Institut za zatitu bilja i ivotnu sredinu Odsek za tetoine bilja

- CRVENILO KUKURUZA Reptalus panzeri vektor stolbur fitoplazme na kukuruzu

dr Jelena Jovi

irenje bolesti uzrokovanih fitoplazmama

Broj bolesti uzrokovanih fitoplazmama irom sveta raste svakodnevno, dok se nove i nove bolesti identifikuju.
Posledica danas dostupnih metoda za molekularnu detekciju i karakterizaciju organizama.

irenje poznatih vektora u nove oblasti.

Adapticija poznatih i novih vektora na razliite useve. Pomeranje vektora iz prirodnih ekosistema u agroekosisteme.

Stolbur fitoplazma na kukuruzu

Bolest crvenila kukuruza

Crvenilo kukuruza
Tokom poslednjih 50 godina epifitotika pojava crvenila kukuruza zabeleena je u nekoliko regiona Srbije, primarno u junom Banatu, gde je stalno prisutna. Prisustvo biljaka koje ispoljavaju karakteristine simptome crvenila navodi se i za pojedine regione susednih zemalja, pre svega Bugarske i Rumunije. U 2003. godini crvenilo kukuruza se ponovo pojavilo u epifitotikim razmerama sa znaajnim posledicama po proizvodnju kukuruza izazivajui smanjenje prinosa i do 90%.

Etiologija crvenila kukuruza

Sezonska dinamika cikada

Dinamika populacije Reptalus panzeri i pojava simptoma crvenila kukuruza

Broj primeraka u reprezentativnim kvadratima
550 500 450 400 350 300 250 200

542 437 310 350

ovipozicija

150
100 50 01 Jun 15 Jun 28 Jun

Simptomi crvenila kukuruza

17 Jul

08 Avg 13 Avg

Datum sakupljanja

20 Avg

01 Sep

04 Jul 06 Jul 07 Jul

23 Jul

31 Jul

Eksperimenti dokazivanja etiologije bolesti i vektorske uloge Reptalus panzeri

Pred-eksperimentalna procedura:
Test kavezi: 7 poljskih kaveza sa 16-23 biljke kukuruza (=132 biljke) Kontrolni kavezi: 4 poljska kaveza sa 13-24 biljke kukuruza (=83 biljke)

Pojava i razvoj simptoma bolesti crvenila kukuruza

30 dana posle infekcije

Pojava i razvoj simptoma bolesti crvenila kukuruza

29 dana

34 dana

38 dana

Pojava i razvoj simptoma bolesti crvenila kukuruza

Ishrana larvi Reptalus panzeri na lokalitetima sa crvenilom kukuruza

Metod pregleda korena biljaka na prisustvo larvi R. panzeri; A C. arvensis, B - kukuruz, C D. stramonium, D - bela votana prevlaka oko korena biljke

Ishrana larvi R. panzeri na lokalitetima sa crvenilom kukuruza

Populacije larvi Reptalus panzeri na korenu razliitih biljaka
Vrsta
kukuruz pomonica

Datum uzorkovanja
Oktobar 06/07 Oktobar 06/07 Oktobar 06/07 Oktobar 06/07 Oktobar 06/07 Oktobar 06/07

Broj biljaka
30 30 30 30 30 30 300 30 30 30

Broj larvi
413 0 13 5 0 0 86 9 67 5

Larva/biljka
13.8 0 0.4 0.2 0 0 0.3 0.3 2.2 0.2

Jesen

tatula poponac sirak setaria penica poponac sirak palamida

Prolee

Maj 07 Maj 07 Maj 07 Maj 07

Ponaanje i biologija Reptalus panzeri

Larve Reptalus panzeri na korenu kukuruza

L1

L3

Larve Reptalus panzeri na korenu penice

L5

~ Epidemioloki ciklus crvenila kukuruza ~

Reptalus panzeri
Sredina juna - poetak jula: Period eklozije Reptalus panzeri adulta.

Stolbur fitoplazma
Prisustvo stolbur fitoplazme u R. panzeri adultima na poetku rojenja.

Kraj jula - poetak avgusta: Period ovipozicije, enke Reptalus panzeri polau jaja u zemlju pored korena kukuruza.

Nema pokazatelja o transovarijalnom prenoenju fitoplazme.

Kraj avgusta poetak septembra: Piljenje L1 larvi koje se hrane na korenu kukuruza.

L1 larve nisu inficirane stolbur fitoplazmom.

Reptalus panzeri
Sredina septembra - oktobra: Ishrana L2/L3 larvi na korenu kukuruza. Sredina oktobra: Setva ozime penice na polju kukuruza na kome se nalaze larve u L2/L3 stadijumu razvia. Mart - sredina juna: Ishrana L4/L5 larvi, posle zimske hibernacije, na korenu penice i divljeg sirka.

Stolbur fitoplazma
Prisustvo stolbur fitoplazme u korenu kukuruza i L3 larvama.

Prisustvo stolbur fitoplazme u biljkama penice, divljeg sirka i L4/L5 larvama.

Sredina juna - poetak jula: Period eklozije Reptalus panzeri adulta.

Prisustvo stolbur fitoplazme u R. panzeri adultima na poetku rojenja.

novembar - mart
hibernacija L3

septembar oktobar
L1-L3 akvizicija fitoplazme

prelet na kukuruz

razvie larvi L4-L5

april jun

jul - infekcija kukuruza avgust - ovipozicija

kraj juna - jul

eklozija adulta

Promena biljke domaina (host shift) R. panzeri?

Iako je cikada Reptalus panzeri iroko rasprostranjena u Evropi mali je broj literaturnih podataka o njenom prisustvu na kukuruzu.

Ranija istraivanja biologije i ekologije ove vrste ukazivala su da ona naseljava ivice uma, kserotermna stanita obrasla bunastom i drvenastom vegetacijom.

Rosa spp.

Crataegus spp., Pinus spp., Clematis spp.

Prunus spinosa Salix spp.

Promena biljke domaina (host shift) R. panzeri?

Rezultati naih istraivanja ukazuju na znaajno drugaije ponaanje R. panzeri populacija koje naseljavaju polja kukuruza u junom Banatu.

Brojne populacije R. panzeri registrovane na kukuruzu u junom

Banatu ukazuju da je to posledica prelaska ove cikade na kukuruz kao novu biljku domaina (engl. host shift).

Promena biljke domaina (host shift) R. panzeri?

R. panzeri pokazuje oiglednu preferenciju ka kukuruzu kao glavnoj biljci domainu za ishranu i razvie adulta i ranih larvenih stupnjeva, na kojoj ostvaruje izuzetno brojne populacije.

Promena biljke domaina (host shift) R. panzeri?

Mogue je da je ovakvo ponaanje uzrokovano praksom intenzivne fertilizacije zemljita koja se primenjuje u rotaciji kukuruz-penica, a koja dovodi do takvog balansa nutrijenata u biljkama kukuruza, penice i utrine koji poveava fekunditet cikada i preivljavanje mladih larvi. Usled toga, brojne populacije Reptalus panzeri na kukuruzu posledica su prelaska ove cikade na kukuruz kao novu biljku domaina. Takvo ponaanje je, meutim, u suprotnosti sa ranijim studijama koje su ukazale da se cikade teko adaptiraju na nove biljke domaine.

Tekua i budua istraivanja crvenila kukuruza

Ekoloka i molekularna karakterizacija host-shift procesa.

Molekularna i taksonomska karakterizacija vektora.

Reptalus panzeri

Institut za zatitu bilja i ivotnu sredinu Odsek za tetoine bilja

- CRVENILO KUKURUZA Reptalus panzeri vektor stolbur fitoplazme na kukuruzu

dr Jelena Jovi