Lêi më ®Çu

C«ng cuéc x©y dùng x· héi míi ph¶i ®îc tiÕn hµnh toµn
diÖn trªn c¸c mÆt: quan hÖ s¶n xuÊt, lùc lîng s¶n xuÊt, nÒn
v¨n ho¸ vµ nh÷ng con ngêi cña x· héi. C«ng nghiÖp hãa
chÝnh lµ con ®êng vµ bíc ®i tÊt yÕu ®Ó t¹o ra c¬ së vËt
chÊt, kÜ thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i.
X©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín
hiÖn ®¹i lµ mét quy luËt chung, phæ biÕn ®èi víi tÊt c¶ c¸c
níc. Tuy nhiªn, tuú tõng níc kh¸c nhau, do ®iÓm xuÊt ph¸t
tiÕn lªn kh«ng gièng nhau c¸ch thøc tiÕn hµnh x©y dùng c¬
së vËt chÊt, kÜ thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i sÏ kh«ng
gièng nhau.
Níc ta tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét nÒn kinh tÕ phæ
biÕn lµ s¶n xuÊt nhá, lao ®éng thñ c«ng lµ phæ biÕn. C¸i
thiÕu thèn nhÊt cña chóng ta lµ mét nÒn ®¹i c«ng nghiÖp.
ChÝnh v× vËy chóng ta ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
®¹i ho¸. Trong thêi ®¹i ngµy nay, c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i g¾n
víi hiÖn ®¹i ho¸. C«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta lµ nh»m x©y dùng
c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi. §ã lµ nhiÖm vô
trung t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é tiÕn lªn chñ nghÜa x·
héi ë níc ta.
Tõ n¨m 1996, ®Êt níc ta ®· chuyÓn sang giai ®o¹n ®Èy
m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, phÊn ®Êu ®Õn n¨m
2020 c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp. Sù nghiÖp x©y
dùng chñ nghÜa x· héi ë níc ta chØ thùc sù thµnh c«ng chõng
nµo thù hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
®¹i ho¸ ®Êt níc.

1
 Tõ nh÷ng lý do trªn em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi "C¬ së
lý luËn triÕt häc cña ®êng lèi c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i
ho¸ ë ViÖt Nam trong thêi kú qu¸ ®é"
V× thêi gian hoµn thµnh cã h¹n còng nh vèn hiÓu biÕt
cßn n«ng c¹n vµ Ýt ái cña m×nh, bµi tiÓu luËn cña em khã
tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ khuyÕt ®iÓm cßn ph¶i söa ®æi
vµ bæ sung. V× vËy em rÊt mong vµ tr©n träng mäi ý kiÕn
®ãng gãp cña thÇy ®Ó tõ ®ã em cã thÓ cñng cè ®îc vèn
hiÓu biÕt cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy.
I. Néi dung vµ môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë
ViÖt Nam thêi kú qu¸ ®é.
1. Néi dung cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë
ViÖt Nam thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi
a) Kh¸i niÖm c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
C«ng nghiÖp ho¸ ®îc ®Þnh nghÜa vµ cã nhiÒu quan
niÖm kh¸c nhau song nã thêng ®îc hiÓu lµ mét qu¸ tr×nh
g¾n liÒn víi viÖc x¸c ®Þnh mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, trang
bÞ kü thuËt ngµy cµng hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh kinh tÕ nh»m
thñ tiªu t×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ kinh tÕ x· héi, khai th¸c tèi u
c¸c nguån lùc vµ lîi thÕ, ®¶m b¶o nhÞp ®é t¨ng trëng nhanh
vµ æn ®Þnh.
ë thÕ kû XVII, XVIII khi c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ®îc tiÕn
hµnh ë T©y ¢u, c«ng nghiÖp ho¸ ®îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh thay
thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng sö dông m¸y mãc.
Nh÷ng kh¸i niÖm kinh tÕ nãi chung vµ kh¸i niÖm c«ng
nghiÖp ho¸ nãi riªng mang tÝnh lÞch sö, tøc lµ lu«n cã sù
thay ®æi cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, cña
khoa häc c«ng nghÖ. Do ®ã, viÖc nhËn thøc ®óng ®¾n kh¸i

2
niÖm nµy trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x·
héi cã ý nghÜa to lín c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn.
KÕ thõa vµ chän läc nh÷ng tri thøc v¨n minh cña nh©n
lo¹i, rót nh÷ng kinh nghiÖm trong lÞch sö tiÕn hµnh c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ tõ thùc tiÔn c«ng nghiÖp ho¸ ë
ViÖt Nam trong thêi kú ®æi míi, Héi nghÞ ban chÊp hµnh
Trung ¬ng lÇn thø 7 kho¸ VI vµ ®¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn
thø VII §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp
ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ - x· héi
tõ sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét
c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn
vµ ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn cña
c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ t¹o ra n¨ng suÊt
lao ®éng x· héi cao.
Song dï muèn hay kh«ng c«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta hiÖn
nay tríc m¾t nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt b¶o
®¶m t¨ng trëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng. Song cã lÏ sÏ lµ
thiÕu sãt nÕu chóng ta kh«ng quan t©m gi¶i quyÕt nh÷ng
vÊn ®Ò x· héi. Thùc tiÔn níc ta vµ kinh nghiÖm cña mét sè n-
íc ®ang ph¸t triÓn cho thÊy ngay tõ bíc ®Çu tiªn cña viÖc
ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc vµ ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn nhÊt thiÕt
ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé gi÷a kinh tÕ x· héi, cïng víi sù
ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i x©y dùng nh÷ng mÆt thuéc h¹ tÇng
cña ®êi sèng x· héi, t¨ng trëng kinh tÕ ph¶i g¾n víi tiÕn bé
vµ c«ng b»ng x· héi, ph¸t triÓn v¨n ho¸ n©ng cao ®êi sèng
nh©n d©n.

3
 Nh vËy c«ng nghiÖp ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tÊt
yÕu nh»m t¹o nªn nh÷ng chuyÓn biÕn c¨n b¶n vÒ kinh tÕ x·
héi cña ®Êt níc trªn c¬ së khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån
lùc vµ lîi thÕ trong níc, më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ.
X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu ngµnh víi tr×nh ®é khoa häc
c«ng nghÖ ngµy cµng hiÖn ®¹i.
Kh¸i niÖm c«ng nghiÖp ho¸ trªn ®©y ®îc §¶ng ta x¸c
®Þnh réng h¬n nh÷ng quan niÖm tríc ®ã, bao hµm c¶ vÒ
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¶ vÒ dÞch vô vµ qu¶n lý
kinh tÕ x· héi. Nh vËy c«ng nghiÖp ho¸ theo t tëng míi lµ
kh«ng bã hÑp trong ph¹m vi tr×nh ®é c¸c lùc lîng s¶n xuÊt
®¬n thuÇn, kü thuËt ®¬n thuÇn ®Ó chuyÓn lao ®éng thñ
c«ng thµnh lao ®éng c¬ khÝ nh quan niÖm tríc ®©y.
Khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ nh©n tè then chèt cña
hiÖn ®¹i ho¸. HiÖn ®¹i ho¸ cã néi dung lín vµ phong phó, bao
gåm c¸c mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ v¨n ho¸. HiÖn ®¹i ho¸ th-
êng ®îc ®Þnh nghÜa lµ mét qu¸ tr×nh mµ nhê ®ã c¸c níc
®ang ph¸t triÓn t×m c¸ch ®¹t ®îc sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn
kinh tÕ, tiÕn hµnh c¶i c¸ch chÝnh trÞ vµ cñng cè c¬ cÊu x· héi
nh»m tiÕn tíi mét hÖ thèng kinh tÕ, x· héi vµ chÝnh trÞ gièng
hÖ thèng cña nh÷ng níc ph¸t triÓn. HiÖn ®¹i ho¸ cìng bøc
dËp khu«n sÏ lµm b¹i ho¹i cho quèc gia v× nã ®èi nghÞch víi
b¶n s¾c d©n téc, thï ®Þch víi d©n chñ.
b. Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, c¬ së vËt chÊt kü
thuËt cña chñ nghÜa x· héi trªn c¬ së thùc hiÖn c¬ khÝ
ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi, ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc
c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.

4
 Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa tríc hÕt lµ qu¸
tr×nh c¶i biÕn lao ®éng thñ c«ng, l¹c hËu thµnh lao ®éng sö
dông m¸y mãc, tøc lµ ph¶i c¬ khÝ ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n.
§ã lµ bíc chuyÓn ®æi c¨n b¶n tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp
sang nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp.
§i liÒn víi c¬ khÝ ho¸ lµ ®iÖn khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸
s¶n xuÊt tõng bíc vµ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái ph¶i x©y dùng
vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, trong ®ã then
chèt lµ ngµnh chÕ t¹o t liÖu s¶n xuÊt. Sù ph¸t triÓn cña c¸c
ngµnh chÕ t¹o t liÖu s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó c¶i t¹o, ph¸t triÓn
nÒn kinh tÕ quèc d©n, ph¸t triÓn khu vùc n«ng - l©m ng
nghiÖp.
§ång thêi, môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
cßn lµ sö dông kü thuËt, c«ng ngµy cµng tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i
nh»m ®¹t n¨ng suÊt lao ®éng cao. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã
chØ cã thÓ ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së mét nÒn khoa häc, c«ng
nghÖ ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh.
Khi mµ nÒn khoa häc cña thÕ giíi ®ang cã sù ph¸t triÓn
nh vò b·o, khoa häc ®ang trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc
tiÕp, khi mµ c«ng nghÖ ®ang trë thµnh nh©n tè quyÕt ®Þnh
chÊt lîng s¶n phÈm, chi phÝ s¶n xuÊt … tøc lµ ®Õn kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cña hµng ho¸, hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt, kinh doanh
th× khoa häc c«ng nghÖ ph¶i lµ ®éng lùc cña c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. T¹i Héi nghÞ lÇn thø hai ban chÊp hµnh
Trung ¬ng kho¸ VIII, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh râ: "C«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ph¶i b»ng vµ dùa vµo khoa häc vµ
c«ng nghÖ" [§¶ng céng s¶n ViÖt Nam. V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn

5
thø hai Ban chÊp hµnh Trung ¬ng kho¸ VIII. NXB ChÝnh trÞ
quèc gia, Hµ Néi, 1997.tr59], "Khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¶i
trë thµnh nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
®¹i ho¸" [§¶ng céng s¶n ViÖt Nam V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø
hai Ban chÊp hµnh Trung ¬ng kho¸ VIII. NXB ChÝnh trÞ Quèc
gia, Hµ Néi, 1997. tr 48]
Ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ trong ®iÒu kiÖn ViÖt
Nam hiÖn nay cÇn chó ý tíi nh÷ng vÊn ®Ò sau:
Thø nhÊt, ph¶i x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ph¬ng híng ®óng
®¾n cho sù ph¸t triÓn khoa häc - c«ng nghÖ. Khoa häc -
c«ng nghÖ lµ lÜnh vùc hÕt søc réng lín, trong khi ®ã ®éi ngò
c¸n bé khoa häc níc ta cßn nhá bÐ, chÊt lîng thÊp, kh¶ n¨ng
cña níc ta vÒ vèn liÕng, ph¬ng tiÖn nghiªn cøu cßn rÊt h¹n
hÑp. Do ®ã chóng ta kh«ng thÓ cïng mét lóc ®Çu t ®Ó ph¸t
triÓn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc khoa häc c«ng nghÖ mµ ph¶i lùa
chän nh÷ng lÜnh vùc nhÊt ®Þnh ®Ó ®Çu t. ViÖc lùa chän
®óng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn vµ
ngîc l¹i, viÖc lùa chän sai th× kh«ng nh÷ng ¶nh hëng xÊu tíi
sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ mµ cßn ¶nh hëng
kh«ng tèt ®Õn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Ph¬ng híng
chung cho sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ ë níc ta lµ: ph¸t
huy nh÷ng lîi thÕ cña ®Êt níc, tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó
®¹t tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ
th«ng tin vµ c«ng nghÖ sinh häc, tranh thñ øng dông ngµy
cµng nhiÒu h¬n, ë møc cao h¬n vµ phæ biÕn nhiÒu h¬n
nh÷ng thµnh tùu míi vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, tõng bíc
ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc.

6
 Ngµy nay, xu híng vËn ®éng chung cña lùc lîng s¶n xuÊt
hiÖn ®¹i lµ kh«ng ngõng thay thÕ dÇn c¸c trang thiÕt bÞ kü
thuËt, c¸c quy tr×nh, hÖ thèng c«ng nghÖ cha hoµn thiÖn
b»ng nh÷ng thiÕt bÞ, nh÷ng hÖ thèng c«ng nghÖ cao, c«ng
nghÖ s¹ch, mang nhiÒu hµm lîng tri thøc: ®iÒu nµy chØ cã
thÓ thùc hiÖn ®îc b»ng con ®êng ph¸t triÓn khoa häc vµ
c«ng nghÖ. Nh vËy, khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· thóc ®Èy sù
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt theo híng hiÖn ®¹i, vµ ®ã lµ
tiÒn ®Ò, lµ c¬ së cña hiÖn ®¹i ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi, v×
lùc lîng s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trong mét ph¬ng thøc
s¶n xuÊt.
Thø hai, ph¶i t¹o dùng ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt
cho sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ. ViÖc x¸c ®Þnh nh÷ng
ph¬ng híng ®óng cho sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ lµ
cÇn thiÕt nhng cha ®ñ, mµ khoa häc c«ng nghÖ chØ ph¸t
triÓn khi ®îc ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cÇn
thiÕt. Nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã lµ: ®éi ngò c¸n bé khoa häc c«ng
nghÖ cã sè lîng ®ñ lín, chÊt lîng cao, ®Çu t ë møc cÇn thiÕt,
c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi phï hîp, con ngêi víi tri thøc
nghÒ nghiÖp, kü n¨ng, kü x¶o vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt lµ
mét yÕu tè cùc kú quan träng cña lùc lîng s¶n xuÊt. Khoa häc
vµ c«ng nghÖ còng cã vai trß to lín, quyÕt ®Þnh trong viÖc
biÕn ®æi yÕu tè con ngêi trong lùc lîng s¶n xuÊt theo chiÒu
híng hiÖn ®¹i. Khoa häc c«ng nghÖ ®· trang bÞ cho con ngêi
th«ng qua gi¸o dôc ®µo t¹o nh÷ng tri thøc lý luËn vµ kinh
nghiÖm cÇn thiÕt ®Ó hä cã thÓ nhanh chãng vËn hµnh tèt vµ
thÝch nghi víi c¸c trang thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn

7
trong s¶n xuÊt, còng nh cã ®ñ n¨ng lùc gi¶i quyÕt nh÷ng
t×nh huèng phøc t¹p, cã vÊn ®Ò trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.
Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ngêi lao
®éng lùc lîng s¶n xuÊt thø nhÊt - kh«ng nh÷ng ph¶i ®îc
n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ khoa häc - c«ng nghÖ mµ cßn
ph¶i ®îc trang bÞ c¶ c¬ së vËt chÊt - kü thuËt tiªn tiÕn. Hä
võa lµ kÕt qu¶ sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, võa lµ ngêi t¹o
ra sù ph¸t triÓn ®ã.
c. ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo híng hiÖn ®¹i
ho¸, hîp lý vµ hiÖu qu¶ cao
Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ còng lµ qu¸
tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ. C¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ
quèc d©n lµ cÊu t¹o hay cÊu tróc cña nÒn kinh tÕ bao gåm
c¸c ngµnh kinh tÕ c¸c vïng kinh tÕ, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ…
vµ mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a chóng. Trong c¬ cÊu cña nÒn
kinh tÕ, c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ lµ quan träng nhÊt, quyÕt
®Þnh c¸c h×nh thøc c¬ cÊu kinh tÕ kh¸c. C¬ cÊu kinh tÕ hîp
lý lµ ®iÒu kiÖn ®Ó nÒn kinh tÕ t¨ng trëng, ph¸t triÓn. V×
vËy, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®ßi hái ph¶i x©y dùng
c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, hiÖn ®¹i.
C¬ cÊu kinh tÕ kh«ng ngõng biÕn ®æi, vËn ®éng do sù
vËn ®éng, biÕn ®æi cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ cña quan hÖ
s¶n xuÊt. Xu híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®îc coi lµ hîp
lý, tiÕn bé lµ tû träng khu vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng,
®Æc biÖt lµ tû träng khu vùc dÞch vô t¨ng; tû träng khu vùc
n«ng, l©m, ng nghiÖp vµ khai kho¸ng ngµy cµng gi¶m trong
tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm x· héi.

8
 C¬ cÊu kinh tÕ hîp lý trong mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng
hiÖn ®¹i ®ßi hái c«ng - n«ng nghiÖp - dÞch vô ph¸t triÓn
m¹nh mÏ, hîp lý vµ ®ång bé. M¹ng líi dÞch vô víi t c¸ch lµ mét
ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn nã cã thÓ phôc vô tèt cho sù ph¸t
triÓn m¹nh mÏ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp.
X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ cÇn thiÕt lµ yªu cÇu kh¸ch
quan cña mçi níc trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸. VÊn ®Ò
quan träng lµ t¹o ra mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý. Mét c¬ cÊu
kinh tÕ ®îc coi lµ hîp lý khi nã ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau ®©y:
- N«ng nghiÖp ph¶i gi¶m dÇn vÒ tû träng; c«ng nghiÖp,
x©y dùng vµ dÞch vô ph¶i t¨ng dÇn vÒ tØ träng.
- Tr×nh ®é kü thuËt cña nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng tiÕn
bé, phï hîp víi xu híng cña sù tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ
®· vµ ®ang diÔn ra nh vò b·o trªn thÕ giíi.
-Cho phÐp khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt níc,
cña c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
- Thùc hiÖn sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ theo xu thÕ
toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, do vËy c¬ cÊu kinh tÕ ®îc t¹o dùng
ph¶i lµ c¬ cÊu më.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë níc ta trong thêi kú qu¸
®é lªn chñ nghÜa x· héi ®îc thùc hiÖn theo ph¬ng ch©m;
kÕt hîp c«ng nghÖ víi nhiÒu tr×nh ®é, tranh thñ c«ng nghÖ
mòi nhän tiªn tiÕn võa tËn dông ®îc nguån lao ®éng dåi dµo,
cho phÐp rót ng¾n kho¶ng c¸ch l¹c hËu, võa phï hîp víi nguån
vèn cã h¹n ë trong níc; lÊy quy m« võa vµ nhá lµ chñ yÕu; cã
tÝnh ®Õn quy m« lín nh÷ng ph¶i hîp lý vµ cã ®iÒu kiÖn, gi÷
®îc tèc ®é t¨ng trëng hîp lý, t¹o ra sù c©n ®èi gi÷a c¸c
ngµnh, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ vµ c¸c vïng trong nÒn kinh tÕ.

9
 ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë níc ta trong nh÷ng n¨m
tríc m¾t cÇn thùc hiÖn theo ®Þnh híng chung sau ®©y:
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t dùa trªn c¬ së
ph¸t huy c¸c thÕ m¹nh vµ c¸c lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt níc, t¨ng
søc c¹nh tranh, g¾n víi nhu cÇu thÞ trêng trong vµ ngoµi níc,
nhu cÇu ®êi sèng nh©n d©n vµ quèc phßng, an ninh. T¹o
thªm søc mua cña thÞ trêng trong níc vµ më réng thÞ trêng
ngoµi níc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.
d) ThiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh
híng x· héi chñ nghÜa
C«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta nh»m môc tiªu x©y dùng chñ
nghÜa x· héi. Do ®ã c«ng nghiÖp ho¸ kh«ng chØ lµ ph¸t triÓn
lùc lîng s¶n xuÊt, mµ cßn lµ qu¸ tr×nh thiÕt lËp, cñng cè vµ
hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa.
Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt thèng
nhÊt vµ t¸c ®éng lÉn nhau trong mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt x·
héi: chÝnh sù thèng nhÊt vµ t¸c ®éng ®ã ®· h×nh thµnh nªn
quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Quy luËt nµy v¹ch râ tÝnh
chÊt phô thuéc kh¸ch quan cña quan hÖ s¶n xuÊt vµo tr×nh
®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt còng nh sù t¸c ®éng trë
l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ph¸t
triÓn x· héi.
BÊt cø sù thay ®æi nµo cña quan hÖ s¶n xuÊt, nhÊt lµ
quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt, còng ®Òu lµ kÕt qu¶ tÊt
yÕu cña sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt. C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸ kh«ng chØ lµ ph¸t triÓn m¹nh lùc lîng s¶n xuÊt, kh¬i

10
dËy vµ khai th¸c mäi tiÒm n¨ng kinh tÕ, mäi nguån lùc ®Ó
thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ vµ tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt mµ quan hÖ s¶n xuÊt sÏ tõng bíc ®îc c¶i
biÕn cho phï hîp.
Tr×nh ®é x· héi ho¸ cao cña lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i
tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i x¸c lËp chÕ ®é c«ng h÷u vÒ nh÷ng t
liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu. ChÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt
sÏ chiÕm u thÕ tuyÖt ®èi khi c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ
nghÜa x· héi ®îc x©y dùng xong vÒ c¨n b¶n. §Ó ®¹t tíi tr×nh
®é ®ã ph¶i tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi l©u
dµi, trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt ®îc c¶i biÕn dÇn tõ thÊp
®Õn cao theo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
2. Néi dung cô thÓ cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸ trong nh÷ng n¨m tríc m¾t.
a) §Æc biÖt coi träng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.
T¨ng cêng chØ ®¹o vµ huy ®éng c¸c nguån lùc cÇn
thiÕt ®Ó ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng
nghiÖp vµ n«ng th«n. Ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng, l©m, ng
nghiÖp gÇn víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n
nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng ®a d¹ng cña n«ng,
l©m, ng nghiÖp, b¶o ®¶m v÷ng ch¾c yªu cÇu an toµn l¬ng
thùc cho x· héi, t¹o nguån nguyªn liÖu cã khèi lîng lín chÊt lîng
cao, ®ñ tiªu chuÈn ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng nghiÖp chÕ
biÕn, t¨ng thªm viÖc lµm vµ thu nhËp cho ngêi lao ®éng,
t¨ng gi¸ trÞ vµ khèi lîng hµng xuÊt khÈu.
TiÕp tôc ph¸t triÓn vµ ®a c«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng
nghiÖp lªn mét tr×nh ®é míi b»ng øng dông tiÕn bé khoa häc

11
vµ c«ng nghÖ, nhÊt lµ c«ng nghÖ sinh häc; ®Èy m¹nh thuû lîi
ho¸, c¬ giíi ho¸, ®iÖn khÝ ho¸; quy ho¹ch sö dông ®Êt hîp lý,
®æi míi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò
tiªu thô n«ng s¶n hµng ho¸. §Çu t nhiÒu h¬n cho ph¸t triÓn
kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ vµ x· héi ë n«ng th«n. Ph¸t triÓn c«ng
nghiÖp dÞch vô, c¸c ngµnh nghÒ ®a d¹ng, chó träng c«ng
nghiÖp chÕ biÕn c¬ khÝ phôc vô n«ng nghiÖp, c¸c lµng
nghÒ, chuyÓn mét bé phËn quan träng lao ®éng n«ng
nghiÖp sang khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, t¹o nhiÒu viÖc
lµm míi; n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc, c¶i thiÖn ®êi
sèng n«ng d©n vµ d©n c ë n«ng th«n.
b) Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp
C«ng nghiÖp võa ph¸t triÓn c¸c ngµnh sö dông nhiÒu lao
®éng võa di nhanh vµo mét sè ngµnh, lÜnh vùc cã c«ng nghÖ
hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ cao. Ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp chÕ
biÕn n«ng s¶n, thuû s¶n, may mÆc, da - giÇy; mét sè s¶n
phÈm c¬ khÝ, ®iÖn tö, c«ng nghiÖp phÇn mÒm… X©y dùng
cã chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp nÆng quan träng s¶n
xuÊt t liÖu s¶n xuÊt cÇn thiÕt ®Ó trang bÞ cho c¸c ngµnh
kinh tÕ vµ quèc phßng. Khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi
nguyªn dÇu khÝ, kho¸ng s¶n, vËt liÖu x©y dùng. Chó träng
ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá; x©y dùng mét sè
tËp ®oµn doanh nghiÖp lín ®i ®Çu trong c¹nh tranh vµ hiÖn
®¹i ho¸.

12
 c) X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng
Trong c¬ chÕ thÞ trêng, kÕt cÊu h¹ tÇng cã vai trß hÕt
søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, kinh doanh
vµ ®êi sèng cña d©n c. Tõ mét nÒn kinh tÕ nghÌo nµn, l¹c
hËu ®i lªn chñ nghÜa x· héi, kÕt cÊu ë h¹ tÇng cña nÒn kinh
tÕ níc ta hÕt søc thÊp kÐm, kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña
s¶n xuÊt kinh doanh vµ cña ®êi sèng d©n c. Do vËy, trong
nh÷ng n¨m tríc mÆt, viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cña nÒn
kinh tÕ ®îc coi lµ mét néi dung cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
®¹i ho¸. Do kh¶ n¨ng tµi chÝnh h¹n hÑp, viÖc x©y dùng kÕt
cÊu h¹ tÇng ph¶i tËp trung vµo c¶i t¹o, më réng vµ n©ng cÊp.
Kh¾c phôc t×nh tr¹ng xuèng cÊp cña hÖ thèng giao th«ng
hiÖn cã b»ng c¸ch kh«i phôc n©ng cÊp vµ më réng nh÷ng
tuyÕn giao th«ng träng yÕu. Më thªm c¶ng s«ng, c¶ng biÕn,
s©n bay. TiÕp tôc ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ m¹ng th«ng tin
liªn l¹c quèc gia, më réng m¹ng líi ®iÖn ®¸p øng nhu cÇu vµ
cung cÊp ®iÖn æn ®Þnh. C¶i thiÖn viÖc cÊp tho¸t níc ë ®«
thÞ, thªm nguån níc s¹ch cho n«ng th«n.
d) Ph¸t triÓn nhanh du lÞch, c¸c ngµnh du lÞch
Ph¸t triÓn m¹nh vµ n©ng cao chÊt lîng c¸c ngµnh dÞch
vô, th¬ng m¹i, kÓ c¶ th¬ng m¹i ®iÖn tö, c¸c lo¹i h×nh vËn
t¶i, bu chÝnh - viÔn th«ng, du lÞch, tµi chÝnh, ng©n hµng,
kiÓm to¸n, b¶o hiÓm, chuyÓn giao c«ng nghÖ, t vÊn ph¸p lý,
th«ng tin thÞ trêng… sím phæ cËp sö dông tin häc vµ m¹ng
th«ng tin quèc tÕ trong nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi. Ph¸t
triÓn dÞch vô trùc tiÕp gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng cuéc
sèng cña d©n c. Ph¸t triÓn dÞchvô cßn nh»m n©ng cao hiÖu
qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh. Sù ph¸t triÓn cñac¸c ngµnh

13
ng©n hµng, th«ng tin bu ®iÖn, th¬ng m¹i, giao th«ng vËn
t¶i, trùc tiÕp quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt
vËt liÖu, kinh doanh.
Sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch cho phÐp khai th¸c tiÒm
n¨ng du lÞch, t¨ng thu nhËp, t¹o viÖc lµm, ®ång thêi cßn gãp
phÇn më réng giao lu, më cöa nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ
®èi ngo¹i.
e) Ph¸t triÓn hîp lý c¸c vïng l·nh thæ
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vïng, l·nh thæ trªn c¬ së
khai th¸c triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ, tiÒm n¨ng cña tõng vïng, liªn
kÕt hç trî nhau, lµm co tÊt c¶ c¸c vïng cïng nhau ph¸t triÓn.
TËp trung nguån lùc cho c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm mang l¹i
hiÖu qu¶ cao, ®Èy m¹nh hîp t¸c ph¸t triÓn, hç trî nh÷ng n¬i
khã kh¨n. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh ph¸t huy vai trß
cña c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm cã møc t¨ng trëng cao, tÝch
luü lín, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c vïng kh¸c trªn
c¬ së ph¸t huy thÕ m¹nh cña tõng vïng. Quan t©m ph¸t triÓn
kinh tÕ - x· héi g¾n víi t¨ng cêng quèc phßng - an ninh. Hç trî
cho nh÷ng vïng khã kh¨n ®Ó ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng,
nguån nh©n lùc, n©ng cao d©n trÝ, ®a c¸c vïng nµy vît qua
t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn.
g) Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña kinh tÕ ®èi
ngo¹i
Trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu ho¸, më cöa nÒn kinh tÕ lµ
cÇn thiÕt víi tÊt c¶ c¸c níc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸
kh«ng thÓ thµnh c«ng nÕu kh«ng më cöa nÒn kinh tÕ. Trong
viÖc më cöa héi nhËp, ph¶i ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt
khÈu lµ híng u tiªn vµ lµ träng ®iÓm cña kinh tÕ ®èi ngo¹i:

14
T¹o thªm c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc. Gi¶m tØ träng s¶n
phÈm th« vµ c¬ chÕ t¨ng tØ träng s¶n phÈm chÕ biÕn s©u
vµ t×nh tr¹ng hµng xuÊt khÈu. N©ng cao tØ träng phÇn gi¸
trÞ gia t¨ng trong qu¸ tr×nh hµng nhËp khÈu. Gi¶m dÇn nhËp
siªu, cã chÝnh s¸ch b¶o hé hîp lý s¶n xuÊt trong níc. §iÒu
chØnh c¬ cÊu thÞ trêng ®Ó võa héi nhËp khu vùc, võa héi
nhËp toµn cÇu xö lý ®óng ®¾n lîi Ých gi÷a ta víi ®èi t¸c,
t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ…
3. Môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë
ViÖt Nam thêi k× qu¸ ®é
Môc tiªu tæng qu¸t cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ cña
níc ta ®îc §¶ng céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh t¹i §¹i héi lÇn
thø VIII vµ tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh t¹i ®¹i héi lÇn thø IX lµ:"§a n-
íc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi
sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, t¹o nÒn t¶ng ®Ó
®Õn n¨m 2020 níc ta c¬ b¶n trë thµh mét níc c«ng nghiÖp
theo híng hiÖn ®¹i [§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi
®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX. Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ
Néi, 2001, tr. 89].
Níc c«ng nghiÖp ë ®©y cÇn ®îc hiÓu lµ mét níc cã nÒn
kinh tÕ mµ trong ®ã lao ®éng c«ng nghiÖp trë thµnh phæ
biÕn trong c¸c ngµnh vµ c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ. TØ
träng c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ c¶ vÒ GDP c¶ vÒ lùc l-
îng lao ®éng ®Òu vît tréi so víi n«ng nghiÖp.
PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010, tæng s¶n phÈm trong níc
(GDP) t¨ng Ýt nhÊt gÊp ®«i so víi n¨m 2000, chuyÓn dÞch
m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng, gi¶m tØ lÖ lao
®éng n«ng nghiÖp xuèng cßn kho¶ng 50%.

15
 §Ó thùc hiÖn môc tiªu tæng qu¸t trªn trong mçi giai ®o¹n
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c«ng nghiÖp ho¸ cÇn ph¶i thùc
hiÖn ®îc nh÷ng môc tiªu cô thÓ nhÊt ®Þnh. Trong nh÷ng
n¨m tríc m¾t, trong ®iÒu kiÖn vÒ vèn cßn h¹n hÑp; ®êi sèng
nh©n d©n cßn nhiÒu khã kh¨n, t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi
ph¸t triÓn, t¨ng trëng cha thËt æn ®Þnh, chóng ta cÇn tËp
trung, nç lùc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp n«ng
th«n, ra søc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng
- l©m - thuû s¶n.
II. C¬ së lÝ luËn triÕt häc cña ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam thêi k× qu¸ ®é
1. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ híng ®Õn sù ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
Theo quan niÖm cña c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c,
lÞch sö s¶n xuÊt vËt chÊt cña nh©n lo¹i ®· h×nh thµnh mèi
quan hÖ kh¸ch quan, phæ biÕn. Mét mÆt, con ngêi ph¶i quan
hÖ víi giíi tù nhiªn nh»m biÕn ®æi giíi tù nhiªn ®ã, quan hÖ
nµy ®îc biÓu hiÖn ë lùc lìng, mÆt kh¸c, con ngêi ph¶i quan
hÖ víi nhau ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, mÆt kh¸c, con ngêi ph¶i
quan hÖ víi nhau ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, quan hÖ nµy ®îc
biÓu hiÖn ë quan hÖ s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ
s¶n xuÊt lµ hai mÆt ®èi lËp biÖn chøng cña mét thÓ thèng
nhÊt kh«ng thÓ t¸ch rêi. Trong mçi ph¬ng thøc s¶n xuÊt th×
lùc lîng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. Lùc lîng s¶n xuÊt
ch¼ng nh÷ng lµ thíc ®o thùc tiÔn cña con ngêi trong qu¸
tr×nh c¶i t¹o tù nhiªn nh»m ®¶m b¶o sù tßn t¹i vµ ph¸t triÓn
cña x· héi loµi ngêi mµ cßn lµm thay ®æi quan hÖ gi÷a ngêi
víi ngêi trong s¶n xuÊt, thay ®æi c¸c quan hÖ x· héi.

16
 C¸c M¸c ®· ®a ra kÕt luËn r»ng: x· héi loµi ngêi ph¸t
triÓn tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n cña sù ph¸t triÓn ®ã lµ sù vËn
®éng theo híng tiÕn lªn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi, lµ
sù thay thÕ h×nh th¸i kinh tÕ nµy b»ng h×nh th¸i kinh tÕ x·
héi kh¸c cao h¬n mµ gèc rÔ s©u xa cña nã lµ sù ph¸t triÓn
kh«ng ngõng cña lùc lîng s¶n xuÊt.
2. C¬ së lÝ luËn x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
®¹i ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi k× qu¸ ®é ë
ViÖt Nam
a) C«ng nghiÖp ho¸ lµ xu híng mang tÝnh quy luËt cña
c¸c níc ®i lªn tõ nÒn s¶n xuÊt nhá lªn mét nÒn s¶n xuÊt lín.
§Ó cã mét x· héi nh ngµy nay kh«ng ph¶i do tù nhiªn mµ cã,
nã do qu¸ tr×nh tÝch luü vÒ lîng ngay tõ khi loµi ngêi xuÊt
hiÖn th× s¶n xuÊt th« s¬, ®êi sèng kh«ng æn ®Þnh, c¬ së
vËt chÊt hÇu nh kh«ng cã g×, nhng tr¶i qua sù nç lùc cña con
ngêi t¸c ®éng vµo giíi tù nhiªn, c¶i biÕn nã th«ng qua lao
®éng. Tr¶i qua bao th¨ng trÇm cña lÞch sö, giê ®©y con ngêi
®· t¹o ra ®îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ. Ngµy nay trong
c«ng cuéc x©y dùng, c¸c níc ®· cè g¾ng rÊt nhiÒu trong
cuéc ch¹y ®ua c¹nh tranh vÒ nÒn kinh tÕ. ThÓ hiÖn lµ c¸c
chÝnh s¸ch, ®êng lèi vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ ngµy mét toµn
diÖn h¬n, vÒ c¸c mÆt quan hÖ s¶n xuÊt, lùc lìng, nÒn v¨n
ho¸ con ngêi cña x· héi ®ã, C«ng nghiÖp ho¸ chÝnh lµ con ®-
êng vµ bíc ®i tÊt yÕu ®Ó t¹o ra c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho
nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i.
Tuy nhiªn tuú tõng níc kh¸c nhau, do ®iÓm xuÊt ph¸t
tiÕn lªn kh¸c nhau, môc tiªu ph¸t triÓn kh«ng gièng nhau nªn
c¸ch thøc tiÕn hµnh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho

17
nÒn s¶n xuÊt lín, hiÖn ®¹i kh«ng gièng nhau. §èi víi nh÷ng n-
íc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn nh níc ta hiÖn nay, c«ng
nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh mang tÝnh quy luËt, tÊt yÕu ®Ó tån
t¹i vµ ph¸t triÓn nh»m t¹o ra c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cho
nÒn s¶n xuÊt. Cã tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ chóng ta míi cã
thÓ :
- X©y dùng ®îc c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cho chñ nghÜa
x· héi ë níc ta.
- TiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt më réng, n©ng cao ®êi sèng
vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, tÝch luü vÒ lîng nh»m
x©y dùng thµnh c«ng nÒn s¶n xuÊt lín x· héi chñ nghÜa.
- T¨ng cêng, ph¸t triÓn lùc lîng giai cÊp c«ng nh©n.
- Cñng cè quèc phßng, gi÷ v÷ng an ninh chÝnh trÞ, trËt
tù an toµn x· héi.
- Gãp phÇn x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ d©n
téc, x©y dùng con ngêi míi ë ViÖt Nam.
Nh vËy, c«ng nghiÖp ho¸ lµ xu híng mang tÝnh quy luËt
cña c¸c níc ®i tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá sang nÒn s¶n xuÊt
lín.
b) TÝnh tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh ®ång thêi c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña níc ta
Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, c¸c níc tham chiÕn dï
th¾ng hay b¹i ®Òu trë thµnh nh÷ng níc kiÖt quÖ vÒ kinh tÕ.
§©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cho bíc khëi ®éng cña
cuéc khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cã thÓ chia cuéc c¸ch
m¹ng khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i thµnh hai giai ®o¹n:
- Giai ®o¹n thø nhÊt b¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 40 ®Õn
nh÷ng n¨m 70. Thùc chÊt ®©y lµ giai ®o¹n b¾t ®Çu ph¸t

18
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt c¶ vÒ con ngêi vµ c«ng cô s¶n
xuÊt.
- Giai ®o¹n thø hai b¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 70 ®Õn nay.
Giai ®o¹n nµy thùc hiÖn cuéc c¸ch m¹ng víi quy m« lín vµ
toµn diÖn lùc lîng s¶n xuÊt trªn c¬ së ¸p dông c¸c thµnh tùu
khoa häc kü thuËt. §©y lµ giai ®o¹n biÕn ®æi h¼n vÒ chÊt
cña lùc lîng s¶n xuÊt. ë c¸c níc t b¶n chñ nghÜa th× ®©y lµ
thêi kú m©u thuÉn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n
xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt
míi.
Qu¸ tr×nh diÔn ra kh«ng ®ång ®Òu ë c¸c níc do nhiÒu
nguyªn nh©n ®· dÉn ®Õn sù chªnh lÖch vÒ kinh tÕ. Trªn thÕ
giíi h×nh thµnh 3 nhãm níc ®ã lµ c¸c cêng quèc vÒ kinh tÕ,
c¸c níc ph¸t triÓn vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. ViÖt Nam lµ
mét níc cã nÒn kinh tÕ nhá, l¹c hËu vÒ khoa häc kÜ thuËt, lùc
lîng s¶n xuÊt cßn non nít cha phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt cña
chñ nghÜa x· héi. §Ó cã ®îc c¬ së vËt chÊt, kÜ thuËt cña mét
nÒn s¶n xuÊt lín, kh«ng cßn con ®¬ng nµo kh¸c lµ c«ng
nghiÖp ho¸, c¬ khÝ ho¸ c©n ®èi vµ hiÖn ®¹i dùa trªn tr×nh
®é khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn cao.

19
 KÕt luËn

Tãm l¹i, sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt
Nam lµ mét tÊt yÕu lÞch sö. Nã nh»m tíi nh÷ng môc tiªu cô
thÓ vµ mang tÝnh c¸ch m¹ng. Nã ®æi míi hµng lo¹t vÊn ®Ò
c¶ vÒ lÝ luËn vµ thùc tiÔn, c¶ vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ - x· héi.
Nã b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t tëng Hå ChÝ
Minh trong ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh míi.
Qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp lµ nh»m môc tiªu biÕn
®æi níc ta thµnh níc c«ng nghiÖp, c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt
hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lÝ, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï
hîp víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt, nguån lùc con ngêi ®îc ph¸t
huy, møc sèng vËt chÊt, tinh thÇn ®îc n©ng cao, quèc phßng
vµ an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng
v¨n minh.
Nh vËy c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh l©u
dµi ®Ó t¹o ra sù chuyÓn ®æi c¬ b¶n toµn bé bé mÆt níc ta
vÒ chÝnh trÞ - kinh tÕ - quèc phßng - an ninh. ViÖc §¶ng vµ
Nhµ níc ta chän con ®êng tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
®¹i hã lµ hÕt søc ®óng ®¾n. Qu¸ tr×nh nµy míi chØ lµ bíc
®Çu song níc ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu rÊt ®¸ng khÝch
lÖ trªn con ®êng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi.

20
 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o

1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin

2. Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c - Lªnin
3. T¹p chÝ céng s¶n "sè ra th¸ng 1 - 2002"
4. T¹p chÝ "triÕt häc sè 7 (134), th¸ng 7 - 2002"
5. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX

21
22