4.GAIA.

MATERIA ETA ENERGIA

4.1. MATERIA ETA MATERIAREN KONPOSIZIOA

Materia

Nahasteak

Substantzia puruak Konposatu kimikoak Elementuak edo Konposatuak

Nahaste homogeneoak disoluzioak

Nahaste heterogeneoak

MATERIA: Masa eta bolumena dituen oro. SISTEMA MATERIALA: Materia zati bat da, aztertzeko gorputzetatik banantzen dena SUBSTANTZIA PURUA: Berariazko propietate (dentsitatea,fusio-tenperatura,irakitetenperatura,disolbagarritasuna,) bereizgarriak dituena da; propietate horiei esker, beste

substantzia puruetatik bereizten dira.

ELEMENTUAK: Atomo mota bakarreko substantziak dira. Adibideak: Hidrogenoa, H2; oxigenoa,O2; kobrea,Cu; helio,He Elementu kimiko bakoitza atomo berdinez dago osatuta, eta atomo horiek, aldi berean, beste elementu kimiko batzuen atomoen desberdinak dira.

KONPOSATUAK: Bi atomo desberdin edo gehiago elkartzean osatzen dira. Gainera,substantzia jakin bat osatzeko elkartzen diren mota bakoitzeko atomoen proportzioa bera da beti. Beste substantzia sinpleago batzuetan deskonposa daitezkeenak dira.

ATOMOAK, MOLEKULAK ETA KRISTALAK Materia oro, berdin dio zer motatakoa den atomoz (unitate txiki-txikiak) osatuta dago. ATOMOAK. Atomoak elementu baten unitaterik txikienak dira eta elementuaren propietate berak dituzte.Beti elementuak dira

MOLEKULAK. Atomoak elkartzean sortzen dira. Elementu berdinen (elementua:O2,H2,N2) edo desberdinen (konposatua:HCl,H2O) atomoz osatuta egon daiteke.

KRISTALAK. Atomoak modu ordenatuan elkartzean sortzen dira. Atomo berdinez (metalak) eta atomo desberdinez (gatzak,NaCl, FeS2) osatuta egon daitezke.