Professional Documents
Culture Documents
Chuong 6 Chuoi So PDF
Chuong 6 Chuoi So PDF
Chuong 6 Chuoi So PDF
Trong chng ny, chng ti trnh by nhng khi nim v tnh cht c bn thng c s dng v chui s. Mt s tnh cht c bn v chui s dng, chui an du nh tiu chun Leibnitz cng c gii thiu. Chng ti cng a ra nhng khi nim c bn mang tnh cht gii thiu v chui hm, phn quan trng m chng ti mun nhn mnh y l kho st s hi t cng nh khai trin mt s hm thng gp thnh chui ly tha. 6.1. Chui s 6.1.1. Cc khi nim c bn 1. nh ngha Cho dy s v hn (un ) nZ , tng v hn
+
un c gi l s hng th n.
2. Dy tng ring t sn = u1 + u2 +u 3 +... + un c gi l tng ring th n ca chui s un
n =1
n =1
un .
ca n. Ta vit: u n = s .
n =1
v khi chui s khng c tng. 4. Phn d th n Trong trng hp chui s un hi t c tng bng S th hiu S-Sn c gi l phn
n =1
d th n ca chui s un , k hiu l: rn
n =1
122
q
n=0
q >1
c) q = -1
q
n =0
1 , hi t, nu | q |< 1 . 1 q
n
Chui s
q
n =0
2) Cho chui s
sn =
= 1
1 n =1 n( n + 1)
6.1.2. Tiu chun hi t Cauchy 1. Tiu chun Cauchy Chui s un hi t > 0, N > 0 : p > q N s p sq < .
n =1
2. V d
123
n =1
1 phn k. n
n sn s
Suy ra 2. H qu
n s s = 0 un = sn sn 1
V d Chui s 3. Ch
n n 1 0 khi n phn k v un = n =1 2n + 1 2n + 1 2
n =1
1 n
124
n =1
n =1
3n + 4n n n =1 12
( )n +
n =1
( )n = + = 3 2 6 n =1 3
2. Tnh cht 2
3. Tnh cht 3
Tnh hi t hay phn k ca 1 chui s khng thay i khi ta ngt b i khi chui s 1 s hu hn cc s hng u tin. Chng minh: Nu bt i t un m s hng u tin, ta c chui s u n
n=1
n = m +1
125
n = m +1
s = sm + k sm
/ k
* Nu chui s u n hi t
chui s u n hi t.
n = m +1
n =1
m+ k / sm+ k s sk
s sm
k v do sm
hu hn sk khng c gii hn khi k chui s u n phn k. V d Xt s hi t ca chui s Gii Chui ny suy t chui iu ho bng cch ngt b i 3 s hng u tin. M chui 1 iu ho phn k nn chui cng phn k. n =1 n + 3 Bi tp Tnh tng ca cc chui sau
1)
n =1
1 n+3
1 n =1 n( n + 4)
3)
1 4n 1
2
n =1
4)
2n + 1 2 n =1 n ( n + 1)
2
1 2) n =1 n ( n + 1)( n + 2)
2 n + 5n 5) n n =1 10
6)
1 4n 1
2
n =1
n =1
u n , m u
> 0, n 1
n =1
6.2.2. nh l
126
n =1
u n hi t nn dy (sn) hi t. M v u u n hi t.
(sn) b chn trn. Ngc li nu (sn) b chn trn, th tn ti di hn, v dy (sn) tng, do chui s V d Xt s hi t ca cc chui s dng sau: 1)
n =1
n2
n =1
Ta c S n =
1 1 1 1 1 1 1 ... ... + + + + + + = 2 2 ( n 1) n n 12 2 2 n 2 1 1 .2
1 n
n =1
* Nu chui vn hi t th chui un hi t.
n =1 n =1
v
n =1
h phn k.
sn sn n
(1)
127
n =1
sn s n
(2)
n =1
* Nu chui un phn k sn n +
n =1
(3)
/ sn
Xt s hi t ca cc chui s sau: 1) Do
1
n .2 n
1 1 n n n 2 n .2
n =1
m chui
1 n hi t chui cho hi t. n =1 2
2) Chui s
1 < n
1 n 1
n=2
phn k v
3)
2n n n =1 7 + 2n
2n 2 Ta c: 0 < n < ( ) n , n 1 7 + 2n 7
2 M chui hi t nn chui n =1 7
5n + n
n =1
2n
hi t.
4)
n=2
ln n n
Ta c:
ln n 1 , n 3 > n +1 n +1
128
M chui
n=2
1 phn k nn chui n +1
n=2
ln n phn k. n +1
vn
n =1
vn
2) Nu k = 0. v chui s
n =1
vn
n =1
hi t th
n =1
un
hi t.
vn
phn k th
n =1
u n phn k.
Nu
n =1
vn hi t nn chui
u
n =1
hi t.
Nu
lim
v
n =1
un = k suy ra n v n
chui
v
n =1
hi t. Vy
u
n =1 n
phn k.
Vy 2 chui
un ,
n =1
v
n =1
ng hi t hoc phn k.
2) Gi s k = 0 v
v
n =1
hi t.
129
v
n =1
hi t, nn
v
n =1
hi t, do
u
n =1
hi t.
v
n =1
phn k. T
lim
un v = + suy ra lim n = 0 . n v n u n n
Do Ch Thng ta so snh vi chui s quan trng chui cp s nhn v chui iu ho. V d Xt s hi t ca cc chui s sau: 1)
n =1
u n phn k, v nu
n =1
2n + n 2 + 1 n n =1 5 + 2n + 2
2 ( )n v = n n =1 n =1 5
D thy rng
n
lim
un = 1 , do chui s cho hi t. vn
2)
n =1
ln n n
Ta c un = M chui 3)
n =1
n
n =1
3n + 1 n +n+2
Ta c un =
3n + 1 > 0 , vi mi n 1 . n2 n + n + 2
130
v n hi t, nn n
n +1
3
n =1
n =1
+n+2
h i
t.
3. Tiu chun D Alembert a. nh l D Alembert
/
/
Chng minh:
D <1
Chui s u n hi t Chui s u n hi t.
n = n0 +1 n =1
* D >1
Chn = D 1 hay D = 1
u n +1 u = D n0 : n > n0 n +1 D < n + u un n Lim
131
chui s dng
n =1
un phn k.
u n +1 > 1 un + `1 > un n > N un
un phn k.
b. V d
Xt s hi t ca cc chui sau
1)
lim
(n + 1)! = un 2n n =1 n =1
Chui s
( n + 1)! phn k. n =1 2n
2)
lim
n =1
n = un 5 n n =1
3)
2n n =1 n !
2n 2n +1 . Do Ta c un = , un +1 = (n + 1)! n!
n3 n 2 + 1 n n =1 2 + 3n + ln n
n3 n 2 + 1 n3 Ta c un = n = vn ~ 2 + 3n + ln n 2 n
v n +1 (n + 1) 3 2 n 1 = . 3 <1 . n +1 vn 2 n 2
Do chui Ch
v n hi t
n =1
132
Khi D = 1 th cha c kt lun g, ngha l chui c th hi t, cng c th l phn k. Chng hn, xt chui
e n n! nn
n
n =1
e n n! nn
phn k.
n =1
n =1
n u n u n . Gi s nlim
= L . Khi
1) Nu L < 1 th
n =1
un un
hi t;
phn k.
n =1
Gi s: lim n u n = L .
n
- Khi L < 1. Ly r sao cho L < r < 1. Khi n0 > 0 : n un < r , n n0 , ngha l
u n < r , n n 0 . V chui
n
n = n0
hi t nn chui
u n hi t.
n =1
- Khi L > 1. Ta c
un
phn k .
133
2 2n + 1 1) hi t, v l = < 1 3 n =1 3n + 2
n +1 2) n n =1
n2
phn k, l = e > 1
Xt chui s dng
n=1
un . t hm s f(x) tha
+ 1
f (n) = u n , n 1
Gi s hm f(x) lin tc, dng, gim trn [1;+ ) . Khi chui Chng minh: Theo gi thit, ta c vi mi k, hm f(x) gim trn on [k, k+1] nn
n =1
u n hi t
f ( x)dx
hi t.
f ( x)dx uk . Do vi mi k nn ta c
3 2
n 1
f ( x)dx u n1 ,
n
Suy ra:
n 1
f ( x) dx = f ( x) dx
1
u1 + u 2 + ... + u n 1
Do :
sn u1 f ( x)dx sn 1
1
t I n = f ( x)dx . Ta c, sn u1 I n , I n sn 1
1
(*)
( ? ) Gi s chui
u n hi t.
n =1
Theo nh l mc 2, suy ra dy tng ring (sn-1) b chn. Do t bt ng thc (*) suy ra dy {I n } cng b chn. Hn na lim I n d thy dy {I n } tng. Do vy tn ti, do
n
134
f ( x)dx hi t.
1 +
(? ) Gi s
u
n =1
hi t.
1) Xt s hi t ca chui
n , R
n =1
(chui Riemann)
- Nu > 0 : t f ( x) =
1 0 n
n , R
n =1
3
n =1
ln n
n2
ln n
3
Ta c un = phn k. 3)
n2
1
3
n2
, vi mi n 3 . M chui
2 n =1 n3
n4 1 n =1 n n + 1
Ta c
3
n 1 ~ n n +1
4 n3 1 n.n 2
1 = 1 . V chui n6
1
1 n6
phn k, nn chui
n =1
n 4 1 phn k. n =1 n n + 1
4)
ln n n =3 n
135
D f = (0,+ ) , f / ( x ) =
1 ln x , f / ( x) = 0 x = e 2 x
Bng xt du o hm
x
f/
f
/
0 +
e 3 0 -
Mt khc,
ln xdx = x
ln xd (ln x) = lim
3
b+
ln 2 x = ln xd (ln x ) lim b+ 3 2
b 3
5)
n ln n
n=2
Xt hm s f ( x) = f / ( x) =
Mt khc,
2
dx x ln x
= lim
b+ 2
2)
n +1
n =1 n 2 + 2
1.4.9...n 2 3) n =1 1.3.5.7...( 4 n 3)
4) ln
n =1
5n + 3 5n
2
1 n 5) 1 1 + n n =1 2 n
136
n 6) n =1 n 3 + 2
(1)
1 1 1 + ... 2 3
Ta quy c ch xt chui an du c dng u1 u 2 + u 3 ... =
2. nh l Leibnitz a. nh l
n =1 n 1 ( 1) u n .
Nu dy
{u n } l mt dy gim v u
0 khi n th chui
( 1)
n =1
n 1
un hi t v
( 1)
n =1
n 1
un u1 .
Chng minh: chng t dy tng ring (sn) hi t ta chng minh n c 2 dy con hi t (s2m) v (s2m+1) Ta c s2(m+1) = s2m+2 =s2m + (u2m+1 - u2m+2 ) > s2m => (s2m) tng Mt khc, ta cng c
137
1 n
Gii
un = 1 n 0 v dy (un ) n iu gim (u n ) hi t theo Leibnitz n
v tng s u1 = 1
c. Ch
(u1 u2 + u3 u4 + ...) hi t v -s
Nh vy nu cc gi thit ca nh l Leibnitz c tho th chui an du
s bng bao
1 . , nu ta xem n
138
Phi chn n ti thiu bng bao nhiu gi tr gn ng sn ca chui an du chnh xc n ( ngha l sai s tuyt i khng vt qu ). p dng vo v d trn, ta phi chn n sao cho: r5 u 6 Chng hn = 0.001 , th th n phi tho Vy, n ti thiu l 999.
6.3.2. Chui c du bt k 1. nh l
Nu chui s un hi t th u hi t.
n =1 n =1 n
n =1
/ sn = u1 + u2 + u3 + ... un
s
c
/ + + sn = sn sn v sn = sn + sn
+ / + R rng ( sn ) v ( s n ) l nhng dy tng v sn sn , sn sn
(1)
n =1
/
Suy ra rng cc dy s
Do ( sn ) cng hi t.
2. nh ngha
3. V d
139
sin nx hi t tuyt i. 3 n =1 n
Gii Ta c
sin nx sin nx 1 = 3 n 3 3 n n n
m chui s
4. Ch
n =1
n =1
n =1
k, ta ni chui s un bn hi t.
n =1
V d Chui s ( 1) n 1.
n =1
k. V d Xt tnh hi t ca cc chui s 1)
sin n 2 n =1 n
Ta c | 2) Ta c
n
+ 1 ( 1) 3n + 1
2n +1
| un | =
Ch
| u n | phn k th cha kt lun chui u n hi t hay phn k. Tuy nhin, nu dng tiu chun DAlembert hay Cauchy m bit c | u n | phn k th u n cng phn k.
Nu chui Tht vy, t
140
un +1 > 1 un +1 >| un |>| un |> 0, n n0 > 0 , do un khng dn v 0, tc l un un khng tin v 0, suy ra chui phn k.
0
V d
en 1 ( ) n!
n
Trng hp | u n t. V d
u n c gi l bn hi
( 1)
n =1
n 1
1 l bn hi t. n
(1) n1
n =1
n+1 2 n +n+1
b)
e)
(1) n1
n =1
ln n n
1 2n 1
c)
(1)
n =1
n =1
2n + 1 n2 + 1
n
d)
(1) n
n =1
2n 2 + 1 n3 + 3
(1) n
n =1
f)
(1)
n n +1
2
2) Cho chui s
cos n n =1 n!
a) Chng t rng chui s ny hi t theo Leibnitz, hn th na n cn hi t tuyt i. b) Phi chn n ti thiu l bao nhiu sn l tr gn ng ca tng ca chui vi chnh xc = 0,001
6.4. Chui lu tha 6.4.1. Chui hm 1. nh ngha
Chui hm l chui
u (x) , trong cc u ( x) l cc hm ca x.
n
n
Khi x = xo th chui hm tr thnh chui s u n ( x0 ) . Nu chui s hi t th im xo gi l im hi t, nu n phn k th xo gi l im phn k. - Tp hp tt c cc im x m chui hm hi t c gi l min hi t ca chui hm.
141
- Nu lim sn ( x) = s( x) th S(x) gi l tng ca chui hm. Trong trng hp ny, rn ( x ) = s ( x ) sn ( x ) : gi l phn d th n ca chui hm. Do ta c rn ( x ) = u n +1 ( x) + u n + 2 + ...
2. V d
1)
n =0
xn
1 . 1 x
1
x
cos nx 3 + x2
Ta c
sin nx 1 1 , x . M chui n3 + x 2 n3 + x 2 n3
n
n =1
1
3
hi t nn
cos nx hi t, x 3 + x2
Vy min hi t l X = R .
6.4.2. Chui hm hi t u 1. nh ngha
Chui hm
2. V d
Chui
( 1)n
x2 + n
hi t vi mi x (theo l Leibnitz)
1 1 , x R < x + n +1 n +1
2
Ta c rn ( x) un +1 ( x ) = Nh vy rn ( x ) <
1 1 < , n > 1 n +1 1
1 . Khi n n0 , rn ( x ) < , x R
( 1)n
x +n
2
hi t u trn R .
3. Tiu chun v s hi t u
142
Chui hm
: n, p N * , n n0
Nu c mt chui s dng an hi t sao cho u n ( x) a n , n 1, x X th chui hm trn hi t tuyt i v u trn X. Cho chui hm Chng minh. R rng chui
u n ( x) .
u n ( x) , x X
an
hi t nn ta c
u n +1 ( x ) + ... + u n + p ( x) <| u n +1 ( x ) | +...+ | u n + p ( x ) |< < a n +1 + .... + a n + p < , x X Theo nh l Cauchy trn, suy ra chui hm hi t u trn X V d Xt tnh hi t u ca chui hm
cos nx 2 + x2 cos nx 1 1 2 2 , n N * , x R 2 2 2 n +x n +x n
Ta c
1
2
hi t nn chui hm
cos nx hi t tuyt i v u 2 + x2
Cho chui hm
V d Tnh lim
x n
sin nx n2 + x 2
143
Do lim
x n
sin nx n +x
2 2
= lim
n x
sin nx n2 + x2
=0
b. Tnh cht 2
Cho chui hm
c. Tnh cht 3
un (x) hi t trn (a, b) ti S(x), cc s hng u n ( x), u ' n ( x) lin tc n trn (a, b). Khi nu chui u ' n ( x) hi t u trn (a, b) th S(x) kh vi v S(x) =
Cho chui hm
u ' n ( x) .
n
n =0
an x n = a0 + a1 x + ...
a (x x )
n=0 n
(1)
xn 1 1) trong an = 2n + 1 n = 0 2n + 1
2n 1 2n 1 n 2) 2 ( x 2) , trong an = 7 n 2 + 1 n =0 7 n + 1
n
2. nh l Abel
Nu chui lu tha
n =0
an x n hi t ti x = x0 0 th n hi t tuyt i ti mi x tho
x < x0 .
Chng minh: Gi s chui lu tha a n x hi t ti
n n =0
x0 .
Khi chui s
n =0
a n x0 n
hi t,
an x0n 0 khi n . Do
144
n K > 0 : an x0 K , n 1
x x n K Ta c an x n = an x0 , n 1 . x0 x0
Khi | x |<| x0 | th 3. H qu
x K x0 n =0
hi t (v
x x0
n =0
| an x n | hi t.
Nu chui lu tha
n =0
an x n phn
k ti x = x 0 th n phn k ti mi x tho
x > x0 .
Chng minh:
x1 tho | x1 |>| x 0 | m chui hi t ti x1 . Khi theo nh l Abel n s hi t tuyt i ti | x |<| x1 | , m trong khong ny c cha im x0 , iu ny
Tht vy nu c mu thun vi gi thit.
4. Bn knh hi t ca chui ly tha a. nh ngha
n =0
an x n nu
chui
n =0
n =0
an x n ch hi t ti x = 0 .
(*)
145
Gi s = lim
| x |> 1
Do bn knh hi t r =
| un +1 ( x) | = + , do bn knh hi t r = 0 . | un ( x ) |
* Nu = + th x 0, ta c lim * Nu = 0 th ta c lim
bn knh hi t r =+ .
i vi trng hp = lim n | an | ta cng c chng minh tng t. 5. Bi ton tm min hi t ca chui ly tha - Bc 1. Tm bn knh hi t r ca chui lu tha bng cng thc (*) - Bc 2. Xt ti 2 im mt x = r , x = r . - Bc 3. Kt lun min hi t. Ch Nu chui ly tha c dng dng
a (x x )
n=0 n
, th bng cch t X = x x 0 ta a v
a X
n=0 n
xn 1) n =1 n
| a n +1 | n = lim = 1 => r = 1 . n | a | n n + 1 n
n
n =0
146
2)
n x
n n =1
xn 3) n =0 n !
Ta c = lim
Vy min hi t ca chui l X = R .
n +1 1 4) n = 0 2n + 1 x + 2
n +1 n t . Ta c n =0 2n + 1
= lim n an = lim
n n
1 n +1 1 = . Suy ra bn knh hi t r = = 2 . 2n + 1 2
n
2n + 2 - Xt ti t = 2 , ta c chui s . n =0 2n + 1
2n+1 2n+1 1 2n + 2 = 1 + 1 = e2 0. Do chui s l phn k. Ch rng lim lim 2n + 1 n 2n + 1 n n n
n 2 n +1 2 n +1
= e 2 0 . Do chui s phn k.
Gi s chui lu tha
a. Tnh cht 1
a n x n c khong hi t ( r , r ) .
147
Chui lu tha hi t u trn mi on [a; b] (r ; r ) Chng minh: Ly 0 < x0 < r , sao cho [ a, b ] [ -x 0 , x0 ] . Khi v 0 < x0 < r nn chui s hi t. Mt khc ta li c a n x Do chui
b. Tnh cht 2
n n a n xo
a x
n =0 n
n 0
, x [a, b], n
an x n
hi t u trn [a; b] ( r ; r ) .
C th ly o hm tng s hng ca chui. Chng minh: Suy ra t tnh cht 1. Bi tp Tm min hi t ca chui hm 1)
n =1
2 ( x 1) n 2 n
1 2) 2 ( x + 2) n n =1 n
3)
n =1
( x + 2 )n
2 n +1
n 2x 3 4) 2 n =1 n + 1 x
( x + 1) n 5) n =1 n ( n + 2)
1 n 6) 2 ( x + 4) n =1 n
1 7) n n =1 ( x 2)
3n n 8) 2 ( x 2) n =1 n
6.5. Chui Taylor v chui Mac- Laurin 6.5.1. Khai trin 1 hm thnh chui lu tha 1. t vn
f ( x) = a 0 + a1 ( x x 0 ) + a 2 ( x x 0 ) 2 + a 3 ( x x 0 ) 3 + ... + a n ( x x 0 ) n + ...
trong a0 , a1 , a2 , ..., an ,... l cc hng s
3. Xc nh cc h s
(0)
(1) (2)
148
.............................................................
(n)
f ( n ) ( x) = n!a0 + ...
.
f ( k ) ( x0 ) k = 0, n Th x = xo vo cc ng thc trn, ta c: ak = k!
4. Kt qu
Khi :
f ( x) = f ( x0 ) + f / ( x0 )( x x0 ) + f // ( x0 ) f ( n ) ( x0 ) ( x x0 )2 + ... + ( x x0 )n + ... 2! n!
Chui hm ca im xo
Theo trn, nu hm s f ( x) c o hm mi cp trong Vx0 v c th biu din di dng tng ca 1 chui lu tha trong ln cn y th chui lu tha y phi l chui Taylor ca hm trong ln cn y.
2. iu kin hi t
Ta xt xem nu chui Taylor ca hm f ( x) no hi t th vi iu kin no tng ca n ng bng f ( x) . a) V d tng ca chui hi t khng bng hm s
12 x khi x 0 Xt hm s f ( x) = e khi x = 0 0
Hm f ( x) kh vi v hn ln ti mi x v o hm mi cp ca f ( x) ti x = 0 Tht vy,
f ( x ) f (0) e lim = lim x 0 x 0 x0 x
1 x2
t et
2
= lim
1 = 2tet 2
= 0 f / (0) = 0
149
t=
1 x2 =
t +
lim 2t 2e t =
f // (0) = 0
Vy, chui Mac-Lau rin ca hm f l:
f ( n +1) ( ) ( x x0 ) n +1 (n + 1)!
vi l 1im no nm gia xo v x th c th khai trin hm f ( x) thnh chui Taylor trong ln cn y. Chng minh: Tht vy, Khai trin Taylor ca f ( x) n cp n l: f ( x ) = Pn ( x ) + Rn ( x ) trong f ( n +1) ( ) Rn ( x ) = ( x x 0 ) n +1 v lim Rn ( x) = 0 nn f ( x ) = lim Pn ( x )
(n + 1)!
n
nh l 2
Nu trong ln cn no ca im xo hm f ( x) c o hm mi cp v tr tuyt i ca mi o hm u b chn bi cng 1 s th c th khai trin hm f ( x) thnh chui Taylor trong ln cn y. Chng minh: Theo gi thit, f ( n) ( x) M trong ln cn Vx0
150
Rn ( x) =
( n +1)
( )
(n + 1)!
x x0
n +1
M x x0 (n + 1)!
Do chui s
n+1
x x0 n n 0 0 Rn ( x) (n + 1)!
1. f ( x ) = e
f
(n)
(0) = 1
x2 x3 xn n 1 + x + + + ... + + ... 2! 3! n!
N l 1 s dng c nh bt k, ta c
k 1, x ( N , N ), f ( k ) ( x ) = e x e N = M
f ( x) khai trin hm f ( x) thnh chui Mac-Laurin trong ln cn ( N ,+ N ) ca x =
xo= 0
ex = 1+ x +
2. y = sin x
x2 x3 xn + + ... + + ... 2! 3! n!
f ( k ) ( x) = sin( x + k
) 1
4. y = (1 + x) (Chui nh thc)
(1 + x ) = 1 + x +
( 1)
2!
x 2 + ... +
( 1)...( n + 1)
n!
x n + ...
151
c bit
* Khi = 1 :
5. y = ln(1 + x)
ln(1 + x ) = x
x2 x3 x 4 xn + + ... + ( 1) n 1 + ... n 2 3 4
Bi tp 1) Khai trin hm y = x 3 thnh chui Taylor ln cn im x = 1 ( Vit 4 s hng u ca chui Taylor) 2) Khai trin hm y =
1 thnh chui lu tha ca x 3 x
1 2
152