algam Ekili Miktar (ha) 225 13.993,90 1.814,0 64,0 20,0 201,0 retim Miktar (ton) 124 146.734 63.068 619 960 8.545 Birim Fiyat (Kg/TL) 1 0,18 0,1 0,1 0,65 0,30 Toplam retim Deeri (TL) 124.000 26.412.120 6.306.800 61.900 624.000 2.563.500
Endstriyel Bitkiler Manisa linde ekilen endstriyel bitkilerin ekim alan, retim miktarlar ve retim deeri Tablo IV.32de verilmitir.
Tablo IV.32: Endstriyel Bitki rnleri ve retim Deerleri Ekili Miktar (ha) 146 940,0 retim Miktar (ton) 821 636 Birim Fiyat (Kg/TL) 0,1 1,00 Toplam retim Deeri (TL) 82.100 636.000
rnn Ad
Burak (ot) Burak (dane)
99 / 245
rnn Ad
Ekili Miktar (ha) 40.990,3 6.289,8 4.730,2 108,5 382,0 50,0 3.576,2 3.216,2
retim Miktar (ton) 27.737 29.685 2.361 158 1.105 2.750 1.847 1.996
Birim Fiyat (Kg/TL) 9,72 1,44 2,82 1,12 4,25 0,18 2,60 3,80
Toplam retim Deeri (TL) 269.603.640 42.746.400 6.658.020 176.960 4.696.250 495.000 4.802.200 7.584.800
Ttn Pamuk Susam Ayiei (yalk) Ayiei (erezlik) eker pancar Haha (kapsl) Haha (tohum)
Bahe Bitkileri Meyve retimi Manisa iline ait meyve aalar, eitleri ve retimleri Tablo IV.33te verilmitir.
Tablo IV.33: Meyve Aalar ve retim Miktarlar rnn Ad Armut Ayva Elma (golden) Elma (starking) Elma (Amasya) Elma (g.smith) Elma (dier) Mumula Erik de Kays Kiraz eftali Vine Zerdali Dut ncir Nar Brtlen (ha) Badem Ceviz Kestane ilek (ha) Antep fst Trabzon hurmas Nektarin Toplam Meyve Veren Aa 425.810 81.820 77.420 69.614 7.304 10.390 118.480 9.218 463.450 19.360 111.100 2.107.040 314.659 50.710 9.300 43.410 75.164 91.660 6 243.104 125.160 57.920 475 680.556 3.010 10.200 retim Miktar (ton) 4.366 2.211 2.440 751 247 352 2.819 225 15.010 274 2.884 39.302 9.950 1.278 175 825 1.955 1.783 30 4.153 3.212 2.645 16.697 1.325 111 260 Birim Fiyat (kg/TL) 1,53 0,91 1,00 1,00 0,70 1,60 0,65 1,00 1,30 1,50 1,50 5,03 1,00 2,00 1,00 1,75 2,35 1,50 2,00 6,63 8,00 4,20 1,50 12,00 1,25 1,50 Toplam retim Deeri (TL) 12.758.150 2.012.010 2.440.000 751.000 172.900 563.200 1.832.350 225.000 19.513.000 411.000 4.326.000 197.689.060 9.950.000 2.556.000 175.000 1.443.750 4.594.250 2.674.500 60.000 27.534.390 25.696.000 11.109.000 25.045.500 15.900.000 138.750 390.000
100 / 245
Bunlarn yan sra Trkiyenin zm retiminin de Manisa li byk paya sahiptir. zm retimi alanlar ve retim miktarlar ayrca Tablo IV.34te verilmitir.
Tablo IV.34: Meyve Aalar ve retim Miktarlar - zm rn Ad ekirdeksiz Kuru zm ekirdekli Kuru zm Sofralk ekirdeksiz Sofralk ekirdekli araplk zm Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011 Toplam Meyve Veren Aa Says 54.067 105 15.325 2.784 911 retim Miktar (Ton) 984.406 1.050 314.709 36.029 6.868
Sebze retimi Manisa iline ait sebze retim alanlar, eitleri ve retimleri Tablo IV.35te verilmitir.
Tablo IV.35: Sebze retim Alanlar ve retim Miktarlar rnn Ad Bakla Bal kaba Bamya Barbunya Bezelye Biber (dolmalk) Biber (sivri) Biber (salalk) Domates (sofralk) Domates (salalk) Fasulye Havu Hyar (sofralk) Hyar (turuluk) Ispanak Kabak (sakz) Kabak (erezlik) Karnabahar Brokoli Lahana (beyaz) Lahana (krmz) Lahana (brksel) Kereviz Marul (gbekli) Marul (kvrck) Patlcan Prasa Sarmsak (taze) Soan (taze) Ekili Miktar (ha) 197.5 72.5 174.0 111.5 168.0 315.2 1,391.0 3,335.8 3,391.0 9,205.1 692.0 25.8 476.0 1,377.0 768.2 382.2 20.0 419.5 357.8 939.8 130.5 10.0 146.5 171.0 121.8 817.8 257.8 93.7 388.3 retim Miktar (ton) 1,378 1,073 937 979 1,065 8,276 34,200 127,296 161,110 647,712 6,508 462 11,460 36,192 10,271 7,969 24 8,538 7,035 27,337 1,780 100 2,958 2,986 1,762 18,228 6,104 924 6,921 Birim Fiyat (kg/TL) 1.50 1.00 3.28 2.00 1.28 0.65 0.52 0.65 0.80 0.22 1.50 0.80 0.62 1.00 0.75 0.71 2.25 2.00 1.25 1.00 1.50 2.50 1.25 1.00 1.00 0.50 0.75 2.50 2.00 Toplam retim Deeri (TL) 2,067,000 1,073,000 3,073,360 1,958,000 1,363,200 5,379,400 17,784,000 82,742,400 128,888,000 142,496,640 9,762,000 369,600 7,105,200 36,192,000 7,703,250 5,657,990 54,000 17,076,000 8,793,750 27,337,000 2,670,000 250,000 3,697,500 2,986,000 1,762,000 9,114,000 4,578,000 2,310,000 13,842,000
101 / 245
rnn Ad Karpuz Kavun Enginar Acur Brlce Kukonmaz Paz Pancar (krmz) algam Nane Tere Semizotu Dereotu
Ekili Miktar (ha) 3,729.0 4,590.0 49.5 22.7 240.0 40.8 5.0 15.0 5.0 10.3 7.0 2.8 2.0
retim Miktar (ton) 107,950 103,792 713 390 1,385 122 50 250 150 52 37 25 10 TOPLAM
Birim Fiyat (kg/TL) 0.47 0.42 2.00 0.75 2.50 20.00 1.00 1.00 0.75 2.50 2.50 0.50 2.50
Toplam retim Deeri (TL) 50,736,500 43,592,640 1,426,000 292,500 3,462,500 2,440,000 50,000 250,000 112,500 130,000 92,500 12,500 25,000 651,845,830
IV.2.10
Orman Alanlar (Aa trleri ve miktarlar, kaplad alan byklkleri ve kapall, bunlarn mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanm amalar, 1/25.000 lekli Meere haritas)
Manisa li bulunduu corafyann zelliklerinden dolay, bat-dou dorultusunda toprak, jeolojik, morfolojik yap, iklim durumu itibariyle farkllklar gsterir. Bu farkllk bitki rtsnde de deiiklikler yaratr. Bat-dou ynndeki bu bitki rts farkllamas dzenli ve kesindir. Kademelenme biiminde deildir. Da ktlelerinin deniz etkisini kesmesi, yer yer Akdeniz iklimi ve Karasal iklim, bitki trlerinin i ie bulunmasna yol amaktadr. Ykseltiye bal olarak ova bitkileri, makiler, kurakla dayankl ve srekli yeil kalabilen Akdeniz bitkileri ve ormanlar eklinde bir yaylma gze arpar. Ormanlar genelde 1000 m zerindeki yksekliklerde topluluklar halinde bulunur. Palamut, mee, kzlam, karaam yaygn orman bitkileridir. Ormanlarda az miktarda ahlat, karaaa, nar ve arda da rastlanr. lde sk grlen maki bitki trleri ise; geni yaprakl ta hlamuru, mastk, kocayemi, funda, ladin, zeytin ve az miktarda defne, kukonmaz ve vezdir. Tarmn hzla gelimesi, kullanlan ila ve gbreler nedeniyle ova kesimlerindeki doal bitki rts ortadan kalmtr. Ya rejiminin etkileri, ormanlardaki insan tahribat, erozyon nedenleriyle ormanlk alanlarda bitki rtsnn fakirlemesi gze arpmaktadr. Manisa li genelindeki bitki rtsnn sk rastlanan balca trleri unlardr: karaam, kzlam, ard, kavak, st, ceviz, kestane, grgen, mee, palamut, karaaa, dut, defne, nar, kaya armudu, ta ayvas, orman ilei, yabani elma, vine, ahlat, brtlen, vez, geven, erguvan, korunga, yonca, katr trna, gl, beyaz trfl, stleen, somak, hatmi, menenge, ebegmeci, lgn, idem, ladin, mersin, sarmak, sandal ve turp, meyankk, gelincik, ykskotu, srkuyruu, hindiba, srgan, kuzukula, labada, horozibii, meneke gibi bitkilerdir. Orman Blge Mdrlnn Manisa li dahilinde kalan orman alanlarnn byk blm genel olarak bozuk niteliktedir. Manisa li dahilindeki genel saha 1.335.269 ha olup, bunun 444.868 ha normal ve byk sahalar dahil olmak zere orman alan, 890.401 ha ormansz alandr. Aa tr olarak, ibrelilerden kzlam, karaam, asli trler bata gelmekte olup, yaprakl tr olarak mee baltal ve dier maki formasyonu tekil etmektedir. Manisa li orman dalm Tablo IV.36da verilmitir.
102 / 245
Tablo IV.36: Manisa li Orman Yayl Alanlar Aa Tr Kzlam Karaam Fstkam Mee Kestane Selvi Sedir Ard Kark TOPLAM 16.257 139.831 1.929 26.697 143.497 1.858 109.220 33.826,5 Manisa Alan (ha) 73.769 10.517 1.867 37.328 81 12 Akhisar Alan (ha) 74.981 3.693 1.088 35.109 Demirci Alan (ha) 41.647 19.793 30 45.892 1.207 Grdes Alan (ha) 20.863,5 11.756 Toplam Alan (ha) 211.260,5 45.759 2.985 119.536 81 12 0 1.929 44.812 426.374,5
Proje kapsamnda santral alan iin 145.300 m (14,53 ha), kuyu lokasyonlar iin toplam 79.558 m (7,96 ha) olmak zere genel toplamda 224.858 m (22,49 ha) alan kullanlacaktr. Proje alanlarnn ilendii mecere haritas ekil IV.25te verilmi olup bu haritaya gre kullanlacak alanlarn tamam tarm arazisi niteliindedir. Bu haritaya proje unsurlarnn ayr ayr dalm gsterdii alanlar Tablo IV.37de verilmitir.
Tablo IV.37: Proje Unsurlarnn Arazi Nitelii Bakmnda Dalm Ad Santral Alan Alkan-1 Alkan-2 Alkan-3 Alkan-4 Alkan-5 Alkan-6 Alkan-7 Alkan-8 Alkan-9 Alkan-10 Alkan-11 ahyar-1 ahyar-2 ahyar-3 ahyar-4 ahyar-5 ahyar-6 ahyar-7 ahyar-8 ahyar-9 Sembol Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z-1 Z Z Z OT-E Z Z Z Z Z Aklama Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Orman Topra-Erozyon Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Ziraat Alan (m ) 145300,00 3735,91 3941,80 3724,13 3908,82 3798,11 3799,13 3745,89 3772,58 3793,09 3749,17 3795,24 3696,61 3787,31 3672,75 8542,50 3110,00 3745,90 3749,17 3749,17 3740,49
2
103 / 245
Hem mecere haritasndan hem de harita dkmnde grlecei zere proje unsurlarnn tamam tarm arazisi zerinde planlanmtr. Sadece ahyar-4 lokasyonu orman topra zelliinde grlmekle birlikte sahada yaplan almalarda proje alanlarnda hibir orman varlna rastlanmam olup, alanlarn zm ba ile kapl olduu grlmtr. Proje alanna en yakn orman alan, Alkan 11 kuyusunun 50 60 m kadar yaknnda gzken bozuk meereli orman alandr (bkz. ekil IV.25). Ancak sahada yaplan almalarda hibir kuyu lokasyonunda veya yaknnda ormanlk alana rastlanmamtr. Dolaysyla projeden kaynakl herhangi bir etki dolaysyla ormanlk alanlarn olumsuz etkilenmesi sz konusu deildir. Proje alannda ve yakn evresinde herhangi bir orman varl ve/veya aa bulunmamas sebebiyle aa kesimi olmayacaktr. Buna bal olarak alanda ve yakn evrede orman yangn riski de bulunmamaktadr. Proje kapsamnda santral inaat dolaysyla oluacak kaz fazlas malzeme Piyadeler Belediyesinin gsterecei alanda depolanacaktr (bkz. Ek-3). Sz konusu alann seilmesinde orman d alanlar tercih edilecek, depolama iin Piyadeler Belediyesi tarafndan ormanlk alan dnda baka seenek sunulmamas durumunda, depolama ilemi topraka fakir, talk-kayalk alanlar seilecek, mmkn mertebe aa kesiminden kanlacaktr. Kaz fazlas malzeme depolama alanlar iin izin alnacak alanlar dndan herhangi bir alana kesinlikle pasa, atk ve/veya baka bir malzeme dklmeyecektir. Ayrca, depolama alanlar ina edilirken erozyon ve heyelana sebep vermeyecek ekilde gerekli tedbirler alnacak, civardaki akarsu ve yataklarn etkilemeyecek ekilde tasarlanacaktr. Proje kapsamnda inaat ilemlerine balanmadan nce alandan syrlacak bitkisel toprak, dier atklar ve kazr fazlas malzeme ile karmayacak ekilde ayr depolanacak ve erozyon ihtimaline karn tm tedbirler alnacaktr. Faaliyet kapsamnda ormanlk alanlarda gerekletirilecek ilemler ile ilgili, bu alanlarda kamulatrma sz konusu olmad iin, 6831 sayl Orman Kanunun 16. Maddesi gereince zmir Orman Blge Mdrlnden izin alnacaktr. Ayrca, yol yapmlarnda yamalardan aaya toprak kaydrmayacak ekilde B-tipi orman yolu standnda ekskavatrle yol alacak ve orman yollarnn kullanlmas durumunda bakm ve onarmlar Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. tarafndan yaplacaktr.
104 / 245
ekil IV.25: Proje Alanlarnn lendii Mecere Haritas
105 / 245
IV.2.11
Koruma Alanlar (Milli Parklar, Tabiat Parklar, Sulak Alanlar, Tabiat Antlar, Tabiat Koruma Alanlar, Yaban Hayat Koruma Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanlar, Biyosfer Rezervleri, Doal Sit ve Antlar, Tarihi, Kltrel Sitler, zel evre Koruma Blgeleri, zel evre Koruma Alanlar, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu kapsamndaki alanlar, Projenin korunan alanlara uzaklklarnn 1/100.000lik lekli haritada gsterilmesi) Milli Parklar, Tabiat Parklar, Tabiat Ant ve Tabiat Koruma Alanlar
Manisa li, Alaehir lesinde; Karaam Gen Kaynaklar Koruma Orman bulunmaktadr (Bkz. ekil IV.26). Orman gen kaynaklarnn korunmasnda ama; gerek tr iindeki, gerekse trler arasndaki genetik eitlilii en yksek seviyede tutmak ve gerektiinde bu eitlilikten yararlanmaktr. Proje alannn bu alana uzakl yaklak 6 kmdir. Bu alan zerinde projeden kaynaklanacak olumsuz bir etki beklenmemektedir. Manisa l Merkezine 24 km uzakta, proje alannn yaklak 80 km batsnda Spil Da Milli Park bulunmaktadr. Manisa linde bulunan tabiat koruma alanlar Tablo IV.38de verilmitir.
Tablo IV.38: Tabiat Koruma Alanlar TR ORJINI TESS YER KLON SAYISI 40 25 30 yksek 30 alak 30 30 30 FDAN SAYISI 1200 700 1083 1208 2721 2206 270 SAHASI (HA) 3 5,7 4,9 7,7 17,4 14,1 1,7 TESS YILI 1976 1980 1993 1993 1989 1990 1989 ARALIK RAKIMI MES. 5*5 9*9 8*8 8*8 8*8 8*8 8*8
Cz. Tohum bahesi (kzlam)
Marmaris-Gelibolu Grdes-Kavakalan Bergama-F.dere Ylanl-Elkinda Grdes-Gneli Bergama-Kozakay Heybeli Ylanl-Boyal Kaylar Grdes-ahinkaya Alibeyli Salihli-Poyrazky Erigl SERS ahinkaya Gneli Alaehir
Muradiye (15 km) Muradiye (15 km) Stalan (85 km) Sargl (45 km) Glmarmara (80 km) Erigl (45 km) Erigl (45 km) Akhisar (42 km) Akhisar (53 km) Erigl (40 km) Erigl (13 km) Erigl (45 km) Erigl (23 km) BLME NO 168 3 233 309
330 m
Ck. Tohum bahesi (karaam) Cf. Tohum bahesi Cz. Tohum plantasyonu (kzlam) Cz. Tohum plantasyonu (kzlam) Cz. Tohum plantasyonu (kzlam) TUR Cz. Tohum mesceresi Ck. Tohum mesceresi Ck. Gen Koruma Orman Cz. Gen Koruma Orman
200 m 400 m 200 m
25
22000
20
1988
3*3
120 m
25
11000
10
1983
3*3
130 m
793 ALANI 79 58.5 12 NVES 53 58.5 12
5,1 RAKIM 350 1200 725
1987 YA 70 50 45
6*6
340 m
BAKI BOY-AP K-20-40 K-20-27 KB-13-42
Sargl
436,437,438
179,5
27
Normal populasyon, herhangi bir zellii yok, genetik eitlilii zenginletirici.
106 / 245
ProjeSahas
Gen Koruma Orman Alan
Kaynak: http://geodata.ormansu.gov.tr ekil IV.26: Proje Alan ve Gen Koruma Alan
107 / 245
4915 Sayl Kara Avcl Kanunu Uyarnca evre ve Orman Bakanlnca Belirlenen Yaban Hayat Koruma Sahalar ve Yaban Hayvan Yerletirme Alanlar Proje alan 4915 Sayl Kara Avcl Kanunu Uyarnca Belirlenen Yaban Hayat Koruma Sahalar ve Yaban Hayvan Yerletirme Alanlar ierisinde bulunmamaktadr. 2863 Sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanununun 2. Maddesinin a Tanmlar Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde Kltr Varlklar, Tabiat Varlklar, Sit ve Koruma Alan Olarak Tanmlanan ve Ayn Kanun le 3386 Sayl Kanunun (2863 Sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanununun Baz Maddelerinin Deitirilmesi ve Bu Kanuna Baz Maddelerin Eklenmesi Hakknda Kanun) lgili Maddeleri Uyarnca Tespiti ve Tescili Yaplan Alanlar Sit Alanlar Manisa Kentsel Sit Alan: Hatuniye Camii, Kurunlu Han, Yeni Han, Bedesten, Cumhuriyet Hamam, Yeni Alaca Hamam ve Eski Garaj alannn iinde bulunduu ve genelde bit pazar olarak bilinen saha Ticaret Kentsel Sit olarak tescil edilmitir. Hatuniye Klliyesi Sultan II. Beyaztn ei ehzade ehinahn annesi olan Hsn-i ah Hatun tarafndan 1490 ylnda yaptrlmtr. Klliye bir cami ile bu camiyi evreleyen imaret hane ve sbyan mektebinden meydana gelmitir. Klliyeye gelir salamak amacyla 1497 ylnda Kurunlu Han ina edilmitir. Klliyenin imaret ve medrese blm yanp ykld iin gnmze ulamamtr. Hatuniye Camii enine dikdrtgen bir plana sahiptir ve caminin st merkezde sekizgen bir tanbur zerine oturtulan yksek ve byk bir kubbe ile bunun iki yanna yerletirilen ikier kk kubbeyle rtlmtr. 1497de ina edilen Kurunlu Han iki katldr ve ak avlulu kareye yakn dikdrtgen planldr. Ta Kaps (ana kap) bat cephesindedir.Yapnn st rts orjinalinde kurun olup sonradan kiremit at ile kapatlmtr. Ancak son onarmda kuruna ok benzeyen galvanizli sa kaplama kullanlmtr. Kula Kentsel Sit Alan: Kula le Merkezinde, 270 konut ve 11 dkkandan oluan yap grubunun, sivil mimarlk rnei olarak tescilini ieren Kentsel Sit olgusu mevcuttur. Soma Darkale Kentsel Sit Alan: Osmanl Dnemi Anadolu Trk mimarisi zelliklerine sahip, sivil ve dini yaplarn oluturduu zgn yerleim dokusunun korunmas amacyla, sz konusu ky yerleimi, Kentsel Sit Alan olarak tescil edilmitir. Proje alan herhangi bir sit alan ierisinde yer almamaktadr. Tarihi Sit nemli tarih olaylarn getii ve bu nedenle korunmas gereken yerlerdir. Manisa l snrlar ierisinde bu kapsama giren sit alan mevcut olup, bunlar; 1- Garnizon ehitlii (Merkez lede), 2- Kula ehitlii, 3- Salihli 5 Eyll ehitliidir. Proje alan herhangi bir tarihi sit alan ierisinde yer almamaktadr.
108 / 245
Arkeolojik Sit Antik bir yerlekenin veya eski bir medeniyetin kalntlarnn bulunduu ve korunmas gereken yerlerdir. lde bu kapsama giren yerler aada verilmitir. Manisa Kalesi: Manisa Da nn kuzey yamalarnda bulunan Manisa Kalesi d kale ve i kale olmak zere iki kuaktan olumutur. Bizans Mimarisinin genel zellii olan tula hatll moloz ta rg teknii ile yaplan kale duvarlar gnmzde harap durumdadr. D kalenin yapm tarihi kesin olarak bilinmemektedir. evresi 4.5 km olan ve 13 kule ile tahkim edilmi olan d kalenin Evliya elebi Seyahatnamesinde bahsi geen 7 kapsndan bugn, 2 kapya ait kalntlara ulalmtr. ehre 3 km mesafede olan i kale III. Ioannas Batatses tarafndan yaptrlmtr. Begen bir plana sahip olduu iin Sandk Kale ad verilen surlar 7 kule ile tahkim edilmitir. Evliya elebi Seyahatnamesinde i kalede bulunduu belirtilen; 30 ev, anbarlar, 2 sarn ve camiden gnmze ancak sarn kalntlar ulamtr. Ayrca, antik Magnesia Ad Sipylum Kentinin yerleim alan da bu civardadr. Yourtu Kalesi: Manisa, Merkez ileye bal Uzunburun Ky snrlar iindedir. Burada d sur ve i kaleden oluan ve halkn Yourtu Kalesi olarak adlandrd yap kompleksi, Ge Roma yada Bizans Dneminde ina edildii tahmin edilmektedir. Ge Roma Yerlemesi: Manisa, Merkez leye bal Uzunburun (Mersintepe) Ky snrlar iindeki Ge Roma Dnemi yerlemesidir. Aigai Antik Kenti: Manisa, Merkez leye bal Kseler Kynn yaklak 4-5 km gneyinde kurulmu ve tarihi M.. 8-7 yy.lara kadar uzanan bir kenttir. Kentte Hellenistik-Roma Dnemine ait yap kalntlar mevcuttur. Kybele Kaya Kabartmas: Manisann gneydousunda, Manisa-Turgutlu Karayolunun 7. kmsinde bulunan Akpnar Mevkiinde tepenin zerinde, kayaya oyulmu ni iinde bir rlyef bulunmaktadr. Oturmu bir kadn eklinde olan ve Gediz Ovasna bakan bu ok anm rlyef Anadolu da binlerce yl taplan Bereket Tantas Kybele dir. M.. 2000 yllarnda Hitit mparatorluu tarafndan yaptrlan dier kaya antlarna ok benzeyen bu Ana Tanra Rlyefi eitli aratrmaclar tarafndan bir Hitit eseri olarak yorumlanmtr. Hitit mparatorluunun snrlar bu blgeye kadar ulamad gz nne alnarak, Hitit ordularnn bir askeri sefer srasnda konakladklar Akpnar Mevkiinde su kaynaklarn kutsama amacyla bu rlyefi yaptklar dnlmektedir. Fatih Saraynn Bulunduu Alan: Merkez lede, Fatih Park Alan ve civar, III. Derece arkeolojik sit alan olarak tescil edilmitir. Bintepe Nekropol Alan: Ahmetli, Salihli, Saruhanl ve Glmarmara lelerinin snrlar dahilinde, geni bir alana yaylm olan blgede, Lydia Krallar ve ailelerinin ant mezarlar bulunmaktadr. Eski Balkhane Nekropol ve Ahlatltepecik Yerleimi: Salihli lesi, Tekeliolu Ky snrlar iindeki Prehistorik dnem yerleimi ve mezarlk alandr. akallar Tepesi: Salihli lesi Sindel Ky snrlar iindedir. Yaklak 25.000 yl ncesine ait insan topluluklarnn varln kantlayan fosil insan ayak izlerinin bulunduu alandr.
109 / 245
Sardes ren Yeri: Sart Kasabas snrlar iindedir. Tarihi M..3 bine kadar inen ve Lydia, Hellenistik, Roma, Bizans dnemlerinde iskan edilmi olan antik Sardes Kenti kalntlarnn bulunduu alandr. Hacolan Nekropol: Sart Kasabas ve Mersindere Ky arasnda yer alan Hellenistik dnem nekropoldr Roma Dnemi Nekropol Alan: Salihli lesi, Beylikli Ky, Glyeri Mevkiindedir. Arastepe: Soma lesi, Akale snrlar dahilindeki antik yerleim kalntlarnn bulunduu alandr. Keltepe Kale: Soma lesi, Deni Ky snrlar iinde antik kalntlarn bulunduu sahadr. ycek Tepe Hy: Soma lesi, Yacl ay zerinden ayrlan bir tali yol ile ulalmaktadr. Tepe zerinde ge dnem kaba seramiklerin yannda, kalkholithik ve erken bronz a seramikleri de mevcuttur. Roma Nekropol: Selendi lesi Mdkl Ky snrlar dahilinde bulunan ve Roma dneminde kullanlm olan nekropoldr. Toptepe: Alaehir lesinde Hellenistik dnemde kurulmu olan antik Philadelphia kentinin kalntlarnn bulunduu alandr. Sur Kalntlar: Alaehir lesinde, Antik kentin etrafn kuatan ve Bizans dneminde ina edilmi olan surlara ait kalntlardr. Gavur Hyk: Alaehir lesinde, yredeki Prehistorik yerleim merkezinin bulunduu alandr. St. Jean Kilisesi: Alaehir lesinde, Bizans dneminde yaplm olan kilisenin, sadece adet payesi gnmze kadar gelebilmitir. Nekropol Alan: Alaehir lesinde Esentepe Mahallesinde, Kiretepe ile Devlenge Deresi arasnda kalan alandr. Kaklk Nekropolisi: Sargl lesi, Dindarl Ky snrlar iindedir. Roma dneminde kullanlm bir nekropol alandr. Asartepe: Turgutlu lesi, Urganl Buca snrlar dahilinde yer alan prehiztorik yerleim merkezidir. Maazadamlar Mevkii: Kula lesi, Hamidiye Ky, Palankaya Mahallesi snrlar iindeki Roma dnemine ait yerleim ve nekropolis alan. Tepe Mezarl ren Yeri: Akhisar le Merkezindeki antik Thyateira Kentinin Roma ve Bizans dnemine ait yap kalntlarnn bulunduu alandr.
110 / 245
Akropolis: Akhisar le Merkezinde u anda zerinde Akhisar Devlet Hastanesinin bulunduu antik Thyateira kentinin akropolisi olan sahadr. Seyit Ahmet Mezarl: Akhisar, Seyit Ahmet Mahallesinde Roma dnemine ait buluntularn ele geirildii Ge Roma Dnemi Nekropoldr. Telli Kavak Nekropol: Akhisar lesi, Erdelli Ky snrlar iindeki Prehistorik dnem nekropol alandr. Kaletepe: Akhisar lesi, Ovaky snrlar dahilinde, Akhisar-Sndrg Yolu zerinde bulunan Ge Roma Kalesidir. Hierakome Antik Kenti: Akhisar lesi, Sazoba Kynn yaklak 1,5 km kadar gneyindeki Kumtepe olarak anlan mevkide antik kentin yerleim ve nekropol alan mevcuttur. Hyk: Akhisar lesi, Mecidiye Kasabas, Cumhuriyet Mahallesi snrlar iindeki Prehistorik yerleim sahasdr. yecek Hyk: Akhisar lesi, Erdelli Ky snrlar iindeki Prehistorik yerleim sahasdr. Mermer dol Atlyesi: Akhisar lesi, Kulakszlar Ky, Balkburnu mevkii snrlar iinde bulunan ve Prehistorik dnemlerde kullanlm olduu saptanan mermer idol atlyelerinin bulunduu saha. Antik Yap Kalntlar: Akhisar le Merkezi Paa Mahallesi Ali efik lkretim Okulu Bahesindedir. Nekropol Sahas : Akhisar lesi, Kayalolu Kasabas, Karayuntda mevkiindedir. Apollonis Antik Kenti: Akhisar lesi, Mecidiye Kynn 2 km kadar kuzeyinde, antik Apollanis Kentinin kalntlarnn bulunduu sahadr. Iulia Gordos Antik Kanti: Eski Grdes mevkiinde antik Luia Gordos Kentinin bulunduu alandr. Antik Yerleim Yeri Ve Kaya Mezarlar: Grdes lesi, Oulduruk Ky snrlar iinde bulunmaktadr. Eski Grdes Mezarl : Eski Grdes mevkiindedir. Kharakipolis Antik Kenti: Grdes lesi, Karayakup Ky, Kaltepe mevkiindeki antik kent kalntlardr. Alutepe Nekropol Alan : Saruhanl lesi, Nuriye Kasabas snrlar ierisindedir. Bayku Tepe Hy : Saruhanl lesi, Koldere Kasabas snrlarndadr. Bintepeler Sit Alan : Saruhanl lesi, Bykbelen Kasabas snrlarndadr.
111 / 245
Stratonkea Antik Kenti: Krkaa lesi, Siledik Ky snrlar dahilindedir. Abidintepe Tmls: Kraa lesi,Bakr kasabas, Harta mevkiindedir. Eski Mezarlk: Krkaa lesi, Alifak ky, Azizkuyusu mevkiindedir. Eski Mezarlk: Krkaa lesi, Bakr Kasabas snrlar dahilindedir. Gubaktepe, Aktakaya, Ortakaya, Tilktepe, Tabantepe, Aztepe: Krkaa lesi, Karakurt Baraj alan ve evresinde yer almaktadr. Kaya Mezarlar: Krkaa lesi, Zeytintepe ve Karamantepede bulunmaktadr. Kilise: Krkaa lesinde nderesi dousundaki doal oyuntu iindedir. Savunma Yaps: Krkaa lesi, altcak Baraj Glnn maksimum su seviyesi dnda kalmaktadr, nderesi batsndadr. Kaya Snaklar: Demirci lesi, ataloluk Ky, Sarta mevkiinde (Delikliyar mevkii) yer almaktadr. Proje alan herhangi bir arkeolojik sit alan ierisinde yer almamaktadr. Doal Sit lgin zellik ve gzelliklere sahip olan ve ender bulunan korunmas gerekli alanlar ve tanmaz tabiat varlklardr. lde bu kapsama giren yerler aada verilmitir. Spil Milli Park: Spil Mili Park proje alannn yaklak 80 km batsnda bulunmaktadr. Projeden kaynakl herhangi bir etki olmayacaktr. Niobe (Alayan Kaya) Doal Ant: Manisann eteklerinde kurulduu Spil Da, lk a Anadolusunun efsanevi Kral Tantalos ve ailesini konu alan birok mitolojik ykye ev sahiplii yapmtr. Tantalos un kz Niobe nin trajik hikayesi bu efsanelerin en ok bilinenidir. Niobe yedisi kz ve yedisi erkek olan on drt ocuun annesidir. Ba tanr Zeus un kars Leto ve ocuklar tanr Apollon ve tanra Artemis onuruna dzenlenen bir enlikte Niobe Leto sadece iki ocuk annesidir, oysa benim on drt ocuum var, benim daha ok kutsanmam gerekir diyerek gururlanr. Buna ok kzan Tanra Leto, Niobe nin cezalandrlmasn ister. Bunun zerine Apollon ve Artemis Niobe nin ocuklarn oklayarak ldrr. Bu lmlerle byk bir acya kaplan Niobe nin znts Tanr Zeus u etkiler ve Niobe yi ta haline evirir. Niobe nin sonsuz acs buna ramen devam eder, kayadan gz yalar szlr. ayba mevkiinde bulunan ve kadn siluetini andran byk bir kaya kitlesi bu efsanenin kaynadr. Karadivlittepe Kuladivlittepe: Kula lesi, Sandal Ky snrlar iindeki bu snm volkanik dalar, lav aknt sahalar ile birlikte doal sit alan olarak tescil edilmilerdir. Doal Oluumlar: Kula lesi, Yurtba Ky snrlar dahilindeki volkanik arazi, rzgar etkisiyle peri bacalarn andran bir grnm almtr. Bu saha doal sit alan olarak tescil edilmitir.
112 / 245
Stk Ky: Demirci lesi, Stk Ky, Kmenar mevkiinde, asrlk nar alanlarnn yaad sahadr. Fosil nsan Ayak zleri: Grdes lesi, arklar Ky, Nebiler mevkii ve Salihli lesi, akallar Ky snrlar ierisinde, gnmzden yaklak 25.000 yl ncesine tarihlenen insan ayak izlerine ait fosillerin yer ald sahalar doal sit alan olarak tescil edilmitir. Proje alan herhangi bir doal sit alan ierisinde yer almamaktadr. Manisa lelerindeki Mevcut Ant Eserler Kula 1- Paa Camii-Osmanl 2- Ta Mahalle Camii-Osmanl 3- Hac Camii-Osmanl 4- Hac Recep Camii-Osmanl 5- Soukkuyu Camii-1784 6- Necip Camii-1783 7- Zencilli Camii-Osmanl 8- Tahtal Camii-Osmanl 9- ar Camii-Osmanl 10- Kurunlu Camii-1480 Akhisar 1- Ulucamii-14.yy 2- Yeni Camii-Osmanl 3- eyh lyas Camii-Osmanl 4- Sar Ahmet Vefik Paa Camii-1469 5- Hergelen Camii-Osmanl 6- Sar Ahmet Vefik Paa Han-Erken Osmanl 7- Sar Ahmet Vefik Paa Hamam-Erken Osmanl 8- Sar Ahmet Vefik Paa mareti-Erken Osmanl 9- Hac Mustafa Aa Camii-Osmanl Soma 1-Hdrbey Camii-18.yy 2-Ulupnar Camii-Hamidiye mh. 3-Mescit-Osmanl 4-Hamam-Osmanl 5-Nafiz Cengiz Han-Osmanl 6-Minareli Camii-19.yy: Darkale ky 7-Krkoluk Camii-19.yy: Darkale ky 8-Hamam 19.yy.: Darkale ky 9- Bedesten-19.yy 10-amarhane 19.yy: Darkale ky 11-Seviler Ky Camii-Osmanl 12-Karacahisar ky Camii 11- Zaferiye Mescidi-Osmanl 12- ar Trbesi-Osmanl 13- Trbe(123 sok)-Osmanl 14- Kilise (53 sok)-19.yy 15- Kilise (Akgn mah.)-19.yy 16- Eski Kilise (70 sok.) 19.yy 17- Kenan Evren Mzesi-Osmanl 18- ukur eme-Osmanl 19- Ktphane
113 / 245
Alaehir 1-Yldrm Beyazt Camii-Osmanl 2- eyh Sinan Camii-16.yy 3- eyh Sinan Trbesi-16.yy 4- Ktk Minare Camii-16.yy 5- Yonca Han (Yac Han-Kurunlu Han)-17.yy 6- Anonim eme-Osmanl 7- ST.Jean Kilisesi-Bizans Dnemi Turgutlu 1- Pazar Camii-Osmanl 2- Halime Hatun Camii ve Klliyesi-Osmanl 3- eytantepe Tmls 4- iftlikkr mevkii Tmls 5- Asartepe -Prehistorik yerleim. 6- Camii Osmanl: Irlamaz ky 7- Camii-Osmanl: Sinirli ky Glmarmara 1- ahuban Camii-Osmanl 2- Halime Hatun Camii-Osmanl 3- marethane-Osmanl Demirci 1- Alaca Han Ali Mescidi-Osmanl 2- Mezarlk-Osmanl 3- rezler Camii ve bitiiindeki trbe. Krkaa 1-Hkmet Kona- 20 yy ba. Doal Miras Kapsamna Giren Alanlar Doal Antlar (nar Aalar) Akhisar Medar kasabas Akhisar Hashoca mah. 105 ve 91 sk kesiim yeri, 127 sk, 127 ve 14 nolu sk kesi (3 adet) Akhisar eyh sa Mah. 77 sk, 25 sk, 119 sk ve 118 sk kesi, 50 sk ve 122 sk kesi, 122 sk. (10 adet) Akhisar Efendi mh. 74 sk Akhisar Hac shak mah. 130 ve 131 sk kesi. Alaehir Balk Pazar (3 adet) Alaehir Vakflar Bankas binas kars. Alaehir Ziya Gkalp cd. Alaehir 5 Eyll Park. Alaehir Mektep sk. Alaehir Ktphane sk. (2 adet) Alaehir Gar kompleksi iinde (11 adet) Demirci Tekeller ky
114 / 245
Kula Alaehir cd. (5 adet) Merkez, Mutlu mh. vaz Paa Camii arkas (itlenbik aac) Merkez, Adakale mh. lyas Bey Mescidi kars Merkez, Lalapaa ve Topuasm mh. (3 adet) Turgutlu, Kurtulu mh. (4 adet) Turgutlu, zyurt mh. (4 adet) Turgutlu, Piyadeolu cd. Turgutlu, Acarlar mh. Turgutlu, Damarmara, Kabanar Ky (ceviz aac) Turgutlu, Damarmara, Karaky (2 adet mee ve cnar aac) IV.2.12 Flora ve Fauna (trler, endemik zellikle lokal endemik bitki trleri, alanda doal olarak yaayan hayvan trleri, ulusal ve uluslararas mevzuatla koruma altna alnan trler, nadir ve nesli tehlikeye dm trler ve bunlarn alandaki bulunu yerleri, blgedeki dalmlar, endemizm durumlar, bolluk miktarlar, av hayvanlarnn adlar, poplasyonlar ve bunlar iin alnan Merkez Av Komisyonu Kararlar) Her bir trn kim tarafndan ve ne zaman, hangi yntemle (literatr gzlem vs.) tespit edildii, Collins Bird Guide, Trkiyenin nemli Ku Alanlar Kitab, Trkiyenin nemli Doa Alanlar Kitab, IUCN, Bern Szlemesi, MAK Kararlar, CITES gibi uluslararas anlamalara gre durumu, trlerin projeden ne ekilde etkilenecei, proje alanndaki vejetasyon tiplerinin bir harita zerinde gsterilmesi. Projeden ve almalardan etkilenecek canllar iin alnmas gereken koruma nlemleri (inaat ve iletme aamasnda). Arazide yaplacak flora almalarnn vejetasyon dneminde gerekletirilmesi ve bu dnemin belirtilmesi, flora iin Trkiye Bitkileri Veri Servisi (TUBVES) kullanlarak kontrol yaplmas, (flora ve fauna elemanlarnn tespiti alanlarnda uzman iki ayr biyolog tarafndan arazi almalar yaplarak belirlenmeli, literatr almalar ile dorulanmal)
lkemiz topografik yap ve iklim zelliklerinin farkllndan dolay 3 floristik blgenin etkisi altndadr. Bunlar; Akdeniz, ran-Turan ve Avrupa Sibirya blgeleridir. Alaehir JES Projesinin yer ald blge genel anlamda Iran-Turan Fitocorafik Blgesi snrlar iinde yer almaktadr. Proje alan Akdeniz Fitocografik Blgesinde yer almakta olup, grid kareleme sistemine gre B2 karesinde bulunmaktadr (bkz. ekil IV.27). Projenin inaat ve iletme aamasnda, flora ve fauna zerinde oluacak etkileri incelemek zere proje alan ve civar literatr almalar ile deerlendirilmitir. Bu almalarna ait bilgiler, kapsamlatrma sonras alnacak zel formata gre detayl olarak incelenmitir. zel formata gre hazrlanan flora ve fauna blmnde, flora iin bitki trlerine ait listeler, Latince ve Trke adlar, fitocorafik blgeleri, endemizm durumlar, tehlike kategorileri, nispi bolluk dereceleri, habitatlar vb. fauna trlerinden amfibi, srngen, ku ve memeli trlerinin Latince ve Trke adlar, Bern Szlemesi Ek-2 ve Ek-3 listelerinin hangisinde yer ald, habitatlar, IUCN kategorileri, Merkez Av Komisyonu Kararlar, incelenmitir. Yaplan almalar gre hazrlanan tr listeleri TUBTAK tarafndan hazrlanan Trkiye Bitkileri Veri Sistemi (TBVES) e gre gzden geirilmitir.
115 / 245
ekil IV.27: Faaliyet Alannn Grid Kareleme Sistemindeki Yeri
Proje Alannn Floristik Deerlendirmesi Alann floras "Flora of Turkey and The East Aegean Islands" adl kaynaktan yararlanlarak oluturulmutur. Ayrca alana yakn, alan ile ayn ekolojik zellikleri gsteren alanlardaki yaplan floristik almalardan da faydalanlarak alann flora listesi oluturulmutur (bkz. Tablo IV.39). Tablo IV.39da ncelikle bitkilerin familyas, cinsi ve tr, ikinci stunda bitkinin Trke ad (bitkilerin Trke adlar iin Turhan Baytop tarafndan hazrlanm "Trke Bitki Adlar" adl kaynandan ve Trkiye bitkileri listesinden faydalanlmtr), nc stunda bitkinin tespit edildii habitat, drdnc stunda endemizm ve nadirlik durumu, beinci stunda -biliniyor ise- fitocorafik blgesi, altnc stunda bitki trlerinin tehlike kategorileri (Tehlike kategorileri IUCN tarafndan belirlenmi kriterler ile (2000) hazrlanm, Trkiye Tabiatn Koruma Dernei tarafndan yaynlanan "Trkiye Bitkileri Krmz Kitab" adl kaynaktan faydalanlmtr) belirtilmitir. Ayrca her bir flora tr iin TBVES (Trkiye Bitkileri Veri Servisi) taramas ve deerlendirilmesi yaplmtr. Endemik bitki trleri iin (2000) tarafndan hazrlanan Trkiye Bitkileri Krmz Kitab adl yaynda kullanlan IUCN Red Data Book kategorileri aadaki aklanmtr. EX EW CR EN VU DD NE LR Tkenmi Doada Tkenmi ok Tehlikede Tehlikede Zarar Grebilir Veri Yetersiz Deerlendirilemeyen Az Tehdit Altnda
116 / 245
LR kategorisinin gelecekteki durumlarna gre tehdit asndan sralanabilecek 3 alt kategorisi mevcuttur. cd - Conservation Dependent (Koruma nlemi Gerektiren): 5 yl ierisinde yukardaki kategorilerden birisine girebilecek taksonlar bu gruptadr. nt - Near Threatened (Tehdit Altna Girebilir): Bir nceki kategoriye konamayan ancak VU kategorisine konmaya yak n aday olan bitki trleri bu grupta yer alr. Ic - Least Concern (En Az Endie Verici): Herhangi bir koruma gerektirmeyen ve tehdit altnda olmayan bitki trleri bu kategoride yer alr.
Tablo IV.39: Proje Alan ve Yakn evresi Flora Durumu TR Eryngium creticum Ammi majus Scandix australis Hippomarathrum cristatum Ferula communis Bupleurum gracile Tordylium aegaeum Dracunculus vulgaris Pallenis spinosa Jurinea consanguinea Bellis perennis Anthemis auriculata Onopordum illyricum Centaurea calolepis Centaurea polyclada Heliotropium europaeum Echium italicum Alkana areolata Echium angustifolium Legousia speculumveneris Petrorhagia velutina Agres Ho Kadn Aynas Zariei Tarhana otu akr otu eytanyldz Ege davulotu Ylan ba Buhurumeryem Geyikgbei Koyungz Akbaba iei Dolma Kenkeri aladr Yedidme Akrepotu Kurtkuyruu Endemik Endemik Endemik Avrupa-Sibirya Dou Akdeniz Akdeniz Dou Akdeniz Akdeniz ran-Turan Akdeniz Dou Akdeniz Dou Akdeniz Akdeniz LR (lc) En Az Endie Verici LR (lc) En Az Endie Verici VU ( Zarar Grebilir) TRKE ADI Boadikeni Di otu ENDEMZM DURUMU FTOCORAFK BLGE Dou Akdeniz Akdeniz Akdeniz Dou Akdeniz Akdeniz Dou Akdeniz Dou Akdeniz Dou Akdeniz Akdeniz TEHLKE KATEGORLER
117 / 245
TR Silene otites Dianthus pubescens Velezia rigida Scabiosa argentea Knautia integrofolia var. bidens Tremastelma palaestinum Genista anatolica Spartium junceum Lathyrus annuus Lathyrus laxiflorus Trifolium cherleri T. spumosum T. strictum T. lappaceum T. globosum Medicago orbicularis Vicia pannonica Anagyris foetida Pisum sativum Ononis natrix subsp. natrix O. viscosa subsp. breviflora Trifolium echinatum Lotus angustisimus Lamium amplexicaule Ballota acetabulosa B. nigra subsp. anatolica Melissa officinalis Origanum onites Thymus zygioides var. lycaonicus Salvia tomentosa
TRKE ADI Salkm iei Nare Totu Uyuzotu
ENDEMZM DURUMU
FTOCORAFK BLGE ran-Turan Akdeniz Geni Yayll ok Geni Yayll Dou Akdeniz
TEHLKE KATEGORLER
Kirpi Uyuzotu Kanda Dikeni Katrtrna
Dou Akdeniz Dou Akdeniz Akdeniz Akdeniz Dou Akdeniz
Tokal Dck Kese Yonca Koak gl Yivli Yonca Yumak Yonca Paralk Burak Zivircik Bezelye kzan Siyek Dikeni Kirpi gl
Akdeniz Akdeniz Avrupa-Sibirya Akdeniz Dou Akdeniz Akdeniz
Akdeniz Akdeniz Akdeniz Akdeniz Dou Akdeniz
Baltutan Boz ot Gripotu Oulotu Bilyal Kekik Bodur Kekii Byk iekli Adaay Endemik
Avrupa-Sibirya Dou Akdeniz ran-Turan Dou Akdeniz Dou Akdeniz Akdeniz Akdeniz LR (lc) En Az Endie Verici
118 / 245
TR Salvia viridis Ziziphora capitata Lycopus europaeus Phlomis nissolii Asparagus acutifolius Asphodelus aestivus Allium nigrum Tulipa orphanidea Ornithogalum fimbriatum O. montanum Muscari comosum Lilium candidum Gagea bohemica Orchis anatolica Serapias parviflora Orchis sancta Brachypodium pinnatum Hordeum bulbosum Triticum aestivum Avena barbata Gaudinia fragallis Holcus lanatus Phalaris canariensis Polypogon monspeliensis Lolium temulentum Poa bulbosa Cynosurus echinatus Zea mays Melica ciliata Psilurus incurvus
TRKE ADI Yeil Adaay Anuk Kurtaya bek alba Tilkien Kirgikk Kara Soan Doandili Kirpi Sasal Da Akyldz Morba Ak Zambak Saryldz Dildamak
ENDEMZM DURUMU
FTOCORAFK BLGE Akdeniz ran-Turan Avrupa-Sibirya
TEHLKE KATEGORLER
Endemik
ran-Turan Akdeniz Akdeniz Akdeniz Dou Akdeniz Dou Akdeniz Dou Akdeniz Akdeniz Akdeniz Geni Yayll Dou Akdeniz Akdeniz
LR (lc) En Az Endie Verici
EN(Tehlikede)
Pren Salebi Tyl Klcan Boncuk Arpa Ekmeklik Buday Narin Yulaf Baakl Yulaf Kadifeotu Kuyemi Htr Delice im Yumrulu Salkm Top Tarakotu Msr Kirpikli nci Eri Kuyrukotu
Dou Akdeniz Avrupa-Sibirya Geni Yayll Geni Yayll Akdeniz Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya Akdeniz ran-Turan/Akdeniz Geni Yayll Geni Yayll Akdeniz ran-Turan/Akdeniz Akdeniz ran-Turan/Akdeniz
119 / 245
TR Elymus panormitanus Apera interrupta Vulpia unilateralis Nigella arvensis Anemone coranaria Clematis cirrhosa Ranunculus muricatus Ranunculus arvensis Consolida ambigua Prunus spinosa Prunus domestica Cerasus vulgaris Persica vulgaris Amygdalus communis Fragaria vesca Sarcopterium spinosum Rosa canina Malus sylvestris Pyrus communis Potentilla sublaevis Sherardia arvensis Asperula arvensis Galium brevifolium subsp. brevifolium Crucianella bithynica Asperula tenuifolia Verbascum sinuatum var. sinuatum V. glomeratum V. parviflorum V. lydium Linaria pelisseriana
TRKE ADI Koru Buday Tokal pekimi Yamuk Kirpikliim Tarla rekotu Manisa Lalesi Bahar Sarma Kutsal Defne Mustafaiei
ENDEMZM DURUMU
FTOCORAFK BLGE Akdeniz Avrupa-Sibirya Akdeniz Akdeniz Akdeniz Akdeniz Avrupa-Sibirya/Akdeniz Geni Yayll
TEHLKE KATEGORLER
CR (ok Tehlikede)
akal Erii Erik Vine eftali Badem Da ilei Abdestbozan Kuburnu Yaban Elmas Armut Manisa Prmakotu Gkrenotu Tarla Belumotu Endemik ayr Haotu Spil Belumu Bodanotu Srkula Balkas Srkuyruu Mor Nevruzotu Endemik Endemik
Avrupa-Sibirya Geni Yayll Avrupa-Sibirya/iranTuran ran-Turan Geni Yayll Avrupa-Sibirya Dou Akdeniz Geni Yayll Geni Yayll Avrupa-Sibirya Akddeniz Akdeniz Akdeniz Dou Akdeniz Dou Akdeniz Dou Akdeniz (Da) Akdeniz ran-Turan Dou Akdeniz Dou Akdeniz Akdeniz LR (lc) En Az Endie Verici LR (lc) En Az Endie Verici VU (Zarar Grebilir)
120 / 245
TR Veronica arvensis V. cymbalaria Parentucellia latifolia Veronica elmaliensis Verbascum lobatum Solanum nigrum subsp. nigrum S. melogena Capsicum annuum Lycopersicum esculentum Datura stramonium Pinus brutia Pinus nigra ssp. pallasina Cupressus sempervirens Juniperus oxycedrus L. Jasminum fruticans Olea europaea Arbutus andrachne Morus alba Morus nigra Ficus carica Vitis vinifera Juglans regia Salix alba Populus alba P. tremula Cucurbita pepo Citrullus lanatus Cucumis melo
TRKE ADI Ekin Mavii Vensiei dilotu Elmal Mavii Tokal Srkuyruu
ENDEMZM DURUMU
FTOCORAFK BLGE Avrupa-Sibirya Akdeniz Akdeniz
TEHLKE KATEGORLER
Endemik Endemik
Akdeniz Dou Akdeniz Akdeniz
LR (nt) Tehdit Altna Girebilir VU ( Zarar Grebilir)
Patlcan Biber Domates Boru iei Kzlam Karaam Servi Katran Ardc Boruk Zeytin Sandal Aac Beyaz Dut Karadut ncir Asma Ceviz Ak St Ak Kavak Titrek Kavak Sakz Kaba Karpuz Kavun
Akdeniz Geni Yayll
Geni Yayll Dou Akdeniz Dou Akdeniz Dou Akdeniz Akdeniz Akdeniz Akdeniz Avrupa-Sibirya/Akdeniz Geni Yayll Geni Yayll Dou Akdeniz Geni Yayll Geni Yayll Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya Avrupa-Sibirya
Akdeniz Akdeniz
121 / 245
Proje alan ve yakn evresi flora durumu incelendiinde, proje alannda zarar grebilir (VU) 3 tr (Centaureae polyclada, Potentilla sublaevis, Verbascum labatum); tehlike altnda (EN) 1 tr (Separias parviflora) ve ok tehlikede (CR) 1 tr (Nigella arvensis) mevcuttur. Bununla birlikte, proje alannda 10 adet endemik bitki tr tespit edilmitir (bkz. Tablo IV.39). Proje Alannn Faunistik Deerlendirmesi Faaliyet alan ve evresinde bulunan ve habitat zellii nedeniyle bulunmas muhtemel fauna trlerinden amfibi trleri, srngen trleri, ku trleri ve memeli trleri aada verilmitir. Tablolarda her trn familyas, Trke ad, habitat, IUCN kategorisi, Red Data Book kategorisi ve Bern Szlemesi Ek-2 (kesin olarak koruma altna alnan fauna trleri) ve Ek-3 (korunan fauna trleri) listelerinin hangisinde yer ald belirtilmitir. Ayrca, T.C. Orman ve Su leri Bakanlnca 07 Haziran 2012 tarih ve 28316 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren 2012-2013 Av Dnemi Merkez Av Komisyonu Kararlar Ek-I, (Ek Liste-Ideki yaban hayvanlar Bakanlka koruma altna alnmtr), Ek-II (Bakanlk tarafndan av hayvanlar olarak belirlenen yaban hayvanlarndan Ek Liste-IIdeki kular ve memeliler MAKca koruma altna alnmtr.), Ek-III (Bakanlka belirlenen av hayvanlarndan, 2012-2013 av dneminde avlanmann serbest olduu srelerde avlanmasna MAKca izin verilen av hayvanlar) listeleri ilgili tablolara ilenmitir. Demirsoy (2002) tarafndan IUCN kriterlerine gre memeli, srngen ve kular iin belirlenen ve Genel Zoocorafya ve Trkiye Zoocorafyasnde yer alan ulusal tehlike kategorileri aada verilmitir (bkz. Tablo IV.40).
Tablo IV.40: Ulusal Tehlike Kategorileri Ksaltma E Ex I K nt O R V Aklama Nesli tehlikede Nesli tkenmi Taksonun durumu bilinmiyor Yetersiz veri Yaygn, bol ve nesli tehlike altnda olmayan trler Nesli tehlike dnda olan trler Nadir trler Hassas trler
Bern Szlemesi Avrupann Yaban Hayat ve Yaama Ortamlarnn Korunmas Szlemesi 1979 Eyll nn 19. gn Bernde imzalanm olup bu Szleme, 09.01.1984 tarih ve 847601 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile onaylanarak 20.02.1984 tarih ve 18318 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr. IUCN Red List Kategorileri IUCN, Nesli Tkenme Tehlikesi Altnda Olan Trlerin Krmz Listesi ("IUCN Red List") ve bitki ve hayvan trlerinin dnyadaki en kapsaml Kresel Koruma durumu envanteridir. IUCN Krmz Listesi Uluslararas Doal Hayat ve Doal Kaynaklar Koruma Birlii tarafndan srdrlmektedir.
122 / 245
IUCN Krmz Listesi, kesin lt kullanlarak, binlerce tr ve alttrlerin nesillerinin tkenme riskini deerlendirerek oluturulmaktadr. Bu lt tm trlerle ve dnyann her blgesi ile ilgilidir. Krmz Liste ile amalanan; koruma meselelerine kamunun ve politikaclarn dikkatini ekmek ve bununla birlikte trlerin yok oluunu azaltmak iin uluslararas camiaya yardm etmektir. Gl bir bilimsel altyap ile oluturulan IUCN Red List, biyolojik eitliliin durumu ile ilgili en geerli rehber olarak kabul edilmektedir. Memeliler Proje alan ve evresini kapsayan alma alan tehdit altnda trleri barndracak zel bir habitat yapsna sahip deildir. Alanda tespit edilen 12 memeli trnden 7 tanesi IUCN Krmz Listesine gre LC: Az endie verici, 1 tanesi ise DD: Veri eksik kategorisinde yer almaktadr. CITESe gre deerlendirildiinde ise alma alannda tespit edilen memeli trlerinden Canis lupus (Kurt) Ek 2: Ticari kontrolnde yardm iin dier CITES taraflarna bavurulan ve en az bir lkede korunan trler, dier 2 trn ise; Vulpes vulpes (Tilki) ve Martes foinea (Kaya sansar) szlemeye ait Ek 3: ticari kontrolnde yardm iin dier CITES taraflarna bavurulan ve en az bir lkede korunan trler arasnda listelendii grlmektedir. MAK 2011-2012 kararlarna gre ise, alandaki memeli trlerinin 2 tanesi Ek 1: Orman ve Su leri Bakanlnca koruma altna alnan yaban hayvanlar kategorisinde yer almaktadr. Koruma altndaki memeli trleri ve bu trlerin tehlike snflar aada verilmitir (bkz. Tablo IV.41).
Tablo IV.41: Proje Alan ve Yakn evresindeki Memeli Trleri Familya Tr Canis lupus CANIDAE Canis aureus Vulpes vulpes FELDAE ERINACEIDAE Felis silvestris Erinaceus concolor Mustela nivalis MUSTELLDAE Martes martes Martes foina Microtus lydius MURDAE Spalax leucodon anatolicus Lepus europaeus Kurt Altn Renkli akal Tilki Yaban Kedisi Kirpi Gelincik Aa Sansar Kr Sansar Bat Anadolu Tarla Faresi LC DD LC LC LC LC LC Bol Nadir Bol Bol CTES Ek-3 Orman ve Su leri Bak. Bern (Ek III) Bern (Ek III) CITES Ek-3; Bern (Ek III) Trke Ad Endemizm Durumu Tehlike Kategorileri (IUCN) LC Poplasyon Durumu Bol Korunma Stats CTES Ek-2; Bern (Ek II)
Apodemus uralensis Kk Orman Faresi SPALACIDAE LEPORIDAE Kr Fare Adi Tavan
123 / 245
Kular Proje alan ve yakn evresinde saptanan 25 ku trnden 9 tanesi Bern Szlemesi Ek 2: Kesin koruma altndaki fauna trleri, 13 tanesi ise ayn szlemenin Ek 3: Koruma altndaki fauna trleri listesinde yer almaktadr. Proje alan ve evresinde tespit edilen ku trlerinin bir tanesi EN-tehlikede kategorisinde (Circus aeruginosus), dierleri ise LC: Az endie verici kategorisinde yer almaktadr. 25 ku tr ierisinde, blgeye ya da Trkiyeye endemik bir tre rastlanmamtr. Alanda tespit edilen ku trlerinin ulusal ve uluslararas koruma statleri aada verilmektedir (bkz. Tablo IV.42).
Tablo IV.42: Proje Alan ve Yakn evresindeki Ku Trleri Familya Tr Fringilla coelebs FRINGILLIDAE Carduelis chloris Carduelis carduelis Trke Ad spinoz Florya Saka Endemizm Durumu Tehlike Kategorileri (IUCN) LC LC LC LC LC LC LC LC LC LC LC LC EN LC Poplasyon Durumu ok Bol ok Bol ok Bol ok Bol ok Bol ok Bol Bol Bol ok Bol Bol ok Bol ok Bol Bol ok Bol Bol (Dnya nfusu1 ila 10 milyon arasnda) Korunma Stats Bern (Ek III) Bern (Ek II) Bern (Ek II) Bern (Ek II) Bern (Ek III) Bern (Ek III) Bern (Ek III) Bern (Ek III) Bern (Ek III) Bern (Ek III) Bern (Ek II) Bern (Ek II) Bern (Ek II)
Garrulus glandarius Alakarga CORVIDAE Corvus corone Galerida cristata ALAUDIDAE Calandrella brachydactyla Lullula arborea Hirundo rustica HIRUNDINIDAE Delichon urbica Buteo buteo Buteo rufinus Circus aeruginosus ACCIPITRIDAE Aquila chrysaetos Kaya Kartal Ev Krlangc ahin Kzl ahin Saz Delicesi Le Kargas Tepeli Toygar Bozkr Toygar Orman Toygar Kr Krlangc
Accipiter gentilis
akr
Srngenler ve ki Yaamllar Proje alan ve evresinde gerekletirilen almalar sonucunda 7 srngen tr tespit edilmitir. Bu trlerden 3 tanesi Bern Szlemesi Ek 2: Kesin koruma altndaki fauna trleri kapsamnda, 3 tanesi ise ayn szlemeye gre Ek 3: Koruma altndaki fauna trleri kapsamnda koruma altna alnmtr. Alanda tespit edilen srngen trlerinin koruma statleri Tablo IV.43te verilmektedir.
124 / 245
Tablo IV.43: Proje Alan ve Yakn evresindeki Srngen Trleri Familya Tr Trke Ad Kr Kertenkele nce Kertenkele Tknaz Kertenkele ri Yeil Kertenkele Tarla Kertenkelesi Kr Ylan Boynuzlu Engerek LC LC Endemizm Durumu Tehlike Kategorileri (IUCN) Poplasyon Durumu Bol Bol Bol Nadir Bol ok Bol Bern (Ek III) Bern (Ek II) Korunma Stats Bern (Ek III) Bern (Ek II) Bern (Ek III)Orman ve Su leri Bakanl Bern (Ek II)
AMPHISBAENDAE Blanus strauchi Ablepharus kitaibelli SCINIDAE Mabuya aurata Lacertidae trilineata LACERTIDAE Ophisops elegans TYPHLOPIDAE VIPERIDAE Typhlops vermicularis Vipera ammodytes
Fauna alma alannda sadece 2 adet iki yaaml trnn varl tespit edilmitir. Alanda tespit edilen bu trler Bern Szlemesi Ek 2: Kesin koruma altndaki fauna trleri, kapsamnda deerlendirilmektedir. Bunun yan sra ki yaaml trlerinden 2 tanesinin de IUCNe gre LC: Az endie verici kategorisinde yer almaktadr. CITES ise trleri herhangi bir ek listesinde deerlendirmemitir. Alanda tespit edilen iki yaaml trlerinin koruma statleri Tablo IV.44te verilmektedir.
Tablo IV.44: Proje Alan ve Yakn evresindeki ki Yaaml Trleri Familya BUFONIDAE HYALIDAE Tr Bufo viridis Hyla arborea Trke Ad Gece Kurbaas Aa Kurbaas Endemizm Durumu Tehlike Kategorileri (IUCN) LC LC Poplasyon Durumu ok Bol Bol Korunma Stats Bern (Ek II) Bern (Ek II)
Balklar Proje alannda yamur sular sonucu oluan bir dere tespit edilmitir. Sz konusu derenin byk bir ksm kurumu olmakla beraber, az bir ksmnda birikinti halinde su bulunmaktadr. Sz konusu birikintilerde herhangi bir balk trne rastlanlmamtr. Fauna, Biyolojik eitlilik, Habitat Kayb zerine Etkiler ve Alnacak nlemler Projenin gerekletirilecei alanda olumsuz ynde etkilenecek herhangi bir fauna eleman bulunmamaktadr. Gerek proje inaat sahalar dnda bulunan alanlar gerekse alternatif alanlar bu blgedeki faunann alan kullanm iin uygundur. Bu durum, karasal fauna elemanlar zerindeki olas etkilerin dk olacan gstermektedir. Ancak alanda tespit edilen flora elemanlarndan nesli tehlike altnda ve endemik olan trlerin tohumlar toplanarak gen merkezine gnderilecek ve inaat ve/veya sondaj almalar sonrasnda uygun alanlara tekrar ekilerek, sz konusu trler zerindeki negatif etkiler minimize edilebilecektir.
125 / 245
Proje alan ve yakn evresinde tespit edilen hayvan trlerinden byk ounluu yakn evrede alternatif alanlarn bulunmas, hareket etme yeteneklerinin fazla olmas sebebiyle projeden olumsuz ynde etkilenmeleri snrl olacaktr. Proje sahalar ana ku g yolu zerinde bulunmamaktadr. Proje sahalarnda inaat sebebiyle oluacak insan faaliyetleri ve grlt nedeni ile hayvanlar alan terk edebileceklerdir. zellikle ku ve baz memeli trlerinin reme faaliyeti olan zellikle Mays-Haziran aylarnda inaat faaliyetlerine balanlmayacak, ya bu dnemden nce balanarak alternatif alanlarda yuvalanmaya ynlendirilmesi veya Temmuz ay bandan sonra faaliyetlerin tedrici olarak yaplmas planlanacaktr. naat faaliyet sahalarnda inaatn balamasndan nce alanda bir zoolog tarafndan yaplacak aratrmalarda hareketleri snrl olduundan dolay zarar grebilecek olan trlere ait bireyleri toplanacak ve proje sahalar dndaki benzer alternatif habitatlara transfer edilecektir. Proje sahasnn evresindeki alternatif karasal ekosistemlerde bu trlerin gzlenmesi tesisin iletme faaliyetlerinden nemli derecede etkilenmeyecekleri fikrini vermektedir. Projenin inaat ve iletme aamasnda alacak personel, zellikle blgede yaayan hayvanlarn korunmas ve ldrlmemesi konusunda eitilecektir. Ayrca inaat ve iletme aamalarnda ara srclerinin yola kan hayvan bireylerini ezmemeleri konusunda dikkatleri ekilecektir. Proje sahalarnda belirlenen hayvan trlerinden bazlar IUCNde nemli koruma kriterlerine sahip olsalar da genellikle lkemizde geni yaylml trleridir. Proje kapsamnda yaplacak olan restorasyon ve rehabilitasyon almalarnda ve sonrasnda biyoeitliliin yeniden tesis edilmesi almalarnda baar salama potansiyelini artrmak iin proje alan dnda yer alan ve proje alan iin kaynak grevi stlenecek olan hayvan poplasyonlarnn projeden en az seviyede etkilenmesi salanacak, bu trler korunacak ve gelitirilecektir. IV.2.13 Madenler ve Fosil Yakt Kaynaklar (Rezerv miktarlar, mevcut ve planlanan iletilme durumlar, yllk retimleri ve bunun lke veya yerel kullanmlar iin nemi ve ekonomik deerleri) Manisa yer alt kaynaklar alannda tr ve rezerv bakmndan zengin bir ilimizdir (bkz. Tablo IV.45).
Tablo IV.45: Manisadaki Maden ve Rezervler Madenler Bakr-Kurun-inko Civa Demir Manganez imento Hammaddesi Disten Dolomit Feldispat Mermer Perlit Toplam Rezerv (ton) Grnr+Muhtemel+ Mmkn 507.200 150.000 34.076.490 150 10.000.000 1.000.000 1.000.000 52.100.000 Jeolojik Rezerv 1.000.000 -
126 / 245
Madenler Zmpara Linyit Uranyum
Toplam Rezerv (ton) Grnr+Muhtemel+ Mmkn 100.000 376.400.000 3.040
Jeolojik Rezerv -
Kaynak: MTA Genel Mdrl; Manisa l evre Durum Raporu, 2011
Bunlarn banda linyit yataklar saylabilir. Toplam rezervi 580 milyon ton dolaynda olan linyit yataklarnn byk blm Soma yresindedir. Yreden karlan linyitlerin kl oran %36,17; nem oran %1,57dir. Salihli yaknlarnda altn madeni olduu saptanmtr. Selendinin Rahmanlar yresi ile Somann Trkali Ky evresinde toplam rezervi 507.200 tona ulaan Bakr-Kurun-inko yataklar vardr. Bu yataklarn iletmeye almas iin almalar srdrlmektedir. Alaehirin Baheler ky ve adrtepe evresinde toplam rezervi 150.000 ton olan cva yataklar vardr. Salihlinin Kurunludere, Horazanlar ve Kokardere yrelerinde henz rezervi belirlenememi zengin cva yataklar vardr. Turgutlunun Kaar ky, al da, Susuz yatak yresi ile Merkez ilenin Yakuplar ky evresinde zengin demir yataklar vardr.Toplam rezervi 34.000.000 tonu aan bu yataklar zaman zaman iletilmektedir. Merkez ilenin Muradiye ve pnar yresinde az miktarda manganez ve Alaehirin Konaklar kesiminde toplam rezervi 10.000.000 tona ulaan imento hammaddesi yataklar vardr. Ayrca Grdes yresinde Feldspat, Kulada Dolomit bulunmutur. Saruhanl yresindeki 1.000.000 m3 rezervli mermer yataklar iletilmektedir. ldeki perlit yataklarnn da hayli zengin olduu saptanmtr. Demirci ve Saruhanl evresindeki yataklarn toplam rezervi 52.100.000 ton dolayndadr. Trkiye genelinde 2000 yl itibaryla 1800 adet iyeri, maden ve ta oca ad altnda kaytlara gemitir. 1.800 adet iyerinin 534 adedi (%29,6) Devlet tarafndan iletilmekte ve 1266 adedi (%70,4) ise zel sektr tarafndan iletilmektedir. Bu iyerlerinde ortalama olarak 75059 kii almaktadr. 1800 adet maden ve ta oca iyerinin 332 adedi (%18,4) Ege Blgesinde faaliyette bulunmaktadr. Ege Blgesinde 332 adet iyerinden 50 adedi Devlet, 282 adedi ise zel sektr tarafndan iletilmektedir. limizde 2000 yl itibaryla maden ve ta oca iyeri says 29 adet olup, Trkiye genelinin %1,6sn ve Ege Blgesinin %8,7sini oluturmaktadr. Bu iyerlerinden 6 adedi Devlet tarafndan, 23 adedi ise zel sektr tarafndan altrlmaktadr. limizde bu iyerlerinin %20si Devlet tarafndan iletilmekte iken, bu oran blgede %15 ve lke genelinde ise %29,6dr. Sanayi Madenleri Manisa li snrlar dahilinde bulunan endstriyel hammaddeler; feldispat, alta, bor minerali, imento hammaddeleri, kireta, kaolen, toprak sanayide kullanlan kil ve alminyum oksitlerdir.
127 / 245
Metalik Madenler Manisa ilimiz snrlar dahilinde bulunan metalik madenler; altn, gm, kurun, bakr, inko, demir ve antimuandr (Manisa l evre Durum Raporu, 2011). Altn Salihli Sart blgesinde ortalama 96 mg/m altn tenrl 30 milyon ton plaser altn yata mevcuttur. Altnla birlikte ayn plaser zon ierisinde titan, zirkon ve kuvars akllar da bulunmaktadr. Yaplan teknolojik almalar altnla birlikte titan, zirkon, kuvarsn da ekonomik deerde olduunu ortaya karmtr. Saha ruhsat Etibanka aittir. Halen zel sektr rodvansla iletme yapmaktadr. Titan Manisa blgesinde yaplan titan aramalarnda Grdes, Salihli, Eme blgelerinde titan madeni oluumlar tespit edilmitir. Yaplan etdler sonunda, Grdes-Benlieli yresinde ortalama %1 TO2 tenrl 1 milyon ton, Grdes ve Demircide %0.5 TO2 tenrl 8 milyon ton, Salihli-Sart blgesinde %1 tenrl 30 milyon ton titan oluumlar bulunmutur. Yaplan teknolojik almalar, Grdes-Benlieli yatann ekonomik deerde olduunu, sart yatann ise altnla birlikte iletildiinde ekonomik olacan gstermitir. Kmr Soma havzasnda yaplan jeolojik ve teknolojik almalar sonunda 800 milyon ton grnr + muhtemel linyit kmr rezervi tespit edilmitir. Soma blgesinde, zellikle Evciler, Kozluren, Cinge yrelerinde T.K.. ve zel sektr iletmeleri mevcuttur. Grdes tak yrelerinde ekonomik boyutlarda linyit oluumlar bulunmaktadr. Feldspat Demirci-Grdes blgelerinde birok feldspat yata mevcuttur. Bunlarn birou iletilmektedir. Trkiyedeki seramik fabrikalarnn potasyum feldspat ihtiyacnn yaklak %90 bu blgeden karlanmaktadr. Ekonomik olabilecek yataklar, en az %9 K20 ve en ok %0.5 Fe2O3 iermesi gerekmektedir. Bu nedenle iletmelerde tenr tutmad sebebiyle %70-80 pasa braklmaktadr. Bunlarn ekonomik deer kazanmas iin mutlaka zenginletirme ilemi yaplmas gerekmektedir. Yaplacak graviteye dayal zenginletirme yntemleri ile atlm olan pasalarn tekrar ekonomiye kazandrlmas mmkndr. Zeolit Grdes, Demirci, Selendi blgelerinde geni yaylm gsteren zeolitli tfler tespit edilmitir. Grdes, Kranky, Kuluk Ky, Kayack yrelerindeki zeolitlerin bir ksm iletilmektedir. Toplam rezerv 20 milyon ton civarnda tespit edilmitir.
128 / 245
Zeolit en ok tarm, hayvan yemi ve imento katk maddesi olarak, atksularn artlmasnda kullanlmaktadr. Grdes blgesinde yaplan zeolit iletmesi tavuk yemi olarak satlmaktadr. Bu zeolit yaklak ortalama %8 Al2O3, %65 SiO2, %2 CaO, %4.5 K2O, %1 MgO, %1Na2O ierir. Disten Grdes-Demirci blgesinde, ortalama %15-20 distenli 20 milyon ton rezerv tespit edilmitir. Refrakter ve yksek alimunal tulalarda kullanlan ditsen dk tenrl olduundan ekonomik grlmemitir. Ancak yaplan teknolojik etdler zenginletirme yntemleri ile ekonomik olabileceini gstermitir. Uranyum Kprba yresinde yaplan etdlerde %0,05 U308 tenrl uranyum yata bulunmutur. Bu cevher Kprbanda kurulan pilot tesislerde zenginletirme ilemi ile %50 tenrl Sar Pasta elde dilmitir. almalarda daha fazla zenginletirilmesi ve ekonomik deer kazanmas mmkn grld halde eitli sebeplerle tesis kapatlmtr. Mermer Saruhanl, Nuriye civarndaki kire talar mermer olarak iletilebilir zelliktedir. Akhisar, Srtky, Sleyman ky civarnda ekonomik deerde mermer yataklar mevcuttur. Glmarmara, Denekler, Kayaalt civarnda kahverengi mermerler ekonomik deerdedir. Demirci-Tokmakl yresinde oniks mermerler ekonomik deerdedir. Kum-akl (Km) Akhisar-Gkeahmet, Dingiller Ky Sahas Kalite: Strabilize malzeme Rezerv: 2.000.000 m muhtemel rezerv Akhisar-Glmarmara-Grdes Dere Sahas Kalite: Stabilize malzeme Rezerv: 8.000.000 m muhtemel rezerv. Grdes-Samanlk Dere Sahas Kalite: Inaatlarda kullanlabilir Rezerv: 200.000 m muhtemel rezerv. Kireta Manisa civarnda, byk rezervler gsteren birok kireta oluumlar mevcuttur. zellikle Grle, Emlakdere, Spil da yrelerinde imento hammaddesi ve kire yapm iin uygun bir ok kireta yataklar mevcuttur. l snrlar iinde bulunan dier madenler ise aada listelenmektedir. Asbest (Asb) Salihli (Hachdr) Sahas Tenr: Rezerv: Gemi yllarda iletilmi ve 10 ton cevher retilmitir.
129 / 245
Bakr-Kurun-inko (Cu-Pb-Zn) Selendi-Rahmanlar Ky Tenr: %7,46 Zn, %0,93 Pb, %0,72 Cu Rezerv: 749.400 ton mmkn. Gemi yllarda 2.000 ton retim yaplmtr. Civa (Hg) Alaehir-Kozluca, Bahedere Sahas Tenr: % 0,25 Hg Rezerv: 796.478 ton mmkn. Yatak gemi yllarda iletilmitir imento Hammaddeleri (mh) Alaehir ve Soma Sahalar Tenr: Rezerv: 140.080.000.000 ton kireta, 20.000.000 ton marn, 29.734.000 ton traverten muhtemel rezerv. Fosfat (P) Demirci-Rallar, Kale Tepe zuhuru Tenr: %25 P2O5 Rezerv: Zuhur. Kaolen (Kao) Grdes (Gneli, Doanpnar, Kobaklar) zuhurlar Tenr: %11-13 Al2O3, %0,8-1,0 Fe2O3 Rezerv: Zuhur Kkrt (S) Manisa-Demirci-Iriler Sahas Tenr: %9,47-50 S Rezerv: 8.000- 15.000 tonluk potansiyel. letme yoktur. Manganez (Mn) Muradiye (Smbller, Maltepe), Kula (Papulu) zuhurlar Tenr: %40 Mn Rezerv: 430 ton rezerv. Manyezit (Mag) Saruhanl-Heybeli Sahas Tenr: %47,7 MgO Rezerv: 8.500 ton grnr, 690 000 ton grnr+muhtemel rezerv. Nikel (Ni) Turgutlu-alda Sahas Tenr: %1,21 Ni ve %0,048 Co Lateritik nikel yata Rezerv: 39.400 ton grnr+muhtemel rezerv. Bugn iin dnya nikel arznn dk olmas nedeni ile lateritik nikel yataklar iletilmemektedir.
130 / 245
Pirofillit (Prf) Demirci-m Sahas Tenr: %5-15 disten Rezerv: 5.627.750 ton grnr rezerv. Tula-Kiremit (TKi) Salihli, Turgutlu, Alaehir ve Haclar Sahalar Tenr: Orta ve iyi Rezerv: 247 000 000 ton muhtemel rezerv. Enerji Madenleri Manisa ilimiz snrlar dahilinde bulunan balca enerji hammaddeleri; Linyit (snmada, sanayi ve elektrik enerjisi elde edilmesinde ), petrol ve tabii buhardr. Krkaa, Kula ve Turgutlu yrelerinde az miktarda zmpara, ayrca ilde ok nemli bir maden olan uranyum yataklar saptanmtr. Grdes-Kprba evresinde bulunan uranyum yataklarnn toplam rezervi 3.040 ton dolayndadr. Kprbanda bir pilot tesis kurulmu olup almalara balanmtr. IV.2.14 Hayvanclk (Trleri, beslenme alanlar, yllk retim miktarlar, bu rnlerin lke ekonomisindeki yeri ve deeri)
Manisa lindeki hayvanclk faaliyetleri Ege Blgesindeki illere gre daha ileri seviyelere ulama potansiyeline sahiptir. lde mera problemi mevcuttur; ancak Anafi Projesinin balamas ile entansif hayvanclk ilde bir sektr haline gelmitir. lde polikltr tarmn iinde yem bitkileri de nemli bir yer bulmutur. Tarm l Mdrl ve zel suni tohumlama ekiplerinin almalar ile yerli rk %90 orannda melezlemeye tabi tutulup, %70 orannda kltr rk elde edilmitir. Bu slah almalarnda ithal damzlk dvelerinin de nemli katks vardr. Byk ve kk ba hayvancln yan sra kmes hayvancl, su rnleri retiminde de nemli gelimeler kaydedilmektedir. Bykba ve Kkba Hayvanclk Manisa li bykba ve kkba hayvan varl Tablo IV.46da, ilelere gre hayvansal retimler ise Tablo IV.47de verilmitir.
Tablo IV.46: Manisa li Bykba Hayvan Varl Cinsi Sr (ba) Kltr Melez Yerli Koyun (ba) Kei (ba) Tavuk (adet) Eti Yumurtaci Kovan (adet) Yeni tip Miktar 219.057 80.446 117.605 21.006 537.630 162.473 25.699.382 17.412.396 8.286.986 63.994 62.253
131 / 245
Cinsi Eski tip Manda At Katr Eek Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011
Miktar 1.741 420 1.864 252 3.325
Tablo IV.47: Manisa li ve leleri Hayvansal retimleri Manisa li ve leleri Manisa li Merkez Ahmetli Akhisar Alaehir Demirci Glmarmara Grdes le Krkaa Kprba Kula Salihli Sargl Saruhanl Selendi Soma Turgutlu Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011 Kesilen Hayvan Says 78.270 8.129 140 8.413 8.372 804 1.081 1.076 1.288 0 7.860 16.664 941 393 907 3.378 18.824 Et retimi (Kg) 5.724.205 766.488 17.818 408.011 1.024.957 86.877 66.689 82.543 136.634 0 349.288 794.921 69.763 46.256 66.835 382.708 1.424.417
Kmes Hayvancl Manisa li kmes hayvanlar varl ve ilelere gre retim miktarlar Tablo IV.48 ve Tablo IV.49da verilmitir.
Tablo IV.48: Trlerine Gre Yumurta retimi (adet) Tr Tavuk Yumurtas Hindi Yumurtas rdek Yumurtas Kaz Yumurtas Bldrcn Yumurtas Gvercin Yumurtas Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011 Adet 1.026.727.506 826.850 131.940 58.440 0 0
132 / 245
45 MWe Alaehir Jeotermal Enerji Santrali Projesi evresel Etki Deerlendirmesi Raporu Tablo IV.49: lelere Gre Yumurta retimi
le Merkez Ahmetli Akhisar Alaehir Demirci Glmarmara Grdes Krkaa Kprba Kula Salihli Sargl Saruhanl Selendi Soma Turgutlu
Tavuk 18.625 8.120 45.000 7.250 30.000 9.500 22.812 7.250 3.250 20.000 22.500 10.500 10.540 26.550 2.810 14.720
Hindi 124 150 420 302 400 150 236 121 1.000 250 600 150 238
rdek 320 90 750 221 50 50 126 65 30 300 350 100 100 138 28
Kaz 215 630 190 25 120 52 50 17 1.000 120 50 125 115 15 267
Gvercin 2.360 200 5.650 1.464 150 756 1.400 250 900 300 250 317 850 2.016
Dier Kmes Hayvanlar 380 600 87 50 121 5 300 70 15 20 38
376
277
Su rnleri Manisa li su rnleri eitleri ve retim miktarlar Tablo IV.50 ve Tablo IV.51de verilmitir.
Tablo IV.50: Manisa li Su rnleri retim Deerleri rnn Ad Alabalk Sudak Sazan Yayn Krmz balk Aynal sazan Dier Yavru alabalk Akvaryum bal Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011 Tablo IV.51: Karada Su rnleri Yetitiricilii retimi Balk Tr Alabalk Aynal sazan Toplam balk retimi Yavru balk retimi(Adet) Alabalk yavrusu Akvaryum bal Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011 5,199,500 100.000 retim Miktar (Kg) 767,480 93,900 861,380 retim Miktar (kg) 992.800 67.629 2.395 661 1.570 97.500 720 650.000 100.000
133 / 245
Krk Hayvancl Manisa li krk hayvancl ile ilikin bilgiler Tablo IV.52 ve Tablo IV.53te verilmitir.
Tablo IV.52: Krklan Hayvan Says, Kl,Yapa, Tiftik retimi Koyun Yapa Merinos leler Yerli Elde Edilen rn (kg) 54.576 4.130 24.690 36.797 51.802 10.100 30.699 19.847 11.785 28.035 46.203 4.330 16.600 36.448 5.854 5.250 387.145 Krklan Hayvan Says 8.740 870 23.200 13.050 8.890 1.290 9.437 10.517 2.700 10.042 7.246 2.320 14.200 5.540 2.874 3.004 123.920 Elde Edilen rn (Kg) 12.162 1.080 29.213 17.050 12.973 1.821 11.737 15.579 3.741 14.896 10.427 3.352 19.100 7.661 3.820 3.683 168.294 Kl Keisi Kl
Elde Edilen Krklan Krklan Hayvan Says rn (kg) Hayvan Says 55.790 4.590 25.100 36.556 53.160 10.185 31.139 1.128 3.301,6 20.591 12.600 29.383 46.603 4.306 19.200 37.860 6.348 5.650 1.128 3.302 399.061
Merkez Ahmetli Akhisar Alaehir Demirci Glmarmara Grdes Krkaa Kprba Kula Salihli Sargl Saruhanl Selendi Soma Turgutlu TOPLAM Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011
Tablo IV.53: lelere Gre Deri retimi leler Merkez Ahmetli Akhisar Alaehir Demirci Glmarmara Grdes Krkaa Kprba Kula Salihli Sargl Saruhanl Selendi Soma Turgutlu TOPLAM Deri retimi (Adet) 8.129 140 8.413 8.372 804 1.081 1.076 1.288 0 7.860 16.664 941 393 907 3.378 18.824 78.270
134 / 245
Arclk ve pekbcekilii Manisa li bal, balmumu retimi Tablo IV.54te verilmitir.

Tablo IV.54: lelere Gre Bal retimi, Balmumu retimi leler Merkez Ahmetli Akhisar Alaehir Demirci Glmarmara Grdes Krkaa Kprba Kula Salihli Sargl Saruhanl Selendi Soma Turgutlu TOPLAM Bal retimi (Kg) 381.440 7.500 107.250 17.420 10.950 4.000 11.100 17.250 4.600 6.371 139.500 2.800 6.530 3.950 15.000 45.000 780.661 Balmumu retimi (Kg) 6.675 700 3.200 5.532 7 800 555 112 100 3.082 9.000 120 620 80 2.200 4.300 37.083
IV.2.15
Peyzaj Deeri Yksek Yerler ve Rekreasyon Alanlar
Proje alan ve yakn evresinde peyzaj deeri yksek yerler ve rekreasyon alan bulunmamaktadr. Bununla birlikte projenin gerekletirilecei alan gerek projenin inaat dnemi boyunca, gerekse iletme aamasnda grsel ve yapsal olarak mevcut durumundan farkllk gsterecektir. Bu sebeple projeye ilikin olarak inaat dnemi sonras ve iletme faaliyete kapandktan sonra alann eski haline getirilmesi ynnde gerekli almalar yaplacak, yrenin bitki rtsne uygun bitkilendirme almalar yaplacaktr. Ayrca inaat dnemi boyunca bozulan topografyada yaplacak dzenlemeler ve iyiletirmeler ile projenin iletme safhas boyunca doal grnmne yakn bir topografya elde edilecektir. Santral alan tamamlandktan sonra kullanlmayan alanlarda yeillendirme ve bitkilendirme almalar yaplacaktr. IV.2.16 Devletin Yetkili Organlarnn Hkm ve Tasarrufu Altnda Bulunan Araziler (Askeri Yasak Blgeler, kamu kurum ve kurulularna belirli amalarla tahsis edilmi alanlar, v.b.)
Proje alan ierisinde herhangi bir devletin yetkili organlarnn hkm ve tasarrufu altnda bulunan arazi bulunmamaktadr. Proje alanna en yakn devletin hkm altndaki alan orman arazisi olup bu konuya ilikin detayl aklama Blm IV.2.10da verilmitir.
135 / 245
Sz konusu sahada "Askeri Yasak Blgeler ile Kamu Kurum ve Kurulularna Belirli Amalarla Tahsis Edilmi Alanlar" ve "7/16349 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile Snrlandrlm Alanlar" bulunmamaktadr. IV.2.17 Proje Yeri ve Etki Alannn Mevcut Kirlilik Yk Mevcut Hava Kalitesinin Belirlenmesi Proje alannn da iinde bulunduu blgede youn sanayi tesisi, yoktur. Proje alannn 1,5 2 km uzandan Denizli-zmir Karayolu gemektedir. Ayrca santral alann hemen kuzeyinde Piyadeler Belediyesi ile 8-10 km uzaklkta Alaehir lesi bulunmaktadr. Proje sahasn ve yakn evresini hava kirlilii asndan etkileyebilecek kaynaklar yrede bulunan evsel snmadan ve ulamdan kaynaklanan emisyonlardr. Ancak proje alannn ege blgesinde olmas, klarn ok sert gememesi sebebiyle nemli bir evsel snma kaynakl emisyondan bahsetmek gtr. Ancak karayolundan gnlk ortalama 9.500 civarnda eitli byklklerde ara gemekte olup, bu aralardan kaynaklanan emisyonlar, zellikle yol kenarlarnda tarm rnleri iin nemli kirletici unsur olarak ortaya kmaktadr. Fosil yaktlardan kaynaklanan mevsimsel kirleticilerin miktar, yaklan yaktn kalitesine ve miktarna bal olarak deimektedir. Kaliteli kmrlerin kullanld varsaylan blgede evsel snmadan oluan kirlilik ihmal edilebilir seviyededir. Proje sahasnn yakn evresinde hava kalitesi lmleri yaplmamaktadr. Bu nedenle bu yrenin hava kalitesi ile ilgili kesin veriler yoktur. Planlanan proje kapsamnda herhangi bir emisyon olmayaca iin blgedeki mevcut hava kalitesini olumsuz ynde etkilemeyecektir. Mevcut Su Kalitesinin Belirlenmesi Doal sularn en nemli ve ne kan sebepleri, bilinsiz gbre kullanm, evsel atklarn dorudan topraa verilmesi ve kentsel ve endstriyel atk ve atk sularn artlmadan evreye verilmesidir. Kat, sv ya da gaz atklarn evreye verildikten sonra, iklim durumuna, topran yapsna ve zamana bal olarak yeralt suyuna tanmas sonucunda da kirlilik oluabilmektedir. Proje kapsamnda evsel nitelikli atksularn artlmas iin paket artma tesisi ina edileceinden byle bir durum sz konusu deildir. Projenin gerekletirilmesi planlanan alan ile ilgili olarak santral alannn snrnda bulunan yeraltsuyu kuyusundan numune alnarak 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede (Deiiklik: 25.03.2012 tarih ve 28244 sayl R.G.) yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Tablo-1e gre yeterlilik sahibi laboratuarlara yaptrlmtr. Yaplan analiz sonucunda mevcut yeraltsuyu kalitesi II. Kalite Snf Su kriterlerine uygun olarak belirlenmitir. Ayn ekilde yzey sularnn kalitesinin belirlenebilmesi amacyla santral alan bat snrndan geen Alkan (Alhan) deresinden numune alnmak istenmitir. Ancak mevsimsel akl olan Alkan (Alhan) deresinde, projenin yapld 2013 yaz dneminde su olmamas, olan suyunda santral alan memba tarafnda kyller tarafndan tarla sulamas iin kullanlyor olmas sebebiyle proje alann refere edebilecek bir noktadan numune alnamamtr. Santral alannn 2 km memba tarafnda numune alnabilecek nokta bulunmu olmasna ramen, bu nokta ile santral alan arasndaki blgede Alkan (Alhan) Ky atksu dearjnn olmas ve baka bir firma tarafndan gerekletirilen jeotermal
136 / 245
arama sondaj faaliyetinde kuyunun patlamas sonucu ortaya kan jeotermal akkann dere yatana veriliyor olmas sebebiyle, alnacak numunenin proje alan yzeysel su kalitesini tam ve doru olarak refere edemeyeceine karar verilerek numune alnmamtr. YAS numunesi incelendiinde azot ve fosfor arlkl kirleticilerin daha youn bulunduunu sylemek mmkndr. Buda yrede youn ekilde yaplan tarmclk faaliyetlerinde kullanlan gbrelerden dolay yeralt suyunun olumsuz etkilendiini gstermektedir. Mevcut Toprak Kalitesinin Belirlenmesi Blgedeki toprak yaps tarm iin olduka elverili verimli topraklardr. Proje kapsamnda 22,46 halk bir alanda tarm arazi kayb olacaktr. Ancak bu kayp dnda projenin yenilenebilir enerji kayna ile elektrik retmek amacyla yaplacak olmas, herhangi bir atk ve/veya dearjn toprak ve akarsulara ynetmeliklerde belirtilen snr deerler salanmadan verilmeyecek olmas sebebiyle toprak kalitesinde bir deiiklik olmayacaktr. Dier taraftan, inaat ve iletme aamalarnda 08.06.2010 tarih ve 27605 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Toprak Kirliliinin Kontrol ve Noktasal Kaynakl Kirlenmi Sahalara Dair Ynetmelik hkmlerine uyulacaktr. Mevcut Grlt Seviyesinin Belirlenmesi Proje sahas ve civarnda sanayi tesisi ve youn ulam yk olan yol bulunmamaktadr. Bununla birlikte, santral alan dou snrndan Piyadeler Belediyesi Alkan (Alhan) Ky yolu gemekte olup, santral alannn kuzeyinde Piyadeler Belediyesi bulunmaktadr. Proje kapsamnda i ve eylemlerden dolay oluacak grltnn mevcut grlt ykne ne kadar ek yk getireceinin projekte edilebilmesi iin, bir tanesi proje alan iinde, drt tanede yakn yerleim yerlerinde olmak zere toplam be noktada 04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii kapsamnda arka plan grlt lm gerekletirilmitir. Bu lmler baz alnarak, tesisteki grlt kaynaklarndan oluacak grlt seviyesinin etkisinin ortaya konulabilmesi iin modelleme yaplm olup, tm sonular proje kapsamnda hazrlanan akustik rapor iinde ve Blm V.1.16 irdelenmitir (bkz. Ek-11). IV.2.18 Dier zellikler
Proje kapsamnda fiziksel ve biyolojik evrenin zellikleri ve doal kaynaklarn kullanm hususunda yukardaki ksmlarda verilen bilgilerin dnda herhangi bir zellik bulunmamaktadr. IV.3 Sosyo-Ekonomik evrenin zellikleri
Proje alan Manisa linin Alaehir lesinde yer almaktadr. Alaehir lesinin ekonomik durumu hakknda detayl bilgi mevcut olmad iin blge ve il hakkndaki Trkiye statistik Kurumu (TK) verilerinden yararlanarak proje alannn ekonomik durumu anlalmaya allmtr. IV.3.1 Ekonomik zellikler (Yrenin ekonomik yapsn oluturan balca sektrler, yresel igcnn bu sektrlere dalm, sektrlerdeki mal ve hizmet retiminin yre ve lke ekonomisi iindeki yeri ve nemi, dier bilgiler)
TKe ait gc statistikleri Veri Taban 2011 ve 2012 verilerine gre Manisa li baznda temel i gc gstergelerine bakldnda, Tablo IV.55te grld gibi 2012 ylna gelindiinde bir nceki yla kyasla Manisa linde i gcne katlma oran %0,1 artarken isizlik oran %9,8den %9,2ye dmtr. Manisa linin 2011 yl iin verilen i gcne katlma orannn, 2011 ve 2012 yl
137 / 245
Trkiye geneli i gcne katlm oranlar olan %49,9 ve %50den yksek olduu grlmektedir. Sonu olarak 2012 verileri baznda i gcne katlma oran %50 ve isizlik oran %9,8 olarak verilmektedir (bkz. Tablo IV.55).
Tablo IV.55: Trkiye Geneli Kurumsal Olmayan Nfus (Bin) (+15 ya) Kurumsal Olmayan alma andaki Nfus 53.593 54.724 gcne Katlma Oran 49,9 50,0 Tarm D sizlik Oran 12,4 45,4 Gcne Dahil Olmayan Nfus 26.867 27.385
Yllar
gc
stihdam Edilenler
siz
sizlik Oran
2011 2012
26.725 27.339
24.110 24.821
2.615 2.518
9,8 9,2
Kaynak: TK, gc statistikleri Veri Taban, 2012 Not: 2000 kiiden az deerlerde rnek bykl gvenilir tahminler iin yeterli deildir
Manisa ili ve Alaehir ilesi kapsamnda temel ekonomik etkinliklerin banda tarm ve hayvanclk gelmekte olup, bunu sanayi, turizm ve madencilik izlemektedir. Sektrler balamnda yrenin ekonomik yaps aadaki balklarda deerlendirilmektedir. Tarm ve Hayvanclk lke ekonomisinde byk pay sahibi olan tarm sektr Manisa li, Alaehir le ekonomisinde nemli rol oynamaktadr. lkenin corafi konumu ve evresel etkilerin uygunluu nedeni ile baclk temel ekonomik etkinlik kaynaklarndan en nemlisini oluturmaktadr. Bu ekonomik etkinlik youn olarak Gediz Vadisinde gerekletirilmekte olup, Trkiyenin d ve i ticaretinde nemli yer tutan ekirdeksiz kuru zm retimi, dnya zm retiminde nemli bir yere sahiptir. zm, kurutmalk, araplk ve sofralk olarak ve yan rnler (pekmez, ra, kozmetik, ila vb.) eklinde deerlendirilmektedir.16 Trkiyede retilen zm kapsamnda, Manisa linin pay %24,38 orannda olup, bunun byk orannn Alaehir lesinde retildii bilinmektedir. rnein, 2001 yl ya zm retimi 62.883 halk alanda 920.000 ton olarak kaydedilmitir. Dnyada zm retiminde ABD 1. srada, Trkiye 2. sradadr. Dnyada retilen 838.000 ton zmn 350.000 tonu ABD, 255.000 tonu Trkiyede retilmektedir. Trkiye retiminin %75-80lik pay ise Manisa linde retilmektedir. Alaehir lesinde retilen ekonomik rnlerden zm, pamuk ve ttn ileye 150 km uzaklktaki zmir li Ticaret Borsasnda ilem grmektedir.17 le ekonomisinde ekirdeksiz kuru zm ve sofralk sultani zmn yan sra hububat, ttn, meyvecilik (kestane, ceviz, kiraz, nar, elma) retimi de Alaehir ekonomisinde rol oynamaktadr. Manisa linde tarmsal etkinliin yan sra byk ve kk ba hayvancl, kmes hayvancl ve su rnleri retiminde yaplmaktadr. lede hayvancln gelimesinde en nemli engellerden biri olarak mera problemi mevcuttur. Ancak Anafi Projesinin balamas ile entansif hayvanclk ilde bir sektr haline gelmitir. lde ayrca yem bitkileri de nemli bir yer bulmutur.16
16 17
www.alasehir.gov.tr Manisa l evre Durum Raporu,2011
138 / 245
Sanayi lede en nemli sanayi sektr entegre zm tesisi olup, 44.250 m alan iersinde 530 kiiye istihdam salamaktadr ve ilenen zmler ngiltere, Hollanda, Almanya, Japonya, Hong-Kong, Tayvan ve dier lkelere ihra edilmektedir. ekirdeksiz kuru zm ihra rn olmakla birlikte i piyasada da tketilmektedir. rn sezonunda kurulan ya sebze ve meyve ileme merkezleri Alaehir iin bir dier ekonomik kaynaktr. Ya olarak ilenen bata dnyaca nl sultani olmak zere sebze ve meyveler Avrupa lkelerine ve hemen hemen tm dnyaya ulamaktadr. Kiremit fabrikalar ve tavuk iftlikleri kk sanayicilerdir. Alaehir ekonomisine byk katk salayacak olan seraclk da son yllarda yaygnlamaktadr.16 Alaehirde Organize Sanayi Blgesi bulunmamaktadr. Ancak entegre zm tesislerinin yan sra blgede tula-kiremit fabrikas, alkol fabrikas, kuru zm iletmesi, ya zm iletmesi, un fabrikas ve maden sular iletmesi bulunmaktadr. erisinde eitli maden eriyikleri tespit edilen maden sular, ilede ielenerek lkenin byk blmne sevk edilmektedir. Sektrler balamnda retimde il ve ile baznda gvenilir veriler olmadndan blgenin ekonomik yapsn analiz etmek iin TKin Dzey 2 blgesel istatistiklerinden yararlanlmtr. Bu verilere gre Manisa li, Afyon, Ktahya ve Uak illerinin de dahil olduu Dzey 2 blgesine girmektedir. Tablo IV.56da tarm, sanayi ve hizmet sektrleri olmak zere toplam istihdam oranlar belirtilmektedir. Buna gre 2012 yl itibariyle Dzey 2 blgesinde sektrler baznda istihdamda tarma %46, sanayiye %22,2 ve hizmetler sektrne %31,8 pay dmektedir.17 Turizm Bat Anadoluda Ege sahilinden biraz ieride, zmire yaklak 35 km uzaklkta bulunan Manisa, ekonomik ve sosyal adan gelimi iller arasnda yer almaktadr. Ancak, gerek zmire yakn mesafede bulunmas, gerekse de sahil kesimi dndaki merkezlerde konaklamann ksa sreli oluu gibi nedenlerle il turizm asndan ayn hzla gelimemi olsa da; son yllarda toplam yatak saysnda, konaklama saylarnda ve geceleme srelerinde fark edilebilir bir art gzlenmesi turizm asndan umut vaat etmektedir.17 Manisa li genelinde mevcut turizm trlerinden balcalar inan turizmi, da turizmi, flora turizmi, eko turizm, av turizmi - balklk, salk turizmi, foto safari, tarihsel ve kltrel deerlerdir. lde ayrca Manisa (Spil) Da Milli Park bulunmakta olup, rekreasyon zelliklerinin yan sra morfolojik, arkeolojik ve mitolojik zellikleriyle de Trkiyedeki dier milli parklar iinde ayr bir neme sahiptir. Proje alan ierisinde bulunan Alaehir lesinde inan turizmi balamnda temel turistik deerler aada listelenmektedir.17 Yldrm Beyazt Camii-Osmanl eyh Sinan Camii-16.yy eyh Sinan Trbesi-16.yy Ktk Minare Camii-16.yy Yonca Han (Yac Han-Kurunlu Han)-17.yy Anonim eme-Osmanl ST.Jean Kilisesi-Bizans Dnemi Manisaya gelen turist says, Ege Blgesine gelen turist saysnn %7,4n oluturmaktadr. Ayrca Ege Blgesinde konaklama yapan turist saylarnda yabanc turist ounluu varken, Manisa iin yerli turist ounluu sz konusudur. Alaehir lesinde bulunan maden sular ve ifal sular da yrede salk turizmi asndan nem tamaktadr. Bunlarn yan sra son yllarda
139 / 245
yaplan sondaj almalarnn sonucu olarak ilede Kemaliye ve Dereky (Kavakldere) yerleim yerlerinde termal sulara rastlanmtr. Bu dorultuda yrede baz kaplcalarda kalitenin ykseltilmesi ve kapasitenin arttrlmasna ynelik almalar da yaplmaktadr.17 Madencilik letmecilik az sayda madenle snrl olsa da, Manisa yeralt kaynaklar alannda tr ve rezerv bakmndan zengin bir ildir. Bu temel kaynaklarn banda linyit yataklar gelmektedir. Toplam rezervi 580 milyon ton dolaynda olan linyit yataklarnn byk blm Soma yresindedir. Bunun yan sra Salihli yaknlarnda altn madeni olduu saptanmtr. Selendinin Rahmanlar yresi ile Somann Trkali Ky evresinde toplam rezervi 507.200 tona ulaan bakr-kurun-inko yataklar vardr. Bu yataklarn iletmeye almas iin almalar srdrlmektedir. Linyit, bakr ve inko gibi madenlerin yan sra Alaehirin Baheler Ky ve adrtepe evresinde toplam rezervi 150.000 ton olan cva yataklar bulunmaktadr. Salihlinin Kurunludere, Horazanlar ve Kokardere yrelerinde henz rezervi belirlenememi zengin cva yataklar vardr. Turgutlunun Kaar Ky, al Da, Susuzyatak Yresi ile Merkez lenin Yakuplar Ky evresinde zengin demir yataklar vardr. Toplam rezervi 34.000.000 tonu aan bu yataklar zaman zaman iletilmektedir. Merkez ilenin Muradiye ve pnar yresinde az miktarda manganez ve Alaehirin Konaklar kesiminde toplam rezervi 10.milyon tona ulaan imento hammaddesi yataklar vardr. Ayrca Grdes yresinde feldspat, Kulada dolomit bulunmutur. Saruhanl yresindeki 1 milyon m rezervli mermer yataklar iletilmektedir. ldeki perlit yataklarnn da hayli zengin olduu saptanmtr. Demirci ve Saruhanl evresindeki yataklarn toplam rezervi 52,1 milyon ton civarndadr. Trkiye genelinde 2000 yl itibaryla 1.800 adet iyeri, maden ve ta oca ad altnda kaytlara gemitir. 1.800 adet iyerinin 534 adedi (%29,6) devlet tarafndan, 1.266 adedi (%70,4) ise zel sektr tarafndan iletilmektedir. Bu iyerlerinde ortalama olarak 75.059 kii almaktadr. 1.800 adet maden ve ta oca iyerinin 332 adedi (%18,4) Ege Blgesinde faaliyette bulunmaktadr. Ege Blgesinde 332 adet iyerinden 50 adedi Devlet, 282 adedi ise zel sektr tarafndan iletilmektedir. Manisa ilinde 2000 yl itibaryla maden ve ta oca iyeri says 29 adet olup, Trkiye genelinin %1,6sn ve Ege Blgesinin %8,7sini oluturmaktadr. Bu iyerlerinden 6 adedi devlet tarafndan, 23 adedi ise zel sektr tarafndan altrlmaktadr. lde bu iyerlerinin %20si devlet tarafndan iletilmekte iken, bu oran blgede %15 ve lke genelinde ise %29,6dr. Yresel gcnn Bu Sektrlere Dalm Tablo IV.56da 2005 ve 2012 yllarndaki tarm, sanayi ve hizmet sektrleri olmak zere toplam istihdam saylar belirtilmitir. Buna gre 2012 ylnda sanayi sektrnde %1lik bir d olurken, hizmet sektrnde %4,2lik bir d olmu ve tarm sektrnde ise %4,3lik bir ykselme sz konusu olmutur.
140 / 245
Tablo IV.56: stihdam Edilenlerin Yllar ve Cinsiyete Gre ktisadi Faaliyet Kollar (Dzey 2) (Bin kii, 15+ ya) Blge TR33 (Manisa, Afyon, Ktahya, Uak) TR33 (Manisa, Afyon, Ktahya, Uak) Yllar Toplam Tarm Sanayi(*) Hizmet (%) Tarm Sanayi(*) Hizmet
2005
936
390
209
337
41,7
22,3
36,0
2012
1.119
515
248
356
46,0
22,2
31,8
Kaynak: TK, 2012 (*) naat sektr, sanayi sektr iinde deerlendirilmitir. Kaynak: TK, Hanehalk igc anket sonular Not: 1)Rakamlar yuvarlamalardan dolay toplam vermeyebilir. 2) iki bin kiiden az gzlem deerlerinde rnek bykl gvenilir tahminler iin yeterli deildir. 3) 2004- 2006 yl sonular iin nfus projeksiyonlarna gre revize edilmitir.
IV.3.2
Nfus (Yredeki kentsel ve krsal nfus, nfus hareketleri; gler, nfus art oranlar, ortalama hane halk nfusu, dier bilgiler) Yredeki Krsal ve Kentsel Nfus
Proje etki alan ierisinde kalan blgedeki idari alan, Manisa linin sahip olduu 16 ileden biri olan Alaehir lesine bal kylerden olumaktadr. lenin toplam nfusu 2012 yl itibariyle 48.147 kiidir. Manisa ile nfuslar TKten alnan 2012 yl Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi (ADNKS) verilerine gre dzenlenerek, Tablo IV.57de verilmitir. Dier taraftan, yine TK verilerine gre 2012 yl verilerine gre Trkiye toplam nfusu 75.627.384 kiidir. Tablo IV.57deki deerler temel alnarak, bu nfusun yaklak %1,2sinin (904.513 kii) Manisa linde yaad hesaplanmtr. Ayn tablo ierisinde, nfus sralamasna gre 4. srada yer alan Alaehir lesinde ise Manisa nfusunun yaklak %11inin (99.145 kii) yaad grlmektedir. ADNKS 2012 yl verilerine gre Trkiye nfusunun (75.627.384 kii), %77,28i il ve ilelerde, kalan %22,72si ise belde ve kylerde yaamaktadr. Bu oranlar Manisa li iin %67,19 ve %32,81 iken, Alaehir lesi iin %48,56 ve %51,44tr. Bu rakamlar gstermektedir ki; Manisa li genelinde belde ve ky nfusunun toplam nfus iersindeki oran %32,81 ile; %22,72 olan Trkiye ortalamasndan bir miktar yksektir. te yandan, proje alanna en yakn ile merkezi olan Alaehirde, belde ve kylerde yaayan nfus oran %51,44 ile Trkiye ortalamasnn en az iki katdr. Btn bu veriler nda ilindeki ehirleme orannn Trkiye genelinden ve Alaehir lesindeki ehirleme orannn da ilden daha dk olduu sylenebilir. Tablo IV.57de de grlecei zere, Manisa Merkez lesi en yksek il/le nfus oranna (%86,64) sahipken, Saruhan lesi en yksek belde/ky nfus oranna (%70,86) sahiptir.
141 / 245
Tablo IV.57: Manisa li le Merkezlerinde l/le ve Belde/Ky Birimlerinde Yaayan Nfusun Dalm l/le Nfusun Toplam erisindeki Oran (%) 86,64 61,12 66,67 48,56 42,02 62,14 34,73 57,09 54,67 53,16 63,51 38,10 29,14 29,44 74,32 83,77 67.19 77.28 Belde/Ky Nfusun Toplam erisindeki Oran (%) 13,36 38,88 33,33 51,44 57,98 37,86 65,27 42,91 45,33 46,84 36,49 61,90 70,86 70,56 25,68 16,23 32,81 22,72
Sra
Manisa
l/le Merkezi
Belde/Ky
Toplam
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Merkez Ahmetli Akhisar Alaehir Demirci Glmarmara Grdes Krkaa Kprba Kula Salihli Sargl Saruhanl Selendi Soma Turgutlu
309.050 10.081 107.086 48.147 20.605 9.699 10.588 25.686 5.457 24.684 98.618 13.785 15.781 6.558 76.305 122.383 904.513 58.448.431
47.652 6.412 53.534 50.998 28.436 5.910 19.903 19.305 4.524 21.749 56.673 22.394 38.379 15.715 26.361 23.704 441.649 17.178.953
356.702 16.493 160.620 99.145 49.041 15.609 30.491 44.991 9.981 46.433 155.291 36.179 54.160 22.273 102.666 146.087 1.346.162 75.627.384
Manisa Toplam Trkiye Toplam
Kaynak: TK, 2012 Yl ADNKS Sonular
Manisa line ait ile nfuslarnn cinsiyete gre dalmlar Tablo IV.58de verilmitir. Tablodan da grlecei zere, hem Manisa l geneli, hem de proje etki alannda kalan Alaehir lesi %49,81 ile %50,19 arasnda deiiklik gsteren Trkiye geneli ortalamasyla benzer zellikler gstermekte olup, erkek ve kadn nfusun toplam nfus ierisindeki pay %47,5 ile %51,5 arasnda deimektedir.
Tablo IV.58: Manisa le Nfusunun Cinsiyete Gre Dalm (Kii)
Sra
Manisa linin leleri
Erkek
Kadn
Toplam
Erkek Nfusunun Toplam erisindeki Oran (%)
Kadn Nfusunun Toplam erisindeki Oran (%)
1 2 3 4 5 6 7
Merkez Ahmetli Akhisar Alaehir Demirci Glmarmara Grdes
179.252 8.159 80.075 49.962 23.388 7.761 14.877
177.450 8.334 80.545 49.183 25.653 7.848 15.614
356.702 16.493 160.620 99.145 49.041 15.609 30.491
50,25 49,47 49,85 50,39 47,69 49,72 48,79
49,75 50,53 50,15 49,61 52,31 50,28 51,21
142 / 245
Sra
Manisa linin leleri
Erkek
Kadn
Toplam
Erkek Nfusunun Toplam erisindeki Oran (%)
Kadn Nfusunun Toplam erisindeki Oran (%)
8 9 10 11 12 13 14 15 16
Krkaa Kprba Kula Salihli Sargl Saruhanl Selendi Soma Turgutlu
24.851 4.869 23.001 76.636 18.001 27.027 11.110 51.507 73.224 673.700
20.140 5.112 23.432 78.655 18.178 27.133 11.163 51.159 72.863 672.462
44.991 9.981 46.433 15.5291 36.179 54160 22.273 102.666 146.087 1.346.162
55,24 48,78 49,54 49,35 49,76 49,90 49,88 50,17 50,12 50,05 50,19
44,76 51,22 50,46 50,65 50,24 50,10 50,12 49,83 49,88 49,95 49,81
Manisa Toplam Trkiye
37.956.168 37.671.216 75.627.384 Toplam Kaynak: TK, 2012 Yl ADNKS Sonular
Manisa li Trkiye toplam nfusunun %1,9luk bir blmn oluturmaktadr. Merkez, Alaehir, Demirci, Krkaa, Salihli, Soma ve Turgutlu ilelerinde 1985-2000 yllar aras nfus art yaanrken; Ahmetli, Grdes, Kprba, Akhisar ve Saruhanl ilelerinde nfus azal yaanm olup, Glmarmara-Selendi lelerinde kayda deer bir deiiklik olmamtr. Alaehir ile nfuslar ve etki alannda bulunan kylerin nfuslar TKten alnan 2000 ve 2012 yl ADNKS verilerine gre dzenlenerek Tablo IV.59da verilmitir. Buna gre Manisa li ve Alaehir lesinde nfuslarda 2012 ylna gelindiinde bir artn sz konusu olduu grlmektedir. te yandan ileye bal kylerin ve Piyadeler adl beldenin nfusunda azalma gze arpmaktadr. Buradan yola karak ile merkezine ve bata Manisa ili olmak zere dier illere g verildii sylenebilmektedir.
Tablo IV.59: Manisa li ve Alaehir lesi Nfuslar Y l Trkiye Manisa li Alaehir lesi Erenky Ky 2000 Osmaniye Ky eneli Ky alayan Ky Alkan (Alhan) Ky Piyadeler (B) Blge Toplam (kii) 67.803.927 1.260.169 93.760 196 653 352 420 590 2.069 l/le Merkezi (kii) 44.006.184 714.760 39.590 __ __ __ __ __ __ Belde/Ky (kii) 23.797.743 545.409 54.170 __ __ __ __ __ __
143 / 245
Y l Trkiye
Blge
Toplam (kii) 75.627.384 1.346.162 99.145 178 572 468 381 535 1.552
l/le Merkezi (kii) 58.448.431 904.513 48.147 __ __ __ __ __ __
Belde/Ky (kii) 17.178.953 441.649 50.998 __ __ __ __ __ __
Manisa li Alaehir lesi Erenky Ky 2012 Osmaniye Ky eneli Ky alayan Ky Alkan (Alhan) Ky Piyadeler (B) Kaynak: TK, 2012 Verileri
Manisa li hem batdan, hem de ounluu dou illerden olmak zere g almakta iken; genellikle lkenin bat blgelerine ise g vermektedir. 1994 ylndan bu yana deikenlikler yaansa da 1998 ylna kadar net g ald gzlenmi olup, Manisa Nfus Mdrlnn bilgilerine dayanarak Manisada net g bu yllar arasnda pozitif olmutur. 1994-2002 yllar arasnda Manisaya g eden nfus says srekli d gstermitir. 1994 ylnda 1907 kii il e g ederken, 2001 ylnda bu rakam 81 ve 2002 ylnda 218 kiiye kadar dmtr. Geen 9 yllk sre iinde g alm %90 orannda dmtr. Gteki bu d ise 1999 ylnda hz kazanmtr. Manisa genelinde lke geneline paralel olarak krsal kesimden zellikle istihdam verebilen ile merkezlerine nfus ak meydana gelmektedir. Manisa Merkez le bata olmak zere Akhisar, Soma, Salihli ve Turgutlu ile merkezleri g almaktadr. Manisa Merkez lesi son iki saym dnemi verilerine gre Ege Blgesinde nfusu oransal olarak en hzl artan il merkezi olmutur. Bu hzl art nemli altyap sorunlarn konut ihtiyacn da gndeme getirmitir. Manisann kentsel geliimi, zerinde kurulup gelitii topografyann imkan ve snrllklar tarafndan belirlenmitir. Kent Manisa Da ve Gediz Nehri ile kuzey ve gney ynlerden kstlanmtr. ehre geliim alan olarak dar bir erit halinde bat yn ve gneybat yn kalmaktadr. Manisa linin yllara gre ald ve verdii g deerleri Tablo IV.60da, yllara gre net g deerleri ve net g hz ise Tablo IV.61de yer almaktadr. Buna gre Manisa li yalnzca 2007-2008 yllar arasnda verdii gten daha fazla g alm, ilerleyen yllarda 2011e kadar ald gten daha fazla g vermitir. 2011-2012 yllarna bakldnda ise alnan g 32.211 kii, verilen g 34.054 kii olup, net g -1843 ve g hz -1,4tr.
Tablo IV.60: Manisa linin Yllara Gre Ald ve Verdii Gdeerleri Toplam Nfus l 2008 2009 2010 2011 20072008
38.301
Ald G 20082009
28.781
Verdii G 20102011
33.312
20092010
32.094
20072008
35.458
20082009
34.262
20092010
20102011
Manisa 1.316.750
1.331.957
1.379.484
1.340.074
35.497 36.021
Kaynak: Trkiye statistik Kurumu (TK)
144 / 245
Tablo IV.61: Manisa line Ait Yllara Gre Net G Deerleri ve Net G Hz l 20072008 Manisa 2.843 -5.481 -3.403 -2.709 2,16 -4,11 -2,46 -2,02 Net G 20082009 20092010 20102011 20072008 Net G Hz 2008-2009 2009-2010 2010-2011
Kaynak: Trkiye statistik Kurumu (TK)
2012 verilerine gre TK ve Yerelnetten alnan verilere gre proje etki alannda ileye bal bir belde bulunmakta olup, beldedeki hane says 500dr (bkz. Tablo IV.62). Bundan sonra 268 hane ile Erenky yrede en fazla hane saysna, alayan ky ise 100 hane ile en dk hane saysna sahiptir. Buna ters olarak nfus bakmndan Piyadeler beldesinden sonra en youn nfusu 572 kii ile Osmaniye Ky gelmektedir. Hane saylar ve nfus arasndaki bu tutarszlklarn yrede g verme veya mevsimlik g verme gibi nedenlerden ortaya kt dnlmektedir. Kyden kente gn sebepleri; yetersiz ve dengeli olmayan toprak dalm, kan davas, zenginlik, ehrin rahatl, alt yap imkanlarnn getirdii refah, ehirde i bulma umudunun fazlal, eitim imkanlar, salk kurum imkanlar, iklim koullar, gizli isizlik saylabilmektedir (Manisa l evre Durum Raporu, 2011).
Tablo IV.62: Proje Etki Alan Yerleim yerleri toplam nfus ve hane saylar Kyler alayan Alkan (Alhan) eneli Erenky Osmaniye Piyade (B) Hane Says 100* 130* 130* 268* 189* 500* Toplam Nfus 381** 535** 468** 178** 572** 1.552**
Kaynak: * Yerelnet Internet Sitesi, 2013 ** TK, ADNKS, 2012
Nfusun Ya Snflarna Gre Dalm ADNKS, 2012 yl verilerine dayanarak, Trkiye geneli ve Alaehir lesine ait ya snfna gre nfus dalm Tablo IV.63te verilmitir. Buradan da grlecei zere, Trkiyedeki gen nfus oran (%33), yal nfus oranndan (%11) fazladr. Ancak, Alaehir lesindeki gen nfus oran (%29) Trkiye oranndan (%33) dk; yal nfus oranndan (%15) byktr. Baka bir deyile, Alaehirde Trkiye ortalamasna gre daha gen nfusun az ancak, yredeki yal nfusa gre oranca fazla olduu sylenebilir. Gen nfusun az olmas (%29) beslenme, giyinme, barnma ve eitim bata olmak zere ihtiyalarnn karlanmasn kolaylatrmaktadr. Dier taraftan, baml nfus olarak da tanmlanabilecek gen ve yal nfus (%44), olgun nfusun (%56) bakmna da muhta olmaktadr.
145 / 245
Tablo IV.63: Trkiye Geneli ve Alaehir lesine ait Ya Snfna Gre Nfus Dalm Ya Grubu 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90+ Toplam Trkiye 6.198.957 6.158.964 6.499.258 6.405.552 6.186.089 6.270.678 6.544.927 5.731.177 5.064.060 4.699.421 4.039.198 3.478.582 2.668.518 1.928.386 1.500.126 1.102.126 745.666 315.990 89.709 75.627.384 %100 Yal Nfus %11 Olgun Nfus %56 Gen Nfus %33 Toplam erisindeki Toplam erisindeki Oran Alaehir Oran % % 6.890 7.033 7.641 7.489 6.628 7.427 7.743 7.269 7.251 7.114 6.539 5.718 4.439 3.233 2.650 2.154 1.317 478 132 99.145 %100 Yal Nfus %15 Olgun Nfus %56 Gen Nfus %29
Kaynak: Trkiye statistik Kurumu (TK,)2013
IV.3.3
Gelir (Yredeki gelirin ikollarna dalm, ikollar itibariyle kii bana den maksimum, minimum ve ortalama gelir)
TK 2011 verilerine gre BS 2. Dzey, 26 Blgede bulunan TR33 Manisa, Afyonkarahisar, Ktahya, Uak blgesi iin 2008 yl gayrisafi katma deer 8.256$ olup, blgeler sralamasnda 11. Srada yer almaktadr ve de Trkiye ortalamas olan 9.384$e yakn bir duru sergilemektedir (bkz. Tablo IV.64).
Tablo IV.64: BS 2. Dzey (26 Blge) Kii Bana Gayrisafi Katma Deer, 2008 Blge TR Trkiye TR 33 Manisa, Afyonkarahisar, Ktahya, Uak $ 9.384 8.256 Sra 11
Kaynak: TK, Seilmi Gstergelerle Manisa, 2011
TR33 Manisa, Afyonkarahisar, Ktahya, Uak blgesi cari fiyatlarla blgesel gayrisafi katma deerinin sektrel paylarna bakldnda, hizmetler sektr 2008 ylnda %48 ile en byk pay oluturmaktadr (bkz. Tablo IV.65). Ayn ylda sanayi sektr ise %32 ile ikinci srada gelmektedir. Trkiye geneli ve Manisa line ilikin 2004-2008 yllarna ait veriler Tablo IV.65te grld gibidir (TK, Seilmi Gstergelerle Manisa, 2011).
146 / 245
Tablo IV.65: Cari Fiyatlarla Blgesel Gayrisafi Katma Deer (ktisadi Faaliyet Kollarna Gre Temel Fiyatlarla) (Bin TL) TR Trkiye Blge ve Yllar 2004 2005 2006 2007 2008 Tarm 52.997.645 60.713.747 62.662.754 64.331.717 72.274.585 Pay (%) 10,7 10,6 9,4 8,5 8,5 Sanayi 138.411.772 160.331.023 188.646.805 209.515.201 232.475.082 Pay (%) 28.0 28 28,2 27,8 27,2 Hizmetler 303.474.641 350.669.700 417.108.706 480.537.624 549.835.548 Pay (%) 61,3 61,3 62,4 63,7 64,3 Gayrisafi Katma Deer 494.884.058 571.714.470 668.418.265 754.384.542 854.585.214 Pay (%) 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
TR 33 Manisa, Afyonkarahisar, Ktahya, Uak Blge ve Yllar 2004 2005 2006 2007 2008 Tarm 3.873.883 4.491.608 4.711.300 4.924.994 6.127.161 Pay (%) 22,5 22,1 19,7 18,4 19,8 Sanayi 5.510.971 6.455.603 7.849.837 8.746.314 9.994.636 Pay (%) 32,0 31,8 32,8 32,7 32,3 Hizmetler 7.814.625 9.345.744 11.359.216 13.080.357 14,848.475 Pay (%) 45,4 46,1 47,5 48,9 47,9 Gayrisafi Katma Deer 17.199.480 20.292.956 23.920.353 26.751.665 30.970.272 Pay (%) 100,0 100,0 100,0 100,0 100.0
Not 1: Yuvarlama nedeniyle rakamlar toplam vermeyebilir. Not 2: TL olarak gsterilen para birimi 2004 ylnda Milyon TL, 2005-2009 Yllarnda YTL olarak kullanlmtr.
147 / 245
IV.3.4
sizlik (Yredeki isiz nfus ve faal nfusa oran)
TK tarafndan yaynlanan Manisa-Afyon-Ktahya-Uak Blgesi 2012 yl Blgesel Gstergeler verilerine gre Manisa-Afyon-Ktahya-Uak Blgesi 15 ya ve zeri nfus igc istihdam ve isizlik sonular Tablo IV.66da verilmitir. Buna gre, Manisa Afyon, Ktahya, Uak blgesinin 2012 yl iin isizlik oran %4,4 olup, %9,2 olan Trkiye ortalamasnn altndadr. Ayrca, i gcne katlma oran ise %54,8 ile Trkiye ortalamasnn 4,8 puan zerindedir.
Tablo IV.66: Manisa-Afyon-Ktahya-Uak Blgesi 2012 gc Bilgileri Y l Veri 2011 Kurumsal Olmayan alma andaki Nfus gc stihdam Edilenler Eksik stihdam Zamana Bal Eksik stihdam Yetersiz stihdam siz gcne Katlma Oran % sizlik Oran % Tarm D sizlik Oran stihdam Oran Eksik stihdamda Olanlarn gcne Oran % gcne Dahil Olmayan Nfus % Kaynak: Trkiye statistik Kurumu (TK) 53.593 26.725 24.110 __ 617 391 2.615 49,9 9,8 12,4 45 __ 26.867 Trkiye 2012 54.724 54.724 24.821 __ 494 349 2.518 50 9,2 __ 45,4 __ 27.385 Manisa-Afyon-Ktahya-Uak 2011 2.123 1.119 1.066 __ 13 7 53 52.7 4,7 8 50,2 __ 1.004 2012 2.136 1.170 1.119 __ 6 3 51 54,8 4,4 __ 52,4 __ 966
IV.3.5
Yredeki Sosyal Altyap Hizmetleri (Eitim, salk, kltr hizmetleri ve bu hizmetlerden yararlanlma durumu)
Bu blmde proje alannn yer ald Alaehir lesine ait eitim, salk ve kltr hizmetlerini kapsayan konulara ait bilgiler sunulmaktadr. Eitim Manisa l Milli Eitim Mdrl verilerine gre, Manisada eitim ve retim faaliyeti 1.348 okul ve 9.463 derslikte, 15.044 retmen tarafndan gerekletirilmektedir. l genelinde 27 ilkretim, 23 orta retim ve 32 mesleki ve teknik eitim kurumunun eitim ve retim faaliyetini srdrd il genelinde toplam 252.840 renci, 15.044 retmen ile eitim ve retime devam etmektedir. Alaehir lesinde ise eitim ve retim faaliyetleri 75 okul bnyesinde, 786 retmen ile 818 derslikte 17.267 renci ile yrtlmektedir.18
18
www.manisa.meb.gov.tr, 2013
148 / 245
Proje alannn yer ald Alaehir lesinde 2 anaokulu, 52 ilkokul, 29 orta retim okulu, 11 lise dzeyinde yrtlmekte olup; anaokulu, ilkokul, ortaokul dzeylerinde olmak zere 3 zel retim okulu da ilede faaliyet gstermektedir (bkz. Tablo IV.67). I genelinde eitim kurumlar faaliyette olup, blge okullarna ve tamal eitime arlk verilerek renci saysnn az olduu yerlerde de eitim hizmeti salanmaya allmaktadr. renci azlndan dolay zaman zaman baz kylerde okullarda faaliyete son verilmektedir. l genelinde nfus azlndan dolay okulu kapal bulunan ve okulsuz olan 37 ky bulunmaktadr. Manisa l Milli Eitim Mdrlnden alnan verilere gre ileler baznda okul listesi Tablo IV.67deki gibidir.
Tablo IV.67: Manisa li Okul Durumu Sra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Toplam leler Merkez Ahmetli Akhisar Alaehir Demirci Glmarmara Grdes Krkaa Kprba Kula Salihli Sargl Saruhanl Selendi Soma Turgutlu Anaokulu Says 7 1 2 2 2 1 2 1 2 1 1 1 4 1 28 lkretim Okulu 84 21 28 52 15 26 16 24 17 22 21 19 19 21 32 28 445 Ortaretim 58 20 29 29 18 25 20 17 12 30 20 23 20 20 31 26 398 Lise 28 2 12 11 20 5 4 2 8 12 5 4 5 12 14 144 Mesleki ve Teknik Eitim 1 35 16 20 36 39 26 24 20 38 32 287
Kaynak: Manisa l Milli Eitim Mdrl, 2013
Alaehir le merkezinde okuma-yazma oran %86,8 olup, ilede Celal Bayar niversitesine bal olarak; arclk, tarmsal kooperatifilik, baclk, tarmsal laboratuvar, tbbi aromatik bitkiler, seraclk, hasat sonras teknolojisi blmlerine ait yksek okullarda eitim retim devam etmektedir (Manisa l evre Durum Raporu, 2011). Alaehir lesinde yaayan kiilerin eitim durumlar incelendiinde ounluun ilkokul mezunu olduu grlmektedir. Tablo IV.68de grld zere toplam nfus iersinde en byk pay 13.292 kii ile ilkokul mezunu nfus oluturmakta, bu sray 7.979 kii ile lise ve dengi okul mezunu nfus ve 7.648 kii ile okuma yazma bilen ancak okul bitirmeyen nfus oluturmaktadr. Bu nfuslar arasnda en az kiinin dahil olduu grup doktora mezunu nfus olup, 15 kiiyi kapsamaktadr. Gen ya grupta yer alanlar iinde saylar az da olsa hala okuma yazma bilmeyenler bulunmaktadr. zellikle 50 ve st ya grubu iinde krsal alanlarda okuma-yazma bilmeyen kadn says olduka fazladr. Son yllarda alan okuma yazma kurslar ve kz ocuklarnn okula gnderilmesi iin yaplan kampanyalarla kadnlarda okuma yazma ve okula gitme oran artmtr.
149 / 245
Tablo IV.68: Bitirilen Eitim Dzeyi, Cinsiyet ve Ya Grubuna Gre Manisa Alaehir Nfusu (2012) lkokul Mezunu Yksek Lisans Mezunu Okuma Yazma Bilen Fakat bir Okul Bitirmeyen Okuma Yazma Bilmeyen Ortaokul Veya Dengi Okul Mezunu Yksekokul Veya Faklte Mezunu Bilinmeyen Lise veya Dengi Okul Mezunu Ya Grubu lkretim Mezunu Cinsiyet
Doktora Mezunu
6-13 14-17 18-21 22-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65+
Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn
3 4 7 6 11 4 9 3 7 2 18 5 40 10 56 14 107 8 197 166 918 1.595
2.961 2.719 136 87 79 59 35 52 39 39 35 26 7 30 16 55 9 67 22 94 33 141 60 158 260 429 7.648
720 428 331 329 266 524 545 773 649 864 650 921 671 999 808 959 721 803 622 574 1.043 900 13.292
6 12 1.357 1.245 403 332 213 159 210 152 229 137 181 69 101 35 53 10 14 3 9 3 6.741
682 671 483 420 40 24 219 174 186 169 236 186 219 151 179 79 159 51 88 29 111 36 2.336
31 47 42 30 215 197 680 679 706 608 517 379 386 255 333 239 263 154 153 81 73 43 70 26 7.979
414 371 410 309 328 184 253 125 212 100 179 62 179 63 98 31 74 17 3.893
4 12 19 19 17 6 14 2 10 6 8 2 4 1 2 1 1 2 130
1 1 3 2 4 1 1 1 1 15
1 3 1 17 3 12 8 23 10 13 9 15 5 7 8 8 8 7 5 7 6 5 6 6 6 202
2.968 2.734 1.524 1.380 1.543 1.195 1.076 1.013 1.875 2.002 2.164 2.087 1.933 1.799 1.795 1.711 1.648 1.680 1.578 1.446 1.323 1.263 971 1.042 1.741 2.340 43.831
Toplam
Kaynak: Bitirilen eitim dzeyi, cinsiyet ve ya grubuna gre il/ile merkezleri nfusu 2012 Manisa Alaehir Not: Yabanclar kapsama alnmamtr.
Salk Manisa linde salk hizmetleri 9 hastane, 18 tp merkezi, 23 poliklinik, 21 aile salk merkezi, 2 toplum sal merkezi, 1 ana ocuk sal ve aile planlamas merkezi, 22 sanayi firmas ve 49 di hekimi olmak zere toplam 145 adet salk kurum ve kuruluunda verilmektedir. Salk tesisleri 18 halk bir alan kaplamaktadr. lde krsal kesime koruyucu salk hizmetleri veren 347 ky tipi salk evi ve 38 salk oca bulunmaktadr. 1. Basamak salk hizmetleri bu kurulular tarafndan kylye gtrlmektedir.19 Manisa line ve projenin yer ald Alaehir lesine ilikin salk kurulular Tablo IV.69da verilmitir.
19
150 / 245
Toplam
Tablo IV.69: Hastane Poliklinik Saylar ve Yatak gal Oran LELER HASTANE ADI Devlet Hastanesi Doum Ve ocuk Bakmevi M. inasi ocuk Hastanesi Merkez le Ruh Sal Hastanesi M.Efendi Devlet Hastanesi C.B.. Hastanesi Yayla Salk Merkezi Akhisar Alaehir Demirci Glmarmara Grdes Krkaa Kula Salihli Sargl Saruhanl Selendi Soma Turgutlu Manisa Salihli L GENEL Kaynak: Manisa l evre Durum Raporu, 2011 Devlet Hastanesi- 1 Devlet Hastanesi- 2 Devlet Hastanesi Devlet Hastanesi Salk Merkezi Devlet Hastanesi Devlet Hastanesi Devlet Hastanesi Devlet Hastanesi Devlet Hastanesi - 2 Devlet Hastanesi Devlet Hastanesi Devlet Hastanesi Devlet Hastanesi Devlet Hastanesi - 2 Devlet Hastanesi Devlet Hastanesi - 2 Ozel Unversal Hosptal zel Hastane POLKLNK SAYISI (adet) 205.441 33.334 62.122 20.286 463.713 279 156.085 209.477 70.568 119.376 45.309 16.171 34.303 38.089 44.859 277.567 152.696 41.095 59.546 30.869 88.635 300.856 185.845 269.353 5.484 4.120 2.886.874 YATAK GAL ORANI (%) 67.7 32.36 61.4 81.32 63.86 2.16 64.03 60.97 31.73 81.11 35.05 4.84 35.23 34.26 31.17 78.13 45.11 44.27 31.06 9.16 54.64 73.64 43.04 43.34 13.5 12.92 -
Ulam ve letiim Karayollar 2. Blge Mdrl sorumluluk sahasnda Manisa linde; 576 km devlet yolu ile 516 km il yolu olmak zere toplam 1.092 km yol a bulunmakta olup, Blge Mdrl 1 adet yapm, 2 adet asfalt sathi kaplama antiyesi ve 8 adet ube eflii ile tm yollarn gvenli trafie hizmet vermesini srekli klmak amacyla bakm ve trafik hizmetlerine aralksz devam etmektedir. zmir, Manisa, Uak, Aydn, Mula, Denizli ilerinin tamam ile Balkesir linin bir ksmn kapsamaktadr. Blge 64.272 km alana sahip olup, Trkiye genelinin %7,8ine denk dmektedir. Blge trafie ak 309 km otoyol, 2.549 km devlet yolu ve 2.621 km il yolu olmak zere, toplam 5.479 km yol ana sahiptir. ehir merkezi iinde toplu ulam belediye denetiminde 274 adet zel minibs, 30 adet zel halk otobs tarafndan yaplmaktadr. Manisa linin en nemli iki karayolu balants zmiri, stanbul ve Ankaraya balayan ve il snrlar iinden geen yollardr. zmir-Ankara Yolu ise Gediz Vadisini izleyerek, dou-bat dorultusunda il topraklarndan geer. Bu yollar, yllk ortalama trafik yk bakmndan lkemizin ana ulam akslar ierisindedir. l, ayrca Akhisar-Bergama ve Manisa-Menemen balantlar ile zmir151 / 245
stanbul karayoluna ulamaktadr. Manisa linde karayollar ve denizyollarndaki maliyetlerin art nedeniyle Manisal sanayiciler rnlerini i piyasaya ulatrabilmek iin demiryollar nakliyesine ynelmitir. Demiryolu tamacl hem ucuz, hem gvenli, hem de trafik ykn hafifleten bir sistemdir. Vestel, Ege Ya San, ukurova Sanayi rayl nakliyeciliin ncln oluturmaktadr. Manisa Ambar Mdrlnde ayn ayna 25 adet vagona ykleme yaplmaktadr. 1 vagon en az 20 ton yk tama kapasitesindedir. l, Salihli-Demirci devlet yolu zerinden Simav-Sndrg yoluna, dolaysyla Balkesir ve Ktahyaya balanmaktadr. Manisa li snrlar dahilinde 2 gar mdrl, 4 gar eflii, 19 adet istasyon bulunmaktadr ldeki demiryolu a, zmir, Balkesir, Eskiehir ve Ankara gzergah zerinde yer almaktadr. lde demiryolu ann toplam uzunluu 265 kmdir. lde 3 adet hatt cariye bal yollar, 5 adet tahmil ve tahliye yollar, 2 adet ambar yolu, 3 adet askeri ranpa ve araphane yolu bulunmakta, bunlardan 1 adet askeri ranpa, 2 adet ticari ranpa ve 3 adet ba ranpa Manisa Gar dahilinde bulunmaktadr. Manisa Garndan 24 saat ierisinde; Mavi Tren (Basmane-Ankara), zmir Ekspresi (Basmane-Ankara), Ege Ekspresi (Basmane-Eskiehir), Marmara Ekspresi (Basmane-Bandrma vapur balantl), Uak Ekspresi (Basmane-Uak), Posta Treni (Basmane-Diyarbakr), Manisa-Alaehir (Banliy Treni) hatlar karlkl olarak sefer yapmaktadr. Ayrca 12 adet yk treni ve gnlk olarak ihtiya dahilinde i treni almaktadr. lde ayrca 1 adet askeri, 1 adet ksmen hizmete ak sivil olmak zere 2 adet havaalan bulunmakta olup, 1 havaalan da proje halindedir. Askeri havaalan Akhisar lesindedir. Merkezdeki havaalan ise Organize Sanayi Blgesi iinde olup, 1990 ylnda hizmete girmi; ancak bugn depo sahas olarak kullanlmaktadr. Manisa Merkez le ierisinde, Organize Sanayi Blgesinde, dou-bat istikametinde olan Manisa Stol Havaalan, pist boyu 90030 m, Apron 3060 m ve balant taksi rutu 6080 m olarak Devlet Hava Meydanlar letmesi (DHM) 6. Blge Mdrlnce projelendirilmitir. Haberleme hizmetleri ile ilgili olarak daha kaliteli telekomnikasyon hizmetleri iin 4000 sayl kanunla PTT letmesi Genel Mdrl; T.C. Posta letmesi Genel Mdrl ve Trk Telekomnikasyon A.. olarak ikiye ayrlmtr. Telekom Ba Mdrl tm ilin genelindeki telekomnikasyon alt yapsn kurmakla ve iletmekle ykml olup, bu hizmetleri 686 personelle yrtmektedir. 2005 yl Mart ay itibariyle 324741PSTN, 336 DATA, 122 TURPAK, 106 FRAME RELAY, 25 ISDN BA, 25 ISDN PA, 1063 TTNET, 5345 ADSL olmak zere 331.763 adet mteriye hizmet sunulmaktadr. Manisa linde telefon datm iin 528.760 prensibal, 767.600 lokal hat kapasiteli ebeke mevcuttur. htiya duyulmas halinde gerekli ilaveler yaplmaktadr. Kltr Tarih boyunca birok medeniyete ev sahiplii yapm olan Manisa, bu zellii sayesinde zengin bir tarihi kltr dokusuna sahiptir. Manisa linin sahip olduu kltr ve tabiat varlklarnn bulunduu koruma alanlar, sit alanlar, kltrel miras kapsamna giren alanlar, doal miras kapsamna giren alanlar ve hassas yreler gibi alanlar bulunmaktadr. Bunlardan baka l snrlarnda tanr kltr varlklarnn muhafaza edildii mzeler de bulunmaktadr. Bu mzelerden en nemlisi Manisa Mzesidir. Kent iinde yer alan tarihi, kltrel arkeolojik ve turizm asndan deerli olan yerler, buralarda yaplan restorasyon ve yenileme almalar Kltr ve Tabiat Varlklar Koruma Kurulu Karar ile yaplama artlar belirleninceye kadar durdurulma karar verilmitir. Bu yaplama artlar iin belediye tarafndan almalar yaplmaktadr. Gerek il, gerekse proje alannda yer alan ile
152 / 245
kapsamnda birok kltrel deer bulunmaktadr. Bu eserlerle ilgili bilgi Blm IV.3.1de Turizm bal altnda sunulmaktadr. nan turizmi kapsamnda ele alnan bu kltrel eserlerin yan sra Alaehir lesinde Toptepe, sur kalntlar, Gavur Hyk, St. Jean Kilisesi, nekropol alan gibi temel kltrel deerler bulunmaktadr. IV.3.6 Kentsel ve Krsal Arazi Kullanmlar (Yerleme alanlarnn dalmlar, mevcut ve planlanan kullanm alanlar, bu kapsamda sanayi blgeleri, konutlar, turizm alanlar, v.b.)
Manisa 13.810.000 mlik yzlm ile Trkiyenin byk illeri arasnda yer alr. l topraklarnn %38i tarm arazileri olup, bu alan 5.235.522 mdir. Arazi dalmnda grlebilecei gibi Manisann sahip olduu tarm arazisi byk bir potansiyele sahiptir. %24 olan kullanlmayan arazi grubuna, yerleim merkezleri, yollar, nehir ve gl yataklar ile ekonomik olarak tarm yaplmayan verimsiz araziler girmektedir. Manisann arazi yaps itibar ile dalk ve sarp alanlar 749.883 ha byklndedir. Bunun genel yzlmne oran %54tr. Tepelik ve dalgal alanlar 383.918 ha ile %28lik; taban ve dz alanlar ise 247.199 ha ile %18lik bir orana sahiptir. Yzey sularnn tabanlarnda veya etki alanlarnda akarsular tarafndan tanarak, ylm bulunan gen sedimenter zerinde yer alan, dz, dze yakn meyile sahip C profilli, azonal gen topraklardr. Bu alanlar her trl sulu tarm ve ba-bahe tarmna uygundur. zellikle verimi yksek olabilecek rnler; sebze, meyve, pamuk, ba, kavun, karpuz, yem bitkileri, hububat ve eltiktir. Manisa li Alaehir lesi baznda arazilerin arazi varl dalm Tablo IV.70 ve Tablo IV.71deki gibidir. Buna gre yzlmn yaklak %37,7sini tarm arazisi oluturmaktadr. Toplam tarm arazisi olan 366.188 ha alann byk ounluunu (215.003) meyve (zeytin dahil) olutururken, ikinci srada (130.120) ile tarla alanlar yer almaktadr. Bu sray 12.565 ha ile sebze, 8.500 ha alan ile nadas iin ayrlan alan izlemektedir.
Tablo IV.70: Arazi Varl Dalm leler Alaehir Tarm Arazisi 366.188 Elverisiz Arazi 345.817 ayr Mera 41.160 Orman 217.850 Yzlm 971.015
Kaynak: Tarm l Mdrl, 2010
Tablo IV.71: Manisa li leleri tibaryla Arazi Varl Dalm leler Alaehir Tarla 130.120 Sebze 12.565 Meyve (zeytin dahil) 215.003 Nadas 8.500 Toplam 366.188
Kaynak: Tarm l Mdrl, 2010
IV.3.7
Dier zellikler
Proje kapsamnda sosyo-ekonomik evrenin zellikleri hususunda yukardaki ksmlarda verilen bilgilerin dnda herhangi bir zellik bulunmamaktadr.
153 / 245
V.
PROJENN BLM IVDE TANIMLANAN ALAN ZERNDEK ETKLER VE ALINACAK NLEMLER (**)
(Bu blmde projenin fiziksel ve biyolojik evre zerine etkileri, bu etkileri nlemek, en aza indirmek ve iyiletirmek iin alnacak yasal, idari ve teknik nlemler V.I ve V.2 balklar iin ayr ayr ve ayrntl bir ekilde aklanr.) Alaehir JES Projesinin fiziksel ve biyolojik evre zerine etkileri, bu etkileri nlemek, en aza indirmek ve iyiletirmek iin alnacak yasal, idari ve teknik nlemler inaat ve tesis aamas iin Blm V.1de, iletme aamas iin ise Blm V.2de aklanmtr. Blm V.3te ise projenin sosyo-ekonomik evre zerine etkileri anlatlmaktadr. V.1 Arazinin Hazrlanmas, naat ve Tesis Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik evre zerine Etkileri ve Alnacak nlemler
Projenin i ak emas ekil V.1de verilmektedir. naat ncesi dnem 22 ay, inaat dnemi 38 ay olmak zere 60 ayda tamamlanmas planlanan projenin mr 30 yl olarak ngrlmektedir. ki antiye alannn kurulmas ve bu antiyelerde azami 300 kiinin altrlmas planlanmaktadr. letme aamasnda altrlmas ngrlen personel says ise yaklak 40 kiidir. Proje kapsamnda inaat ncesi, inaat ve iletme aamalarnda olumas muhtemel evresel etkiler ve bu etkiler kapsamnda alnmas dnlen nlemler T.C. evre ve ehircilik Bakanlnca belirlenen Projeye zel ED format uyarnca aadaki balklar altnda incelenmitir.
154 / 245
LSANS ALMA
NAATA BALAMA
TESS TAMAMLANMA
ENERJ RETM
N ADI
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 30 Yl
ALAEHR JEOTERMAL PROJES NAAT NCES DNEM n Mhendislik Tasarm ED Sreci ve Dier zinler Sondaj Yapsal Tasarm Mekanik Tasarm Elektrik Tasarm I&C Tasarm Ak kan Toplama Sistemi ve Enjeksiyon Tasarm NAAT DNEM Tedarik Ak kan Toplama ve Enjeksiyon Sisteminin n aas Tesis n aat Mekanik Tesisatlarn Kurulumu Elektrik ve I&C Tesisatlarnn Kurulumu Ak kan Toplama Sisteminin Devreye Alnmas retim Santralinin Devreye Alnmas LETME DNEM
ekil V.1: Projenin Ak emas
155 / 245
V.1.1
Arazinin Hazrlanmas in Yaplacak ler Kapsamnda Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yaplaca, Hafriyat Miktar, Hafriyat Srasnda Kullanlacak Malzemeler, Patlayc Maddeler, Varsa Patlatma le lgili Bilgiler Etkiler ve Alnacak nlemler, Hafriyat Art Toprak, Ta, Kum vb Maddelerin Nerelere Tanacaklar, Nerelerde Depolanacaklar veya Hangi Amalar iin Kullanlacaklar, Hafriyat Dkm Alanlarnn Koordinatlar, zellikleri ve 1/1000 lekli Plan Ve Kesit Grnleri ile Birlikte Hafriyat Malzemesi Dzenleme ve Restorasyon Plan, Alnacak Grler ve Geici Depolama Alannn zellikleri
Alaehir JES Projesi kapsamnda yaplacak olan birimler iin kaz ve dolgu olarak hafriyat yaplmas gerekmektedir. Proje kapsamnda inaat ilemlerine balanmadan nce yzeyde bulunan 0,3 m kalnlndaki bitkisel toprak tabakas syrlacak daha sonra inaat ilemleri iin gerekli kaz ilemleri gerekletirilecektir. Proje sahasnda yer alacak niteler ve kaplad alan bilgileri meydana gelecek hafriyat miktarlar ile birlikte Tablo V.1te verilmitir
Tablo V.1: niteler ve naat Srasnda Oluacak Hafriyat Miktarlar nite Soutma Kulesi Trbin Binas Binary nite Ayrma stasyonu NCG sistemi Kondanser Acil Durum Akkan Havuzu TOPLAM Yaklak Alan 2 (m ) 2.000 750 1.125 2.700 150 375 5.200 12.300 Yaklak Derinlik (m) 1,5 2,0 2,0 2,0 2,5 5,0 5 Hafriyat Miktar 3 (m ) 3.000 1.500 2.250 5.400 375 1.875 26.000 40.400
Santral alannda yaplacak inat ilemlerinden nce syrlacak toplam bitkisel toprak miktar VBTS ; VBTS = (Toplam Alan) * (Bitkisel Top. Kalnl) = (12.300 m2) * (0,3 m) = 3.690 m3
Santral alan dnda kuyu lokasyonlarnda da sondaj ileminin yaplabilmesi amacyla arazi dzenlemesi yaplas gerekmektedir. Proje kapsamnda kullanlacak 20 adet kuyudan 10 tanesi daha nce alnm olan ED gr kapsamnda arazi hazrlk sreci tamamlanmtr. Dolaysyla bu proje kapsamnda arazi dzenlemesi yaplmas gereken 10 adet kuyu lokasyonu bulunmakta olup, sz konusu arazi dzenlemesi almalar sonucunda da bitkisel toprak ve hafriyat topra ortaya kacaktr. Projede alacak kuyu lokasyonlar iin 3.650 m2 ile 3.750 m2 arasnda deien alanlarn kullanlmas sz konusudur. Kuyu lokasyonu dzenlemelerinde oluacak bitkisel toprak ve hafriyat topra hesaplamalarnda byk alan kullanlarak hesaplama yaplm olup, evresel riskler maksimize edilmeye allmtr. Kuyu lokasyonlarndan bir kuyu lokasyonundan oluacak bitkisel toprak miktar, VBTK;
156 / 245
VBTK
= (Toplam Alan) * (Bitkisel Top. Kalnl) = (3.750 m2) * (0,3) = 1.125 m3
Kuyu lokasyonlarnda arazi dzenlemesi yaplmas ve sondaj kulesinin dz zemine oturtulma gerekliliin olmas sebebiyle arazinin durumu ve eimine gre kaz ve/veya dolgu ilemi yaplarak sondaj alanlar hazrlanacaktr. Sondaj alanlar hazrlanmasnda yaklak 0,5 m ile 1 m arasnda kaz yaplmas yeterli olup, her kuyu lokasyonu bana kan kaz fazlas malzeme ise yine arazi dzenlemesinde kullanlmaktadr. Kuyu lokasyonlarnda oluacak kaz fazlas malzeme miktar bir kuyu bana VHAFK ; VHAFK = (Toplam Alan) * ( Kaz Derinlii) = (3.750 m2) * (0,75) = 2.812,5 m3
Sonu olarak proje kapsamnda santral alan dzenlenmesi sonucunda 3.690 m bitkisel toprak, 40.400 m kaz fazlas malzeme, her kuyu bana 1.125 m bitkisel toprak ve yine her kuyu lokasyonunda kuyu lokasyonu bana 2.812,5 m kaz fazlas malzeme ortaya kacaktr. Hafriyat srasnda bitkisel toprak, derinliine ve yapsna bal olarak syrlarak alt topraktan ayr olarak depolanacaktr. Bitkisel topran saklanma srecinde olabilecek kayplarn nlenmesi ve topran kalitesinin korunmas amacyla, toprak en fazla 2 metre yksekliinde ynlar halinde depolanacak, erozyona kar tedbirler alnacak, zerinin topran ierisinde bulunan doal tohumlarla bitkilendirilerek kaplanmasnn salanmas amacyla dzenli sulanmak suretiyle tekrar kullanlncaya kadar bekletilecektir. Hafriyat malzemesi evredeki yollarn dzenlenmesi ve onarm almalarnda ve dolgu ve altyap malzemesi olarak kullanlacaktr. Dolgu ve evre dzenlemesi dnda kullanlamayan olarak kalacak kaz fazlas malzeme Piyadeler Belediyesi ile yaplan protokol kapsamnda, Belediyenin gsterecei depolama alannda depolanacaktr (bkz. Ek-8) Belediye tarafndan nerilecek alanlara depolama yaplmadan nce, alanlarn orman arazisi iinde kalmayacak ekilde belirlenmesi salanacak, alternatif bir alan bulunamamas durumunda topraka fakir, talk-kayalk alanlar seilecek, mmkn mertebe aa kesiminden kanlacak, kaz fazlas malzeme depolama alannda kaz fazlas malzeme dnda kesinlikle pasa, atk veya herhangi bir baka malzeme dklmeyecektir. Ayrca proje kapsamnda yaplacak ulam yollarnn inaatnda yamalardan aa toprak kaydrlmayacak ekilde ekskavatr marifeti ile dzenli bir ekilde inaat yaplacaktr. Kullanlacak ky yollarnn da inaat almalar srerken ve sonrasnda bakm ve onarm yaplacaktr. Ayrca, depolama alanlar ina edilirken erozyon ve heyelana sebep vermeyecek ekilde gerekli tedbirler alnacak, civardaki akarsu ve yataklarn etkilemeyecek ekilde tasarlanacaktr. htiya fazlas hafriyat malzemesi ise 18 Mart 2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmleri dorultusunda bertaraf edilecektir. Ayrca hafriyat almalar srasnda 08.06.2010 tarih ve 27605 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Toprak Kirliliinin Kontrol ve Noktasal Kaynakl Kirlenmi Sahalara Dair Ynetmelik hkmlerine uyulacaktr.
157 / 245
V.1.2
Arazinin Hazrlanmas Srasnda ve Ayrca nitelerin nasnda Kullanlacak Maddelerden Parlayc, Patlayc, Tehlikeli, Toksik e Kimyasal Olanlarn Tanlar, Depolanmalar ve Kullanmlar, Bu ler iin Kullanlacak Aletler ve Makineler
Proje kapsamnda ne kuyu almas ne de santral alan inas srasnda herhangi bir patlayc madde kullanm sz konusu olmayacaktr. naat dnemi boyunca yaplacak tm kaz ve inat faaliyetleri i makinalar ile gerekletirileceinden herhangi bir patlatma yaplmas sz konusu deildir. Bununla birlikte proje kapsamnda jeotermal akkann yeryzne karlmas veya enerji retiminde kullanlm olan akkann reenjeksiyonu iin alacak jeotermal kuyularn alma srecinde eitli kimyasal maddelerin kullanmlar sz konusu olacaktr. Proje kapsamnda kullanlmas planlanan 20 adet kuyunun hali hazrda 10 adeti alm bulunmaktadr. Alacak olan 10 adet kuyu da, kuyu alma ileminin gvenli yaplabilmesi, sondaj ekipmanlarnn korunmas, kuyu iin tehizatn denmesi ve enerji retimine geilinceye kadar kuyularn kapaklanmas srelerinin salkl yrtlebilmesi amacyla eitli kimyasallarn kullanm sz konusudur. Sz konusu kimyasallar arama kuyusu bana kurulacak kuleye ticari ambalajlaryla getirilerek, kuyu banda hazrlanacaktr. Kuyu almasnda kullanlacak olan kimyasal madde miktar, alacak kuyunun derinlii ile orantl olarak artmakta olup, jeotermal enerji projelerinde ki kuyu derinleri arazinin mevcut jeolojik formasyonu ve jeotermal akkana ulalp optimum basn ve debi deerlerinin elde edilmesi gibi deikenlere bal olduu iin, kullanlacak kimyasal madde miktarlar bir (1) metre sondaj kuyusu almas iin gerekli olan kimyasal madde olarak verilmektedir. Kuyu almas faaliyetleri boyunca 1 m sondaj kuyusu almas srasnda 2 kg viskozite ve su kayb kontrol kimyasal, 2 kg su kayb kontrol kimyasal, 1,25 kg viskozite kontrol kimyasal, 1 kg sentetik polimer, 0,2 kg inceltici, 0,5 kg yksek scaklk incelticisi, 1,6 kg scaklk stabilizr kimyasal, 0,16 kg kalsiyum kontrol kimyasal, 0,8 kg magnezyum ve pH kontrol kimyasal, 0,02 L kpk krcs ve 0,05 kg imento kirlenmesi nleyici kimyasal kullanlacaktr. Proje kapsamnda kullanlmas planlanan kimyasallar ve miktarlar genel olarak yukarda sayld gibi olmakla birlikte her kuyu lokasyonunda farkllk gsterebilecek jeolojik yap, evresel durum, atmosferik artlar gibi etkenler sebebiyle, kullanlacak kimyasal miktarnda ve/veya trnde ufak deiiklikler olabilecektir. Ancak genel olarak yukarda saylan kimyasal kompozisyonu arama faaliyetleri iin geerli olacaktr. Kullanlacak kimyasallara ilikin malzeme gvenlik bilgi formlar (MSDS) Ek-12de verilmitir. Proje kapsamnda inaat dneminde inaat makinalarnn kullanaca yakt ve ya dnda parlayc, toksik hibir kimyasallar kullanlmayacaktr.
158 / 245
V.1.3
Proje Kapsamndaki Ulam Altyaps Plan, Proje Alannn Karayollarna Uzaklklar, Karayoluna Balant Yollar, Ulam in Kullanlacak Mevcut Yollarn Zarar Grmemesi in Alnacak Tedbirler ile Trafik Gvenlii Asndan Alnacak nlemler, Ulatrma Altyapsnn nas ile lgili lemler, Yeni Yaplacak Yollarn zellikleri, Kullanlacak Malzemeler, Kimyasal Maddeler, Aralar, Makineler; Altyapnn nas Srasnda Krma tme, Tama, Depolama Gibi Toz Yayc Mekanik lemler, Ara Yk, Cinsi Ve Says, Artn Hesaplanmas, Haritas (Bu Kapsamda Alnacak Grler, zinler)
Proje alanna ulam Denizli-Salihli l Yolu (D 585) zerinden salanmaktadr. D 585 karayolundan Alaehir lesine giri yapldktan sonra eski zmir yolu zerinden batya doru 10 km. ilerlendiinde santral alanna ulam salanmaktadr. Santral alan dou snrndan Piyadeler Kasabas yolu gemekte olup, bu yol kullanlarak D 585 karayoluna balant salanp, proje alanna ulam salanabilmektedir. Proje alanna ulamda kullanlana D 585 karayoluna ilikin trafik hacim haritasna gre, yoldan gnde ortalama 7565 adet otomobil, 498 adet orta ykl ticari tat, 67 adet otobs, 1056 adet kamyon, 418 adet rmorklu kamyon toplam olarak ise 9604 adet ara gemektedir (bkz. ekil V.2). Projenin inaat aamasnda gnde en fazla 10 kamyon ve 5 binek aracn bu yolu kullanaca ngrlmektedir. Bu veriler nda projeden kaynakl D 585 karayolunda kamyon trafiinde %0,9luk, binek ara trafiinde %0,07lik bir art olaca ortaya kmakta olup projeden dolay trafik younluunun olumsuz etkilenmeyecektir.
ekil V.2: Kullanlan Karayoluna likin Trafik Hacim Haritas
159 / 245
Proje kapsamnda alm olan ve/veya alacak olan sondaj kuyusu lokasyonlarna hali hazrda kyllerin tarm arazilerine ulamak iin kulland yollar kullanlarak ulam salanacaktr. Dolaysyla yeni yol almas sz konusu deildir. Ancak mevcut yollarn kullanlabilmesi amacyla dzeltme ilemleri yaplacak, bozulan yollar yine kullanma ak kalabilmesi amacyla malzeme serilerek dzeltilecektir. Proje kapsamnda yol dzeltme almalar veya herhangi bir inaat faaliyeti dolaysyla krma eleme tesisi kurulmayacaktr. Dolaysyla byle bir tesisten oluacak tozumann nne geilmi olacaktr. Projenin inaat ve iletme aamasnda kullanlacak yollarda projeden kaynakl bozulma olmas durumunda, yolun iyiletirmeleri Zorlu Enerji tarafndan gerekletirilecek, kullanlan yollar srekli olarak yre halknn kullanmna ak tutulacaktr. naat aamasnda zellikle toprak kapl yollardaki tozumann en aza indirilmesi iin, kurak havalarda arasz ile nemlendirme ilemi yaplacaktr. Ayrca aralarn hz snrlarna uymalar salanacak ve ara kullanclarna gerekli durumlarda ikazlarda bulunularak, can ve mal gvenlii salanm ekilde nakliye ilemleri gerekletirilecektir. V.1.4 Jeotermal kaynan kullanmna ilikin yaplacak sondaj srasnda fiziksel evre zerine olabilecek etkiler. Alacak kuyu says ve bunlarn ka tanesinin reenjeksiyon amal kullanlacana dair bilgiler. Sondaj donanmnn kuruluu, kuyu bana ulam salayacak yol ve kuyu evresindeki gerekli altyap oluturulurken yaplacak ilemlerin bu alandaki yzey morfolojisine, yerel bitki rtsne ve doal yaama olabilecek etkileri
Proje kapsamnda yeraltnda bulunan jeotermal akkann yeryzne karlmas veya enerji retiminde kullanlm olan jeotermal akkann yer altna reenjekte edilebilmesi iin jeotermal sondaj yaplarak kuyu almas gerekmektedir. Alaehir JES Projesi kapsamnda toplam 20 adet kuyu almas ngrlm olup bu kuyulardan daha nce alnm olan ED Gerekli Deildir kararna istinaden 8 tanesi alm ve kuyu az vana ile kapatlm, bir tanesinin arazi dzenlemesi yaplm ve sondaj ilemine hazr hale getirilmi, bir tanesinde ise sondaj kulesi kurulu olup halen sondaj faaliyeti devam etmektedir. Dolaysyla bu proje kapsamnda toplam 20 adet kuyudan kalan 10 adet kuyu lokasyonunda hibir ilem yaplmamtr. Proje kapsamnda alacak olan kuyulardan hangilerinin ve ka tanesinin retim kuyusu olaca, ka tanesi ve hangilerinin reenjeksiyon kuyusu olaca, tm kuyulardaki scaklk, jeotermal akkan debisi ve basn lmleri tamamlandktan sonra belli olacaktr. Alacak kuyulardaki enerji verimlilii ve kuyudaki akkan basnc ve debisi gibi kriterler kuyunun retim veya reenjeksiyon kuyusu olarak kullanlmas iin belirleyici olacak olup, proje kapsamndaki kuyulardan hangilerinin retim, hangilerinin reenjeksiyon kuyusu olaca karar tm kuyu ama ve test ilemleri tamamlandktan sonra belli olacaktr. Sondaj kuyularnn alabilmesi, konteynr, sondaj kulesi, sondaj amuru havuzu ve dier birimlerin yerletirilebilmesi amacyla 3650 3750 m2lik alana ihtiya duyulmaktadr. Proje kapsamnda daha nce alm olan kuyu lokasyonlarnda ncelikle bu alan zerindeki bitkisel toprak
160 / 245
tabas syrlarak kaldrlm ve daha sonra peyzaj ilemlerinde kullanlmak zere dier hafriyat toprayla karmayacak ekilde depolanmtr. Yeni alacak kuyularda da ayn yol izlenecek olup, ncelikle kuyu lokasyonundaki ortalama 0,3 m kalnlndaki bitkisel toprak syrlacak, ykseklii 2 myi ve ev as 45 dereceyi gemeyecek ynlar halinde depolanacaktr. Sondaj kulesinin oturaca alanda kaz ve dolgu ilemleri yaplarak topografya dzeltilecektir. Topografya dzenlemesinin ardndan sondaj kulesinin oturaca alan imentolanacaktr. Ancak bu alan 3650 - 3750 m2lik alann tamam olmayacak, sondajn alaca lokasyonun etrafnda 30 m geniliinde ve 30 m uzunluunda bir alan olacaktr (bkz. Fotoraf V.1).
Fotoraf V.1: Sondaj Alan Uzaktan Grnm
Sondaj alanlarnda betonlanan ksmlarn tekrar kullanm sz konusu olmad iin belli bir alan kayb sz konusudur. Bu alanlarn tekrar tarmsal retim amacyla kullanm ans kalmamaktadr. Ancak projenin gerekletirilecei blgede zmclk faaliyetleri yrtlmekte ve hasat dnemi sonrasnda zmlerin kurutulmas iin iftiler dz arazilere ihtiya duymaktadrlar. Sahada eitli zamanlarda yaplan almalar srasnda sondaj ileminin tamamland alanlarn, iftiler tarafndan zm kurutmak amacyla kullanld grlmtr. Dolaysyla sondaj iin kullanlan bu alanlar, dolayl olarak zm iftileri iin kullanlabilir alanlar olacaktr. Sondaj ilemini gerekletirecek sondaj kuleleri, hazr olarak sahaya getirilip montaj yaplmaktadr. Sondaj ilemi bittikten sonra alanda, kuyu ba tehizat dnda hibir yap veya malzeme kalmamaktadr (bkz. Fotoraf V.2 ve Fotoraf V.3)
161 / 245
Fotoraf V.2: Kurulu Bir Sondaj Kulesi
Fotoraf V.3: Sondaj lemi Tamamlanarak Kuyu Muhafazas Alnm Bir Sondaj Lokasyonu
162 / 245
Proje kapsamnda hali hazrda alm olan kuyu lokasyonlarna yerel halkn tarm arazilerine ulamak iin at yollardan ulamak mmkndr. Alacak olan kuyular iin de ayn durum geerli olup, belli ksmlarda geniletme ve iyiletirme almalar yaplacaktr. Sondaj alanlarnn almasnda blgenin tamamen tarm arazisi olmas sebebiyle tarm topra kayb sz konusudur. Ancak blgedeki toplam tarm topra miktar ile proje kapsamnda kullanlacak alanlarn byklkleri karlatrldnda kullanm amac deiecek toprak byklnn nemli seviyede olmayaca grlmektedir. Bununla birlikte alanlarda yetitirilen tarm rn (zm) blgede olduka fazla retilen bir rn olduu iin, projeden kaynakl rn kayb sz konusu deildir. V.1.5 Jeotermal Kuyunun Almas ve Dier nitelerin nas Srasnda Yeralt Suyuna Olmas Muhtemel Etkiler, Potansiyel Akiferler Geilirken Yeralt Sular ile Sondaj Akkanlarnn Karmas in Alnacak nlemler
Jeotermal sondaj kuyularn almas ilemi madencilik faaliyetleri veya dier aratrma iin gerekletirilen sondaj faaliyetlerinden farkldr. Prensip olarak tm sondaj faaliyetleri ayn gibi grnse de, jeotermal sondaj faaliyetlerinde alan sondaj kuyular yaklak 1500-2000 m uzunlukta olmakta ve daha da nemlisi bu kuyularn alma amacnn yeraltnda belli bir basn ve scaklkta bulunan akkann yeryzne karlmas olmas sebebiyle sondaj ilemlerinde eitli gvenlik nlemlerinin alnmas, borulama ve kuyu az gvenliinin salanmas gerekmektedir. Proje kapsamnda alm olan kuyularda izlenen ve alacak olan kuyularda izlenecek olan kuyu ama ilemi ayndr. Faaliyette kuyularn jeolojik durumuna bal olarak hazrlanacak kuyu program erevesinde 26apnda matkapla balanan sondaja 17 ,12 aplarnda devam edilecek ve 8 apla kuyu bitirilecektir. Bu aplara uygun 20,13 3/8, 9 5/8 muhafaza borular indirip yzeye kadar imentolanacak son olarak da 7 delikli retim borular indirilecektir. Ksa ak testi srasnda kacak akkan amur havuzlarna aktarlacaktr. Kuyularn almas srasnda kesinlikle muhafaza borular indirilecek ve muhafaza borularnn etraf imentolanarak ilemlere devam edilecektir. Bu sayede jeotermal akkan kontrol altnda tutulmu olup, kontrolsz ekilde yer yzne jeotermal akkan ve/veya gaz k engellenmi olacaktr. Kuyu ama ilemlerinde kullanlacak borulama ve imentolama ilemleri sayesinde, yer alt suyu akiferleri veya yeralt atlaklar geilirken, yer alt suyunun jeotermal akkana veya jeotermal akkann yer alt suyuna karmas engellenmi olacaktr. Bununla birlikte sz konusu borulama ve imentolama ilemleri ile yeraltnda karlan jeotermal akkann daha dayanmsz veya atlakl ve krkl yapya sahip jeolojik birimlerden geerken, kuyu az yerine bu birimlerin ierisine ynelmesi engellenmi olacaktr. Jeotermal kuyulardaki yksek basntan dolay bu tr borulama ve imentolama ilemlerinin yaplmas mecburidir. Bu sayede jeotermal akkann yeryzne kontrolsz ekilde kmas da nlemi olmaktadr. Sz konusu borulama ve imentolama ilemi hem retim hem de reenjeksiyon kuyular iin geerlidir. Kuyulardan karlacak jeotermal akkan santralde elektrik enerjisi retimi amacyla kullanldktan sonra reenjeksiyon kuyular yardmyla yine akkann ekildii jeolojik birime reenjekte edilecektir. Bu sayede jeotermal akkan kaynakl yeralt suyu kirlenmesinin nne geilmi olacaktr.
163 / 245
Alacak kuyularda gerekletirilecek ksa test aklarnda ortaya kacak sular, sondaj alanlarndaki havuzlara alnacak burada buharlamann gereklemesi beklenecektir. Proje kapsamnda alc ortamlara hibir ekilde jeotermal akkan dearj olmayacaktr. Bu sebeple yzey ve/veya yer alt sularnn bu kapsamnda olumsuz etkilenmesi sz konusu deildir. V.1.6 Sondajda Kullanlacak amur Miktar, Kullanm Sonras Nasl Bertaraf Edilecei, Bu amurun Temizlenmesi ve Svdan Ayrtrlmas ile lgili Yaplacak lemler
Proje kapsamnda kullanlmas planlanan 20 adet kuyunun hali hazrda 10 adeti alm bulunmaktadr. Alacak olan 10 adet kuyu da, kuyu alma ileminin gvenli yaplabilmesi, sondaj ekipmanlarnn korunmas, kuyu iin tehizatn denmesi ve enerji retimine geilinceye kadar kuyularn kapaklanmas srelerinin salkl yrtlebilmesi amacyla eitli kimyasallarn kullanm sz konusudur. Kullanlan bu kimyasallar kuyu almas sreci boyunca sondaj amuru olarak yeryzne kmaktadr. Proje kapsamnda oluan sondaj amurlar bugne kadar sondaj lokasyonlarnda alm olan 35 m x 15 m x 3 m boyutlarndaki sondaj amuru havuzunda biriktirilmitir. Bu havuzlar sondaj kulesinin hemen yannda konumlandrlm olup, szdrmazl salamak amacyla taban ve yan duvarlar geomembran malzeme ile kaplanmtr. Ayrca havuz etraf tel rg ile evrilerek herhangi bir insan veya hayvann dmesi engellenmektedir (bkz. Fotoraf V.4).
Fotoraf V.4: Alm ve Kullanma Hazr Olan Bir Sondaj amuru Havuzu
Henz almam olan ve proje kapsamnda alacak olan kuyularda da ayn zelliklerde sondaj amuru havuzlar ina edilecek ve sondajlar esnasnda oluacak sondaj amurlar bu havuzlar iinde muhafaza edilecektir.
164 / 245
Sondaj amuru miktar kaz yaplan alann jeolojik yapsna gre farkllk gsterebilmektedir. Daha sert kayalarn geildii alanlarda matkap ucu daha fazla and iin sondaj amuru gereksinimi artarken, krntl yapya sahip jeolojik birimler geilirken de sondaj deliinin stabilizasyonun salanmas iin sondaj amuru ihtiyac yine art gsterebilmektedir. Bu sebepler dolaysyla bir sondaj bana oluacak sondaj amuru miktarn net olarak vermek mmkn olmayacaktr. Ancak yatrmc firmann uzun yllardr yrtm olduu almalardan dolay kazanm olduu deneyimler sonucunda 35 m x 15 m x 3 m boyutlarnda havuzun yeterli olaca ortaya konmutur. Buradan hareketle bir sondaj faliyeti sonucunda en fazla 1.575 m3 hacminde amur oluaca sylenebilir. Faaliyet sahibi tarafndan daha nce farkl l ve lokasyonlarda ayn teknik ve kimyasal maddelerle gerekletirilen sondaj faaliyetlerinden oluan sondaj amuru analiz ettirilmitir. Ayrca bu proje kapsamnda da ahyar-3, ahyar-4, Alkan-5 ve Alkan-9 kuyularnda kan sondaj amurlar yeterlik sahibi Artek Analiz Laboratuvarna evre ve ehircilik Bakanlnn 2012/15 Genelgesi kapsamnda analizi yaptrlmtr. Bu analiz sonucuna gre oluan sondaj amuru tehlikesiz atk niteliindedir. Bu proje kapsamnda da kullanlacak kimyasallarn da ayn olmas ve daha nceki almalar ile ayn ekilde faaliyetin srdrlecek olmas sebebiyle, oluacak sondaj amurunun analizi yaplm olan sondaj amuru ile ayn karakterizasyonu gsterecei dnlmektedir. Dolaysyla oluacak sondaj amurlar ayn ekilde hazrlanaca iin tehlikesiz atk niteliinde olaca ngrlmektedir (bkz. Ek-13). Arama faaliyeti sonucunda oluacak sondaj amurlar, evre ve ehircilik Bakanlnn 2012/15 Genelgesi ve 26.03.2010 tarih ve 27533 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atklarn Dzenli Depolanmasna Dair Ynetmelik hkmleri dorultusunda analizleri yaptrlarak atk tr belirlenecektir. Sondaj amurlarnn inrt ve/veya tehlikesiz atk snfnda kmas durumunda, amur ierisindeki suyun buharlamas iin beklenecek daha sonra amur havuzlarnn stnde de szdrmazlk salanarak zerine hafriyat topra serilecek ve en st ksmada bitkisel toprak serilerek kapatma ilemi gerekletirilecektir. amur havuzlarnn etraf tel rg ile evrelenerek herhangi bir insann ve/veya hayvann havuzlara dmesi engellenmi olacaktr. Ayrca sondaj alanna grevli olmayanlarn giriini nleyecek tedbirler alnacak ve uyar levhalar ile giriin yasak ve tehlikeli olduu belirtilecektir. V.1.7 Jeotermal Akkann Tanmasnda Kullanlacak Boru Hattnn Kurulmas ile lgili lemler ve Yzeyde Yaratabilecei Etkiler
Proje kapsamnda yeraltndan kuyular vastasyla karlacak jeotermal akkann santral alanna ve santral alannda enerji retiminde kullanlm olan akkann reenjeksiyon kuyularna ulatrlmas iin, kuyu lokasyonlar ile santral binas arasnda boru hatt denmesi gerekmektedir. Her bir kuyu bandan santral sahasna kadar yaplacak boru hatt, yeryznden gtrlecek olup, boru hattnn denmesi ilemi iin herhangi bir kaz ve dolgu ileminin yaplmas sz konusu deildir. Jeotermal akkann iletiminde kullanlacak boru hattnn d yaltml olacak, bu sayede hem iinden akan jeotermal akkandan herhangi bir s kaybnn nne geilerek enerji verimliliinin dmesinin nne geilmi olacak hem de boru hatt boyunca bulunan doal evrenin jeotermal akkandan kaynakl sdan olumsuz etkilenmesinin engellenmi olacaktr.
165 / 245
Boru hatt denirken direk topran stne deil, toprakla boru arasnda belli bir mesafe brakacak ekilde ( 0,5 - 1 m) ayaklarn stne oturtulacaktr. Sz konusu ayaklar boru hatt boyunca yaklak 5 mde bir olmak zere konumlandrlacak ve boru hatt mukavemeti salanm olacaktr (bkz. Fotoraf V.5).
Fotoraf V.5: rnek Bir Jeotermal Enerji Santrali Boru Hatt Grnm
Kuyular ile santral binas arasnda yaplacak boru hatt dolaysyla doal evrenin ve boru hatlar gzergah boyunca yzeyin olumsuz etkilenmesi beklenmemektedir. Denecek borular hazr ekilde proje alanna getirilecek, burada montaj ve ayaklar zerine oturtma ilemi gerekletirilecektir. Dolaysyla boru hatt iin arazi kayb sadece ayaklarn oturaca alandaki yaklak 1- 2 m2lik alandaki toprak kaybndan sz etmek mmkndr. Ayrca boru hatt gzergah, kuyu lokasyonundan ktktan sonra mmkn olduunda, tarm arazilerinin ve ekili alanlarn snrlarndan geirilerek tarmsal alan kayb en aza indirilecektir. Boru hatt denmesinde belli mesafelerde omegalar yaplacaktr. Bu sayede boru hattnda mevsimsel deiikliklere ve hava scaklna bal oluabilecek genleme ve ksalma durumlarnda boru hattnn krlmas veya kaak yapmasnn nne geilmi olacaktr. Proje kapsamnda alan kuyularn kuyu banda, boru sisteminde ve santral binasnda trbinlerde kire oluumunu engellemek iin jeotermal akkann ierisine kimyasal madde dozajlanacaktr. Bu dozajlama otomatik olarak yaplacak olup, kuyu bandan, kuyu ierisine indirilecek ince borular vastasyla, yzeyde hazrlanan zel kimyasaln kuyu dibine verilmesi yoluyla salanacaktr. Bylelikle iletimi salayacak boru sisteminde, borularn i yzeyinde kirelenmenin
166 / 245
nne geilmi olacaktr. Bu sayede borlarda oluabilecek herhangi bir tkanmann nne geilerek boru patlamas ve verim dkl engellenecei gibi, borlarda gerekletirilecek bakm, onarm ve yenileme faaliyetlerinin minimumda kalmas salanacaktr. Bu sayede boru yenileme almas periyodu azaltlarak, yenileme almas esnasnda olabilecek doal evreye ve etraftaki tarm arazilerine mdahale azaltlm olacaktr. Boru hattnn toprak yzeyine yapk olmayacak olmas sebebiyle, boru hatt dolaysyla hayvan geilerinin boru hattndan olumsuz etkilenmeyecektir. Boru hattna denecek borularn s yaltml olacak olmas sebebiyle, borular iinden akacak scak jeotermal akkan scaklndan etraftaki bitkilerin, hayvan veya insanlarn olumsuz etkilenmesi beklenmemektedir. V.1.8 Proje Alannn Takn Etd, Takn nleme Ve Drenaj le lgili lemlerin Nerelerde Ve Nasl Yaplaca
Proje kapsamnda kuyu alanlar ve santral alan dahil olmak zere alanlar ierisinde herhangi bir akarsu bulunmamaktadr. Bu sebeple santral alan inas ve kuyu lokasyonlarnn hazrlanmas ilemlerinden dolay herhangi bir akarsu relokasyonuna ihtiya bulunmamaktadr. Bununla birlikte, santral alannn bat snrndan, eski zmir-Denizli yolu ile demiryolu gzergah arasnda kalan ksmdan Alkan (Alhan) ay gemektedir. Santral sahasnn kotu ile Alkan (Alhan) ay maksimum su kotunun ayn kotta yer almas sebebiyle, herhangi bir takn durumuna karn Alkan (Alhan) aynn eski zmir-Alaehir yolu ile demiryolu arasnda kalan ksmda dere slah almas yaplacaktr. Proje kapsamnda yrtlen imar almalar ve ED sreci kapsamnda DS Genel Mdrlnn 30.07.2013 tarih ve 456144 sayl format gr dorultusunda, Alkan (Alhan) aynn Eski zmir-Alaehir karayolu ile demiryolu arasnda kalan ksmda gerekletirilecek slah almasnda, kadastral plandaki akarsu yatak snrlar ierisinde kalnarak DS tarafndan nerilen verilen tip enkesite uygun slah projesi yatrmc tarafndan hazrlanacaktr (bkz. ekil V.3). Hazrlanacak olan slah projesi, uygulama ncesi DS 2. Blge Mdrlne onaylatlacak, bu konudaki her trl mlkiyet sorunu yatrmc tarafndan zlecek olup, inaata ilikin btn giderler yatrmc firma olan Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A. tarafndan karlanacaktr.
167 / 245
ekil V.3: Islah Projesi Tip Enkesiti
168 / 245
Projenin, santral alan bat snrnda Alkan ayna yaplacak olan slah projesi ile birlikte, inaat ilemlerinde, santral alanna yaplacak binalarn su basman kotu, slah duvar st kotundan en az 1 m. yksek olacak ekilde ina edilecektir. Bylelikle derede slah almas yaplm olmasna ramen, herhangi bir taknda santral alannn emniyeti salanm olacaktr. Herhangi bir takn sonucunda santral alannda oluabilecek zarar ve ziyandan DS Blge Mdrl ve/veya Genel Mdrlnn bir sorumluluu olmayacak olup, zararlar yatrmc tarafndan karlanacaktr. Santral alann bat snrndan geen Alkan (Alhan) ay dnda ne retim kuyular ne de reenjeksiyon kuyu alanlarnda drenaj ve takn ile ilgili bir problem bulunmamaktadr. Tm inaat faaliyetleri boyunca, hibir ekilde sulama kanallar, dere ve dere yataklarna hibir atk atlmayacak, ak engellenmeyecek, dere yataklar ve ak ynleri deitirilmeyecektir. V.1.9 Zemin Emniyetinin Salanmas iin Yaplacak lemler
Proje daha nce Blm Ide akland zere 30 MWelik jeotermal enerji retim santrali projesinden, blgedeki potansiyelin yeni alan kuyular ile daha fazla olacann ortaya konmas sebebiyle 45 MWelik bir santral kurulmasna ilikin kapasite art konuludur. nceki projede nerilen 30 MWelik santral yeri ile bu proje kapsamnda nerilen 45 MWelik santral yerleri ayn olup, santral alan iindeki trbin ve teknoloji deiiklikleri ile ayn alanda kurulacak santralden daha fazla elektrik enerjisi retmek mmkndr. 30 MWe iin santral alannn planland alanda daha nce zemin ve temel etd raporu (jeoteknik etd raporu) hazrlanm olup, santral alan ve bina byklklerinde herhangi bir deiiklik olmamas sebebiyle bu proje kapsamnda da ayn jeoteknik etd raporundan faydalanlmtr (bkz. Ek9) Sz konusu jeoteknik etd raporunda detayl olarak zemin emniyetinin salanmas, santral alannn jeolojik yapsnn zellikle inaata ynelik deerlendirilmesi ve alann 1. derece deprem blgesi olmas sebebiyle depremsellik ile ilikilendirilmesi ilgili firmalar tarafndan yaplarak rapor haline dntrlmtr. Jeoteknik etd raporunun hazrlanabilmesi iin, santral alannda toplam derinlii 254,5 m olan 16 adet, toplama sistemine boru gzergahnda ise toplam derinlii 40 m olan 5 adet olmak zere, proje genelinde toplam 21 adet zemin etd sondaj kuyusu 14.02.2013 ile 01.03.2013 tarihleri arasnda alm, arazi deneyleri ve numune almlar yaplarak jeoteknik etd raporu oluturulmutur. Sondaj almalar rselenmi numune alma ileri ile 1,5 m de bir yaplan standart penetrasyon deneylerini kapsamaktadr. Ayrca santral alannn ortasnda alan kuyuda her 2 metrede olmak zere 5 adet permeabilite deneyi lm yaplmtr. 23/02/2013 tarihinde inceleme alannda 3 adet 3.0 metrelik aratrma ukuru atrlarak zemin tanmlamas yaplmtr. Yaplan sondaj almalar sonucu inceleme alannda 0.30 metrelerden kuyu sonlarna kadar kahve renkli, incesi hi olmayan , iri bloklu ,iyi veya kt derecelenmi akl kum karml siltli akllar gzlenmitir.
169 / 245
nceleme alannda alan sondaj kuyularnda yer alt suyuna rastlanmamtr.Yzey sularna kar santral alannn etkilenmemesi iin drenajn tekniine uygun olarak yaplacak olup, Alkan (Alhan) ay slah projesine ilikin detayl bilgi daha nce verilmitir (bkz. Blm V.1.8). Yap temeli GW- GP-GM akll kum birimlerine oturaca iin oturma ile ilgili bir problem beklenmemektedir. Ancak Bina temelinin farkl zeminlere oturmasndan dolay farkl oturma nedeniyle yan yatma, zemine batma veya devrilme gibi problemlerle karlalabilme olaslna karn herhangi bir yaplamadan nce zeminde gerekli iyiletirmeler yaplacak ve farkl oturmalar nlemek iin temel altna stabil malzeme serilip sktrlacaktr. nceleme alan SPT vurular olduka yksek, bloklu zeminlerden meydana gelmitir. Ayrca arazide yaplan almalar srasnda svlamann oluabilmesi iin gerekli olan yer alt suyuna da rastlanlmamtr. Yap temelinin projeye esas zemin parametrelerine (bkz. Tablo V.2) ve tm bu bilgiler nda arazide svlama ve yanal yaylma riski olumas beklenilmemektedir.
Tablo V.2: Yap Temelinin Projeye Esas Parametreleri Parametre Zemin Emniyeti Tama Gc (qem) Zemin Grubu Yerel Zemin Snf Bina nem Katsays (I) Etkin Yer vme Katsays A (0) Spektrum Karakteristik Periyotlar Zemin Bymesi Zemin Hakim Titreim Periyodu (To) Deer 1,50 kg/cm C Z3 1,5 0,40 TA = 0,15 ve TB = 0,60 1,80 0,46 sn
2
Afet leri Genel Mdrlnn yaynlam olduu Trkiye Deprem Blgeleri Haritasnda Manisa li Alaehir lesi 1.derece deprem blgesinde bulunmaktadr. Beklenen efektif ivme deeri Ao=0,40 g dir. Alaehir ve yakn evresi 4 ve 4.5 byklkteki depremlerle ylda ortalama 2-3 kez karlamaktadr. ncelenen sismotektonik blgede en sk meydana gelen yllk magnitd 3,8dir. Deprem risk analizinden elde edilen verilere gre blgede 4,0 byklkl bir depremin 1 yl iinde meydana gelme olasl % 76 dr. 5,0 byklnde bir depremin 10 yl iinde meydana gelme olasl da % 76dr. En az 6,0 byklndeki bir depremin 30 yl iinde % 41; 50 yl iinde ise %59 olaslkla meydana gelebilecei grlmektedir. 75 yllk srede 6,5 byklnde bir depremin olma olasl %49 dur. Buradan 100 yl ierisinde M=6,5 olan bir depremle karlama olaslnn %59 olduu grlmektedir. Manisa li ve geneli 1.Derece Deprem Blgesinde yer aldndan olas deprem riskine karn gerekletirilecek inat faaliyetlerinde bu risk gz nne alnacak ve proje kapsamnda 06.03.2007 tarih ve 26454 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakkndaki Ynetmelik esaslarna uyulacaktr. Yaplan btn deney ve analizler sonucuna gre, her gzlem ukurundan alnan doal malzeme AASHTO-M 145-91 snflandrma sistemine gre A-1 ana, A-1-b alt grubunda yer almakta olup terkipte bulunan mhim malzemeler ta krntlar akl ve kum ihtiva etmektedir. Bu malzemenin dolgu olarak umumi yararllk derecesi ok yi-yi olarak tanmlanmaktadr.
170 / 245
Dolgu imalat yaplrken, 30-40 cm kalnlnda serilerek uygun su ieriinde sktrlma yaplacaktr. Sktrma ilemi sonucunda yerindeki kuru birim hacim arl tespiti yaplarak skma orannn tayin edilecektir. V.1.10 naat Esnasnda Krma, tme, Ykama-Eleme, Tama ve Depolama Gibi Toz Yayc lemler, Kmlatif Deerler
Proje kapsamnda santral alan inaat ve kuyu lokasyonlarnda alan dzenleme ilemleri gerekletirilecektir. Dolaysyla proje kapsamnda inaat dneminde yaplacak topografya dzenlemelerinden toz oluumu sz konusu olacaktr. Oluacak toz miktar inaat ve iletme dnemi olarak aada iki periyotta irdelenmitir. Toz emisyonu hesaplamalarnda 03.07.2009 tarih ve 27277 sayl Resmi Gazetede (Deiiklik: 10.11.2012 tarih ve 28463 sayl R.G) yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Ek-12de verilen toz emisyon faktrleri kullanlmtr (bkz. Tablo V.3)
Tablo V.3: Toz Emisyon Faktrleri Kaynaklar Patlatma Skme Ykleme Nakliye (gidi-dn toplam mesafesi) Boaltma Depolama Birincil Krc kincil Krc ncl Krc Emisyon Faktrleri kg/ton Kontrolsz 0,080 0,025 0,010 0,7 0,010 5,8 0,243 0,585 0,585 Kontroll 0,0125 0,005 0,35 0,005 2,9 0,0243 0,0585 0,0585
Proje kapsamnda savurma yaplmadan ykleme ve boaltma yaplacak olmas, malzemenin nemli tutulacak olmas dolaysyla hem kontroll, hem de kontrolsz emisyon faktrleri gz nne alnmtr. Hesaplamalarn net ekilde ortaya kabilmesi amacyla nitelerde oluacak birim toz miktar hesab kontrolsz emisyon faktrleri zerinden verilmi olup, sonu tablolarnda her iki hesaplama sonular zetlenmitir. Santral Alannda Oluacak Toz Miktar Projenin hazrlk ve inaat dneminde santral alannda gerekletirilecek kaz, dolgu ve nakliye ilemlerinde toz oluumu sz konusu olacaktr. naat alannn dzenlenmesinden nce, alanda bulunan bitkisel topran syrlarak, inat dnemi sonrasnda tekrar kullanlmak zere geici olarak depolanacaktr. Santral alannn inaat ilemleri 38 ayda tamamlanacak olup, ayda 30 gn ve gnde 16 saatlik alma plan ngrlmtr. Santral alannda gerekletirilecek kaz ve dolgu ilemlerinde nce alanda bulunan 0,3 m kalnlndaki bitkisel toprak tabakasnn syrlmasndan dolay 3.690 m3 malzeme hareket ettirilecek, daha sonra inaat ilemleri kapsamnda kaz ve dolgu ilemleri dolaysyla 40.400 m3 malzeme hareket ettirilecektir. Santral alannda oluacak bitkisel toprak
171 / 245
1.900 m2lik bir alanda stoklanacak, kaz fazlas malzeme ise Piyadeler Belediyesinin gsterecei alanda depolanacaktr. SB = [(12.300 m2) * ( 0,3 m)] / (1.140 gn) = 3,23 m3 / gn = 0,21 m3 / sa = 0,32 ton / sa20
Santral alannda inaat dnemine ilikin oluacak toz miktar aada hesaplanmtr. Bitkisel topran syrlmas srasnda oluacak toz emisyonu: Tozuma Miktar = Bitkisel Toprak Miktar x Toz Emisyonu Faktr = 0,32 ton/saat x 0,025 kg/ton = 0,008 kg/saat Bitkisel topran yklenmesi srasnda oluacak toz emisyonu: Tozuma Miktar = Bitkisel Toprak Miktar x Toz Emisyonu Faktr = 0,32 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,003 kg/saat Bitkisel topran tanmas srasnda oluacak toz emisyonu: Arazi hazrl aamasnda 40 ton kapasiteli damperli kamyon gnlk ortalama 5,2 ton (3,23 m ) kacak bitkisel topra, 1 seferde ortalama 400 m mesafe yol kat ederek alma alan ierisinde oluturulacak olan bitkisel toprak depo alanna gtrecektir.
3
Tozuma Miktar
= Sefer Says x Mesafe x Toz Emisyon Faktr = 1 sefer/gn x 0,8 km x 0,7 kg/km-kamyon = 0,56 kg/gn = 0,035 kg/saat
Bitkisel topran boaltlmas srasnda oluacak toz emisyonu: Tozuma Miktar = Bitkisel Toprak Miktar x Toz Emisyonu Faktr = 0,32 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,003 kg/saat Bitkisel topran depolanmas srasnda oluacak toz emisyonu: Arazi hazrl iin bitkisel topran syrlmas retime paralel olarak devam edecek olup, syrlan bitkisel toprak yaklak 0,19 halk (1900 m2) bitkisel toprak depo alannda geici olarak depolanp faaliyeti biten alanlar zerine serilerek arazi slahnda kullanlacaktr.
Bitkisel toprak ve kaz ilemlerinde hafredilecek toprak younluu sahada yaplm olan tdler sonucu 1,6 ton/m olarak alnmtr.
20
172 / 245
Tozuma Miktar
= Depolama Alan x Toz Emisyonu Faktr = 0,19 ha x 5,8 kg/ha. gn = 1,10 kg/gn / 24 saat = 0,05 kg/saat
Santral Alannda bitkisel toprak syrlmasndan oluacak toz miktar TSB; TSB = 0,008 + 0,003 + 0,035 + 0,003 + 0,050 = 0,01 kg / sadr.
Bitkisel toprak tabakasnn syrlmasndan sonra toplamda yaklak 40.400 m3lk hafriyat ilemi yaplarak santral alan kullanma hazr hale gelecektir. Buradan kacak kaz fazlas malzeme Piyadeler Belediyesinin gsterecei alanda depolanacaktr. Depolama alan henz Piyadeler Belediyesi tarafndan gsterilmemitir. Bununla birlikte kacak malzeme dolgu ilemlerinde de kullanlacak olmasna ramen, evresel etkilerin maksimize edilebilmesi adna tm malzemenin depolanaca zerinden toz hesaplamas yaplm olup, bunun iin yaklak 9000 m2lik alana ihtiya duyulacaktr. Santral alan inaat ilemleri 38 ay srecei iin ayda 1063,2 m3 (1.701,1 ton), gnde 35,4 m3 (56,7 ton) ve saatte 2,2 m3 (3,54 ton) hafriyat ilemi yaplacaktr. Hafriyat ilemlerinden oluacak toz miktar aada hesaplanmtr. Hafriyatn syrlmas srasnda oluacak toz emisyonu: Tozuma Miktar = Hafriyat Miktar x Toz Emisyonu Faktr = 3,54 ton/saat x 0,025 kg/ton = 0,09 kg/saat Hafriyatn yklenmesi srasnda oluacak toz emisyonu: Tozuma Miktar = Hafriyat Miktar x Toz Emisyonu Faktr = 3,54 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,04 kg/saat Hafriyatn tanmas srasnda oluacak toz emisyonu: Arazi hazrl aamasnda 40 ton kapasiteli damperli kamyon gnlk ortalama 65,7 ton (35,4 m3) oluan hafriyat malzemesini, 2 seferde ortalama 400 m toprak zellikte yol katederek nakledecektir. Tozuma Miktar = Sefer Says x Mesafe x Toz Emisyon Faktr = 2 sefer/gn x 0,8 km x 0,7 kg/km-kamyon = 1,12 kg/gn = 0,07 kg/saat Hafriyatn boaltlmas srasnda oluacak toz emisyonu: Tozuma Miktar = Hafriyat Miktar x Toz Emisyonu Faktr = 3,54 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,04 kg/saat
173 / 245
Kaz ilemlerinde toplamda yaklak 40.400 m3lk hafriyat ilemi yaplarak santral alan kullanma hazr hale gelecektir. Buradan kacak kaz fazlas malzeme Piyadeler Belediyesinin gsterecei alanda depolanacaktr. Depolama alan henz Piyadeler Belediyesi tarafndan gsterilmemitir. Bununla birlikte kacak malzeme dolgu ilemlerinde de kullanlacak olmasna ramen, evresel etkilerin maksimize edilebilmesi adna tm malzemenin depolanaca zerinden toz hesaplamas yaplm olup, bunun iin yaklak 9000 m2lik alana ihtiya duyulacaktr. Dolaysyla depolamadan kaynaklanacak tozuma miktar; Tozuma Miktar = Depolama Alan x Toz Emisyonu Faktr = 0,9 ha x 5,8 kg/ha. gn = 5,22 kg/gn / 24 saat = 0,22 kg/saat
Santral Alannda hafriyat ilemlerinden kaynaklanacak toz miktar TSH; TSH = 0,09 + 0,04 + 0,07 + 0,04 + 0,22 = 0,46 kg / sadr.
Santral Alannda inaat dneminde oluacak toplam toz miktar, TST; TST = TSB + TSH = 0,01 kg/sa + 0,46 kg/sa = 0,47 kg/sadr.
Kuyu Lokasyonlarnda Oluacak Toz Miktar Santral alannn yan sra henz hi arazi dzenlemesi yaplmam olan 10 adet kuyu lokasyonunda yaplacak arazi dzenlemesi sonucunda da toz oluumu olacaktr. Bir kuyu lokasyonu alannda toplam 1.125 m3 bitkisel toprak syrlacak ve sonrasnda topografya dzenlemesi iin 2.812,5 m3 kaz malzemesi hareket ettirilecektir. Bitkisel toprak kuyu lokasyonunda dier kaz fazlas malzeme ile karmayacak ekilde depolanacak olup, toplam depolama alan yaklak 600 m2 olarak belirlenmitir. Kuyu lokasyonlarnda eimin dzenlemesi gereklilii santral alanna nazaran daha fazla olduu iin, kaz fazlas malzeme iin depolama alanna gerek kalmayacaktr. Kuyu lokasyonlarnda toplam 3.937,5 m3 (1.125 m3 + 2.812,5 m3) toprak hareket ettirilecek olup, 2,5 3 aylk srede kaz ilemi tamamen bitirilecektir. Dolaysyla syrma ve kaz ileminin 3 ay sreci ngrs ile, ayda 30 gn ve gnde 16 saatlik alma ile bir saatte 2,73 m3 (4,4 ton) malzeme ilem grecektir. Kuyu lokasyonunda inaat dnemine ilikin oluacak toz miktar aada hesaplanmtr. Kaz malzemesi ve bitkisel topran syrlmas srasnda oluacak toz emisyonu: Tozuma Miktar = Toprak Miktar x Toz Emisyonu Faktr = 4,4 ton/saat x 0,025 kg/ton = 0,011 kg/saat
174 / 245
Kaz malzemesi ve bitkisel topran yklenmesi srasnda oluacak toz emisyonu: Tozuma Miktar = Toprak Miktar x Toz Emisyonu Faktr = 4,4 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,04 kg/saat Kaz malzemesi ve bitkisel topran tanmas srasnda oluacak toz emisyonu: Arazi hazrl aamasnda 40 ton kapasiteli damperli kamyon gnlk ortalama 70,4 ton (44 m ) kacak bitkisel topra, 2 seferde ortalama 100 m mesafe yol kat ederek alma alan ierisinde oluturulacak olan bitkisel toprak depo alanna gtrecektir.
3
Tozuma Miktar
= Sefer Says x Mesafe x Toz Emisyon Faktr = 2 sefer/gn x 0,2 km x 0,7 kg/km-kamyon = 0,14 kg/gn = 0,009 kg/saat
Kaz malzemesi ve bitkisel topran boaltlmas srasnda oluacak toz emisyonu: Tozuma Miktar = Bitkisel Toprak Miktar x Toz Emisyonu Faktr = 4,4 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,04 kg/saat Kaz malzemesi ve bitkisel topran depolanmas srasnda oluacak toz emisyonu:
Arazi hazrl iin bitkisel topran syrlmas retime paralel olarak devam edecek olup, syrlan bitkisel toprak yaklak 0,06 halk (600 m2) bitkisel toprak depo alannda geici olarak depolanp faaliyeti biten alanlar zerine serilerek arazi slahnda kullanlacaktr. Tozuma Miktar = Depolama Alan x Toz Emisyonu Faktr = 0,06 ha x 5,8 kg/ha. gn = 0,348 kg/gn / 24 saat = 0,02 kg/saat
Bir kuyu lokasyonunda bitkisel toprak syrlmas ve kaz dolgu ilemleri sonucunda oluacak toz miktar TKBH; TKBH = 0,011 + 0,04 + 0,009 + 0,04+ 0,02 = 0,12 kg / sadr.
naat Dneminde Oluacak Toplam Toz Miktar Projenin inaat aamasnda santral alannda gerekletirilecek ilemler ve kuyu lokasyonlarnda yaplacak ilemlerden kaynaklanacak toz oluumu sz konusu olacaktr. Yatrmc tarafndan bir kuyu zerinde alma devam ederken dier kuyu lokasyonlarnda baka bir alma yaplmayacandan inaat dnemi boyunca projeden kaynaklanacak toplam toz miktar; santral alanndan oluacak toz ile kuyu lokasyonlarndan oluacak toz miktarnn toplamna eit olacaktr. Dolaysyla oluacak toplam toz emisyonu, TT, aadaki ekilde hesaplanmaktadr.
175 / 245
TT
= TST + TKBH = 0,47 kg/sa + 0,12 kg/sa = 0,59 kg/sadr.
Hesaplanm olan 0,59 kg/salk toplam toz emisyonu kontrolsz faktrler kullanlarak ortaya konulmu olup, kontroll emisyon faktrleri ile bu deer 0,295 kg/sa deerinde olacaktr. Proje alannda inaat ilemlerinde zellikle kurak havalarda arazzler zemin srekli nemli tutulacak, ykleme ve boaltma ilemlerinde savurma yaplmayacak, nakliye ilemlerinde kamyon dorselerinin zeri branda ile kapatlacak olmas sebebiyle oluacak tozuma miktar 0,295 kg/sa seviyesinde kalacaktr. Projenin inaat dnemine ilikin yaplan hesaplamalarda oluacak toplam toz miktar kontroll emisyon faktrleri ile hesaplandnda 0,59 kg/sa, kontrolsz emisyon faktrleri ile 0,295 kg/sa olarak ortaya kmakta olup sz konusu deer 03.07.2009 tarih ve 27277 sayl Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii, Tablo 2.1.de verilen, baca d yerlerden kaynaklanan toz oluumu iin snr deer olan 1 kg/saat deerinden kk olmas sebebiyle ken toz ve PM10 deerleri iin hava kalitesi modelleme almas yaplmasna gerek kalmamtr. Tozlanmaya kar 03.07.2009 tarih ve 27277 say ile Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (Deiiklik: 30.03.2010 tarihli ve 27537 sayl R.G.)hkmlerine uygun olarak alnacak tedbirlerle oluacak toz emisyonu deerinin ok daha az olacaktr. Bu amala faaliyet srasnda oluacak tozun azaltlmas iin aadaki nlemler alnacaktr; V.1.11 Faaliyet alan ierisinde alacak aralar nedeniyle oluacak tozlanmann engellenebilmesi amacyla tozlanmaya msait yollarda sulama yaplacaktr. Ykleme ve boaltma yaplrken savurma yaplmadan ve yava bir ekilde ykleme ve boaltma yaplmas salanacaktr. Kamyonlarn zeri branda ile rtlecek ve karayollar hz snrna uyulacaktr.
Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan in Gerekli Arazinin Temini Amacyla, Elden karlacak Tarm Alanlarnn Bykl, Bunlarn Arazi Kullanm Kabiliyetleri Ve Tarm rn Trleri, Tarm Arazilerinin Tarm D Amala Kullanm ile lgili Bilgiler, Mera Alanlar, Projenin 5403 Sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanunu, 4342 Sayl Mera Kanunu, 1380 Sayl Su rnleri Kanunu ve Dier Meri Mevzuata Uygun Kanunlar Kapsamnda Deerlendirilmesi
Proje alan, Manisa li Alaehir lesi Erenky, Osmaniye, eneli Kyleri Mevkii snrlar ierisinde kalmaktadr. Proje kapsamnda 20 adet jeotermal kuyu iin toplam 79.558 m2 (7,96 ha) ve santral alan iin 145.300 m2 (14,53 ha) alan olmak zere proje toplamnda 224.858 m2 (22,49 ha) alan kullanlmas planlanmaktadr. Sz konusu alanlarn tamam Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..ne ait Jeotermal Kaynak letme Ruhsat alan iinde kalmaktadr. Santral alan olan 145.300 m2lik alan 27, 28, 30 ve 31 nolu parseller ile alann gney ucunda kalan tapulama d alann toplamndan olumakta olup, kullanlacak tm alanlar ile ilgili kamulatrma karar kmtr. Sz konusu alanlar ile ilgili 1/1000 lekli nazm imar ve 1/5000 lekli uygulama imar
176 / 245
planlarna ilikin sre devam etmekte olup, tarm arazisi niteliindeki btn alanlarn tarm d kullanmna ilikin Manisa l Tarm, Gda ve Hayvanclk Mdrlne bavuru yaplmtr. Jeotermal kuyu almas iin belirlenmi olan toplam 20 adet lokasyon bulunmaktadr. Bu lokasyonlardan 10 tanesinde arazi hazrlk ilemleri tamamlanm ve 9 tanesinde kuyu ama ilemi bitirilmitir. Belirtilen 10 adet arazi hazrl bitirilen alanlar yre halkndan satn alma yoluyla projeye dahil edilerek ilem yaplan alanlardr. Kalan 10 adet sondaj lokasyonu iinde ayn yntemle, ncelikli olarak arazi sahipleriyle anlap satn alma yoluyla tedarikleri salanacaktr. Proje alanlarnda yaplan saha almalarnda, hem santral alan hem de kuyu lokasyonlarnn daha nce tarm arazisi olarak kullanld grlmtr. Santral alannda satn alma ver kamulatrma ilemleri daha nceki zamanlara rastlamas sebebiyle, santral alannn bir blmnde tarmsal rn yetitiricilii yaplmamakta olup, bo arazi olarak bulunmaktadr. Proje kapsamnda kullanlacak alanlarn arazi kullanm kabiliyetleri, mevcut arazi kullanm durumlar ve erozyon derecelerinin belirlenebilmesi amacyla almalar yaplm olup, arazilerin tarmsal zellikleri Blm IV.2.8 ve Blm IV.2.9da detayl olarak anlatlmtr. Proje kapsamnda kullanlacak arazilerin byk toprak guruplarna gre dalm Tablo V.4, Son Arazi Kullanm asndan dalm Tablo V.5, erozyon dereceleri Tablo V.6da ve arazi kullanm kabiliyet snflar Tablo V.7de verilmitir.
Tablo V.4: Proje Alanlarnn Byk Toprak Gruplarna Gre Dalm Byk Toprak Gruplar Alvyal Topraklar Kolvyal Topraklar Kahverengi Orman Topraklar Kiresiz Kahverengi Topraklar TOPLAM Alan (ha) 18,39 2,26 1,11 0,71 22,46 % 81,86 10,04 4,96 3,14 100,00
Proje kapsamnda kullanlmas planlanan toplam 22,46 halk alann, % 81,86lk ksm alvyal topraklar iinde kalmakta olup, %2,26lk ksm kolvyal topraklarda, %4,96lk ksm kahverengi orman topraklarnda ve kalan %3,14lk ksm kiresiz kahverengi topraklarda kalmaktadr (bkz. Tablo V.4 ve ekil V.4). Santral alannn tamamnn alvyal topraklarda kalmas sebebiyle proje alanlarnn byk ounluu alvyal topraklar zerinde gerekletirilecektir sonucu ortaya karmaktadr. Son Arazi Kullanmna gre proje alanlarnn dalmna baktmzda, proje alanlarnn %74,30lk ksmnn bahe (sulu), %9.22lik ksmnn bahe (kuru), %13,33nn nadassz kuru tarm arazisi ve kalan ksmnn ise nadasl kuru tarm arazisi eklinde kullanld grlmektedir. Dolaysyla proje kapsamnda kullanlan alanlarn tamam tarm arazisi niteliindedir (bkz. Tablo V.5 ve ekil V.5).
Tablo V.5: Proje Alanlarnn Son Arazi Kullanmna Gre Dalm Son Arazi Kullanm Bahe (Kuru) Bahe (Sulu) Kuru Tarm (Nadasl) Alan (ha) 2,07 16,69 0,71 % 9,22 74,30 3,14
177 / 245
Son Arazi Kullanm Kuru Tarm (Nadassz) TOPLAM
Alan (ha) 2,99 22,46
% 13,33 100,00
Proje kapsamnda kullanlacak alanlarn erozyon derecesine gre deerlendirmesi maalesef ok salkl deildir. Bunun sebebi ise proje alanlar toplamnn %74,30luk (16,69 ha) ksmnda erozyon derecesine ilikin verinin olmamasdr (bkz. Tablo V.6 ve ekil V.6).
Tablo V.6: Proje Alanlarnn Erozyon Derecesine Gre Dalm Erozyon Derecesi I (Hi veya ok Az) II (Orta) III (iddetli) Veri Yok TOPLAM Alan (ha) 0,37 3,36 2,03 16,69 22,46 % 1,67 14,98 9,05 74,30 100,00
Proje kapsamnda kullanlmas planlanan toplam 22,46 halk alann %96,86lk (21,75 ha) ksm I. Ve II. Derece arazi kullanm kabiliyetine sahip alanlardan olumaktadr. Daha nce belirtildii zere, proje alanlarnn tamamnn tarm faaliyetlerinde kullanlyor olmas, imdiki arazi kullanm haritasna gre de bahe ve tarm arazisi niteliinde olmas bu durumu desteklemektedir. Kullanlacak alanlardan sadece 0,71 halk (%3,14) ksm VI. Snf arazi kullanm kabiliyeti snfndadr (bkz. Tablo V.7 ve ekil V.7).
Tablo V.7: Proje Alanlarnn Arazi Kullanm Kabiliyet Snfna Gre Dalm Arazi Kullanm Kabiliyet Snf I II VI TOPLAM Alan (ha) 17,05 4,70 0,71 22,46 % 75,95 20,91 3,14 100,00
178 / 245
ekil V.4: Proje Alanlarnn Byk Toprak Gruplar Haritas zerinde Grnm
179 / 245
ekil V.5: Proje Alanlarnn imdiki Arazi Kullanma Kabiliyeti Haritas zerinde Grnm
180 / 245
ekil V.6: Proje Alanlarnn Erozyon Derecesi Haritas zerinde Grnm
181 / 245
ekil V.7: Proje Alanlarnn Arazi Kullanma Kabiliyeti Snf Haritas zerinde Grnm
182 / 245
Proje kapsamnda 20 adet jeotermal kuyu iin toplam 79.558 m (7,96 ha) ve santral alan iin 145.300 m (14,53 ha) alan olmak zere proje toplamnda 224.858 m (22,49 ha) alan kullanlmas planlanmaktadr. Sz konusu alanlarn tamam tarm arazisi niteliindedir. Alanda tarmsal faaliyet olarak sadece yemilik zm yetitiricilii yaplmaktadr. Bunun dnda arazide yaplan almalarda tek tk zeytin aalar bulunmakta olmakla birlikte hibir lokasyonda zeytinlik alanna rastlanmam olup proje alanlar ve yakn evresinde su rnleri yetitiricilii yaplmamaktadr. Yatrmc firma tarafndan proje kapsamnda kullanlacak alanlarn tarm d kullanmna ilikin sreler balatlmtr. Ayrca projeden dolay, etraftaki bitkilerin vegetatif ve generatif geliimine zarar verilip verilmeyecei konusunda Ege Tarmsal Aratrma Enstitsne bavuruda bulunulmutur. Proje de kullanlacak alanlar ile ilgili 5403 sayl Toprak Koruma ve Arazi Kullanm Kanununa gre alanlarn tarm d kullanm izni alnacak, her safhada 4342 sayl Mera Kanunu, 1380 sayl Su rnleri Kanunu, 3573 sayl Zeytinlerin Islah ve Yabanilerinin Alattrlmas Kanunu ile 4086 sayl Zeytincilik Kanunu hkmlerine uyulacaktr. V.1.12 Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan in Gerekli Arazinin Temini Amacyla Kesilecek Aalarn Tr ve Saylar, Mecere Tipi, Kapall, Kesilecek Aalarn Blgedeki Orman Ekosistemi zerine Etkileri, Gerekli zinler, Grler, Projenin ya da Bir Ksmnn Orman Alan Dnda Olmas Halinde Orman Alanlarna Mesafesi, Etkilerin Deerlendirilmesi, Alnacak Tedbirler
Proje kapsamnda santral alan ve kuyu lokasyonlar iin kullanlacak alanlarn tamam tarm arazisi niteliindedir. Blgede yaygn olarak zm yetitiricilii yaplmas dolaysyla proje alan ve yakn evresinde herhangi bir orman alan veya aalk bulunmamaktadr. Proje sahasnda yrtlen almalar srasnda da orman aalarna ve orman bitki rtsne rastlanmamtr. Bu nedenle alanda orman ekosistemi mevcut deildir. Proje alanna en yakn orman alan, Alkan 11 kuyusunun 50 60 m kadar yaknnda gzken bozuk mecereli orman alandr (bkz. ekil IV.25). Ancak sahada yaplan almalarda hibir kuyu lokasyonunda veya yaknnda ormanlk alana rastlanmamtr. Dolaysyla projeden kaynakl herhangi bir etki dolaysyla ormanlk alanlarn olumsuz etkilenmesi sz konusu deildir. Proje alannda ve yakn evresinde herhangi bir orman varl ve/veya aa bulunmamas sebebiyle aa kesimi olmayacaktr. Buna bal olarak alanda ve yakn evrede orman yangn riski de bulunmamaktadr. Proje kapsamnda santral inaat dolaysyla oluacak kaz fazlas malzeme Piyadeler Belediyesinin gsterecei alanda depolanacaktr (bkz. Ek-3). Sz konusu alann seilmesinde orman d alanlar tercih edilecek, depolama iin Piyadeler Belediyesi tarafndan ormanlk alan dnda baka seenek sunulmamas durumunda, depolama ilemi topraka fakir, talk-kayalk alanlar seilecek, mmkn mertebe aa kesiminden kanlacaktr. Kaz fazlas malzeme depolama alanlar iin izin alnacak alanlar dndan herhangi bir alana kesinlikle pasa, atk ve/veya baka bir malzeme dklmeyecektir. Ayrca, depolama alanlar ina edilirken erozyon ve heyelana sebep vermeyecek ekilde gerekli tedbirler alnacak, civardaki akarsu ve yataklarn etkilemeyecek ekilde tasarlanacaktr.
183 / 245
Faaliyet kapsamnda ormanlk alanlarda bir faaliyet gerekletirilmek durumunda kalnrsa , bu alanlarda kamulatrma sz konusu olmad iin, 6831 sayl Orman Kanunun 16. Maddesi gereince zmir Orman Blge Mdrlnden izin alnacaktr. Ayrca, yol yapmlarnda yamalardan aaya toprak kaydrmayacak ekilde B-tipi orman yolu standnda ekskavatrle yol alacak ve orman yollarnn kullanlmas durumunda bakm ve onarmlar Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. tarafndan yaplacaktr. Mevcut flora ve fauna trlerine olan etkiler genellikle alandaki tarm arazilerinde ve boluk alan habitatlarnda rastlanan ve rapor ierisinde IV. Blmde detayl olarak verilen flora ve fauna trleri ile snrldr. nemli bir aa ve bitki kayb sz konusu olmadndan fauna trlerine de bu kapsamda nemli bir etki beklenmemektedir. V.1.13 Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Kadar Yaplacak lerde Kullanlacak Yaktlarn Trleri, zellikleri, Oluacak Emisyonlar
Projenin iletme aamasna geene kadar yaplacak olan arazi hazrlk ve inaat almalar esnasnda kullanlacak aralar Tablo V.8de verilmitir.
Tablo V.8: naat almalarnda Kullanlacak Makina ve Ekipmanlar MAKNA VE EKPMAN ADI Kamyon Ykleyici (Loder) Ekskavatr Beton Pompas Vin Jeneratr Binek Ara ADED 3 1 1 1 1 1 2
naat aamasnda alacak i makinelerinin kullanaca yakttan kaynakl azot oksitler (NOx), karbon monoksit (CO), kkrt dioksit (SO2), hidrokarbonlar (HC) ve partikl madde (PM) emisyonlar olacaktr. Ancak, bu i makinelerinden kaynaklanan emisyonlarn miktarlarnn, saylarnn fazla olmamas nedeniyle, Sanayi Kaynakl Hava Kirlilii Kontrol Ynetmelii (SKHKKY)de verilen snr deerlerin olduka altnda kalacaktr. Egzoz emisyonlarnn en az seviyede kalmas amacyla, aralarn gereksiz yere almalar nlenecek, kaliteli yakt kullanm salanacak, aralarn periyodik bakmlar, egzoz emisyon kontrolleri dzenli olarak yaplacak, gerekli bakm, ya deiimi v.b. ilemleri zamannda yaptrlacaktr. Ayrca, egzoz emisyon kontrolleri de dzenli olarak yaptrlacaktr. Dolays ile bu kaynaklardan hava kalitesi zerine oluabilecek olumsuz bir etki beklenmemektedir. naat aamas sresince temel olarak kamyon, ykleyici, ekskavatr v.b. ar i makinalarnn kullanm iin yakt gerekli olacaktr. Proje aralarnda genel olarak dizel yakt kullanlacak olup, kk aralarda benzin kullanm sz konusu olacaktr. Benzin tketiminin dizel tketimine oranla olduka az olmas beklenmektedir. alma prensipleri itibaryla farkl olan dizel motorlar, benzinli motorlara kyasla daha az miktarda karbonmonoksit (CO) ve hidrokarbonlar (HC), ancak daha fazla miktarda azot oksit (NOx) ve partikl madde (PM) emisyonuna sebep olmaktadr. Dizel motorlu aralar genellikle egzoz ve karter
184 / 245
kaaklar gibi kaynaklardan kirletici yaymaktadr. Kapal enjeksiyon sistemlerinin kullanm ve dizel yaktn dk seviyelerdeki uuculuu buharlama kayplarn nlemektedir. Amerika Birleik Devletleri evre Koruma Kurumu (USEPA) emisyon faktrlerine gre, iyi bakm grm ve dizel yakt kullanan her ar i makinas 0 ila 30 km/saat hzla kullanlmas halinde 8,61 g/dk CO; 1,38 g/dk HC ve 6,27 g/dk NOx emisyonuna neden olmaktadr. Elektrikle alan i makinalar gz nne alnmamak kaydyla; greyder, ekskavatr, dozer ve mobil vinten kaynaklanabilecek gnlk kirletici emisyonlar yukardaki faktrler gz nne alnarak, belirlenmitir. Hesaplamalarda, her trden bir adet makinann ayn anda iledii ve tm makinalarn gnde 16 saat devaml olarak alt kabul edilmitir. USEPA emisyon faktrlerine gre hesaplanan CO, HC ve NOx emisyonlar Tablo V.9da verilmektedir. Yaplan hesaplamada 2 adet binek ara iin kullanlacak benzin yerine dizel yakt zerinden hesaplama yaplarak egzos gaz emisyonu maksimize edilmitir.
Tablo V.9: Makinalarndan Kaynaklanan Gnlk Kirletici (CO, HC ve NOx) Emisyonlar Parametre HC NOX CO Emisyon faktr (g/dakika) 1,38 6,27 8,61 10 16 Ara Says Sre (saat/gn) Gnlk emisyon (kg/gn) 13,2 60,3 82,7
naat aamasnda kullanlan makinelerden kaynaklanacak emisyonlar geici olacaktr. Olumas beklenen toplam emisyon miktar herhangi bir karayolundan kaynaklanabilecek emisyon miktarnn olduka altnda olup, hava kalitesi zerinde nemli etkiler yaratabilecek boyutta deildir. Bu nedenle, inaat aamas iin herhangi bir hava kalitesinde lm ve izleme program ngrlmemektedir. Bununla beraber, 04.04.2009 tarih ve 27190 sayl Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr. V.1.14 Su Temini Sistemi Plan, Nereden Temin Edilecei, Suyun Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yerine Getirilecek lemler Sonucu Meydana Getirilecek Atk Sularn Cins ve Miktarlar, Bertaraf Yntemleri, Dearj Edilecei Ortamlar, Bir Kroki zerinde Atksu Hatlar ile Varsa Artma Tesisi Yerinin Gsterilmesi, Atksularn Biriktirilmesi Halinde Fosseptik Plannn Rapora Eklenmesi
Projenin inaat ve kuyu almas sresince alacak iilerin gnlk ihtiyalarnn karlanmas, santral alannda inaat ilemlerinin devam ettirilmesi ve kurak mevsimde tozumann engellenmesi amacyla su kullanm sz konusu olacaktr. Santral alannda yrtlecek inat faaliyetlerinde alacak iilerin ime ve kullanma suyu santral alannn yaknnda bulunan Piyadeler Belediyesinden temin edilecektir. Kuyu almas srasnda alacak iilerin ise ime suyu damacanalarla, kullanma suyu ise tankerler ile satn alma yoluyla karlanacaktr. Santral alan ve kuyu lokasyonlarnn inaat iin herhangi bir krma eleme tesisi ve hazr beton santrali kurulmayacak olup, bu ihtiyalar darnda satn alma yoluyla karlanaca iin herhangi bir su tketimi sz konusu olmayacaktr.
185 / 245
Proje kapsamnda kullanlacak sular ile ilgili 17.02.2005 tarih ve 25730 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren nsani Tketim Amal Sular Hakknda Ynetmelik hkmlerine uyulacaktr. Santral alannda inat ileminin 22 ayda bitirilmesi planlanmaktadr. Tesislerin inaatnda toplam 300 kiinin almas planlanmaktadr. ller Bankas kriterlerine gre kii bana ortala gnlk su ihtiyac 150 L olarak verilmektedir. Bu kriterin kabul ile inaat dneminde alacak personel iin gerekli olan su ihtiyac, Qevsel ; Qevsel = (150 L/kii.gn) * (300 kii) = 45.000 L/gn = 45 m/gn dr.
naat dnemi boyunca gerekletirilecek nakliye ilemlerinde kullanlacak yollar asfalt kaplamadr ve dolaysyla bu yollardan herhangi bir tozuma olumayacaktr. Ancak antiye alan ierisinde inat dnemi boyunca toprak zemin zerinde alma yaplmas sebebiyle bu alandan bir tozuma oluacaktr. Sz konusu tozumann minimize edilebilmesi amacyla antiye alan iin zellikle kurak mevsimde arazzler yardmyla nemlendirilecektir. antiye alan iin yaklak olarak toplamda tozumaya sebep olacak yol uzunluu 400 m civarnda olmas ngrlmekte olup kullanlacak olan yol 2 kamyonun ayn anda karlkl olarak geebilecei ekilde ortalama 10 m geniliinde planlanmtr. Daha nceki almalardan edinilen tecrbelere gre kurak dnemlerde arazi almalarnda yoldan kaynaklanacak tozumann engellenmesi iin 1 m yol iin 1 L suyun gerekli olduu nceki almalarda belirlenmi olup gnde 5 kez sulama yaplmas iin gerekli olacak su miktar, Qsulama; Qsulama = (5 sefer/gn) * [ (400 m * 10 m) * ( 1 L/m2.sefer)] = (5 sefer/gn) * ( 4.000 L/sefer) = 20.000 L/gn = 20 m/gndr. naat dnemi boyunca tozumann engellenmesi iin gerekli olacak 20 m/gn miktarndaki su satn alma yoluyla karlanacak ve tankerler yardmyla proje alan ve yolarn sulanmasnda kullanlacaktr. 20 m/gn miktarndaki su tozumann fazla olaca kurak dnem iin gerekli olup, dier daha slak dnemlerde daha az miktarda su gerekecektir. Ancak proje kapsamnda en fazla tketimin olaca kurak dnem dikkate alnarak hesaplama yaplmtr. Yukarda akland zere inaat dnemi boyunca gerekli olacak su miktar, Qinaat; Qinaat = Qevsel + Qsulama = (45 m/gn) + (20 m/gn) = 65 m/gndr.
Projenin inaat dnemi boyunca 20 m/gn miktarnda su sulama ile tozumann nlenmesi iin, 45m/gn miktarnda su ise alanlarn gnlk ihtiyacnn karlanmas iin olmak zere toplamda gnlk 65 m suya ihtiya duyulacaktr.
186 / 245
Sulama amacyla kullanlacak olan 20 m/gn miktarndaki suyun tamam buharlaacandan bu ilemden kaynakl herhangi bir atksu oluumu sz konusu deildir. Evsel nitelikli olarak inaat aamas boyunca alanlarn gnlk ihtiyalarn karlamak zere kullanacak olduklar suyun tamamnn atksuya dnecei kabul ile gnlk oluacak evsel nitelikli atksu miktar 45 mtr. Evsel nitelikli oluacak atksu proje kapsamnda ina edilecek paket artma tesisinde artldktan sonra alc ortama dearj edilecektir. Projenin, arazi hazrlk ve inaat aamasnda kullanlacak olan paket artma tesisinin proje onay, 2005/5 Atk Su Artma Tesisi Proje Onay Genelgesi uyarnca yaptrlacaktr. 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede (Deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl RG) yaynlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii hkmleri ile 29.04.2009 tarih ve 27214 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik hkmleri uyarnca paket atk su artma tesisleri iin ilgili l evre ve ehircilik Mdrlklerinden alc ortama dearj konulu evre izinleri alnacaktr. Kuyu almas srasnda alacak iilerin saylar da toplam 300 kiilik alma ekibine dahildir. Ancak her kuyu bana, kuyu almas sresi boyunca ( yaklak 1,5-2 ay) 30 kiilik bir ekip grev alacaktr. Kuyu almas ileminde alan iilerin su ihtiyacnn tamam piyasadan satn alma yoluyla karlanacaktr. Yine kullanlacak suyun tamamnn atk suya dneceinin kabul ile her kuyu banda gnlk 4,5 m (30 kii * 0,15 m3/kii.gn) miktarndaki atksu, kuyu lokasyonlarnda alacak 19.03.1971 tarih ve 13783 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Lam Mecras naas Mmkn Olmayan Yerlerde Alacak ukurlara Dair Ynetmelik hkmlerine uygun olarak szdrmaz fosseptikte biriktirilecek ve burada toplanan atksular vidanjrle ektirilerek Piyadeler Belediyesi tarafndan alnarak bertaraf edilecektir (bkz. Ek-3). Kuyu almas ilemlerinde sondaj ekipmanlarnn korunmas ve kuyu stabilizasyonu ve emniyetinin salanabilmesi amacyla eitli kimyasallar kullanlacaktr. Gerek bu kimyasallarn kuyuya baslabilir ekilde hazrlanmas, gerekse kuyu iinde yaplacak imentolama faaliyetlerinde gerekli olmas sebebiyle su tketimi olacaktr. Kullanlacak su miktar jeolojik yapya gre farkllk gstermekte olduu iin net bir miktar verilememekle birlikte, kuyu banda kimyasal hazrlama ve dier ilemler iin gerekli olacak su tankerlerle satn alma yoluyla karlanacaktr. Sz konusu suyun ve kimyasallarn kullanm sonucunda oluacak sulu sondaj amuru, her kuyu lokasyonunda alacak olan sondaj amuru havuzlarna (mud-pit) alnacak, burada buharlama yoluyla amur ierisindeki suyun ayrlmas beklenecek ve kuru haldeki amur zeri kapatlarak bertaraf edilecektir. Proje kapsamnda olumas ngrlen amur karakterizasyonu ve amur havuzu zellikleri Blm V.1.2 ve Blm V.1.6da detayl olarak aklanmtr. Projenin tm aamalarnda kullanlacak ime ve kullanma sular ile alakal 17.02.2005 tarih ve 25730 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren nsani Tketim Amal Sular Hakknda Ynetmelik hkmlerine uyulacak, paket artma tesisinin proje onay, 2005/5 Atk Su Artma Tesisi Proje Onay Genelgesi uyarnca yaptrlacaktr. 31.12.2004 tarih ve 25687 sayl Resmi Gazetede (Deiiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl RG) yaynlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii hkmleri ile 29.04.2009 tarih ve 27214 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik hkmleri uyarnca paket atk su artma tesisleri iin ilgili l evre ve ehircilik Mdrlklerinden alc ortama dearj konulu evre izinleri alnacaktr.
187 / 245
V.1.15
Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Meydana Gelecek Kat Atklarn Cins ve Miktarlar, Bu Atklarn Nerelere Tanacaklar veya Hangi Amalar in Kullanlacaklar Proje kapsamnda oluacak atk trleri ve miktarlar aada ayr ayr irdelenmitir. Evsel Nitelikli Kat Atklar
Proje kapsamnda arazi hazrlk ve inaat aamasnda 300 kiinin almas ngrlmektedir. alacak iilerden kaynaklanacak evsel nitelikli kat atk miktar, gnlk kii bana 1,34 kg/kii-gn21 atk oluaca kabul ile; alan Says (Arazi Hazrlk ve naat) Birim kat atk miktar Kat atk miktar (Arazi Hazrlk ve naat) = 300 kii = 1,34 kg/kii.gn = 300 x 1,34 = 402 kg/gn
naat ve iletme aamalarnda oluacak evsel nitelikli kat atklar, az kapakl, dklme ve salmay nleyici p konteynrlarnda biriktirilecek, konteynerlerdeki evsel nitelikli kat atklar Piyadeler Belediyesi tarafndan alnarak bertaraf edilecektir (bkz. Ek-3). Evsel nitelikli kat atklarn 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii Madde 18de belirtilen; Kat atklarn, retici veya tayanlar tarafndan denizlere, gllere ve benzeri alc ortamlara, caddelere, ormanlara ve evrenin olumsuz ynde etkilenmesine sebep olacak yerlere dklmesi yasaktr. Bu sebeple iletme srasnda oluacak kat atklar (plastik, cam, metal, kt vb.) biriktirme kaplarnda niteliklerine gre ayr ayr toplanarak grn, koku, toz, szdrma ve benzeri faktrler ynnden evreyi kirletmeyecek ekilde kapal zel aralarla tanacaktr. Kat atklardan geri kazanlmas mmkn olanlar (ie, cam, pet ie, kt vb.) biriktirilerek lisansl geri kazanm firmalarna verilerek deerlendirilecektir. Geri kazanm mmkn olmayan evsel nitelikli kat atklar, Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliine uygun olarak p torbalarnda biriktirilecek ve kuyu alanlar ile santral alanna antiyesine yerletirilecek p konteynrlarna braklarak bertaraf edilecektir. Konutlarda ve iyerlerinde, evsel veya evsel nitelikli endstriyel pleri p toplama aracna vermek zere kullanlan p biriktirme kaplar, eitli byklkte ve her biri standart llerde olmak zorundadrlar. Bu kaplarn lleri, ekilleri, malzemeleri Bakanlka karlacak teblilerde belirtilir. p retenler, bu p biriktirme kaplarn, evrenin saln bozmayacak ekilde kapal olarak muhafaza etmek ve p toplama ilemi srasnda yol stnde hazr bulundurmak zorundadr. Evsel kat atk ve evsel nitelikli endstriyel kat atk reten kii ve kurulular, kat atklarn belediyelerin ve mahallin en byk mlki amirinin istedii ekilde konut, iyeri gibi retildikleri yerlerde hazr etmekle ykmldrler. hkmlere riayet edilecektir. Faaliyet sresince, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii ile 26.03.2010 tarih ve 27533 sayl Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik hkmlerine uyulacaktr.
21
T.C. Mlga evre ve Orman Bakanl, Atk Ynetimi Dairesi Bakanl
188 / 245
Ambalaj Atklar Proje kapsamnda, alacak personelden kaynakl ambalaj at olumas sz konusudur. Kat atklarn arlka % 30unu ambalaj atklar oluturmaktadr22. Proje kapsamnda oluacak evsel nitelikli kat atk miktar gnde inat aamasnda 402 kg, olarak hesaplanmtr. Buna gre oluacak ambalaj at miktar; Ambalaj At Miktar = Kat Atk Miktar * 30/100 = 402 * 30/100 = 120,6 kg/gn Proje kapsamnda oluacak ambalaj atklar santral antiye alan ve kuyu lokasyonlarnda Ambalaj At Geici Depolama Alanlarnda dier atklarla karmayacak ekilde ayr olarak toplanacaktr. Biriktirilen atklar lisansl geri kazanm / geri dnm firmalar ile anlalarak belli periyotlarda bu firmalara tarafndan alnmalar salanarak geri kazanmlar salanacaktr. Ambalaj atklarnn depolanmas ve bertaraf 24.08.2011 tarih ve 28035 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmeliine gre salanacaktr. Atk Pil ve Akmlatrler Proje kapsamnda kullanlacak makinelerin bakm, onarm, yakt temini ve ya deiimleri en yakn lisansl ara bakm istasyonlarnda gerekletirilecektir. Ancak zaruri durumlarda bakm ve onarmlarn antiye alannda yaplmas zorunluluu ortaya ktnda, aralardan kacak akler 31.08.2004 tarih ve 25569 sayl Resmi Gazetede Yaymlanan Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmeliinin 13. Maddesi uyarnca, eski akmlatrler, akmlatr rnlerinin datm ve satn yapan iletmeler ve ara bakm-onarm yerlerini iletenlerin oluturduu geici depolama yerlerine teslim edilecektir. Ayrca faaliyet srasnda iiler tarafndan kullanlan elektronik eyalardan (telsiz vb.) kaynakl atk pillerin olumas sz konusu olabilecektir. Atk piller evsel atklardan ayr toplanacak, pil rnlerinin datmn ve satn yapan iletmelerce veya belediyelerce oluturulacak toplama noktalarna teslim edilecektir. Faaliyet srasnda oluacak atk pil ve akmlatrlerin toplanmas ve bertarafnda 31.08.2004 tarih ve 25569 sayl Resmi Gazetede yaymlanan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanan deiikliiyle birlikte Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr. mrn Tamamlam Lastikler Proje kapsamnda ara ve i makinas lastikleri en yakn lisansl ara bakm istasyonunda gerekletirilecektir. Ancak zaruri durumlarda bakm ve onarmlarn antiye alannda yaplmas zorunluluu ortaya ktnda, aralardan kacak mrn tamamlam lastikler, lisansl firmalara verilecektir. mrn tamamlam lastiklerin toplanmas ve bertaraf edilmesi konularnda 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr.
22
T.C. Mlga evre ve Orman Bakanl evre Ynetimi Genel Mdrl Atk Ynetimi Eylem Plan 2008-2012
189 / 245
mrn tamamlam lastiklerin bertaraf ile ilgili belge ve dokmanlar dzenli olarak Manisa evre ve ehircilik l Mdrlne verilecektir. Ayrca, birer rnei faaliyet alannda bulundurularak denetim esnasnda yetkililere ibraz edilecektir. Tbbi Atklar Proje kapsamnda santral alan ana antiye alannda bir adet revir yaplmas planlanmaktadr. Revirlerden oluacak tbbi atklar evre ve insan salna zarar verecek ekilde dorudan veya dolayl olarak alc ortama verilmeyecektir. Tbbi atklar, tehlikeli ve evsel atklar ile kartrlmayacak, kaynanda dier atklardan ayr olarak toplanacak, biriktirilecek, tanacak ve bertaraf edilecektir. Proje kapsamnda toplanacak tbbi atklar, Tbbi atklarn toplanmasnda; yrtlmaya, delinmeye, patlamaya ve tamaya dayankl; orijinal orta younluklu polietilen hammaddeden szdrmaz, ift taban dikili ve krksz olarak retilen, ift kat kalnl 100 mikron olan, en az 10 kilogram kaldrma kapasiteli, zerinde grlebilecek byklkte ve her iki yznde Uluslararas Biyotehlike amblemi ile DKKAT TIBB ATIK ibaresini tayan krmz renkli plastik torbalar kullanlr. Torbalar en fazla orannda doldurulur, azlar skca balanr ve gerekli grld hallerde her bir torba yine ayn zelliklere sahip dier bir torbaya konularak kesin szdrmazlk salanr. Bu torbalar hibir ekilde geri kazanlmaz ve tekrar kullanlmaz. Tbbi atk torbalarnn ierii hibir suretle sktrlmaz, torbasndan karlmaz, boaltlmaz ve baka bir kaba aktarlmaz. hkmlerine uyularak bertaraf edilecektir. Proje kapsamnda oluacak tbbi atklarn toplanmas, tanmas ve bertaraf konusunda, 22.07.2005 tarih ve 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanan ve 03.12.2011 tarih ve 28131 sayl Resmi Gazetede yaymlanan deiikliiyle birlikte Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr. Tehlikeli Atklar Proje kapsamnda kuyu balarnda sondaj svs hazrlama ileminde kullanlacak kimyasallarn ambalajlar, ara ve i makinas bakmlarndan oluabilecek ya ile kontamine olmu stb, bez, eldiven, ii giysisi ve ofislerden kabilecek atk kartu, toner ve florasan gibi atklar tehlikeli atk snfna girmektedir. Bu atklar ana antiye alan ve kuyu lokasyonlarnda iinde oluturulacak taban szdrmaz, st kapal, etraf tel rg ile evrili Tehlikeli Atk Geici Depolama Alanlarnda kategorilerine gre depolandktan sonra lisansl bertaraf tesislerine verilecektir. Tesiste biriktirilen ve lisansl firmalara verilen tehlikeli atklar ile ilgili Manisa evre ve ehircilik l Mdrl ve evre ve ehircilik Bakanlna periyodik bildirimlerde bulundurulacak, atklarn tanmasna ilikin UATFler be yl sre saklanacak olup 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazete' de yaymlanarak yrrle giren "Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii" (Deiiklik: 30.10.2010 tarihli ve 27744 sayl R.G) hkmlerine uyulacaktr. Atk Yalar Proje kapsamnda kullanlacak ekipman ve i makinelerinin ya deiimleri ara bakm istasyonlarnda gerekletirilecek olup, proje kapsamnda oluacak atk yalar iin, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinin tm hkmlerine gre bertaraf edilecektir.
190 / 245
Oluacak atk yalar, ncelikle yeterlik sahibi laboratuarlara gnderilerek kategori analizleri yaptrlacak olup oluan atk yalar szdrmaz, az kapakl variller iinde kategorilerine gre ayr ayr olmak zere Tehlikeli Atk Geici Depolama Alanlarnda biriktirilecektir. Faaliyet kapsamnda farkl kategorideki atk yalar birbirleriyle, PCB ve dier tehlikeli atklarla kartrmayacak; tehlikeli atkla kirlenmi yalarn bertaraf iin Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr. Atk yalar, lisans alm tayclar vastasyla, lisansl ileme ve bertaraf tesislerine gnderilecektir. Atk yalarn tesis dna tanmas durumunda Ulusal Atk Tama Formu doldurulacaktr. Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii 26. maddeye gre kayt tutulacak ve EK-2de yer alan Atk Ya Beyan Formu doldurularak takip eden bir sonraki yln ubat ay sonuna kadar l evre ve ehircilik Mdrlne gnderilecektir. Atk yalarn tanmasnda ileme veya bertaraf tesisi iletmecisi ile uyumazlk kmas halinde, bu uyumazlk giderilemezse on be gn iinde uyumazlk l evre ve ehircilik Mdrlne ve evre ve ehircilik Bakanlna bildirilecek; bu sre iinde uyumazla konu olan atk yalar muhafaza altna alnacaktr. Proje kapsamndaki tm faaliyetler sresince, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanan deiikliiyle birlikte Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinin tm hkmlerine uyulacaktr. Bitkisel Atk Yalar Proje kapsamnda yemekhanelerden oluacak bitkisel atk yalar, madeni atk yalarn depolanmas, tanmas ve bertafna ilikin hususlara uyularak lisansl geri kazanm firmalarna verilerek bertaraf edilecektir. Proje kapsamnda 19.04.2005 tarih ve 25791 sayl Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr V.1.16 Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yaplacak ler Nedeni le Meydana Gelecek Vibrasyon, Grltnn Kaynaklar ve Seviyesi, Kmlatif Deerler
Proje kapsamnda oluacak grlt; arazinin hazrlanmas ve inaat aamasnda alacak olan aralardan, iletme aamasnda ise tesise gelen aralardan ve tesiste bulunan makine ve ekipmanlardan kaynaklanacaktr. naat ilemlerinde gerekletirilecek kaz ilemleri ekskavatr yardmyla yaplaca iin herhangi bir ekilde patlayc kullanm sz konusu deildir. Dolaysyla patlatma sonras oluacak vibrasyondan sz edilemez. Ayn ekilde kuyu ama ilemleri de sadece i makinalar ve sondaj kulesi vastasyla yaplacak olmas sebebiyle burada da patlayc kullanm olmayacak ve dolaysyla vibrasyon oluumu sz konusu olmayacaktr. Proje kapsamnda arazi hazrlk, inaat ve iletme dnemlerinde kullanlacak makine ve ekipmanlardan oluacak grlt seviyesinin belirlenebilmesi amacyla proje niteleri kapsamnda evre ve ehircilik Bakanlndan Yeterlik Belgesi bulunan Degol Laboratuvarna akustik rapor hazrlatlmtr (bkz. Ek-11).
191 / 245
Akustik rapor hazrlama aamasndan nce alandaki mevcut arka plan grlt seviyesinin ortaya konulabilmesi iin tm proje unsurlarn refere edebilecek noktalarda projede allmas planlanan gndz, akam ve gece arka plan grlt lmleri yaplm, proje unsurlarna yakn yerleim yerleri de lm noktalarna dahil edilmitir (bkz. ekil V.8).
ekil V.8: Arka Plan Grlt lm Noktalar
Sz konusu raporda inaat ve hazrlk dnemi ile iletme dnemi ayr ayr irdelenmitir. Arazi hazrlk inaat dneminde santral alan iinde oluacak grltnn en yakn yerleim birimi olan Piyadeler Belediyesinde gndz, akam ve gece alma dilimlerindeki 04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel Grltnn Deerlendirilmesi Ynetmelii snr deerleri olan srasyla Lgndz 70 dBA, Lakam 65 dBA ve Lgece 60 dBA snr deerlerini salad. grlmtr. naat dnemine ilikin alacak i makinalar ve ekipmanlardan kaynaklanacak grltnn modellenmesi sonucunda ilk 100 metre mesafede Ynetmelikte belirtilen Lgndz 70 dBA snr deerini ve 165 metre mesafede aksam zaman diliminde 65 dBA snr deerini salamaktadr. Proje Alanna en yakn konut Piyadeler kasabasna bal alc konut olup santral alanna uzakl 175 metre mesafesinde olmas sebebiyle, projenin inaat aamasnda 04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel Grltnn Deerlendirilmesi Ynetmelii snr deerlerinin almayaca modelleme sonucunda ortaya kmtr (bkz. Ek-11).
192 / 245
Faaliyete geilmesi ile birlikte, ses seviyesi 04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii Ek VII Tablo 4'de verilen " Ticari yaplar ile grltye hassas kullanmlarn birlikte bulunduu alanlardan konutlarn youn olarak bulunduu alanlar iin snr deeri Gndz 65 dBA ve Laksam 63 dBA snr deerlerini, ilk 100 metre mesafede salamaktadr. Lgece snr deeri olan 55 dBA ise ilk 175 metre mesafede salayacaktr. Tesisin kurulaca alana en yakn hassas yaplar, santral alan snrlarnn kuzey ynnde yaklak 175 metre mesafede bulunan Piyadeler Belediyesine ait konut, yine santral alan snrlarnn kuzey ynnde 425 metre mesafede bulunan Piyadeler Belediyesine ait konut, santral alan snrlarnn kuzeybat ynnde 750 metre mesafede bulunan alayan kyne ait konut, santral alan snrlarnn gney bat ynnde 850 metre mesafede bulunan Alkan (Alhan) kyne ait konutlardr. Tm bu durumlar dikkate alndnda en yakn hassas yaplarda isletme aamasnda belirtilen, Lgndz 65 dBA, Laksam 60 dBA ve Lgece 55 dBA snr deerleri salanacaktr (bkz. Ek-11). Mcavir alan snrlar ierisinde akam ve gece zaman dilimlerinde ki inai faaliyetler l Mahalli evre Kurulu Karar ile srdrlebilmekte olup, bu zaman dilimlerinde allabilmesi amacyla faaliyetlere balanmadan nce gerekli izinler alnacaktr. Proje kapsamnda 04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel Grltnn Deerlendirilmesi Ynetmelii ve 29.04.2009 tarih ve 27214 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik hkmlerine uyulacak, evre izin belgesi alnacak, gerekli grlt lmleri yaptrlarak Manisa evre ve ehircilik l Mdrlne sunulacaktr. Proje gerekleirken, gerek arazinin hazrlanmas gerekse de inaatlarn faaliyetleri sebebiyle oluan grltnn insan saln olumsuz ynde etkilememesi iin ynetmelikte ngrlen standartlara uyulacaktr. Teknik olarak makinelerdeki grlt seviyesini daha aalara drmek mmkn olmadndan, alanlara pratik ve kullanlmas kolay kulaklklar verilecektir. Bunun yannda i Sal ve Gvenlii Tz ile Yap lerinde i Sal ve Gvenlii Tznde belirtilen hkmlere uyulacaktr. V.1.17 Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Yerine Getirilecek lerde alacak Personelin ve Bu Personele Bal Nfusun Konut ve Dier Teknik/Sosyal Altyap htiyalarnn Nerelerde ve Nasl Temin Edilecei
Proje kapsamnda toplam 60 ay srecek olan hazrlk ve inaat aamasnda yaklak 300 kii alacaktr. naat iilerinin byk ksmnn yreden temin edilmesi planlanmaktadr. Bununla beraber dardan gelecek kalifiye iiler iin santral alan iinde kurulacak olan ana antiye alan ierisinde her trl ihtiyaca cevap verebilecek prefabrik idari ofis, yatakhane, yemekhane ve antiye kurulmas planlanmaktadr. Hali hazrda devam eden kuyu ama almalarnda ise iiler kuyu lokasyonlarnda oluturulan, idari-sosyal bina konteynerlerinden ihtiyalarn karlamaktadrlar. Ayrca santral alanna en yakn kuyu lokasyonu olan Alkan-1 kuyu alan iinde de ayn zelliklerde idari ve sosyal ihtiyalar karlayacak konteynerler mevcuttur. Kurulacak antiyede alacak personelin gereksinimlerini karlayacak mutfak, yatakhane, tuvalet, banyo gibi yaplar tesis edilecektir. alacak personelin bir ksmnn ailelerinin Piyadeler Belediyesi, Alaehir lesi ierisinde veya civar kylerde kendi imknlaryla ikamet edecei
193 / 245
dnlmektedir. alanlar iyeri dnda dier tm temel ve sosyal ihtiyalarn bu yerleimlerden karlayacaklardr. V.1.18 evre ve Salk, Arazinin Hazrlanmasndan Balayarak nitelerin Almasna Dek Srdrlecek lerden, nsan Sal ve evre iin Riskli ve Tehlikeli Olanlar, Salk Koruma Band Mesafesi
Proje kapsamnda i makinalar ve proje aralarnn kullanacaklar yakt, makine yalar ve inaat almalarnda kullanlacak baz kimyasal malzemeler sz konusu olacaktr. Bu malzemeler inaat antiyesi ierisinde almalar srasnda kullanlmak zere depolanacaktr. Sz konusu yakt ve kimyasal maddelerin depolanmas ve kullanm srasnda i sal ve gvenlii ile ilgili mevzuat erevesinde azami dikkat ve aba sarf edilecektir. Yaplacak olan iler srasnda kiisel koruyucu malzeme kullanmnn salanmas ve emniyetli ve lisansl nakil aralarnn temini salanacaktr. makinalarnn ve ocaklarda kullanlacak aralarn dizel yakt ve benzini, ilgili kurululardan antiye teslimi eklinde satn alnacak olup, satc kurulularn ilgili yasal zorunluluklara uymalar iin gerekli zen gsterilecektir. Salk koruma bandnn temel amac, projeden dorudan etkilenecek alan ve projenin etkilenebilecek alan iinde inaat ve benzeri faaliyetlerinden oluabilecek risklerden tampon blge oluturarak korunma salanmasdr. ED almalar kapsamnda proje alan ve etki alan bir btn olarak tm bileenleriyle ele alnm, tanmlama ve aklamalarda proje alan yan sra etki alan ve yakn evrede tanmlanm ve projenin tm bu bileenler zerindeki etkiler ortaya konulmu ve deerlendirilmi olmakla birlikte, salk koruma band mesafesi iin getirilen neri, projenin insanlar zerindeki dorudan ve lokal etkileri temel alnarak belirlenmitir. Bu bakmdan, projenin zellikleri gz nne alnarak Salk Koruma Bandnn mesafesi nerisi iin eitli etki kaynaklar deerlendirilmi olup bunlar; Proje kapsamnda oluacak toz, Proje kapsamnda oluacak grlt, Proje kapsamnda oluacak atksu, Projeden kaynaklanabilecek kaza riskleri Projeden kaynaklanabilecek i kazalar, Projenin doal afetlerden etkilenerek evreye verebilecei zararlar olarak sralanabilir. Salk koruma band mesafesi nerilmesinde, projeden kaynaklanacak toz, grlt emisyonu ve atksu oluumuna ilikin evresel etkiler ve alnacak nlemler rapor ierisinde detayl olarak belirtilmitir. Sz konusu konular gz nne alnarak nerilebilecek mesafe, projenin gerekletirilmesi planlanan alan ile yakn evre arasndaki etkileimi engelleyerek fayda maliyet analizinin 1den kk kmasna sebep olacaktr. Ayrca bu parametre asndan yasal mevzuatlar ile belirlenmi olan snr deerlerin nlemler ile salanyor olmas salk koruma band mesafesi deerlendirmesinde snr belirlemeyi olanakszlatrmaktadr.
194 / 245
Proje alannda sondaj kuyularn merkez alacak ekilde alm olan kuyularda 20 m mesafede tel rg ile alan snrlar belirlenmitir. Dolaysyla kuyu lokasyonlar iin 5 mlik mesafe salk koruma band mesafesi olarak nerilmektedir. Santral alan iin ise salk koruma band mesafesi alanda gerekletirilen grlt lmleri ile, bu rapor kapsamnda deerlendirilen hava emisyonlar, atk sular ile i sal ve gvenlii asndan belirlenmi olan kriterlere gre belirlenmitir. Yaplan grlt lmlerinde santral alan iinde insan sal asndan yksek seviyede grlt olumayaca ve zellikle buhar trbinlerinin bina iinde olmas sebebiyle nemli bir etki beklenmemektedir. Ayn durum hava emisyonlar ve atksular iinde geerlidir. Buradan hareketle, proje alan iin 10 mlik salk koruma band, tesise grevli olmayanlarn dnda giriinin engellenebilmesi ve olas i kazalarnn nne geilebilmesi adna nerilmektedir. Ancak proje kapsamnda braklmas gereken ve imar planlarna iletilecek olan salk koruma band mesafesi Resmi Kurum ve Kurulularn yer ald kurul tarafndan belirlenmektedir. Dolaysyla proje kapsamnda braklmas gereken salk koruma band mesafesi olarak 10.08.2005 tarih ve 25902 sayl (Deiik 25.07.2010 tarih ve 27652 say) Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren yeri Ama ve alma Ruhsatlarna likin Ynetmelik Madde 16 Sanayi blgesi, organize sanayi blgesi ve endstri blgeleri ile bu blgeler dnda kurulacak birinci snf gayrishh messeselerin etrafnda, salk koruma band konulmas mecburdir. Salk koruma band mlkiyet snrlar dnda belirlenemez ve bu alan iinde mesken veya insan ikametine mahsus yaplamaya izin verilmez. Salk koruma band, inceleme kurullar tarafndan tesislerin evre ve toplum salna yapaca zararl etkiler ve kirletici unsurlar dikkate alnarak belirlenir. Salk koruma band, sanayi blgesi snr esas alnarak tespit edilir. ED raporu dzenlenmesi gereken tesislerde bu rapordaki mesafeler esas alnr. hkmlerine riayet edilecektir. Ayca GSM ruhsat alnmas ileminde nerilecek olan salk koruma band mesafesine uyulacak, bu mesafe imar planlarna iletilerek onaylattrlacaktr. Ayrca proje kapsamndaki niteler evre iti, iine alnacaktr. Sahann ulam yollar aydnlatlmasna ilaveten saha iine dier gerekli gvenlik ve koruma tedbirleri alnacaktr. V.1.19 Proje Alannda, Peyzaj eleri Yaratmak veya Dier Amalarla Yaplacak Saha Dzenlemelerinin (Aalandrmalar ve/veya Yeil Alan Dzenlemeleri vb.) Ne Kadar Alanda, Nasl Yaplaca, Bunun iin Seilecek Bitki ve Aa Trleri
Proje ve yakn evresinde peyzaj deeri yksek yerler ve rekreasyon alanlar bulunmamaktadr. naat dnemindeki peyzaj almasnn amac, proje alannn almalar srasnda zedelenmi dokusunun grsel perdelenmesini salamaktr. Bu balamda, hafriyat almalar srasnda yzeyden syrlan bitkisel toprak daha nceki blmlerde de bahsedildii zere syrld kesime yakn erozyona ak olmayan uygun bir kesimde en fazla 2 metre yksekliinde trapezoik kesitler halinde depolanacaktr. Bu toprak daha sonra yaplacak arazi dzenlemesi ve peyzaj almalarnda ncelikle syrld kesimde olmak zere yakn evrede bitkisel rt tekil edilebilmesi iin kullanlacaktr.
195 / 245
Bitkisel toprak humus bakmndan zengin, mikroorganizma faaliyetleri ynnden aktif, bitkilerin yetimesine uygun, yzeyden itibaren 5-40 cm derinliinde yzeysel toprak tabakalardr. Yzeyden kazlan bitkisel toprak, dzgn ekiller halinde depolanacaktr. Bitkisel toprak depolarnn zeri erozyona, kurumaya, yabani ot sarmasna kar korumas ve topran canllnn srdrebilmesi iin inorganik (polietilen v.b. materyal) veya organik (im, otsu bitki ekimi v.b.) materyal ile kapatlacaktr. Bitkisel toprak iinde boyutu 5 cmyi geen ta, akl, kum, kire, akaryakt sznts, baka yalar veya yal maddeler, katran vb. moloz ve pislikler bulunmayacaktr. naat aamasnn bitmesinden sonra, doal vejetasyon ve peyzaj elerine uygun olarak, proje alanna ounluu al, aa ve yerli bitkiler olmak zere erozyon nleyici zellii fazla olan bitki ekimi yaplacaktr. V.1.20 Yeralt ve Yerstnde Bulunan Kltr ve Tabiat Varlklarna (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalntlara, Korunmas Gerekli Doal Deerlere) Olabilecek Etkilerin Belirlenmesi
Proje alan ve yakn evresinde herhangi bir tarihsel, kltrel, arkeolojik ve benzeri nemi olan alan bulunmamaktadr. Proje kapsamnda zmir II Numaral Kltr Varlklarn Koruma Kurulu Mdrl ile 20 adet kuyu lokasyonu ve santral alan saha almas yaplarak incelenmi olup, sz konusu alanlarda herhangi bir arkeolojik bulguya, sit alann iaret edecek kalntya rastlanmamtr (bkz. Ek-3). Bununla birlikte yatrmc tarafndan yrtlen imar plan almalar kapsamnda Manisa l Kltr ve Turizm Mdrlne bal Mze Mdrl tarafnda da santral alannda saha almas yaplm ve yzey taramas gerekletirilmitir. Bu almada da santral alannda 2863 sayl yasa kapsamnda herhangi bir kltr varlnn tespit edilmedii, Mdrlk arivinde gerekletirilen incelemede herhangi bir sit kaydna rastlanmad 05.07.2013 tarih ve 3234 sayl yaz ile bildirilmitir (bkz. Ek-3). Proje kapsamnda gezilen alanlarda yaplan yzey taramas almas ile bir bulgu bulunamamakla birlikte, yrtlecek olan inaat ve iletme almalar esnasnda herhangi bir arkeolojik bulguya rastlanlmas halinde, almalar durdurulacak ve proje yetkilileri tarafndan derhal ilgili Mze Mdrl ile dier kurum ve kurulular konu hakknda bilgilendirilecektir. almalar, daha sonra, Mdrlk yetkililerinin grleri dorultusunda devam edecektir. Proje alan ED Ynetmelii Ek-4te yer alan Duyarl Yreler Listesinde belirtilen alanlar kapsamna girmemektedir. V.1.21 Dier zellikler Bu balk altnda irdelenecek baka husus bulunmamaktadr.
196 / 245
V.2 V.2.1
Projenin letme Aamasndaki Projeler, Fiziksel ve Biyolojik evre zerine Etkileri ve Alnacak nlemler Proje Kapsamndaki Tm nitelerin zellikleri, Hangi Faaliyetlerin Hangi nitelerde Gerekletirilecei, Kapasiteleri, nitelerde retilecek Enerji retim Miktarlar, (Santraln alma Sreleri)
Jeotermal retim kuyulardan gelen yaklak 2200 ton/saat miktardaki yksek basnca sahip iki faz halindeki akkan (Brine + buhar karm gaz) boru iletim hatlar yardmyla, stabil hale getirilerek santrale gnderilecektir. Santraln trbini ift kademeli (yksek ve dk basn kademeli) olduundan, kuyulardan retilen toplam akkan yksek ve dk ayrtrma basncna sahip silindirik tank eklindeki yksek basn ve dk basn ayrtrclarna gnderilecektir. ki fazl akkan ncelikle yksek basn ayrtrcsna girerek buhar ve sv elde edilecektir. Bu akkan dk basn ayrtrcsna alnarak tekrar ayrtrlacak ve dk basnl buhar edilecektir. Yksek ve dk basn ayrtrclarndan gelen buhar + gaz nce durultucudan (Demister) geirilip enerji retmek iin ift kademeli buhar trbinine iletilecektir. Dier taraftan dk basn ayrcsndan kan akkann, enjeksiyon pompalar ile basnc ykseltilecek ve baka bir ileme maruz kalmadan, rezervuara enjeksiyon kuyular vastasyla geri baslacaktr. Proje kapsamnda kurulacak santral 30 yllk bir alma sresi belirlenmitir. Sz konusu bu sre Manisa l zel daresi tarafndan yatrmcya verilen Jeotermal Kaynak letme Ruhsat sresidir. Ancak ilerleyen dnemlerde, ncelikle Manisa l zel daresinden iletme ruhsatnn sresinin uzatlmas ve dier kurumlardan gerekli izinlerin alnmas kaydyla bu sre uzatlabilecektir. Ayrca santralde yaplacak bakm, onarm ve yenileme almalar ile santralin ekonomik mr de uzatlm olacaktr. Proje kapsamnda santralin yln her gn gnde 3 vardiya olmak zere 24 saat almas planlanmaktadr. Gerekli projelendirme almalar bu dorultuda yaplm olup, evresel etkiler bu alma dilimlerine gre projekte edilmitir. Santralde inaat ilemlerinin tamamlanmas sonrasnda 45 MWelik kurulu gve sahip bir santral ina edilmi olacak olup, bu santralden yllk 300.000.000 kWhlik enerji elde edilmesi planlanmakta olup bu deer 167.000 adet standart bir evin yllk elektrik ihtiyacnn karlanmas anlamna gelmektedir. Buhar Trbini, Jeneratr Buhar trbinine gelen yksek ve dk basnl buhar + gaz; trbinin farkl kademelerden girerek trbin kanatlarnn dnmesini salar ve bu ekilde retilen kinetik enerjide jeneratrde elektrik enerjisine dntrlr. Her bir trbin girii kontrol vanalar ile donatlacaktr. Sistem dahilinde yer alan yalama ekipmanlar trbin ve jeneratr ekipmanlarnda bulunan rulmanlara uygun scaklklarda dk basnl yalama yapacaktr. Ayrca, bu sistem hidrolik olarak kontrol edilen kontrol vanalarna yksek basnl yalamada salar. Trbin iinde retim srasnda oluacak su ayr bir tanka alnarak ayrtrlacaktr. Trbinin yksek basn sisteminden enerjisini kaybetmi ekilde ve yaklak 100Cde kan youmayan gazlar ve buhar egzoz kanal ile Binary nitelere aktarlr. Alak basn tarafnda ise buhar ve su karm da soutma ileminde kullanlmak zere kondansere gnderilecektir.
197 / 245
Binary nite Trbinin yksek basn tarafndan kan buhar ve gaz karmndan ekstra enerji retebilmek iin kapal bir evrimde ikincil bir akkann kullanld binary sistemine iletilir. Buhar ve gazlar kalan enerjilerinin bu ikinci akkana aktarlarak buharlamas ve binary trbinleri evirmesi salanr. Bu ilem sonucunda Binary jeneratrden ekstra enerji retilir. Burada enerjisini kaybeden buhar ve youmayan gazlar sistemden uzaklatrlmak zere soutma kulesine iletilir. Kondanser Sistemi Trbinin alak basn tarafndan kan su, buhar ve gaz karm ise youturulmak zere direkt temasl, sprey jet tipi kondansere gnderilir ve soutma kulesinden alnan su ile soutulur. Youan ksm devridaim suyu sistemi ile soutulmak zere soutma kulesine gnderilir. Gaz ksm ise youmayan gaz sistemi ile sistemden uzaklatrlr. Younlamayan Gaz Sistemi Kondenserden kan vakum (atmosferik basntan dk) basncna sahip youmayan gazlar atmosferik basntan yksek bir basnca getirilmek suretiyle iki aamal olarak santralden uzaklatrlr. lk aama intercondenser ve jet ejektrlerden meydana gelmektedir. Ejektrler yksek basnl buharn sahip olduu momentumu kullanarak herhangi bir enerji sarf etmeden gazlar interkondensera gnderirler. Ayrca, trbinden atk olarak alnan buharda youturulmak zere interkondensere gnderilir. Bu youma ilemi iin soutma suyu sistemin araclyla gelen souk sular kullanlr. nterkondenserden kan sular tekrar kondensere gnderilir. kinci aama vakum pompas ve yedek aftercondenser sisteminden meydana gelir. Aftercondenser vakum pompas arzaland zaman devreye girecek ekilde tasarlanmtr. Bu aamada ilk aamadan kan ve ierdii su buharnn ounu interkondenserda brakan gaz vakum pompalar vastasyla atmosfere verilmesine yetecek kadar pozitif basn kazanarak, santralden uzaklatrlmak zere soutma suyu kulesine gnderilir. Soutma suyu sisteminden gelen soutma suyu NCG (kondanse olmayan gazlar) sisteminden uzaklatrlacak gazn ierdii su buharn ayrtrmak iin su ayrma tankna gnderilir. Buradan kan gaz soutma kulesine gnderilirken ayrtrlan sv kondansere iletilir. Devirdaim Su Sistemi Bu sistem soutma suyu kulesinden kan sularn, trbinden kan buharn youturulmasndan ve dier santral iindeki soutma ilevlerinde kullanlmasndan meydana gelmektedir. Kondenserdan kan youturulmu su buhar ile elde edilen sular Hotwell pompalar vastasyla tekrar soutulmak ve santralde soutma suyu olarak kullanlmak zere soutma kulesine gnderilmektedir. Soutma Suyu Sistemi Devirdaim suyu sistemine ek olarak, santralde bulunan interkondenser, afterkondenser, kompresrler, vakum pompalar ve dier ekipmanlarda; enjeksiyon pompalar motorlarnda, jeneratr soutma sisteminde ve trbin yalamas yapan sistemde soutma ilevini gerekletirmek zere dizayn edilmi bir sistem olup, muhtelif souk su pompalar ve boru hatlarndan olumaktadr. Soutma Kulesi Devirdaim suyu sistemi ile kondanserden kan youmu sular soutma kulesine iletilmektedir. Bu sular soutma kulesi hcrelerinde soutma kulesi fanlar tarafndan oluturulan hava akm ve kar ak prensibi ile soutularak soutma kulesi havuzunda depolanr ve buradan devir198 / 245
daim suyu ve soutma suyu sistemleri ile santralde kullanlmak zere alnr. Ayrca soutma kulesinin devamlln ve soutma suyun kalitesini korumak amacyla soutma kulesi giriinde sistem mikrobiyolojik ve pH etkilerinden korunmak amac ile biosit, kostik soda, sodyum hipokloritin belirlenen dozajlarda kullanlmas ile kimyasal artmaya tabi tutulur. Ya/Su Seperatr Santral sahasnda oluacak atk sularn toplanarak, ierisinde bulunan ya ve benzeri atklardan arndrlmak zere ya/su ayrcsna iletilerek ve yan ayrca depolanmasn, suyun szdrmaz fosseptik ukura verilerek sistemden uzaklatrlmasn salar. Bu sistem olas kazalar, ya dkntleri vb durumlar iin dizayn edilecek bir ya tutma sistemidir. V.2.2 Faaliyet nitelerinde retim Srasnda Kullanlacak Tehlikeli, Toksik, Parlayc ve Patlayc Maddeler, Tanmlar ve Depolanmalar
Planlanan santralde retim srasnda herhangi bir tehlikeli, toksik, parlayc veya patlayc madde kullanlmayacaktr. Ancak proje alan ierisinde yer alacak alt sahasnda yaplacak bakm ve onarm almalar sonucu atk izolasyon yalarnn olumas beklenmektedir. Bu atklarn tehlikeli atk olarak kabul edilecek ve mevzuata gre bertaraf yaplacaktr. Atk yalarn bertaraf ile ilgili detayl bilgiler Blm V.2.16da verilmitir. Ayrca, iletmede tehlikeli, parlayc ve patlayc zellik gsteren maddelerin kullanlmas planlanmamakla birlikte kullanld takdirde 27.11.1973 tarih ve 7551 sayl R.G yaymlanarak yrrle giren Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve Zararl Maddelerle allan yerlerinde ve lerde Alnacak Tedbirler Tzne uyulacaktr. V.2.3 Jeotermal Akkann Tad Ar Metal ve Toksik Kimyasallar (Arsenik, Kurun, inko, Bor ile Birlikte nemli Miktarda Karbonat, Silika, Slfat, Klorr vb. ) ile Karbondioksit, Hidrojen Slfr gibi Gazlara Ynelik Alnacak Tedbirler,
Planlanan santralde jeotermal akkann borularda ve yzey ekipmanlarnda oluturabilecei kirelenmenin nne geebilmek iin kuyu balarnda nleyici tehizatlar kurulacaktr. Bu haldeki jeotermal akkan kuyulardan sonra boru hatlar ile santral dahilinde kurulacak ayrtrma istasyonuna aktarlacaktr. Burada buhar ve su ayrtrma ileminden sonra buhar trbine, ayrtrlan su ise enjeksiyon kuyularna yine boru hatlar ile tanacaktr. Sz konusu ilem kapal bir evrim olup retilen akkann atmosfer ile temas olumamaktadr. Dolays ile herhangi bir ar metal ve toksik kimyasal evre ile temas etmeyecek her herhangi bir kirlilik oluturmayacaktr. Proje kapsamnda kullanlacak olan kuyulardan Alkan-3 ve Alkan-4 kuyularnda yaplan test almalarnda akkann kimyasal bileimi ve tad mineraller asndan da deerlendirmeler yaplmtr. Alkan-3 kuyusunda yaplan testlerde elde edilen analiz sonucuna gre akkan iinde krom, kurun, bakr, molibden, inko, manganez, kadmiyum, kobalt ve nikel konsantrasyonlar 0,01 mg/l deriiminden daha kk olarak analiz edilmitir. Bununla birlikte baryum 0,63 mg/l, stronsiyum 0,19 mg/l, arsenik 0,3 mg/l, cva 0,005 mg/lden kk olarak konsantrasyon deerleri belirlenmitir. Kuyudan alnan rnekteki karbonat ve bikarbonat deerleri olduka yksektir (1000 mg/l). Alkan-4 kuyusundan alnan rneklemlerde yaplan analiz sonularnda ise yukarda verilen deriim deerlerinin yaklak 1,5 kat civarnda deriim deerleri llmtr.
199 / 245
Proje kapsamnda enerji retimi sonucunda enerjisini yitirmi ekilde kalan jeotermal akkan herhangi bir dearj yaplmadan direk reenjekte edileceinden gaz faznda olmayan bu metalik, anyonik ve katyonik yklerinin herhangi bir evresel etkileri bulunmamaktadr. Ancak gerek iletimi salayacak borular ierisinde, gerekse trbinlerde ve dier aksamlarda birikme, andrma gibi iletme problemlerine yol aabilmektedirler. Bu sebeplerden dolay, yeryzne karlacak jeotermal akkanlar, kuyu balarnda bulunan kimyasal dozajlama sistemleri sayesinde, jeotermal akkann doal ieriinde bulunan bu bileimden tehizatlar korunmu olacaktr. Jeotermal santrallerde ki en byk sorunlardan birisi olan, iletim hatlarndaki kabuklama (zellikle karbonat ve slfat iyonlar dolaysyla) kuyu banda yaplan kimyasal dozlama ilemi ile bertaraf edilmektedir. Sz konusu sistem her kuyu banda bulunacak bir adet otomatik dozlama ekipmannn, ap yaklak 1-2 mm kalnlnda olan kapiler borular ile kuyu azndan, yeraltna doru indirilerek jeotermal akkann alnd yeraltndaki ilk noktadan itibaren dozlama ileminin yaplmas eklinde almaktadr. Burada yaplan kimyasal dozlama ile, borularda kabuklama ve tkanma problemlerinin nne geilecektir. Enerji retimi sonucunda ortada kalacak jeotermal akkann reenjekte edilmesi ile de zellikle metalik iyonlarn oluturabilecei evresel etki riski ortadan kaldrlm olacaktr. Alaehir Jeotermal Enerji Santralinin iletme aamasnda aa kmas muhtemel emisyonlar CO2, N2, CH4, Ar, O2, H2 ve He gazlar olup, bu gazlarn %98,6sn CO2 oluturmaktadr. Alaehir JES Projesi kapsamnda yeraltndan karlacak akkan yaklak 2200 ton/saat olacaktr. Yaplan fizibilite almalar sonucunda Alaehir rezervuarnda iin youamayan gaz oran yaklak 0,034 kg/ kg karlan akkan olarak bulunmutur. Buna gre; Toplam Gaz Emisyonu = 2200 ton akkan /saat x 0,034 kg gaz / kg akkan =74.800 kg/saat Alkan-3 ve Alkan-4 kuyularnda kuyularnda yaplan rneklemeler ve analizler sonucunda jeotermal akkan ierisindeki gazlarn yzdeleri hesaplanm ve ortalama gaz yzdeleri Tablo V.10da verilmitir.
Tablo V.10: Tesiste Olumas Beklenen Gaz Emisyonuna Ait Yzdeler (%, Kuru gaz) Alkan-3 CO2 N2 CH4 Ar O2 H2 He 98,566 0,302 0,992 0,0018 0,0078 0,081 0,000026 Alkan-4 98,647 0,32 0,902 0,0015 0,0059 0,067 0,00003 Ortalama 98,6 0,311 0,947 0,00165 0,00685 0,074 0,000028
Kaynak: Alkan-3 ve Alkan-4 Kuyu Testi Raporlar, 2013
200 / 245
Buna gre, her bir gaz iin emisyon miktarlar; CO2 Emisyonu = 74800 kg/saat x 98,6/100 =~ 73.752,8 kg/saat = 74800 kg/saat x 0,311/100 =~ 232,628 kg/saat = 74800 kg/saat x 0,947/100 =~ 88,78 kg/saat = 74800 kg/saat x 0,00165/100 =~ 0,13 kg/saat = 74800 kg/saat x 0,00685/100 =~ 0,13 kg/saat = 74800 kg/saat x 0,074/100 =~ 13,18 kg/saat = 74800 kg/saat x 0,000028/100 =~ 13,18 kg/saat
N2 Emisyonu
CH4 Emisyonu
Ar Emisyonu
O2 Emisyonu
H2 Emisyonu He Emisyonu
olarak hesaplanmtr. Hesaplanan kirleticilerin ktlesel debi deerleri; 03.07.2009 tarih ve 27277 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Ek-2, Tablo-2.1deki snr deerlerle karlatrldnda, tm deerlerin snr deerlerin altnda kald grlmtr. letme aamasnda da bu snr deerlere uyulacaktr. V.2.4 Faaliyet nitelerinde Kullanlacak Makinelerin, Aralarn, Aletlerin ve Tehizatn zellikleri ve Miktarlar
Proje kapsamnda kapal ortamlarda, yeraltndan karlan jeotermal akkann santral alanna getirilecek, burada, scak akkan trbinlere arptrlarak elektrik enerjisi retilecektir. Dolaysyla proje kapsamnda kullanlacak balca ekipmanlar 1 adet pentan trbin, bir adet buhar trbini, bir adet jeneratr, 4 adet soutma suyu pompas, 2 adet enjeksiyon pompas, 2 adet hotwell pompas ve 3 adet muhtelif pompa olmak zere yaklak 11 adet pompa, soutma kulesinde kullanlacak fanlar ve elektro-mekanik sistem olarak zetlenebilir. Sz konusu tehizatn kullanm ve kullanm amacna ilikin detayl bilgiler Blm V.2.1de sunulmutur. Bu ekipmanlara ek olarak proje alannda muhtelif sayda ulam amacyla binek ve arazi arac, bakm-onarm aralar bulunacaktr.
201 / 245
V.2.5
Faaliyet nitelerinde retilecek Mal ve/veya Hizmetler, Nihai ve Yan rnlerin retim Miktarlar, Nerelere, Ne Kadar ve Nasl Pazarlanacaklar, retilecek Hizmetlerin Nerelere, Nasl ve Ne Kadar Nfusa ve/veya Alana Sunulaca
Alaehir JES Projesi kapsamnda toplam 20 adet jeotermal kuyu sondaj yaplmas planlanan tesiste, jeotermal enerji kullanlarak 45 MWe edeerinde elektrik retilmesi planlanmakta olup retim miktar 300.000.000 kWh/yl, kapasite faktr %96 olarak ngrlmektedir. retilecek elektrik enerjisi 154 kV Alaehir TM balant noktasndan ulusal elektrik datm ebekesine aktarlmas ngrlmtr. V.2.6 Jeotermal Kaynan Kullanm Sonras Deerlendirilmesi veya Bertaraf Edilme Sistemleri, Kaynan Devamlln Salamak in Yaplacak Reenjeksiyon, Alacak Reenjeksiyon Kuyu Says, Derinlii, Kapasitesi
Alaehir JES Projesi kapsamnda toplam 20 adet jeotermal kuyu sondaj yaplmas planlanmaktadr. Bu kuyulardan hangilerinin veya ka tanesinin retim, ka tanesini reenjeksiyon kuyusu olaca konusunda, tm kuyular aldktan sonra, kuyu verimleri karlatrlarak karar verilecektir. Jeotermal retim kuyulardan gelen yaklak 2200 ton/saat miktardaki yksek basnca sahip iki faz halindeki akkan (Brine + buhar karm gaz) boru iletim hatlar yardmyla, stabil hale getirilerek santrale gnderilecektir. ki fazl akkan ncelikle yksek basn ayrtrcsna girerek buhar ve sv elde edilecektir. Bu akkan dk basn ayrtrcsna alnarak tekrar ayrtrlacak ve dk basnl buhar edilecektir. Yksek ve dk basn ayrtrclarndan gelen buhar + gaz nce durultucudan (Demister) geirilip enerji retmek iin ift kademeli buhar trbinine iletilecektir. Dier taraftan dk basn ayrcsndan kan akkann, enjeksiyon pompalar ile basnc ykseltilecek ve baka bir ileme maruz kalmadan, rezervuara enjeksiyon kuyular vastasyla geri baslacaktr. Bylelikle, ierisinde yksek miktarda evreye zararl mineral barndran jeotermal akkan evreye zarar vermeden tekrar yeraltna iletilecek ve bylece jeotermal kaynan korunmas ve rezervin sreklilii salanm olacaktr. Reenjeksiyon prosesi devreye alnmadan tesis iletmeye gemeyecektir. Hem retim aamasnda hem de reenjeksiyon almalar srasnda tatl su akiferlerinin zarar grmemesine dikkat edilecektir. Reenjeksiyon veya santral ile ilgili herhangi bir problemle karlalmas sonucu santraln devre d kalmas ihtimaline kar ise santral sahasnda 1 adet szdrmaz depolama havuzu bulundurulacaktr. Havuz yaklak olarak 7.500 m depolama kapasitesine sahip, zeri ak, betonarme bir yap olacaktr. Bu havuz, sistem devreye girene kadar retim kuyularndan tanan jeotermal akkann depolanmasnda kullanlacak ve sistem tekrar devreye alndktan sonra herhangi bir alc ortama dearj edilmeden tekrar reenjeksiyon hatlarna verilecektir. V.2.7 Jeotermal Kaynana Kullanm Sonucu, Kaynan retimi ve Tanmas Aamasnda Kullanlacak Boru Hattna Ait Koruyucu Kaplamann Korozyona Uramas Sonucunda Yeralt Suyuna Olmas Muhtemel Etkiler
Planlanan santralde jeotermal akkann borularda ve yzey ekipmanlarnda oluturabilecei kirelenmenin ve korozyonun nne geebilmek iin kuyu balarnda kimyasal dozlama sistemleri kurulacaktr (bkz Blm V.2.3).
202 / 245
Bununla birlikte projede borular toprak altna gmlmeden yerstnden gtrlecei iin, katodik korumaya gerek bulunmamaktadr. Ayrca boru hatt boyunca tm iletim borularnn izolasyonlar yaplaca iin hava ile temas sz konusu olmayacaktr. Bu sebepler dolaysyla borularda herhangi bir korozyon etkisi beklenmemekte olup, dolaysyla, borular iinde tanacak jeotermal akkann toprakla temas ve/veya buradan yer alt suyuna ulamas ve kirletmesi gibi durumlarn olumayacaktr. Bunun dnda periyodik bakmlar yaplacak, bu bakmlar srasnda jeotermal akkan hibir ekilde dearj edilmeyecek, santral sahasnda bulunan 7500 m kapasiteye sahip szdrmaz depolama havuzu bulundurulacaktr. V.2.8 Jeotermal Kaynan Kullanmna Bal Olarak Blgede Bulunan Dier Jeotermal Kaynaklara/Havzaya Olan Etkileri ve Alnacak Tedbirler)
Alaehir JES kapsamnda alacak kuyulardan belli blmnn reenjeksiyon kuyusu olarak kullanlacak, enerji retiminde kullanlan jeotermal akkan reenjeksiyon kuyular vastasyla ayn havzaya geri baslacaktr. karlan tm akkann geri baslmas dolaysyla havzada bulunan yer alt suyu seviyesi korunacaktr. Bu sebeple, blgede bulunan dier jeotermal kaynaklara veya havzaya planlanan santralden kaynakl nemli bir etki beklenmemektedir. V.2.9 Jeotermal Kaynana Kullanm Sonucu Toprak Tabakasnda Olmas Muhtemel Etkiler, Gk veya Obruk vb. Olumas Risklerinin Deerlendirilmesi
Jeotermal kaynan kullanm sonucu rezervuardan byk miktarda akkan ekimi, blgenin morfolojisine bal olarak toprak yzeyinde kademeli olarak ortaya kan kmelerle kendini gsterebilir. Bu tip kmeleri nleme ve azaltmann yolu reenjeksiyondur.23 Alaehir JES Projesinde yeraltndan ekilen tm jeotermal akkan yeraltna geri baslacandan jeotermal kaynan kullanm sonucu toprak tabakasnda nemli bir etki beklenmemektedir. V.2.10 Kuyu Temizlii ya da Kullanlmayan Kuyularn Tekrar retime Geirilmesi almalar Srasnda Jeotermal Akkann evreye Atlmas, Yeralt Sular ile Etkileimi Sonucunda Ortaya kabilecek Etkiler ve Alnacak nlemler
Reenjeksiyon, kuyu temizlii veya santral ile ilgili herhangi bir problemle karlalmas sonucu santraln devre d kalmas ihtimaline kar ise santral sahasnda 1 adet szdrmaz depolama havuzu bulundurulacaktr. Havuz yaklak olarak 7.500 m depolama kapasitesine sahip, zeri ak, betonarme bir yap olacaktr. Bu havuz, sistem devreye girene kadar retim kuyularndan tanan jeotermal akkann depolanmasnda kullanlacak ve sistem tekrar devreye alndktan sonra herhangi bir alc ortama dearj edilmeden tekrar reenjeksiyon hatlarna verilecektir.
akn A., Gken G.Erolu A. Jeotermal Uygulamalarn evresel Etkileri: Balova Jeotermal Blgesel Istma Sistemi rnei. Eriim Tarihi 03.09.2013,
23
203 / 245
V.2.11
Faaliyet nitelerinde Kullanlacak Kazan ve/veya Soutma Sularnn Ne Miktarlarda Kullanlacaklar, Bu Sularn Hangi lemlerden Sonra Hangi Alc Su Ortamlarna Nasl Verilecei ve Verilecek Sularn zellikleri
Proje kapsamnda enerji retimi amacyla santralde 2.200 ton/sa miktarndan jeotermal akkan enerji retiminde kullanlacaktr. Enerji retimi sonrasndan jeotermal akkandaki fazla snn alnabilmesi iin soutma nitesinde 8.142 m3/sa miktarndan soutma suyu kullanlacaktr. Soutma suyu kullanmndan nce belli kimyasallar ile baz artlandrmalarn yaplmas gerekmektedir. zellikle suyun pHnn ayarlanmas, sertlik derecesinin ayarlanmas, bakteriyolojik kirlenmelere karn tedbir alnmas, korozyon ve kire oluumunun nlenebilmesi amalaryla kimyasal kullanm sz konusu olacaktr. Soutma sistemi sirklasyon suyunda baz faktrlerin sistemde yol aaca problemler Tablo V.11de yer almaktadr. Sirklasyon suyunun pH deerinin dk olmas, sistemde korozyona yol aabilecei gibi belli bir deerin zerinde olmas da birikinti oluumunu ve mikrobiyolojik oluumlar tetiklemektedir. Ayn ekilde sistem ierisinde soutma suyunun dk izgisel hzda olduu blgelerde askda kat maddelerin birikintiye yol amas olasl yksek izgisel hzda olan blgelere gre daha fazladr. Buna karn yksek izgisel hz tek bana soutma sisteminde korozyona yol aan bir faktrdr24.
Tablo V.11: Soutma Suyunda Yer alan Parametrelerin Yaratt Sorunlar Faktrler pH znm Tuzlar znm Gazlar Askda Kat Maddeler Mikroorganizmalar Scaklk Sistem Metalrjisi izgisel Hz Sistemde Kalma Zaman Su Kalitesi Bakteri Says Bulanklk Besi Maddeleri Gne I znm Oksijen Korozyon X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Birikinti X X
2
Mikrobiyolojik X
Proje kapsamnda soutma suyunda yukarda aklanan problemlerin nne geilebilmesi amacyla eitli kimyasallarn ve artlandrclarn kullanm sz konusu olacaktr. Ancak u an iin kullanlacak kimyasallarn trlerine, elektromekanik tehizat artnamesi ve satn alnmas srecinden sonra karar verilebilecektir.
Klolu F., MMO Yaynlar, Su Soutmali Santrallerde Korozyon Ve Birikinti Oluumunun Engellenmesi in Uygulanan Kimyasal Koullandirma Programlari
24
204 / 245
Soutma suyunun scakl 24,1 C ve pH 7,5 8,5 arasnda olacak ekilde ayarlanacaktr. Proje kapsamnda kullanlacak soutma suyu devirdaim olarak kullanlacak olup, herhangi bir dearj sz konusu olmayacaktr. V.2.12 Orman Alanlarna Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Kar Alnacak Tedbirlerin Tanmlanmas
Proje kapsamnda kullanlacak toplam 22,49 halk alann tamam tarm arazisi zerinde planlanmtr. Hem kuyu lokasyonlarnn tarm arazisi zerinde olmas, hem santral alannn ayn ekilde tarm arazisi zerinde olmas hem de santral alan ile kuyular arasndan jeotermal akkann tanaca boru hattnn hibir ormanlk alandan gemeyecek olmas sebebiyle ormanlk alanlara herhangi bir olumsuz etki sz konusu deildir. Proje alanlarnn orman alanlarna gre incelenmesine ilikin aklamalar Blm IV.2.10 ve Blm V 1.12de verilmitir. Faaliyet kapsamnda ormanlk alanlarda bir faaliyet gerekletirilmesi durumunda kalnrsa , bu alanlarda kamulatrma sz konusu olmad iin, 6831 sayl Orman Kanunun 16. Maddesi gereince zmir Orman Blge Mdrlnden izin alnacaktr. Mevcut flora ve fauna trlerine olan etkiler genellikle alandaki tarm arazilerinde ve boluk alan habitatlarnda rastlanan ve rapor ierisinde IV. Blmde detayl olarak verilen flora ve fauna trleri ile snrldr. nemli bir aa ve bitki kayb sz konusu olmadndan fauna trlerine de bu kapsamda nemli bir etki beklenmemektedir. V.2.13 Tarm Alanlarna Olabilecek Etki ve Bu Etkilere Kar Alnacak Tedbirlerin Tanmlanmas, Jeotermal Akkann Kullanm Srasnda Olas Toprak Kirliliini nlemek in Alnacak Tedbirler
Kuyulardan karlan jeotermal akkan herhangi bir ekilde yzey suyuna veya topraa dearj edilmeyecektir. Tm jeotermal akkan yzeyle temas etmeden rezervuara geri baslacaktr. Bu sebepten toprak zerinde herhangi bir etki olumas beklenmemektedir. Jeotermal santrallerde en nemli etkiler, jeotermal akkann doal olarak iinde bulunan gazlarn, enerji retimi sonrasnda atmosfere salnmas olarak ortaya kmaktadr. Buhar iinde tanan youmayan ve atmosfere verilen gazlar nemli problemdirler. Jeotermal proseslerde en nemli emisyon noktalar, youmayan gazlarn salnd bacalar, soutma kulelerinde youmayan gazlarn evaporasyonu, silenserler, buhar borularndan buhar rn drenaj, soutma kulelerinde, youmu gazlarn soumann etkisiyle tekrar gaz fazna dnerek oluturaca emisyonlardr. nemli youmayan gazlar CO2 ve daha dk oranlarda NH3, CH4 ve H2dir.25 Atk gazn atmosferde dalma oran eitli faktrlere baldr. Bunlar; Meteoroloji ve topografya Dearjn yaps (direkt atk yada soutma kulesi at) Gaz kirleticilerin kimyasal stabilitesidir.
25
Badruk, M. Jeotermal Enerji Uygulamalarnda evre Sorunlar
205 / 245
Rzgarn etkisi, topografya ve soutma kulesi ya da atk gazn yaplar arazilerde ok farkldr. Bu faktrlerin potansiyel etkileri, eitli konsantrasyonlarda atmosfere verilme artlar ve atmosferde dalm bilgisayar program kullanlarak tahmin edilebilmektedir. Bununla birlikte atmosferden yamur damlalar yada sis ile ayrlan kirleticilerin oran gazn znrlnde etkilenir. rnein; amonyak gaz atmosferden hzlca li olur, nk suda kolay znr. Bununla birlikte cva buhar, atmosferde daha uzun sre kalr ve geni alanlara yaylabilir.3 Kirleticilerin kimyasal formlar deiebilir ve bu genellikle toksitesi deiimine uygundur. rnein; pH ntral suda znen amonyak daha az toksit amonyum iyonu (NH+4)na dnr; ki daha sonra nitrat (NO-23) gibi oxyanyon formun okside olabilir. Yamur suyunda bulunan kirleticiler topraa yada bitki yapsna girer ve atk ve yeralt ve yzey sular kimyasn etkiler. Bu etkiler gaz ve buhar dearjn ikincil etkileri olarak anlrlar. 3 Yukardaki aklamalardan grld zere santralden atmosfere braklacak gazlar dolaysyla toprak ve toprak stndeki bitki rtsnde olumsuz etki yaratma riski bulunmaktadr. Buda blgede youn ekilde zm yetitiricilii yaplyor olmas sebebiyle, hem tarm iiyle uraan yre halknn maddi kaybna hem de sz konusu tarm rnlerinin tketilmesi sonucu salk problemlerine yol aabilir. Ancak bahsedilen bu olumsuzluklarn ortaya kabilmesi iin, zellikle havada serbest halde ve dk pHl su bulunmas gerekmektedir (pH<7, youn sis). Blm IV.2.1.7de verilen blgenin sayl gnler grafii ve tablosunda yllk ortalama sisli gn saysnn 3,7 olduu, aylk bazda en fazla Aralk aynda 1,5 gnn sisli olarak 1970 2012 yllar arasndaki rasat sresinde kaydedilmitir (bkz. Tablo IV.6 ve ekil IV.7). Bu bilgiler ndan santralden kaynaklanacak emisyonlarn zelikle tarm arazilerine ve rnlere zarar verebilmesi iin hava artlarnn uygun olmas gereklilii ortaya kmaktadr. Proje alannda ki havann nem ierii, zellikle sisli gnler saysnn olduka az olmas (aylk ortalama 1,5 gn), santralden kaynaklanacak su buhar ve emisyonlar sebebiyle tarm arazilerinin zarar grmeyeceini gstermektedir. V.2.14 Projenin letilmesi Srasnda alacak Personelin ve Bu Personele Bal Nfusun Konut ve Dier Sosyal/Teknik Altyap htiyalarnn Nerelerde, Nasl Temin Edilecei
Projenin inaat almalarnn balamas ve iletmeye gemesinin ardndan, yre halk iin proje, yeni i olanaklar douracaktr. Projenin arazi hazrlk ve inaat aamasnda 300 kii, iletme aamasnda ise yaklak 40 kiinin istihdam edilmesi planlanmakta olup, personel ihtiyac ncelikli olarak proje alan yakn evresinde bulunan yerleim yerlerinden salanacaktr. Ayrca, alan iilerin gnlk ticari ihtiyalar proje alan yakn evresinde yer alan yerleim yerlerinden salanacandan, faaliyet yre halk iin ek bir gelir kayna salayacaktr. Bunun yan sra, projenin iletmeye gemesi ve enerji retimi ile beraber Manisa ili ve yakn evresinde eitli yatrmlarn gereklemesi ve blgede yaayan insanlara yeni istihdam kaynaklarnn olumas beklenmektedir. alacak personelin sosyal ihtiyalar santral binasndan salanacaktr. Teknik ihtiyalar ise proje alan yakn evresindeki yerleim biriminden buradan karlanamama durumunda ise Manisa linden temin edilebilecektir.
206 / 245
V.2.15
dari ve Sosyal nitelerde me Ve Kullanma Amal Sularn Kullanm Sonrasnda Oluacak Atk Sularn Artlmas in Uygulanacak Artma Tesisi Karakteristii Prosesinin Detaylandrlmas ve Artlan Atk Sularn Hangi Alc Ortamlara, Ne Miktarlarda, Nasl Verilecei
Tesisin iletme aamasnda alacak personel iin ime ve kullanma suyuna ihtiya duyulacaktr. Proje kapsamnda gerekli olan ime suyu damacanalarla piyasadan satn alnacaktr. Kullanma suyu ihtiyacnn ise Piyadeler Belediyesi su ebekesinden karlanmas planlanmaktadr. Tesisin iletme aamasnda alacak personel says 40 kiidir. Personel iin gerekli olacak su miktar : 40 kii x 150 L/gn- kii = 6000 L/gn = 6 m3/gndr. letme aamasnda oluacak evsel nitelikli atksu; personelin kullanaca ime ve kullanma suyunun %100nn atksuya dnecei varsaymyla 6 m3/gn olacaktr. letme aamasnda oluacak evsel nitelikli atksular iin szdrmaz fosseptik yaplacak ve szdrmaz fosseptikte toplanan atk sular vidanjrle ektirilerek Piyadeler Belediyesi tarafndan bertaraf edilecektir (bkz. Ek-3). V.2.16 dari ve Sosyal Tesislerden Oluacak Kat Atk Miktar ve zellikleri, Bu Atklarn Nerelere ve Nasl Tanacaklar veya Hangi Amalar in ve Ne ekilde Deerlendirilecei Evsel Nitelikli Kat Atklar letme srasnda idari ve sosyal tesislerde oluacak evsel nitelikli kat atklar aada hesaplanmtr. Birim atk miktar: 1,34 kg/kii-gn (TK - evre statistikleri, 2004) alan says: 40 kii Gnlk evsel kat atk miktar: 40 x 1,34 = 53,6 kg/gn letme sresince oluacak gnlk kat atk miktar 53,6 kg olacaktr. Oluacak evsel nitelikli kat atklar Kat Atklarn Kontrol Ynetmeliinin 8. Maddesine uygun olarak, evreye zarar vermeden bertarafn ve deerlendirilmesini kolaylatrmak, evre kirliliini nlemek ve ekonomiye katkda bulunmak amacyla ayr ayr toplanarak biriktirilecek, bunlarla ilgili tedbirler alnacaktr. Ayn Ynetmeliin kat atklarn toplanmas ve tanmas ile ilgili 4. Blmde yer alan 18. Maddesinde belirtilen esaslara uyularak kat atklar evrenin olumsuz ynde etkilenmesine sebep olacak yerlere dklmeyecek, az kapal standart p kaplarnda muhafaza edilerek toplanacaktr. Toplanan bu evsel nitelikli kat atklar Piyadeler Belediyesi tarafndan bertaraf edilecektir. Ayrca deerlendirilebilir nitelikte oluabilecek evsel nitelikli kat atklar (plastik, metal, cam, vb.) 24.08.2011 tarihli ve 28035 sayl Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii gereince ayr kaplarda toplanarak, lisansl firmalara verilmek suretiyle bertaraf edilecektir. Ambalaj Atklar Oluacak ambalaj atklar (kat, karton, metal, cam, lastik, kauuk, tekstil, plastik vb.) dier atklardan ayr olarak toplanacak, ayr lokasyonlarda depolanacak ve 24.08.2011 tarihli ve 28035 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmleri dorultusunda lisansl kurululara verilerek bertaraf edilmesi salanacaktr.
207 / 245
Atk Yalar Projenin iletme aamasnda trafo ve alt sahasnda izolasyon yalarndan kaynakl atk ya oluabilir. Normal artlar altnda trafolarda kullanlan gnmz izolasyon yalarnn mrnn en az 20 30 yl kadar olduu bilinmektedir. Santralde kullanlacak trafolar g bakmndan zel seilecei iin dier datm trafolar gibi dzensiz almayacaklar ve ar yklenmeyeceklerdir. Bakmlar da dzenli olarak yaplacandan bu trafolarn yalarnn normal artlardan daha uzun kullanlaca dnlmektedir. Ayrca eskidii dnlen nemlenmi eskimi izolasyon seviyesi kritik deerin altna dm trafo yalar atlmayp ya iyiletirme ve tasfiye yntemleri ile istenilen izolasyon deerlerlerinin zerine yeniden kartlp geri kazanlmakta ve bu ilemde 4-5 sefer daha yeniden tekrarlanabilmektedir. Bu nedenle alanda uzun yllar izolasyon ya kaynakl atk olumas beklenmemektedir. Olumas halinde, kan atklar tehlikeli atk olarak kabul edildiinden Tehlikeli Atklar blmnde akland ekilde bertaraf edilecektir. Bitkisel Atk Ya Tesis iinde yemek hizmetleri dardan satn alnarak salanacandan iletme aamasnda bitkisel atk ya oluumu beklenmemektedir. Tehlikeli Atklar Tesiste tehlikeli atk olarak bakm, onarm vb. ilemlerden kaynaklanacak stb, yal eldiven gibi atklar olacaktr. Bu atklar, dier atklardan ayr olarak, szdrmasz zemine sahip ve meteorolojik koullardan etkilenmeyecek ekilde zeri kapal bir alanda yer alacak metal varillerde toplanacak ve 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii ve 26739 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Poliklorlu Bifenil (PCB) ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrol Hakknda Ynetmelikin ilgili hkmlerine uygun olarak ulusal atk tama formu doldurularak, lisansl firmalara gnderilerek bertaraf edilecektir.
Tehlikeli ve zararl maddelerin depolanmas, tanmas ve kullanlmasna ilikin faaliyetler, 26.12.2008 tarihli ve 27092 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Maddelerin ve Mstahzarlarn Snflandrlmas, Ambalajlanmas ve Etiketlenmesi Hakknda Ynetmeliinde belirtilen ilgili maddelere gre yaplacaktr. letme aamasnda jeotermal akkann kuyulardan boru hatlarna iletilmesi aamasnda, sistemde oluabilecek kalsit kabuklamasn nlemek iin kimyasal inhibitrler kullanlacaktr. Projenin iletme aamasnda oluacak tehlikeli kimyasallarn kullanm asgari dzeyde olacandan, bu maddelerin tanmas, depolanmas ve kullanlmas esnasnda potansiyel evre kirlilii risklerini en aza indirmek iin gerekli koruma nlemleri yklenici firma tarafndan alnacaktr. Proje kapsamnda gerekletirilecek olan tm faaliyetler 09.12.2003 tarih ve 25311 sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle giren Sal ve Gvenlii Ynetmeliinin ilgili hkmlerine uygun olarak gerekletirilecektir.
208 / 245
Atk Piller ve Akmlatrler Atk pil ve akmlatrler 31.08.2004 tarih ve 25569 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmeliinin ilgili hkmlerine uyularak, evsel atklardan ayr toplanacak, piller, datm ve satn yapan iletmelere veya belediyelerce oluturulan toplama noktalarna teslim edilecektir. Faaliyet kapsamnda, alanda kullanlacak aralarn bakm ve onarmlar yetkili servislerde yaplacandan atk akmlatr olmayacaktr. mrn Tamamlam Lastikler Faaliyet kapsamnda mrn tamamlam lastik olumas halinde, 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl Resmi Gazetede Yaymlanarak yrrle giren mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii hkmleri uyarnca, mrn tamamlam lastikler tesiste depolanmayacak ve Ynetmelik hkmlerine uygun olarak lastik datmn ve satn yapan iletmelere veya yetkili tayclara teslim edilecektir. Alanda kullanlacak aralarn bakm ve onarmlar yetkili servislerde yaplacak olduundan mrn tamamlam lastik oluumu beklenmemektedir. Tbbi Atklar Tesiste bir revir kurulmayacaktr. Tbbi mdahale gerektiren durumlarda en yakn salk kuruluuna mracaat edilecektir. Ancak tesiste herhangi bir ekilde oluabilecek oluabilecek tbbi atklar, 22.07.2005 tarih ve 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii dorultusunda bertaraf edilecektir. V.2.17 Projenin letilmesi Aamasndaki Faaliyetlerden nsan Sal ve evre Asndan Riskli ve Tehlikeli Olanlar
Proje kapsamnda oluabilecek insan ve evre sal asndan risk ve tehlike oluturabilecek faaliyetler bu tarz projelerde karlalmas muhtemel kazalarla ilikilidir. Bu kapsamdaki riskleri en aza indirmek ve tehlikeleri nlemek bakmndan ncelikle ED Raporu ierisinde deiik blmlerde verilen tm taahhtler ile birlikte faaliyet ile ilgili mevzuatta yer alan tm talimat, hkm ve kurallara uyulacak ve gerekli nlemler alnacaktr. Projenin arazi hazrlk, inaat ve iletmeye kapatma aamalarnda taeron firmalar kullanlacak ve bu firmalar, alanlarn gvenliini salamak adna inaat sahasnn emniyetini salayabilecek, kaz ya da iskele kurma ilerini ar i makineleri ile yapabilecek tecrbe ve bilgiye sahip firmalar arasndan seilecektir. Bu kapsamda, ulusal ve uluslar aras gvenlik kurallarna gre hareket edilecektir. Arazi hazrlk, inaat ve iletmeye kapatma aamasnda risk oluturabilecek faaliyetler; (i) hafriyat almalarndan kaynaklanacak toz, (ii) hafriyat almalarndan kaynaklanacak grlt, (iii) ar i makinesi ve ekipmanlarndan kaynaklanacak atk yalar, (iv) olas kimyasal madde ve yakt dklmesi ve/veya sznts, (v) i makinelerinden kaynaklanacak olas trafik kazalar, (vi) yksekte almaya bal i kazalar olarak saylabilir. Arazi hazrlk, inaat ve iletmeye kapatma aamalarnda; Proje kapsamnda yrtlen tm faaliyetler, 4857 sayl Kanunu ve 09.12.2003 tarih ve 25311 numaral Resmi Gazetede yaymlanan Sal ve Gvenlii Ynetmelii, 23.12
209 / 245
2003 tarih ve 25325 numaral Resmi Gazetede yaymlanan Yap ilerinde Salk ve Gvenlik Ynetmelii, 12.09.1974 tarih ve 15004 numaral Resmi Gazetede yaymlanan Yap lerinde i Sal ve Gvenlii Tz hkmlerine ve i gvenlii ile ilgili dier kanun, tzk ve ynetmelik hkmlerine uygun olarak gerekletirilecektir. naat sahasnn etrafna, giriine ve ierisine uygun uyar levhalar yerletirilecektir. alanlarn yaptklar ie uygun olarak baret, gzlk, maske, eldiven, kulak tkac, emniyet kemeri v.b. kiisel gvenlik malzemelerini kullanmas salanacaktr. Kiisel gvenlik malzemelerinin kullanm konusunda alanlara gerekli eitimler verilecektir. antiye ii ve dnda inaat makineleri ve aralar iin, 13.10.1983 tarih ve 2918 numaral Resmi Gazetede yaymlanan Karayollar Trafik Kanunu ile uyumlu trafik kurallar oluturulacaktr. naat makine ve ekipmanlar yalnzca ehliyetli kiiler tarafndan kullanlacaktr. kazalarn nlemek amacyla alanlara riskler, gvenlik kurallar, i sal ve gvenlii hakknda bilgi verilecektir. Verilen eitimler dzenli saha denetimleri ile kontrol edilecektir. naat sahasna giri-k noktalar gvenlik grevlileri tarafndan kontrol altnda bulundurulacak, makine ve malzemeler korunarak, gvenli bir ekilde kullanlacaktr. Toz, grlt, patlatma, vibrasyon etkisi, her trl kimyasaln szmas ve/veya dklmesi v.b. etkilerin en az seviyede tutulabilmesi iin ED Raporu kapsamnda ilgili blmlerde verilen tm taahhtlere uyulacak ve etki azaltc nlemler alnacaktr. Deprem, sabotaj, sel, yangn gibi belirli risklerin en aza indirilmesi iin bir Acil Eylem Plan hazrlanacaktr. Acil Eylem Plan konusunda tm alanlar bilgilendirilecek ve plan kapsamnda oluturulacak ekiplere gerekli eitimler verilerek, iletiim numaralar antiye sahasnda grlebilir yerlerde ilan edilecektir. Enerji datm tesislerinin bakm ve kontrolleri dzenli olarak yaplacak ve bu tesisler konusunda uyarmak iin uyar levhalar kullanlacaktr. Salkl ve gvenli bir i ortam yaratmak iin hava artlarna gre programlama yaplacaktr. Kullanlmad zaman tm malzeme ve ekipman depolanacaktr. Yksekte gvenli almay salamak iin gerekli tm nlemler (platformlar, gvenlik alar, emniyet kemeri v.b.) alnacaktr. evreyi ve halk saln olumsuz etkileyecek yangn ve patlamalar nlemeye ynelik tm nlemler alnacaktr. antiye sahasnda haerelere kar yaplacak ilalama almalar 21.05.2011 tarih ve 27940 sayl resmi Gazete yaymlanan Biyosidal rnlerin kullanm usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik kapsamnda Manisa l Salk Mdrl tarafndan yetkilendirilmi firmalar tarafndan yaplacaktr. 10.08.2005 tarih ve 25902 sayl Resmi Gazetede yaymlanan yeri Ama ve alma Ruhsatlarna likin Ynetmelik dorultusunda tm ruhsatlar alnacaktr. Proje kapsamnda yer alacak tesislerin tamam, proje sahibi olan Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. tarafndan yrtlecektir. Bu kapsamdaki tm faaliyetlerde, firma bilgi ve tecrbesini kullanarak, ulusal ve uluslar aras standartlarda belirtilen gvenlik kurallarna uyacak ve alanlarn gvenliini salamak adna saha ve tesislerin emniyetini salayacaktr.
210 / 245
letme aamasnda risk oluturabilecek faaliyetler; (i) aralardan ve tesisten kaynaklanacak grlt, (ii) aralardan ve tesisteki ekipmanlarndan kaynaklanacak atk yalar, (iii) olas kimyasal madde ve yakt dklmesi ve/veya sznts, (iv) olas trafik kazalar, (v) faaliyetten kaynaklanacak dier i kazalar olarak saylabilir. letme aamasnda; letme aamasndaki tm faaliyetler, 4857 sayl Kanunu ve 09.12.2003 tarih ve 25311 numaral Resmi Gazetede yaymlanan Sal ve Gvenlii Ynetmelii, 21.02.2004 tarih ve 25380 numaral Resmi Gazetede yaymlanan Yer alt ve Yerst Maden letmelerinde Salk ve Gvenlik artlar Ynetmelii hkmlerine ve i gvenlii ile ilgili dier kanun, tzk ve ynetmelik hkmlerine uygun olarak gerekletirilecektir. Santral alan ve kuyu lokasyonlar, 2 m veya topografya artlarna uygun yksekliklerde tel it veya muadili bir gvenlik sistemi ile evrilerek, evre emniyeti salanacak ve giri klar kontrol altnda tutularak, tm alanlarn etrafna uygun uyar levhalar yerletirilecektir. alanlarn yaptklar ie uygun olarak baret, gzlk, maske, eldiven, kulak tkac, emniyet kemeri v.b. kiisel gvenlik malzemelerini kullanmas salanacaktr. Kiisel gvenlik malzemelerinin kullanm konusunda alanlara gerekli eitimler verilecektir. Santral alan ierisinde ve dnda kullanlacak aralar iin, 13.10.1983 tarih ve 2918 numaral Resmi Gazetede yaymlanan Karayollar Trafik Kanunu ile uyumlu trafik kurallar oluturulacaktr. Aralar ve ekipmanlar yalnzca ehliyetli kiiler tarafndan kullanlacaktr. kazalarn nlemek amacyla alanlara riskler, gvenlik kurallar, i sal ve gvenlii hakknda bilgi verilecektir. Verilen eitimler dzenli saha denetimleri ile kontrol edilecektir. Santral alanlarna giri-k noktalar gvenlik grevlileri tarafndan kontrol altnda bulundurulacak, makine ve malzemeler korunarak, gvenli bir ekilde kullanlacaktr. Toz, grlt, patlatma, vibrasyon etkisi, her trl kimyasaln szmas ve/veya dklmesi v.b. etkilerin en az seviyede tutulabilmesi iin ED Raporu kapsamnda ilgili blmlerde verilen tm taahhtlere uyulacak ve etki azaltc nlemler alnacaktr. Yzeysel ve yer alt su kaynaklarnn faaliyetten etkilenmemesi iin ED Raporu kapsamnda ilgili blmlerde verilen tm taahhtlere uyulacak ve etki azaltc nlemler alnacaktr. Deprem, sabotaj, sel, yangn gibi belirli risklerin en aza indirilmesi iin bir Acil Eylem Plan hazrlanacaktr. Acil Eylem Plan konusunda tm alanlar bilgilendirilecek ve plan kapsamnda oluturulacak ekiplere gerekli eitimler verilerek, iletiim numaralar tesis alanlarnda grlebilir yerlerde ilan edilecektir. Enerji datm tesislerinin bakm ve kontrolleri dzenli olarak yaplacak ve bu tesisler konusunda uyarmak iin uyar levhalar kullanlacaktr. Salkl ve gvenli bir i ortam yaratmak iin hava artlarna gre programlama yaplacaktr. Kullanlmad zaman tm malzeme ve ekipman depolanacaktr. Yksekte gvenli almay salamak iin gerekli tm nlemler (platformlar, gvenlik alar, emniyet kemeri v.b.) alnacaktr.
211 / 245
evreyi ve halk saln olumsuz etkileyecek yangn ve patlamalar nlemeye ynelik tm nlemler alnacaktr. 10.08.2005 tarih ve 25902 sayl Resmi Gazetede yaymlanan yeri Ama ve alma Ruhsatlarna likin Ynetmelik dorultusunda tm ruhsatlar alnacaktr. V.2.18 Dier zellikler Proje kapsamnda irdelenecek baka husus bulunmamaktadr. V.3 V.3.1 Projenin Sosyo-Ekonomik evre zerine Etkileri (***) Proje ile Gereklemesi Beklenen Gelir Artlar; Yaratlacak stihdam mkanlar, Nfus Hareketleri, Gler, Eitim, Salk, Kltr, Dier Sosyal ve Teknik Altyap Hizmetleri ve Bu Hizmetlerden Yararlanlma Durumlarnda Deiiklikler vb.
Yaplmas planlanan Alaehir JES in bir takm sosyal etkileri bulunmaktadr. Sosyal etkileri tanmlama karmak bir sretir. Adamsa (2000) gre, sosyal etki, sosyal organizasyonlarn veya tek tek bireylerin veya gruplarn hayatlar zerinde etki olarak tanmlanabilir. The Guidelines and Principles for Social Impact Assessment adl kitapta, sosyal etki u ekilde tanmlanmtr: insanlarn yaamn, iini, elenmesini, birbiri ile olan iliki trn, gereksinimlerini karlamak iin rgtlenme biiminde bir deiime neden olan kamu veya zel eylemin sonucu olan her ey sosyal etkidir. Kavram ayn zamanda bireylerin kendilerini ve yaadklar toplumu merulatran deer, inan, bilgi ve normlar deitiren kltrel etkileri de ierir. Projenin potansiyel sosyal etkiler Tablo V.12te zetlenmektedir.
Tablo V.12: Projenin Potansiyel Sosyal Etkiler Sosyal Etki Nitelii Demografik G Kamulatrma - Gelir kayb - Sosyal ve psikolojik sorunlar - Kamulatrma bedelinin yetersiz olmas veya iyi deerlendirilmemesi Ekonomik Olanaklar - naat dnemi ve iletme dnemi sresince i olanaklar - naat dnemi sresince zellikle yre halkna dorudan ve dolayl i olanaklar - letme aamasnda i olanaklar - Srekli/geici olarak tarmsal alanlarn kullanlamamas - Gelir kayb - Tarmsal rnlerin geici olarak elde edilmemesi - Alt-yapnn ve doal kaynaklarn geici olarak kullanlamamas - zellikle yapm aamasnda yollarn ve baz alt-yap olanaklarnn gelitirilmesi Sosyo-Kltrel - Projeyi savunanlar ve kar olanlar arasnda atma olasl - Yapm aamasndaki aktivitelerden yerel halkn rahatsz olmas - Yreye almak iin gelecek kiiler ile yre halk arasnda ortaya kabilecek sorunlar - Yapm aamasnda alacak kiilerin yreye gelmesi - Yreden g olmas Potansiyel Etkinin Tanm
Tarmsal Alanlar Alt-Yap ve Doal Kaynaklar
212 / 245
Sosyal Etki Nitelii Grlt, Trafik ve Gvenlik
Potansiyel Etkinin Tanm
- antiye ve inaat ile ilgili grsel etki - Grlt oluumu - Santralin yapm aamasnda trafiin artmas - naat faaliyetlerinin yarataca gvenlik sorunlar
Demografik Projenin yapm aamasnn balamasyla igcne duyulan ihtiya artacaktr ve bu nedenle civar ky ve ilelerden i arayan kiilerin yreye gelmesi muhtemeldir. Projenin yarataca i olanaklar inaat sresince azami 300 kii ve iletme sresince yaklak 40 kii ile snrl olduu ve bu igc ihtiyacnn vasfsz iiler olarak yre halkndan seilecei dikkate alnrsa mevcut yap zerinde ok byk bir etkinin olmas beklenmemektedir. Aadaki demografik deiimlerin olaca tahmin edilmektedir: Geici iilerin mevcudiyeti: Projenin koullarna bal olarak yapm aamasnda geici ilere ihtiya duyulacaktr. Trkiyedeki yksek isizlik oran dikkate alnrsa proje alanna baz isiz kiilerin gelmesi doal bir sonutur. Yreden gn olmas: Proje kapsamnda ok byk alanlarn kullanlmayacak olmas, yre halknn hali hazrda olduu ekliyle hayatn idame ettirebilecek olmas sebebiyle herhangi bir d gn grlmesi beklenmemektedir. Ekonomik Projenin gerekletirilmesi yredeki ekonomik aktiviteleri birok ynden etkileyebilir. Alaehir JES in yapm aamasna 300 ve iletme aamasnda 40 kiiye i olana salayaca ve vasfsz igc ihtiyacnn yreden karlanaca gz nnde bulundurulduunda yrede isizlik gibi sorunlar azalacaktr. Mmkn olduu oranda yrede yaayanlara i salanmas, yrede yaayan isizler iin olumlu bir etkisi salayaca aktr. Ayrca yeni i olanaklarnn yaratlmas ekonomiyi canlandrabilir ve dolayl olarak yeni i kollar almasna gereksinim olabilir. Projenin yrenin temel geim kaynan oluturan tarm arazilerini ksmen etkilemesi sz konusudur. Baz hanelerin tarm yaptklar alanlarn kamulatrlmas sz konusudur. Tarm arazisinin kaybnn yan sra projenin inaat aamas sresince iftilerin retim kayplar yaamas ve bu duruma bal olarak hanelerin gelir kaybna uramas mmkndr. Yre halknn olumsuz etkilenmemesi iin bu durum dikkatle incelenmi olup nceki blmlerde belirtilen taahhtlere uyulacaktr. Projenin arazi fiyatlar zerine olas etkileri deerlendirilirken, sat fiyatlarnda bir deiiklik olmas beklenmekle birlikte bu durum nicelik olarak ifade edilememektedir. Sosyo-kltrel Proje, toplumda bir arada yaayan insanlarn ilikilerini birok ynden etkileyebilir. Burada en nemli olan nokta projeye kar olanlar ve projenin yaplmasn isteyenler arasndaki gr ayrl ve sosyolojik anlamda bir atmann olmasdr.
213 / 245
Proje kapsamnda dzenlenen halkn katlm toplantsnda, projeyi istemeyen bir kitle veya halkla karlalmamtr. Yre halk projeyi desteklemekle birlikte, yredeki kalknma asndan olumlu dncelere sahip olduklarn dile getirmiler, bu projeden nce yaadklar ve eitli iletiim aralar vastasyla haberdar olduklar olumsuzluklarla karlalp karlalmayaca ve olas olumsuzluklara karn alnacak nlemler zerine younlamlardr. Yreye gelecek iiler ve yrede yaayanlar arasnda baz sorunlar kabilir. Yreye farkl yerlerden gelen kiilerin olmas su orannn artmas ve kltrel farkllklarn neden olduu honutsuzluklar dhil olmak zere farkl birok soruna neden olabilir. Ancak vasfsz i gc ihtiyacnn byk oranda yreden salanaca dnlnde bu etkinin snrl kalaca dnlmektedir. Grlt, Trafik ve Gvenlik Grlt ve trafie bal etkiler evresel etki deerlendirmesi kapsamnda incelenmi olup bu konuda yaplan deerlendirme de Blm V.1.4 ve Blm V.1.17de verilmitir. Ayrca, gerek inaat aamasnda antiyede gerekse iletme dneminde santralde alanlarn karlamas muhtemel gvenlik sorunlarna kar gerekli nlemlerin alnmas gerekmektedir. Ayrca, yre halknn gvenlii gz nne alnarak zellikle inaat aamasnda trafik ve dier aktivitelerin yarataca sorunlar nleyici tedbirler alnacaktr. Alt-yap ve Doal Kaynaklar Proje kapsamnda Okul, salk oca veya yollarn herhangi bir ekilde etkilenmeyecektir. Bununla birlikte, zellikle inaat aamasnda bozuk yollarn dzeltilmesi ve gerekirse yeni yollar almas suretiyle yredeki ulam koullarnda iyileme olmas beklenmektedir Ayrca, yre halknn gerek tarmsal sulama gerekse kullanma bata olmak zere birok amala dereden/nehirden yararland bilinmekte olup, proje kapsamnda herhangi bir dere veya yzeysel su kaynann kullanmnn sz konusu olmamas sebebiyle olumsuz etkiden bahsetmek imkanszdr. Tarihsel, Kltrel Yerler Yrede v mevcut tarihsel ve kltrel yerler olup olmadna dair zmir II Numaral Kltr Varlklarn Koruma Kurulu Mdrl tarafndan proje alanlarnn tamam fiziksel olarak gezilerek herhangi bir bulgu veya gemiten gelen bir kalnt olmad tespit edilmi olup, bu konuda kurumun ilgi yazs Ek-3te sunulmutur. Projenin Olumlu ve Olumsuz Etkileri Yre halk tarafndan proje ile ilgili olumlu ve olumsuz olmak zere farkl grler alnmtr. Yre halkndan elde edilen bilgilere gre sz konusu projenin olas olumlu etkileri yledir: Yrede isizlik orann azaltacak, Genlerin yreden g etmesini engelleyecek, lkenin enerji an kapatmasn salayacak Yeni i alanlarnn almas ve ekonomik hareketlilik sz konusu olacak Yre halkndan elde edilen bilgilere gre sz konusu projenin olas olumsuz etkileri yledir: Su kaynaklar kirlenecek, Tarmsal etkinlik (arlkl olarak zm) ve buna bal gelir azalacak Santral Radyasyon yayacak ve insan salna etki edecek Trafik younlaacak, ulam gzergah deiecek
214 / 245
Bu ekinceler yre halk tarafndan Halkn Katlm Toplantsnda da dile getirilmi olup, proje kapsamnda sz konusu olas etkilerin bu ED Raporunda deerlendirilecei belirtilmitir. Blm IV ve Blm Vte detayl olarak anlatlm olan, santralden kaynakl herhangi bir yer alt ve/veya yzey suyu kirliliinin sz konusu olmad, santral almaya baladnda da bugnk su kalitesinin korunabilmesi amacyla mevcut su kalitesine ilikin almalarn yapld ve projeden kaynakl oluacak atksular ile ilgili gerekli tedbirlerin alnmasna ynelik taahhtlerin sunulmu olmas yre halknn su kaynaklarnn kirlenmesi phesine karn yaplm olan almalardr. Tarmsal etkinliin hibir ekilde azalmayaca yine Blm Vte detayl olarak irdelenmitir. Herhangi bir radyasyon tehlikesinin olup olmadna dair bilgiler, Halkn Katlm Toplantsnda detayl olarak aklanm, projenin yeraltndan karlacak jeotermal akkandan elektrik retmek amacyla kurulaca ve herhangi bir radyasyon tehlikesinin olmad belirtilmitir. Trafik younluu bakmnda ise, proje kapsamnda kullanlacak ulam aralarndan yredeki mevcut trafik ykne toplamda sadece %0,97lik bir art yk getirecei yine Blm Vte yaplan hesaplamalar sonucunda ortaya konulmutur. Dolaysyla yre halknn hakl ekinceleri, proje kapsamnda deerlendirilmi olup, gerekli hesaplamalar yaplarak, tedbirlerin alnmas ynnde taahhtler sunulmutur. Genel Deerlendirme Elde edilen veriler temelinde yrede yaayan kiilerin eitiminin ilkokul dzeyinde olduu, yrede yal-emekli kiilerin orannn nfusun yaklak %15ini oluturduunu ve dolaysyla dk olduu sylenebilir. Buna karlk 0-19 ya aras gen nfus yaklak %29 luk dilimi olutururken 2060 ya aras olgun nfus yaklak %56 y oluturmaktadr. Manisa ili ve Alaehir ilesi kapsamnda temel ekonomik etkinliklerin banda tarm ve hayvanclk gelmekte olup, bunu sanayi, turizm ve madencilik izlemektedir. Yrede i gcne katlm orannn Trkiye ortalamalar civarnda olduu ve isizlik orannn son yllarda azalmakta olduu grlmektedir (bkz.Tablo IV.63). Dzey 2 Blgesine dahil olan Manisa ili 2012 yl itibariyle sektrler baznda istihdamda tarma %46, sanayiye %22,2 ve hizmetler sektrne %31,8 pay dmektedir (bkz. Tablo IV.56). bunun yan sra tarm sektr yrede sektrler baznda en byk dilimi kaplamakta ve giderek bymektedir.Manisa genelinde lke geneline paralel olarak krsal kesimden zellikle istihdam verebilen ile merkezlerine nfus ak meydana gelmektedir. Manisa Merkez le bata olmak zere Akhisar, Soma, Salihli ve Turgutlu ile merkezleri g almaktadr. Proje kapsamnda, arazilerini kaybeden veya faaliyetten dolayl olarak etkilenecek olan yre halkna halihazrda iinde bulunduklar yaam koullarnn benzeri salanarak, olumsuz etkilenmeleri olabildiince en aza indirgenmelidir. Zira yrede yaayanlar mevcut durumda kendilerini geindirecek bir ekonomik ve sosyal yapya sahiplerdir. Projenin yaplmas srecinde buradaki hanelerin madur edilmemesi gerekmektedir. Projeden olumsuz olarak etkilenme olasl bulunan kiilerin banda yallar, kk toprak sahipleri ve kadnlar gelmektedir. Projenin zellikle yapm ve iletme aamasnda gerekli olan igcnn yredeki kiilerden salanmas, projenin faydalarndan yre halknn yararlanmasna olanak salayacaktr. stihdamda yresel kaynaklarn deerlendirilmesi ve yerleim yerlerinden belirli oranda hizmet almlarnn yaplmas yerel ekonomiye katk salayacaktr.
215 / 245
Projenin inaat aamasnda yerel halk, alanlar ve besi hayvanlarnn herhangi bir trafik kazasna maruz kalmamalar iin, proje alan ve kullanlacak yollarda yol dzenlemeleri yaplacak, trafik iaretleri konularak kazalarn ne geilmeyecek allacaktr. Mevcut alt yap sistemlerinin zarar grmemesi iin gereken nlemler alnmaldr. Yre halkna Proje hakknda dzenli bilgi salanmas hem yre insannn kukularn giderecek hem de doru olmayan bilgilerin yaylmasn engelleyecektir. Doru bilginin iletilmesinin yan sra bunun iin kullanlan iletiim mekanizmalar da nem tamaktadr. Bilgilendirme sadece Halkn Katlm Toplants ile snrl kalmayp, gerekirse yre halkna ziyaretler araclyla ulaarak, herkesin anlayabilecei ekilde ve hatta grsel materyallerin kullanlmasyla gerekletirilebilir. Bilgi ak Proje sahibi ve yerel halk arasnda iki ynl olmaldr. Ayrca, herkese ak olarak ileyecek bir ikyet mekanizmas kurulmas ve iletilmesi karlkl iletiim asndan ok faydal olacaktr. rnein; ikyet formlar kullanlarak halkn ikyetleri kayt altna alnrken ayn zamanda ikayete cevap niteliinde yaplmas gerekenlerin takip edilmesi de mmkn olacaktr. V.3.2 evresel Fayda-Maliyet Analizi Proje ile Yaratlan evresel Faydalar Proje kapsamnda retilecek elektrik enerjisi ulusal enerji ana nemli bir katk salayacaktr. Jeotermal enerji santralleri iyi bir planlama ve projelendirme ile bal bana enerji retiminin en temiz kayna olarak evre korumaya destek salayan faaliyetlerdir. Yenilenebilir enerji kaynaklar ierisinde evresel etkisi en dk olan faaliyetlerden bir tanesi jeotermal enerji santralleridir. Yeraltndan karlan enerji ykl akkann, elektrik retimi amacyla kullanlmasndan sonra tekrar yeraltna geri baslyor olmas, sz konusu enerji retiminin devamlln salamaktadr. Ayrca bu santraller iin, HESlerde olduu gibi doal ortam deiiklii, akarsu yataklarnda su miktarnn azalmas ve byk inai faaliyetler gerekmedii iin olduka evre dostu yatrmlardr. Btn bu faydalarnn yan sra jeotermal enerji retim santrali iin, uygun yerin bulunmas, her jeotermal kaynan enerji retimine uygun olmamas ve bulunduu yerde retim yaplmas zorunluluklar da bu projelerin gsz ynleri olarak ortaya kmaktadr. evresel Koruma Tedbirleri ve Maliyetler Projenin arazi hazrlama, inaat ve iletme aamalarnda grlt ve toz oluumunun olmas kanlmazdr. Buna ilave olarak kurulacak antiye tesislerinde ve gnlk inaat almalarnn yaplaca kesimlerde iilerden evsel kat atk ve atksu oluumu sz konusu olacaktr. naat almalar srasnda ortaya kacak hafriyat malzemesinin geici depolanmas ve sonrasnda kalc olarak bertaraf da evresel adan nemli bir etki kaynadr. Ayrca proje kapsamnda oluacak tehlikeli atklarn ynetimi mevzuata uygun ekilde yrtlecektir. Etkilerin en aza indirilmesi iin yrtlecek almalar ve yaplacak yatrmlar inaat yklenicilerinin sorumluluunda olmakla beraber, proje sahibi tarafndan da izlenecek ve denetlenecektir. Ayrca almalarn srdrlmesi iin meri mevzuat kapsamnda tm snr deerlere uyulacak ve gereken tm izin ve ruhsatlar alnacaktr. Yrtlecek tm almalar bu raporda verilen taahhtlere uygun olarak yrtlecektir.
216 / 245
evresel Etki Matrisi evresel etki matriksi Tablo V.13te sunulmutur.

Tablo V.13: evresel Etki Matriksi Etki Arazi hazrlama, inaat, malzemenin depolanmas, kaz almalar v.b. gibi aamalarda almalar srasnda toz oluacaktr. Ayrca i makinelerinin egzozlarndan ve antiye tesislerinden snma kaynakl hava kirletici emisyonlar oluacaktr. Arazi hazrlama, inaat, ve iletme aamalarnda grlt oluacaktr. nlemler Kaz yaplan sahalar ve tama yollar dzenli olarak sulanacaktr. Depolanan malzemelerin rzgr etkisi ile toz oluumuna sebep olmamas iin gerekli nlemler alnacaktr. makinelerinin ve kullanlan aralarn dzenli olarak bakmlar yaplacaktr. naat almalar yre halkn rahatsz etmeyecek ekilde belli saatler ierisinde yrtlecektir. Gerek duyulduu takdirde yerleimlere yakn kesimlerde ilave grlt azaltc nlemler gelitirtecektir. Grlt Kontrol zni l evre ve ehircilik Mdrlnn grleri dorultusunda alnacaktr. Kaz fazlas malzemeler Piyadeler Belediyesinin gsterecei, takn sahas dnda kalan uygun alanlarda bertaraf edilecektir. naat kamplarnda szdrmaz fosseptik ukurlar ina edilecek, fosseptikler belli periyotlarla Piyadeler Belediyesi tarafndan boaltlarak bertaraf edilecektir. Mevzuat Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (03.07.2009/27277 sayl Resmi Gazete) Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmelii (04.04.2009/27190 sayl Resmi Gazete) Hava Kalitesi Deerlendirme ve Ynetimi Ynetmelii (06.06.2008/26898 sayl Resmi Gazete) evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik (29.04.2009/ 27214 sayl Resmi Gazete) evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik (29.04.2009/ 27214 sayl Resmi Gazete) evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii (04.06.2010/27601 sayl Resmi Gazete)
Kaz fazlas malzemenin bertaraf salanacaktr.
Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii (18.03.2004/25406 sayl Resmi Gazete)
antiyelerde oluacaktr.
evsel
atk
su
Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii (31.12.2004/25687 sayl Resmi Gazete) Su rnleri Ynetmelii (10.03.1995/22223 sayl Resmi Gazete) Yeralt Sular Tz (08.08.1961/10875 sayl Resmi Gazete) evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik (29.04.2009/27214 sayl Resmi Gazete) Atk Ynetimi Genel Esaslarna likin Ynetmelik (05.07.2008/26927 sayl Resmi Gazete) mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii (25.11.2006/26357 sayl Resmi Gazete) Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii (18.03.2004/25406 sayl Resmi Gazete) Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii (14.03.1991/20814 sayl Resmi Gazete) Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii (24.08.2011/28035 sayl Resmi Gazete) Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii (30.07.2008/26952 sayl Resmi Gazete) PCB ve PCTlerin Kontrol Hakknda Ynetmelik (27.12.2007/26739 sayl Resmi Gazete) Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii (22.07.2005/25883 sayl Resmi Gazete) Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii (14.03.2005/25755 sayl Resmi Gazete) Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii (31.08.2004/25569 sayl Resmi Gazete) Bitkisel Atk Yalarn Kontrol (19.04.2005/25791 sayl Resmi Gazete) Ynetmelii
antiyelerde ve gnlk inaat alanlarnda aada listelenen tr atklar oluacaktr: Evsel kat atklar, Kullanlm lastikler nert kat atklar Tehlikeli atklar Ambalaj atklar Atk pil ve akmlatrler Bitkisel atk yalar Tbbi atklar v.b.
Atklarn tamam cinslerine gre ayr ayr uygun tekniklerle geici olarak depolanacaktr. Lisansl firmalar tarafndan tm atklar mevzuata uygun olarak tanarak lisansl tesislerde bertaraf edileceklerdir. Evsel kat atklar Piyadeler Belediyesine dzenli olarak iletilecek ve bertaraf salanacaktr.
217 / 245
Etki Karasal ve sucul flora ve fauna trleri zerinde etkiler oluacaktr.
nlemler Arazi hazrlama ve inaat aamasnda yrtlecek faaliyetler flora ve fauna zerinde inaat dnemi sonuna dek etkili olacaktr. Projenin hibir aamasndan kontrolsz atksu dearj olmayaca, yaknda geen Alkan (Alhan) deresine mdahalede bulunulmayaca iin sucul flora ve fauna zerine etki sz konusu deildir. Ulusal olarak enerji retimi faydas salanrken, yre halknn kstl olan geim kaynaklarna blgede yaratlacak ekonomik canllk, i ve ticaret imknlar eklenecektir.
Mevzuat Av ve Yaban Hayvanlarnn ve Yaamlarnn Korunmas, Zararllaryla Mcadele Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik (24.10.2005/25976 sayl Resmi Gazete) Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmelii (17.05.2005/25818 sayl Resmi Gazete) Mera Ynetmelii (31.07.1998/23419 sayl Resmi Gazete)
Yre halknn ekonomik etkilenecektir.
sosyal ve anlamda
2942 Sayl Kamulatrma Kanunu ile bu kanunda deiiklikler yapan 5 Mays 2001 tarihli Resmi Gazete de yaymlanarak yrrle giren 4650 sayl Kanun
V.3.3
Projenin gereklemesine bal olarak sosyal etkilerin deerlendirilmesi. (Proje Alan ve Etki Alanndaki tarm, hayvanclk ve turizm faaliyetleri, projenin bunlara etkisi, jeotermal kaynan reenjeksiyon yaplabilmesi iin yaplacak scaklk dzenlemesi srasnda aa kacak snn seralarda kullanlp kullanlmayaca, projenin blgedeki seraclk faaliyetlerine katks, projenin inas ve iletmesi aamasnda alacak insanlar ile yerel halk ilikileri, bunlarn insan yaam zerine etkileri ve Sosyo-Ekonomik Adan Sosyal Etki Analizi, jeotermal kaynan entegre kullanmna ilikin (termal turizm ya da seraclk faaliyetleri asndan) uygulamaya geirilecek sosyal sorumluluk projeleri)
Bu ED Raporuna konu olan faaliyet yeraltndan jeotermal akkann yeryzne karlmas, santralde bu akkandaki potansiyel enerjiden elektrik enerji retilmesi ve daha sonra kullanlan akkann yine kuyular vastasyla yeraltna reenjekte edilmesini kapsamaktadr. Enerji Piyasas Dzenleme Kurumu tarafndan yatrmcya verilen retim lisans ve l zel daresi tarafndan yine yatrmcya verilen letme Ruhsat, sz konusu alandan jeotermal kaynak vastasyla elektrik enerjisi retimi ynndedir. Dolaysyla resmi kurumlar tarafndan ve/veya Devlet Planlama Tekilat tarafndan entegre bir projenin hayata geirilmesi ynnde karar ve izin verilmedii srece bu konuda karar verme yetkisi yatrmc firmada deildir. Dolaysyla bu projeye ek olarak baka herhangi bir projelendirme yaplmamtr. Dolaysyla projeden kacak atk snn seralarda ve/veya snma amal kullanmna ilikin bir deerlendirme yaplmamtr. Bununla birlikte projenin hayata gemesiyle birlikte yrede yarataca istihdam, lke ekonomisi asndan enerji ihtiyacnn yerli kaynaklar kullanlarak karlanmasna yardmc olunacak olmas, sz konusu tesisin kurulmasyla birlikte yreye getirecei sosyal ve ekonomik hareketlilik, projenin olumlu sosyal etkileri olarak sralanabilir.
218 / 245
VI.
LETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABLECEK VE SREN ETKLER VE BU ETKLERE KARI ALINACAK NLEMLER
Alaehir JES Projesinin iletme mr sonunda, iletme faaliyetleri sona erecek ve proje alannda eitli arazi slah ve rekreasyon almalar gerekletirilecektir. Islah ilemlerinin amac, sz konusu tesis alann, gelecekteki arazi kullanmnn evresel kayglarla snrlandrlmayaca bir duruma getirmektir. Raporun ilgili blmlerinde de belirtildii zere, nerilen tesisin tasarm ve iletiminin, bu amaca uygun biimde gerekletirilmesi ngrlmektedir. VI.1 Arazi Islah ve Reklamasyon almalar
Proje sahasndaki arazi slah almalar, faaliyetin durdurulmasn takiben balatlacaktr. Arazi slah almalar, genel olarak, alan tesviyesi, ekillendirilmesi ve teraslama gibi ilemleri kapsamaktadr. Arazi slah almalar sonunda, sath sabit bir hale getirilerek, yeillendirme almalarna uygun bir zemin hazrlanm olacaktr. Binalar uygun bulunmalar halinde faaliyet kapatldktan sonra baka amalara uygun ekilde kullanlabilecektir. Kullanlmayacak olan binalar ve yaplar ykldktan sonra arazi, bitki rtsne uygun hale getirilecektir. Proje sahas dahilinde, yrenin iklim ve toprak zelliklerine uygun bitkilerin seilmesi suretiyle rekreasyon faaliyetleri ve yeillendirme yaplacaktr. Alandaki slah almalarnn tamamlanm saylabilmesi, bitki rtsnn yetimesiyle mmkn olacaktr ve bunun iin de bir tam byme mevsiminin gemesi gerekmektedir. Syrlan ve kaz fazlas hafriyat malzemesinden ayr olarak uygun bir yerde depolanan bitkisel toprak, inaat sona erdikten sonra alann eski haline getirme almalarnda tekrar kullanlacaktr. Yukarda genel hatlaryla ortaya konan arazi slah ve reklamasyon almalarnn projeye zel kapsamnn belirlenmesi amacyla yrtlen peyzaj deerlendirmeleri, ED Raporuyla btnlemi peyzaj koruma, onarm ve geliim stratejilerini kapsamaktadr. Bu kapsamda yrtlecek eylem plan aadaki hususlar kapsayacaktr. Faaliyet alan ve yakn evresinin peyzaj onarm kavram asndan incelenmesi, Arazi almalar ile mevcut doal peyzaj elemanlarnn belirlenmesi, Faaliyet alan ve yakn evresine ait jeolojik ve hidrojeolojik veriler nda peyzaj bileenleri ve topografya etkileiminin ortaya koyulmas, Faaliyet alan ve yakn evresinin peyzajn fonksiyonu asndan deerinin ortaya koyulmas. Peyzaj dzenlemeleri kapsamndaki almalar, toprak ynetimi, erozyon kontrol amal bitkilendirme, perdeleme amal bitkilendirme, geici tesis alanlarnda peyzaj onarmn kapsayacak ekilde gerekletirilecektir. VI.2 Mevcut Su Kaynaklarna Etkiler
Proje iletmeye kapatldktan sonra, su kaynaklar zerinde sren herhangi bir etki olmas beklenmemektedir.
219 / 245
VI.3
Yeraltnda Olabilecek Sismik Etkiler
Projenin ne inaat aamasnda, ne iletme aamasnda nede iletme sonras dnemde yeraltna herhangi bir sismik etkisi beklenmemektedir. letme sona erdirildikten sonra kuyular vanalar vastasyla kapatlaca iin, blgede hi jeotermal kaynak karlmam gibi, kapal sitemde yeraltnda devinim devam edecektir. Dolaysyla projeden kaynakl iletme sonrasnda herhangi bir sismik etki beklenmemektedir. Bu durumun salanabilmesi amacyla, iletme kapatldktan sonra kuyu azlar gerekli tedbirler alnarak kapatlacak, izinsiz ve kontrolsz almalara izin vermeyecek ekilde gvenlik tedbirleri alnacaktr.
220 / 245
VII.
PROJENN ALTERNATFLER
(Bu blmde yer seimi, teknoloji, alnacak nlemler, alternatiflerin karlatrlmas ve tercih sralamas belirtilecektir.) Halihazrda elektrik retiminde arlkl olarak fosil yaktlarn kullanlmas ve bu yaktlarn tkenebilir konumda olmas alternatif enerjiye olan ilgiyi arttrmtr. Jeotermal enerji, fosil yaktlarnn tketimi ve bunlarn kullanmndan doan sera etkisi ve asit yamurlar gibi evre sorunlarnn azaltlmas asndan byk nem tamaktadr. Bu durum ncelikle, jeotermal enerjinin evre ynnden dier enerji trlerine kyasla sahip olduu doal stnlklerden kaynaklanmaktadr. te yandan, jeotermal enerjinin kullanmyla ilgili olarak sz konusu edilebilecek evre sorunlarnn zm konusunda son zamanlarda nemli gelimeler salanmtr. Bu durum, jeotermal enerjinin evre asndan nemini daha da artrmtr. Yeni kuak modern jeotermal santrallerinde, younlamayan gazlar buharn iinden alp, kullanlm jeotermal akkan ile birlikte yer altna veren tekrar basma (reenjeksiyon) sistemleri vardr ve bu sistemlerden dar hibir ey atlmamaktadr Termik santrallerindeki CO2 emisyonu, jeotermal santrallerine gre ok daha fazladr ve bu adan jeotermal enerjinin avantaj kesin olarak grlebilmektedir. Yeni kuak modern jeotermal santrallerde, younlamayan gazlar buharn iinden alp, kullanlm jeotermal akkan ile birlikte yeraltna geri veren reenjeksiyon sistemleri vardr. Sz konusu modern jeotermal santraller ile jeotermal stma sistemlerinde darya hi bir atk braklmamaktadr. Eski tip jeotermal santrallerde ise, retilen her MWh elektrik iin en fazla 0,136 kg karbon dar atlr. Bu deer, doalgaz ile alan bir santralde 128 kg/MWh, 6 nolu fuel-oil ile alan bir santralde 190 kg/MWh, kmr ile alan bir santralde ise, 226 kg/MWh'dr.26 Enerji retimi sonucunda kalan sularn tekrar yeraltna reenjeksiyonu, hem evre hem de rezervuar parametrelerinin korunmas asndan nem tamaktadr. Bu nedenle birok jeotermal alanda da bu yntem uygulanmaktadr. Scaklk ve grlt; jeotermal santraller iin nemli problemler yaratmamaktadrlar. Bu veriler nda Alaehir JES sahasna ilikin eitli zamanlarda fizibilite raporlar hazrlanarak incelenmi olup, bu rapora konu olan faaliyetin rantabilitesinin yksek ve verimlilik katsaynsn 1den byk olduu ortaya konmutur. Seilen teknoloji baznda dnya apnda en gelimi jeotermal santral iletme teknii olarak dk ve yksek basnl buharda da enerji elde edilinebilinen ift trbinli sistem tercih edilmitir. Projenin yeri konusunda bir tercih yaplmas sz konusu deildir. nk bu tr tanamayan veya tandnda ekonomikliini ve rantabilitesini kaybeden kaynaklarn, bulunduu yerde ilenmesi ve enerji retilmesi zorunluluu bulunmaktadr. Tm bu deerlendirmeler sonucunda, hem teknolojik alternatifler hem de sahadaki enerji potansiyelinin verimli olmas sebebiyle bu projeye karar verilmitir.
26
Alaehir JES Fizibilite Raporu, 2012
221 / 245
VIII. VIII.1
ZLEME PROGRAMI Faaliyetin naat iin nerilen zleme Program, Faaliyetin letmesi ve letme Sonras iin nerilen zleme Program ve Acil Mdahale Plan, evre Ynetim Ekibi
zleme program, inaat, iletme ve iletmeye kapatma dnemlerinde yaplacak olan almalar, ortaya kabilecek etkileri, katlmc bir yaklamla nlenmek veya azaltmak amacyla alnacak tedbirlerin ilgili ulusal standartlara uygunluunu eitli parametrelere gre belirli aralklarla ve uygun aralarla takip edip, raporlamay ve sonularn kamuoyu ile paylamay salayan yol gsterici programdr. Alaehir JES Projesi kapsamnda da inaat, iletme ve iletmeye kapatma sonrasnda meydana gelebilecek evresel etkilerin izlenmesi amacyla evresel izleme program oluturulmutur. Sz konusu evresel izleme program, evresel kaynaklar ve bunlarn nerilen projeden kaynaklanabilecek olumsuzluklardan etkilenme derecesine baldr. zleme almalarna temel oluturan mevcut durum koullar, ED Raporu ierisinde sunulmutur. Projenin inaat, iletme ve iletmeye kapatma aamalar iin uygulanacak izleme program, tm ilgili mevzuat artlarnn karlandna ve tedbir nlemlerinin etkin bir biimde yrtldne ilikin gvencenin bir paras olacaktr. naat dnemi izleme faaliyetinin inaat ilerinin evresel boyutuna, iletme dneminin ise uygulanan projenin etkisine odaklanmas ngrlmtr. letmeye kapatma dnemi ise tesis alanlarnn eski haline getirilmesi veya baka amala kullanma terk edilmesi srasnda yaplacak almalara odaklanmtr. Bu proje 4628 sayl Elektrik Piyasas Kanunu ve bu Kanuna istinaden karlan Elektrik Piyasas Lisans Hkmleri uyarnca yatrmc firma tarafndan ina edilecek ve iletilecektir. Tm bu aamalar srasnda evresel faaliyetleri yerine getirme, izleme ve raporlama sorumluluu yatrmc firmada olacaktr. Yatrmc firma tarafndan yerine getirilen evresel faaliyetleri denetleme sorumluluu; Devlet Su ileri Genel Mdrl, evre ve ehircilik Bakanl, evre ve ehircilik l Mdrl ile dier kurum ve kurulular ile bunlara bal blgesel ve yerel mdrlkler tarafndan istenilen periyotlarda denetlenebilecektir. Ayrca, evre ve ehircilik Bakanlnn 18 Aralk 2009 tarih ve 27436 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Yeterlik Belgesi Teblii Ek-4de yer alan ED Raporlarnda Verilen Taahhtlere Ait Yatrmn naat Dnemi zleme-Kontrol Formu araclyla, yatrmn balangcndan (inaat dneminden) iletmeye gei dnemine kadar proje ile ilgili bilgiler evre ve ehircilik Bakanlna, Bakanlka uygun grlen periyotlarda iletilecektir. Proje kapsamnda arazi inaat, iletme ve iletme sonras olmak zere ana balk altnda belirtilen izleme program ile ilgili bilgiler aada verilmitir. naat Aamasndaki zleme Program evre zerinde oluabilecek etkilerin asgari seviyede tutulmas amacyla, projenin inaat faaliyetlerinin ilk aamalarndan itibaren inaat sresi boyunca sahadaki ilerin evre Mevzuatnn ilgili ynetmelik ve tzklerine uygun olarak yrtlmesi, evre ve ehircilik l Mdrlnce tekil edilecek uzman bir evre ekibince denetlenecektir.
222 / 245
Proje sahasndan syrlacak bitkisel topran depolanmas ve inaat sonras evre dzenlemesi ilemlerinin projeye ve ilerideki kullanm amalarna uygun yaplp yaplmad kontrol edilecek, bir aksaklk bulunmas halinde gerekli ikazlar yaplacaktr. naat dnemindeki tm izleme almalar, evre ve ehircilik Bakanlnn kabul ettii ve evre Mevzuatnda yer alan ilgili ynetmeliklerin teknik teblilerinde belirtilen standart ve teknikler dorultusunda yaplacaktr. Tm rnekleme, lm ve analizler evre ve ehircilik Bakanlndan Yeterlik veya n Yeterlik Belgesi alm, akredite laboratuarlarda mevzuat gerekliliklerine uygun olarak yaplacaktr. Saha ierisinde kurularak altrlmas gerekli olan tm cihazlar ise geerli bir kalibrasyon belgesine sahip olacak ve bu belgeler ilgili dosyalarda tm otoritelerin denetimine ak olarak saklanacaktr. Yaplan rnekleme, lm ve analizler belgelenerek uygun ekilde denetimlerde ibraz edilmek zere saklanacaktr. naat aamasnda kullanlacak olan ekipmanlar dzenli olarak kontrol edilecek olup, en az dzeyde grlt oluumunun salanmas iin gerekli bakmlar gerekletirilecektir. ilerin kullanaca i makinelerinden kaynaklanacak grltden korunmalar iin Kanunu kapsamnda i Sal ve Gvenlii Tznde belirtilen ilgili hkmlere uyup uymadklar kontrol edilecektir. naat aamasnda olumas muhtemel toz emisyonlar kontrol altnda tutulacaktr. naata balamadan nce ED Raporunun hazrlanmas srasnda rnekleme yaplan noktalardan su numunesi alnarak Yzey Su Kalitesi Ynetimi Ynetmelii Tablo 5e gre 6 ayda bir analizler yaplacaktr. Bu analizler ayn noktalarda inaat dneminde ve sonrasnda da tekrarlanacaktr. ED Raporu yazm srecinde Alhan (Alkan) Deresinde ak olmad iin yzeysel su kalitesine ilikin lm yaplamam olmakla birlikte, inaat faaliyetleri ncesinde veya srasnda sz konusu derede ak olan ilk zamanda proje alann refere edecek bir noktadan yzey suyu numunesi alnarak Tablo-5e gre analiz yaplacaktr. Daha sonra ilerleyen dnemlerde ayn noktadan 6 ayda bir rnekleme almalarna devam edilerek, inat faaliyetlerinin yzey suyu kalitesine etkisi gzlemlenecektir. Grevli olmayan personel ve yetkisiz kiilerin, proje alanna girii engellenecektir. Bu alanlara giri ve klar kontroll olarak yaptrlacak, uygun yerlere uyar levhalar aslacak, personelin, gerek kamyon ve gerekse ykleyicilerin ykleme ve boaltma ilemleri srasnda aralarn evresinde bulunmalar engellenecektir. Oluabilecek kazalara kar binek bir ara daimi hazr bulundurulacaktr. Yaralanan personel hzl bir ekilde en yakn salk birimine ulatrlacaktr. Yukarda anlatlan tm nlemler ile ilgili bir talimatname hazrlanarak, tm personele tebli edilecek ve ayrca tesis evresinde uygun yerlere aslacaktr. naat srasnda personelden kaynaklanacak kat atklar niteliklerine gre (organik, plastik, cam, kat, metal, vb.) ayr ayr biriktirme kaplarnda toplanarak grn, koku, toz, szdrma ve benzer faktrler ynnden evreyi kirletmeyecek ekilde kapal zel aralarla tanacaktr. Kat atklarn deerlendirilmesi mmkn olabilen cam, kat, plastik tr atklar 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine gre toplanacak, ayrlacak ve konteynerlerde biriktirilecek ve bu tr atk toplayclarna satlacaktr. Deerlendirilmesi mmkn olmayan kat atklar, biriktirildikleri biriktirme kaplar ierisinde tanarak, Piyadeler Belediyesi ile inaat dnemi ncesinde yaplacak protokol kapsamnda belirtilen koullara uygun olarak kat atklar bertaraf edilecektir. Ayrca, lastikler 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl
223 / 245
Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii hkmleri gereince bertaraf edilecek, makbuzlar istendiinde beyan edilmek zere saklanacaktr. Yeralt sularna olabilecek etkiler kapsamnda ise arazi hazrlk, inaat ve iletme faaliyetleri srasnda alacak personelin ime-kullanma suyu sonucunda oluacak atksu dikkate alnmtr. Bunun dnda, yer alt suyunu etkileyecek herhangi bir faaliyet sz konusu deildir. Meydana gelecek atk sular paket atksu artma tesisinde artldktan sonra dearj standartlarn salamas kaydyla alc ortama dearj edilecektir. Dearj standartlar salanncaya kadar artlm atksu dearj edilmeyecektir. Projenin, arazi hazrlk, inaat ve iletme aamasnda kullanlacak olan paket artma tesislerinin proje onaylar, 2005/5 Atk Su Artma Tesisi Proje Onay Genelgesi uyarnca yaptrlacaktr. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik ile 29.04.2009 tarih ve 27214 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik hkmleri uyarnca paket atk su artma tesisleri iin ilgili l evre ve ehircilik Mdrlklerinden alc ortama dearj konulu evre izinleri alnacaktr. Projenin inaat srasnda alacak olan i makinelerinden kaynaklanacak atk ya ve yal makine paralar tehlikeli atk olarak deerlendirilebilecek atklar arasnda yer almaktadr. Yaplacak almalar srasnda makinelerin bakmlar ve ya deiimleri arazide yaplacaktr. Arazide yaplacak ya veya yal para deiimlerinde tehlikeli atk snfna giren ya ve yal paralarn toprak, su ve benzeri doal kaynaklara karmamas iin para ve ya deiimi srasnda makine ile toprak zemin arasna geirimsiz malzeme serilecek ve mmkn olmas halinde para ve ya deiimi geirimsiz beton zeminler zerinde yaplacaktr. naat aamasnda oluacak atk yalar ile ilgili olarak 30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinin 5. maddesinde yer alan Bakanlktan lisans alm tesislerde ilave yakt olarak kullanlacaktr. Geri kazanm imkan bulunmayan atk yalar ise Bakanlktan lisans alm tehlikeli atk bertaraf tesislerinde bertaraf edilecek, makbuzlar istendiinde beyan edilmek zere saklanacaktr.. Bu ilemler srasnda Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr. Atk pil ve akmlatrler ise 31.08.2004 tarih ve 25569 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmeliinde belirtilen esaslara gre toplanp lisansl alclara verilmek suretiyle bertaraf edilecek, makbuzlar istendiinde beyan edilmek zere saklanacaktr. 14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii" hkmleri de dikkate alnacaktr. Proje sahasnda ana antiye ierisinde bir revir oluturulacak ve olas kaza durumlarnda ilk mdahaleler bu revirde yaplacaktr. Revirde salk personeli ve periyodik olarak urayan bir doktor bulundurulacaktr. Oluabilecek tbbi atklar 22.07.2005 tarih ve 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmleri dorultusunda bertaraf edilecek, yaplan ilemlere ilikin makbuzlar istendiinde beyan edilmek zere saklanacaktr. Patlayc maddenin kullanlmas, korunmas, tanmas ve depolanmas konular 29 Eyll 1987 tarih ve 19589 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren Tekel D Braklan Patlayc Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin retimi, thali, Tanmas, Saklanmas, Depolanmas, Sat, Kullanlmas, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarna likin Tzke uygun olarak yaplacaktr.
224 / 245
Yukarda aklana tm faaliyetlerin gerekleip gereklemedii proje periyotlar sresince kontrol edilecektir. Buna ilaveten inaat ve iletme dneminde yrtlecek tm faaliyetler kapsamnda olas aksaklklarn ve sorunlarn rapor edilebilmesi amacyla bir ikayet mekanizmas oluturulacaktr. ikayet mekanizmas kapsamnda yre halknn almalar ile ilgili sorunlar, endieleri ve aksaklklarn rapor edilmesi salanacaktr. letme Aamasndaki zleme Program Alaehir JES Projesi iin yrtlecek olan, evsel atksu dearjlar ile kat atk bertaraf ykmll evresel gvenliin salanmas ve elde edilen izinlerin geerliliinin yitirilmemesi iin gereklidir. letme dnemindeki tm izleme almalar, evre ve ehircilik Bakanlnn kabul ettii ve evre Mevzuatnda yer alan ilgili ynetmeliklerin teknik teblilerinde belirtilen standart ve teknikler dorultusunda yaplacaktr. Tm rnekleme, lm ve analizler evre ve ehircilik Bakanlndan Yeterlik veya n Yeterlik Belgesi alm, akredite laboratuarlarda mevzuat gerekliliklerine uygun olarak yaplacaktr. Saha ierisinde kurularak altrlmas gerekli olan tm cihazlar ise geerli bir kalibrasyon belgesine sahip olacak ve bu belgeler ilgili dosyalarda tm otoritelerin denetimine ak olarak saklanacaktr. Yaplan rnekleme, lm ve analizler belgelenerek uygun ekilde denetimlerde ibraz edilmek zere saklanacaktr. zleme almalarndan elde edilen tm veriler istendii takdirde evre ve ehircilik Bakanlna veya evre ve ehircilik l Mdrlne rapor edilecektir. Analiz sonular tesis ve proje sahibi tarafndan muhafaza edilecek ve yetkililerin talepleri halinde gsterilecektir. Yrtlecek olan izleme programnn detaylar aadaki paragraflarda aklanmtr. Yeralt sularna olabilecek etkiler kapsamnda ise iletme faaliyetleri srasnda alacak personelin ime-kullanma suyu sonucunda oluacak atksu dikkate alnmtr. Meydana gelecek atk sular inaat dneminden kalan uygun boyuttaki paket atksu artma tesisinde artldktan sonra dearj standartlarn salamas kaydyla alc ortama dearj edilecektir. Dearj standartlar salanncaya kadar artlm atksu dearj edilmeyecektir. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik ile 29.04.2009 tarih ve 27214 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik hkmleri uyarnca paket atk su artma tesisleri iin ilgili l evre ve ehircilik Mdrlklerinden alc ortama dearj konulu evre izinleri alnacaktr. Atk Ynetimi letme srasnda personelden kaynaklanacak kat atklar niteliklerine gre (organik, plastik, cam, kt, metal, vb.) ayr ayr biriktirme kaplarnda toplanarak grn, koku, toz, szdrma ve benzer faktrler ynnden evreyi kirletmeyecek ekilde kapal zel aralarla tanacaktr. Kat atklarn deerlendirilmesi mmkn olabilen cam, kt, plastik tr atklar 14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmlerine gre toplanacak, ayrlacak ve konteynerlerde biriktirilecek ve bu tr atk toplayclarna satlacaktr. Deerlendirilmesi mmkn olmayan kat atklar, biriktirildikleri biriktirme kaplar ierisinde tanarak, Alaehir Belediyesi ile iletme dnemi ncesinde yaplacak protokol koullarna uygun olarak bertaraf edilecektir. Bu kapsamda Ulusal Atk Tama Formlar oluturularak izleme salanacaktr.
225 / 245
Grlt Kontrol letme aamasnn ilk dnemlerinde ekipmanlarn testleri srasnda zaman zaman ksa sreli, yksek grltler olabilecektir. Bu ilemlerin gndz saatlerinde yaplmas ile etkilerin en az hissedilmesi salanacaktr. Bunun dnda iletme dnemi boyunca nemli bir grlt oluumu beklenmemektedir. Grlt ile ilgili olarak halktan herhangi bir ikayet gelmesi durumunda ikayet gelen yerleimde grlt lmleri yaptrlarak raporlanacaktr. lmler akredite ve/veya yeterlilik sahibi laboratuarlar tarafndan yaplacaktr. letmeye Kapatma Aamasndaki zleme Program letmeye kapatma dneminde yrtlecek izleme faaliyetleri, tesislerde yrtlecek ykma skme almalarnn evresel etkilerinin izlenmesi ve tesislerin yer ald alanlarn doaya yeniden kazandrlmas almalarnn veriminin izlenmesi ile snrldr. Acil Mdahale Planlar (Deprem, Heyelan, Kaya Dmesi gibi) Kuyularn almas ve iletilmesi srasnda dikkat edilmesi gereken hususlar, risk faktrleri ve alnmas gereken nlemler Tehlike Tanmlama ve Risk Deerlendirme Formu olarak hazrlanmtr ve Ek-14te verilmitir. Bununla birlikte zellikle arazi hazrlk ve inat aamalarnda karlalabilecek herhangi bir deprem, heyelan ve kaya dmesi gibi durumlara kar ana hatlaryla bir acil eylem plan oluturulmutur. Ama ve Kapsam Acil mdahale plannn (AMP) en nemli amac, acil bir durumda yaplmas gerekenleri tanmlamaktr. Bu proje kapsamndaki deprem, heyelan, kaya dmesi, doal afetler ve iletme srasnda mhim bir ekipmann almamas sonucu oluacak takn v.b. acil durum olarak nitelendirilmektedir. AMP santralin ve kuyularn inaat ve iletme srasnda acil bir durum olmas halinde uyulmas gereken prosedr ve sreleri belirleyen yazl bir plandr. Tehdit altnda bulunan yerlerdeki nfusun tehlike durumunda nceden uyarlabilmesi iin alnan nlemler, AMPnin en nemli parasn oluturmaktadr. Alaehir JES projesine ilikin detayl bir AMP bu blmde bulunan ana hatlar esas alacak ekilde arazi hazrlk dneminde her bir mteahhit ve taeron tarafndan hazrlanacaktr. letme dneminde ise, yatrmc firma olan Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A. tarafndan, tesisin iletilmesine ynelik AMP hazrlanacaktr. Sz konusu planlar, ilgili tm kanun ve ynetmeliklere uygun olarak hazrlanacaktr. Projenin faaliyet aamasna gemesi ile birlikte daha detayl olarak hazrlanacak olan Acil Mdahale Plan iin bu blmde, rnek oluturmas gereken ve olabilecek sz konusu acil durumlara kar balca yaplmas gereken mdahale ve yntemleri anlatlmaya allmtr. Deprem ve sel gibi doal afetlere, yangn, i kazas, evre kazas, salgn hastalk gibi oluabilecek olaylara kar hazrlk yapmak bu plann ana amacdr. Oluabilecek acil durumlar karsnda maddi ve manevi kayplar en aza indirmeyi hedefleyen bu plan tm alanlar iin bir kaynak oluturmaktadr.
226 / 245
Muhtemel acil durumlarda genel olarak hazrlanm olan Acil Mdahale Plan ekil VIII.1deki gibi uygulanacaktr. Ekiplerin Grevleri ve Sorumluluklar a) Sndrme Ekibi ncelikle yangnn sndrlmesinden sorumludur. Yangn haber alan ekip personeli sndrmede kullanlmas gereken cihaz ve tehizat ile birlikte yangn mahalline en ksa srede ulap sndrme ve yangnn yaylmasn nleme almalarna balayacaktr. Yangnn yaylmasn nlemek iin kap ve pencereler kapal ama kilitsiz tutulacaktr. Grevliden bakasnn yangnn bulunduu blgeye yaklamasna izin verilmeyecektir. Yangn kapal alanda ise gaz maskeleri kullanlacaktr. Ak alandaki yangnlar sndrme ilemi rzgar arkaya alnarak nden arkaya doru yrtlecektir. b) Kurtarma Ekibi Yangnn kt blgede ve yaylmas muhtemel blgede bulunan insanlar ncelikle blgeden kurtarmak ve tehlike blgesinin dna karmakla grevlidir. Bu ekip ikinci ncelikle yangn blgesinde bulunan deerli evrak ve malzemeler ile tanabilir mallar yangndan uzaklatrmak ve toplanma blgesine ulatrmakla grevlidir. Makinelerin hazr olmasndan sorumludur. c) Koruma Ekibi Kurtarma blgesine ulatrlan malzeme ve dier cisimleri her trl talana kar ve baka ekilde zarar grmesine kar korumak, yangn mahalline grevlilerin dndaki alanlarn giriine engel olmakla grevlidir. Bu ekip ayn zamanda faaliyet alanndaki eksik personel saysn bildirip, bulunabilecei blm sratle sndrme ve kurtarma ekibine bildirecektir. d) lk Yardm Ekibi Toplanma blgesinde grev yapacak ve blgeye getirilen yarallarn ilk mdahalelerini yaparak sevkine refakat edecektir. Bu ekip ayn zamanda ambulans, hastane koordinasyonunu salamakla birlikte sevk edilen personel varsa takibini yapacaktr. lk yardm ekibi acil durumlarda ihtiya duyulabilecek her trl malzemenin hazr bulundurulmasndan da sorumludur.
227 / 245
ekil VIII.1: Acil Mdahale Plan emas
Acil Durum Meydana gelen acil durumlarda acil durumu ilk gren kii ve acil durum blgesinde olan dier personel, acil durum arsn alr almaz yapmalar gereken ilk mdahale var ise bu mdahaleyi hi kimsenin talimatna gerek duymadan yapacaktr. rnein yangnn ilk balangcnda 2 dakika ierisinde yangn sndrme tp ile mdahale etmek, acil durum alannda bulunan tehizat ve ekipman durdurmak v.b. gibi. Acil durum duyurusunu alan acil durum ekibi hangi acil durum sz konusu ise o acil durum plannda belirtildii ekilde hareket edecektir. Acil durum ekibinin olaya mdahale karar acil durum ekip lideri tarafndan verilecektir. lgili acil durumun mdahale plannda belirtildii ekilde acil duruma ilk mdahale acil durum ekibi tarafndan yaplacaktr. Acil durum sorumlusu acil durum ekibinin acil duruma yapt mdahaleyi takip edecek ve acil durumu ynetecektir. Gerektiinde acil duruma mdahalede yntem ve ncelikleri belirleyecektir. Acil duruma mdahalede profesyonel ekiplerin mdahalesine ihtiya olabilecektir. lgili acil durum sorumlusu ve olmad durumlarda acil durum ekip liderinin talimat ile d kurululardan acil yardm ve mdahale talebinde bulunulacaktr. Acil durumun oluumu ve acil durumun bildirimi ile birlikte acil durum eylem planlarnda belirtildii ekilde olay mahallinde bulunan personelin tahliyesi gerekebilecektir. Olay mahallinde bulunan personelin tahliye karar acil durum ekip lideri tarafndan verilebilecei gibi deprem, yangn gibi acil durumlarda personel olay blgesinden tahliye duyurusunu almadan da uzaklaacaktr.
228 / 245
Acil durumun sona ermesi ile beraber, olay yerinde incelemelere balanarak, son durum deerlendirmesi yaplacaktr. Bu deerlendirmeler en azndan aadaki kapsamda yaplacaktr: Olayn manevi ve maddi boyutu, Olayn k nedeni, Olayn knda ihmal ve tedbirsizlik var ise sorumlular, Olaya mdahale srasnda baar ve baarszlk gsteren personelin isimleri, Olaya mdahale etme sresi ve ekiplerin hareket tarz konusunda, sorumlu kii/kiilerin baar veya hatalar. Bu deerlendirmenin ardndan en ksa srede, elde edilen bilgiler nda gerekli dzeltici ve/veya nleyici faaliyetlere karar verilip, bu faaliyetlerin planlamas yaplacaktr. Tm bu bilgiler toplant tutana eklinde rapor edilecektir. Yangn Yangn ilk gren kii telalanmadan, panik yaratmadan ve kararl hareket ederek ncelikle telsiz kullanarak, yok ise telefon ile acil durum sorumlusuna bildirecektir. Bildirim srasnda yanan malzeme, ortamn durumu ve tam bulunduu yer aka belirtilecektir. Eer yangn olan sahada yangn alarm siren sistemi var ise bu dmeler kullanlarak da yangn haber verilecektir. Yangn sndrme tpn kullanan personel yangnn balangcnda mutlak suretle en yakndaki yangn sndrme tpn kullanacaktr. Faaliyet alan genelinde yeterli sayda yangn sndrme tp bulundurulacaktr. Yangn alarmn veren kii bulunduu alandan acil durum ekiplerini ilk olarak olay yerine ynlendirebilecei bir yerde bekleyerek, acil durum ekip yelerine yangnn yerini ve grdklerini anlatacaktr. Sndrme ekibi yangna mdahale ederken aadaki hususlara dikkat edecektir: Yangn yerinde duman var ise eilerek ilerlenecek ve dumandan korunacaktr, Tp yangn durumunda soutma ilemi yaplacak ve fazla yaklamayacaktr, Yarallar olay yerinden derhal uzaklatrlacaktr, Yangn blgesinde scak malzemeleri tutarken, yanmaz eldiven kullanlacaktr, Yangn sndkten sonra yeniden balamasn engellemek iin nbet tutulacaktr, Zehirlenme, ba dnmesi veya baygnlk durumu var ise durum ilk yardm ekibine bildirilecektir, Yangna mdahale ederken her zaman rzgar arkaya alnacaktr, Sv yangnlarnda kesinlikle su tutulmayacak ve kpkl sndrc kullanlacaktr, tfaiye aracnn yannda her zaman su takviyesi iin arozz bulundurulacaktr, Yangn hortumunu iki kii tarafndan tutulacaktr, Yangn srasnda ilerlerken, baslan yerlere dikkat edilecektir, Personel ncelikle kendini yangndan koruyacaktr, Atee yaklamadan yangn sndrme tpnn vanas kesinlikle almayacaktr, Kullanlan yangn sndrme tpleri yan yatrlarak, braklacaktr, Gaz veya akaryakt yangnlarnda ncelikle gaz veya akaryakt ak kesilecektir, Akaryakt yangn ise yangn sndrc tp atein n tarafna doru pskrtlecektir.
229 / 245
Deprem Deprem srasnda ve sonrasnda personelin almas gereken nlemler aada sraland gibidir. Deprem srasnda; mekanlarda, salam bir masa veya sra altna girilecek, pencere, kap eii, ar mobilya veya aralardan uzakta durulacaktr, D mekanlarda, akla ilerlenecek, bina ve enerji hatlarndan uzaklalacaktr, Araba srerken, emniyetli bir yerde durulacak ancak dar klmayacaktr. Kpr zerinde kavakta veya tnelde durulmayacaktr. Mmkn olduunca abuk trafie klacak, aa, elektrik lambalar, enerji hatlar veya levhalarn altnda durulmayacaktr. Depremden sonra; Sakin kalnmaya allacak, Derhal sorumlu kiiye haber verilecektir. Tm elemanlar saylacak, emniyette ve yaralanmam olduklarndan emin olunacaktr. Yarallar ilgili birimlere bildirilecektir, Kontrol yapmak iin ncelikler listesi izlenecektir, Yapsal hasarlar denetlenecek ve emniyetli grnmyor ise yanna yaklalmayacaktr, Denetleme ve kontrol tamamlandnda bulgular derhal sorumlu kiiye bildirilecektir, Kuyu lokasyonlarnda oluabilecek jeotermal akkann kontrolsz yeryzne kn nleyecek tedbirler alnacak, kuyu ba basn gstergeleri takip edilecek, gerektiinde ak vanalar yardmyla durdurulacak veya birikmi olabilecek basncn boaltlmas adna akkan santral alanndaki akkan havuzuna tahliye edilecektir. Kazalar Kanamal ve/veya hareket edemeyecek derecede hasar ile oluan i kazalarnda, kazazede en ksa srede gerekiyorsa ilk yardm da yaplarak kaza mahallinden en yakn salk kuruluuna ulatrlacaktr. Burada ama, kaza sonras kazazedede oluabilecek kayplar en aza indirmektir. kazasna maruz kalan personel, bulunduu yerden hareket etmeden telsizi var ise telsiz ile yok ise barmak veya elindeki bir cisim ile vurarak ses karmak sureti ile kendisini fark ettirmeye alacaktr. kazasn ilk gren kii, yaral veya yarallarn alan ekipman durdurmak gerekiyor ise ncelikle acil durdurma dmesini kullanarak veya telsiz ile acil durum sorumlusuna bilgi vererek ekipmann durmasn salayacaktr. Telsizi var ise telsiz ile yok ise en yakn telefondan i kazasnn nerede olduu, yarallarn says ve durumu hakknda bilgiyi verecektir. Telefon veya telsize ulaamaz ise bararak bizzat giderek durumu bildirecektir. Grevli ekipleri olay mahalline ynlendirmek iin pozisyon alacaktr. lk yardm eitimi var ise yarallara ilk yardma balayacaktr. Yangn tehlikesi var ise yangn sndrme tpleri ile mdahale edecektir. evre Kazalar Acil durum ve arzalara bal olarak meydana gelebilecek evre kazalarnda, insan ve evre salna en az zarar verilecek ekilde, gerekli nlemler alnacak, kirlilik uygun yntemlerle temizlenecek ve gerekli iletiim salanacaktr. evre kazalarna aadaki rnekler verilebilir.
230 / 245
Tehlikeli kimyasal malzemelerin ve atklarn (ya, mazot, asit, baz v.b.) dklmesi veya szmas sonucu topraa, yerst sularna karmas, Atk sularn (evsel atk su veya yal ykama sular) artlmadan ve kontrolsz alc ortama dearj edilmesi. Tehlikeli Kimyasallar Szan veya dklen malzeme alev alabilecek bir malzeme ise buna sebep olabilecek tm ekipmanlar kapatlacak ve atele yaklalmasna engel olunacaktr, Szan veya dklen malzemenin yaylmasn, ime suyu, kullanma suyu, kanalizasyon veya yamur suyu hatlarna ve topraa karmasn nlemek iin malzemenin etrafna tra ile set yaplacaktr, Set ile evrilen kimyasal malzeme, miktarna gre, bulunduu blgeden pompa, bez veya emici malzemelerle alnacaktr, Toplanan malzemeler kapal, gvenli varillerle, tehlikeli atk poetlerine konacak ve yine yanc zellik gsterebileceinden dikkatli davranlacaktr, Poetlerin veya varillerin zerlerine tehlikeli atk etiketleri yaptrlacak ve tehlikeli atk alanna gtrlecektir. Teknik nezareti ile irtibata geilerek bu atklarn gvenli bir ekilde bertaraf edilmesi salanacaktr, Sznt ve dklmenin olduu blge su ile ykanarak temizlenecektir, Tehlikeli kimyasaln topraa, yer alt ve yerst sularna karmas engellenememi ise ve bu durum insan sal iin tehdit oluturuyor ise durumun ilgili resmi kurum ve kurululara aktarlmas salanacaktr. Atk Sularn Kontrolsz Dearj Edilmesi Dearj edilen salanacaktr, atk suyun mmkn ise ak durdurulacak veya depolanmas
nsan saln tehdit edecek boyutta bir dearj olmu ise durumun ilgili resmi kurum ve kurululara aktarlmas salanacaktr. evre kazalarndan sorumlu acil durum sorumlusu ekibi toplayarak toplant yapacaktr. Toplantda alanlarn, komularn veya evre halknn saln tehdit eden ve/veya kontrol edilemeyen byk apl evre kazalarnda ilgili resmi kurum ve kurululara haber verilmesi karar verilebilir. me ve kullanma sularn tehdit eden kazalara veya tehlikelere kar toplantda alnacak karar sonras acil durum sorumlusu ime ve kullanma sularnn analizini yaptrarak, gerekli nlemler alnmasn salayacaktr. Gerekli olan dzeltici faaliyetlere ve nleyici faaliyet nerilerine karar verilerek, uygulamaya geilecektir. Ayrca faaliyet srasnda kullanlacak kaynaklanabilecek kazalar nlemek amacyla; i makinelerinden ve nakliye aralarndan
Malzeme tamada kullanlan kamyonlardan kaynaklanabilecek olas kazalar nlemek iin srclerin trafik kurallarna ve hz limitlerine uymalar salanacaktr, Faaliyet alannda yer alan i makinelerini kullanma ehliyetine sahip operatrden bakasnn kullanmasna izin verilmeyecektir, Faaliyette kullanlan i makinelerine sorumlu personel dnda alanlarn fazla yaklamamas salanacak ve gerekli yerlere uyar levhalar aslacaktr, Makinelerin periyodik bakmlar belirlenerek, iletme bakm talimatna gre yaplacaktr,
231 / 245
Herhangi bir arza annda alan makine tamamen durdurulacak, uygun i elbiseleri ile konusunda uzman kiilerce bakm ve onarm yaplacaktr, Herhangi bir kaza durumunda en yakn salk merkezinden gerekli yardm istenecektir, Faaliyet sahasnda, kabilecek herhangi bir yangna kar yeterli sayda yangn sndrme cihaz (kazma, krek, balta, su kovas v.b.) bulundurulacak, konu ile ilgili kullanlacak ara ve gerelerin kullanmlar alanlara retilecek, antiye hibir zaman bo braklmayacak, bunun iin antiyede srekli bir beki grev alacaktr, Yangn konusunda hassas davranlacak olup sahada ate yaklmayacak, alan iiler srekli kontrol edilecek ve uyarlacaktr, Faaliyet srasnda 4857 sayl Kanunu hkmlerine uyulacaktr. Proje alanna uyar levhalar aslarak yabanclarn alana girmesi ve muhtemel kazalar nlenmeye allacaktr. Acil durumda hareket plan ak diyagram ekil VIII.2de gsterilmitir.
232 / 245
ekil VIII.2: Acil Durum Hareket Ak Diyagram
alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn 09.12.2003 tarih ve 25311 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sal ve Gvenlii Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr. Ayrca i kazas ihtimaline kar alma alanlarnda uygun bir yerde yeterli donanmda ecza dolaplar ve en yakn salk birimine ulamak iin bir ara bulundurulacaktr.
233 / 245
Nakliye srasnda olabilecek trafik kazalarna kar 18.07.1997 tarih ve 23053 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Karayollar Trafik Ynetmelii hkmlerine uyulacaktr. alma ve tesis alanlarnn etraf tel rg ile evrilecek, grlebilecek yerlere uyar levhalar aslacaktr. Proje alannda lgili kurumlarn belirleyecei salk koruma band mesafesi braklacak ve uyarc tabelalar ile sivillerin ve hayvanlarn alana girmesi ve muhtemel kazalar nlenmeye allacaktr. letmede orman yangn sndrme ara ve gereleri hazr bulundurulacak, konu ile ilgili kullanlacak ara ve gerelerin kullanmlar alanlara retilecek, ara ve gereler devaml bakml bulundurulacaktr. Bu konuda en yakn Orman daresi ile iletiim kurulacak ve gerek iletmede gerekse civarda kabilecek orman yangnlar ivedi olarak Orman daresine bildirilecek ve olas bir orman yangnnda alanlarn tm ile yangna mdahale edilecektir. Faaliyet kapsamnda alan personel, oluabilecek acil bir durumda, mdahale organizasyonunu gerekletirme ve panik yaanmamas iin gerekli nlemlerin alnabilmesi konusunda eitilecektir. Faaliyet kapsamnda acil durumlarda ulalacak baz telefonlar Tablo VIII.1de verilmitir.
Tablo VIII.1: Acil Durum Telefon Rehberi Ulalacak Kurum Alaehir le Emniyet Amirlii Alaehir Devlet Hastanesi Alaehir Kaymakaml Alaehir Belediye Bakanl Manisa evre ve ehircilik l Mdrl Alaehir Orman letme eflii Manisa l Afet ve Acil Durum Mdrl Manisa l Salk Mdrl Manisa Halk Sal Mdrl Telefon Numaras + 90 236 653 34 58 + 90 236 653 16 30 + 90 236 653 10 01 + 90 236 653 14 08 + 90 236 233 26 70 + 90 366 214 60 26 + 90 236 231 12 20 + 90 236 237 67 02 + 90 236 231 19 04
VIII.2
ED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Teblii'nde "Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kurulularn Ykmllkleri" Bal Altnda Belirtilen Hususlarn Gerekletirilmesi ile lgili Program
Proje kapsamnda ED Olumlu belgesinin alnmasnn ardndan yatrmn balangcndan iletmeye alnna kadar geen zaman diliminde Nihai ED Raporunda yer alan taahhtlerin gerekleme durumu, T.C. evre ve ehircilik Bakanl Yeterlik Teblii Ek-4de yer alan Nihai ED zleme Raporlar Formu araclyla Bakanlk tarafndan belirlenecek periyotlarda izlenecektir.
234 / 245
IX.
HALKIN KATILIMI
(Projeden etkilenmesi muhtemel yre halknn nasl ve hangi yntemlerle bilgilendirildii, proje ile ilgili halkn grlerinin ve konu ile ilgili aklamalar) IX.1 Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yre Halknn Tantm
Proje Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. tarafndan Manisa li, Alaehir lesi, Erenky, Osmaniye, eneli, Alkan (Alhan) ve ahyar Kyleri mevkiinde hayata geirilecektir. Bu balamda, projeden etkilenmesi muhtemel yre halk, Manisa li, Alaehir lesine bal Piyadeler Belediyesi, alayan, Erenky, Osmaniye, eneli, Alkan (Alhan), ahyar, Alba ve Tozlu mahalleleridir. Bu yerleim birimlerinde yaayan halkn projeden etkilenmesi sz konusudur. IX.2 Halkn ED Srecine Katlm iin Kullanlan Yntemler
Proje faaliyetleriyle ilgili olarak, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren ED Ynetmelii'nin 9. Maddesi gereince, yatrm hakknda halk bilgilendirmek, projeye ilikin gr ve nerilerini almak zere proje sahibi adna Manisa evre ve ehircilik l Mdrl tarafndan tarafndan 25.07.2012 tarihinde saat 14:00de Manisa li, Alaehir lesi Alkan (Alhan) Mahallesi ky kahvesinde halkn katlm toplants dzenlenmitir. Toplant ncesinde Manisa Valilii l evre ve ehircilik Mdrl ile toplant yeri ve saati hakknda grmeler yaplm, Proje Alanna en yakn, nfusa en kalabalk ve Projeden en ok etkilenmesi beklenen, ilgili halkn kolaylkla ulaabilecei Alkan (Alhan) Ky, Ky Kahvesi toplant yeri olarak seilmitir. Toplant yeri, tarihi ve saati hakknda uygun aralarla duyurular yasal sreler iinde gerekletirilmitir. 12.07.2013 tarihinde Yerel ve Ulusal Gazetede toplantya ilikin ilanlar yaymlanm, ayrca proje alan evresindeki Ky Muhtarlar ile irtibata geilerek toplant hakknda kendilerine bilgi verilmi ve toplantya davet edilmilerdir. Toplant ilanna ilikin ulusal ve yerel gazetede kan ilanlar srasyla ekil IX.1 ve ekil IX.2de verilmitir.
235 / 245
ekil IX.1: Yerel Gazetede Yaymlanan Halkn Katlm Toplants lan
Ayrca toplant gn Alaehir lesinde toplant saatinden nce megafon yardmyla toplant ilgililere tekrar hatrlatlarak toplant daveti yinelenmitir. Proje alanna yakn kylere ayr ayr toplant duyurusu gnderilerek ilann kyllere duyurulmas salanm olup, bu ilanlarn ky muhtarlar tarafndan ilan edildiine dair tutanak ve Belediye tarafndan megafon ilannn yapldna dair tutanak Ek-3te verilmitir.
236 / 245
ekil IX.2: Ulusal Gazetede Yaymlanan Halkn Katlm Toplants lan
Kapsam Belirleme ve nceleme Deerlendirme Komisyonu tarafndan Halk Bilgilendirme Toplants srasnda belirtilen gr ve neriler de projeye zel formatn hazrlanmas iin deerlendirilmitir. Bu gr ve neriler de ED raporu ierisinde ilgili konu balklar altnda irdelenmitir. IX.3 Halkn Projeye likin Endie, Gr/nerileri ve Konu ile lgili Deerlendirmeler
25.07.2013 tarihinde Manisa Valilii l evre ve ehircilik Mdrl bakanlnda saat 14:00da Alkan (Alhan) Ky Ky Kahvesinde toplant gerekletirilmek zere bir araya gelinmi ve toplantya yerel halktan da olduka fazla katlm olmutur. Bunun yan sra toplantya, evre ve ehircilik Bakanl temsilcisi, Doa Koruma Milli Parklar Genel Mdrl temsilcisi, eitli yerel ynetim temsilcileri, Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A. yetkilileri ve Danman Firma olarak Envy Enerji Yatrmlar A. yetkilileri katlmtr.
237 / 245
Manisa evre ve ehircilik l Mdrl tarafndan toplant alm, katlmc ve dinleyicilere genel bir bilgilendirme yaplm ve sonrasnda danman firma yetkilisi Sn. Mutlu Uur AKAY tarafndan projenin zellikleri, oluacak evresel etkiler ve alnacak nemler hakknda bir sunum gerekletirilmitir. Katlmclar tarafndan projeye ilikin olarak retim ynteminin nasl olaca, ulam ann nasl salanaca, yredeki yzeysel su kaynaklarnn projeden etkilenip etkilenmeyecei, inaat faaliyeti sonucunda oluacak tozumann ne kadar etkili olaca, sondaj faaliyetlerinin sularn etkileyip etkilemeyecei, radyasyon oluup olumayaca ve faaliyetin yreye katksnn ne olaca ynnde sorular sormutur. Zorlu Enerji ve Envy A. yetkilileri tarafndan retim yntemi hakknda bilgi verilmitir. Oluacak tozuma konusunda faaliyetten kaynaklanacak toz miktarnn modelleme almalar ile nceden hesaplanarak gerekli nlemlerin alnaca, ayrca almaya balamadan nce blgedeki yzeysel ve yeralt sular hakknda gerekli almalarn yaplaca ve faaliyetin bu kaynaklar olumsuz ynde etkilemeyecek ekilde olaca belirtilmitir. Proje kapsamnda ihtiya duyulacak vasfsz personelin Alaehir lesi ve yakn kylerden karlanmaya allaca, hali hazrda devam eden arama almalar iin gerekli ii ihtiyacnn mevcut durumda da bu blgeden karland, projenin balamas ile birlikte lede yeni ve byk bir i imkann ortaya kaca ayrca ekonomik olarak hareketlenmenin balayaca belirtilmitir. Proje dolaysyla, yrede herhangi bir jeotermal otel, seraclk veya kacak suyun snma amal kullanlp kullanlmayaca konusunda ise, Zorlu Enerji yetkililerince planlanan projenin sadece elektrik enerjisi retmek amacyla tasarland, belirtilen ekilde entegre projelerin yaplp yaplamayacann kararnn Devlet Planlama Tekilat ve yerel ynetimlerce belirlenebilecei belirtilmitir. Dzenlenmi olan toplantya ilikin fotoraflar Fotoraf IX.1, Fotoraf IX.2, Fotoraf IX.3 ve Fotoraf IX.4te verilmitir.
Fotoraf IX.1: Alaehir JES Projesi Halkn Bilgilendirilmesi Toplants-1
238 / 245
239 / 245
Halkn Katlm Toplants ile gndeme gelen konular 29.07.2013 tarihinde evre ve ehircilik Bakanl bakanlnda gerekletirilen Kapsam ve zel Format Belirleme Toplantsnda da gndeme gelmitir. Toplantya ait tutanaklar Ek-3te sunulmutur. ED Raporu iin verilmi olan formatta bu konulara ilikin almalar istenmi olup, projeden kaynaklanabilecek, sosyo-ekonomik faktrler, evresel etkiler ve nemler bu rapor kapsamnda deerlendirilmitir. letme yntemi, ulam alt yaps, projeye ilikin toz emisyonu ve grlt modelleri ile mevcut su kalitesine ilikin almalar inceleyen teknik raporlar hazrlanmtr. Bu teknik veriler nda projeden kaynaklanabilecek evresel etkiler ve bu etkilerini minimize edilmesine ynelik almalar raporun ilgili ksmlarnda detayl olarak incelenmitir. IX.4 Grlerine Bavurulan Proje ile lgili Taraflarn ve Gr/nerileri ve Konu le lgili Deerlendirmeler Konuya ilikin bilgiler Blm X.3te anlatlm olup, bu blme eklenecek ilave bir bilgi yoktur.
240 / 245
X.
SONULAR
(Yaplan tm aklamalarn zeti, projenin nemli evresel etkilerinin sraland ve projenin gereklemesi halinde olumsuz evresel etkilerin nlenmesinde ne lde baar salanabileceinin belirtildii genel bir deerlendirme, proje kapsamnda alternatifler aras seimler ve bu seimlerin nedenleri) Manisa li Alaehir lesi Erenky, Osmaniye, eneli Kyleri Mevkiinde, Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A.. tarafndan Alaehir Jeotermal Enerji Santrali Projesi (45MWe) gerekletirilmesi planlanmaktadr. Sz konusu proje de 145.300 m (14,53 ha) alanda santral inaa edilmesi ve yer altnda bulunan jeotermal kaynan yeryzne karlmas ve geri baslmas iin toplamda 20 adet jeotermal kuyu almasn kapsamaktadr. Proje kapsamnda kuyulardan elde edilecek jeotermal akkan santrale getirilerek su ve buhar olarak ayrtrlacak, buhardan elektrik elde edilecek ve enerji retimi sonras kalan scak su yeraltna geri baslacaktr. Alaehir JES Projesi kapsamnda jeotermal enerji kullanlarak 45 MWe elektrik retilmesi planlanmakta olup, retim miktar 300.000.000 kWh/yl, kapasite faktr %96 olarak ngrlmektedir. Proje kapsamndaki 20 adet jeotermal sondaj kuyusu toplamda 79.558 m (7,96 ha) alan kaplayacak olup, 145.300 mlik santral alan ile birlikte proje kapsamnda toplamda 224.858 m (22,49 ha) alan kullanlacaktr. Sz konusu alanlarn tamam Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..ne ait Jeotermal Kaynak letme Ruhsat alan iinde kalmaktadr. Proje kapsamnda kullanlacak binalar, genel olarak enerji retiminin gerekletirilecei trbin binas, jeotermal akkann reenjeksiyon ncesi soutma ileminin gerekleecei soutma kulesi gibi binalar olup, bu binalara ait yz lm deerleri Tablo X.1de verilmitir.
Tablo X.1: Proje Kapsamndaki Binalar nite Soutma Kulesi Trbin Binas Binary nite Ayrma stasyonu NCG sistemi Kondanser Acil Durum Akkan Havuzu TOPLAM Yaklak Alan 2 (m ) 2.000 750 1.125 2.700 150 375 5.200 12.300
naat ncesi dnem 22 ay, inaat dnemi 38 ay olmak zere 60 ayda tamamlanmas planlanan projenin mr 30 yl olarak ngrlmektedir. Proje kapsamnda kullanlmas planlanan tm alanlar tarm arazisi niteliinde olup, sz konusu alanlarn tarm d kullanmlarna ilikin sre yatrmc firma Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A. tarafndan balatlmtr.
241 / 245
Etki alannn belirlenmesinde santralden oluacak buhar ve grltnn yaylm gz nne alnarak belirlenmitir. naat ve iletme aamalarnda oluacak atksularn artlarak dearj edilecek olmas, tozumann snr deerlerin altnda kalmas sebebiyle etki alan seiminde grlt yaylm ve buhar oluumu gz nne alnmtr. Kuyulardan kaynaklanacak evresel etkiler, her bir kuyu iin ayr ayr olarak belirlenmi kuyu lokasyonu alanlar ierisinde oluup bu alan dna tamamaktadr. Dolaysyla jeotermal kuyular iin etki alan, o kuyunun iinde bulunduu kuyu lokasyonu snrlar olarak ngrlmtr. naat dnemine ilikin en nemli evresel etkiler, inaattan kaynakl toz, atksu, kat atklar, kaz fazlas malzeme ve grlt oluumudur. naat dnemi boyunca oluacak toz miktarnn ynetmeliklerde verilen snr deerlerin altnda olaca yaplan hesaplamalar ile ortaya konmutur. Atksu karakterizasyonunda ise inaat dneminde alacak iilerden kaynakl evsel nitelikli atksu oluumu projekte edilmi olup, bu suyun paket artma tesisi sonrasnda yine ynetmeliklerde verilen snr deerleri salayacak ekilde alc ortama dearj edilecei taahht altna alnmtr. Oluacak evsel nitelikli kat atklar Piyadeler Belediyesi tarafndan alnarak bertaraf edilecek, kaz fazlas malzeme ise yine Piyadeler Belediyesi tarafndan gsterilecek alana depolanarak bertaraf edilecektir. Bu hususlarda Piyadeler Belediyesi protokoller yaplmtr. Sondaj kuyularnn almas srasnda oluacak sondaj amurlarna ynelik nlemlerin alnabilmesi iin ncelikle evre ve ehircilik Bakanl tarafndan yetkilendirilmi bir laboratuvara sondaj amuru analizi yaptrlmtr. Bu analiz sonucunda ortaya kacak sondaj amurunun Tehlikesiz Atk niteliinde olduu belirlenmitir. Oluacak sondaj amurlar her bir kuyu bana alacak ve mud-pit denilen taban ve anlar szdrmaz amur havuzuna doldurulacak, belli bir sre beklenerek amurdaki suyun buharlamas sonrasndan yine st szdrmazlk salanp toprakla kapatlarak bertaraf salanacaktr. Kuyularda alacak iilerden oluacak kat atklar yine Piyadeler Belediyesi tarafndan alnacak olup, evsel nitelikli atksular ise szdrmaz fosseptikte biriktirildikten sonra yine Piyadeler Belediyesi tarafndan alnarak bertaraf edilecektir. letme aamasnda ise oluabilecek etkiler, yine alacak iilerden kaynakl oluacak evsel nitelikli atksular ve kat atklar, santralden kaynakl grlt, jeotermal akkan iinde doal olarak bulunan gazlar ve enerji retimi sonucunda kalan jeotermal akkandr. letme aamasnda oluacak evsel nitelikli kat atklar Ynetmelikler erevesinde biriktirilerek Piyadeler Belediyesi tarafndan alnarak bertaraf edilecektir. Oluacak evsel nitelikli atksular ise paket artma tesisinde artlarak yasal mevzuatn belirlemi olduu snr deerler erevesinde dearj edilecektir. Jeotermal akkan iinde doal olarak bulunan ve santralde enerji retimi sonrasnda ortaya kacak olan karbondioksit (CO2), azot (N2), metan (CH4) gibi gazlar olacaktr. Santralde elektrik retimi ncesinden jeotermal akkan iinde bulunan bu gazlar ayrtrcda, jeotermal akkandan ayrlarak atmosfere verilecektir. Yaplan hesaplamalarda tm gazlarn yasal mevzuat limit deerlerinin altnda olduu grlmtr. Proje kapsamnda enerji retimi sonucunda ssn kaybetmi olan jeotermal akkan en nemli evresel etkiyi oluturabilecek etmendir. Projede yeraltndan karlacak jeotermal akkann, enerji retimi sonrasnda tekrar yeraltna verilecek (reenjeksiyon) olmas sebebiyle bu en nemli evresel etki bertaraf edilmi olacaktr. Ayrca yeraltna geri basma sisteminde herhangi bir aksaklk
242 / 245
durumunda, ortada kalacak jeotermal akkann geici sre muhafaza edilecei bir havuz yaplacak olup, bu sayede sistemde bir bozulma olmas durumunda dahi jeotermal akkan hibir alc ortama dearj edilmeyecektir. Dolaysyla projenin en nemli evresel etki unsuru, etkin bir ekilde bertaraf edilmi olacaktr. letmenin ekonomik mrn tamamlamas ve tesisin artk altrlmamasna karar verilmesi durumunda yaplm olan tm yaplar kaldrlacak, alan kullanmdan nceki haline geri getirilecektir. Ancak projenin 30 yllk iletme sresi boyunca tesiste yaplacak bakm, onarm almalar ve yenileme almalar ile gerekli izinler alnmak kaydyla iletme mr uzatlabilecektir. Ayrca yeraltndan karlan jeotermal akkann, enerji retimi sonucunda tekrar yeraltna baslacak olmas sebebiyle, enerji kayna normalden ok daha uzun sre kullanlabilecektir. Proje kapsamnda mer-i mevzuat kapsamnda izinler alnacak, rapor ierisinde belirtilmi olan tm taahhtlere yatrmc firma olan Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A. tarafndan uyulacaktr. Alaehir JES Projesinin inaat ve iletme sreci boyunca 2872 sayl evre Kanununa istinaden yrrlkte olan ve yrrle girecek olan tm mevzuatlara ve btn mer mevzuatlara uyulacaktr. Rapor ierisinde belirtilen nlemlerle birlikte, aada listelenen mevzuat hkmlerine riayet edilecektir: - 5436 Sayl Yenilenebilir Enerji Kaynaklarnn Elektrik Enerjisi retimi Amal Kullanmna likin Kanun - 2942 sayl Kamulatrma Kanunu - 2918 sayl Karayollar Trafik Kanunu - 6831 sayl Orman Kanunu - 2873 sayl Milli Parklar Kanunu - 5199 sayl Hayvanlar Koruma Kanunu - 4857 sayl Kanunu - 4915 sayl Kara Avcl Kanunu - 1380 sayl Su rnleri Kanunu - evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii (03.10.2013 tarih ve 28784 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) - Hava Kalitesi Deerlendirme ve Ynetimi Ynetmelii (06.06.2008 tarih ve 26898 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) - Sanayi Kaynakl Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (03.07.2009 tarih ve 27277 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) - evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii (04.06.2010 tarih ve 27601 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) - Su Kirliliinin Kontrol Ynetmelii (31.12.2004 tarih ve 25687 (13.02.2008 tarih ve 26786 say ve 30.Mart.2010 tarih ve 27537 say ile deiik) sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) - Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii (14.03.1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) - Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii (14.03.2005 tarih ve 25755 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) - Tbb Atklarn Kontrol Ynetmelii (22.07.2005 tarih ve 25883 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) - Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii
243 / 245
(24.06.2007 tarihli ve 26562 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii (30.07.2008 tarih ve 26952 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii (18.03.2004 tarih ve 25406 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Lam Mecras nas Mmkn Olmayan Yerlerde Yaplacak ukurlara Ait Ynetmelik (19.03.1971 tarih ve 13783 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Sal ve Gvenlii Ynetmelii (09.12.2003 tarih ve 25311 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir) Geici veya Belirli Sreli lerde Sal ve Gvenlii Hakknda Ynetmelik (23.08.2013 tarihli ve 28744 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir) Yap lerinde i Sal ve Gvenlii Tz (12.09.1974 tarih ve 15004 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Ak Alanda Kullanlan Tehizat Tarafndan Oluturulan evredeki Grlt Emisyonu le lgili Ynetmelik (30.12.2006 tarih ve 26392 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelik (14.07.2007 tarih ve 26582 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Egzoz Gaz Emisyon Ynetmelii (04.04.2009 tarih ve 27190 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii (31.08.2004 tarih ve 25569 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmelii (30.11.2000 tarih ve 24246 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii (25.11.2006 tarih ve 26357 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Egzoz Gaz Emisyonu Kontrol Ynetmelii (04.04.2009 tarih ve 27190 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) evre Kanununca Alnmas Gereken zin ve Lisanslar Hakknda Ynetmelik (29.04.2009 tarih ve 27214 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Su rnleri Ynetmelii (10.03.1995 tarih ve 22223 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Yeralt Sular Tz (08.08.1961 tarih ve 10875 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Atk Ynetimi Genel Esaslarna likin Ynetmelik (05.07.2008 tarih ve 26927 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii (19.04.2005 tarih ve 25791 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Av ve Yaban Hayvanlarnn ve Yaamlarnn Korunmas, Zararllaryla Mcadele Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik (24.10.2005 tarih ve 25976 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmelii (17.05.2005 tarih ve 25818 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.) Mera Ynetmelii (31.07.1998 tarih ve 23419 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir.)
244 / 245
XI.
KAYNAKA
Devlet Meteoroloji leri, Salihli Meteoroloji stasyonu Uzun Yllar Meteoroloji Blteni (1970-2012). Manisa Valilii, l evre ve Orman Mdrl, Manisa l evre Durum Raporu, Manisa, 2011. Maden Tetkik Arama Enstits Genel Mdrl, Aktif Fay Haritas, 1992. Maden Tetkik Arama Enstits Genel Mdrl, Jeoloji Ettleri Dairesi, 1:25.000 lekli Trkiye Jeoloji Haritalar No:5, Manisa Paftas, Ankara, 2002. T.C. Bayndrlk ve skan Bakanl , Afet leri Genel Mdrl, Deprem Aratrma Dairesi, Trkiye Deprem Blgeleri Haritas, Ankara, 1996. T.C. evre ve ehircilik Bakanl resmi internet sitesi (www.cevreorman.gov.tr) Trkiye statistik Kurumu resmi internet sitesi (www.tuik.gov.tr) Trkiye Elektrik letim A.. (TEA), 2010 Yl Faaliyet Raporu, www.teias.gov.tr. Kalknma Plan (2007-2013), 01.07.2006 tarih ve 26215 sayl Resmi Gazete Maden Tetkik Arama Genel Mdrl Resmi nternet Sitesi, www.mta.gov.tr Manisa-Alaehir Jeotermal Sahasi Jeofizik Ett Raporu, 2010 Zorlu Enerji Manisa li Alaehir lesi Piyadeler Ky Jeotermal Enerji Santrali Zemin Ve Temel Ett Raporu,2013 Alaehir Belediyesi Resmi nternet Sitesi, www.alasehir.gov.tr Yerelnet nternet Sitesi, 2013, www.yerelnet.org.tr TUK, Adrese Dayal Nfus Kayt Sistemi, 2012, www.tuik.gov.tr akn A., Gken G.Erolu A. Jeotermal Uygulamalarn evresel Etkileri: Balova Jeotermal Blgesel Istma Sistemi rnei. Eriim Tarihi 03.09.2013, Davis, P.H., 1965 - 1988. Flora of Turkey And The East Aegean Islands, Vol.1-10, Edinburg. Dr. J.Ch. van Schouwenburg, Dr. Ir. V.J.G. Hauba, Dr.Ir.I. Novozamsky, I. Walinga, 1987. Toprak ve Bitki Analizleri, Ondokuz Mays niversitesi, Ziraat Fakltesi. Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Ayta, Z., Adgzel, N., 2000. Trkiye Bitkileri Krmz Kitab, Trkiyenin Tehlike Altndaki Nadir ve Endemik Bitkileri, Trkiye Tabiatn Koruma Dernei Yayn No: 18, Ankara. Kizirolu, ., 1989. Trkiye Kular, Gazi/Ankara, OGM Basmevi 1989; 314 pp. T.C. Bayndrlk ve skan Bakanl, 1996. Trkiye Deprem Blgeleri Haritas. Afet leri Genel Mdrl, Deprem Aratrma Dairesi, Ankara.
245 / 245

Alasehir JES CED

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Alasehir JES CED

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ZORLU JEOTERMAL ENERJ ELEKTRK RETM A..

Zorlu Plaza Avclar-stanbul Tel: 0 212 456 21 30 Faks: 0 212 422 00 99

45 MWe ALAEHR JEOTERMAL ENERJ SANTRAL PROJES

EVRESEL ETK DEERLENDRMES RAPORU

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Manisa li Alaehir lesi Erenky, Osmaniye, eneli Kyleri Mevkii

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Projenin ED Ynetmelii Kapsamndaki Yeri (Sektr, Alt Sektr):

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

evresel Etki Deerlendirmesi.............................................................................................7

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

PROJENN ALTERNATFLER .................................................................................................221

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

cm CO CO2 Cr CR Cr2O3 Cu ED D dB(A) DD DES dk DPT Dr DS EE EH EMT EN ENH ENVY EPDK EA

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

PROJENN TANIMI VE AMACI

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Termik Hidrolik Jeotermal ve rzgr TOPLAM

1,9 10,6 24,8 4,4

Kaynak: Trkiye Elektrik letim A..(TEA) 2012 Yl Faaliyet Raporu

2,7 81,3 0,4 52,3 10,6 24,8 4,4

Kaynak: TEA 2012 Yl Faaliyet Raporu

Elektrik retim Anonim irketi (EA) 2012 Yl Sektr Raporu

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

ekil I.1: 2012 Yl Trkiye Elektrik Enerjisi retiminin Dalm

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Projenin Ekonomik Ynden nemi

Elektrik retim Anonim irketi (EA) 2012 Yl Sektr Raporu

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

ekil I.2: Trkiye Jeotermal Alanlar ve Uygulama Haritas

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

Manisa l evre Durum Raporu, 2011

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

ekil II.1: Karayollar Haritas

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

ekil II.2: Proje Sahasnn Yer Bulduru Haritas

Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik retim A..

ekil II.3: Proje Sahasnn Uydu Grnts