EJDER MOTFL KAPI TOKMAKLARI VE DEK RNEKLER

Do. Dr. Hakk Acun makalesinde hibir yerde yaynlanmam ejder motifli eserleri anlatmtr. almasn Divriide tesadf eseri bulunan ejder motifli bir kap tokma zerine yazmtr. Gnl ney ve Gner naln almalarndan yararlanmtr. Gnl ney 25 ejder motifi incelemi ve deiik anlamnda zerinde durmutur. Gner nal ise ejder motifinin Asya Kltr iindeki yeri ve Susuz Hann ejder motifleri zerinde almtr. Szlklerde ejderden zararl bir ylan diye bahsedilir. Ejderin yaptklar zararlar ok bynce Allah bir melek gndererek onu uzaklara Yecc ve Meccn diyarna attrr. Ejderin dtn gren birinin anlattklarna gre iki fersah boyunda leopar renginde insan bana benzer bal iki yuvarlak gzl bir hayvandr. Ejder Araplar tarafndan Tanin, inliler tarafndan Lung, Moollar tarafndan Monhr, ranllar tarafndan Ejderha, Trkler tarafndan Evren adyla anlr. Makalede 6 tanesi kap tokma, 3 tanesi eme, 1 tanesi ocakeei ve 1 tanede ta kabartma anlatlmtr. Bunlar Ankara Hac Bayram- Veli Trbesi D Kaps, Amasya Mehmet Paa Camii Kap Tokmaklar, Bursa ehzade Mustafa ve Cem Sultan Trbesi Kap Tokmaklar, Tarsus Ulu Camii Avlu Kaps Tokmaklar, Manisa Muradiye Camii Minare Kapsndaki Kap Tokma ve Koleksiyonda Bulunan Kap Tokma (Divrii). Safranbolu Emir Hocazade Ahmet Bey Ba Evi emesi, Bursa skender Kebapsndaki eme, Yozgat Nizamolu Kona emesi, Sivas nn Mzesi Ocak Eei, Akdamadeni Han Kapsndaki Ejderler. Kap tokmaklar genelde kap kanatlarnn her birine asld iin ikier adet yaplmtr. Tokmaklarn zerindeki ejder motiflerinin zerindeki ortak zellikleri sivri kulak, iri badem gzler ak azlar ve ejderin uzun gvdeli olmas anlatlmaktadr. Tm ejder rnekleri tam profilden tasvir edilmitir. zellikle Manisadaki kap tokma Avrasya Hayvan Stilinin etkisini hatrlatr. Kap tokmaklarn tamam yuvarlak bir halkaya balanmtr. Sonu olarak Anadolu Seluklu dini ve sivil yaplarnda ejder motifi sklkla yaplarda anlam ve sembollerine gre ska ilenmitir. Tasvir edilen ejderha motiflerinin bilinen sembolleri dnda Anadoluda yer alan geleneklerden sihir ve by bozmak, nazar kesmek iinde kullanld bilinir. Ejder motifi , takvim hayvan , gezegen ve bulut sembol olarakta kullanlmtr.