Bir Yanlsamann Gelecei

The Standart Edition of The Complate Psychological Works of Sigmund reud !olume "#$%&'#$(#)* The +ogarth Press and The ,nstitute of Psycho'-nalysis* .ondon #$/01 Pp* 2'2/ 3-4C 5-T-.6G 5-Y7,8 9%9 a $&2'($&'9&$': 90# a T;45<E #99 a reud1 Sigmund %02 a =ygarlk >e ho?nutsu@luklar Air yanlsamann gelecei %02 c Sigmund reud B Ce>* -@i@ Yardml %/9 a DstanAul %/9 A D7E- Y-Y,E.-4, %/9 c %999 %/9 f Ddea (99 a %99 s* (99 c %% cm* &99 a Yardml1 -@i@

=ygarlk >e +o?nutsu@luklar Bir Yanlsamann Gelecei Sigmund 4E=7

',' 5i?i Aelirli Air uygarlkta u@unca Air sFre ya?ayp sk sk Au uygarln kGkenlerini >e nasl Air yol i@leyerek geli?tiini ke?fetmeye Cal?tnda1 Aa@en kar? yGne de Air Aakarak Au uygarln akAetini >e hangi dGnF?lere uramaya mukadder olduunu sorma gereksinimini duyar* -ma1 AGyle Air soru?turmann deerinin daha Aa?ndan AirkaC unsur tarafndan a@altld Cok geCmeden ortaya Ckar* +er?ey Air yana1 insan faaliyetini tFm geni?liiyle deerlendireAilecek pek a@ sayda insan >ardr* <ou ki?i1 kendisini Au faaliyetin Air tek >eya a@ sayda alanyla kstlamaya @orlam?tr* -ma insan1 geCmi? >e ?imdiki durum hakknda ne kadar a@ ?ey Ailirse1 gelecek hakkndaki yargs da o derecede Gnemsi@ olur* -ynca Aireyin G@nel Aeklentilerinin tan da Au tFrden Air yargda ortaya Ckmas Air Aa?ka gFClFktFr* Bu Aeklentilerin de insann kendi ya?antsndaki tFmFyle ki?isel unsurlara1 ya?am kar?sndaki1 mi@acnn >eya Aasan >e Aa?ars@lklarnn Aelirdii ta>rnn a@ >eya Cok iyimser olmasna Aal Aulunduu gGrFlFr* Son olarak1 Hinsanlarn genellikle iCinde Aulunduklar durumu naif Air AiCimde1 sanki iCerii hakknda Air deerlendirme yapma yeteneinden yoksunmu?casna alglandklarH AiCimindeki garip gerCek kendisini hissettirir* Iimdiki durumun1 gelecek hakknda Air yargda Aulunmam@a yarayacak gG@lem noktalan salayaAilmesi iCin1 insanlarn ?imdiki durumla aralarna Air mesafe koymalar gerekir* Bu nedenlerle uygarlm@n olas gelecei F@erinde fikir yFrFtmenin Cekiciliine kaplan herkesin1 yukanda Aelirttiim gFClFkleri olduu kadar1 genel olarak her tFrden kehanetteki Aelirsi@lii de gG@ GnFnde Aulundurmas iyi olur* Bundan ?u sonuC Ckyor8 Beni ilgilendirdii kadaryla1 Au Cok AFyFk gGre>den aceleyle geri Cekilmeli >e genel ?emadaki yerini Aelirler Aelirleme@ u@un sFreden Aeri dikkatimi Cekmi? olan kFCFk alan saptamalym* Dnsan ya?amnn kendisini hay>ansal durumun F@erine Ckard >e >ah?i yaratklarn ya?amndan ayrlan tFm yGnleri anlamnda kullandm insan uygarl 'kFltFr >e uygarlk arasnda Air ayrm yapmaktan nefret ediyorum' Aildiimi@ giAi1 gG@lemciye iki cephesiyle kendini gGsterir* Dnsan uygarl1 Ai yanda insann doa gFClerini denetlemek >e insan ihtiyaClarnn doyumu amacyla doann @enginliklerini G@Fmlemek iCin edindii tFm Ailgi >e yetenekler toplamn1 Gte yanda insanlarn AirAirleriyle ili?kilerinin >e G@ellikle me>cut @enginliin datmnn dF@enlemesi iCin gerekli tFm kurallar iCerir* =ygarln Au iki yGnF AirAirinden Aams@ deildirB CFnkF1 Airincisi1 insanlarn kar?lkl ili?kileri me>cut refahn mFmkFn kld iCgFdFsel doyum miktarndan derin Air AiCimde etkilenir1 ikincisi1 tek Air insan Air dieriyle ili?kisinde Au dier ki?i onun yeteneklerinden i? iCin yararland >eya onu Air cinsel nesne olarak seCtii sFrece kendisi Air @enginlik kayna i?le>i gGreAilir1 FCFncFsF >e dahas uygarlk insanlarn e>rensel Ckarnn Air nesnesi olmas gerektii halde her Airey gerCekte Air uygarlk dF?mandr* Dnsanlarn tek Aa?larna >arlklarn

sFrdFreAilme yeteneklerinin Cok a@ olmasna kar?n1 komFnal ya?am mFmkFn klmak iCin uygarln kendilerinden Aekledii G@>erileri ar Air yFk olarak hissetmeleri dikkate deer* 7olaysyla uygarlk Aireye kar? korunmaldr >e uygarln kurallar1 kurumlar >e Auyruklar Au amaca yGneliktir* Bunlar yaln@ca Aelirli Air refah datm uygulamasna deil1 ayn @amanda Au datmn sFrdFrFlmesine de yGneliktirlerB aslnda doann denetim altna alnmasna >e refah Fretimine katkda Aulunan her?eyi insanlarn dF?manca dFrtFlerine kar? korunmaldrlar* Dnsanlarn yaratt ?eyler kolaylkla tahrip edileAilir1 Aunlar kurmu? olan Ailim >e teknoloJi Au yaratlarn imhas iCin de kullanlaAilir* BGylelikle ki?i1 uygarln Aask >e iktidar araClarn elde etme yollarn Aulmu? Air a@nlk tarafndan direnen Air Counlua @orla kaAul ettirilen Air ?ey olduu i@lenimini ediniyor* Bu gFClFklerin uygarln doasnda me>cut Aulunmayp ?imdiye kadar geli?tirilen kFltFrel AiCimlerin kusurlannca Aelirlendiini dF?Fnmek elAette doaldr* !e gerCekten de Au eksikliklere i?aret etmek gFC deildir* Dnsanlk doa F@erindeki denetimini de>aml olarak ilerletmi?ken >e daha da AFyFk ilerlemeler yapaAilmeyi umaAilirken1 insan ili?kilerinin yGnetiminde Aen@er Air ilerlemenin yaplm? olduunu kesin Air AiCimde saptamak mFmkFn deildir* !e Aelki de tFm Calar Aoyunca1 tpk ?imdi Air ke@ daha sorulduu giAi1 AirCok insan kendi kendine uygarln Au yolla salad ufak ilerlemelerin de gerCekten sa>unulmaya deer olup olmadn sormu?tur* Dnsan ili?kilerinin1 @oru >e iCgFdFlerin Aastrlmasn reddederek uygarln neden olduu mutsu@luk kaynaklarn ortadan kaldracak olan >e AGylelikle insanlarn herhangi Air iC uyumsu@luk kaygs duymadan kendilerini @enginlik teminine1 @enginlikten @e>k almaya hasredecekleri yeni Air dF@enlemenin mFmkFn olaAilecei insann aklna geliyor* Bu1 altn Ca olacaktr ama AGyle Air durumun gerCekle?tirileAilecei ku?kuludur* Tersine her uygarlk1 @or >e iCgFdFlerin reddi temeli F@erinde kurulmas gerekiyormu? giAi gGrFnFyorB hatta @ora son >erildiinde1 insanlarn Counluunun1 yeni @enginlik temini iCin gerekli i?i yapmay Fstlenip Fstlenmeyecekleri Aile ku?kuludur* Sanyorum ki tFm insanlarda ykc1 dolaysyla toplum >e kFltFr kar?t eilimlerin Aulunduu >e insanlarn AFyFk Air AGlFmFnde Au eilimlerin insan toplumu iCindeki da>ran?larn Aelirleyecek derecede gFClF olduu gerCei hesaAa katlmaldr* Bu psikoloJik gerCein insan uygarl hakkndaki yargm@ aCsndan Aelirleyici Air Gnemi >ardr* Dlk elde1 i?in G@FnFn @enginlik temini amacyla doann denetiminde yattn >e uygarl tehdit eden tehlikelerin Au @enginliin insanlar arasnda uygun AiCimde datlmasyla giderileAilecei dF?FnFlse Aile ?imdi >urgulanmas gereken noktann maddi alandan @ihinsel alana kaydn gGrFyoru@* Tayin edici soru1 insana @orla kaAul ettirilen i?gFdFsel G@>erilerin yFkFnFn a@altlmasnn1 mutlaka kalmas gereken G@>erilere insann katlanmasnn >e Aunun kar?lnda Air telafi salanmasnn mFmkFn olup olmad >e Aunun olaslk derecesidir* 5itlenin Air a@nlk tarafndan denetiminden >a@geCmek ne kadar olanaks@sa1 uygarln i?leyi?inde @ordan >a@geCmek de o kadar olanaks@dr* <FnkF kitleler temAel >e AilinCsi@dirlerB iCgFdFsel feragatten ho?lanma@lar >e Aunun kaCnlma@l konusunda tart?ma yoluyla ikna edileme@ler* 5itleleri olu?turan Aireyler1 disiplinsi@liin dinginsi@ce uygulanmas konusunda AirAirlerini desteklerler* -ncak Air Grnek olu?turaAilen

>e kitlelerin Gnder olarak tand Aireylerin etkileri araclyla Cal?maya >e uygarln >arlnn Aal olduu feragatlerde Aulunmaya yGneltileAilirler* Eer Gnderler ya?am gerekleri konusunda FstFn iCgGrF sahiAi >e kendi iCgFdFsel ar@ularna hakim olmada yFkselmi? insanlarsa her ?ey yolundadr* -ma etkilerini yitirmemek iCin kitleye onun kendilerine gGsterdiinden daha fa@la mFsamaha gGstermeleri tehlikesi >ardr >e dolaysyla iktidar araClarn kendi ellerinde tutarak kitleden Aams@ olmalar gerektii dF?FnFleAilir* 5saca Aelirtmek gerekirse1 uygarln kurallarna ancak Aelirli Air derecede @or uygulanmasyla geCerlilik ka@andrlaAilecei gerCeinden sorumlu olan iki yaygn insani G@ellik >ardr* Dnsanlar kendiliklerinden Cal?maktan ho?lanma@lar >e tutkular kar?snda mantksal tart?malar yarars@dr* Bu iddialara kar? ileri sFrFlecek itira@lar Ailiyorum* Dnsan kitlelerinin Aurada tanmlanan >e uygarlk i?inde @ordan >aCgeCilemeyeceini kantlamas gereken G@elliinin yaln@ca kFltFrel kurallarda me>cut >e insan aclara sFrFkleyen1 intikamc >e eri?ilmesi @or klan kusurlarn Air sonucu olduu sGylenecektir* Iefkatle yeti?tirilen >e manta deer >ermeleri Gretilen1 uygarln yararlarn erken Air ya?ta tadarak Grenmi? olan yeni ku?aklarn uygarla kar? tutumu dei?ik olacaktr* 6nu1 kendilerine ait Air >arlk olarak hissedecekler >e korunmas iCin Cal?ma >e iCgFdFsel doyum konularnda uruna gerekli G@>erileri yapmaya ha@r olacaklardr* Kor olmaks@n i?lerini yFrFteAilecekler >e Gnderlerinden pek a@ farkl olacaklardr* Eer ?imdiye kadar herhangi Air kFltFr Au nitelikte insan kitleleri yaratamadysa Aunun nedeni henF@ hiCAir kFltFrFn insanlar1 G@ellikle Cocukluktan Aa?layarak1 Au yGnde etkileyecek kurallar tasarlayamam? olmasdr* 7oa F@erindeki denetimimi@in ?imdiki dF@eyinde Au tFrden kFltFrel kurallar uygulanmasnn Air dereceye kadar Aile mFmkFn olup olmad akla geleAilir* Gelecek ku?aklar eitecek olan FstFn1 kararl >e Ckarn gG@etmeyen Gnderlerin nereden AulunaAilecei sorulaAilir >e Au isteklerin yerine gelmesi iCin kaCnlma@ olarak gerekecek a?r @or kullanm miktarn dF?Fnmek insan deh?ete dF?FreAilir* Tanrnn gGrkemli >e insan uygarlnn gelecei iCin ta?d Gnem tart?lama@* Bu tasar insann1 nihai seyri erken Cocukluk ya?antlaryla Aelirlenen Cok Ce?itli iCgFdFsel yatknlklarla donatlm? olduu AiCimindeki psikoloJik Aulu? F@erine salamca oturtulmu?tur* -ma ayn nedenle insann eitilme yeteneinin kstll da kFltFrFmF@deki Au tFrden Air dGnF?FmFn etkinliini snrlar1 Lnsan kitlelerinin1 insan ili?kilerinin yGnlendirilmesini Au derece gFCle?tiren iki niteliinin geCersi@ klnmasnn farkl Air kFltFrel Ce>rede mFmkFn olup olmad1 mFmkFnse Aunun ne dereceye kadar gerCekle?tirileAilecei sorulaAilir* Bu deney henF@ yaplmam?tr* 3uhtemelen insanln Aelirli Air yF@desi "patoloJik Air yatknlk >eya Air i?gFdFsel gFC fa@lal nedeniyle) daima toplum d? kalacaktrB eer yaln@ca AugFn uygarla kar? dF?manca ta>r taknan Counluu Air a@nla indirgemek mFmkFn olaAilseydi Aile1 AFyFk Air i? 'Aelki de yaplaAilecek olan her ?ey' Aa?arlm? olacakt* Soru?turma iCin Aelirlenmi? olan yoldan Cok saptm i@lenimini >ermek istemem* 7olaysyla1 ->rupa ile -sya arasndaki geni? topraklarda gFnFmF@de yFrFtFlen AFyFk uygarlk deneyi hakknda yarglarda Aulunmak giAi Air niyetimin olmadna si@i hemen temin etmeme i@in >erin* Bu deneyin gerCekle?tirilme derecesine karar >ermek1

uygulanan yGntemlerin amaca ula?aAilirliini snamak >eya niyet ile1 uygulama arasndaki Ao?luun geni?liini GlCmek iCin gerekli G@el Ailgiye ya da yenetee sahip deilim* 6rada ha@rlklar yaplan ?eyler henF@ tamamlanmam?tr >e dolaysyla Ai@im u@un sFredir peki?mi? uygarlm@n gerekli materyali salayarak mFmkFn kld tFrden Air incelemeyi o deney iCin yapmak olanaks@dr* ' ,, ' arknda olmadan ekonomik alandan psikoloJi alanna geCtik* Mnceleri1 uygarln deerli niteliklerini me>cut @enginlikte >e Au @enginliin AGlF?FmFnF dF@enleyen kurallarda arama pe?indeydik*** -ma1 her uygarln1 i?e @orlama >e iCgFdFlerden feragat temelinde yFkseldiini >e dolaysyla kaCnlma@ olarak Au taleplerden etkilenenlerin muhalefetini dourduunu gGrdFkten sonra uygarln temel olarak >e yaln@ca @enginliin kendisinden1 Aunu temin etme araClarndan >e AGlF?FmFnFn dF@enlenmesinden iAaret olamayaca aCa CktB CFnkF Aunlar uygarl olu?turan Aireylerin isyankNrl >e ykc cinnetinin tehdidi altndadr* Kenginliin yansra uygarln sa>unulmas iCin kullanlan araClarla kar?la?yoru@* Kor Gnlemleri >e insanlar @ora uyum gGsterme1 G@>erileri iCin onlar GdFllendirme amacna yGnelik dier Gnlemler* Bu sonuncular uygarln @ihinsel deerleri olarak tanmlanaAilir* TerminoloJide tekdF@elii salamak iCin doyumu salanamayan Air iCgFdF gerCeini HengellenmeH1 Au engellenmeye neden olan kural HyasaklamaH >e Au yasaklamann dourduu durumu da HyoksunlukH olarak tanmlayaca@1 ilk admm@1 herkes iCin geCerli olan yoksunluklarla herkes iCin deil de yaln@ca gruplar1 snflar >eya hatta tek tek Aireyler iCin geCerli olan yoksunluklar arasnda ayrm yapmaktr* Birinci gruptakiler en eski olanlardrB uygarlk1 Aunlar douran yasaklamalarla 'kim Ailir kaC Ain yl Gnce' insan ilk hay>ans durumundan Cekip ayrmaya Aa?lad* Bu yoksulluklarn hNlN etkin olduunu >e hNlN uygarlk dF?manlnn Cekirdeini olu?turduunu ?a?knlkla gGrmF?tFk* Bu yoksunluklarn Aasks altnda olan iCgFdFsel ar@ular her Cocukla yeniden doarlar1 Au engellenmelere halen toplumd? da>ran?larla tepki gGsteren Air insan gruAu1 ne>rotikler me>cuttur* Bu i?gFdFsel ar@ular arasnda ensest "fFcur1 hsmla se>i?me) yamyamlk >e GldFrme ihtiras yer alr* +erkesin reddetme konusunda Airle?tii1 ar@ular ile i@in >erilmesi >eya engellenmesi uygarlm@da hNlN canl Air tart?ma konusu olan istekleri yanyana saymak garip gGrFneAilir ama Au1 psikoloJik uygarln tutumu1 hiC de tekdF@e deildir* Yaln@ca yamyamlk e>rensel olarak yasaklanm? >e 'psikanalitik olmayan gGrF?e gGre' tFmFyle ortadan kaldrlm? giAi gGrFnmektedir* Enseste yGnelik ar@ularn gFcF ise1 Aunlara kar? olan yasaklamann arkasnda hNlN uygulanmakta >e hatta1 uygarlm@ tarafndan emredilmektedir* GFnFmF@de tFmFyle ho? gGrFlen daha Aa?ka ar@ularn doyumunun1 tpk AugFn yamyamlk konusunda olduu giAi kaAul edileme@ gGrFnecei kFltFrel geli?melerin geleceimi@de yer almas olasdr* Bu en eski iCgFdFsel feragatler halen1 dier tFm daha ileri feragatler iCin de Gnem ta?yan Air psikoloJik unsur iCerirler* Dnsan aklnn en eski Calardan Aeri

hiCAir dei?meye uramad1 Ailim >e teknoloJideki ilerlemelerin aksine AugFn de tarihin Aa?langcndaki durumu aynen koruduu doru deildir* Bu @ihinsel ilerlemenin Airine hemen i?aret edeAiliri@* 7? @orlamann ya>a? ya>a? iCselle?mesi insan geli?mesinin seyriyle uyum gGsterirB CFnkF G@el Air @ihinsel yap1 insann Fstlendii Au gGre>i Fstlenir >e kendi emirleri arasna katar* +er Cocuk Ai@e Air dGnF?Fm sFrecini i@leme olanan sunar* -ncak Au yolla Cocuk ahlaki >e toplumsal Air >arlk olur* ;stAenliin Au tFrden Air gFClenmesi1 psikoloJi alannda en deerli kFltFrel >arlktr* DClerinde Au gFClenme gerCekle?en ki?iler1 uygarln kar?tlar olmaktan Ckp uygarln araClar haline dGnF?Frler* 5FltFrel Air Airimde Au tFrden insanlarn says ne kadar Cok olursa Airimin kFltFrF o derece salam olur >e d? @orlama Gnemlerinden o derecede >a@geCileAilir* Iimdi1 Au iCselle?menin derecesi dei?ik iCgFdFsel yasaklamalar arasnda AFyFk farklar gGsterir* SG@FnF ettiim en eski kFltFrel talepler konusunda Au iCselle?me1 ho? kar?lamadm@ ne>rotikler istisnasn hesaAa katma@sak1 Cok yaygn olarak gerCekle?mi? gGrFnmektedir* -ma dier iCgFdFsel isteklere yF@FmF@F dGndFFmF@de durum dei?mektedir* Burada1 insanlarn AFyFk Air Counluunun Au noktalardaki kFltFrel yasaklamalara yaln@ca d? @orlamann Aasksyla 'taAii ki yaln@ca Au @orlamann etkili olaAildii yerlerde >e korkulacak Air ?ey olduu sFrece' Aoyun ediklerini ?a?knlk >e ilgiyle gGrFrF@* Bu1 uygarln ahlaki talepleri olarak Ailinen >e herkesin ayn ?ekilde taAi olduu ?eyler konusunda da geCerlidir* Dnsann ahlaki aCdan gF>enilir olmad konusunda edindiimi@ deneyimlerin Cou Au kategoriye girer* Cinayet >eya ensesttenO kaCnan ama hrslarnn1 saldrgan dFrtFlerinin >eya cinsel ihtiraslarnn doyumundan kendilerini yoksun Arakmayan >e dier insanlar kar?lnda ce@a gGrmedikleri sFrece yalan1 hile >e iftirayla incitmekte Air an Aile tereddFt etmeyen says@ uygar insan >ardr* !e Au hiC ?Fphesi@ uygarln Air Cok Ca Aoyunca AGyle olmu?tur* Toplumun yaln@ca Aelirli snflan iCin geCerli olan kstlamalara dGndFFmF@de ise1 pek Cirkin >e daima Ailinen Air durumla kar?la?r@* Bu a@ ayrcalkl snflarn1 kayrlan snflan ayncalklan nedeniyle kskanmalar >e kendilerini F@erlerindeki fa@ladan yoksunluktan kurtarmak iCin ellerinden gelen her?eyi yapmalar Aeklenir* Bunun mFmkFn olmad yerlerde sG@ konusu kFltFrde sFrekli Air mutsu@luk ha>as sFrFp gidecektir >e Au da tehlikeli isyanlara yol aCaAilir* -ma eer Air kFltFr1 mensuplarnn Air AGlFmFnFn doyumunun Air Aa?ka >e muhtemelen daha AFyFk Air AGlFmFnFn e@ilmesine Aal olduu Air noktay a?amam?sa 'ki gFnFmF@ kFltFrlerinin tFmFnde durum Audur' e@ilen insanlarn1 >arln kendi Cal?malaryla mFmkFn kldklar ama @enginliinden Cok kFCFk Air pay aldklar Au kFltFre kar? youn Air dF?manlk duygusu geli?tirmeleri anla?laAilir olmaktadr* Bu tFrden ko?ulla altnda1 e@ilen insanlar arasnda kFltFrel yasaklamalarn iCselle?mesi Aeklenmemelidir* -ksine1 Au insanlar yasaklamalar onaylamaya ha@r deillerdirB kFltFrFn kendisini imha etmek >e hatta kFltFrFn temelini olu?turan Gnermeleri ortadan kaldrmak niyetindedirler* Bu snflarn uygarla olan dF?manlklar o derece aCk seCiktir ki1 gG@den kaCmayacak kadar iyi olanaklara sahip toplumsal katmanlarda Aile gi@li Air dF?manla neden olmu?tur* 3ensuplarnn Au kadar AFyFk Air AGlFmFnF doyumsu@ Arakan >e onlar isyana iten Air uygarln >arln sFrekli klma

umudundan yoksun olduunu >e AGyle Air gelecei de hak etmediini sGylemeyi gereksi@ sayyorum* Bir uygarln hFkFmlerinin iCselle?me derecesi 'psikoloJi d? >e harcNlem Air tanmla mensuplarnn ahlaki dF@eyi' Air uygarln deerini saptamada gG@ GnFne alnan tek @ihinsel @enginlik AiCimi deildir* Buna ek olarak idealler >e sanatsal yaratlar 'yani1 Au kaynaklardan elde edileAilecek doyumlar' AiCimini alan deerleri >ardr* Dnsanlar Air kFltFrFn psi?ik deerleri arasna kFltFrFn ideallerini 'en yFksek >e pe?inde en Cok ko?ulmas gereken Aa?arlarn neler olduu konusundaki yarglarn' katmaya hemen eilim gGstereceklerdir* Dlk Aak?ta1 kFltFrel Airimin Aa?arlarn Au idealler Aelirleyecekmi? giAi gGrFnFrB ama olayn gerCek seyrinin Au ideallerin1 kFltFrFn iC yetenekleri ile d? ko?ullarn Air kar?mnn mFmkFn kld ilk Aa?arlar F@erinde yFkseldiini >e sonra1 Au ilk Aa?arlarn1 ideal tarafndan daha da ilerletilmesi gereken Air ?ey olarak korundumu ortaya koyacaktr1 idealin kFltFr mensuplarna salad doyum AGylelikle1 narsisistik Air nitelik ka@anr* Bu durum1 o ana kadar gerCekle?tirdikleri Aasanlardan duyulan gurura dayanr* Bu doyumun tamamlanmas iCin ayn Aa?arlara yGnelmi? >e Aen@er idealler geli?tirmi? olan dier kFltFrlerle Air kar?la?trma yapmak gerekir* +er kFltFr1 Au ayrlklarn gFcF orannda dierlerini hakir gGrme hakkn kendinde gGrFr* BGylelikle kFltFrel idealler1 'uluslar Grneinde aCkCa gGrFlecei giAi' Aen@er kFltFrel Airimler arasnda uyumsu@luk >e dF?manlk kayna olurlar* 5FltFrel ideal tarafndan salanan narsisistik doyum1 kFltFrel Airim iCindeki kFltFr dF?manlyla mFcadelede Aa?ar salayan gFCler arasnda da yerini alr* Bu doyum1 yaln@ca kFltFrFn yararlarnn tadn Ckaran kayrdan snflar arasnda payla?lmakla kalma@1 kFltFrleri d?ndaki insanlar hakir gGrme hakknn1 kendi Airimlerinde straAn Cektikleri haks@lklara kar? Air telafi salamas nedeniyle e@ilen snflarca da payla?lr* 5i?i1 hiC ku?kusu@1 AorC >e askeri hi@met1 yFkF altnda e@ilen sefil >e AiCare Air plep olaAilirB ama Aunun kar?lnda Air 4oma yurtta?dr1 dier uluslar yGnetme >e kendi yasasn kaAul ettirme gGre>inde onun da Air pay >ardr* Bununla Airlikte e@ilen snflarn1 yGneten >e onlar sGmFren snfla Au G@de?le?mesi daha AFyFk Air AFtFnFn yaln@ca Air parCasdr* <FnkF1 Gte yanda1 e@ilen snflar efendilerine duygusal olarak da AalanaAilirler* 7F?manlklarna ramen onlarda kendi ideallerini gGreAilirler* Temelde doyum >erici tFrden olan AGyle ili?kiler >ar olmasayd1 AFyFk insan kitlelerinin hakl dF?manlna ramen Aa@ uygarlklarn nasl olup da Au kadar u@un sFre >arlklarn sFrdFreAildiklerini anlamak olanaks@la?rd* Yorucu Cal?maya gGmFlmF? >e herhangi Air ki?isel eitim tatmam? kitlelere Air kural olarak eri?emese Aile sanat1 ayr AirtFr doyum salar* <ok Gnceleri ortaya Ckarm? olduumu@ giAi sanat1 en eski >e hNlN en derinden hissedilen kFltFrel feragatlerin yerini alan doyumlar >erir >e Au nedenle Air ki?iyi uygarlk iCin yapm? olduu G@>erilere al?trmada Aa?ka hiC Air ?ey onun yerini tutama@* Mte yandan1 sanatsal yaratlar ki?inin her kFltFrel Airimin Cok gereksinim duyduu G@de?le?me duygularn1 yFksek deer >erilen duygusal ya?antlar payla?ma frsat salayarak yFkseltir* Bu yaratlar1 ki?inin kendi G@el kFltFrFnFn Aa?arlarn

resmedip kFltFrFn ideallerini Carpc Air AiCimde ki?iye anmsattklarnda1 onun narsisistik doyumuna da hi@met ederler* Bir uygarln psi?ik Aulu?lar daarcnda Aelki de en Gnemli yeri tutan ?eyden ise henF@ hiC sG@ edilmedi* Bu1 en geni? anlamyla uygarln dinsel dF?Fncelerinden1 Aa?ka Air deyi?le "ileride gGsterilecei giAi) yanlsamalarndan olu?ur* ' ,,, ' 7insel dF?Fncelerin kendine G@gF deeri nerede yatmaktadrP =ygarln uygulad Aask >e talep ettii i?gFdFsel feragatlerin neden olduu uygarlk dF?manlndan sG@ etmi?tik* =ygarln yasaklamalarnn kaldrldn ' yani1 insann ho?una giden herhangi Air kadm cinsel nesne olarak alaAildiini1 Au kadnn a?k uruna rakiplerini >eya kar?sna Ckan Air Aa?ka ki?iyi duraksamadan GldFreAildiini >e hatta dier insanlarn mallarn i@insi@ alp gGtFreAildiini' dF?FnelimB insan ya?am ne harika1 ne tatl Air doyum @incirinden iAaret olacaktQ 7oru1 insan ksa @amanda ilk gFClFkle kar?la?rB Aenden Aa?ka herkes Aenimkilere Aen@er isteklerde Aulunacak >e Aana1 Aenim onlara da>ranrken gGsterdiimden daha fa@la Air anlay? gGstermeyecektir* !e AGylece1 uygarln kstlamalarnn Au ?ekilde kaldrlmasyla gerCekte yaln@ca tek Air insan snrs@ Air mutlulua ka>u?acak >e Au insan1 iktidar araClarnn tFmFnF ele geCirmi? Air tiran1 Air diktatGr olacaktr* !e hatta Au insan Aile dier insanlarn en a@ Air kFltFrel emre1 HGldFrmeyeceksinH "3usaOnn on emrinden Airi) emrine sayg gGstermelerini ar@u etmek iCin her tFrlF nedene sahip olacaktr* -ma uygarln ortadan kaldrlmas iCin CaAalamak her ?eye ramen ne nankGrlFk1 ne kadar AFyFk Air Aasiretsi@liktirQ 6 @aman geriye Air doa durumu kalacak >e Auna katlanmak ise Cok daha gFC olacaktr* 7oann Ai@lerden herhangi Air iCgFdF kstlamas talep etmedii1 gGnlFmF@Fn Cektii giAi hareket etmemi@e i@in >erdii dorudurB ama doann Ai@i kstlamak iCin kendine G@gF >e G@ellikle etkin yGntemleri >ardr* 7oa1 gGrFndFF kadaryla Ai@i soukkanllkla1 @alimce1 amans@ca >e olasdr ki tamda Ai@im doyum salamam@a yol aCm? ?eyler araclyla yok eder* 7oann Ai@i tehdit eden Au tehlikeleri nedeniyledir ki1 Air araya geldik >e dier ?eylerin yan sra ortak ya?amm@ mFmkFn klma amacna da yGnelik olan uygarl yarattk* <FnkF uygarln esas gGre>i1 gerCek >arlk nedeni "raison dOetre) Ai@i doaya kar? sa>unmaktr* =ygarln Au gGre>i AirCok alanda hNlN oldukCa iyi Air AiCimde yerine getirdiini >e @aman geCikCe Au konuda daha da yetkinle?eceini hepimi@ Ailiyoru@* -ma hiC kimse doann gFnFmF@de henF@ tam olarak altedilmi? olduu yanlsamasna kaplmam?tr >e Cok a@ sayda insan doann Air gFn tFmFyle insana taAi klnacan umut etme cesaretini gGstermektedir* Sanki insann tFm denetim araClaryla alay eden unsurlar me>cutturB @el@elelerde sarslp yarlan >e F@erindeki tFm insan ya?amn >e eserlerini yere gGmen toprak1 her ?eyi Air tufan

iCinde sele salp Aoan su1 her ?eyi Gnlerine katp sFrFkleyen frtnalar1 dier organi@malarn saldrlaryla ortaya Cktklarn henF@ yeni Aulduumu@ hastalklar >e son olarak henF@ ilac Aulunamam? >e Aelki de hiC Aulunamayacak olan strap >erici GlFm muammas >ardr* Bu gFCleriyle doa1 heyAetli1 @alim >e merhametsi@ kar?m@a dikilirB uygarln i?leyi?i sayesinde kaCp kurtulmay dF?FndFFmF@ gFCsF@lFk >e Caresi@liimi@i Air ke@ daha aklm@a dF?FrFr* Dnsanln salayaAildii a@ saydaki ho?nutluk >e gurur >eren i@lenimlerden Airi de Au temel unsurlardan kaynaklanan Air felaket kar?snda1 uygarln uyu?ma@lklarn >e tFm iC sorunlaryla dF?manlklarn unutup kendisini doann FstFn gFcFne kar? sa>unma yFce ortak gGre>ini anmsamasdr* Ya?am1 tpk genel olarak insanlk iCin olduu giAi Airey iCin de katlanlmas gFCtFr* DCinde yerini ald uygarlk1 Aireye Aelirli Air miktar yoksunluu @orla kaAul ettirir >e dier insanlar1 Ra Aireyin uygarlnn ahlaki kurallarna ramen ya da uygarln kusurlar nedeniyle Aireye Aelirli Air GlCFde ac >erirler* Buna doann Airey F@erindeki incitici etkileri 'Airey Auna kader adn >erir' ek lenir* Bu durumun Aireyde sFrekli Air Aunaltl Aekleyi? haline >e doal narsisi@minde ar Air @edelenmeye yol aCaca >arsaylaAilir* Bireyin1 uygarln >e dier insanlarn kendi F@erinde uygulad incitici etkilere nasl tepki gGsterdiini daha Gnce gGrmF?tFkB Airey1 uygarln kurallarna1 Au etkilere uygun derecede Air direnC >e uygarla kar? dF?manlk geli?tirir* -ma Airey1 doann1 5aderin tFm insanlar olduu giAi kendisini de tehdit eden FstFn gFClerine kar? acaAa kendisim nasl sa>unmaktadrP =ygarlk1 Aireyi Au gGre>den kurtarr* Bu sorunu herkes iCin ayn AiCimde CG@Fmler* !e Au konuda tFm uygarlklarn Aen@er Air da>ran? gGstermeleri dikkate deer* =ygarlk1 insann doaya kar? sa>unulmas gGre>ini duraklatma@1 yaln@ca onu Aa?ka araClarla sFrdFrFr* GGre>in Cok Ce?itli yGnleri >ardr* Dnsann ciddi Air AiCimde tehdit altnda olan G@saygs hu@ur aramaktadrB ya?am >e e>ren deh?et >erici G@elliklerinden kurtarlmaldrlarB dahas1 insann en gFClF pratik Ckar tarafndan uyarlan merak Air yant pe?inde ko?maktadr* Dlk a?amada Aile AFyFk Air ka@anC salanr8 7oann in'sansalla?trlmas* Dnsann d?ndaki gFClere >e mukadderata eri?ileme@1 Aunlar sonsu@a dek ula?lma@ kalrlar* -ma temel unsurlarn da tpk Ai@im ruhumu@da olduu giAi co?up ta?an tutkular >arsa1 Ai@@at GlFm kendiliinden >e ani Air ?ey deil de ?eytani iradenin Air ?iddet gGsterisiyse1 doada her yerde kendi toplumumu@dan tandm@ tFrden >arlklar Ce>remi@de Aulunuyorsa i?te o @aman rahat Air soluk alaAilir1 Au esrarengi@ ortamda kendimi@i e>imi@de hissedeAilir >e mantks@ Aunaltm@la psi?ik araClar araclyla ura?aAiliri@* Belki hNlN sa>unmas@ ama artk hiC de Caresi@ >e eli Aal deili@B en a@ndan tepki gGstereAiliri@* Belki de aslnda sa>unmas@ Aile deili@* 7? alemdeki Au @alim FstFn insanlara kar? kendi toplumumu@da kullandm@ yGntemlerin aynsn uygulayaAiliri@B onlarn merhametini uyandrmaya1 onlar yat?trmaya1 armaanlarla kandrmaya Cal?r >e AGylece onlar etkileyerek gFClerinin Air ksmndan yoksun ArakaAiliri@* PsikoloJinin Au ?ekilde doa iliminin yerini almas1 yaln@ca sFratli Air rahatlama salamakla kalma@1 ayn @amanda duruma daha iyi egemen olmann yolunu da gGsterir*

<FnkF Au durum yeni Air ?ey deildir* GerCekte yaln@ca Air de>amndan iAaret olduu Cocuksu Air ilk Grnee sahiptir* <FnkF insan kendini Air ke@ daha1 kFCFk Air Cocukken ana'AaAasyla olan ili?kilerinde Aen@er Air Caresi@lik durumunda Aulmu?tur1 Lnsan onlardan1 G@ellikle AaAasndan korkmak iCin nedene sahipti1 ama gene de Aildii tehlikelere kar? korunduundan emindi* 7olaysyla Au iki durumu AirAiri iCinde eritmek doald* -r@ulama1 dF? ya?amnda olduu giAi Aurada da rol oynuyordu* =ykudaki ki?i1 me@ara koyulmasn gerektiren Air GlFm Gnse@isine kaplaAilir* -ma dF? i@i1 korku duyulan Au durumu Aile Air ar@u doyumu haline dGnF?tFrmeyi Ailir* =ykudaki ki?i1 kendini Ai@@at iCine girdii >e AGylelikle arkeoloJiye olan ilgisinin doyumuyla mutluluk Aulduu eski Air EtrFsk *me@ar iCinde gGrFr* -yn ?ekilde insan doa gFClerini1 yaln@ca1 e?itleriyle ili?ki kurar giAi da>ranaAilecei ki?iler haline koymakla kalma@ 'Au1 sG@ konusu gFClerin kendi F@erinde yaratt etkiye haks@lk etmek demektir'onlara Air AaAa niteliini de >erir* 6nlar1 gGstermeye Cal?tm giAi yaln@ca Cocuksu deil soygeli?imsel "philogenetic) Air ilkGrnei i@leyerek tanrlara dGnF?tFrFr* Kamann geCi?iyle doal olgularn dF@enlilii >e Aelirli kurallara uygunluu konusunda ilk gG@lemler yaplm? >e Aununla Airlikte doa gFCleri insans niteliklerini kayAetmi?lerdir* -ma insann Caresi@lii1 Aunun yansra AaAasna >e tanrlara olan G@lemi sFrFp gitti* Tanrlar FClF gGre>lerini korudular* 7oann deh?etini gidermeli1 insan 'G@ellikle GlFm konusunda oluu giAi' kaderin @ulmFne al?trmal >e uygar Air ya?amn onlara ortakla?a kaAul ettirdii ac >e yoksunluklar iCin Air telafi salamaldrlar* -ma Au i?le>lerin Gneminde1 adm adm gerCekle?en Air dei?me1 sG@ konusudur* 7oa olgularnn iC gereksinmelere uygun olarak kendiliinden geli?tii gG@lenmi?tir* 5u?kusu@1 tanrlar doann efendileriydilerB doay me>cut durumuna getirmi?lerdi >e artk onu kendi haline ArakaAilirlerdi* Yaln@ca1 sanki kendi G@gFn iktidar alanlarnn Air @erresinden Aile >a@geCmemi? olduklarn gGstermek iCin1 @aman @aman muci@eler olarak Ailinen ?eyler AiCiminde doann seyrine mFdahale ederler* 5aderin pay edilmesi konusunda ise insan rknda Aeliren akl karma?as >e Caresi@liinin hakkndan gelinemeyecei AiCiminde tats@ Air ku?ku sFrFp gitti* Tanrlarn en AFyFk Aa?ars@lklar Au noktadayd* Eer kaderi onlar yarattlarsa o @aman onlarn tasarlar insan ka>ray? d?nda saylmalyd* -ntik <an en @eki insanlarnn aklna1 3oiraOnn "Yunanca8 HtalihH) tanrlarn F@erinde yer ald >e hatta tanrlarn kendi kaderlerinin olduu dF?Fncesi Aile geldi* 7oa G@erkle?tikCe >e tanrlar doadan u@akla?tkCa tFm Aeklentiler daha iCten Air AiCimde tanrlarn FCFncF i?le>ine yGneltildiB ahlak giderek daha fa@la tanrlarn asl Cal?ma alan haline geldi* -rtk tanrlarn gGre>i1 uygarln kusur >e kGtFlFklerini dF@eltmek1 ortak ya?amlar srasnda insanlarn AirAirlerine >erdikleri aclar saaltmak >e uygarln insanlarn Au kadar yetersi@ce uyduklar hFkFmlerinin yerine getirilmesini gG@etmekti* Bi@@at Au hFkFmler ilahi Air kGken atfedilerek yFceltiliyorlardB Aunlar1 insan toplumunun F@erine Ckarlyor1 doay >e e>reni iCine alacak kadar geni?letiliyorlard* !e AGylece1 insann Caresi@liini kantlamlaAilir klma gereksiniminden doan1 kendi Cocukluuyla insan rknn Cocukluundaki Caresi@lik anlar materyalinden in?a edilen Air dF?Fnceler toplam yaratld* Bu

dF?Fncelere sahip olmann insan iki yGnde 'doa >e kaderin tehlikelerine kar? >e Ai@@at insaOn toplumunun neden olduu incinmelere kar?' koruduu aCkCa gGrFleAilir* 3eselenin G@F i?te Auradadr* Bu dFnyadaki ya?am daha yFksek Air amaca hi@met ederB ku?kusu@ Au amacn ne olduunu tahmin etmek kolay deildir1 ancak insan doasnn mFkemmelle?tirilmesini ifade ettii kesindir* Bu yFcelme >e >ecdin yGneldii amaC1 Aelki de @amann akp gidi?i srasnda kendisini gG>deden Au kadar ya>a? >e isteksi@ce koparp ayrm? olan insann mane>i ksm1 ruhudur* Bu dFnyada olan her ?ey1 emir >e isteklerini yerine getirmek gFC olmasna ramen sonuCta her ?eyin en iyisini emreden 'yani her ?eyden @e>k almam@a yGnelik olan' Ai@den FstFn Air @ekNnn Aelirti >e isteidir* +er Airimi@in tepesinde1 yaln@ca gGrFnF?te sert olan ama Ai@im doann Cok gFClF >e acmas@ gFClerinin oyunca olup ac Cekmemi@e i@in >ermeyen cGmert Air Tanr Ai@i gG@etlemektedir* MlFmFn kendisi yok olu?1 inorganik cans@la Air dGnF? deil1 daha FstFn Air ?eye doru geli?me yolundaki yeni Air tFr >arolu?un Aa?langcdr* !e Aa?ka Air yGnden Aakldnda Au gGrF?1 Ai@e uygarlm@n geli?tirdii ahlaki kurallarn1 kar?la?trma kaAul etme@ Air gFC >e sFreklilie sahip Air yFce di>an tarafndan gG@etilmek Gnko?uluyla tFm e>rende de hFkFm sFrdFFnF Aildirir* SonuCta1 gerCekte sFrdFFmF@ Au ya?am AiCiminde olmasa Aile GlFmden sonra Aa?layan daha sonraki >arolu?ta mutlaka iyilikler GdFllendirilir >e kGtFlFkler ce@alandrlr* BGylelikle ya?amn tFm deh?eti1 aclar >e @orluklar silinmeye mahkSmdur* Tpk renk ku?ann "spektrumun) gGrFnmeyen AGlFmFnFn gGrFleAilen AGlFmFne Aiti?mesi giAi dFnyadaki ya?am i@leyen GlFmden sonraki ya?am1 Aelki de Au dFnyada elimi@den kaCrm? olduumu@ tFm mFkemmellikleri getirecektir* D?lerin Au seyrini yGneten yFce Ailgelik1 Au seyirde kendini gGsteren sonsu@ iyilik >e amacna ula?an adalet8 D?te Ai@i >e Air AFtFn olarak tFm dFnyay yaratm? olan ilNhi >arlklarn1 >eya daha @iyade -ntik <an tFm tanrlarn uygarlm@da iCinde younla?trm? olan tek ilNhi >arln nitelikleri Aunlardr* DlNhi nitelikleri Au ?ekilde younla?trma Aa?arsn gGstermi? olan insanlar Au ilerlemeden a@ gurur duymam?lard* Bu ilerleme1 her ilNhi figFrFn G@Fnde me>cut >e daima arkasnda sakl kalm? olan AaAay gG@ler GnFne sermi?ti* Bu1 temel olarak Tanr dF?Fncesinin tarihsel Aa?langcna Air dGnF?tF* Tanr artk tek olduuna gGre insann onunla olan ili?kileri Air Cocuun AaAasyla olan ili?kilerindeki yaknlk >e younlua tekrar sahip olaAilirdi* -ma AaAas iCin Au kadar Cok ?ey yapan insan Air mFkNfat gGrmek >eya en a@ndan onun se>ilen tek Cocuu1 SeCilmi? 5a>im olmay isterdi* <ok sonralar dindar -merika HTanrnn M@ ;lkesiH olma iddiasnda AulunduB insann ilNhi >arla tapnma AiCimlerinden Airi gG@ GnFne alndnda Au iddia hiC ku?kusu@ geCerliydi* Yukarda G@etlenen dinsel dF?Fnceler elAette u@un Air geli?me sFrecinden geCmi? >e Au dF?Fncelere Ce?itli dGnemlerde Ce?itli uygarlklar tarafndan Aal kalnm?tr* Ben1 AugFnkF +ristiyan Aeya@ rk uygarlm@n alm? olduu son ?ekle kaAaca uygun dF?en Au tFrden Air dGnemi Grnekledim* Bu taAlonun AFtFn parCalarnn AirAiriyle ayn GlCFde uyurn iCinde olmadklarn1 yant gerektiren sorularn tFmFnFn yantlanmam? olduunu >e gFnlFk ya?antnn yaratt Celi?kiyi gG@den u@ak tutmann gFC olduunu gGrmek pek kolaydr* BGyle olmakla Airlikte Au dF?Fnceler 'en geni? anlamyla dinsel olan dF?Fnceler' gene de uygarln en deerli mal >e uygarln mensuplarna sunaAilecei en deerli

?ey olmakla GdFllendirilirler* Topraktan ha@ineler ka@anma1 insana Aesin salama >eya hastalklar Gnleme araClarnn tFmFnden >e daha AirCok ?eyden Cok daha FstFn tutulurlar* Dnsanlar1 sahip olduklar iddia edilen deeri Au dF?Fncelere >ermedikleri sFrece ya?ama katlanlamayacan hissetmektedirler* Burada ?u soru ortaya Ckar8 PsikoloJinin ?nda Au dF?Fncelerin anlam nedirP Sahip olduklar saygnl nereden almaktadrlarP !e 'Frkek Air adm daha atp soracak olursak' Aunlarn gerCek deeri nedirP ' ,! ' Bir monolog giAi kesintisi@ ilerleyen Air soru?turma tFmFyle hatas@ olama@* 5i?i1 araya girmeye Cal?an dF?Fnceleri kolayca Air kenara itmeye kaplaAilir >e sonuCta a?r kararllk gGsterileriyle Aastrmaya Cal?t Air Aelirsi@lik duygusuyla Aa?Aa?a kalr* Bu nedenle1 tart?mam ku?kuyla i@leyen Air kar?tm olduunu >arsayacak >e arada Air Aa@ yorumlar yapmasna i@in >ereceim* 6nun ?Gyle sGylediini duyuyorum8 H7efalarca1 Au dinsel dF?Fnceleri uygarlk yaratrO1 Ouygarlk Aunlar mensuplarnn kullanmna sunarO ifadelerini kullandn@* Bu konuda Aana garip gelen Air ?ey >ar* Eeden olduunu tam kestiremiyorum ama1 uygarln1 emek FrFnlerinin AGlF?FmF >eya kadn >e Cocuklarn haklan konusunda kurallar yarattn sGylemek pek de doal gelmiyor*H Ben1 gene de kendimi Au ?ekilde ifade etmekte hakl olduum kansndaym* 7insel dF?Fncelerin1 uygarln dier tFm ilerlemeleri giAi1 Air tek gereksinimden1 insann kendisini doann e@ici derecede FstFn gFcFne kar? sa>unma gereksiniminden doduunu gGstermeye Cal?tm* Buna ikinci Air gFdFB 'uygarln1 kendilerini ac >erici Air AiCimde hissettiren yetersi@liklerini dF@eltme istei' eklenmi?ti* 7ahas1 Aireye Au dF?Fnceleri uygarln >erdiini sGylemek G@ellikle uygun olacaktr1 CFnkF Airey Aunlar uygarlkta @aten me>cut AulurB Au dF?Fnceler Aireye ha@r olarak sunulurlar1 Airey onlar kendiliinden ke?fetme yeteneini gGsterme@* Bireyin iCine girmekte olduu ?ey1 Cok saydaki ku?an mirasdr >e Au miras tpk Carpm taAlosu1 geometri >e Aen@er ?eyleri de>rald giAi de>ralr* -slnda Au dF?Fnceler konusunda Air ayrm >ardr ama1 Au ayrm Air Aa?ka yerdedir >e Aen henF@ Aunu incelemek durumunda deilim* SG@FnF ettiimi@ gariplik duygusu1 Au dinsel dF?Fnceler AFtFnFnFn genellikle gGkten indirilmi? Air aCklama olarak ileri sFrFlmeleri gerCeine ksmen Aal olaAilir* -ma Au dF?Fncelerin Ai@@at Au ?ekilde sunulu?u da dinsel sistemin Air GlFmFdFr >e sG@ konusu dF?Fncelerin Ailinen tarihsel geli?imini1 farkl Ca >e uygarlklarda gGsterdikleri farkllklar gGrme@likten gelir* HBana1 daha Gnemliymi? giAi gelen Air dier nokta ise ?u8 5orku duyduu gFCler kar?snda insanda Aeliren akl karma?as >e Caresi@lie Air son >erme1 Au gFClerle Air ili?kiye girme >e sonuCta onlar etkileme gereksiniminin doann insansalla?tmlmasma yol aCtn ileri sFrFyorsunu@* Bu tFr Air gFdF yapay gGrFnFyor* Dlkel insann Aa?ka hiCAir seCenei yoktur1 o Aa?ka Air AiCimde dF?Fnme yeteneine sahip deildir ki* 5endi >arln d? dFnyaya yanstmak >e gG@ledii her olay temelde kendisi giAi olan insanlarn Air Aelirtisi saymak onun

iCin doal1 hatta yaratl? gereidir* Bu1 onun olaylar ka>ramadaki tek yGntemidir* !e eer doal yatknlna Au ?ekilde kaplp en AFyFk gereksinimlerinden Airini doyuma ula?trmay Aa?arm?sa Au1 @aten Aeklenen Air sonuC deil1 aksine dikkate deer Air rastlantdr*H Ben1 Aunu Cok Carpc Aulmuyorum* Dnsan dF?Fncesinin pratik gFdFlerinin Aulunmadn1 Ckar gG@etmeyen Air merakn Aasit Air Aelirtisi olduunu mu sanyorsunu@P Bu kesinlikle Cok olaslk d?dr* Ben1 insann doa gFClerini ki?ile?tirdiinde daha @iyade Cocuksu Air model takip ettiine inanmak eilimindeyim* Dnsan1 en erken Ce>resindeki ki?ilerden1 onlar etkileme yolunun onlarla ili?ki kurmaktan geCtiini Grenmi?tirB AGylece Cok sonralar Aile1 kar?la?t her ?eye1 ayn amaCla o insanlara olduu giAi da>ranr* BGylelikle si@in tanmlayc gG@lemini@le Celi?memi? oluyorum* -slnda ileride denetimine almak amacyla anlamak istedii her ?eyi ki?ile?tirmek "fi@iki sahiplenmeye ha@rlk olarak psi?ik sahiplenme) insan iCin doaldr* -ma Aen ek olarak insan dF?FnF?FnFn Au kendine G@gFnlFF iCin Air gFdF >e Air Aa?langC da sunmu? oluyorum* H!e i?te FCFncF Air nokta daha* 7inin kGkeni konusuna Totem >e TaAu Aa?lkl kitaAn@da Air ke@ daha deinmi?tini@* Sorun Aa?ka Air ?k altnda gGrFnFyordu o kitapta* 6rada her ?ey AaAa'oul ili?kisinden iAaretti* Tanr1 yFceltilmi? AaAayd >e AaAaya duyulan G@lem din gereksiniminin kGkFydF* 6 @amandan Au yana1 din olu?umunda genellikle temel rolFn atfedildii1 insann @ayflk >e Caresi@lii unsurunu ke?fetmi? gGrFnFyorsunu@* !e Air @amanlar AaAa kompleksi olan her ?eyi Caresi@lik ka>ramlarna aktaryorsunu@* Bu dGnF?FmF aCklaman@ isteyeAilir miyimPH 3emnuniyetle* Tam da Au Cary Aekliyordum* -ma Au1 gerCekten Air dGnF?Fm saylaAilir miP Totem >e TaAu Oda amacm dinlerin kGkenini deilB totemciliin kGkenini aCklamakt* 5oruyucu ilNhi >arln kendini insana gGsterdii ilk ?eklin Air hay>an ?ekli olmas1 Au hay>ann GldFrFlFp yenmesinin yasaklanmas >e Auna ramen Au hay>ann ylda Air ke@ GldFrFlFp toplulukCa yenmesinin daima yerine getirilen Air gelenek olmas gerCeini1 sahip olduumu@ gGrF?lerin herhangi Airiyle aCklayaAilir misini@P Totemcilikte olan Audur* !e totemciliin Air din saylp saylmamas gerektiini tart?mak ise1 hiC de amaca hi@met etme@* 7aha sonraki tanrl dinlerle yakn ili?kileri >ardr* Totem hay>anlar tanrlarn kutsal hay>anlar oldular* En eski ama en temel ahlaki kstlamalar 'insan GldFrme >e ensest yasaklamalar' totemcilikte ortaya Ckar* Totem >e TaAuOnun >ard sonuClar kaAul etseni@ de etmeseni@ de1 o kitapta Cok dikkate deer ama AirAirleriyle ili?kisi@ Cok sayda gerCein AirAirini tamamlayan Air AFtFn haline getirilmi? olduunu teslim edeceini@i*umarm* =@un >adede hay>an tanrnn neden yeterli olmayp yerini Air insan tanrnn ald sorusuna Totem >e TaAuOda ?Gyle Air deinilmi?1 din olu?umuyla ilgili dier sorunlardan ise hiC sG@ edilmemi?tir* Bu tFrden Air snrlamann Air inkNrla ayn ?ey olduunu mu dF?FnFyorsunu@P Benim eserim1 din sorununun CG@FmFne psikanalitik tart?mann GnereAilecei G@el katknn kesin soyutlanm?lmn iyi Air Grneidir* Eer ?imdi daha a@ gi@li kalm? olan dier Grnei de eklemeye

Cal?yorsan1 Aeni daha Gnce 1tek tarafl olmakla suClam? olduunu@ giAi ?imdi de kendi kendimle Celi?mekle suClamamam@ gerekir* 7aha 1 Gnce seylediklerimle ?imdi ileri sFrdFklerim arasndaki1 gi@li olanla aCk olan gFdFler arasndaki1 AaAa kompleksiyle insann Caresi@lii >e korunma ihtiyac arasndaki Airle?tirici Aalantlara dikkati Cekmek elAette Aenim gGre>imdir* Bu Aalar Aulmak @or deildir* <ocuun Caresi@lii ile1 Aunu sFrdFren eri?kinin Caresi@lii arasndaki ili?kiden olu?urlar* BGylelikle1 dinin olu?umu konusunda psikanali@in ileri sFrdFF gFdFlerin Aeklendii giAi1 aCa >urulmu? gFdFlere Cocuksu katkyla ayn ?ey olduu ortaya Ckar* 5endimi@i Air Cocuun @ihinsel ya?amnda far@ edelim* Psikanali@in sG@FnF ettii anakliktik Aallk tipine uyan nesne seCimini sanrm hatrlyorsunu@* Bu seCimde liAido1 nar'sisistik ihtiyaClar yolunu i@leyerek kendisini Au ihtiyaClarn doyumunu salayan nesnelere Aalar* Bu ?ekilde Cocuun aCln gideren1 anne onun ilk se>gi nesnesi >e hiC ku?kusu@ ayn @amanda onu tehdit eden Aelirsi@ tehlikelere kar? ilk koruyucusu 'endi?eye kar? ilk koruyucusu da diyeAiliri@' olur* Bu koruma i?le>inde annenin yerini ksa @amanda daha gFClF olan AaAa alr >e Cocukluun geri kalan dGnemi Aoyunca yerini korur* -ma Cocuun AaAasna olan ta>r kendine G@gF Air karars@lkla renklenmi?tir* Bi@@at AaAa1 Aelki de annesiyle olan daha eski ili?kisi nedeniyle1 Cocuk iCin Air tehlike olu?turur* 7olaysyla Cocuk AaAasndan1 ona duyduu G@lem >e hayranlk derecesinde korkar* BaAaya kar? ta>nndaki Au karars@ln Aelirtileri1 Totem >e TaAuOda gGsterildii giAi1 her dinde derin i@ler Arakm?tr* BFyFyen Airey1 sonsu@a dek Cocuk olarak kalmaya mahkSm olduunu1 Ailinmedik FstFn gFClere kar? korunmaya mutlaka muhtaC olduunu anladnda1 Au gFClere kendi AaAa figFrFne ait G@ellikleri aktarrB kendisine1 korktuu1 yat?trmaya CaAalad >e gene de kendi korunmasn emanet ettii tanrlar yaratr* 7olaysyla1 Air AaAaya olan G@leminin1 kendi insani @ayflnn sonuClarndan korunma ihtiyacyla ayn G@ellikleri ta?yan Air gFdF olduu gGrFlmektedir* Eri?kin insann gerCekliini Ai@@at kaAul etmesi gereken Caresi@lie kar? tepkisine 'ki Au tepki tam da dinin olu?umudur' karakteristik G@elliklerini >eren ?ey1 CocukCa Caresi@lie kar? geli?tirilmi? olan sa>unmadr* -ma Aen Tanr dF?Fncesinin geli?mesini daha fa@la incelemek niyetinde deilim* Burada Ai@i ilgilendiren1 uygarln Aireye aktard AiCimiyle dinsel dF?Fncelerin tamamlanm? AFtFnFdFr* '!' Soru?turmam@a Araktm@ yerden de>am edelim* Bu durumda dinsel dF?Fncelerin psikoloJik Gnemi nedir >e Aunlar hangi Aa?lklar altnda snflandrmaly@P Soru1 hiC de hemen yantlanacak kadar kolay deil* BirkaCn reddettikten sonra ?u formFlasyonun yannda yerimi@i alaca@8 7insel dF?Fnceler1 d? >eya iC gerCekliin1 ki?inin henF@ kendisi tarafndan ke?fedilmemi? yGnleri hakknda Air ?eyler sGyleyen >e ki?inin inancn gerektiren olgular >e ko?ullar hakkndaki Greti >e iddialardr* Bi@e1 ya?amda Ai@im iCin en Gnemli >e ilginC olan ?eyler hakknda Ailgi >erdiklerinden G@ellikle FstFn tutulurlar* 1 Bunlar hakknda hiC Ailgisi olmayan Air ki?i pek cahildirB ama Ailgi daarcna Au dF?Fnceleri katm? olan ki?i kendisini Cok daha >arlkl sayaAilir*

ElAette dFnyadaki Ce?itli ?eyler hakknda Au tFrden AirCok Greti me>cuttur* +er okul dersi Au Gretilerle doludur* Mrnein corafyay ele alalm* Bi@e1 5onstans kasaAasnn Bodensee gGlF kysnda olduu Gretilir* Bir okul ?arks da ?Gyle der8 HDnanma@san git de AakH Ben1 orada Aulunma ?ansn elde ettim >e Au ?iirin kasaAann1 Ce>resinde ya?ayan herkesin Bodensee adn >erdii geni? Air su Airikintisinin kysnda yer ald gerCeine tanklk edeAilirim* -rtk Au corafi iddiann doruluu konusunda hiCAir ku?kum kalmad* Buna Aal olarak aklma Cok ilginC Air Aa?ka deneyimim geldi* -tinaOdaki -kropol tepesine ilk ke@ Ckp tapnak kalntlar arasndan rna>i deni@i seyrettiimde artk olgunluk1 yllarn ya?ayan Air adamdm* Ee?eyle kar?k Air hayret duygusuna kapldm* Bu duygu sanki ?Gyle diyordu8 H7emek ki gerCekten doruymu?1 tpk okulda Grendiimi@ giAiQH Eer o @aman AGylesine Air hayret duyaAildiysem Aana Gretilenlerin gerCekten doruluu konusunda edindiim inancn ne kadar yF@eysel >e @ayf olmas gerektiini Air dF?FnFnQ -ma Aen Au deneyimin Gnemini fa@la aAartmayacamB CFnkF hayretimin o @aman anlamadm1 tFmFyle G@nel >e o yerin G@el niteliiyle ilgili Air Aa?ka aCklamas Aulunmu? olaAilir* Buna Aen@er tFm Gretiler1 iddialar iCin1 @emin de yaratarak iCeriklerine inanC duyulmasn talep ederler1 gG@lem >e ku?kusu@ Ckarsamalar temelinde yFkselen daha u@un sFreli Air dF?Fnce sFrecinin G@etlenmi? sonucu olarak Gne sFrFlFrler* +erhangi Air ki?i Au sFrecin sonucunu kaAullenmek yerine Au sFreci Ai@@at ya?amak isterse1 ona Au i?e nasl Aa?layaca gGsterilir* 7ahas1 kaynan corafya dorular durumunda olduu giAi herkes aCsndan a?ikNr olmamas durumunda1 ek olarak Au Gretilerin getirdii Ailginin kayna da Ai@e daima 'gGsterilir* Mrnein dFnya kFre AiCimindedir* Bu iddia lehinde ileri sFrFlen kantlar oucaultOnun sarkaC deneyi 1 ufuk Ci@gisinin da>ran? >e daima ayn yGne gidilerek dFnyann Ce>resinin deni@den dola?laAilmesinin mFmkFn olmasdr* Dlgili herkesin kaAul edecei giAi1 her Grenciye Air dFnya turu yaptrmak pek pratik olmadndan okulda Gretilenlere gF>enilmesini kaAullenmekle yetiniri@B ama ki?isel Air kant edinme yolunun aCk olduunu da Ailiri@* -yn deneyi dinin Gretilerine uygulayalm* Bu Gretilere inanma gerekliliinin nereden kaynaklandn sorduumu@da AirAirleriyle dikkat Cekici derecedeOkGtF Air uyum gGsteren FC yant alr@* Birincisi1 Au Gretilere ilk atalarm@ inand iCin Ai@im tarafm@dan da inanlmay hak ederlerB ikincisi1 Au konuda ayn ilkel Calardan Ai@e aktarlm? olan kantlarm@ >ardrB FCFncFsF1 Au Gretilerin doru olup olmad sorusunun herhangi Air AiCimde ortaya atlmas yasaktr* Eski gFnlerde Au derece kFstah Air talep en ar ce@alara neden olmaktayd* GFnFmF@ toplumu Aile1 Au sorunun tekrar ortaya atlmasn gF>ensi@likle kar?lamaktadr* En fa@la ku?kumu@u Cekmesi gereken1 Au FCFncF noktadr* +er ?ey Air yana1 AGyle Air yasaklamann tek Air nedeni olaAilir* Toplumun1 dinsel doktrinleri sa>unusunun1 ardnda yatan temelsi@liin iyice farknda olmas* -ksi takdirde1 gerekli >erilerin kesin Air kanaate >armak isteyen herkesin kullanmna sunulmas ku?kusu@ Cok kolay olurdu* 7urum AGyle olduuna gGre dier iki ispat @emininin

incelenmesine1 giderilmesi gFC Air gF>ensi@lik duygusuyla geCeAiliyoru@* Dnanmaly@1 CFnkF atalarm@ da inanm?t* -ma Ai@im Au Gncellerimi@1 Ai@den Cok daha cahildirler* BugFn kaAul etmemi@ hiC de mFmkFn olmayan ?eylere inanyorlardB dinin doktrinlerinin de Au kategoriye ait Aulunmas olasl aklm@a gelmektedir* Bi@e Araktklar kantlar1 her tFrlF gF>enilme@lik Aelirtisini ta?yan ya@l eserlerdedir* Bu eserler Celi?kiler1 dF@eltmeler >e tahrifatlarla doludur >e olaylara dayanan kantlardan sG@ ettiklerinde Aile1 inandrc olamamaktadrlar* Bu eserlerin FsluAunun >eya hatta yaln@ca iCeriklerinin ilahi Air kudretten kaynaklandnn iddia edilmesi de pek yardmc olma@B CFnkF Ai@@at Au iddia da gerCeklii snanmakta olan doktrinlerden Airidir >e hiC Air Gnerme1 kendi kendisinin kant olama@* BGylelikle ?u Carpc sonuca >arr@8 5FltFrel dorularm@la salanan Ailginin tFmF arasnda doruluu en a@ kantlanaAilmi? unsurlar1 tam da Ai@im iCin en fa@la Gnem ta?mas gereken >e e>renin Ailmecelerini CG@me1 ya?amn aclarna katlanmam@ salama gGre>i Fstlenmi? unsurlardr* Eer Au unsurlardan daha fa@la Air ispat gFcF ta?masayd1 Aalinalarn yumurtlamayp ya>rularn dourarak dFnyaya getirmeleri olgusu kadar Ai@i a@ ilgilendiren Air ?eye Aile kendimi@i inandrmam@ mFmkFn olma@d* Bu durum1 G@Fnde Cok ilginC Air psikoloJik sorun ta?r* -yrca dinsel doktrinlerin gerCekliinin ispatnn olanaks@l konusunda sGylediklerimin yeni Air ?ey olduu da sanlmasn* Bu olanaks@lk tFm Calarda1 hiC ku?kusu@ Ai@e Au miras Arakm? olan atalarm@ tarafndan Aile hissedilmi?tir* 6nlarn AirCou da1 olasdr ki1 Ai@im duyduumu@ ku?kulan Aesliyorlard* -ma F@erlerindeki Aask1 Au ku?kularn dile getirmeye cesaret etmelerini engelleyecek kadar gFClFydF* 6 @amandan Au yana says@ insan Aen@er ku?kularn cenderesine girmi? >e gGre>lerinin inanmak olduunu sandklan iCin Au ku?kularn Aastrmaya CaAalam?lardr* Parlak @ekNl AirCok insan1 Au Celi?ki kar?snda CG@FlmF? >e AirCok ki?ilik1 Air Ck? yolu Aulmak amacyla >erdii ta>i@ler nedeniyle Ao@ulmu?tur* 7insel Gretilerin gerCekliinin ispat iCin ileri sFrFlen kantlarn tFmF geCmi?ten kaynaklandna gGre1 ?Gyle Air Ce>remi@e Aakp hakknda yargya >armam@ Cok daha kolay olan Cam@n da Au tFrden kantlar salayp salamayacan gGrmek doal olacaktr* Eer Au sayede dinsel sistemin Air tek AGlFmFnF Aile1 ku?kunun gGlgesinden kurtaraAilirsek1 sistemin tFmF inanlrlk Aakmndan Cok ka@anCl Ckacaktr* Bu noktada ruhCularn oturumlar kar?m@a Ckar* 6nlar1 Aireyin ruhunun GlFmFnden sonra ya?adndan emindirler >e Au dinsel doktrinin gerCekliini hiCAir ku?kuya yer >ermeyecek AiCimde Ai@e gGsterme CaAasndadrlar* -ma ne ya@k ki ruhlara ait gGrFntF >e sG@lerin yaln@ca kendi @ihinsel faaliyetlerinin Air FrFnF olduu gerCeini kantlarla CFrFtmeyi Aa?arama@lar* En AFyFk adamlar >e en Gnde gelen dF?FnFrlerin ruhlarn Carm? olmalarna ramen Au ruhlardan aldklar tFm Aildiri >e Ailgiler o kadar aptalca olmu?1 o kadar sefilce Air anlams@lk gGstermi?tir ki1 insan Aunlarda ruhlarn1 kendilerini Carm? olan insan gruAuna uyum gGsterme yeteneinden Aa?ka inanlr Air ?ey Aulama@*

Bu noktada1 sorundan kaCamak Air yolla kurtulmak iCin yaplm? '>e Fmitsi@ Air CaAa olduklar i@lenimini >eren' iki giri?imden sG@ etmeliyim* Bunlardan saldrgan nitelikte olan eski1 dieriyse ustalkl >e Cada?tr* Birincisi1 +ristiyanln ilk asrlarnda ya?am? 5ilise AaAalarndan Airine ait olan HCredo Tuia aAsurdumH "HsaCma olduu iCin inanyorumH) deyi?idir* Bu gGrF?1 dinsel doktrinlerin mantn yarglama alan d?nda 'mantkFstF' olduunu ileri sFrer* Bu doktrinlerin gerCekliini iCimi@de hissetmeliyi@1 Aunlarn ka>ranmas gerekme@* -ma Au Credo ancak Air ki?isel itiraf olarak ilgi CekeAilir* Yetkili Air ifade olarak ise hiCAir Aalayc gFcF yoktur* Ben her saCmala inanmak @orunda mymP +epsine inanmak @orunda deilsem neden sadece Auna inanmalymP 3antn tera@isinden Aa?ka yarg GlCFtF yoktur* 7insel doktrinlerin gerCeklii1 Au gerCeklie tanklk eden Air iCsel ya?antya Aalysa Au ender deneyimi ya?amam? olan Cok saydaki insan ne yapaca@P +er insandan sahip olduu mantk yeteneini kullanmas isteneAilir1 ama yaln@ca AirkaC ki?i iCin geCerli olan Air gFdF temelinde herkese uygulanacak Air @orunluluk in?a edileme@* Bir insan kendisini a?r derecede duygulandrm? olan Air >ecd durumu srasnda dinsel doktrinlerin gerCekten doruluu konusunda sarslma@ Air inanC edinmi?se1 Aunun dier insanlar iCin ne Gnemi olaAilirP Dkinci giri?im1 HsankiH felsefesince yaplm?tr* Bu felsefe1 dF?Fnce faaliyetimi@in temelsi@ >e hatta saCma olduunu aCkCa Aildiimi@ Cok sayda >arsaym iCerdiini kaAul eder* Bunlar HkurguH adn alr* -ma Aa@ pratik nedenlerden GtFrF HsankiH Au kurgulara inanyormu? giAi da>ranmam@ gerekir* Dnsan toplumunun de>am iCin ta?dklar kar?la?trma kaAul etme@ Gnemi nedeniyle1 Au durum1 dinsel doktrinler konusunda da geCerlidir* Bu akl yFrFtme AiCimi HCredo Tuia aAsurdumH deyi?inden Cok farkl deildir* -ma Aen HsankiH felsefenin taleAinin1 ancak Air felsefecinin ileri sFreAilecei tFrden Air talep olduu kansndaym* 7F?Fncesi felsefenin hFnerli hilelerinden etkilenmemi? olan Air insan Aunu hiCAir @aman kaAul edeme@B AGyle Air insann gGrF?Fne gGre Air ?eyin saCma >eya manta aykr olduu kaAul edildii anda1 sGylenecek Aa?ka Air ?ey kalma@* Sradan faaliyetlerinin tFmF iCin gG@ GnFnde tuttuu teminatlardan en Gnemli Ckarlaryla ilgili Air konudan >a@ geCmesi Au insandan Aekleneme@* 7aha Cok kFCFkken Aile dierleri arasnda tuhaf >e dikkat Cekici Air gerCeklilikle kendini gGsteren Air Cocuumu anmsyorum* <ocuklar anlatlan Air peri masalna kendilerini kaptrm? dikkatle dinlerlerken o1 ayaa kalkp HAunlar gerCek miPH diye sorar1 olmad sGylendiinde de yF@Fnde kFCFmseyici Air ifadeyle1 oradan u@akla?rd* HSankiH felsefesinin din taraftarlna ramen1 insanlarn yakn Air gelecekte dinin peri masallarna kar? da ayn AiCimde da>ranacaklarn umaAiliri@* -ma insanlar gFnFmF@de oldukCa farkl Air da>ran? gGsteriyorlar* !e geCmi? @amanlarda doruluklarnn ispat kesinlikle mFmkFn olmamasna ramen1 dinsel dF?Fnceler1 insanlk F@erinde mFmkFn olan en ku>>etli etkiyi yapm?tr* Bu yeni Air psikoloJik sorundur* Bi@1 Au doktrinlerin iCsel gFcFnFn nereden geldii >e mantn yargsndan Aams@ olmalarna ramen etkinliklerini neye AorClu olduklar sorusunu mutlaka sormaly@* ' !, '

Sanyorum dier iki soruyu yantlamak iCin yeterli ha@rl yaptk* Bu yant1 dikkatimi@i dinsel dF?Fncelerin psi?ik kGkenine yGnelttiimi@de Aulunacaktr* Birer Greti olarak sunulan Au dF?Fnceler1 deneylerle elde edilmi? sonuClar >eya dF?Fnce FrFnleri deildirlerB Aunlar yanlsamalar1 insanln en eski1 en gFClF >e en acil ar@ularnn doyumudurlar* Bu dF?Fncelerin gFcFnFn srr1 Au ar@ularn gFcFnde yatar* 7aha Gnceden Aildiimi@ giAi Cocukluktaki Caresi@liin deh?et >erici i@lenimi AaAa tarafndan giderilen Air korunma 'se>gi yoluyla korunma' gereksinimine yol aCm?tB >e Au Caresi@liin tFm ya?am Aoyu sFrdFFnFn Ailinmesi1 Air AaAann 'ama Au ke@ daha gFClF Air AaAann' >arlna Aal kalmay gerekli klm?tr* BGylelikle ilahi Air Tanrnn iyilikse>er egemenlii ya?am tehlikelerinden kaynaklanan korkumu@u Aertaraf ederB ahlaki Air dFnya dF@eninin kurulmas1 insan uygarlnda AFyFk oranda dF@eninin kurulmas1 insan uygarlnda AFyFk oranda gG@ard edilmi? olan adalet taleAinin yerine getirilmesini garanti eder >e dFnyadaki >arlm@n gelecekteki Air ya?amla sFrmesi Au ar@u doyumlarnn gerCekle?ecei @aman >e mekan CerCe>esini Aelirler* E>renin nasl olu?tuu >eya Aedenle ruh arasndaki ili?kinin ne olduu giAi insan meraklandran Ailmecelerin yantlar1 Au sistemin temelinde yatan >arsaymlarda uyum iCinde geli?tirilmi?lerdir* BaAa kompleksinden kaynaklanan ' >e Cocuun hiCAir @aman tFmFyle yenemedii' Cocuklua ait Cal?malarn akl alanndan soyutlanp e>rensel kaAul gGren Air CG@Fme ula?trlmalar Aireyin ruhu iCin Cok AFyFk Air rahatlk salar* Bu dF?Fncelerin yanlsamalar olduunu sGylediime gGre Au sG@cFFn anlamn da aCklamalym* Yanlsama1 hata ile ayn ?ey deildir* -ristoOnun AGceklerin gFAreden olu?tuu AiCimindeki "cahil insanlarn hala koruduklar) inanc Air hataydB Ai@den Gnceki hekim ku?ann fenginin a?r cinsel faaliyetin sonucu olduu AiCimindeki inanc da Air hatayd* Bu hatalara yanlsama adn >ermek doru olma@* Mte yanda 5olomAOun +indistanOa ula?an yeni Air deni@ yolu Aulduunu sanmas Air yanlsamayd* Bu hatada 5olomAOun ar@ularnn oynad rol Cok aCktr* +int ' -lman rknn uygarlk yarataAilecek tek rk olduu yolunda Aa@ milliyetCiler tarafndan ileri sFrFlen iddia >eya Cocuklarn cinsellii Aulunmayan yaratklar olduu AiCimindeki psikanali@in CFrFttFF inanC Airer yanlsama olarak tanmlanaAilir* Yanlsamalar iCin niteleyici olan nokta1 insan ar@ularndan kaynaklanmalardr* Bu yGnleriyle yanlsamalar psikiyatrik he@eyanlara yakn dF?erler* -ma he@eyanlarn yapsnn daha karma?k olmas Air yana1 Air Aa?ka ayrm daha gGsterirler* +e@eyanlar sG@ konusu olduunda1 gerCekle Celi?ki halinde olmalarnn temel Air nokta olduu >urgulanr* Yanlsamalarn yalan olmas gerekme@* Yani gerCekle?tirilmeleri olanaks@ >eya gerCekle Celi?kili deildirler* Mrnein orta snftan Air genC k@1 Air prensin gelip kendisiyle e>lenecei yanlsamasna sahip olaAilir* Bu mFmkFndFr >e a@ sayda da olsa AGyle ?eyler gerCekle?mi?tir* -ma1 3esihOin yeryF@Fne inip altn Air Ca Aa?latmas daha kFCFk Air olaslktr* Bu inancn Air yanlsama olarak m1 yoksa1 he@eyan Aen@eri Air ?ey olarak m snflandrlmas Grneklerini Aulmak kolay deildir1 ancak simyaclarn tFm madenlerin altna dGnF?tFrFleAilecei AiCimindeki yanlsamas gerCekle?mi? Air yanlsama olaAilir* <ok miktarda1 mFmkFn olduu kadar fa@la miktarda altna sahip olma ar@usunun1 @enginlii Aelirleyen ?eyler hakkndaki AugFnkF Ailgimi@ tarafndan epeyce kFllendirilmi? olmasna ramen kimya Ailimi madenlerin nitelik dei?tirerek altna

dGnF?tFrFlmesinin artk olanaks@ olmadn kaAul etmektedir* 7olaysyla1 gFdFlenmesinde ar@u doyumu Aa?lca unsur olan inanClara yanlsama adn >ermekteyi@* BGylelikle1 tpk yanlsamann dorulanmay hiC de deerli saymamas giAi1 Ai@ de onun gerCeklikle olan ili?kisini gGrme@likten geliri@* Ta>rm@ Au ?ekilde ortaya koyduktan sonra1 Air ke@ daha dinsel doktrinler sorununa dGneAiliri@* Iimdi Au doktrinlerin tFmFnFn Airer yanlsama olduunu >e kantlanama@ olduklarn tekrarlayaAiliri@* +iC kimse Aunlarn gerCek olduunu dF?Fnmeye1 Aunlara inanmaya @orlanama@* Bunlarn Aa@lar o kadar olaslk d?1 dFnyann gerCeklii hakknda CaAalayarak ke?fettiimi@ her ?ey de o kadar uyumsu@durlar ki 'psikoloJik ayrmlara dikkat etmek ko?uluyla' Aunlar he@eyanlarla kar?la?traAiliri@* Bunlarn Counun gerCeklik deeri konusunda Air yargya >aramay@1 ispat edilmedikleri giAi CFrFtFleme@ler de* Bunlara ele?tirel Air yakla?mda Aulunmak iCin halen Ailgimi@ yeterli deildir* E>renin Ailmecelerinin CG@FmF Ai@im incelemelerimi@le Cok ya>a? olmaktadrB AugFn Ailimin yantlayamad AirCok sorun >ardr* -ma d?m@daki gerCeklik hakknda Ai@e Ailgi >ereAilecek tek yol Ailimsel Cal?madr* Se@gi >e iCgG@lemden herhangi Air ?ey Aeklemek yaln@ca Air yanlsamadrB se@gi >e iCgG@lem Ai@e @ihinsel ya?amm@n yorumlanmas gFC ayrntlardan Aa?ka Air ?ey >ereme@1 dinsel doktrinin Cok kolayca yant Aulduu sorunlar hakknda ise herhangi Air Ailgi sunama@* Dnsann kendi keyfi iradesinin yardma gelip gene kendi ki?isel dF?Fncesine gGre dinsel sistemin ?u >eya Au AGlFmFnFn1 daha a@ >eya daha fa@la kaAul edileAilir olduunu ilan etmesi kFstahCa Air ?ey olur* Bu tFr sorunlar1 Au ?ekilde da>ranlmayacak kadar ciddidirlerB ya da kutsaldrlar da diyeAiliri@* Bu noktada Air itira@la kar?la?ma AekleneAilir8 HPeki Gyleyse en sert ku?kucular Aile dinsel iddialarn mantk yoluyla CFrFtFlemeyeceini kaAul ettiklerine gGre1 Aunlara neden inanmayaymP Gelenek1 insanln genel kaAulF >e saladklar AFyFk hu@ur giAi AirCok ?ey ?u deerlerin safnda yer alyor*H GerCekten neden inanlmasnP +iC kimsenin inanmaya @or'lanamayaca giAi hiC kimse de inanmamaya @orlanama@* -ma Auna Aen@er tart?malarn Ai@i doru dF?FnF? yoluna gGtFrdFkleri aldatmacasyla kendimi@i tatmin edemeyi@* 5aAul edilme@ G@Fr diye Air ?ey >arsa1 Au i?te odur* Cehalet cehalettirB cehaletten herhangi Air ?eye inanma hakk Ckarlama@* -kl Aa?nda hiCAir insan1 dier konularda Au derece sorumsu@ da>ranmayacak >eya gGrF?lerinin >e ald ta>rn Au kadar @ayf Air temeli olmasna r@a gGstermeyecektir* -slnda Aunlar yaln@ca1 dinle olan Aalarn Coktan koparm? Air insann dine hNlN sk skya Aal olduunu kendisine >e dier insanlara gGsterme CaAalardr* 7in sorunlar sG@ konusu olduunda1 insanlar mFmkFn olan her tFrlF FCkatCla >e entelektFel camAa@la giri?irler* elsefeciler1 G@gFn anlamlarndan hiCAir i@ kalmayncaya kadar kelimelerin anlamn Cekip u@atrlar* 5endileri iCin yarattklar Aelirsi@ Air soyutlamaya HtanrH adn >erir1 Aunu yaptktan soma da artk tFm dFnyaya kar? tanrc "deist)1 Tanrya inanC duyan ki?i po@unu taknaAilir >e hatta Tanrlarnn ark dinsel doktrinlerin gFClF ki?ilii olmayp yaln@ca @ayf Air gGlge haline geldiini ka>ramaks@n daha yFksek >e saf Air tanr ka>ramn kaAul etmeleriyle G>FnFrler* Ele?tirmenler1 e>ren kar?snda insann duyduu Gnemsi@lik >e gFCsF@lFk duygusunu kaAul eden herkesi Ha?r dindarH olarak 'tanmlamakta srar ederler1 oysa dinsel ta>rn G@FnF olu?turan ?ey1 Au Gnemsi@lik >e gFCsF@lFk

duygusu deil Aunu i@leyen a?ama1 Aunlara Care Aulmaya Cal?an tepki a?amasdr* 5oca dFnyada insanlarn oynad kFCFk rolF alCakgGnFllFlFkle kaAul edip daha a?rya kaCmayan ki?i1 umulann aksine sG@cFFn gerCek anlamyla dinsi@dir* 7insel doktrinlerin gerCeklik deerini saptamak Au soru?turmann alan iCine girme@* Bu doktrinleri psikoloJik nitelikleri itiAariyle yanlsamalar olarak kaAul etmi? olmam@ Ai@im iCin yeterlidir* -ma Au Aulu?umu@un1 Cou ki?inin tFmFnden Gnemli olduunu kaAul edecei soruna kar?1 ta>rm@ ku>>etli Air AiCimde etkiledii gerCeini de gi@leyemeyi@* 7insel doktrinlerin hangi dGnemlerde >e ne tFrden insanlar tarafndan yaratlm? olduklarn a?a yukar Ailiyoru@* Ek olarak Auna yol aCm? gFdFleri de ke?fedeAilirsek din sorununa kar? ta>rm@da dikkate deer Air dei?iklik olacaktr** 7Fnyay yaratan >e rahim >e rahman olan Air Tanr me>cut olsayd1 e>renin ahlaki Air dF@eni Aulunsayd >e GlFmden sonra ya?am gerCek olsayd ne kadar gF@el olacan kendi kendimi@e sGyleyip duraca@B ama AFtFn Aunlarn1 gerCekliini ar@ulamaya mecAur olduumu@ ?eyler olmas Cok Carpc Air gerCektir* Ka>all1 cahil >e e@ilmi? atalarm@n e>renin AFtFn Au @or Ailmecelerini CG@meyi Aa?araAilmeleriyse daha da dikkate deer Air ?ey olurdu* ' !,, ' 7insel doktrinlerin yanlsama olduunu kaAul ettiimi@ anda kar?m@a hemen Air soru daha Ckmaktadr8 ;stFn tuttuumu@ >e ya?amm@ yGnetmelerine i@in >erdiimi@ dier kFltFrel deerler de Aen@er nitelikte olama@lar mP Siyasi kurallarm@ Aelirleyen >arsaymlarn da yanlsama olarak tanmlanmalar gerekme@ miP =ygarlm@da cinsler arasndaki ili?kilerin erotik Air yanlsama >eya Au tFrden AirkaC yanlsamann mFdahalesine maru@ olduklar doru deil midirP Bilimsel Cal?madaki gG@lem >e akl yFrFtme araclyla d? gerCeklik hakknda Air ?eyler GreneAileceimi@e olan inancm@n daha iyi Air temeli olup olmadn sormaktan da1 ku?kularm@ Air ke@ uyandna gGre1 artk geri duramay@* +iCAir ?ey Ai@i1 gG@lemimi@i kendi kendimi@e yGneltmekten >eya dF?Fncelerimi@i1 kendi dF?Fncemi@in ele?tirisine uygulamaktan alkoymamaldr* Bu alanda1 sonuClar Air HWeltanschaungH "7Fnya GGrF?F) in?as iCin Aelirleyici nitelikte olarak yorumlanaAilecek AirCok inceleme ile kar?la?maktay@* 7ahas1 AGyle Air CaAann Ao?a gitmeyecei >e ku?kumu@u en a@ndan ksmen dorulayaca kansnday@* -ma ya@ar1 Au GlCFde kapsaml Air gGre>i yerine getirme yoluna Aa?>urmayacak >e Cal?masn Au yanlsamalarn yaln@ca Air tanesini 'ismen sGylemek gerekirse dini' sonuna kadar irdelemekle snrlayacaktr* -ma kar?tm@n gFr sesi Ai@i duraksatyor* Yanl?larm@n hesaAn >ermeye Carlyoru@* H-rkeoloJiye duyulan ilgi hiC ku?kusu@ Cok G>gFye deer1 ama eer Air ka@ srasnda konutlarn altn ka@arak CGkmelerine >e insanlarn ykntlar altnda kalmasna neden olunacaksa Au arkeoloJik ka@y kimse Fstlenme@* 7inin doktrinleri konusu1 dierleri giAi geli?igF@el tart?ma konusu yaplaAilecek Air

konu deildir* =ygarlm@ Au doktrinler F@erine kurulmu?tur >e insan toplumunun de>am1 insanlarn Counluunun Au doktrinlerin gerCekliine inanmasna Aaldr* Eer insanlara gFClF >e adil Air Tanr olmad1 ilahi Air dFnya dF@eni >e GlFmden sonra ya?amn Aulunmad Gretilirse1 kendilerini uygarln hFkFmlerine uymaya iten tFm @orunluluklardan kurtulmu? hissedeceklerdir* +erkes1 kstlanma >eya korku duymaks@n kendi toplum d? >e Aencil iCgFdFlerini i@leyecek >e kendi hFkmFnF geCirmeye Cal?acaktrB uygarln Ainlerce yllk i?leyi?i sonucu ortadan kaldrlm? olan kaos geri gelecektir* 7inin gerCein kapsam iCinde olmadn Ailsek >e ispat edeAilsek Aile1 Au gerCei gi@'lemeli >e HSankiH felsefenin Gnerdii giAi da>ranmaly@B Au hepimi@in >arln sFrdFrmesinin yararna olacaktr* -yrca olu?turduu tehlike Air yana Au1 ayn @amanda amans@ Air @alimlik de olacaktr* Says@ insan tek hu@uru dinsel doktrinlerde Aulmakta >e ancak Aunlarn yardmyla ya?ama kat' lanaAilmektedir* 5ar?lnda daha iyi Air ?ey >ermeden onlar Au destekten yoksun Arakacaksn@* Bilimin ?u ana kadar fa@la Air ilerleme gGstermedii >e Au ilerlemeyi Aa?araAilse Aile insan iCin yeterli olmayaca kaAul edilmektedir* Dnsann1 kuru1 Ailimle hiC Air @aman tatmin edilemeyecek daha dei?ik >a@geCilme@ gereksinimleri >ardrB insani konularda1 iCgFdFsel ya?amla kar?la?trldnda @ekNnn ne kadar kFCFk Air rol oynad konusunda daima srarl olmu? Air psikologun ?imdi de insanl Cok kymetli Air a@ru'doyum aracndan yoksun Arakmaya >e Aunun entelektFel geli?meyle telafi edilmesini Gnermeye Cal?mas Cok garip 'dorusu tutars@ln doruu' oluyor*H Bir solukta ne kadar Cok suClamaQ -ma Aen hepsini delillerle CFrFtmeye ha@rm* !e dahas1 eer dine kar? AugFnkF ta>rm@ sFrdFrFrsek uygarln1 Au ta>rdan >a@geCmemi@ halinde Aelireceklerden daha AFyFk tehlikelere maru@ kalaca iddiasn Gne sFreceim* -ma1 yantma nereden Aa?layacam kestiremiyorum* Belki de Ai@@at Aenim1 Au dF?Fncemin tFmFyle @arars@ >e tehlikesi@ olduunu kaAul ettiime si@i temin ederek Aa?layaAilirim* Bu ke@ akln deerini aAartan Aen deilim* Eer1 insanlar Aenim kar?tlarmn tanmlad giAilerse '>e onlara kar? Ckmak istemem' o @aman inanCl Air dindarn Aenim Au tart?malarma yenik dF?Fp inancndan yoksun kalma tehlikesi yok demektir* Bunun yan sra Aen1 Aenden daha deerli ki?ilerin Aenden daha Gnce daha eksiksi@1 gFClF >e etkileyici Air Fslupla sGylemi? olduklarndan Aa?ka Air ?ey sGylemi? deilim* Bu ki?ilerin isimleri herkesCe iyi Ailinmektedir >e kendimi onlardan Airiymi? giAi gGstermeye Cal?tm i@lenimini >ermekten ho?lanmadm iCin isimlerini Aurada ayrca Aelirtmeyeceim* Benim AFtFn yaptm '>e Au Aenim yorumumda yeni olan tek ?eydir' AFyFk GncFllerimin ele?tirilerine psikoloJik Air temel eklemek olmu?tur* Benim yaptm Au ekin1 daha Gnceki CaAalarn yaratamad etkiyi yapmas Aeklenmemelidir* +iC ku?kusu@ Au noktada Aana1 etkisi@ olacaklarndan eminsen' Au ?eyleri ya@mamn ne anlam olduu sorulaAilir* Bu konuya daha sonra deineceim* Bu yaynn @arar >ereAilecei tek ki?i Aenim* YF@eysel1 dar gGrF?lF1 Air idealden >eya insanln en yFce Ckarlarn anlamaktan yoksun olduum konusunda en can skc ser@eni?leri dinlemek @orunda kalacam* -ma Au tFr sitemler Aenim iCin yeni Air ?ey deildir* -yrca1 daha genCliinde Cada?larnn ayplamalarnn

F@erine CkaAilmeyi Grenmi? olan >e yakn Air gelecekte tFm Aeeni >e kar?tln artk kendisine ula?amayacandan emin olduu ya?llk Canda Aulunan Air adam iCin Au sitemler ne ifade edeAilir kiP Eski Calarda durum dei?ikti* 6 dGnemlerde Aenimkilere Aen@er laflar1 ki?inin dFnya F@erindeki >arlnn mutlak Air AiCimde sona ermesi >e GlFmden sonraki ya?am konusunda ki?isel Air deneyim ka@anma frsat h@la elde etmesi sonucunu getirmekteydi* -ma tekrar ediyorum1 o dGnemler geCmi?tir >e gFnFmF@de Auna Aen@er ya@l eserler1 ya@arlarna1 okurlarna olduundan daha fa@la Air tehlike getirmemektedirler* 6laAilecek en kGtF ?ey1 Au kitaAn Aa?ka Air dile Ce>irilmesinin >e datmnn ?u >eya Au Flkede '>e elAette tam da kFltFrFnFn yFksek standardndan Cok emin olan Air Flkede' yasaklanmasdr* -ma ki?i kadere Aoyun emeyi >e ar@ularndan feragati Aira@ olsun ma@ur gGreAiliyorsa Au tFrden Air @arara da katlanaAilmelidir* Bu eserin yaynlanmasnn her ?eye ramen 'Air ki?iye deil Air da>aya1 psikanali@ da>asna' @arar >erip >ermeyecei sorusu da aklma geldi* <FnkF Aenim eserim olduu inkNr edilemeyen psikanali@1 yaygn Air gF>ensi@lik >e kGtF niyetle kar?lanm?tr* Eer ?imdi AGyle ho?nutsu@luk yaratan Aildirimlerle ortaya Ckarsam insanlar Aenim ki?iliimden psikalani@e doru yGnelmeye he>esleneceklerdir* HD?teH diyeceklerdir1 Hpsikanali@in Ai@i nereye gGtFrdFFnF artk gGreAiliyoru@* 3aske dF?tF1 psikanali@ Ai@im daima ku?kulandm@ giAi Tanrnn >e ahlaki Air idealin reddine yol aCmaktadr* Bunu Grenmememi@ iCin psikanali@in Air WeltanschaungOu olmad >e AGyle Air ?ey yaratmayaca dF?Fncesiyle aldatlp durduk*H Bu tFr Air feryat1 Aa@lar Aenim din sorunlar kar?sndaki ta>rm hiCAir ?ekilde payla?mayan Cok saydaki Cal?ma arkada?m dolaysyla1 Aenim iCin gerCekten can skc olacaktr* -ma psikanali@ AirCok frtnalar geCirmi?tir >e Au yeni frtnay da gGFslemelidir* GerCekte psikanali@ Air ara?trma yGntemidir1 ceAir giAi tarafs@ Air araCtr* Eer Air fi@ikCi1 ceAir yardmyla dFnyann Aelirli Air sFre sonunda yok olacan Aulsayd1 ceAire yok edici eilimler atfedip onu yasaklama konusunda acele etme@dik* 7inlerin gerCeklik deeri aleyhinde Aurada sGylediklerimin hiCAirisi psikanali@in desteini gerektirmedi1 Aunlar anali@in ortaya Ck?ndan Cok Gnce Aa?kalar tarafndan @aten sGylenmi?tir* Eer psikanalitik yGntemin uygulanmas1 dinin dorularna kar? yeni Air tart?ma yFrFtFlmesini mFmkFn klyorsa1 onu din dF?FnsFnQ -ma1 din yanda?lar da dinsel doktrinlerin duygusal Gnemine tam deerini >ermek iCin1 psikanali@den yararlanma konusunda ayn hakka sahiptirler* Iimdi kendimi@i sa>unmaya de>am edelim* 7inin insan uygarlna AFyFk hi@metler yapt aCktr* 7in1 toplumd? i?gFdFlerin ehlile?tirilmesine AFyFk katkda Aulunmu?tur* -ma Au yeterli olmam?tr1 insan toplumunu Ainlerce yl Aoyunca yGnetmi? >e eri?eAilecei ?eyleri gGstermek iCin yeterli @amana sahip olmu?tur* Eer insanlarn Counluunu mutlu klmay1 rahatlatmay1 ya?ama katlanmalarn salamay >e onlar uygarln araClar haline getirmeyi Aa?araAilseydi hiC kimse AugFnkF ko?ullar dei?tirme giri?iminde Aulunmay hayal etme@di* -ma Aunun yerine ne gGrFyoru@P 5i?iyi deh?ete dF?Frecek kadar Cok sayda insann uygarlktan ho?nutsu@ >e uygarlk iCinde mutsu@ olduunu1

uygarl kaldrlp atlmas gereken Air Aoyunduruk olarak algladklarm1 Au insanlarn ya uygarl dei?tirmek iCin gFClerinin yettii her?eyi yaptklarn ya da uygarlk >eya iCgFdF kstlamasyla hiCAir ili?kileri kal'mayncaya kadar uygarlk dF?manlnda ileri gittiklerini gGrFyoru@* Burada1 Au durumun1 tam da Ailimdeki ilerlemelerin ackl etkileri nedeniyle dinin insan kitleleri F@erindeki etkinliinin Air AGlFmFnF yitirmi? olmas gerCeinden kaynakland sGylenerek Ai@e itira@ edilecektir* Bu itira@ >e gerekCesini kaydedip ileride kendi amaClarm@ iCin kullanaca@B ancak itira@n kendisinin hiCAir gFcF yoktur* 7insel doktrinlerin doludi@gin hFkFm sFrdFF dGnemde insanlarn genellikle daha mutlu olduklar ku?kuludur1 daha ahlakl olmadklarysa kesindir* Dnsanlar1 dinin hFkFmlerini d?salla?trmann >e AGylelikle onlarn amaClarn geCersi@ klmann yolunu daima Aulmu?lardr* GGre>leri dine itaati salamak olan rahipler de Au yolda kendilerine dF?eni yapm?lardr* Tanrnn iyilii1 adaleti F@erinde snrlayc olmaldr* 5i?i gFnah i?ler1 Air G@>eride Aulunur >eya kefaretini Gder >e AGylece Air ke@ daha gFnah i?lemekte serAest kalr* 4us iCgG@lemcilii1 ilahi inayetin tFm lFtuflarna mah@ar olaAilmek iCin gFnahn >a@geCilme@ Gnko?ul olduu1 dolaysyla sonuCta gFnahn Tanrnn ho?una gittii sonucunu Ckaracak Air a?rla kadar >arm?tr* 4ahiplerin kitlelerin dine itaatini ancak insann iCgFdFsel taAiatna AGyle AFyFk ta>i@ler >ererek salayaAildikleri Air sr deildir* BGylece ?u kanya >arld8 Yaln@ca Tanr gFClF >e iyi1 insan ise @ayf >e gFnahkNrdr* +er Cada ahlaks@ln dinden ald destek1 ahlakn aldndan a@ olmam?tr* Eer dinin insann mutluluu1 kFltFr kar?sndaki duyarl >e ahlaki denetimi konusunda gerCekle?tirdii ilerlemeler Au saydklarmdan daha iyi deilse1 insanlk iCin gerekliliini aAartp aAartmadm@ >e kFltFrel taleplerimi@i Au temele oturtmakla akllca da>ranp da>ranmadm@ sorulan ister isteme@ akla gelmektedir* 7urumu AugFnkF apaCk haliyle ele alalm* 7inin1 artk insanlar F@erinde eski dGnemlerdeki kadar etkili olmadnn kaAul edildiini Ailiyoru@* "Burada +ristiyan ->rupa uygarlndan sG@ etmekteyi@*) Bunun nedeni dinin >aadlerinin a@alm? olmas deil1 insanlarn Au >aadleri daha a@ inanlr Aulmasdr* Bu dei?ikliin 'muhtemelen tek olmas Aile' Air nedeninin1 insan toplumunun Fst katmanlarnda Ailimsel ruhun artmas olduunu kaAul edelim* Ele?tiri1 dinsel Aelgelerin kant olu?turma deerini yontarak a@altm?1 doal Ailimler Au Aelgelerdeki yanl?lar ortaya Ckarm?1 sayg duyduumu@ dinsel dF?Fnceler ile ilkel insanlar >e @amanlarn @ihinsel FrFnleri arasndaki GlFmcFl Aen@erlik kar?la?trmal ara?trma alannda hayret >e ?a?knla yol aCm?tr* Bilimsel ruhun dFnyasal konular kar?sndaki Aelirli Air ta>r >ardrB dinsel konular kar?snda ise Air an durur tereddFt eder ama sonuCta Au konuda da e?ii a?ar* Bu sFreCte hiC duraklama yokturB Ailginin ha@ineleri ne kadar Cok sayda insana ula?aAilirse dinsel inanCtan ayrlma o kadar yaygn olmakta1 ilk Gnce dinin en modas geCmi? >e tart?ma gGtFrFr u@antlar1 ama sonra temel Gnermeleri de terk ettirmektedir* Yaln@ca 7aytonOda Hmaymun da>asHnU aCan -merikallar Au konuda tutarl olduklarn ortaya koymu?lardr* 5aCnlma@ geCi? Aa?ka yerlerde yarm Gnlemler >e sahte da>ran?lar araclyla salanm?tr*

U8 -B7Onin Tennessee eyaletinde kFCFk Air kasaAa olan 7aytonOda #$%2 ylnda Air fen Ailgisi Gretmeni hakknda Hinsann daha ilkel hay>anlardan tFrediiniH Grettii iCin da>a aClm?tr* =ygarln eitim gGrmF? insanlar >e kafa i?Cilerinden korkacak pek Air ?eyi yoktur* Bu insanlarda uygar da>ran? iCin gerekli dinsel gFdFlerin Aa?ka gFdFlerle1 laik gFdFlerle yer dei?tirmesi sknts@ Air AiCimde gerCekle?ecektirB dahas1 Ai@@at Au insanlar AFyFk GlCFde uygarln araClardr* -ma uygarla dF?manlk duymak iCin her tFrlF nedene sahip olan eitilmemi? >e e@ilen geni? kitlelere gelince farkl Air durum sG@ konusudur* 6nlar1 insanlarn artk Tanrya inanmadn Grenmedikleri sFrece her?ey yolundadr* -ma Aenim Au ya@m yaymlanmasa Aile1 Aunu kesinlikle Greneceklerdir* 6nlar Ailimsel dF?Fncenin sonuClarn kaAul etmeye ha@rdrlar1 ama Ailimsel dF?FnF?Fn insanlarda gerCekle?tirdii dei?iklii geCirmemi? olarakQ Bu kitlelerin uygarla duyduu dF?manln1 kendilerini i?e @orlayan Au dF@ende Aulduklar @ayf noktaya yGneltilmesi tehlikesi yok mudurP Eer1 kom?unu GldFrmemenin tek nedeni Tanrnn Aunu yasaklam? olmas >e ?imdiki >eya sonraki ya?amda Au nedenle seni ar Air AiCimde ce@alandraca korkusu ise1 Tanr diye Air?ey olmadn >e onun ga@aAndan korkman gerekmediini Grendiin @aman kom?unu hiC duraksamadan GldFrFrsFn* -ncak dFnye>i yaptrmlarla Aunu yapman engelleneAilir* 7olaysyla ya Au tehlikeli kitleler en ar AiCimde Aask altna alnmal >e Air entelektFel uyan? olaslndan dikkatle u@ak tutulmal ya da uygarlk >e din arasndaki ili?ki temel Air re>i@yondan geCmelidir* ' !,,, ' 5i?i1 Au ikinci Gnerinin gerCekle?tirilmesinde G@el Air gFClFkle kar?la?lmayacan dF?FneAilir* Bu i?lemin Aelirli Air feragati gerektirdii dorudur1 ama yitirilenden daha fa@lasnn ka@anlmas olasl >ardr >e AGylelikle AFyFk Air tehlikeden saknlaAilinir* Bununla Airlikte1 Au i?lem sanki uygarl daha da AFyFk tehlikelere maru@ Arakacakm? giAi herkesi korkutmaktadr* -@i@ Boniface1 Saksonlarn kutsal olduu gerekCesiyle ululadklar aac kesip de>irdiinde olay seyredenler kutsal aaca yaplan Au saygs@l korkunC Air olayn i@lemesini Aeklediler* -ma hiCAir ?ey olmad >e Saksonlar >afti@ olmay kaAul ettiler* =ygarlk1 insann nefret ettii1 kendisine engel olan >eya malna gG@ diktii kom?usunu GldFrmemesi emrini >erdiinde1 Au aCkCa1 insann aksi takdirde gerCekle?emeyecek olan komFnal >arlnn yararna yaplm?t* <FnkF1 cinayeti i?leyen ki?i1 GldFrFlenin akraAalarnn intikam duygularnn >e kendileri de Au tFr ?iddet eylemlerine en a@ cinayeti i?leyen ki?i kadar eilimli1 dier insanlarn gi@li kskanClk duygularnn hedefi olacakt* 7olaysyla kendi GC alma eyleminin >eya yapt soygunun tadn u@un sFre Ckaramayacakt >e gelecei Cok geCmeden GldFrFlmekten iAaret olacakt* 5endisini tek tek dF?manlara kar? olaanFstF Air gFC >e ihtiyatla korusa Aile1 daha @ayf insanlarn toplu saldrs kar?snda Aoyun emek @orunda kalacakt* BGyle Air toplu hareket gerCekle?medii takdirde1 cinayetler durmaks@n AirAirini i@leyecek >e sonuCta insanlar AirAirlerini yok edeceklerdi* +alen 5orsikaOda aileler arasnda sFrFp

giden1 dier yerlerde ise ancak uluslar arasnda gGrFlen durumun Aen@erini Aireyler arasnda gGrecektik* +erkesin e?it olarak hissettii Air tehlike olan ya?am gF>ensi@lii1 AGylelikle Aireye GldFrmeyi yasaklayan >e Au ya?anmaya kar? gelen herhangi Air ki?inin topluluk tarafndan GldFrFlmesi hakkn kendinde sakl tutan Air toplum halinde insanlar Airle?tirir* D?te Aurada adalet >e ce@ay gGrFyoru@* -ma Ai@ insan GldFrme konusundaki yasaklamann Au ussal aCklamasn yaygnla?trmay@* Yasaklamann Tanr tarafndan konduunu sGyleri@* BGylelikle1 onun niyetlerini tahmin etme yolunda Aelirleme gGre>im kendi F@erimi@e alarak onun da insanlarn AirAirlerini GldFrmelerini ar@u etmedii yargsna >arr@* BGyle da>ranarak kFltFrel yasaklamay oldukCa G@el Air saygnlkla ku?atr1 ama ayn @amanda Auna uyulmasn Tanr inancna Aaml klmakla tehlikeye de sokmu? oluru@* Eer Au a?amay geriye doru i@lersek 'yani1 kendi isteimi@ olan Air ?eyi Tanrya atfetme@ >e Au istein toplumsal nedenini Aelirlemekle yetinirsek' o @aman1 kFltFrel yasaklamann uratld AiCim dei?ikliini reddetmi? ama ayn @amanda Au yasaklamay herhangi Air tehlikeye atmaktan da saknm? olacam@ aCktr* -yrca Aa?ka Air ka@ancm@ da olacaktr* 5utsallk >e dokunulma@lk nitelii 'Air Aa?ka dFnyaya ait olma nitelii de deneAilir' a@ saydaki temel yasaklamadan1 Air tFr s@ma >e Aula?ma araclyla dier tFm kFltFrel kural1 yasa >e dF@enlere de geCmi?tir* -ma Aunlar F@erindeki kutsallk halesinin1 onlara Counlukla uyduu sGyleneme@B Au kural1 yasa >e dF@enler yaln@ca dei?ik @aman >e yerlerde kar?t yarglar >ererek AirAirlerini geCersi@ klmakla kalma@lar1 ayrca insani yetersi@liinin tFm Aelirtilerini de gGsterirler* Bunlarda1 yaln@ca dar gGrF?lF Air >es>esenin FrFnF olaAilecek ?eyleri1 Aencilce kFCFk Ckarlarn srttn >eya yetersi@ Gnermeler F@erine oturtulmu? Air sonucu seCeAilmek pek kolaydr* Bunlara yGneltmemi@ gereken ele?tiri1 dier daha hakl kFltFrel taleplere olan saygm@ da ho? kar?lanmayacak Air derekeye indirmektedir* Tanrnn kendisinin emrettii ?eyleri1 tam yetkili Air meclisin >eya yFce Air yargcn yetkisinden kaynaklandn Ae'lirleneAilecek ?eylerden ayrt etmek ters Air i? olduuna gGre1 Tanry tFmFyle Air kenara Arakp uygarln tFm kural >e hFkFmlerinin yaln@ca insani Air kGkenden kaynaklandn dFrFstCe kaAul etmemi@ kesin Air a>antaJ salayacaktr* Bu emir >e yasalar1 >arsaylan kutsallklaryla Airlikte katlk >e dei?me@liklerini de yitireceklerdir* Dnsanlar1 Aunlarn pek de kendilerine hFkmetmek amacyla deil1 aksine kendi Ckarlarna hi@met iCin konduunu anlayaAilecekler >e daha dostCa Air ta>r taknarak ortadan kaldrlmalar yerine yaln@ca geli?tirilmelerini amaC edineceklerdir* Bu1 uygarln getirdii yFke uyum gGstermeye giden yolda Gnemli Air ilerleme olacaktr* -ma1 uygarln hFkFmlerini tFmFyle ussal nedenlerle te'mellendirme 'yani Au hFkFmleri toplumsal gereklilikten Ckarma' AiCimindeki sa>m@1 Aurada AirdenAire Air ku?kuya Carpar* Dnsan GldFrme yasaklamasnn kGkenini kendimi@e Grnek olarak seCmi?tik* -ma acaAa Au Grnek F@erindeki deerlendirmemi@ tarihsel gerCee uymakta mdrP 5orkar@ ki hayr* Bu deerlendirme1 ussal Air yorumdan Aa?ka Air?ey deilmi? giAi gGrFnmektedir* Dnsanln kFltFrel tarihinin Au parCas F@erinde psikanali@ yardmyla Air Cal?ma yapm?tk* Bu Cal?may kendimi@e temel aldm@da i?lerin aslnda Aa?ka tFrlF olduunu sGylemek

@orunday@* GFnFmF@ insannda Aile1 saf mantksal gFdFlerin tutku dolu dFrtFler kar?sndaki etkinlii pek a@dr* Bu durumda1 ilkel Calarn hay>ans insannda Au mantksal gFdFlerin ne kadar @ayf olduunu Air dF?FnFnQ Bu caniyane eylemler arasnda canalc sonuClara yol aCm? >e kar? konulma@ Air duygusal tepkiye neden olan ?u eylem 'ilksel AaAann GldFrFlmesi eylemi' olmasayd1 Au hay>ans insann ardllar Aelki ?imdi Aile hiCAir kstlama olmaks@n AirAirlerini GldFrFp duracaklard* Bu eylemlerden ?u emir dodu8 MldFrmeyeceksin* Totemcilikte Au emir AaAa yerini tutan nesneyle snrlydB ama daha sonralar1 gFnFmF@de Aile hNlN e>rensel olarak uyulmamakla Airlikte1 dier insanlar iCine alacak AiCimde geni?letildi* -ma1 Aurada tekrarlamam@ gerekmeyen tart?malar sonucunda gGsterildii giAi ilk AaAa1 Tanrnn G@gFn gGrFntFsF1 daha sonraki ku?aklarn Tanr figFrFnF*AiCimlendirirken Grnek aldklar modeldi* Myleyse dinsel aCklama dorudur* Bu yasaklamann dou?unda Tanr gerCekten Air rol oynam?trB Au yasaklamay yaratan1 herhangi Air AiCimde toplumsal @orunluluun anla?lmas deil1 onun etkisidir* !e insan iradesinin Tanrya aktarlmas tFmFyle hakldr* <FnkF insanlar ' AaAalarndan ?iddet yoluyla kurtulduklarnn farkndaydlar >e ataya kar? yaptklar Au saygs@ harekete duyduklar tepkiyle Aundan AGyle onun iradesine sayg gGsterme kararna >ardlar* 7olaysyla dinsel doktrin 'Aa@ dei?ikliklere >e maskelenmeye taAi tutulduu gerCek olmakla Airlikte' Ai@e tarihsel gerCei anlatmakta1 Ai@im ussal deerlendirmemi@ ise gerCee aykr dF?mektedir* -rtk1 dinsel dF?Fnceler toplamnn yaln@ca ar@u doyumlarndan iAaret olmayp Gnemli tarihi anlar da iCerdiini gGrmF? Aulunuyoru@* GeCmi?in >e ?imdiki @amann AirAirlerini gFClendiren Au etkileri dine gerCekten Aen@ersi@ Air iktidar @enginlii >ermi? olmaldr* -ma Air Aen@etme yardmyla Aelki Aa?ka Air ke?ifte daha AulunaAiliri@* 7F?Fnceleri1 F@erinde olu?tuklar topraktan alp Aa?ka yerlere uygulamak iyi Air yGntem olmasa Aile1 Au Aen@etmede i?aret etmekten kendimi@i alamadm@ Air uygunluk >ardr* Dnsan ya>rusunun1 kendisini kimi @aman Cok kimi @aman a@ Aelli eden Air ne>ro@ a?amasndan geCmeksi@in uygarla?ma yolundaki geli?mesini Aa?aryla tamamlayamadn Ailiyoru@* Bunun nedeni1 ileriki dGnemlerde gerCekle?tirilmeleri mFmkFn olamayacak Cok saydaki iCgFdFsel taleAin1 yaln@ca Cocuk @ihninin ussal i?leyi?iyle Aastrlamamas >e gerisinde Air kural olarak endi?e gFdFsFnFn yapt Aask eylemleriyle ehlile?tirilmesinin gerekliliidir* Bu Cocukluk ne>ro@larnn Counluu1 AFyFme sFreci iCinde kendiliinden CG@FlFr* Bu G@ellikle Cocukluk Candaki saplant ne>ro@lar iCin geCerlidir* Geri kalanlar ise1 ileride psikanali@ araclyla CG@FleAilir* Bir AFtFn olarak insanln da1 Calar Aoyunca geli?mesi srasnda tpk Au AiCimde1 ayn nedenlerle 'yani1 insann komFnal >arl iCin >a@geCilme@ olan iCgFdF feragatlarnn1 cehalet >e akl @ayfl iCinde Aulunulan dGnemlerde yaln@ca duygusal gFCler araclyla salanaAilmi? olmas nedeniyle' ne>ro@lara Aen@er durumlara girdii dF?FnFleAilir* Tarih Gncesi dGnemlerde gerCekle?en Au Aastrma Aen@eri sFreClerin kalntlar1 u@un dGnemler Aoyunca uygarla asl kalm?tr* BGylelikle din1 insanln e>rensel saplant ne>ro@u olmu?turB Cocuklarn saplant ne>ro@u giAi o da 6edipus kompleksinden1 AaAayla olan ili?kiden kaynaklanm?tr* Eer Au gGrF? doruysa1 Air HAFyFme sFrecinin mukadder

kaCnlma@lyla Airlikte dinden u@akla?mann mutlaka gerCekle?ecei >e Au geli?me a?amasnda kendimi@i tam da Au dGnFm noktasnda Aulacam@ >arsaylaAilir* 7olaysyla da>ran?m@1 yakla?an yeni geli?melere kar? koymayp Au geli?melerin yolunu aCan >e saldrnn ?iddetini hafifletme Carelerini ara?tran akll Air Gretmeninkini Grnek almaldr* Ben@etmemi@in1 dinin temel niteliini tFketip Aitirmedii aCktr* 7in1 Air yandan tpk Air Aireysel saplant ne>ro@u giAi saplantsal kstlamalara neden oluyorsa1 Gte yandan da 'Aen@erini yaltlm? AiCimleriyle ancak amentiada 1 ne?e dolu Air sanrsal Aellek Aulankl durumunda gGrdFFmF@' gerCein inkNryla elele giden to@ pemAe Air yanlsamalar sistemini kapsamaktadr1 ama Aunlar yanl@ca yardmlaryla toplumsal Air olguyu anlamaya CaAaladm@ Aen@etmelerdirB Aireyin patoloJisi Ai@e tFmFyle geCerli Air ko?utluk salama@* 7in ile saplant ne>ro@lar arasndaki Aen@etmenin ne kadar kFCFk ayrntlara kadar i@leneAileceine1 Au Aen@etmenin ? altnda dinin olu?umundaki G@ellik >e rastlantlarn ne kadar AFyFk Air AGlFmFnFn anla?lrlk ka@anaAileceine "hem ya@ar hem de G@ellikle Theodor 4eik tarafndan) defalarca dikkat Cekilmi?tir* !e koyu dindarlarn1 Aa@ ne>rotik hastalklar tehlikesine kar? AFyFk GlCFde korunmu? olmalar gerCei de Aunu dorulamaktadrB e>rensel ne>ro@u kaAul etmi? olmalar onlar1 ki?isel Air ne>ro@ geli?tirme yFkFmlFlFFnden kurtarmaktadr* Ba@ dinsel doktrinlerin tarihsel deer ta?dn Ailmemi@1 onlara olan saygm@ artrsa Aile Au doktrinlerin uygarlk ilkelerinin nedeni olarak ileri sFrFlmelerine Air son >erilmesi gerektii AiCimindeki Gnerimi@in geCerliliini hiC de a@altmamaktadr* -ksineQ Bu tarihsel artklar1 Ai@im dinsel Gretileri ne>rotik kalntlar olarak tanmlamam@a yardmc oldu Bastrmann etkilerinin yerini artk1 analitik Air teda>ide olduu giAi1 @ihnin ussal i?leyi?inden doan FrFnlerin almas @amannn Aelki de gelmi? olduunu ileri sFreAiliri@* Bu yeniden AiCimlendirme sFrecinin1 kFltFrel hFkFmlerin antsal AiCimlere dGnF?tFrFlmelerini reddetmekle kalmayp Aunlar genel re>i@yona taAi tutarak sonuCta Counu kaldrp Air kenara atacan1 pek de F@FntF duymadan1 GngGreAiliri@* YFklendiimi@1 insan uygarlkla u@la?trma gGre>i AGylelikle AFyFk GlCFde yerine getirilmi? olacaktr* =ygarlk hFkFmleri iCin ussal gerekCeler de Gne sFrdFFmF@de1 tarihsel gerCein reddedilmi? olmasndan GtFrF F@Flmemi@ gerekme@* 7insel doktrinlerin iCerdii gerCekler sonuC olarak o derece Carptlm? >e sistemli Air AiCimde maskelenmi?lerdir ki insanlk onlar artk gerCek olarak kaAul edeme@* 7urum1 Cocuklara AeAekleri leylein getirdiini sGylediimi@de olana Aen@er* Burada da1 AFyFk ku?un neyi simgelediini Aildiimi@e gGre1 gerCei simgesel Air GrtFye sararak anlatmaktay@* -ma Cocuk Aunu Aileme@* 61 Ai@im sGylediklerimi@in yaln@ca Carptlm? olan AGlFmFnF duyar >e aldatld duygusuna kaplr* <ocuun1 AFyFklere kar? olan gF>ensi@lik >e kayts@lnn aslnda ne kadar AFyFk GlCFde Au i@lenimden kaynaklandn Ailiri@* <ocuklara sGylediimi@ ?eylerde1 gerCein Au tFr simgesel GrtFlenmesinden kaCnmam@n >e olaylarn gerCek yGnFyle ilgili Ailgilerin1 Cocuklarn @ihinsel dF@eyleriyle uyumlu olan AGlFmFnF onlardan saklamamam@n daha iyi olaca kansnday@* ' ,: '

HBirAirleriyle u@la?mas @or Celi?kilere dF?Fyorsunu@* Si@inkine Aen@er Air ya@l metnin pek @ararl olmadn1 hiC kimsenin Au ya@da ileri sFrFlen tFrden tart?malar yF@Fnden inancndan koparlamayacan sGyleyerek i?e Aa?lyorsunu@* -ma gene de niyetini@1 daha ileride ortaya Ckt giAi1 Au inanc sarsmak olduuna gGre eserini@i neden yaymladn@ sormaya hakkm@ >ar demektir* 7ahas1 Aa?ka Air AGlFmde herhangi Air ki?i iCin insanlarn artk Tanrya inanmadklarn Mrenmenin tehlikeli1 gerCekten Cok tehlikeli olaAileceini kaAul ediyorsunu@* 6 ana kadar uysal da>ranm? olan ki?i artk uygarln hFkFmlerine Aoyun emekten >a@geCecektir* -ma gene de uygarln emirlerini dinsel Air temele oturtmann uygarlk iCin tehlike yaratt AiCimindeki sa>n@1 inanCl Air insann inanCs@ Air insan haline dGndFrFleAilecei >arsaymna dayanmaktadr* Bu ise1 tam Air Celi?kidir*H HD?te Air dier Celi?ki daha* Bir yandan insanlarn akl yoluyla yGnetilemeyeceklerini1 tuttuklar >e iCgFdFsel taleplerince yGnetildiklerini ileri sFrFyor1 Gte yandan da insanlarn uygarla Aoyun emelerindeki duygusal temeli aklc Air temelle dei?tirmeyi Gneriyorsunu@* Bu Celi?kiyi anlamak mFmkFn mFP Bence ya Airi1 ya da dieri geCerlidir*H H-yrca1 si@ tarihten hiC Air ?ey Grenmedini@ miP 7inin yerine akl koyma yolunda AGyle Air giri?im Air @amanlar resmen >e AFyFk Air iddiayla Aa?latlm?t* rans@ 7e>rimini >e 4o'AespierreOi hatrlarsn@ herhaldeQ Bu deneyin ne kadar ksa sFreli olduunu >e ne kadar @a>all Air Aa?ars@lkla sonuClandn da hatrlyor olmalsn@* GFnFmF@de ayn deney 4usyaOda tekrarlanmaktadr >e dorusu Au deneyin sonucunu da hiC merak etmiyorum* Dnsanlarn din olmadan yapamayacaklar gerCeinin olduu giAi kaAul edilmesi gGrF?Fnde deil misini@PH H7inin yaln@ca Air saplant ne>ro@undan iAaret olmadn Ai@@at si@ sGyledini@* -ma dinin dier yGnFyle hiC ura?madn@1 ne>ro@la olan Aen@erlii saptamakla yetindini@* Dnsanlarn ne>ro@dan kurtarlmalar gerektiini sGylFyorsunu@* Bu sFreC srasnda nelerin yitirileAilecei konusu ise si@i hiC ilgilendirmiyor*H Bu Celi?ki >arm? gGrFntFsF Aelki de karma?k sorunlar aceleyle ele alm? olmamdan domaktadr* Bunu Air dereceye kadar telafi edeAilirim* Ya@dklarmn en a@ Air aCdan oldukCa @arars@ olduunda srar ediyorum* +iCAir inanC sahiAi1 Au >eya Auna Aen@er herhangi Air tart?ma nedeniyle kendi inancndan >a@geCmeyecektir* DnanCl ki?i1 dinin Gretilerine Aelirli duygusal Aalarla Aaldr* -ma hiC ku?kusu@1 Au anlamda inanC sahiAi olmayan says@ Aa?ka insan da >ardr* Bu insanlar1 dinin tehditlerinden gG@leri korkup yldklar iCin uygarln hFkFmlerine Aoyun emektedir >e onu kendilerini ku?atan gerCekliin Air AGlFmF olarak kaAul etmeleri gerektii sFrece dinden korkarlar* Bu insanlar1 dinin gerCeklik deeri konusundaki inanClarndan >a@geCmelerine i@in >erildii anda1 onu yF@FstF Arakp giderler* -ma tart?malardan etkilenme@ler* 7inden korkmay Arakmalar1 Aa?kalarnn artk dinden korkmadn gGrdFkleri @aman mFmkFn olurB i?te Au ya@m yaynlamasam Aile

dinsel etkinin CGkF?Fnden haAerdar olacaklarn sGylediim ki?iler Au tFr insanlardr* Sanyorum1 Aeni suClam? olduunu@ dier Celi?kiye si@ kendini@ daha fa@la arlk >eriyorsunu@* Dnsanlar mantksal tart?malarla Au kadar a@ etkileneAildikleri >e kendi iCgFdFsel ar@ularnn egemenlii Au kadar AFyFk olduuna gGre1 insan neden onlar Au iCgFdFsel doyumdan yoksun Arakp da yerine mantksal tart?malar koymaya CaAalasnP Dnsanlarn Au tanma uyduu dorudurB ama AGyle mi olmalar gerektii1 esas niteliklerinin Aunu mu gerektirdii sorusunu hiC kendini@e sordunu@ muP <ocuklarn kafalarn en erken ya?lardan itiAaren skca sarp sarmalayarak AiCim Ao@ukluuna uratma geleneine sahip Air toplumun kafa endeksini hangi antropolog >GreAilirP Salkl Air Cocuun prl prl @ekNsyla sradan Air eri?kinin cl@ @ihinsel gFCleri arasndaki umut krc kar?tl Air dF?FnFn* Bu gGreli Ao@ulmann suCunun1 AFyFk GlCFde tam da dinsel eitimde olmadndan kesinlikle emin olaAilir miyi@P Etki altnda Araklmam? Air Cocuun Tanr >e GAFr dFnya i?leri hakknda kafa yormaya Aa?lamasna kadar epey u@un Air @aman geCecei kansndaym* 6 @aman1 Cocuun Au konudaki dF?Fncelerinin de atalarnn dF?Fncelerenin i@ledii yolu i@lemesi olasdr* -ma Ai@ Au geli?meyi Aeklemiyoru@B Aunlara ilgi duymad >e Gnemini ka>rama yeteneinden yoksun olduu Air Cada dinin doktrinlerini Cocua a?lyoru@* BugFn Cocuk eitim programlarndaki iki ana noktann1 cinsel geli?menin geciktirilmesi ile erken dinsel etkileme olduu Air gerCek deil midirP BGylelikle dinin doktrinleri1 daha Cocuun @ihni geli?meden kafasnda sarslma@ Air yer etmektedirler* Yoksa si@1 Au derece Gnemli Air alann cehennem ate?i tehdidiyle akln etkisine kapal tutulmasnn @ihinsel i?le>in geli?mesine Cok yardmc olduu gGrF?Fnde misini@P Dnsan Air ke@ dinsel doktrinlerin GnFne koyduu her safsatay ele?tirmeksi@in kaAul etme >e hatta Aunlar arasndaki Celi?kilere Gnem >ermeme noktasna geldi mi1 aklnn @ayfl dorusu Ai@i pek ?a?rtmamaldr* -ma iCgFdFsel doam@ denetlemek iCin aklm@dan Aa?ka Air araC yoktur* 7F?Fnce yasaklamalarnn etkisi altnda olan insanlardan psikoloJik ideale1 akln FstFnlFF idealine >armalarn nasl AekleyeAiliri@P 5adnlarda genellikle Hfi@yoloJik akl @ayflH olduunun1 yani erkeklerden daha a@ @eki olduklarnn ileri sFrFldFFnF de Ailiyorsunu@* Bu gerCein kendisi tart?ma gGtFrFr >e yorumu da ku?kuludur ama1 Au @ihinsel atrofinin "ikincil nitelikte Air gGrF? Au) durumu kadnlarn dF?Fncelerini1 kendilerini en Cok ilgilendiren ?eye 'adn koymak gerekirse cinsel ya?amn sorunlarna' yGneltmelerini1 kendilerini engelleyen eski Air yasaklamann kat Aasks altnda CaAalayp durmalarna Aalamaktadr* Bir insann ilk yllar yaln@ca cinsel Air dF?Fnce kstlamasyla deil1 ayn @amanda dinsel >e Aundan doan Air @orunlu sadakat kstlamasyla da etkilendii sFrece1 Au insann gerCekte ne olduunu asla sGyleyemeyi@* -ma kendi co?kumu frenleyecek >e Aenim de Air yanlsama pe?inde ko?tuum olaslm kaAul edeceim* 7insel dF?Fnce yasaklamasnn etkisi Aelki de Aenim sandm kadar kGtF olmayaAilirB eitim1 insanlar dine taAi klmak amacyla kGtFye kullanlmasa Aile insan doasnn Aelki de dei?meyecei gGrFlecektir* Bunu AilemiyorumB si@ de Aileme@sini@* Iu anda CG@FmsF@ giAi gGrFnenler yaln@ca Au ya?amn AFyFk sorunlar deildirB daha Gnemsi@ AirCok soruya yant

>ermek de @ordur* -ma Au noktada gelecek iCin umut duymakta1 uygarl @enginle?tireAilecek Air ha@inenin Aelki de Ai@i Aeklediini >e Au ha@inenin Air dinsi@lik eitimi deneyine deecei umudunu Aeslemekte hakl olduumu kaAul etmelisini@* Bu deney Aeklenen sonuClan >ermedii takdirde1 Au reformdan >a@geCip insann iCgFdFsel ar@ularyla yGnetilen1 akl yGnF @ayf Air yaratk olduu AiCiminde salt tanmlayc nitelikteki eski yargma dGnmeye ra@ olacam* 7ier Air noktada1 hiCAir Cekince koymadan gGrF?FnF@e katlyorum* 7ini1 ?iddet kullanarak >e tek Air darAeyle yok etmeye Cal?arak i?e koyulmak elAette anlams@ olacaktr* +er ?ey Auyana1 Au Gncelikle nafile Air CaAa olacaktr* DnanCl Air ki?i1 ne tart?mayla ne de yasaklamayla inancnn kendisinden koparlp alnmasna i@in >ermeyecektir* Bu1 herhangi Air AiCimde Aa?arlaAilse Aile1 @ulFmden Aa?ka Air ?ey olmayacaktr* 6nyllar Aoyu uyku ilac alm? Air insan1 Aundan yoksun Araklrsa elAette uyuyama@* 7insel telkinlerin etkilerinin uyku ilacnn etkilerine Aen@etilmesi1 -merikaOda olup Aitenlerle Cok iyi Grneklenmektedir* -merikaOda ?imdilerde 'hiC ku?kusu@ eksiketek egemenliinin etkisiyle' insanlar her tFrlF uyarc1 @ehirleyici >e dier keyif >erici maddelerden yoksun Arakmaya >e Aunu da insanlar tka Aasa dinle doldurarak telafi etmeye Cal?yorlar* D?te sonucunu hiC de merak etmemi@e gerek olmayan Air dier deney dahaQ 7olaysyla1 insanlarn dinsel yanlsamann1 >erdii teselli olmaks@n kesinlikle yapamayacaklar1 ya?amn gFClFkleri >e gerCein @alimliine Aunlar olmaks@n katlanamayacaklar sa>n ileri sFrdFFnF@de si@e kar? Ckman gerekiyor* <ocukluumdan Aeri Au tatl "Aelki de hem tatl1 hem ac) @ehir >erilmi? insanlar iCin sGylediklerini@ elAette geCerlidir* -ma1 akla uygun Air AiCimde yeti?tirilmi? olan dier insanlar ne yapaca@P Ee>ro@a tutulmam? ki?iler Aelki de Auna derman olacak herhangi Air @ehire ihtiyaC duymayacaklardr* E>et1 Au ki?iler @or Air durumda kalacaklardr* <aresi@liklerini >e e>ren dF@enei iCindeki Gnemsi@liklerini AFtFnFyle kaAullenmek @orunda kalacaklardrB artk onlar yaratl?n merke@i >eya merhametli Tanr sG@ konusu olduunda onun ?efkatli koruyuculuunun nesnesi olamayacaklardr* DCinde kendilerini o kadar scak >e rahat hissettikleri AaAa e>ini terk etmi? Cocuklar giAi olacaklardr* -ma Cocukluun a?lmas mukadderdir* Dnsanlar sonsu@a dek Cocuk kalama@larB eninde sonunda H@alim ya?amHn iCine girmelidirler* Buna HgerCein GrenilmesiH adn >ereAiliri@* 5itaAmn Airicik amacnn1 dikkatleri Au ileri adma Cekmek olduunu si@e itiraf etmem gerekir mi acaAaP Dnsanlarn Au @or deneye katlanamayacaklarndan korkuyor olaAilirsini@* +er ?eye ramen1 ki?inin kendi G@ kaynaklarna dayanmak @orunda olduunu Ailmesi de Air ?eydir* 6 @aman ki?i1 Au kaynaklardan uygun AiCimde yararlanmay Grenir* !e insanlar yardmdan da tFmFyle yoksun deillerdir* Tufandan Au yana1 Ailimsel Ailgileri sayesinde Cok ?ey Grenmi?lerdir >e Au Ailgi insanlarn gFcFnF daha da arttracaktr* 5aderin kimsenin kar? Ckamad AFyFk @orunluluklarna gelince1 insanlar Aunlara da te>ekkFlle katlanmay Greneceklerdir* +asadn ?u ana kadar kimsenin kaldrmad aydaki geni? topraklarn dF?FnF kurmann onlara ne yaran >ardr kiP 6nlar1 Au dFnyadaki

dFrFst kFCFk mFlk sahipleri olarak1 kendilerine dF?en topra kendilerine yeterli olacak AiCimde ekip AiCmenin yolunu Aulacaklardr* Beklentilerini Gteki dFnyadan geri Cekip1 serAest kalan tFm enerJilerini dFnyadaki ya?anlan F@erinde younla?trarak ya?amn herkes iCin katlanlaAilir olduu >e artk uygarln kimse iCin Aaskc olmad Air durumu gerCekle?tirmeyi Aelki de Aa?aracaklardr* D?te o @aman inanCs@ arkada?larm@dan Airiyle Airlikte1 hiCAir pi?manlk duymaks@n ?u di@eleri sGyleyeAileceklerdir8 7as +immel FAerlassen Vir Ben Englen und sen Spat@en " HCenneti meleklere >e serCelere Arakyoru@*H +* +eneOnin "#&$&'#W2/) -lmanya adl ?iirinden* Burada HinanCs@ arkada?larH olarak Ce>rilen deyim "=nglauAensgenossen '-lm felloV 'unAele>ers' Dng*)1 + +eine tarafndan B* de Spuo@a "#/(%'#/&&) iCin sGylenmi?tir* S* reud1 nFkteler kitaAnda Aunu G@el Air nFkte teknii Grnei olarak @ikretmektedir Bk@* EFkteler >e BilinCaltyla ili?kileri - ",) "#$92)*) ':' HD?te Au kulaa Cok ho? geliyorQ TFm yanlsamalar reddederek dFnya F@erindeki >arln katlanlaAilir hale sokmay Aa?arm? Air insan rkQ Gene de Aen si@in umutlarn@ payla?amyorum* !e Aunun nedeni 'Aelki de si@in Aeni gGrdFFnF@ giAi' inatC Air gerici olmam deil* Tersine1 mantkl Air insan olduum iCin* Iimdi rollerimi@ X dei?mi? giAi gGrFnFyorB si@1 kendisini yanlsamalara kaptrm? co?kulu Air ki?i olarak Aeliriyorsunu@1 Aense mantn taleplerinin >e ku?kuculuk haklarnn yannda yer alyorum* Dleri sFrdFFnF@ ?eyler Aana1 si@in Grneini@i i@leyerek1 yanlsamalar olarak tanmlayacam yanl?lar F@erine kurulmu? giAi gGrFnFyor* <FnkF Aunlarda si@in ar@ularn@n etkileri yeterince aCk Air AiCimde seCilmektedir* SL@ umudunu@u1 erken Cocukluklarnda dinsel doktrinlerin etkilerini ya?amam? ku?aklarn1 iCgFdFler dFnyas F@erinde akln ar@ulanan FstFnlFFnF kolaylkla salayaca olaslna Aalyorsunu@* Bu1 kesinlikle Air yanlsamadrB Au Aelirleyici konuda insan doasnn dei?eAilmesi Cok gFCtFr* Eer yanlmyorsam 'insan dier uygarlklar konusunda o kadar a@ ?ey Ailiyor ki' herhangi Air dinsel sistemin Aasks olmaks@n yeti?en1 ama gene de si@in idealini@e dierlerinden hiC de daha yakn olmayan Cada?m@ halklar >ardr* Eer ->rupa uygarlm@dan dini atmak istiyorsan@1 Aunu ancak Aa?ka Air doktrinler sistemi araclyla yapaAilirsini@* !e AGyle Air sistem kendisini sa>unmak iCin daha Aa?langCtan dinin tFm psikoloJik G@elliklerini 'ayn kutsallk1 katlk >e ho?gGrFsF@lFF ayn dF?Fnce yasaklamasn' de>ralacaktr* Eitimin gereklerini kar?layaAilmek iCin ayn tFrden Air ?eye sahip olman@ gerekir* Eitim olmaks@n da yapama@sn@* 5ucaktaki Cocuktan uygar insana giden yol u@undurB kendi geli?melerine giden yolda Air rehAerlikten yoksun Arakldklarnda Cok sayda genC insan yanlglara dF?ecek >e kendi ya?am gGre>lerini gereken @amanda yerine getirmekten aci@ kalacaktr* Yeti?tirilmeleri srasnda uygulanan doktrinler daima onlarn olgunluk yllarndaki dF?FnF?lerine snrlar koyacaktr1 >e Au da si@in dini gFnFmF@de yapmakla suCladn@ ?eyin ta kendisidir* -ncak yeti?kinlerin olgunla?m? @ihninin haleli Aulaca kararlan1 iCgFdFleriyle hareket eden >e @ihinsel Aakmdan geli?memi? olan Cocuklara @orla

kaAul ettirmenin Ai@im uygarlm@n >e dier tFm uygarlklarn onarlma@ >e iCkin Air kusuru olduunu gGremiyor musunu@P -ma insanln Calar sFren geli?mesinin Cocukluktaki AirkaC yla sdrlm? olmas nedeniyle uygarln Aa?ka Air seCenei yokturB Cocuun GnFndeki gGre>in Fstesinden geleAilmesi ancak duygusal gFClerle mFmkFndFr* D?te si@in ileri sFrdFFnF@ Oakln FstFnlFFO idealinin gelecei Audur*H H!e ?imdi eitimin >e insann ortak ya?amnn temeli olarak dinsel doktriner sistemin korunmasn sa>unursam Auna ?a?rmamalsn@* Bu1 Air gerCeklik deeri sorunu deil1 pratik Air sorundur* Bireyi etkilemeyi1 Airey uygarlk iCin olgun hale gelinceye kadar ">e Aireylerin Cou da hiCAir @aman Au olgunlua eri?emeyecektir) erteleyemeyeceimi@e gGre "uygarln korunmas Aunu gerektirmektedir)1 AFyFyen Cocua onda ele?tiriye kapal Air aksiyon etkisi yapacak Air doktriner sistem kaAul ettirmeye mecAur olduumu@a gGre1 Au durumda dinsel sistem Aana amaC iCin en uygunu giAi gGrFnmektedir* !e elAette1 si@in dini Air OyanlsamaO olarak tanmlamaya yeltenmeni@e neden olan1 ar@u doyumu salayc >e teselli edici gFCleri aCsndan da din en uygun sistemdir* GerCein ufak Air AGlFmFnF Aile ke?fetmenin gFClFF 'aslnda Ai@im herhangi Air AiCimde AGyle Air ke?ifte Aulunup Aulunamayacam@ ku?kusu' gG@ GnFne alndnda1 insan ihtiyaClarnn da gerCein Air parCas1 aslnda Gnemli >e Ai@i G@ellikle yakndan ilgilendiren Air parCas olduunu gG@den kaCrmamaly@*H HBana gGre dinsel doktrinlerin dier Air yaran da1 si@in sanki G@ellikle d?ladn@ Air G@elliinde yatmaktadr* <FnkF dinsel doktrin1 ta?d ilkel >e Cocuksu dF?FnF? i@lerinin Coundan arndrlmasn olas klan Air dF?Fnce Aillurla?mas >e yFceltilmesi salar* BGylelikle geriye1 artk Ailimle Celi?meyen >e Ailimin aksini kantlamad Air dF?Fnceler AFtFnF kalr* 7insel doktrinin1 si@in yarm Gnlemler >e u@la?malar olarak suCladn@ Au dei?meleri1 eitilmemi? kitleler ile felsefeci dF?FnFr arasnda Air uCurum olu?masn Gnlemeyi >e aralarndaki1 uygarln korunmas aCsndan o kadar Gnemli olan ortak Aa korumay mFmkFn klar* Bu sayede halktan ki?ilerin toplumun Fst katmanlarnn Oartk Tanrya inanmadklarnO ke?fetmelerinden korkmak iCin herhangi Air neden de kalma@* Sanyorum1 si@in CaAalarn@1 kantlanm? >e duygusal deer ta?yan Air yanlsamay1 kantlanmam? >e duygusal deer ta?mayan Air Aa?ka yanlsamayla dei?tirmek giri?iminden iAaret olduunu artk gGstereAildim*H Ele?tirilerini@e ce>ap >ereAileceimi gGreceksini@* Yanlsamalardan saknmann ne kadar gFC olduunu AiliyorumB Aelki dile getirdiim umutlar da Airer yanlsama niteliindedir* -ma Air ayrma dikkatini@i Cekerim* 6nlar payla?mamamn herhangi Air ce@ay gerektirmemesi gerCei Air yana1 Aenim yanlsamalarm dinsel olanlar giAi dF@eltileme@ nitelikte deildirler* Bir he@eyan G@ellii ta?ma@lar* Eer deneyimler 'Aana deil1 Aenden sonra gelen >e Aenim giAi dF?Fnenlere' Ai@im yanlm? olduumu@u gGsterirse1 Aeklentilerimi@den >a@geCecei@* Giri?imimi neyse o olarak kaAul edin* 5i?inin Au dFnyada yGnFnF Aulmasnn gFClFF konusunda kendisini hiC de aldatmayan Air psikolog1 Aireylerin Cocukluktan eri?kinlie geli?melerindeki @ihinsel sFreCler F@erine yapt Air Cal?ma srasnda edindii kFCFk Ailgi parCasnn ?nda insan geli?iminin deerini Aelirleme CaAasnda Aulunmaktadr* Bu CaAa srasnda dinin

Air Cocukluk ne>ro@uyla Aen@e?tii dF?Fncesi sFrekli olarak aklna gelmekte >e Au psikolog1 insanln Au ne>rotik a?amay tpk Cok sayda Cocuun kendi Aen@er ne>ro@larndan kurtularak AFyFmeleri giAi a?acan sanacak kadar da iyimser da>ranmaktadr* Bireysel psikoloJiden Ckarlan Au Aulu?lar yetersi@1 insan rkna uygulanmalar haks@ >e psikologun iyimserlii temelsi@ olaAilir* Bu Aelirsi@liklerin tFmF konusunda si@e hak >eriyorum* -ma insan1 Cou ke@ dF?FndFFnF sGylemekten kendisini alkoyama@ >e dF?Fncelerini hak ettiklerinden fa@la yaygnla?trmam? olduu dF?Fncesiyle de kendisini a>utur* ;@erinde Aira@ u@unca durmam gereken iki nokta >ar* Birincisi1 Aenim durumumun @ayfl1 si@in durumunu@un ku>>etli olduu anlamna gelme@* Yitirilmi? Air da>ay sa>unduumu@u dF?FnFyorum* Dnsan aklnn iCgFdFsel ya?ama oranla gFCsF@ olduunu istediimi@ sklkla dile getireAilir >e Au konuda hakl olaAiliri@* Gene de Au gFCsF@lFkte garip Air G@ellik >ardr* -kln sesi yumu?aktr ama Air dinleyen Aulana dek yorulmak Ailme@* Sonunda1 says@ pFskFrtmelerden sonra Aa?arya ula?r* Bu1 ki?inin insanln gelecei konusunda iyimser olaAilecei a@ saydaki noktalardan AiridirB ancak Gnemi hiC de a@ olmayan Air noktadr* !e Au noktadan insan daha Aa?ka umutlar da tFreteAilir8 7orudur1 akln FstFnlFF u@ak1 Cok u@ak Air gelecektedir ama Au u@akln sonsu@ olduu sGyleneme@* Belki de Au FstFnlFk1 si@in gerCekle?melerini Tanrn@dan Aeklediini@ ayn amaClar1 yani insan se>gisini >e aclarn a@altlmasn "elAette insani snrlar iCinde d? gerCeklik ananke el>erdii GlCFde) kendine hedef edinecektir* BGyle olduuna gGre aram@daki kar?tln geCici olduunu >e hiC de u@la?ma@ nitelik ta?madn kendimi@e sGyleyeAiliri@* -yn ?eyleri istiyoru@ ama si@1 Aenden >e Aenim tarafmda olanlardan daha saArs@1 daha titi@ >e 'sGylememek iCin Air neden gGremiyorum' kendi Ckarn daha Cok dF?Fnen Air insansn@* Si@ mutluluun hemen GlFmden sonra Aa?lamasn istiyorsunu@B GlFmden olanaks@ Aekliyorsunu@ >e Aireyin taleplerinden >a@geCmeyeceksini@* Bi@im Tanrm@ .ogos "3antk) ise1 Au ar@ulardan d?m@daki doann gerCekle?mesine i@in >erdii ar@ulan tatmin edecek ama Aunu ya>a? ya>a?1 yaln@ca Gnceden gGrFlmeyecek Air gelecekte >e yeni Air insan ku?a iCin yapacaktr* 61 ya?amdan ciddi Air AiCimde ac Ceken Ai@lere herhangi Air telafi olana >adetme@* Dlk giri?imler Aa?ars@ kalsa >eya din yerine ikame edilen ilk sistemlerin sa>unulmas @or olsa Aile si@in dinsel doktrinlerini@ Au u@ak amaca giden yolda Air kenara atlmak @orunda kalacaktr* Eeden Ailiyor musunu@P <FnkF u@un >adede hiC Air ?ey mantk >e deneyime kar? koyama@ >e dinin Au ikisiyle olan Celi?kisi de Cok aCk seCiktir* +atta artlm? dinsel dF?Fnceler Aile1 dinin >erdii tesellinin herhangi Air AGlFmFnF korumaya CaAaladktan sFrece Au akiAetten kurtulamayacaklardr* Bu dF?Fnceler kendilerini1 G@ellikleri tanmlanmayan >e amaClan se@ilemeyen daha FstFn Air ruhsal >arla duyulacak inanCla snrlarlarsa hiC ku?kusu@ Ailimin meydan okumasndan kendilerini saknaAileceklerdir1 ama o @aman da insanlarn ilgisini yitireceklerdir* Dkinci olarak1 si@in yanlsamalara kar? ta>rn@la Aenim ta>rm arasndaki farka Air Aakn* Si@1 dinsel yanlsamay tFm gFcFnF@le sa>unmak @orundasn@* Eer Au yanlsama deerini yitirirse 'ki Au konudaki tehdit yeterince AFyFktFr' o @aman si@in dFnyan@ CGker* Si@e her ?eyden1 uygarlktan >e insanln geleceinden

umutsu@luk duymaktan Aa?ka yapacak Air ?ey kalma@* Ben1 Ai@ler Au Aamllktan kurtulmu? durumday@* <ocuksu ar@ularm@n Gnemli Air AGlFmFnden >a@geCmeye ha@r olduumu@ iCin1 Aeklentilerimi@in AirkaCnn Airer yanlsama olduunun ortaya Ckmasna katlanaAiliri@* 7insel doktrinlerin Aoyunduruundan kurtarlm? eitim1 insanlarn psikoloJik doasnda fa@la Air dei?iklik yapmayacak olaAilir* Bi@im tanrm@ .ogos Cok gFClF Air tanr olmayaAilir >e Aelki de kendi Gncellerinin >adettiklerinin ancak kFCFk Air AGlFmFnF yerine getireAilecektir* Bunu Ailirsek onu te>ekkFlle kaAul edeAiliri@* Bu durumda dFnyaya >e ya?ama olan ilgimi@i yitirmeyi@1 CFnkF Ai@ si@in sahip olmadn@ Air destee sahiAi@* Bi@1 Ailimsel Cal?ma yoluyla dFnya gerCei hakknda1 sayesinde gFcFmF@F arttraAileceimi@ >e ya?amm@ dF@enleyeAileceimi@ Aa@ Ailgiler ka@anlmasnn mFmkFn olduuna inanyoru@* Eer Au inanC Air yanlsama ise1 o @aman Ai@ de si@inle ayn durumday@ demektir* -ma Ailim1 Cok saydaki >e Gnemli Aa?arlaryla Air yanlsama olmadn kantlam?tr* Bilimin Cok sayda aCk dF?man >e aralarnda onun dinsel inanc @ayflatmasn1 tahtndan dF?Frme yolunda Air tehdit olu?turmasn affedemeyenlerin de Aulunduu Cok daha fa@la sayda gi@li dF?man >ardr* Bilim1 Ai@e Grettiklerinin Cok a@ olmas >e karanlkta Arakt alann kar?la?trma kaAul etme@ AFyFklFF ileri sFrFlerek knanmaktadr* -ma insanlar1 Aunu yaparken Ailimin ne kadar genC olduunu1 Aa?langcnn ne kadar gFC olduunu >e insan aklnn Ailimin GnFne koyduu gGre>leri Aa?araAilecek gFce eri?mesinden Au yana geCen @amann ne kadar ksack olduunu unutmaktadrlar* Yarglarm@ Cok ksa @aman dilimlerine dayandrmakla hepimi@ yanlgya dF?mF? olmuyor muyu@P YerAilimcileri kendimi@e Grnek almaly@* Dnsanlar Ailimin gF>enilir olmadndan 'AugFn Air yasa olarak kaAul ettii ?eyi Air sonraki ku?an Air yanl? olarak niteleyip yerine geCerlilii hiC de daha u@un sFrmeyen yeni Air yasa koyduundan' yaknmaktadrlar* Bu suClama haks@ >e Air AGlFmFyle gerCek d?dr* Bilimsel dF?Fncenin dGnF?Fmleri de>rimler deil1 geli?me >e ilerlemelerdir* Mnceleri geCerlilii e>rensel olarak kaAul edilen Air yasann daha kapsaml Air AFtFnFn G@el Air durumu olduu ortaya Ckmakta >eya Au yasa ancak daha ileride ke?fedileAilen dier Air yasayla snrlanmaktadrB gerCee kaAa Air yakla?klk1 daha dikkatlice uyarlanm? ancak kendisi de ileride Air yetkinle?me sFrecinden geCecek olan dier Air yakla?klk ile yer dei?tirmektedir* Dleride terk edilecek yetersi@ >arsaymlarn snanaca Air ara?trma dGnemini henF@ Aa?latmadm@ AirkaC alan >ardr* -ma1 dier alanlarda ?u anda Aile kantlanm? >e neredeyse dei?me@ denileAilecek Air Ailgi Cekirdeine sahiAi@* Eihayet1 kendi GrgFtlenmemi@in ko?ullaryla snrl klndnda Ailimin G@nel sonuClardan Aa?ka Air ?ey >eremeyecei1 d?m@daki ?eylerin gerCek deerinin hiCAir @aman anla?lamayaca ileri sFrFlerek1 Ailimsel CaAay kGktenci Air AiCimde gG@den dF?Frmek iCin Air giri?imde daha Aulunulmu?tur* -ma Au ta>r1 Ailimsel Cal?mann anla?lmas iCin Aelirleyici Gnem ta?yan AirkaC unsuru gG@den kaCrmak anlamna gelmektedir* Dlk olarak Ai@im GrgFtlenmemi? 'yani @ihinsel aygtm@' d? dFnyay inceleme giri?imi iCinde geli?tirilmi?tir >e dolaysyla kendi yaps iCinde Aelirli Air kestirmecilik eilimi olu?turmu?turB ikinci olarak1 Ai@@at @ihinsel aygtm@ incelemeye giri?tiimi@ dFnyann Air Gesidir >e AGyle Air incelemeyi derhal kaAullenirB FCFncF olarak1 Ailimin gGre>ini1 Au gGre>i GrgFtlememi@in G@el niteliinin Air sonucu olarak

dFnyay nasl alglamam@ gerektiini gGstermekle snrlarsak1 tFmFyle kapsanm? olmaktadrB dGrdFncF olarak1 Ailimin nihai Aulu?lar tam da Au Aulu?larn yapld yGntem nedeniyle yaln@ca Ai@im GrgFtlenmemi@ tarafndan deil1 aksine Au GrgFtlenmeyi etkilemi? olan ?eyler tarafndan AelirlenmektedirB >e son olarak1 dFnyann doas sorununun Ai@im ka>ray?l @ihinsel aygtm@dan Aams@ olarak dF?FnFlmesi1 pratik Ckarla ilgisi olmayan Ao? Air soyutlamadr* +ayr1 Ai@im Ailimimi@ yanlsama deildir* -ma Ailimin Ai@e >eremediini Aa?ka Air yerden alaAileceimi@i sanmak1 yanlsamann ta kendisi olacaktr* Sigmund reud #$%&