OBAVLJANJE GRAANA

POSLOVA

VEZI

SA

LINIM

STATUSOM

Lini status graana Zbog toga to ljudska prava zahtijevaju stvarnu zatitu i to predstavljaju osnovnu karakteristiku demokratije u dravi, zakonodavstvo BiH usvojilo je esnaest meunarodnih konvencija koje su sastavni dio Ustava BiH. zmeu ostalog, prihva!ena je i "vropska #onvencija o zatiti ljudskih prava i osnovnih sloboda koja se u BiH zakonodavstvu direktno primjenjuje, i ima pravnu snagu ve!u od svih naih zakona. Pos o!i u !"#i sa ini$ statuso$ graana $oslovi koje dravni organi uprave obavljaju u vezi sa li%nim statusom graana obuhvataju& '. uspostavljanje i voenje evidencija o li%nom statusu graana i (. mijenjanje osnovnih elemenata li%nog statusa statusa graana u vezi li%nog imena, dravljanstva i evidencija o mati%nim knjigama. Lino i$" )i%no ime je pravo svakog %ovjeka, a koritenje imena je njegova dunost. me se sastoji od imena i prezimena, a na%in dodjele imena, kao i svi ostali poslovi u vezi sa li%nim imenom, utvreni su *$orodi%nim zakonom+. #od promjene imena, ukoliko je u pitanju maloljetnik, neopohodan je sporazum roditelja, a ukoliko je dijete starije od ', godina neophodna je i saglasnost djeteta. U slu%aju voenja krivi%nog postupka, ne moe se vriti promjena li%nog imena dok krivi%ni postupak traje. -jeenje o promjeni li%nog imena donosi organ uprave. %r&a! 'anst!o i (r&a! 'ans)i status .ravljanstvo je veza izmeu %ovjeka i drave. .ravljanstvo se u teoriji shvata na dva na%ina i to, kao& '. kao pravna cjelina i (. kao pravni odnos.

'. #ao pravna celina, dravljanstvo predstavlja skup pravnih normi kojim se reguliu odnosi izmeu drave i dravljana. (. #ao pravni odnos, dravljanstvo se shvata u javno/pravnom smislu kao odnos izmeu 0izi%kog lica 1dravljanina2 i suverene drave na osnovu kojeg to lice ima odreen status. 3a osnovu njega, lice ima odgovaraju!e obaveze i 0ormalno/ pravno, njemu su dostupna sva graanska, polit%ka i ekonomsko/socijalna prava u toj dravi, bez obzira da li trenutno u njoj boravi ili se nalazi na stranoj teritoriji. %r&a! 'ani .ravljani su 0izi%ka lica koja su pravno vezana za odreenu dravu iz %ega za njih proizilaze odreena posebna prava i dunosti. .ravljanima su dostupna sva politi%ka, graanska i ekonomskosocijalna prava, bez obzira da li se nalaze na njenoj teritoriji ili u inostranstvu. Stran*i 4tranci su sva ona 0izi%ka lica koja nisu dravljani drave u kojoj borave. 5o su lica koje borave na teritoriji jodne drave, a dravljani su neke druge drave. .rava moe zabraniti strancima da ulaze na njenu teritoriji, odnosno, dozvoliti im da ograni%eno u njoj borave. 6bi%no se dozvoljava boravak strancima kao turistima na teritoriji jedne drave u trajanju od tri do est mjeseci. Li*a +"# (r&a! 'anst!a 7patridi su lica bez dravljanstva. 3jih nijedna drava ne smatra svojim dravljanima niti strancima, bilo iz razloga to nisu stekli dravljanstvo u momentu svog roenja, bilo zbog toga to su ga izgubili, a nisu stekli novo od neke druge drave. 3a pravni poloaj apatrida primjenjuju se odredbe #onvencije o pravnom poloaju lica bez dravljanstva '89:, #onvencija o dravljanstvu udate e3e '89;, #onvencija o smanjenju slu%ajeva apatrida '8<'.

Osno!ni naini sti*an'a (r&a! 'anst!a

.ravljanstvo kao pravni odnos izmeu 0izi%kog lica i suverene drave sti%e se na osnovu odreenih na%ina sticanja dravljanstva, a prestaje na osnovu odreenih na%ina prestanka prestanka. 3a%ini sticanja dravljanstva mogu biti dvojaki& '. osnovni i (. dopunski. $ropisima o dravljanstvu pojedinih drava naj%e!e je u primjeni tzv., kombinovani na%in sticanja dravljnstva, prema kojem se dravljanstvo moe se ste!i na pet osnovnih na%ina& '. po porijeklu 1ius sanguinis2, (. po roenju 1ius soli2, =. naturalizacijom, :. usvojenjem i 9. na osnovu medunarodnih ugovora. Sti*an'" (r&a! 'anst!a ,o ,ori'") u U odnosu na porijeklo, dravljanstvo se moe ste!i u slu%aju& a2 ako su oba roditelja u trenutku roenja djeteta dravljani jedne drave, bez obzira na mjesto roenja djeteta> b2 ako je jedan roditelj dravljanin jedne drave, a dijete je roeno u toj dravi> c2 ako je jedan roditelj dravljanin jedne drave, a dijete je roeno u inostranstvu, odnosno, u drugoj dravi, ukoliko bi ono bilo lice bez dravljanstva> d2 dijete je roeno u inostranstvu, a jedan roditelj mu je dravljanin, pod uslovom da se do odreene godine ivota& '. upie u knjigu dravljana drave iz koje mu je roditelj> (. da ima stalno mjesto boravka u dravi %ije dravljanstvo prima. Sti*an'" (r&a! 'anst!a ro"n'"$ na t"ritori'i o(r""n" (r&a!" -ius so i. 7ko su oba roditelja djeteta nepoznata ili su bez dravljanstva, dijete !e ste!i dravljanstvo one drave na %ijoj teritoriji je roeno. 3a taj na%in zastupljen je teritorijalni princip ius soli. 3a ovaj na%in ste%eno dravljanstvo moe prestati ukoliko se do navrene odreene dobi ivota djeteta utvrdi strano dravljanstvo njegovih roditelja. Sti*an'" (r&a! 'anst!a us!o'"n'"$

Usvajanjem se sti%e dravljanstvo jedne drave lica koje je mlae od '? godina, a koje je usvojio dravljanin drave koja dodjeljuje dravljanstvo. Sti*an'" (r&a! 'anst!a ,riro("n'"$ -natura i#a*i'o$. $riroenjem 1naturalizacija2, predstavlja osnov sticanja dravljanstva za strance, odnosno, dravljane druge drave. Uslovi su& / da ima navrene odreene godine ivota, / da poznaje jedan od jezika koji se kao slubeni govore u dravi dravljanstva koje sti%e / da mu nije izre%ena mjera sigurnosti protjerivanja iz drave dravljanstva u pitanju, / da nije pravosnano osueno za izvrenje krivi%nog djela na kaznu u odreenomm vremmenskom trajanju. / da se odrekne ranijeg dravljanstva. U pojedinim dravama postoji tzv. *olakana naturalizacija* koja podrazumijeva sticanje dravljanstva ukoliko je strani dravljenin imao zaklju%en brak sa dravljaninom drave %ije dravljanstvo sti%e odreeno lice u neprekidnom trajanju od odreeni broj godina i ukoliko se odrekao ranijeg dravljanstva. Sti*an'" (r&a! 'anst!a na osno!u $"unaro(ni/ ugo!ora 4ticanje dravljanstva na osnovu meunarodnih ugovora, predstavlja na%in sticanja dravljanstva koji postoji po meunarodnom pravu, na osnovu usvojenih konvencija o dravljanstvu. Pr"stana) (r&a! 'anst!a i (!o'no (r&a! 'anst!o .ravljanstvo prestaje na neki od slijede!ih na%ina& '. po sili zakona 1kada lice stekne dravljanstvo neke druge drave2> (. odricanjem od dravljanstva> =. otpustom iz dravljanstva> :. oduzimanjem dravljanstva i po meunarodnim ugovorima. Bipatridnost, odnosno, dvojno dravljanstvo podrazumijeva da doma!i dravljani mogu imati i dravljanstvo druge drave, pod uvijetom da postoje zaklju%eni bilateralni sporazumi izmeu doma!e drave i drave %ije dravljanstvo trai odreeno lice.

E!i("n*i'a o ino$ statusu graana @edan od na%ina vrenja materijalnih radnji jeste i voenje evidencija o li%nom statusu graana koju vode organi dravne uprave. -adi se o

evidencijama %ije je voenje obavezno. 6ne sadre li%ne podatke o %injenicama koje su vezane za sva lica koja se upisuju u javne evidencije %ije voenje je regulisano zakonom i podzakonskim aktom. $od evidencijama o li%nom statusu graana podrazumijevamo& '. mati%ne knjige i (. evidencije o dravljanstvu. Matin" )n'ig" U mati%ne knjige se upisuju li%na stanja u odnosu na roenje, vjen%anje i smrt, pa s toga postoje tri vrste ovih knjiga i to& a. Matin" )n'ig" ro"ni/ 5o su knjige koje sadre evidencije u koje se upisuju& ime i prezime djeteta, spol, dan mjesec i godina roenja, %as, mjesto roenja, dravljanstvo, datum i mjesto roenja oba roditelja, prebivalite i adresa. 3aknadno se upisuje& priznavanje i utvrivanje o%instva/materinstva, pozakonjenje, usvojenje, prestanak usvojenja, starateljstvo, bra%na stanja, promjena imena i prezimena, promjena dravljanstva i smrt. -ok za upis roenog u mati%nu knjigu iznosi '9 dana od dana roenja djeteta 1za mrtvo dijete, rok upisa je (: sata2. 6dreivanje imena roenog djeteta mora se izvriti u roku od dva mjeseca. +. Matin" )n'ig" !'"nani/ U njih se upisuju %injenice koje su vezane za zaklju%enje braka 1ime i prezime, dan, mjesec i godina roenja, mjesto roenja, dravljanstvo, prebivalite, adresa, ime i prezime roditelja bra%nih drugova, ime i prezime i prebivalite svjedoka, slubena lica2 . 5akoer, u mati%ne knjige vjen%anih se upisuju podaci o prestanku braka, kao to su& oglaavanje braka nepostoje!im, ponitenje braka i prestanak braka razvodom, smr!u, nestankom i proglaavanjem nestalog lica za umrlo itd, podaci u vezi sa promjenom imena nekog od bra%nih drugova. *. Matin" )n'ig" u$r i/ 6sim %injenice o smrti, u mati%nu knjigu umrlih se upisuju i li%ni podaci umrlog, spol, godina, mjesec, dan i sat, kao i mjesto smrti, dan mjesec i godina roenja, mjesto roenja, bra%no stanje, dravljanstvo, prebivalite i adresa stana. 5akoer, u mati%nu knjigu umrlih se upisjuju promjene bra%nog stanja. Ainjenica smrti se prijavljuje mati%nom uredu mjesta u kojem je smrt nastupila. 4mrt koja je nastala u saobra!ajnoj nezgodi

prijavljuje se mati%nom uredu gdje se umrli sahranjuje. $otvrdu o smrti izdaje ljekar koji je konstatovao smrt. Bati%ne knjige se vode u dva primjerka. @edan primjerak koji se naziva izvornik %uva se u mati%nom, odnosno, uredu, a drugi primjerak jeste kopija i ona se %uva u prostorijama BU$/u. E!i("n*i'a o (r&a! 'anst!u U mati%ne knjige roenih lica upisuje se dravljanstvo kada se utvrdi da to lice ispunjava zakonske uslove za sticanje dravljanstva odreene drave po osnovu& a2 porijekla, b2 roenjem na teritoriji BiH> c2 usvojenjem. 6ve mati%ne knjige vode se na teritoriji drave, kao i u njenim diplommatsko/konzularnim predstavnitvima. .ravljanstvo po osnovu naturalizacije se vodi u u mati%nim knjigama koje se %uvaju u BU$/u, a uvjerenje o dravljanstvu izdaje organ koji vodi mati%ne knjige roenih. UPRAVNOPRAVNI OBLI0I NASTAN1A %R2AVNE SVOJINE Po'a$ (r&a!n" i$o!in" .ravnu imovinu %ini pravo svojine na dobrima od opteg interesa, dobrima u op!oj upotrebi, prirodnim bogatstvima, na nepokretnim i pokretnim stvarima, nov%anim sredstvima, hartijama od vrijednosti i drugim imovinskim pravima 1stvarna, obligaciona i intelektualna prava2, kao i ona koja se steknu u skladu sa zakonom iz javnih prihoda koji pripadaju dravi. O+ i*i (r&a!nog ! asni3t!a U pogledu razlikovanja stvari i javnih dobara osnovna podjela je ona koja podrazumijeva da stvari mogu biti predmet odreenog imovinsko C pravnog prometa, dok su javna dobra uglavnom isklju%ena iz takvog reima. 3astanak dravne imovine vezan je za razli%ite oblike upravno C pravnog karaktera sticanja dravnog vlasnitva, a to su & '. eksproprijacija, (. agrarna re0orma, =. nacionalizacija, :. kon0iskacija, 9. rekvizicija i <. arondacija. E)s,ro,ri'a*i'a n")r"tnina$a )ao o+ i) sti*an'a (r&a!nog ! asni3t!a na

"ksproprijacija predstavlja upravnopravni na%in sticanja dravne imovine. 5o je institut koji je sadran u unutranjim pravnim porecima gotovo svih

drava koji ozna%ava prisilno i zakonom ureeno oduzimanje nekretnina u privatnoj svojini od strane drave u op!em, odnosno, javnom interesu. Bedunarodno/pravna dopustivost eksproprijacije tuma%i se i opravdava time to se, zapravo, radi o zamjeni jedne imovine drugom, pri %emu prijanji vlasnik, odnosno imalac prava na nekretninama, bilo da se radi o doma!em dravljaninu ili strancu, prestaje biti njenim titularom uz odreenu pravi%nu nov%anu naknadu ili, sticanjem vlasnitva na nekoj drugoj nekretnini. Znaa' 'a!nog int"r"sa #a ")s,ro,ri'a*i'u "ksproprijacija se uvijek vri u op!em 1javnom2 interesu, na na%in i u postupku koji je propisan zakonom, za potrebe odreenog korisnika eksproprijacije. 5o moe biti& politi%ko C teritorijalna zajednica razli%itog nivoa organizovanja, privredna organizacija, ustanova, mjesna zajednica i dr. "ksproprijacija je strogo uslovljena postojanjem op!eg 1javnog2 interesa. 5aj interes je presudan u postupku koji je propisan zakonom o eksproprijaciji, a odnosi se na izgrdanju odreenog objekta op!e C drutvenog zna%aja. Pr"($"t i s!r/a ")s,ro,ri'a*i'a $redmet eksproprijacije moe biti samo nepokretnost koja je u svojini graana, graansko C pravnog lica, drutveno C poliit%kih zajednica i udruenja graana za koju se od nadlenog organa utvrdi postojanje op!eg interesa i za koju nadleni organ donese pojedina%ni upravni akt. 3ekretnina koja se na taj nma%in moe trans0ormisati u dravnu svojinu mora biti namijenjena u svrhu izgradnje privrednih, stambenih, zdravstvenih, prosvjetnih, kulturnih, vojnih i drugih objekata, ako i za izvoenje drugih radova od op!eg zna%aja, a naro%ito rada& a2 izgradnje eljezni%kih pruga, puteva, mostova> b2 izgradnje elektri%nih centrala i postrojenja> c2 podizanje i proirenja 0abrika i 0abri%kih postrojenja> d2 izgradnje luka, pristanita, obala> e2 regulacije vodotoka> 02 poumljavanja> g2 groblja i dr. 1orisni) ")s,ro,ri'a*i'" -")s,ro,ri'ant. "ksproprijacija se vri za potrebe korisnika eksproprijacije tako to ranijem vlasniku nekretnine prestaje pravo vlasnitva na nekretnine, a

novom vlasniku ono se uspostavlja na na%in to eksproprijacijom nepokretnosti korisnik eksproprijacije sti%e pravo da tu nepokretnost koristi za svrhu radi koje je eksproprijacija izvrena. 4ubjekti u %iju se korist eksproprijacija vri mogu biti& politi%ko C teritorijalna zajednica razli%itog nivoa organizovanja, privredna organizacija, ustanova, mjesna zajednica i dr. #orisnik eksproprijacije nalazi se u upravno C pravnom odnosu samo sa organom javne vlasti koji provodi postupak eksproprijacije, a ne sa vlasnikom eksproprisanom nekretnine. Vrst" ")s,ro,ri'a*i'" a. Pot,una ")s,ro,ri'a*i'a $otpuna eksproprijacija je ona kojom se uspostavlja dravno vlasnitvo na eksproprisanoj nekretnini. #orisnik sti%e pravo kori%enja nepokretnosti u svrhu radi koje je eksproprijacija izvrena. $otpuna eksproprijacija uvijek obuhvata sve ono to se na nekretnini nalazi, kao to su zgrade, objekti, nasadi, zasadi, ograde itd. +. N",ot,una ")s,ro,ri'a*i'a 3epotpuna eksproprijacija predstavlja takav oblik sticanja nekretnine kod koje ne dolazi do promjene vlanirva na eksproprisanoj nepokretnosti, nego se ustanovljava ograni%avanje prava vlasnitva. Uspostavlja se slubenost na nekretnini za odreeno vrijeme. Postu,a) ")s,ro,ri'a*i'" 3eki od autora smatraju da provoenje postupka eksproprijacije podrazumijeva tri 0aze, a to su& '. 0aza utvrivanja op!eg interesa, (. 0aza donoenja rjeenja o eksproprijaciji i =. 0aza utvrivanja naknade za eksproprisanu nekretninu. Pri,r"$n" ra(n'" #a ")s,ro,ri'a*i'u 7ko se vlasnik zemljita tome protivi ili budu!i korisnik ne uspije posti!i sporazum sa dosadanjim vlasnikom nepokretnosti o stupanju u posjed radi vrenja odreenih radnji koje se mogu sastojati od snimanja , premjeravanja ili cijepanja nekretnine itd. U tom slu%aju budu!i korisnik eksproprijacije podnosi prijedlog nadlenom organu da mu dozvoli da na odreenoj nepokretnosti izvri odreene pripremne radnje.

Ut!ri!an'" o,4"g int"r"sa 5o je osnovni uslov za eksproprijaciju nekretnbine, a smatra se da je op!i interes utvren u sljede!im slu%ajevima& a2 ako je akt o izgradnji objekta donijelo predstavni%ko tijelo ili vlada> b2 op!i interes se moe utvrditi i posebnim aktom svih organa, odnosno, zakonom, uredbom, odlukom, rjeenjem i sl.> c2 ako je donesen regulacioni plan po propisanoj proceduri i koji je usvojen od strane predstavni%kog organa nadlenog za njegovo usvajanje> d2 op!i interes za istraivanje prirodnog bogatstva utvruje se dozvolom nadlenog dravnog organa. %ono3"n'" r'"3"n'a o ")s,ro,ri'a*i'i $rijedlog za eksproprijaciju moe se podnijeti tek poto je prethodno utvren op!i interes za izgradnju nekog objekta. '. $rijedlog za eksproprijaciju podnosi korisnik eksprorpijacije $rijedlog se podnosi op!inskom organu uprave nadlenom za imovinsko/ pravne poslove. 7ko je op!i interes utvren rjeenjem op!inskog vije!a, prijedlog za eksproprijaciju se moe podnijeti u roku od dvije godine od dana donoenja rjeenja kojim je utvren op!i interes. (. -jeenje o prijedlogu za eksproprijaciju donosi organ uprave za imovinsko/pravne poslove op!ine na %ijem se podru%ju nalazi nepokretnost za koju se eksproprijacija predlae. =. #orisnik eksproprijacije sti%e pravo na posjed eksproprisane nepokrernosti danom nastupanja pravosnanosti rjeenja o eksproprijaciji ili danom koji je tim rjeenjem odreen, a koji ne moe pasti prije pravosnanosti rjeenja o eksproprijaciji. Na)na(a #a ")s,ro,risanu i$o!inu Dlasnik eksproprisane nepokretnosti 1eksproprijat2 ima pravo na tzv. pravi%nu naknadu, koju pla!a korisnik eksproprijacije 1eksproprijant2. 4vrha isplate ove naknade jeste u tome da se kompenzuju posljedice provedene mjere. 3a taj na%in, isplatom se nadoknauje gubitak vrijednosti oduzete nekretnine i otklanjaju pogorani uslovi ivota i rada ranijeg vlasnika koji su nastali prestankom prava vlasnitva, a samim tim prestankomm kori!enja na nepokretnosti. 3aknada za eksproprisanu nepokretnost daje se u gotovom novcu, a uz odreene uslove, moe se umjesto u novcu, naknada odrediti u davanju drugog zemljita.

Za eksproprisano obradivo poljoprivredno zemljite zemljoradnika, kome je prihod od tog zemljita uslov za egzistenciju, naknada se odreuje davanjem u svojinu drugog odgovaraju!eg zemljita 1osim kada korisnik eksproprijacije nema i ne moe da pribavi takvo zemljite2. Za oduzeta prava u pogledu zgrada i drugih graevinskih objekata, pravno lice ima pravo na naknadu u visini koja je potrebna za kupovinu takve zgrade, odnosno, objekta, ili u visini njihove graevinske vrijednosti. 5rokove postupka eksproprijacije snosi korisnik eksproprijacije, a naknada u novcu se ispla!uje u roku od '9 dana od dana dostavljanja pravosnanog rjeenja kojim je odreena naknada u novcu. Ukoliko se ne postigne sporazum o naknadi u roku od =, dana od dana pravosnanosti rjeenja o eksproprijaciji naknadu !e odrediti stvarno i mjesno nadlean op!inski sud. E)s,ro,ri'a*i'a )o$, ")sa #a ,otr"+" sta$+"n" i )o$una n" i#gra(n'" 5o je takav vid eksproprijacije kojim se vri prenos prava vlasnitva na kompleksu zemljita koje se eksproprie za potrebe stambene i komunalne izgradnje samo ako je za taj kompleks donesen regulacioni plan. -aniji vlasnik zemljita C parcele koja ulazi u kompleks za potrebe stambene i komunalne gradnje ima prvenstveno pravo koritenja te parcele u povrini koja je potrebna za izgradnju zgrade. 6n mora u roku od = godine izvriti znatnije radove na izgradnji objekta. E)s,ro,ri'a*i'a na ,o(ru'i$a )o'a su #a/!a4"na " "$"ntrani$ n",ogo(a$a Za ovu vrstu eksproprijacije postoji samo jedan na%in utvrivanja op!eg interesa , a to je da op!i interes mora biti utvren rjeenjem od strane op!inskog vije!a, protiv %ijeg se rjeenja ne moe izjaviti alba, ali se moe pokrenuti upravni spor. A($inistrati!ni ,r"nos ,ra!a )ori3t"n'a i i (rugo/ ,ra!a na n",o)r"tnosti u (r&a!no' s!o'ini u s!r/u i#gra(n'" Zakonom je ustanovljen institut administratiuvni prenos prava koritenja ili drugog prava na nepokretnosti u dravnoj svojini. 6vaj institut se sastoji iz = dijela& '. ,r"nos ,ra!a )ori3t"n'a u s!r/u i#gra(n'" C administrativnim putem vri se ako pravna osoba kojoj

pripada pravo koitenja na odreenom zemljitu ne pristaje sporazumno da drugom licu ustupi pravo koritenja tog zemljita. (. ustano! 'a!an'" ,ra!a s u&+"nosti na #"$ 'i3tu )o'" '" u (r&a!no' s!o'ini C moe se ustanoviti samo slubenost, a ne i zakup. 6vo pravo slubenosti ne moe se ustanoviti u korist graana. =. ,ri!r"$"no #au#i$an'" #"$ 'i3ta ra(i i#gra(n'" o+'")ta o( o,4"g int"r"sa C mogu!e je da takvo zauzimanje u korist drutveno C politi%ke zajednice, mjesne zajednice. 1on5is)a*i'a 6 kon0iskacija nije redovni na%in nastanka dravne svojine, jer se provodi kao posljedica izvrenja krivi%nog djela. Agrarna r"5or$a / prema agrarnoj re0ormi, zemljite prelazi u dravnu svojinu kao posljedica socijalne revolucije. 5o je jedan vid eksproprijacije kojim se ukidaju veliki zemljini posjedi. Na*iona i#a*i'a 6 nacionalizacija se razlikuje od kon0iskacije po tome to je ona posljedica jedne privredno / politi%ke mjere i to se provodi u cilju ja%anja dravne svojine $rovodi se, u pravilu, sa naknadom za nacionalizovanu imovinu. R")!i#i*i'a 6 -ekvizicija je institut pretvaranja privatne imovine u dravnu svojinu, ali, koji za razliku od eksproprijacije podrazumijeva da se moe provesti samo u odnosu na pokretne stvari. 4 toga je rekvizicija u odnosu na pokretne stvari isto ono to je za nepokretnost, eksproprijacija, kao upravno/pravni na%in nastanka dravne svojine na ovim stvarima. $rovodi se izuzetno u dreenim speci0i%nim prilikama kao to su u miru elementarne nepogode ili, u ratu upotreba privatne pokretne imovine za potrebe voenja rata. -ekviziciju sprovodi op!inski organ uprave, a mogu je sprovesti i starjeine ranga komandanta bataljona ili vieg ranga. O+a!"#ni ot)u, 6vaj vid sticanja dravne imovine postojao je u periodu administrativnog socijalizma u @ugoslaviji nakon .rugog svjetskog rata. Uglavnom, obuhvatao je poljoprivredne proizvode. 6baveza otkupa nastaje donoenjem upravnog akta 1rjeenja2, dok su ugovori imali samo nadopunjuju!i zna%aj. Zajedni%ko za sve na%ine nastanka dravne svojine je bilo to to je bilo neophodno donijeti, na osnovu zakona, upravne akte 1rjeenja2 za

odreena lica. 4vi akti su bili deklarativnog, a ne konstitutivnog karaktera, jer je imovina postajala dravna direktno na osnovu zakona, a ne na osnovu rjeenja, odnosno, akta koje je u konkretnom slu%aju doneseno.