Matematika 1 (2011/2012) DETERMINANTE Determinanta realne kvadratne matrice je funkcija det : Mn R.

. Determinantu matrice A ozna cavamo s detA ili |A| ili a11 . . . a1n . . . . . . an1 . . . ann

Najop cenitija metoda za ra cunanje determinante neke matrice je Laplaceov razvoj deteminante po nekom retku ili stupcu. a b Iz Laplaceovog razvoja slijedi da je za kvadratnu matricu A = c d pripadna determinanta odredena sa: |A| = a b c d = ad bc

Sarrusovo pravilo za ra cunanje determinanti primjenjuje se isklju civo za odredivanje determinanti 3 3 matrica. Da bi se pomo cu ovoga pravila odredila determinanta potrebno je dopisati prva dva stupca determinante, zatim zbrojiti produkte elemenata u smjeru glavne dijagonale i od dobivenog broja oduzeti produkte elemenata u smjeru sporedne dijagonale.

Determinante vi seg reda rje savamo Laplaceovim razvojem po elementima nekog stupca ili retka svodenjem na determinante ni zeg reda. Postupak se nastavlja sve dok ne dobijemo razvoj po determinanti drugog reda. Na primjer, razvoj determinante 4.reda po prvom retku: a11 a21 a31 a41 a12 a22 a32 a42 a13 a23 a33 a43 a14 a24 a34 a44 a22 a23 a24 a21 a23 a24 a21 a22 a24 a32 a33 a34 a12 a31 a33 a34 +a13 a31 a32 a34 a14 a42 a43 a44 a41 a43 a44 a41 a42 a44

D=

= a11

a14

a21 a22 a23 a31 a32 a33 a41 a42 a43

Odabir predznaka u Laplaceovom razvoju ovisi o parnosti/neparnosti zbroja indeksa elementa aij . Ako je zbroj paran ispred elementa aij pi semo +, a ina ce pi semo -. Na primjer za matrice reda 3 i 4, kod razvijanja determinante se koristimo shemom predznaka: + + + + + + + + + + + + . +

Ne postoji op ceniti postupak koji bi bio koristan pri izra cunavanju determinanti n-tog reda. Naj ce s ce se koristimo svojstvima determinanti bilo u poku saju da ih svedemo na trokutasti oblik, bilo na oblik pogodan za Lacnih determinanti placeov razvoj ili da uo cimo vezu izmedu determinante i sli manjeg reda.

Svojstva determinanti: D1: detA = detAT D2: Medusobnom zamjenom dva retka ili dva stupca matrice, njezina determinanta mijenja predznak. D3: Ako matrica ima nul redak ili nul stupac tada je njezina determinanta jednaka nuli. D4: Determinanta matrice koja ima dva jednaka ili proporcionalna retka (ili stupca) je jednaka nuli. D5: Determinanta svake jedini cne matrice je jednaka 1. D6: Determinanta matrice dobivene mno zenjem skalarom samo jednog retka (ili stupca) polazne matrice jednaka je determinanti po cetne matrice pomno zenoj s istim skalarom. D7: Determinanta se ne mijenja ako u polaznoj matrici jednom stupcu (retku) pribrojimo neki drugi stupac (redak) pomno zen s nekim brojem. D8: Determinanta trokutaste matrice jednaka je umno sku elemenata na dijagonali te matrice. D9: Binet-Cauchyjev teorem: detAB = detA detB .