PROGRAM PENSISWAZAHAN GURU INSTITUT PENDIDIKAN GURU KAMPUS TUANKU BAINUN MENEROKA BAHAN (SCE 3103) TUTORIAL 3 1.

Sabun ialah garam natrium yang boleh dihasilkan di dalam makmal daripada minyak kelapa sawit. Sabun dikatakan kurang berkesan sebagai bahan pencuci di dalam air liat berbanding menggunakan detergen. a) Dengan menggunakan bahan-bahan dan reagen yang sesuai, perihalkan dengan ringkas proses penyediaan sabun di dalam makmal dan terangkan mengapa sabun disebut sebagai suatu garam natrium. (10 markah) Sabun boleh dihasilkan melalui proses Saponifikasi yang melibatkan tindak balas antara dua bahan iaitu a) Bahan alkali b) Lemak atau minyak Proses penyediaan sabun di dalam makmal memerlukan 5 cm minyak sayuran disukat kedalam sebuah bikar 250 cm dan 5 mol dm disukat dan dituangkan kedalam bikar yang mempunyai minyak. Campuran itu dipanaskan. Kemudian 100 cm air dan beberapa spatula garam biasa di campurkan. Campuran dikacau dan dididihkan selama lima minit. Campuran dibiarkan sejuk. Kemudian campuran ini dituras dengan mengguna kan corong turas dan kertas turas. Baki yang tertinggal pada kertas turas adalah sabun. Baki itu dibasuh dengan sedikit air dan dikeringkan dengan menekapnya diantara Kepingan-kepingan kertas turas. Sabun dikatakan sebagai suatu garam natrium kerana sabun ialah garam yang Terbentuk daripada tindakbalas antara suatu alkali dengan suatu asid lemak, RCOOH. Formula am sabun ialah RCOONa atau RCOOK. R ialah kumpulan akil yang berantai panjang. Pembuatan sabun melibatkan dua peringkat iaitu a) Peringkat 1 Melibatkanproses hidrolisis dan proses molekul minyak dipecahkan kepada asid lemak dan gliserol oleh air dengan kehadiran alkali sebagai mangkin. Asid lemak + Gliserol Molekul minyak/ lemak b) Peringkat 2 Asid lemak yang terbebas dalam peringkat 1 bertindak balas dengan alkali untuk membentuk garam natrium asid lemak iaitu sabun Asid lemak + natrium hidroksida (alkali) garam natrium asid lemak + air (sabun) air (alkali sebagai mangkin) hidrolisis asid lemak + gliserol

b) Terangkan perbezaan antara sabun dan detergen dengan merujuk kepada sifat-sifat kimianya dan kebolehannya mencuci kotoran. Tunjukkan mengapa detergen mencuci kotoran dengan lebih baik di dalam air liat berbanding sabun. (10 markah) Perbezaan antara sabun dan detergen Sabun Dibuat daripada minyak sayuran Tidak berkesan dalam air liat Strukturnya tetap Detergen Dibuat daripada pecahan petroleum Berkesan dalam air liat Strukturnya boleh diubahsuai untuk kegunaan-kegunaan tertentu

Perbandingan keberkesanan tindakan pencucian sabun dan detergen di dalam air liat 1. Sabun tidak dapat digunakan dalam air liat a) Air liat ialah air yang mengandungi garam-garam mineral dan kebanyakkannya terdiri daripada garam kalsium dan magnesium. b) Sabun tidak boleh digunakan dalam air liat kerana ion-ion magnesium dan kalsium akan bertindak balas dengan sabun untuk membentuk mendakan yang tidak larut dalam air. Mendakan ini disebut filem sabun atau kekat. c) Sabun tidak menghasilkan buih dalam air liat dan keadaan ini membazirkan sabun. d) Kekat tidak mudah dibilas. Ia akan meninggalkan enapan yang jelas kelihatan pada pakaian dan menyebabkan pakaian terasa keras dan kekat ini juga akan melekat pada bahagian sinki dan mesin basuh.

2.

Detergen dapat digunakan dalam air liat a) Detergen tidak membentuk kekat dalam air liat. Ini kerana bahagian kepala ion (hidrofilik) detergen tidak akan membentuk ikatan ionic yang kuat dengan ion Magnesium dan ion kalsium daripada air liat. b) c) Garam kalsium atau magnesium detergen mudah tercerai dalam air. Detergen membentuk buih dalam kedua-dua air lembut dan air liat. Keadaan ini menjadikan detergen lebih berkesan dalam tindakan pencuciannya berbanding dengan sabun.

2. Ammonia memberikan banyak kegunaan dalam kehidupan harian kita. Rajah di bawah menunjukkan proses pengeluaran ammonia secara industri.

Nitrogen dan hidrogen yang tidak bertindak balas

Nitrogen Hidrogen

Kebuk bermangkin

Kebuk penyejuk

Cecair ammonia

a) Namakan proses pengeluaran ammonia secara industri ini. Proses Haber__________________________________________________________ (1 markah) b) Bahan mentah bagi proses ini ialah gas hidrogen dan gas nitrogen. i Namakan sumber bagi gas hidrogen dan gas nitrogen bagi proses ini. Hidrogen: Diperoleh daripada udara_________________________________ Nitrogen: Diperoleh daripada gas asli________________________________ (2 markah)

ii

Tulis persamaan kimia seimbang bagi tindak balas antara gas hidrogen dan nitrogen. CO + H + HO CO + 2H______________________________ (2 markah)

iii

Namakan mangkin yang digunakan dalam tindak balas ini Serbuk besi halus dicampur dengan alumina Vanadium(v) oksida atau kalium hidroksida____________________________________________ (1 markah)

iv

Nyatakan suhu dan tekanan optimum yang digunakan dalam proses ini. Suhu: 450 C - 550C_____________________________________________ Tekanan: 200 atmosfera 500 atmosfera____________________________ (2 markah)

c) Berikan dua kegunaan ammonia i) ii) Agen pembersih untuk membersihkan kotoran bergris________________ Membuat bahan kimia seperti nilon, fenilamina, dan natrium karbonat___ (2 markah) 3) Penghasilan asid nitrik secara industri adalah dengan menggunakan kaedah pengoksidaan bermangkin ammonia atau dikenali sebagai proses Oswald. a) Dengan menyatakan dua bahan pemula yang diperlukan dalam pembuatan asid nitrik dalam industri dan mangkin yang digunakan. Tuliskan tiga persamaan kimia yang seimbang yang berlaku dalam proses Oswald. i) ii) Nitrogen dan oksigen platinum

Persamaan kimia proses Oswald i) ii) iii) 4NH + 5O 2NO + O 4NO 2NO 4HNO (6 markah) + 6HO

4NO + O + 2H

a) i)

Selain daripada kepentingannya di dalam industri baja jelaskan dua kegunaan asid nitrik dalam kehidupan seharian. i) ii) Industri pembuatan bahan letupan_________________________________ Pewarna, minyak wangi dan dadah

(2 markah) ii) Cadangkan dua kepentingan menggunakan baja ammonium nitrat. i) ii) Baja ini mudah diserap oleh tumbuhan_____________________________ Menyuburkan tanah (2 markah) 4 Asid sulfurik merupakan salah satu bahan kimia industri ang sangat penting. Proses sentuh dijalankan untuk menukarkan bahan-bahan mentah iaitu sulfur, oksigen dan air kepada asid sulfurik. a. Lengkapkan persamaan kimia seimbang bagi keempat-empat langkah penghasilan asid sulfurik melalui proses Sentuh. Langkah 1: S + O2 __SO_______ _2SO3______ __HSO___(oleum) __2H2SO4 (1 markah) (1 markah) (1 markah) (1 markah)

Langkah 2: _2SO___ + O2 Langkah 3: H2SO4 (pekat) Langkah 4: __HSO__ + H2O b SO3 +

Nyatakan dua kegunaan asid sulfurik dalam bidang industri pembuatan i) ii) Baja kimia_________________________________________________ Gentian sintetik seperti nilon dan rayon________________________ (2 markah)

Ammonium sulfat merupakan bahan kimia yang terhasil daripadatindak balas antara ammonia dan asid sulfurik. Bahan kimia ini digunakan secara meluas dalam kehidupan seharian. i Tuliskan persamaan kimia seimbang bagi tindak balas penghasilan ammonium sulfat 2NH OH + HSO (NH) SO + 2HO_____________

(2 markah) ii Hitungkan peratus kandungan nitrogen dalam ammonium sulfat. (Jisim atom relatif: N=14 , H=1 , S=32 , O=16 ) Jisim molar (NH)SO = 2(14) + 8(1) + 1(32) + 16(4) = 28 + 8 + 32 + 64 = 36 + 96 = 132 g mol Jisim molar nitrogen = 14 = 2(14) = 28 g Peratusan nitrogen = 28 x 100% 132 = 21.2 %

(2 markah)