Irena SKAREP Du{ica TRNAVAC

JAMA U MAJSTORIMA
prilog speleolo{kim
istra`ivawima Lov}ena

The pit Jama u Majstorima the contribution for speleological researches

of Lovcen mountain
Issue of this study is to present results of three year's speleological
researches on Lovcen mountain. Speleological group of Research Society “Vladimir
Mandic - Manda” from Valjevo had been exploring the pit in village Majstori trough
summer expeditions, which were organized during the period 2001-2003. The pit is
deep 388 m, so it took 6th place among other pits in Montenegro. The study presents
review of researches: the pit is located in her surrounding, description of the pit's
canals is given trough the plan and profile.
Key words: Lovcen mountain, speleology, pit

Rezime
Ovaj rad imao je za ciq da predstavi rezultate trogodi{wih
speleolo{kih istra`ivawa na planini Lov}en. Speleolo{ka grupa Dru{tva
istra`iva~a “Vladimir Mandi} - Manda” iz Vaqeva istra`ivala je Jamu u selu
Majstori tokom letwih ekspedicija organizovanih u periodu 2001-2003. godine.
Dubinom od 388 m Jama u Majstorima na{la se na {estom mestu me}u jamama Crne
SPELEOLOGIJA

Gore. U radu je predstavqen pregled ranijih istra`ivawa, locirana je jama u

geografskom okru`ewu, dat opis wenih kanala i nacrt plana i profila.
Kqu~ne re~i: Lov}en, speleologija, jama
Irena Skarep, student druge godine Geografskog fakulteta u Beogradu
Du{ica Trnavac, student druge godine poslediplomskih studija, odsek fizi~ka geografija,
Geografskog fakulteta u Beogradu,
Speleolo{ka grupa Dru{tva istra`iva~a “Vladimir Mandi} - Manda”

97
 Zbornik radova Broj 16

UVOD
Planina Lov}en je predmet dugogodi{wih speleolo{kih istra`ivawa
(po~ev od Lahnera 1915-1919. godine). Ideja da se rad speleolo{ke grupe Dru{tva
istra`iva~a “Vladimir Mandi} - Manda”, sa terena centralne Crne Gore
(Maganik, Mora~ka kapa, Sto`ac) i severne Crne Gore (Qubi{wa, Durmitor),
premesti na Lov}en, bila je podstaknuta od strane prof. dr Predraga \urovi}a,
koji je u~estvovao i u ranijim istra`ivawima na planini Lov}en. Ta~nije,
speleolo{ka istra`ivawa koja je organizovalo Speleolo{ko dru{tvo “Proteus”
iz Beograda (1986, 1988) zajedno sa engleskim klubom “Trilobit” i bosanskim
speleolozima “Atom”, pod stru~nim vo|stvom prof. dr Milutina Qe{evi}a,
rezultirala su otkrivawem i istra`ivawem nekoliko jama na {irem prostoru
Lov}ena. Me|u najperspektivnijim objektima bile su Jama Duboki Do i Jama u
Majstorima. Prva je istra`ena u potpunosti i ima dubinu 340 m, ali je i danas
predmet istra`ivawa (posebno me|unarodnih ekspedicija).
Jama u Majstorima 1988. godine istra`ena je do 125 m. Do na{ih
istra`ivawa nije bila predmet speleolo{kih interesovawa. Kona~ni rezultati
merewa ukazuju na to da je jama duboka 388 m, i da kao takva spada u {est najdubqih
jama u Crnoj Gori (posle: Jame na Vjetrenim brdima 897 m, Jame u Malom Lomnom
dolu 605 m, Jamskog sistema u Obru~inama 464 m, Jame u Crkvenom dolu 444 m i
Jame u Pribatovom dolu 395 m).
Rezultat istra`ivawa ostvaren je trogodi{wim organizovawem letwe
speleolo{ke ekspedicije Dru{tva istra`iva~a iz Vaqeva na ovom terenu.
Istra`ivawa su obuhvatila {iri prostor Uvale u selu Majstori, gde su
konstatovani jo{ neki, po na{oj proceni, mawe interesantni i perspektivni
speleolo{ki objekti.

Istra`ivawe je realizovano kroz slede}e faze:

- 2001. godina vezana je za rekognoscirawe planine Lov}en. U ovoj
ekspediciji u~estvovali su: prof. dr Predrag \urovi} kao vo|a rekognoscirawa,
SPELEOLOGIJA

Bojan Skarep, Goran ^itakovi}, Nenad Selakovi}, Du{ica Trnavac, Bojan

Sre}kovi}, Irena Skarep i Ana Stani{i}. Tada je lociran polo`aj jame u
Majstorima i izvedena su dva ulaska u jamu do dubine od -180 m. Tom prilikom je
utvr|eno da se jama nastavqa, i odlu~eno je da se naredne godine organizuje velika
istra`iva~ka ekspedicija.
- speleolo{ka ekspedicija “Lov}en 2002” trajala je od 20. 07- 22. 07. 2002.
godine. Programski vo|a ekspedicije bio je Nenad Selakovi}, a na mestu tehni~kog

98
Broj 16 Zbornik radova

vo|e bio je David Maksimovi}. Grupa je brojala 24 ~lana. Te godine jama je

opremqena, istra`ena i snimqena do dubine od 282 m.
- od 31. 07- 15. 08. 2003. godine trajala je ekspedicija pod nazivom “Lov}en
2003”. U ovom istra`ivawu u~estvovalo je 25 speleologa. Stru~ni saradnici bili
su dr Predrag \urovi} sa Geografskog fakulteta u Beogradu i mr Milovan
Milivojevi} sa Geografskog instituta “Jovan Cviji}”, SANU. Ekspediciju su
opremom i u~e{}em (kao i prethodne godine) pomogli ~lanovi Speleolo{kog
dru{tva “Ponir” iz Bawa Luke. Napomiwemo da je ekspedicija imala
multidisciplinarni karakter, tj. da su sem speleolo{kih obuhva}ena i druga
geografska istra`ivawa, realizovana od strane studenata Geografskog fakulteta
u Beogradu pod vo|stvom asistenta Aleksandra Petrovi}a. Programski vo|a
ekspedicije bio je Ivan Nasti}, a tehni~ki vo|a bio je David Maksimovi}.
Ekspedicijom “Lov}en 2003” istra`ivawe i merewe jame je zavr{eno.
Kona~no, u fazi obrade podataka speleolo{kih merewa, bavili smo se crtawem
skica profila i plana jame, kao i opisom jamskih kanala, {to ovom prilikom
prezentujemo u radu.

OP[TE GEOGRAFSKE KARAKTERISTIKE OKOLINE JAME U

MAJSTORIMA
Planina Lov}en nalazi se u ju`nom, primorskom delu Crne Gore.
Istra`ivana oblast, selo Majstori, nalazi se u isto~nom delu planine Lov}en,
ju`no od Jezerskog vrha. Ovaj prostor je u pravcu juga otvoren prema moru, ta~nije
strme padinske strane ovog dela planine spu{taju se prema Budvi.
U`a istra`ivana oblast odnosi se na kra{ku uvalu Majstori sa Jasikovim
rupama. Ona pripada grupi uvala koje se nalaze na najvi{em delu Lov}ena. Pored
we mogu se izdvojiti i uvale: Ivanova krita, Bostur, Dolovi, Kuk i Tre{wa.
(Menkovi} Q,.\urovi} P., 1993)
Smatra se da je uvala Majstori nastala najvi{e radom fluvijalne erozije,
na{ta ukazuje i ~iwenica da je kroz wu proticala reka od Popvih dolova. Pravac
toka reke bio je usmeren ka proboju Vratno, odakle je daqe nastavqao pravcem ka
Jadranskom moru. Postoje pretpostavke da se reka razdvajala u dva, suprotno
usmerena toka: jedan ka Budvanskom zalivu na jugu, a drugi ka Be~i}kom zalivu. Na
SPELEOLOGIJA

ta~nost ove tvrdwe ukazuju pravilno razvijene suve re~ne doline koje su uticale u
ovu uvalu, i iz we isticale. (geografska istra`ivawa)
Uvala je ograni~ena izohipsom 1200 m nadmorske visine; maksimalna
du`ina joj je 1,65 km, po azimutu 65o; a maksimalna {irina joj je 1 km, po azimutu
105o. Karakteristi~na je po velikom broju vrta~a. Dna vrta~a nalaze se na 1150 m
nadmorske visine (Prilog 1).

99
 Zbornik radova Broj 16

Ulaz u jamu sme{ten je u ju`nom delu uvale, neposredno ispod wenog oboda,
na 1195 m nadmorske visine. Wen ta~niji polo`aj odre|en je azimutima prema
vrhovima: Tre{teni~ki vrh 1489 m (A 178o), Kolovijeri 1315 m (A 89o), \ur|evac
1465 m (A 153o).

Prilog 1: Karte polo`aja Uvale u Majstorima

Do istra`ivane lokacije dolazi se na slede}i na~in:

Na 13,5 km od Cetiwa, putem ka Jezerskom Vrhu (i Wego{evom mauzoleju)
nalazi se selo Ivanova korita. Ju`no od Ivanovih korita {umskim putem koji je
duga~ak oko 3,5 km, prolaze}i ispod Tre{teni~kog vrha, dolazi se do sela
Majstori. Od polo`aja posledwih katuna u selu jama je udaqena oko 850-1000 m.
Do katuna se mo`e do}i terenskim vozilom. Na oko 1 km od skretawa u
SPELEOLOGIJA

Ivanovim koritima isto~no od Tre{teni~kog vrha nalazi se kaptirani izvor

`ive vode. U nekada{wem selu Majstori postoji jedna bisterna sa ki{nicom
namewena za potrebe stanovnika dva aktivna katuna u letwem periodu.

Selo Majstori se nalazi na krajwem jugu wegu{ke oblasti u katunskoj

nahiji (prema podeli porodica na bratstva u Crnoj Gori). U Majstorima je `ivelo

100
Broj 16 Zbornik radova

samo jedno bratstvo, Kustudije od 13 ku}a. Po popisu stanovni{tva iz 1948. godine

u selu je bilo 49 stanovnika. Popisom iz 1991. godine utvr|eno je da u selu nema
stalnih stanovnika (Prilog 2).
Prema pri~i me{tana selo je dobilo ime po majstorima koji su se bavili
obradom gra|evinskog kamena. U literaturi nailazimo i na podatak da je u selu
Majstori zapo~eta prerada bukovog drveta i proizvodwa }umura. Ovu tehniku u
Crnu Goru iz Bosne doneo je Lazo Filipov Kustudija. Tako|e se govori i o tome da
su neke porodice iz Majstora donosile sneg na Cetiwe. Danas su stanovnici katuna
poznati po proizvodwi sira.
Istureni od katuna, na uzvi{ewu u pravcu kretawa ka jami, nalaze se
ostaci najmla|eg hrama me|u sakralnim spomenicima lov}enskog podru~ja. To je
hram Svete Trojice, sagra|en 1900. godine.

Prilog 2: Fotagrafija ostataka naseqa Majstori

MORFOLO[KE KARAKTERISTIKE JAME U MAJSTORIMA

SPELEOLOGIJA

Kao {to smo ve} istakli ulaz u jamu nalazi se na 1195 m. Prva ta~ka
snimawa nalazi se na platou iznad vrta~e sa tri otvora. Po~etak jame vidno je
istaknut na mestu nulte ta~ke i nosi oznaku VA-LO-01.
o
Tri otvora sme{tena su, po azimutu 334 u vrta~u ukupne du`ine 20 m, a
minimalne du`ine 12 m. [irina ulaznog dela, po azimutu 229o, je 9,65-12,8 m.
Pre~aga koja razdvaja dva ve}a otvora duga~ka je 4,35 m, po azimutu 230o; a {iroka

101
 Zbornik radova Broj 16

4 m. Tre}i otvor je dimenzija 1,5h1,5 m i nalazi se neposredno iznad pre~age

(Prilog 3).
Prvi otvor nadvisuje slabija `bunasta vegetacija; drugi otvor je tro{an,
nije pogodan za opremawe (nastawuju ga vrane); tre}i otvor se nalazi u mati~noj
steni (zbog malih dimenzija i ubrzog spajawa sa ulaznim kanalom, tako|e se ne
oprema).

Prilog 3: Fotografija ulaza u Jamu u Majstorima

Ulaz u jamu opremqen je “Y” sidri{tem, koje je osigurano sa dva spita
iznad tre}eg otvora (prvi spit je 1 m ispod ta~ke 0). Drugi kraj “Y” osiguran je
pomo}nim sidri{tem (sa trakom oko mati~ne stene i karabinerom), koje se u
tehni~kom smislu koristi kao po~etno sidri{te za ulazak u jamu i na nacrtu nosi
oznaku 0'. Relativna visina od platoa gde se nalazi ta~ka 0 do ~vora “Y” (ta~ka 1)
je 9,6 m.
Od ta~ke 1 spu{ta se vertikala ukupne du`ine 38,8 m. Kanal koji vodi od
drugog otvora spaja se sa ovom vertikalom na wenom 11. metru, obrazuju}i terasu sa
SPELEOLOGIJA

drobinom, dimenzija 3,5h1,5 m. Celu prvu vertikalu prate bo~ne pukotine u

azimutu 160o i 340o iz kojih se raspr{uju prokapne vode, dok je sama vertikala suva.
o
Od dna vertikale (ta~ka 3) po~iwe sipar dimenzija 13,5h4 m sa nagibom 30 .
Druga vertikala (ta~ka 4) ukupne je du`ine 31 m. Sve vreme {irina
kanala je u proseku 10 m. U zidovima kanala pojavquju se brojne pukotine (sa
mawim terasama i ni{ama) koje i daqe zadr`avaju pravac oko 160o 320o. I ova
vertikala zavr{ava se siparom koji izlazi u dno pukotine sa azimutom 320o.

102
Broj 16 Zbornik radova

U siparskom materijalu u~estvuju blokovi (20h30 cm), drobina i zemqa. U

podno`ju sipara su blokovi ispod kojih se otvara slede}a vertikala.
Tre}a vertikala (ta~ka 8) duga je 23 m; {irina kanala na tom delu je svega
1 m, ali se kanal {iri daqe po pukotini i do 10 m. U dnu te vertikale (ta~ka 9)
ponovo se javqaju prokapne vode. Odatle se otvara prva dvorana (“siparna
dvorana”), {irine oko 5 m, du`ine oko 17 m, visine oko 20 m. Tavanica nije
klasi~na nego prelazi u pukotinu sa pro{irewima oxacima.
Iz ove dvorane prepiwawem (od ta~ke 11 do 12), zatim prolaskom kroz
mawi kanal, preko blokova, ulazi se u veliko horizontalno pro{irewe (“dvorana
pred drugom jamom”- od ta~ke 13 do 15). Du`ina tog dela je 20 m. Na 5. metru sa
leve strane pojavquje se pukotina u azimutu 345o koja se vezuje sa dolaznim kanalom
(izme|u ta~aka 12 i 13). Visina tavanice sa oxacima i u ovoj dvorani je vi{e od 20
m. Na zidovima dvorane, 2 m iznad dna, zapa`a se horizontalna pukotina koja
razdvaja kalcifikovanu belu i tro{nu bakarno crvenu stenu. To nam ukazuje na dva
nivoa u razvoju jamskog sistema, gde tamniji deo karakteri{e jamu od ulaza, a
svetliji - kompaktniji deo odgovara izgledu nastavka jame. Kanal je sada znatnije
horizontalno pomeren u odnosu na jamski kanal od ulaza. Neposredno iznad
pukotine u azimutu 170o kroz koju se nastavqa jama, nalazi se pro{irewe (ta~ka 15
o
do 15-1) zapuweno drobinom i nagnuto pod uglom od 45 ka ulazu u novu vertikalu.
Od ta~ke 16 po~iwe nova vertikala ukupne du`ine 51 m. Ovaj deo
karakteri{u dva paralelna kanala, me|usobno razdvojena stenovitom masom u vidu
pregrade, koja se na 21. metru pro{iruje u policu (“prva polica” ta~ka 18). Ta dva
kanala se spajaju 10,5 m pre dna vertikale (ta~ka 21). Dno vertikale nazvano je
“druga polica sa tri otvora”. Od police u azimutu 160o pru`aju se dva mawa
o
otvora, dok je tre}i otvor, u azimutu 320 , polazi{te nove vertikale “previs”
(ta~ka 22). Ovo mesto bilo je krajwa ta~ka istra`ivawa jame 2001. godine, dok su
istra`ivawa iz 80-ih godina dolazila samo do po~etka vertikale.
Ukupna du`ina previsne vertikale je 43 m (ta~ka 22-23). [irina kanala u
ovom delu je u proseku 8 m. “Previs” se nastavqa daqe vertikalom du`ine 25 m
koja je karakteristi~na po ve}em intenzitetu prokapnih voda, celom svojom
du`inom (“ki{na vertikala”).
Sa ove vertikale ulazi se u dvoranu nazvanu “dvorana sa blokovima”, koja
se po azimutu 345o pro{iruje u kanal du`ine 10 m. U dvorani se prime}uje
“skorije” odno{ewe naslaga sa dna do visine od 30 cm.
SPELEOLOGIJA

Jama daqe ulazi u sistem meandarskih kanala. Kanal je na potezu od ta~ke

29 do 35 uzak, nivoi kretawa kroz kanal se preklapaju. Dnom kanala, koje je
zapuweno drobinom i blokovima, te~e voda; prisutne su prokapne vode. Tako|e par
narednih, kra}ih, vertikala prate vodopadi. Meandar prelazi u nizak kanal kroz
koji se puzawem i provla~ewem ispod blokova ulazi u novu dvoranu. Po dnu
dvorane nalazi se drobina sa zemqom. U vreme maksimuma voda dno dvorane je
poplavqeno. Ina~e, podinski materijal je podlokan i po rubovima dvorane sklon

103
 Zbornik radova Broj 16

uru{avawu. Mati~na stena se javqa na 10 m iznad dna dvorane. Tavanica prelazi u

pukotinu. Od kraja dvorane (ta~ka 40) u azimutu 165o odvaja se uzlazni kanal koji
se posle 17 m du`ine zavr{ava pukotinom. Sa druge strane, u dnu dvorane, od iste
ta~ke (40), polazi uska vertikalna pukotina, koja prvobitno nije dozvolila daqe
napredovawe (2002. godine). Uz fizi~ko pro{irivawe pukotine (2003. godine)
u{lo se u novi deo jame.
Nastavkom istra`ivawa u 2003. godini jama je opremqena i snimqena u
potpunosti. [irina pukotine od ta~ke 40 do 41 iznosi svega 0,5 do 1 m, {to
predstavqa naju`i deo jame. Daqe se kroz jamu kre}e provla~ewem kroz meandar
koji je u proseku {irok 0,8 m (ta~ke 41-45). Po dnu se sliva tanak sloj vode (nema
drobine niti akumulacija).
Kanal nastavqa u vidu police (ta~ka 45-46). Vertikalom du`ine 7,5 m
ulazimo u prostor dvorane koja je najve}im delom ispuwena blatom (“blatwava
dvorana” ta~ke 47-50). Iz ta~ke 48 koja se nalazi u podno`ju prethodne vertikale
odvaja se bo~ni kanal u azimutu 175o, ukupne du`ine 13,5 m. U wemu se akumulira
velika koli~ina crne zemqe koja u obliku plavine zasipa polovinu dna dvorane sa
blatom. U najni`em delu se proce|uju prokapne vode, a do ponirawa dolazi
prilikom ve}eg dotoka iz meandra (visoke vode). Sa leve strane vlaka nalazi se
jarak u blatu pored zida koji je voda podlokala prilikom ponirawa. Na jednoj
polici relativne visine 1,3 m nalazi se sloj zemqe debqine oko 20 cm, {to
ukazuje da je ova dvorana bila zasuta blatom do pomenute visine.
Iz dvorane se ulazi ponovo u meandarski kanal du`ine svega par metara
koji se vertikalom od 31 m (ta~ke 52-54) spu{ta u posledwu i najve}u dvoranu u
jami. Pod vertikalom je akumulacija drobine i gline erodovana vodom koja ponire,
za vreme visokih voda, u najni`em delu jame. Cela dvorana se pru`a pravcem istok-
zapad. Na severnoj strani je izra`en veliki rased (azimut pada 180o, padni ugao
60o) na kom se uo~ava tektonsko ogledalo dimenzija 20h5 m. Ispod raseda je
akumuliran siparski materijal koji je zasuo ~itavo dno dvorane. Najve}i blok je
kod ta~ke 55 u centralnom delu dvorane dimenzija 3,5h3h3 m. Po dnu dominira
sitna drobina. Visina siparskih kupa je od 15-20 m i one zatvaraju dvoranu gotovo
do tavanice. Na isto~noj strani dvorane pored drobine ima dosta crvene gline.
Iz ta~ke 54 (podno`je dolazne vertikale) odvaja se mawi kanal (ta~ke 55-1
i 55-2) du`ine 24 m u ~ijem kraju se nalazi najni`a ta~ka objekta 388 m. Na ovom
mestu javqaju se slabe prokapne vode koje poniru u sitnoj drobini.
SPELEOLOGIJA

104
Broj 16 Zbornik radova

ZAKQU^AK
Istra`ivawa u Crnoj Gori koja sprovodi speleolo{ka grupa Dru{tva
istra`iva~a “Vladimir Mandi} - Manda” imaju ve} sada tradicionalni karakter.
Izbor terena za rad odre|en je uslovima za razvoj ve}ih speleolo{kih objekata. Tu
se misli prvenstveno na mo}nost i ~isto}u tektonski predisponiranih
kre~wa~kih masa i blizinu mora kao izvora padavina. U takvom okru`ewu, uz
dobru speleolo{ku organizaciju i realizaciju rezultati ne izostaju.
Na{a grupa je do sada u~estvovala u istra`ivawima velikog broja jamskih
objekata u Crnoj Gori. Posledwi me|u wima je Jama u Majstorima. Iako se nalazi
na rubu dinarskih kre~waka, ova jama je svojom dubinom od 388 m postala {esta
jama po dubini u Crnoj Gori.
Zadatak ovog rada bio je da se jama prika`e opisno uz plan i profil.
Me|utim, svrha rada bila je i da se uka`e na:
- bitnost povezivawa sa svim prethodnim istra`ivawima,
- odr`avawe kontinuiteta u radu (organizacija tri uzastopne
ekspedicije),
- potrebu sagledavawa speleolo{kog rada nerazdvojno od geografskog
okru`ewa,
- prednost organizovawa ekspedicija uz u~e{}e stru~nih saradnika,
a sve to u funkciji nau~nog rada i tehni~ke organizacije jednog speleolo{kog
istra`ivawa.
Prema tome, rezultati rada predstavqaju prelimanarnu sliku o objektu
koja u budu}nosti treba da bude nadogra|ena stru~nim prilozima, razmi{qawima i
obja{wewima.

LITERATURA:

[1] Vojnogeografski institut Beograd (1984): Topografska karta R 1:50 000,

list Cetiwe 2, Beograd.
[2] Gavrilovi}D., (1963): Sne`nice na Lov}enu, Zbornik radova Geografskog
zavoda PMF Beograd, sveska X, Beograd.
SPELEOLOGIJA

[3] Grupa autora (1994): "Nacionalni park Lov}en - prirodna i kulturna dobra",
Zbornik radova nau~nog skupa, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti,
Podgorica.
[4] Menkovi} Q., \urovi} P. (1993): Detaqna geomorfolo{ka karta osnova za
vrednovawe prostora NP "Lov}en", Glasnik SGD, sveska LXXIII br. 2, Beograd.
[5] http://www.asak.org.yu/caves
[6] http://www.visit-montenegro.cg.yu/priroda/lovcen
[7] http://www.nparkovi.cg.yu/lovcen

107
 Zbornik radova Broj 16

0 20 40 60 80 m

0
1,2,3
0’ Plan Jame u Majstorima
4 N
5,6

7 8
9
10
Siparna dvorana 11
Dvorana pred
? 12 drugom jamom 26-1
?

13 15 15-1
-2 16
14
17, 24, Dvorana sa
18-I polica 25
19,20, 26 blokovima
?
21-II polica
22-previs,23 Ki{na
27,28
vertikala
29 30-1-1

32
30-1
30,31 33 Meandar

34 35,36
30-1-2
? 37,38
39
Velika dvorana 55
56 Dvorana
57 40-2 sa procepom
52,53,54 40 Istra`eno do 2002.
41,42
51
50 43
44,45 40-1
49
? 46
55-1 47,48
SPELEOLOGIJA

Blatwava
55-2 dvorana
Najni`a ta~ka
(-388 m)
48-1
48-2 Blatwavi kanal

?
0 20 40 60 80 m

106
Broj 16 Zbornik radova

0m 0 0m
1
Profil jame u Majstorima
2

50 m 3 50 m
4
5

6 ?
78
100 m ? 100 m
Dvorana pred
drugom jamom
9 12 15 15-1
10 11 14 16
Siparna dvorana13
17

150 m I Polica 18 150 m

19
20

II Polica 21
22

200 m Previs 200 m

23
24
Ki{na
vertikala
Dvorana
25
26 sa blokovima
250 m 250 m
27

28
29
30
Dvorana
31 sa procepom 40-2
Meandar 35
36 40 40-1 Istra`eno do 2002.
300 m 39 41 300 m

42
43
44
SPELEOLOGIJA

?
45 46
Blatwava 47 50
dvorana
49 51 52
350 m 48-2
48-1 350 m
Blatwavi kanal 48
53
55
56,57
54

Velika dvorana Najni`a ta~ka

(-388 m)
55-1
400 m 55-2 400 m

107