PLANIRAWE NA NASTAVATA

PO BIOLOGIJA ZA VI ODDELENIE

TEMA

II
NA @IVITE ORGANIZMI (9 ~asovi)

PREGLED

OPERATIVEN PLAN
NASTAVNA EDINICA: SISTEM

ZA ^AS Br. 1

5 CARSTVA

TIP NA ^ASOT: obrabotka na nova nastavna edinica NOVI POIMI: carstva na rastenijata, virusi, bakterii, protozoi, pra`ivotni i algi, bessemeni rastenija, semeni rasten ija, golosemeni, skrienosemeni.

1. CEL I ZADA^I
U~enicite treba da mo`at da: - prepoznavaat i imenuvaat grupi organizmi od pregledot na poimite; - da poso~uvaat i nabrojuvaat pretstavnici na grupi od pregledot na poimite; -da podreduvaat poso~en poznat pretstavnik vo grupata; - da gi voo~uvaat sli~nostite i razlikite me|u poznati pretstavnici od dve grupi.

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

- raznovidna grafika (crte`i, sliki, fotografii od razni organizmi); - priroden materijal (sve` ili konzerviran); - ispi{ana lenta so raznovidni organizmi; - u~ebnik i druga literatura;

3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ^ASOT

Se raboti samostojno i vo grupi.

AKTIVNOSTI

Aktivnost 1. Nastavnikot organizira 4 grupi i gi upatuva u~enicite da koristat nagledni sredstva i tebelata: Pregled na rastenija od str. 42 od u~ebnikot. Aktivnost 2. Nastavnikot usno im zada~ite na u~enicite: gi soop{tuva

1 grupa Ima za zada~a od izlo`eniot materijal da gi izdvoi bakteriite i da razmislat {to znaat za niv. 2 grupa Gi izdvojuvaat pra`ivotnite i algite i informiraat za niv- nite soznanija. 3 grupa Od izlo`eniot materijal gi izdvojuvaat gabite i davaat kus opis. 4 grupa Da gi izdvojat rastenijata i da se obidat da gi podredat vo grupi {to gi poznavaat. 5 grupa Treba da gi izdvojat organizmite koi pripa|aat na carstvoto na `ivotnite i da gi grupiraat. Nastavnikot ja koordinira rabotata na grupite, upatuva, naso~uva, pojasnuva, pomaga, koregira i informira. Aktivnost 3. Prezentacija na soznanijata do koi do{le grupite i vnesuvawe na podatocite vo tabela na tabla, koja istovremeno pretstavuva i plan za nastavnata sodr`ina. SISTEM 5 CARSTVA

Carstvo
BAKTERII PRA@IVOTNI I ALGI

GABI RASTENIJA @IVOTNI

Nevidlivi so golo oko - `iveat nasekade, nekoi predizvikuvaat Pra`ivotni se bolesti gledaat so mikroskop, gi ima vo voda ili vo vnatre{nosta na drugi organizmi Algi ednostavni Tuka se grupirani organizmi, pe~urkite,`iveat vo voda, gi ima zeleni, kafeni i muvlite i mnogu crveni drugi a) Bessemeni: movovi i paprati (nemaat seme) b) Semeni: golosemeni i skrienosemeni (imaat seme) a) Bezrbetnici b) Rbetnici

Karakteristiki na carstvata

Aktivnost 4. Site u~enici u~estvuvaat vo popolnuvaweto na tabelata {to e skicirana na tabla i ja crtaat vo tetratkite. Vo slednata tabela podredi gi navedenite organizmi: blaga paprat, tuberkulozata, kvaso~na gaba, do`dovna alga, ma~ka, mov, bor, ameba, pe~urka, ris, salmonela, kon~esta alga, ru`a, pol`av.
BAKTERII PRA@IVOTNI I ALGI GABI RASTENIJA @IVOTNI

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

Se sledi anga`iranosta i aktivnosta u~enicite pri rabotata vo grupi, a efektite doznavame preku nivnata prezentacija popolnuvaweto na nastavniot list. na gi i

5. PODGOTOVKI ZA NAREDNIOT ^AS NA U^ENICITE

Da se informiraat koi bolesti predizvikuvaat virusite i bakteriite. gi

6. KONSTATACII ^AS

OD

REALIZIRANIOT

OPERATIVEN PLAN
NASTAVNA EDINICA: BAKTERIITE VIRUSI

ZA ^AS Br. 2
I na CARSTVO nova NA

TIP NA ^ASOT: obrabotka nastavna sodr`ina NOVI POIMI:

virusi, virusni zaboluvawa, bakterija, bakteriski zaboluvawa

1. CEL ZADA^I

U~enikot treba da se osposobi:

- da prepoznava i imenuva virus, bakterija; - da gi nabrojuva osnovnite osobini na virusite i bakteriite; -da naveduva primeri za virusni i bakteriski zaboluvawa; - da analizira i sporeduva sli~nosti i razliki me|u virus i bakterija;

- da se osposobi za samostojna rabota i rabota vo grupa, da nabquduva i donesuva zaklu~oci.

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

Mebelot e taka postaven da u~enicite ostvarat najdobra komunikacija me|u sebe i so nastavnikot. Potrebni nastavni sredstva: raznovidna grafika (plakat za virusi i bakterii, sliki za virusi i bakterii za nivnata gradba i forma): - u~ebnik za VI oddelenie, dodatna literatura za virusni i bakteriski zaboluvawa, fotografii za ovie zaboluvawa; - grafoskop i grafofolija so pra{awa i odgovori.

3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ^ASOT

- U~enicite }e rabotat vo grupi. - Nastavnikot gi formira grupite i gi upatuva za na~inot na rabota i kako da gi koristat naglednite sredstva. Nastavnikot koordinira, upatuva, naso~uva, pojasnuva, koregira i ocenuva.

PODGOTOVKA:
So nekolku pra{awa od nastavnikot i odgovori na u~enicite se pravi kratko povtoruvawe za pette carstva.

AKTIVNOSTI Aktivnost 1 Sekoja grupa zapo~nuva samostojno da raboti na zadadenite zada~i, pri toa koristej}i gi naglednite sredstva. 1 grupa Gi otkriva osobinite na virusite so pomo{ na plakatot i slikite za virusi, u~ebnikot i dobienite zaklu~oci gi

zapi{uva vo skelet.

orga- ni-

zer od vidot ribin

2 grupa Koristej}i ja dodatnata literatura, u~ebnikot i fotografiite za virusnite zaboluvawa nakratko gi objasnuva i dava primeri za ni v i potoa tie zaboluvawa se zapi{uvaat vo prethodnata {ema. 3 grupa Gi otkriva osobinite na bakteriite so pomo{ na slikite i plakatot za bakterii i zaklu~ocite se zapi{uvaat vo mre`agrozd. 4 grupa Od dodatnata literatura u~ebnikot i fotografiite, u~enicite gi otkrivaat bakteriskite zaboluvawa i davaat primeri za niv, a potoa gi zapi{uvaat vo mre`ata - grozd. 5 grupa Gi sporeduva virusite i bakteriite i usno gi prezentira sli~nostite i razlikite pred drugite grupi. Aktivnost 2 - U~enicite se podgotvuvaat i usno davaat odgovori i objasnuvawa na pra{awata od u~ebnikot od str. 32.

l i l i

i i
VIRUSI i

PLAN NA TABLA
CARSTVO NA BAKTERII

bez vistinsko jadro geni vo vid na |erdan

razoruvaat kletka detska paraliza, grip, nastinka, sipanici, sida nema efikasni lekovi

ishrana: so fotosinteza proizveduva ~i so gotova hrana - razgraduva~i korisni: - mle~ni bakterii {tetni: salmonela, bakterii na tuberkuloza ta

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

- Efektite od ~asot nastavnikot gi proveruva od usnata prezentacija na koordinatorot na sekoja grupa. Na ovoj na~in u~enicite gi donesuvaat i razmenuvaat svoite zaklu~oci. - Vo tekot na ~asot se sledi anga`iranosta na u~enicite i me|usebnata sorabotka. - Proverkata i ocenuvaweto na uspe{nosta na ~asot nastavnikot ja vr{i so pomo{ na odgovorite na pra{awata od u~ebnikot.

5. KONSTATACII OD

REALIZIRANIOT ^AS

Se zapi{uvaat sogleduvawa za realizacijata na celta i zada~ite kako i za stepenot na aktivnosta na u~enicite vo tekot na celiot ~as.

OPERATIVEN PLAN

ZA ^AS Br. 3

NASTAVNA EDINICA: CARSTVO NA PRA@IVOTNI I ALGI; CARSTVO NA GABI

TIP NA ^ASOT:

obrabotka na nova nastavna edinica

NOVI POIMI: pra`ivotni, protozoi, algi, gabi, hifi, spori.

1. CEL I ZADA^I
U~enicite }e mo`at: - da gi nabrojat biolo{kite osobini na pra`ivotnite, algite i gabite; - to~no i precizno da gi izvr{uvaat zada~ite; - da donesuvaat zaklu~oci; - da go koristat u~ebnikot, prira~nikot i drugi izvori na znaewa. - da vr{at grupno i samostojno nabquduvawe;

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

- u~ebnik; - mikroskop; - sve` materijal: kvaso~na gaba, do`dovna alga, pe~urki, lebna muvla i muvla od limon.

3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ^ASOT

PODGOTOVKA

- Nastavnikot gi deli u~enicite na grupi i postavuva razli~en materijal. - Nastavnikot gi organizira grupite i vr{i nabquduvawe, koordinira, naso~uva i pojasnuva.

Aktivnost 1 I grupa
mikroskopira i istra`uva na pra`ivotnite paramecium i ameba ednokleto~ni `ivotni. Sekoj u~enik svojata tetratka go cr ta toa {to go gleda.

vo

II grupa

mikroskopira algi do`dovna alga edno i pove}ekleto~ni i razli~ni po boja. Sekoj u~enik go crta toa {to go gleda.

III
muvla

grupa
i

mikroskopira gradba lebna muvla od limon, pe~urka, kvaso~na gaba, gradba od hifi spori so koi se razmno`uvaat (u~ebnik str. 34) .

PLAN
Carstvo na pra`ivotni i pra`ivo tni
kam{i~ar pove}ekleto ~ni ameba

NA TABLA
carstvo na

algi

muvla
crveni penicilium

ednokleto pove}ekleto ~ni ~ni do`dovni zele algi zlat ni `olt kvaso~ni no i gabi

ednokleto ~ni

lebn a

kafejavi pe~urki

Aktivnost 2
Site u~enici se podgotvuvaat i usno odgovaraat na pra{awata od u~ebnikot na str. 34.

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

Proveruvawe i ocenuvawe na rezultatite pri izrabotuvaweto na planot na tabla i usno odgovaarawe na pra{awata od u~ebnikot.

KONSTATACII OD

REALIZIRANIOT ^AS

OPERATIVEN PLAN

ZA ^AS Br. 4

NASTAVNA EDINICA:

VE@BI KON SODR@INITE OD CARSTVO NA PRA@IVOTNI I ALGITE; CARSTVO NA GABI

1. CEL I ZADA^I
U~enikot treba da mo`e: - da nabquduva, sporeduva i zaklu~uva za osobinite na pra`ivotnite, algite i gabite; - da gi naveduva osobinite na algite, ednokleto~ni i pove}ekleto~ni; - da donesuva zaklu~oci za: raznovidnost zna~ewe na algite za evaluacijata i vo ishranata na ~ovekot; - da gi naveduva osobinite na gabite: osnovna gradba, na~in na ishrana gotova hrana spa|aat vo razgraduva~i, razmno`uvawe so spori; - da mikroskopira ednokleto~ni organizmi vo barska voda pra`ivotni, algi i gabi.

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

- Se postavuva mebelot, nastavnikot podobro da komunicira so u~enikot, a toj nepre~eno da raboti. - Nastavnikot ja koordinira rabotata. Potrebni aparati, pribor i materijali: - mikroskop; - biolo{ka igla; - kapalka, pinceta; - predmetno i pokrivno staklo; - sve` ili suv kvasec; - muvla od leb; - muvla od slatko; - barska voda; - voda vo ~a{a; - sliki, u~ebnik i prira~nik ve`ba V2 , na str. 13.

NA

- Nastavnikot gi deli u~enicite na grupi i dava upatstvo za rabota. - Pred sekoja grupa ima postaven mikroskop, mo`e da se podelat vo III grup i:

I grupa:

preparat od barska voda (pra`ivotni i algi) II grupa: - preparat od muvla (leb, slatko, limon) III grupa: preparat od kvasec

Aktivnost

Se pripremaat tri preparati sekoja grupa samostojno gi priprema, spored upatstvoto od prira~nikot.

Aktivnost

2 Sekoj u~enik vnimatelno od grupata, mikroskopira prvo na malo pa na golemo zgolemuvawe, go crta toa {to go gleda i ozna~uva vo tetratka. Aktivnost
Dodeka trite grupi rabotat nastavnikot prio|a do sekoja grupa, im pomaga pri mikroskopiraweto i gi pottiknuva u~enicite vo grupata da gi objasnat poimite za pra`ivotnite, algite i gabite. Pri toa se koristat pra{awata od u~ebnikot od str. 34.

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA PROVERUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

Sledewe na u~enicite (vo zainteresiranost samostojnost. celokupnata aktivnost grupata) i poedine~no. Anga`iranost, i na

OPERATIVEN PLAN
NASTAVNA EDINICA:

ZA ^AS Br. 5

RASTITELNO CARSTVO: - BESSEMENI RASTENIJA (MOVOVI I PAPRATI), - SEMENI RASTENIJA (GOLOSEMENI RASTENIJA) edinica

TIP NA ^ASOT: obrabotka na nova metodska NOVI POIMI:

bessemeni rastenija (movovi i paprati) semeni rastenija (golosemeni rastenija)

1. CEL I ZADA^I
- U~enicite treba da mo`at: - da nabquduvaat; - da gi prepoznavaat pretstavnicite i da gi nabrojuvaat, razlikuvaat i sporeduvaat.

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

- Rasporeduvawe na mebelot za podobra komunikacija me|u u~enicite i so nastavnikot, kako i polesno koristewe na materijalot. Potreben materijal: - sve`i movovi, paprati, gran~iwa i {i{arki od golosemeni rastenija; - sliki; - lupi i mikroskop.

NA

Se raboti samostojno i vo grupi. Nastavnikot organizira grupi na u~enici i gi upatuva na koristewe na dadeniot materijal. Nastavnikot koordinira, upatuva, naso~uva, pojasnuva. PODGOTOVKA: Za polesno izu~uvawe na sodr`inite {to sleduvaat u~enicite imaat zada~a da go razgledaat dobieniot priroden materijal i sliki i da se potrudat da go opi{at. - Nastavnikot dava upatstvo za izvr{uvawe na aktivnostite na u~enicite. - Na u~enicite im se soop{tuva deka sekoj od niv treba da raboti samostojno. - U~enicite se podgotvuvaat za prezentirawe na podatocite i soznanijata do koi do{le.

Aktivnost

1 Sekoj u~enik dobieniot materijal i sliki i toa:

go

nabquduva

Prva grupa razgleduva rastenie mov so golo oko ili so lupa, razgledaj koi delovi (organi) gi ima kaj nego, a potoa so lupata razgledaj ja torbi~kata so sporite.Nacrtaj go toa {to go gleda{ i sporedi go so sl. 2 od u~ebnikot na str. 35. Vtora grupa razgleduva rastenie paprat, koi organi gi zabele`uva{ kaj nego, potoa na opa~inata otkrij gi top~estite torbi~ki polni so spori, istite gledaj gi pod mikroskop ili so lupa. Sekoj u~enik go sporeduva toa so sl. br. 3 od str. 36 od u~ebnikot. Treta grupa razgleduva gran~e i {i{arki od ela, bor i ~empres i gi opi{uva. Sekoj u~enik go sporeduva materijalot so sl. 5 i 6 na str. 36 i 37 vo u~ebnikot i go crta vo tetratkata.

I
Aktivnost
soznanijata

NA
Vo od tetratkata zapi{uvaj gi nabquduvaweto.

Aktivnost

3 U~enicite
do{le

soznanijata do koi plan na tablata.

gi prezentiraat i istovremeno se pravi

Aktivnost

i usno odgovaraat u~ebnikot.

U~enicite se podgotvuvaat na pra{awata od str. 38, od

PLAN

NA TABLA

nema oformeni koren podzemno steblo gradba gradba movovi paprati

list organi

bessemeni rastenija

RASTITELNO CARSTVO

semeni rastenija golosemeni skrienosemeni gradba

koren drvenesto steblo igli~esti listovi cvet ({i{arka)

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

Vo tekot na ~asot anga`iranost na sorabotka so drugi na nastavnoto liv~e. se sledi u~enicite, u~enici i celokupnata kreativnost, izrabotkata

5. KONSTATACII ^ASOT

OD

Nastavnikot posle ~asot treba da izvr{i sporeduvawe na planiranite aktivnosti so realiziranoto.

OPERATIVEN PLAN
NASTAVNA EDINICA:

ZA ^AS Br. 6

VE@BI PRAVEWE ZBIRKA OD GRAN^IWA (LISTOVI) I [I[ARKI OD IGLOLISNI RASTENIJA

1. CEL ZADA^I

U~enicite treba da mo`at: - da isplaniraat i sprovedat istra`uvawe za pregled na bessemenite i golosemenite rastenija; da gi nabrojat pette carstva; - da navedat primeri za op{tite svojstva na movovite, papratite i golosemenite rastenija;

da gi navedat razlikite me|u pretstavnicite.

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

- priroden materijal (sve` ili herbariziran); - raznovidna grafika; - podgotovka na u~enicite za prepoznavawe na potrebniot materijal; - rabota so lupa; - prira~nik, ve`ba V3 na str. 14.

3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ^ASOT

Aktivnost 1 Sekoj u~enik Aktivnost 2
1. Zavr{i go iskazot: Nabroj gi pretstavnicite na bessemenite rastenija: a) b) 2. Navedi gi pretstavnicite na iglolisnite rastenija: a) Aktivnost 3 - Od trite grupi vo oddelenieto sekoja grupa treba da gi prepoznae op{tite svojstva na edna grupa od bessemenite rastenija (movovi, paprati) i golosemenite rastenija (iglolisnite). a) Za da dojde do otkritie sekoj u~enik treba: - da nabquduva - da razmisluva - da postavuva hipoteza - da postavuva pomo{na hipoteza - da napravi obid - da sostavi iskaz - da donese zaklu~ok. da donese po edna {i{arka i gran~e od iglolisno rastenie.

Aktivnost

navedi gi op{tite grupa (movovi, rastenija). Sekoja na rastenieto

Preku grafi~ki organizer biolo{ki osobini na edna paprati ili iglolisni grupa gi zapi{uva osobinite {to go ispituvala.

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

- Vo tekot na ~asot se sledi celokupnata anga`iranost na u~enicite, kreativnosta i sorabotka so drugi u~enici od grupata.

5. PODGOTOVKI ZA NAREDNIOT ^AS NA

U^ENICITE

- Vo neposredna blizina u~enicite da soberat primeroci od rstenijata i da gi razgledaat. Primerocite da se so koren, listovi i po mo`nost i cvetovi.

6. KONSTATACII OD

REALIZIRANIOT ^AS

OPERATIVEN PLAN
NASTAVNA EDINICA: SKRIENOSEMENI

ZA ^AS Br. 7
RASTENIJA edinica

TIP NA ^ASOT: obrabotka na nova metodska NOVI POIMI:

dikotiledoni i monokotiledoni rastenija, kotiledon, sprovodni sadovi, sprovodni snop~iwa, paralelni i mre`esti, oskov koren i `ilesto razgranet.

1. CEL I ZADA^I
U~enikot treba da mo`e: - da prepoznava i imenuva novi poimi; - da izbira i podreduva poso~eni pretstavnici vo grupa;

- da analizira i me|u 2-te grupi (monokotiledoni - da istra`uva,

sporeduva sli~nosti i razliki rastenija i dikotiledoni; zabele`uva i donesuva zaklu~oci;

da naveduva zna~ewe na navedenite grupi vo `ivotot na ~ovekot.

rastenijata

od

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

- Mebelot vo u~ilnicata se rasporeduva za da se obezbedi najdobra komuni kacija me|u nastavnikot i u~enicite. Nastavnikot navreme obezbeduva didakti~ki materijal so u~estvo na u~enicite.

a) Potrebni sredstva:

nastavni

- priroden materijal sve` ili konzerviran; - grafofolii; - mikroskopski preparati; - lupi, sliki, {ema; - u~ebnik.

b) Tehni~ki pomagala
- grafoskop - mikroskop.

3. ORGANIZACIJA ^ASOT

AKTIVNOSTI

NA

- Nastavnikot pojasnuva koi nagledni sredstva }e se koristat i gi rasporeduva, {to treba da zabele`at odnosno da obrnat vnimanie pri istra`uvaweto. Nastavnikot informira, koordinira, upatuva i vr{i korekcija. PODGOTOVKA: Za polesno izu~uvawe na nastavnata sodr`ina, u~enicite izvr{uvaat eksperimenti prethodno za tie da bidat iskoristeni na ~asot. Aktivno u~estvuvaat pri povtoruvaweto na nastavnata sodr`ina semeni golosemeni rastenija i otkrivawe na novata nastavna sodr`ina so razgleduvawe na plodovi od razli~ni rastenija presek. Potoa u~enicite rabotat vo grupi so odredeni zada~i od nastavnikot.

Aktivnosti koi u~enicite gi izvr{uvaat ponatamu vo tekot na ~asot: - nabquduvaat, zabele`uvaat i donesuvaat zaklu~oci (gradba na zrno od grav,

son~ogled, tikva, p~enka i p~enica); - vidovi koreni koren od patlixan, piperka, p~enka, trevesti rastenija, gluvar~e; - listovi od sardela, begonija, kajsija, qubi~ica, roza, palma, zelenika (so lupa razgleduvaat sprovodni sadovi); - nabquduvawe na raspored na sprovodnite snop~iwa vo stebloto kaj monokotiledono i dikotiledono rastenie. Potoa se vr{i prezentirawe od istra`uvaweto, se koregiraat odgovorite i se zapi{uva planot na tabla so podredena mre`a (grozd) i tabela.

PLAN

NA TABLA

SKRIENOSEMENI RASTENIJA

MONOKOTILEDONI

DIKOTILEDONI

Zeljesti rastenij a: - kromid - praz - koki~e

@itni rastenij a: p~enka p~enica oriz

Drvenest i rastenij a: palma - bambus

Zeljesti rasteni ja: - zelka - domat - grav i dr.

Grmu{esti rastenija : {ip (roza) dren - kapina i dr.

Drvja - dab - breza - kajsija idr.

RAZLIKI ME\U MONO

I DIKOTILEDONITE RASTENIJA

Monokotiledoni rastenija Dikotiledoni rastenija (p~enica) (gra{ok) `ilesto razgranet koren oskov paralelni vo listot `ilite mre`esti se rasfrleni snop~iwa vo vo

(sprovodnite) sadovi se sprovodnite vid na

prst en vo 1 semeno liv~e liv~iwa semeni (kotiledon) kotiledoni

stebloto se rezervnata hrana semkata e smestena vo vo 2 -

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

- Sledewe na celokupnata aktivnost na u~enikot, a efektite od ~asot nastavnikot gi utvrduva preku prezentacija na u~enicite i usnite odgovori na pra{awata od u~ebnikot na str. 41 (proveri go svoeto znaewe).

5. KONSTATACII OD

REALIZIRANIOT ^AS

OPERATIVEN PLAN
NASTAVNA EDINICA TIP NA ^ASOT:

ZA ^AS Br. 8

Br. 8: VE@BI KON SODR@INITE SKRIENOSEMENI RASTENIJA istra`uvawe, ve`bawe

1. CEL I ZADA^I
U~enicite }e mo`at: - da vr{at istra`uva~ka rabota, samostojno da nabquduvaat, pribiraat i analiziraat podatoci; - da donesuvaat i prezentiraat zaklu~oci za monokotilni i dikotilni rastenija; - da postignat to~nost i preciznost vo izvr{uvaweto na zada~ite, komu- nikativnost i snaodlivost, interes za izvr{uvawe na zada~ite.

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

- zbirka ili sve` materijal od dikotiledoni i monokotiledoni rastenija; - mikroskopski preparati od napre~en presek od steblo na pretstavnici od monokotiledoni i dikotiledoni; - raznovidna grafika, crte`i i sliki; - koristewe na prethodno izgotveni opiti t.e. zasaden materijal od pretstavnici na monokotiledoni i dikotiledoni (p~enica i grav); - koristewe na prethodno postaveni opiti od nababreni zrna od: p~enica, tikva, grav, le}a i gra{ak; - nastavno liv~e.

3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ^ASOT

- Raspored na mebelot vo u~ilnicata. - nastavnikot organizira grupi od u~enici; - nastavnikot koordinira, nabquduva, upatuva, naso~uva, pojasnuva, informira, koregira; - nastavnikot podgotvuva upatstva za izvr{uvawe na aktivnosti na ~asot (koja aktivnost na kakov na~in }e se raboti). AKTIVNOSTI

Aktivnost 1. Nabquduvaj}i go korenot na sve` materijal od pretstavnici na monokotiledoni i dikotiledoni (p~enica, grav, sardela, detelina,

perunika, kromid), u~enicite treba da odredat koi od navedenite rastenija spa|aat vo grupata na monokotiledoni, a koi vo dikotiledoni. Sekoj u~enik raboti samostojno. Aktivnost 2. Nabquduvaj}i go rasporedot na `ilite na listovite kaj pretstavnici od monokotiledoni i dikotiledoni (p~enica, grav, sardela, detelina, perunika, kromid), u~enicite treba da odredat koi od navedenite rastenija spa|aat vo grupata na monokotiledoni, a koi vo dikotiledoni. U~enicite rabotat vo grupi. Aktivnost 3. U~enicite gi koristat prethodno postavenite eksperimenti od nababreni zrna na (p~enica, tikva, grav, le}a, gra{ak) i vrz osnova na brojot na kotiledonite, odreduvaat vo koja grupa spa|aat istite. Tie rabotat vo grupi. Aktivnost 4. U~enicite nabquduvaat gotovi mikroskopski preparati od napre~en presek na steblo na pretstavnici od monokotiledoni i dikotiledoni i vrz osnova na rasporedot na sprovodnite snop~iwa, odreduvaat koi rastenija pripa|aat kon monokotiledoni, a koi kon dikotiledoni. Sekoj u~enik raboti samostojno. Aktivnost 5. Nastavnikot gi podeluva nastavnite liv~iwa preku koi se proveruvaat steknatite soznanija za monokotiledoni i dikotiledoni.

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

Efektite od ~asot se proveruvaat so prezentacijata na u~enicite od istra`uvaweto i so rezultatite od nastavnoto liv~e.

KORELACII NEOPHODNI ZA REALIZACIJA

- So li~ni soznanija steknati vo sopstveniot `ivot; soznanija steknati od TV i dopolnitelna literatura.

NASTAVNO LIV^E

Ime i prezime , odd. Zaokru`i go to~niot odgovor: 1. Perunikata ima mre`esta nervatura na list. DA 2. P~enicata ima oskov koren. DA NE NE

3. Detelinata ima paralelna nervatura na list. DA NE

4. Gravot ima dva semeni za~etoci, kotiledoni. DA 5. Kromidot ima `ilesto razgranet koren. DA NE se NE

6. Vo stebloto na grav sprovodnite snop~iwa vo vid na prsteni. DA NE

OPERATIVEN PLAN

ZA ^AS Br. 9

NASTAVNA EDINICA: SISTEMATIZACIJA NA TEMATA TIP NA ^ASOT: NOVI POIMI: SISTEMATIZACIJA NA @IVITE ORGANIZMI TEMATA PREGLED NA

grupi organizmi, virus, bakterija, pra`ivotni, algi, bessemeni rastenija, semeni, golosemeni, i skrienosemeni monokotiledoni i dikotiledoni.

1. CEL I ZADA^I
- da se zapoznaat osnovnite osobini na virusite, bakteriite, pra`ivotnite, algite i gabite, da se opredeli mestoto vo grupata kade pripa|a, da se ana liziraat sli~nostite i razlikite me|u bessemenite i semenite, goloseme- nite i skrienosemenite rastenija i dr.

2. PODGOTOVKA NA USLOVI I SREDSTVA ZA RABOTA

- Nastavnikot za vreme na ~asot ja koordinira rabotata me|u u~enicite. - Podgotveni se potrebni nastavni sredstva i tehni~ki pomagala: sve` materijal, sliki, crte`i i {emi. - Tabela za sli~nosti i razliki me|u razli~ni grupi na organizmi.

3. ORGANIZACIJA I AKTIVNOSTI NA ^ASOT

- Nastavnikot im dava upatstvo na u~enicite aktivnostite na ~asot: {to za

}e se raboti i {to }e se izraboti, i na koj na~in.

AKTIVNOSTI U~enicite rabotat vo 5 grupi.

I grupa:

vo tetratkite u~enicite zapi{uvaat osobini na virusi i bakterii. II grupa: vo tetratkite u~enicite gi zapi{uvaat osobinite na pra`ivotni- te i algite. III grupa: vo tetratkite u~enicite gi zapi{uvaat osobinite na bessemenite rastenija (movovi i paprati) i golosemenite rastenija. IV grupa: vo tetratkite u~enicite gi zapi{uvaat osobinite na (mono i kotiledonite rastenija) skrienosemenite rastenija. V grupa: gi ~ita i prezentira iskazite pod naslov: Za brzo da povtori{ ili da istra`uva{ od str. 41 od u~ebnikot. Ovaa grupa go izrab otuva planot na tabla.

4. SREDSTVA I POSTAPKI ZA OCENUVAWE NA POSTIGNATITE REZULTATI

Efektite od ~asot se proveruvaat spored prezentacijata na zaklu~ocite zdobieni od aktivnostite na ~asot. Voedno se dobiva uvid za aktivnosta i anga`iranosta na sekoj u~enik poedine~no.

5. KONSTATACII ^AS

OD

REALIZIRANIOT

PLAN

NA

TABLA

Grupa V go popolnuva grafi~kiot organizer grozd:

viru si

SISTEM NA CARSTVA

gabi

bakteri i `ivotni

pra`ivo tni algi

raste nij a

pra`iv otn i

algi

besse me ni

semeni

movovi paprati

golos em eni

skrienos em eni

monokotil edo ni

dikotil edo ni

Dodeka 1 u~enik go popolnuva organizerot, drugi u~enici od grupite gi opi{uvaat osobinite me|u organizmite od razli~nite grupi.