DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas

ARTNAME 2014

Dzenleyen: Doal Afet Sigortalar Kurumu (DASK) Yarma Web Sayfas: www.daskbinatasarimi.com

Bir Bakta DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas

1. 5 kiilik takmn kur 2. Kat alann maksimize ve deprem kayplarn minimize eden ok katl binan tasarla 3. 7 Marta kadar yarmaya kayt ol 4. Maketini hazrla 5. 28 Nisan 2 Mays 2014 tarihleri arasnda maketini gnder 6. dl treninde maket binan sars Ksaca DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas niversiteler arasnda dzenlenecek DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmasna niversitelerin lisans rencilerinden oluan en fazla 5er kiilik takmlar bavurabilir. Takm yelerinin ounluunu inaat mhendislii blm rencileri oluturmaldr. Ayn niversitenin dier blmlerden en fazla 2 renci takma dhil olabilir. Takmlara inaat mhendislii blm retim yelerinden 1 veya 2 kii nderlik eder. Belirlenen kurallara gre tasarlanacak ve balsa aac talarndan ve levhalarndan imal edilecek lekli bina maketleri bir seri sarsma masas testlerine tbi tutularak deprem performanslar deneysel bir ekilde belirlenecektir. Maket binann en nemli baar faktr depremde yklmamasdr. Bunun yan sra teknik, ekonomik ve estetik faktrler de ayr birer kriter olarak takmlarn performanslarn etkileyecektir. Teknik puanlamada, yapnn deprem performansnn seviyesi (hissedilen sarsnt seviyesinin ve yapsal hasarn azl); ekonomik puanlamada, maket binann arl (malzeme miktar) ve toplam kat alan; estetik puanlamada ise yap mimarisi ve pazarlama potansiyeli (poster ve sunum) gibi kriterler dikkate alnacaktr. Yarmann kazanan bir fayda-maliyet hesab sonucunda bulunacak en yksek toplam yllk kazanc elde eden takm olacaktr. Kurgusu itibariyle kapsamnda hesap-tasarm, planlama, yapm, sunum ve fiziki test aamalarnn yer ald DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas gen inaat mhendisi adaylarnn bir ekibin yesi olarak alma becerilerini gelitirici zellii de olan bir yarmadr. Yksek bir binann depreme dayankl tasarm ve yapmnn yan sra kullanm ve mali krllk alarndan da deerlendirilmesi gerektiinin vurguland yarmann son derece eitici ve retici bir etkinliktir. indekiler
DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 2

1.Giri......5 1.1 DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmasnn Hedefleri..............5 1.2 Problemin Tanm........5 1.3 Yarmaya Katlma Koullar ve Kayt.........6 1.4 nemli Tarihler........................................................................................................7 1.5 Birimler....................................................................................................................7 1.6 Malzeme Temini......................................................................................................7 2. Puanlama.................................................................................................................7 2.1 Sunum, Poster ve Mimari........................................................................................8 2.1.a Sunum.............................................................................................................8 2.1.b Poster ............................................................................................................8 2.1.c Mimari............................................................................................................8 2.1.d dl Puan Hesaplamas.................................................................................8 2.2 Performans Tahminleri...........................................................................................9 2.2.a Koullar...........................................................................................................9 2.3 Yllk Gelir...............................................................................................................10 2.4 Yllk Bina Maliyeti.................................................................................................11 2.5 Yllk Deprem Maliyeti...........................................................................................11 2.6 Net Yllk Kazan....................................................................................................12 3. dller..............................................................................................................................12 3.1 Yarmann Galibi ve Derecelendirme...................................................................12 3.2 zel dller...........................................................................................................13 3.2.a En yi Mimari zel dl..............................................................................13 3.2.b En yi Deprem Performans zel dl: ......................................................13 3.2.c En yi letiim Becerisi dl.........................................................................13 3.2.d Yarma Ruhu dl.....................................................................................13 4. Yarma Takvimi................................................................................................................13 5. Proje Teklifleri ...................................................................................................................14 6. Bina Maketi.......................................................................................................................15 6.1 Bina Maket Malzemesi..........................................................................................15 6.2 Bina Maketi Boyutlar ............................................................................................15 6.2.a Plan boyutlar ve kat ykseklii ....................................................................15 6.2.b Kat says.......................................................................................................15 6.2.c Bina Maketinin Toplam Ykseklii................................................................15 6.3 Yapsal ereve Elemanlar....................................................................................16 6.4 Tayc Perde Duvarlar..........................................................................................16 6.4.a Tayc Perde Duvarlarn Boyutlar...............................................................16

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

7.

8. 9. 10. 11.

6.4.b Tayc Perde Duvarlarda Aranan artlar.....................................................16 6.5 Yapsal Balantlar.................................................................................................17 6.5.a Yapsal Balantlarda Aranan artlar............................................................17 6.5.b Yapsal Balantlarn Boyutlar......................................................................17 6.6 Sabit Yk Balantlar.............................................................................................17 6.7 Katlar.....................................................................................................................17 6.7.a Katlarda Sismik zolasyon.............................................................................17 6.7.b Katlar in Koullar........................................................................................18 6.8 Bina Maketi Taban Plakas.....................................................................................18 6.8.a Bina Maketi Taban Plakas Plan Boyutlar.....................................................18 6.8.b Bina Maketi Taban Plakas Kalnlk lleri..................................................19 6.8.c Bina Maketi Taban Plakas in Koullar........................................................19 6.9 Bina Maketi at Plakas........................................................................................19 6.9.a Bina Maketi at Plakas Plan Boyutlar........................................................19 6.9.b Bina Maketi at Plakas Kalnlk lleri......................................................19 6.9.c Bina Maketi at Plakas in Koullar...........................................................20 6.10 Yeniliki snm cihazlar...........................................................................................20 6.11 Binann Cepheleri......................................................................................................20 6.12 Bina Maketinin Arl..............................................................................................20 Kuvvetli Yer Hareketi Testi................................................................................................21 7.1 leklendirilmi Kuvvetli Yer Hareketi Kaytlar....................................................21 7.2 Sarsma Masas.......................................................................................................21 7.3 Maketin Sarsma Masasna Montaj.......................................................................21 7.4 Kat Arlklar.........................................................................................................21 7.5 lm Cihazlar.....................................................................................................22 7.6 Verilerin lenmesi.................................................................................................22 7.7 Ekonomik Kaybn Deerlendirilmesi......................................................................22 7.7.a Gme Durumu ............................................................................................22 7.7.b Gmenin Gereklememesi Durumu ........................................................23 7.7.c Cezalar..........................................................................................................25 Karneler.............................................................................................................................25 Kural Aklamalar.............................................................................................................25 Jri ve tirazlar...................................................................................................................26 Ekler..................................................................................................................................26

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

1. Giri
lkemizde sosyo-ekonomik adan yllardr byk yaralar aan ve hl ok nemli bir tehdit unsuru olan iddetli ve ykc depremler ile mcadelede en etkili yntemlerden birisi depreme kar dayankl binalar tasarlamak ve ina etmektir. Yaplarn iddetli, olas depremleri gvenli bir ekilde atlatmas adna yaplacak her trl alma deerlidir. Dzenlenecek yarma da bu bakmdan nem tamaktadr. Deprem gvenli binalarn retilmesinde nemli rol stlenecek olan gelecein inaat mhendislerinin konuyla ilgili daha iyi yetimelerine ve deprem mhendisliine zendirilmesine katklar salayacana inandmz yarma genel anlamda toplumda deprem bilincinin artrlmas bakmndan da ayr bir neme sahiptir. DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas, niversitelerin inaat mhendislii blm rencilerinin oluturduu ekipler arasnda dzenlenir. Yarmann teknik artnamesine gre tasarlanan ve ina edilen lekli ok katl bina modelleri yarma srasnda "sarsma masas" zerinde daha nce yaanm 3 farkl deprem etkisi altnda test edilir. Kazanan takm, maket binasnn deprem performansna gre belirlenir.

1.1. DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmasnn Hedefleri

naat mhendislii rencilerine depreme dayankl yksek bina tasarm ve model yapm aamalarnda alma frsat sunmak Deprem mhendislii mesleini tantmak ve rencileri bu alanda uzmanlamalar iin zendirmek Deprem ve depreme dayankl bina bilincini artrmak

1.2. Problemin Tanm

stanbul Maslakta yaplacak yksek katl bir ticari ofis binasna ait projenin tasarlanarak sunulmas gerekmektedir. Mal sahibi, yapnn deprem performansnn ve fayda/maliyet orannn yksek olmasn istemektedir. Ayrca yap mimarisi ok katl bir ticari ofis binas olarak kullanlmaya ve gn ndan azami lde yararlanmaya elverili olmaldr. Balsa aacndan model maketi yaplacak binann deprem performans sarsm a masas zerinde yaplacak testler ile belirlenecektir. Model yapya farkl dzeyde kuvvetli yer hareketi uygulanacaktr. Buradaki ana hedef can gvenliinin salanabilmesi iin yapnn sarsntdan dolay yklmamasdr. Testler srasnda yapnn at seviyesindeki deplasman ve ivmeleri kaydedilecektir. Bu deerler yapsal olan ve olmayan elemanlar ile ekipmanlarda oluacak hasardan doan maddi kayplarn hesaplanmasnda kullanlacaktr.

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

Binann yklmas halinde meydana gelecek maddi kayplar ise binann ykm, yeniden ina edilmesi ve hizmet d geen srenin dikkate alnmasyla hesaplanacaktr. Son olarak, toplam ekonomik kaybn depremin tekrarlanma periyoduna blnmesiyle her deprem dzeyi iin yllk deprem maliyeti hesaplanacaktr. Ekonomik adan en verimli binann belirlenmesi iin bir fayda/maliyet analizi yaplacaktr. Bu kapsamda bina geliri, yapm ve deprem maliyetlerinin toplam ile karlatrlacaktr. Bina geliri, satlacak veya kiraya verilecek kat alanlar dikkate alnarak hesaplanacaktr. Yapm maliyeti yapnn arlna bal olarak hesaplanacaktr. Arlk ve boyut snrlarn aan modellere ise maliyet artrma cezas verilecektir. Deprem maliyeti, binann deprem performansna bal olarak hesaplanacaktr. Ayrca her bir deprem dzeyi iin yapsal analizler yaplarak modelin maksimum at ivmesi ve greli at telemesi belirlenecektir. Hesaplanan maksimum at ivmesi ve greli at telemesi her takmn yapsal performans tahmin deerleri olarak sunulacak ve tahminlerin yarma srasnda elde edilecek olan test sonularna yaknl lsnde takmlarn bina deprem maliyetleri azaltlacaktr. Kazanma kriteri: Yarma baar sralamas elde edilen fayda/maliyet oranna gre belirlenecektir. Bunun dnda en iyi mimari, sunum ve postere sahip takmlara dl puan verilecektir.

1.3. Yarmaya Katlma Koullar ve Kayt

Yarmaya katlmay dnen btn takmlarn n kayt yaptrmalar gerekmektedir. n kaytlar yarmann websitesinden yaplacaktr. n kayt iin son tarih 7 Mart 2014tr. Yarmaya katlan btn takmlar aadaki koullara mutlaka uymaldr: DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas, niversitelerin lisans programlarnda renim gren renciler katlabilir. Takm yelerinin ounluunu inaat mhendislii blm rencileri oluturmaldr. Bir takma ayn niversitenin baka blmlerinden en fazla 2 kii katlabilir. Her takm en fazla 5 renci ve 1 veya 2 akademik danmandan olumaldr. niversiteler yarmaya birden fazla renci takm ile bavurabilir. Takmlarn kayt ilemleriyle ilgili sorularn u adrese gnderilmelidir: daskbinatasarimi@dask.gov.tr
6

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

1.4. nemli Tarihler

Tantm toplants n kayt iin son tarih Seilen takmlarn aklanmas ve malzemelerin gnderilmesi Seilen takmlar iin teknik bilgilendirme toplants Tasarlanan binalarn kargo ile gnderilmesi iin son tarih dl treni 31 Ocak Cuma 7 Mart Cuma 10 Mart Pazartesi 14 Mart Cuma 2 Mays Cuma Websitesinde duyurulacak

1.5. Birimler
Yarmadaki btn birimler SI (mm, kg, N) dr.

1.6. Malzeme Temini

Maket yapm malzemeleri yarmaya katlmaya hak kazanan takmlara DASK tarafndan gnderilecektir. Takmlar sadece bina maketinin ahap taban ve at plakalarn temin etmekle ykmldr. Bu plakalar ile ilgili detaylar ve uygulanacak cezalar ileride verilmitir. Organizasyon tarafndan takmlara bir paket iinde gnderilecek malzemeler aada verilmitir: Balsa talar (300 adet 1.000 mm uzunluunda, 6mmx6mm kare ta) Balsa levhalar (40 adet 1.000 mm uzunluunda, 100 mm geniliinde ve 3mm kalnlnda levha) 5 adet yaptrc malzeme seti (yaptrc ve aktivatr sprey) 5 adet maket ba 5 adet kesim mat Takmlar maket binalarnn tabanna ve atsna sabitledikleri ahap levhalarn dnda ayn zelliklerde bir set yedek taban ve at plakasn yarma gnnde de hazr bulundurmaldr. Arlk hesaplarnda taban plakas veya at plakas dikkate alnmayacaktr. Yedek levhalar yarma gnnde tartlarak maketin toplam tartlan arlndan dlecektir.

2. Puanlama
Maket binann performans 6 bileenli bir puanlama sistemi ile belirlenecektir: Yllk Gelir Yllk Yapm Maliyeti Yllk Deprem Maliyeti Estetik ve Mimari Sunum Poster
DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 7

Yap performans yllk gelirden yllk yapm ve deprem maliyetlerinin karlmasyla belirlenecektir. Puanlama yntemi EK Dde verilen rnek problemde aklanmtr.

2.1. Sunum, Poster ve Mimari

2.1.a. Sunum Sunumlar herkese ak olacaktr. Her takma 8 dakika verilecektir. Bu srenin 5 dakikas szl sunum iin, 3 dakikas da soru cevap iin ayrlacaktr. Gerekli yazlm ve donanm (projektr ve laptop) salanacaktr. Yazlmlarn uyumluluunu salamaktan takmlar sorumludur. Jrinin kullanaca puanlama karneleri EK Fde yer almaktadr. 2.1.b. Poster Her takm projesinin tantm iin bir poster hazrlamaldr. Poster 700mm x 1000 mm (y) boyutlarnda foto blok eklinde hazrlanmaldr. Metinlerdeki en kk font 18 olmaldr. niversite ad iin ise 40 numara font nerilmektedir. niversite ad, DASK logosu ve yarma logosu posterin st ksmnda yer almaldr. Jrinin poster deerlendirmesi ile ilgili kullanaca karne EK Fde bulunmaktadr. Logolar websitesinden temin edilebilir. 2.1.c. Mimari Takmlarn mimari dl puan jri tarafndan yaplan deerlendirme sonucunda verilecektir. Jrinin mimari puan iin kullanaca karne EK Fde verilmitir. Ayrca niversite ad, 150 mm x 70 mm boyutlarnda bir kat zerine okunabilir bir ekilde yazlmal ve binann son kat hizasnda makete yaptrlmaldr. 2.1.d. dl puan hesaplamas dl puan hesab, takmn szl sunum, poster ve mimaride ald puanlara gre belirlenecektir. Bu dl puan sunum ve poster ve kategorilerinde sadece ilk 10 takma verilecektir. Derece bana yzde ka art kazanlaca Tablo 2-1de gsterilmektedir.

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

Derece 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Sunum %10 %9 Sunum %8 %7 %6 %5 %4 %3 %2 %1 %0

Poster %10 %9 %8 %7 %6 %5 %4 %3 %2 %1 %0

Mimari %10 %9 %8 %7 %6 %5 %4 %3 %2 %1 %0

Tablo 2-1: Yllk dl Puan Dalm

2.2. Performans Tahminleri

Yapsal analizler ile sarsma masas testleri ile llen test deerleri arasndaki yaklaklk performans tahminleri ile snanacaktr. Performans tahminleri en yksek olan takmlara binann deprem maliyetini azaltmaya yarayacak dl puanlar verilecektir. dl puann gerekesi, ayrntl bir yapsal analizin daha iyi bir yapsal tasarm ve deprem performans salayacak olmasdr. Takmlarn her deprem dzeyi (yer hareketi) iin maksimum at deplasman ve mutlak ivmeleri tahmin etmeleri gerekmektedir. Performans tahminleri her deprem hareketi iin hesaplanacak ancak bunlardan sadece birincisine [YH1 (YerHareketi)] ait olan deerlendirmeye alnacaktr. Sonular, Blm 1.4te belirtilen tarihe kadar organizasyon komitesine gnderilmi olmaldr. 2.2.a. Koullar Yllk Deprem Maliyeti, takmlarn YH1e ait performans tahminlerindeki yaklakla gre azaltlacaktr. Takmlar her bir zemin hareketi iin aadaki deerleri hesaplayacaktr.
Tahmini Greli teleme = Max | at Deplasman [mm] Taban Deplasman [mm] | Tahmini Mutlak vme = Max | vme [% g] |

Tahminlerin yaklakl iki farkl parametre kullanlarak belirlenecektir. Bunlardan birincisi maksimum greli teleme oran (TE), ikincisi de maksimum mutlak ivme oran (VM)dr.

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

TE = | Tahmini Greli teleme / Model Ykseklii llen teleme oran ) | llen teleme oran IVM = | (Tahmini Mutlak vme llen Mutlak vme) | llen Mutlak vme

Hesaplardaki tahmin performans, Performans Tahmin Puan (PTP) ile snanacaktr. PTP = TE + VM Deplasman ve ivme deerlerinin nasl llecei Blm 7.7.bde belirtilmitir. Say hassasiyeti noktadan sonra iki basamaa kadar olacaktr Her takm YH1deki performans tahminlerindeki isabetliliine gre derecelendirilecektir. En dk PTPye en yksek dl puan (PTP dl puan) verilir. Dereceye gre yzde ka gelir art kazanlaca Tablo 2-2de gsterilmektedir. Derece PTP dl Treni 1. % 15 2. % 12 3. % 10 4. %8 5. %6 6. %5 7. %4 8. %3 9. %2 10. %1 11. %0 Tablo 2-2: PTP dl Puan

2.3. Yllk Gelir

Binann yllk geliri toplam kiralanabilir kat alanna bal olacaktr. Yksek katlar cm2 bana alak katlardan daha fazla gelir getirecektir: 1 - 15 Kat: 16 - 24 Kat: 25 ve zeri: Ylda 150 TL / cm2 Ylda 300 TL / cm2 Ylda 400 TL / cm2

Kiraya verilebilir her kat alan evre kirileriyle tanmlanan ve Blm 6.7.bdeki
DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 10

artlara uyan toplam plan alan kullanlarak hesaplanr. Yapsal elemanlar (kolonlar, tayc perde duvarlar) kiralanabilir kat alanndan dlmeyecektir. Modellerde toplam kiralanabilir kat alan iin aadaki st limit uygulanacaktr. Dolaysyla bu limit deerin zerinde kat alanna sahip model binalar iin kullanlacak toplam alan aada verilen maksimum alan deeridir. Maksimum kiralanabilir kat alan: 30.000 cm 2

Toplam kiralanabilir alan, kat alanlarn zeminden yukar doru toplayarak hesaplanacaktr. Azami kat yksekliini aan katlarn alan toplama dahil edilmeyecektir. Yllk gelir her kiralanabilir kat alanndaki cm2 bana den gelir katsaysyla arpmndan elde edilecek deerlerin toplamna eittir.

2.4. Yllk Bina Maliyeti

Yllk Bina Maliyeti, maket arl ile maket taban alan dikkate alnarak hesaplanacaktr. Maket arl toplam inaat maliyeti, taban alan ise arsa maliyeti hesabnda kullanlacak deerlerdir. Hesaplarda kullanlacak birim maliyetler aada verilmitir. Yllk maliyet hesab iin arsa ve inaat maliyetleri binann ekonomik mrne (100 yl) blnecektir. Bina tabannda (arsa maliyeti karl): Yap arl iin (inaat maliyetleri karl): 200.000 TL / cm2 20.000.000 TL / kg

Binann taban alan maksimum kat plannn tabandaki izdmdr. Sarsma esnasnda eklenen sabit ykler yap arlna dhil edilmeyecektir. Arlk cezalar 6.8.b ve 6.9.b blmlerinde belirtilmitir.

2.5. Yllk Deprem Maliyeti

Yllk Deprem Maliyeti binann deprem performansna bal olarak hesaplanacaktr. Ekonomik kaybn belirlenmesinde Blm 7.7deki yntem kullanlacaktr. Ekipmandan kaynaklanan ekonomik kaybn belirlenmesinde kullanlacak olan ekipman maliyeti deeri aada verilmitir. Ekipman maliyetine giydirme cephe, iklimlendirme, zel tesisatlar ve tehizatlar dahildir. Bu deer Blm 7.7de tarif edilen hesap formllerinde kullanlacak olan deerdir. Ekipman Maliyeti = 400.000.000 TL Yllk Deprem Maliyeti u ekilde hesaplanacaktr: Yllk Deprem Maliyeti = Yllk Ekonomik Kayp1 [TL] + Yllk Ekonomik Kayp2 [TL] + Yllk Ekonomik Kayp3 [TL]
DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 11

2.6. Net Yllk Kazan

Her takmn nihai baar puan yllk net kazancna gre hesaplanacaktr. Nihai Yllk Kazan (NYK) en yksek olan takm yarmann galibi olacaktr. NYK, Nihai Yllk Gelirden (NYG) Nihai Yllk Bina Maliyeti (NYBM) ve Nihai Yllk Deprem Maliyeti (NYDM) dlerek bulunacaktr. Ceza Katsaylar; N: Bina Boyut Cezas (bak.: Blm 6.1-6.5) M: Bina Arlk Cezas (bak.: Blm 6.8, 6.9, 6.12) D: Dayanksz Balant Cezas (bak.: Blm 7.7.c) Nihai Yllk Kazan (NYK) u ekilde ifade edilebilir: NYG = (1+Sunum dl +Poster dl +Mimari dl) x Yllk Gelir Nihai Yllk Bina Maliyeti (NYBM) u ekilde ifade edilebilir: NYBM = (1+N+M) x Yllk Bina Maliyeti Nihai Yllk Deprem Maliyeti (NYDM) u ekilde ifade edilebilir: NYDM = (1+D PTP dl) x Yllk Deprem Maliyeti Nihai Yllk Kazan (NYK) u ekilde ifade edilebilir: NYK = NYG NYBM- NYDM

3. dller
3.1. Yarmann Galibi ve Derecelendirme
yer hareketinden herhangi birinde yklmadna hkmedilen bir binay tasarlayan takmlardan Nihai Yllk Kazanc (NYK) en yksek olan takm yarmann galibi olacaktr. Binalar yklan takmlar binalar yklmayan takmlardan daha alt bir kategoride derecelendirilecektir. Her kategoride takmlar Nihai Yllk Kazancna (NYK) gre derecelendirilecektir. Yarmada birinci olan niversiteye deprem sarsma masas hediye edilecektir. lk
DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 12

3e giren niversite takmlarnn rencilerine ise aada belirtilen para dlleri verilecektir: 1. takm: 10.000 TL 2. takm: 5.000 TL 3. takm: 3.000 TL

3.2. zel dller

Yarmada 4 adet zel dl verilecektir: 3.2.a. En yi Mimari zel dl: Mimari deerlendirmede en yksek puan alan takma verilecektir. 3.2.b. En yi Deprem Performans zel dl: Nihai Yllk Deprem Maliyeti (NYDM) en dk olan takma verilecektir. 3.2.c. En yi letiim Becerisi dl: Sunum ve poster puanlar en yksek olan takmlara dl verilecektir. Toplam puann hesaplanmasnda aadaki forml kullanlacaktr. Toplam puan = 1.5 x Sunum puan + Poster puan Eitlik halinde ise mimari puan daha yksek olan takm dln sahibi olacaktr. 3.2.d. Yarma Ruhu dl: Yarmann ruhunu en iyi yanstacak takma Yarma Ruhu dl verilecektir. Bu dln sahibi yarmaya katlan takmlar tarafndan belirlenecektir.

4. Yarma Takvimi
Yarmada aadaki faaliyetler gerekletirilecektir. Faaliyet takvimi deiebilir. Takvim websitesinde ilan edilecektir. Bina maketlerinin yarma takviminde belirtilen tarihte yarmann yaplaca yere ulaacandan emin olunuz. Bina maketlerinin ambalajlarndan karlmas takm yeleri tarafndan yaplacaktr. Tama esnasnda hasar gren maketlere szl sunumlar balamadan nce onarm zaman verilecektir. Szl sunumlardan nce takm liderlerinin katlmas zorunlu olan bir toplant yaplacaktr. Bu toplantda yarma takvimi ve takip edilecek usuller detayl bir ekilde aklanacaktr. Toplantya her takmdan bir tek temsilci katlmaldr. Takm lideri toplantya katlamazsa takmn baka bir yesi onun yerine katlabilir. Yarmann birinci gnnde szl sunumlar yaplacaktr. Takmlarn hangi srayla sunum yapaca sunum gnnn sabahnda websitesinde ilan edilecektir. lk sunumun balad an itibariyle bina maketlerinin belirlenen tehir alannda tehire konulmu olmas gerekir ve binalar tehir alanna getirildikten sonra herhangi bir
DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 13

deiiklik yaplamaz. Teknik komite bina maketlerinde puan kesintisine neden olacak, ceza gerektiren bir durum olup olmadna bakacaktr. Komite her takmdan arlk kontrol iin ikinci bir taban levhas ve at levhas alacaktr. (bak.: Blm 6.8 ve 6.9) Sarsma masas deprem testi maket binalarn teknik ve poster sunumlarndan sonra yaplacaktr. Kazanan takmlarn test srasnda, sarsmalardan sonra belirlenecek ve ilan edilecektir. lk sarsma balamadan nce jri yaz tura atarak sarsma ynn belirleyecektir. Kazanan takmlar, btn maket binalarn sarsma masasndaki performanslarndan sonra belirlenecektir.

5. Proje Teklifleri
Takmlar Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas jri yelerince deerlendirilmek zere bir proje teklifi sunmaldr. Teklifte yer almas gereken noktalar aada verilmitir: Takmdaki btn rencilerin isimleri Mimari, yapsal inovasyon, srdrlebilirlik vb. gibi belli bal kavramlara deinilerek tasarmn genel tanm Yeniliki snm cihazlarn/dzenlemelerin (eer mevcut ise) ayrntl tarifi Tasarlanan modelin kesit ve plannn lsz izimleri Proje teklifinde unlar aklanmaldr: lev: yerel ve corafi faktrlerin ve bina iin dnlen kullanm trnn nda teklif edilen fikrin yaratcl ve uygunluu Kalite: maliyet etkinlii, srdrlebilirlik, inovasyon Balam: binann evresiyle ilikisi Teklifler en fazla iki sayfalk olmal (rakamlar, resimler dahil), tek satr aralkl 11 numara Times New Roman font ile 2.5cm kenar boluu braklarak yazlmaldr. Teklifin bir PDF versiyonu Blm 1.4te belirtilen tarihe kadar aadaki e-posta adresine gnderilmelidir: daskbinatasarimi@dask.gov.tr Proje teklifleri deerlendirilirken kurallara aykrlk olup olmadna baklmayacaktr. Yeniliki snm cihazlar/dzenlemeleri nceden onay gerektiren unsurlardr. Bunlar proje tekliflerinin seimi aamasnda onaylanr. Takmlar proje tekliflerinde nerdikleri tasarmlarnda deiiklik yapabilirler. Fakat byk apl deiikliklere izin verilmez. Takmlar binalarnn yarma kurallarna uygun olmasn salamaktan sorumludur. Aklamaya ihtiya duyulursa yarma web sitesindeki aklamalar blmne baklabilir veya bir aklama isteinde bulunabilir. (bak.: Blm 9)

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

14

6. Bina Maketi
Bu blmde bina maketi ile ilgili kurallar ve snrlamalar tarif edilmektedir. Bunlara uyulmamas halinde bina boyut cezas faktr (N) veya bina arlk cezas faktr (M) uygulanacaktr. Bu artlarn herhangi birine uyulmamas durumunda takm ceza alabilir ve hatta diskalifiye edilebilir. Jri ceza verip vermemekte serbesttir. Bina maketleri maket taban plakasna (bak.: Blm 6.8) tutturulmu yapsal ereve elemanlar (bak.: Blm 6.3) ve tayc perde duvarlar (bak.: Blm 6.4) ile bina maketinin st tarafna tutturulmu bina maketi at plakasndan (bak.: Blm 6.9) oluacaktr. Balant koullarnn tamam Blm 6.5te yer almaktadr.

6.1. Bina Maket Malzemesi

Bu blmdeki koullara aykr olan her trl yapsal ereve eleman ve tayc perde duvar takmn diskalifiye edilmesine neden olacaktr. Btn yapsal ereve elemanlar ve tayc perde duvarlar balsa tahtasndan yaplacaktr.

6.2. Bina Maketi Boyutlar

6.2.a. Plan boyutlar ve kat ykseklii Bu blmde belirtilen boyutlar ile ilikili her aykrlk N faktrnn her 2mmlik sapma iin % 2 orannda artrlmasna neden olacaktr. lmler bir st sapma deerine yuvarlanacaktr. lk 2mmlik sapma iin takmlara ceza verilmeyecektir. Maksimum kat plan boyutlar: 400mm x 400mm Min. kat boyutlar: 150mm x 150mm Kat ykseklii: 50mm Giri kat ykseklii:100mm 6.2.b. Kat says Bu blmde belirtilen boyutlar ile ilikili her aykrlk N faktrnn her sapma seviyesi iin % 10 orannda artrlmasna neden olacaktr. Maks. kat adedi: 28 Min. kat adedi: 15 6.2.c. Bina Maketinin Toplam Ykseklii Bu blmde belirtilen boyutlar ile ilikili her aykrlk N faktrnn her 4mmlik sapma iin % 5 orannda artrlmasna neden olacaktr. lmler bir st sapma
DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 15

deerine yuvarlanacaktr. lk 4mmlik sapma iin takmlara ceza verilmeyecektir. Bina maketinin toplam ykseklii: Bina Maketinin Ykseklii = 50 [mm] x (Kat adedi) Bina ykseklii zemin kattan en tepedeki ereve elemanna kadar olan mesafedir. Taban plakasnn st yzeyi zemin kat seviyesi olarak kabul edilecektir.

6.3. Yapsal ereve Elemanlar

Elemanlarn azami kesit boyutlar aadaki gibi olmaldr: Dikdrtgen kesitli elemanlar: 6mm x 6mm

6.4. Tayc Perde Duvarlar

6.4.a. Tayc Perde Duvarlarn Boyutlar Tayc perde duvarlar aadaki artlara uymaldr: Maksimum kalnlk: 3mm Minimum uzunluk (plan grnmnde): 30mm Maksimum uzunluk (plan grnmnde): 70mm 6.4.b. Tayc Perde Duvarlarda Aranan artlar Bu blmdeki artlar ile ilikili her aykrlk N faktrnn % 5 orannda artrlmasna neden olacaktr. Tayc perde duvarlar en az bir kat yksekliinde olmaldr. Yapsal ereve elemanlarnn ular tayc perde duvarlara tespit edilebilir. Ancak, bu elemanlar moment aktaran tip balantlarla ayn artlar yerine getirmelidir. Bunun tek istisnas dey kolonlarn, tayc perde duvarlarn ksa kenarna boylu boyunca tespit edilebilmesidir. Plan grnmnde bir tayc perde duvarn ksa tarafnn komu tayc perde duvarn uzun tarafna balanmas dnda tayc perde duvarlar birbirine temas etmeyecektir.

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

16

6.5. Yapsal Balantlar

6.5.a. Yapsal Balantlarda Aranan artlar Bu blmdeki artlar ile ilikili her aykrlk N faktrnn % 5 orannda artrlmasna neden olacaktr. Yapsal elemanlarn balantlarnda yalnz tutkal kullanlabilir. Taban plakasyla temasta olan btn elemanlar ve duvarlar taban plakasna tutkal ile tespit edilecektir. 6.5.b. Yapsal Balantlarn Boyutlar Bu blmdeki artlar ile ilikili her aykrlk N faktrnn % 1 orannda artrlmasna neden olacaktr. lmler bir st sapma deerine yuvarlanacaktr. Momente alan ereve elemanlarnn ykseklik ve uzunluu, ekil A-5te gsterildii zere, balants yaplan yapsal ereve elemannn maksimum kesit boyutunun 3 katndan fazla olamaz. Balantnn kalnl, birletirilen elemanlarn minimum kesit b oyutundan fazla olamaz. Balantlarn her iki yanna guse levhalar eklenebilir; ancak, bu durumda guse levhalarnn kalnlklarnn toplam birletirilen elemanlarn minimum kesit boyutundan fazla olamaz.

6.6. Sabit Yk Balantlar

Bu blmdeki artlar ile ilikili her aykrlk N faktrnn % 1 orannda artrlmasna neden olacaktr. lmler bir st sapma deerine yuvarlanacaktr. Momente alan ereve elemanlarnn ykseklik ve uzunluu, ekil A-5te gsterildii zere, balants yaplan yapsal ereve elemannn maksimum kesit boyutunun 3 katndan fazla olamaz. Balantnn kalnl, birletirilen elemanlarn minimum kesit boyutundan fazla olamaz. Balantlarn her iki yanna guse levhalar eklenebilir; ancak, bu durumda guse levhalarnn kalnlklarnn toplam birletirilen elemanlarn minimum kesit boyutundan fazla olamaz.

6.7. Katlar
6.7.a. Katlarda Sismik zolasyon Bu blmdeki artlara herhangi bir aykrlk takmn diskalifiye edilmesine neden olacaktr. Katlarda sismik izolasyon kullanmna hibir ekilde izin verilmez.

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

17

6.7.b. Katlar in Koullar Bu blmdeki koullara aykr olan katlar, kiralanabilir kat alan hesaplamasnda dikkate alnmayacaktr. Her katta kat alann net bir ekilde tanmlayan evre ve i kiriler sistemi olacaktr. evre kirileri srekli olmaldr. evre kirilerinin st yzeylerinin tanmlad dzlem engebesiz ve terazisinde olmaldr. ap 60mm olan bir disk hibir katta evre kirilerinin tanmlad dzleme katn st tarafndan girememelidir. Kiralanabilir kat alanndan saylmayan kat alanlarnn bu arta uymas gerekmez. Her kat jrinin rahata grebilecei ekilde numaralanmaldr. Binann tabanndaki kat zemin kat olarak, giri katnn stndeki kat ise 1. Kat olarak iaretlenecektir. Bu amala kullanlacak etiketlerin balsa tahtasndan yaplm olmas art deildir. Ancak etiketler maketin yapsal performansna katk salamamal ve sabit arlklarn taklmasna engel tekil etmemelidir. Kiralanabilir katlar kullananlar kiralanabilir katn her noktasna en az iki adet eriim noktas veya kapdan ulaabilmelidir. Yeterli bir eriim noktas aadaki minimum boyutlara sahip engelsiz bir aklk olarak tanmlanmtr: Genilik: Ykseklik: 25mm 40mm

6.8. Bina Maketi Taban Plakas

6.8.a. Bina Maketi Taban Plakas Plan Boyutlar Bu blmde belirtilen boyutlar ile ilikili her aykrlk N faktrnn her 2mmlik sapma iin % 10 orannda artrlmasna neden olacaktr. lmler bir st sapma deerine yuvarlanacaktr. lk 2mmlik sapma iin takmlara ceza verilmeyecektir. Binay sarsnt tezghna tespit etmek iin 500mm x 500mm boyutlarnda kare biiminde tek para kontrplaktan yaplm bir taban plakas kullanlacaktr. Kontrplak taban plakasn salamaktan takmlar sorumludur. Bina maketinin hibir eleman maket taban plakasnn d kenarna 25mmden daha yakn olmamaldr.

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

18

6.8.b. Bina Maketi Taban Plakas Kalnlk lleri Ahap taban plakasnn kalnl 10mm olacaktr. Kalnlk 10mm den daha az llrse jri gerek kalnl lerek ayn taban plakasnn 10mm kalnlna getirildiinde arlnn ne kadar olacan hesaplayacak ve llen arlkla hesaplanan arlk arasndaki fark Blm 2.4teki Bina Maket Arlna eklenecektir. 6.8.c. Bina Maketi Taban Plakas in Koullar Taban plakasnda oyuk/entik alabilir. Ancak, bu oyuk/entikler sadece ereve elemanlarnn ve duvarlarn yerine oturtulmasna hizmet etmelidir. Arlk azaltmak iin taban plakasnda tralama yaplamaz. Arlk azaltma amacyla bu koul ihlal edildii takdirde M faktr % 50 orannda artrlr. Bina maketi taban plakasnn bir tarafndan 230mm mesafede ve kenardan 20mm ieride 2mm apnda dey bir delik alacaktr. Bu delik taban plakasnn kuzey tarafn gsterecektir. Yarmada bir takmn taban plakasnn zerinde bu delik yoksa jri taban plakasn kendisi iaretleyerek kuzey ynn belli edecektir. Takmlar bina maketinin zerine tespit edildii taban plakas yerine jrinin tartmas iin onunla bire bir ayn olan 500mm x 500mm boyutlarnda, kare eklinde, 10mm kalnlnda tek para kontrplaktan yaplm ikinci bir taban plakasn hazr bulunduracaklardr. Jri bu ikinci taban plakasnn dieriyle bire bir ayn olmad kansna varrsa testten sonra bina maketi esas taban plakasndan ayrp bu esas taban plakasn tartabilir. kinci taban plakasndaki oyuk/entiklerin esas plakadakilerle bire bir ayn olmas art deildir.

6.9. Bina Maketi at Plakas

Bina maketi at plakas sarsma testinde ivmelerin tutturulaca yapsal olmayan bir unsurdur. at kirileri tasarlanrken bina maketi at plakasnn iki apraz kesine ivmeleri tutacak olan iki adet el mengenesinin taklmas iin uygun yer braklmasna dikkat edilmelidir. Bina maketi at plakas makete takldnda terazisinde olmaldr. 6.9.a. Bina Maketi at Plakas Plan Boyutlar Bu blmde belirtilen boyutlar ile ilikili her aykrlk N faktrnn her 2mmlik sapma iin % 10 orannda artrlmasna neden olacaktr. lmler bir st sapma deerine yuvarlanacaktr. lk 2mmlik sapma iin takmlara ceza verilmeyecektir. vmeleri binaya tutturmak iin 150mmx 150mm boyutlarnda kare biiminde tek para kontrplaktan yaplm bir at plakas gereklidir.
DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 19

6.9.b. Bina Maketi at Plakas Kalnlk lleri Kontrplak at plakasnn kalnl 10mm olacaktr. Kalnlk 10mmden daha az llrse jri gerek kalnl lerek ayn at plakasnn 10mm kalnlna getirildiinde arlnn ne kadar olacan hesaplayacak ve llen arlkla hesaplanan arlk arasndaki fark Blm 2.4teki Bina Maket Arlna eklenecektir. 6.9.c. Bina Maketi at Plakas iin Koullar at plakasnda oyuk/entik alabilir. Ancak, bu oyuk/entikler sadece ereve elemanlarnn ve duvarlarn yerine oturtulmasna hizmet etmelidir. Arlk azaltmak iin at plakasndan malzeme eksiltilemez. Arlk azaltma amacyla bu koul ihlal edildii takdirde M faktr % 50 orannda artrlr. Takmlar bina maketine tutturulan at plakas yerine jrinin tartmas iin onunla bire bir ayn olan 150mm x 150mm boyutlarnda, kare eklinde, 10mm kalnlnda tek para kontrplaktan yaplm ikinci bir at plakasn hazr bulunduracaklardr. Jri bu ikinci at plakasnn dieriyle bire bir ayn olmad kansna varrsa testten sonra esas at plakasn bina maketinden ayrp bu esas at plakasn tartabilir. kinci at plakasndaki oyuk/entiklerin esas plakadakilerle bire bir ayn olmas art deildir.

6.10. Yeniliki snm cihazlar

Btn snm cihazlar proje teklifi aamasnda onaylanm olmaldr. Proje teklifi aamasnda n onay alm olmayan herhangi bir cihazn kullanm takmn diskalifiye edilmesine neden olacaktr. Snm cihaz yapmnda her trl malzeme kullanlabilir. Snm cihaz uygulamasnn Blm 7.4te anlatlan arlk yerletirme ilemine engel olmamas gerekir.

6.11.Binann Cepheleri
Bina cepheleri plak ahap olmaldr. Yzey kaplamasna veya ahapta boya uygulamasna izin verilmez. Jri bu durumun aksine karar verirse takm diskalifiye edilebilir.

6.12.Bina Maketinin Arl

zin verilen arl aan her 50gram iin M faktr % 10 orannda artrlacaktr. Art aralklarna denk gelen arlklar bir st deere yuvarlanacaktr. Bina maketinin toplam arl taban ve at plakalar ile snm cihazlar dhil olmak zere 2,5 kgdan fazla olamaz.

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

20

7. Kuvvetli Yer Hareketi Testi

Bina farkl kuvvetli yer hareketine maruz braklacaktr. Her bir yer hareketi altndaki yapsal performans Yllk Deprem Maliyeti hesabnda dikkate alnacaktr. Binann atsna ve tabanna yerletirilmi ivme lerler kullanlarak yatay ivme kaytlar alnacaktr. (ekil A-4)

7.1. leklendirilmi Kuvvetli Yer Hareketi Kaytlar

Binalar KYH1, KYH2 ve KYH3 olarak adlandrlan adet leklendirilmi veya modifiye edilmi kuvvetli yer hareketine tabi tutulacaktr. Kuvvetli yer hareketleri yarmann websitesinden verilecektir.

7.2. Sarsma Masas

Deprem testleri plan boyutlar 710 mm x 500 mm ve yk kapasitesi 30 kg olan sarsma masasnda gerekletirilecektir.

7.3. Maketin Sarsma Masasna Montaj

Sarsma yn test ncesinde yaz tura atlarak belirlenecektir. Btn maketler belirlenen ynde test edilecektir. Maketler sarsma masasna taban plakasnn kelerinden drt adet el mengenesi ile boluk kalmayacak ekilde sabitlenecektir.

7.4. Kat Arlklar

Kat arlklar elik ubuk (1 adet), rondela (4 adet), somun (4 adet) ile arlk levhalarndan (8 adet) oluacaktr (ekil A2). Bu arlklar sarsma ynne dik olacak ekilde ereveye salam bir biimde monte edilecektir (ekil A3). at arl elik levha ile temsil edilecektir (ekil A1). Mengeneler de bu yke dhildir. Kat arl (yaklak): Toplam at arl (yaklak): Arlklar aras mesafe: elik ubuun ap: 1,25 kg 1,6 kg 150 mm 12 mm

Kat arlklar her katta bir yerletirilecektir. Toplam at arl 1,6 kg olup 150x150x10mm boyutunda bir elik levha, bir
DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 21

ivmeler ve iki adet el mengenesinden oluacaktr. (ekil A-1)

7.5. lm Cihazlar
Yarmada iki adet ivmeler kullanlacaktr. ki adet el mengenesi ile ivmelerlerden biri sarsma masasna dieri ise at levhasna tespit edilecektir.

7.6. Verilerin lenmesi

vme kaytlar Fourier dnm kullanlarak frekans tanm alanna aktarldktan sonra uygun saysal szgelerden geirilecek ve gerekli dzeltmeler yapldktan sonar zaman tanm alanna dntrlecektir. Deplasmanlar dzeltilmi ivme kaytlarnn iki defa entegre edilmesiyle kaydedilen her ivme zaman serisinden hesaplanacaktr.

7.7. Ekonomik Kaybn Deerlendirilmesi

Yllk Ekonomik Kayp, ekonomik kaybn Tekrarlanma Periyoduna blnmesiyle hesaplanacaktr (Tablo 7-1). Toplam Yllk Deprem Ekonomik Kayb ise her bir deprem iin hesaplanan Yllk Ekonomik Kayplarn toplanmasyla elde edilecektir. Kuvvetli Yer Hareketi KYH-1 KYH-2 KYH-3 Geri Dn Periyodu [Yl] 72 475 2.475

Tablo 7-1: Yarmada kullanlan zemin hareketlerinin tekrarlanma periyotlar Yklan maketlerin ekonomik kayb iin Blm 7.7.a esas alnmaldr. Yklmayan maketlerin ekonomik kayb iin Blm 7.7.b esas alnmaldr. 7.7.a. Gme Durumu Gme durumuna jri karar verecektir. GME KRTER: Maketin devrilmesi Kat arlklarndan %50den fazlasnn yerinden kmas / oynamas Ahap taban plakasna oturan kolon ve perde elemanlarnn %50sinden fazlasnn balant yerlerinden ayrlmas

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

22

Gme durumundaki Ekonomik Kayp ve Yllk Ekonomik Kayp aadaki ekilde hesaplanacaktr:
Ekonomik Kaypn = Ekipman Maliyeti [TL]+ 2 x naat Maliyeti [TL]+ 3 x Yllk Gelir [TL] Yllk Ekonomik Kaypn = Ekonomik Kayp n [TL] / Geri Dn Periyodu n [Yl]

Gmenin KYH-1 veya KYH-2de gereklemesi durumunda kayp hesaplamas sonraki kuvvetli yer hareketlerinde de gme gerekletii varsaylarak yaplacaktr. 7.7.b. Gmenin Gereklememesi Durumu Gmenin gereklememesi durumunda toplam ekonomik kayp yapsal hasar ve ekipman hasarndan kaynaklanan maliyetlere gre aadaki gibi hesaplanacaktr. TP1 = lk naat Maliyetinin bir yzdesi olarak yapsal hasar [%] TP2 = Tehizat Maliyetinin bir yzdesi olarak ekipman kayb [%] ki ekonomik kayp faktr kuvvetli yer hareketi sarsnts esnasnda llen iki parametre ile ilikilendirilmektedir:

Yapsal hasardan kaynaklanan ekonomik kayp (Talep Parametresi,TP1) Binada oluan yapsal hasar En Byk Greli Kat telemesi kullanlarak deerlendirilecektir. Yapsal hasar Greli Kat telemesi ile ilikilendiren kayp fonksiyonu, ortalama kayp oran 0,015 ve standart sapmas 0,005 olan bir kmlatif normal olaslk younluu fonksiyonu olarak tanmlanr. ekil 7-1de kayp fonksiyonunun grafii normalize edilmi maliyet (TP1) zerinden izilmitir.

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

23

ekil 7-1: Greli yapsal onarm maliyetini En Byk Greli Kat telemesi Oran ile ilikilendiren kayp fonksiyonu (TP1) Ekipman Hasarndan Kaynaklanan Kayp (TP2) Binada kat ivmesine kar hassasiyet tayan, Ekipman Maliyeti deerinde ekipmann bulunduu varsaylmaktadr. Bu ekipmanda oluacak hasar En Byk vme ile ilikilendirilecektir. Bunun iin ortalama en byk at ivmesi 1,75g ve standart sapmas 0,7g olan bir kmlatif normal olaslk younluu fonksiyonu kullanlacaktr. Kayp fonksiyonunun (TP2) grafii ekil 7-2dedir.

ekil 7-2: Ekipman maliyetini en byk at ivmesi ile ilikilendiren kayp fonksiyonu (TP2)

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

24

Belli bir kuvvetli yer hareketi n iin Ekonomik Kayp ve Yllk Ekonomik Kayp aadaki ekilde hesaplanacaktr: Ekonomik Kaypn = EDP1 [%] x lk naat Maliyeti [TL] + EDP2 [%] x Ekipman Maliyeti [TL] Yllk Ekonomik Kaypn = Ekonomik Kaypn [TL] / Geri Dn Periyodun [Yl] 7.7.c. Cezalar Her kuvvetli yer hareketinden sonra jri binay inceleyerek kopan balant olup olmadn inceleyecektir. Dm arlklar veya katn balangtaki yapsal sisteminden nemli lde ayrlm arlklar kopmu balant saylacaktr. Pasolu ubuklardaki her geveme iin D faktr % 5 orannda artrlacaktr. KYH-1 ve KYH-2den sonra jri ivme lerin ve at levhasnn yapsal maket ile balantsn inceleyecektir. Jri testin ardndan at levhas ile yapsal maket arasndaki balantnn koptuuna karar verirse puanlamada yapsal ve ekipmanda azami hasar olutuu varsaylacaktr. KYH-1den sonra ivme ler yapsal makete gerektii ekilde bal kalmamsa KYH2den nce ivme ler sklecek ve hem KYH-1 hem de KYH-2 iin yapsal ve ekipmanda azami hasar olutuu varsaylacaktr. at levhasnn yerinde sk durmamas yapsal maketi yklm saymak iin gereke olarak deerlendirilemez.

8. Karneler
Btn ceza karneleri takmlar tarafndan incelenecek ve imzalanacaktr. Takmlar herhangi bir cezaya itiraz edebilir (bak.: Blm 10). tiraz sreci tamamlandnda takmlar ceza karnesini kabul etmezse takm diskalifiye edilir.

9. Kural Aklamalar
Kurallar hakkndaki btn aklama talepleri ve bunlara verilen yantlar yarmann web sitesinde yaynlanacaktr. Sitede yaynlanan soru ve cevaplarda soruyu soran okulun ad belirtilecektir. Kural aklama isteinde bulunmak iin web sitesindeki formu doldurmaldr. Soru gndermeden nce yarma kurallarn ve klavuzunu iyice okuduunuzdan emin olunuz. Aklama sayfas gncellendiinde takm danmanlarna e-posta ile haber verilecektir. DASK bu yarmann kurallarn ve artnamesini nceden duyurmak koulu ile istedii an
DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 25

deitirme hakkn sakl tutar.

10.Jri ve tirazlar
Kurallarn yorumlanmas ve yarmann idaresi konusunda jri tam yetki sahibidir. Puanlama ve kararlardan jri sorumludur. Jrinin verdii btn kararlar kesindir. 11. Ekler: EK A EK B EK C EK D EK E EK F : ekil A1, A2, A3, A4, A5, A6 : Sarsma Masas : Kuvvetli Yer Hareketleri : rnek Problem : rnek Fotoraflar : Karneler

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

26

EK-A
Tipik at Seviyesi vmeler Balants

Eit yk dalmnn salanabilmesi iin at plakas, taban plakasna gre hizalanarak merkeze yerletirilmelidir

at Kat Plan Grnm

ekil A-1: at seviyesinde arlk ve ivmeler

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

27

Sabit Yk Temsil Eden Arlklarn Boyutlar

16

44 cm

ekil A-2: Arlklar tutturmaya yarayan ankrajlarn boyutlar

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

28

Sabit Yk Tespit emas

Tipik kat kesiti

Yk destek elemanlar (kolonlar) kolon kiri Arlk (elik bulon)

Somun Rondela

Tipik kat plan

Somun

Rondela-pul

elik bulonlar erevenin i tarafa doru kaymasna engel olmak iin somun ve rondela vastasyla (el kuvveti ile) tespit edilecektir.

elik bulon

Sarsma yn hakem komitesince belirlenecektir Kolon Ykleme kaynakl ereve deformasyonunu engellemek iin kullanlacak ek kiriler iin tavsiye edilen yerleim dzeni

ekil A-3: Arlklarn yapya sabitlenmesi

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

29

lm Dzenlemesi
at

at ivmesi

Btn kolonlar taban

plakasna yaptrmaldr

Taban plakas Sarsma masas Yer hareketi (ivme)

ekil A-4: l aletleri yerleim ematii ve llen mhendislik talep parametreleri

Momente erevesi in zin Verilen Balant Detay

ekil A-5: Moment erevesi iin izin verilen balant detay DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 30

Taban Plakas

ekil A-6: Taban plakas detaylar

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

31

EK-B
Sarsma Masas
Deprem testleri, plan boyutlar 710 mm x 500 mm ve yk kapasitesi 30 kg olan sarsma masasnda gerekletirilecektir. Yarmada kullanlacak sarsma masas aadaki resimde verildii gibidir.

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

32

EK-C
Kuvvetli Yer Hareketleri
stanbul Yksek Binalar Deprem Ynetmelii (http://www.koeri.boun.edu.tr/depremmuh/eski/yuksekyapiyonetmelik.zip ) yksek binalarn performansa gre tasarmnda esas alnacak deprem dzeyi tanmlamaktadr: 1. Deprem Dzeyi D1 Bu deprem dzeyi, binann servis mr boyunca meydana gelebilmesi olasl fazla olan, greli olarak sk ancak iddeti ok yksek olmayan deprem yer hareketlerini ifade etmektedir. D1 dzeyindeki depremin 50 ylda alma olasl %50, buna kar gelen dn periyodu ise 72 yldr. 2. Deprem Dzeyi D2 Bu deprem dzeyi, binann servis mr boyunca meydana gelebilmesi olasl ok fazla olmayan, seyrek ancak iddetli deprem yer hareketlerini ifade etmektedir. D2 dzeyindeki depremin 50 ylda alma olasl %10, buna kar gelen dn periyodu ise 475 yldr. 3. Deprem Dzeyi D3 Bu deprem dzeyi, binann maruz kalabilecei en iddetli deprem yer hareketini ifade etmektedir. D3 dzeyindeki bu ok seyrek depremin 50 ylda alma olasl %2, buna kar gelen dn periyodu ise 2.475 yldr. Yarma kapsamnda yksek katl ticari ofis binasnn stanbul-Maslakta olaca varsaylmaktadr. Bu lokasyona ait D1, D2 ve D3 deprem dzeyleri iin ksa doal titreim periyodu (0.2 saniye) ve 1.0 saniyelik doal titresim periyoduna kars gelen zemin baml yatay deprem spektral ivme deerleri (sras ile SMS ve SM1) Tablo 1de verilmektedir.

Deprem Dzeyi SMS (m/s2) SM1 (m/s2) D1 D2 D3 0,39 0,73 0,96 0,25 0,46 0,62

Tablo 1. D1, D2 ve D3 deprem dzeyleri iin zemin baml yatay deprem spektral ivme deerleri: SMS ve SM1

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

33

Tablo 1de verilen yatay spektral ivme deerleri kullanlarak oluturulan, D1, D2 ve D3 deprem dzeyleri iin deprem tasarm spektrumlar ekil 1de sunulmaktadr.
10 9
8

Spektral ivme, Sa [m/s2]

7 6 5
4

Deprem Dzeyi - D3

Deprem Dzeyi - D2

3 2 1 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Periyot, T [s] 9 10 11 12 13 14
Deprem Dzeyi - D1

ekil 1. D1, D2 ve D3 deprem dzeyleri iin deprem tasarm spektrumlar

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

34

EK-D
rnek Problem
Bu blmde, 15 katl olduu varsaylan rnek bir bina maketinin Blm 2de detaylar verilen bileenli puanlama sistemiyle performansnn hesaplanmas sunulmaktadr. 1. Yllk Gelir

15 katl olan binann toplam kullanlabilir kat alan 24.000 cm2dir. Bina 15 katl olduu iin her bir katn geliri ylda 150 TL / cm2dir. Buna gre, toplam bina yllk geliri: 24.000 cm2 x 150 TL / cm2 = 3.600.000 TL / yl 2. Yllk Bina Maliyeti Binann taban alan 1.600 cm2dir. Arsa maliyetinin 200.000 TL / cm2 ve binann ekonomik mrnn 100 yl olduu dikkate alndnda, yllk arsa maliyeti: (1.600 cm2 x 200.000 TL / cm2) /100 = 3.200.000 TL / yl Toplam bina arl 2,5 kg, taban ve at plakalarnn toplam arlklar ise 1,1 kgdir. Bu durumda, yllk inaat maliyeti: ((2,5 kg 1,1 kg) x 20.000.000 TL / kg) /100 = 280.000 TL / yl Toplam yllk bina maliyeti, arsa maliyeti ve inaat maliyetinin toplamna eittir: Yllk Bina Maliyeti = 3.200.000 TL + 280.000 TL = 3.480.000 TL 3. Yllk Deprem Maliyeti

Bina, KYH-1 ve KYH-2 etkileri altnda ayakta kalm ancak KYH-3 etkileri altnda gmtr. Testler srasnda llen En Byk at teleme Oranlar ve En Byk vmeler Tablo 1de verilmitir.

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

35

Tablo 1. Testler srasnda llen en byk at teleme oranlar ve en byk ivmeler

Kuvvetli Yer Hareketi En Byk at teleme Oran En Byk vme (g) KYH-1 KYH-2 KYH-3 0,014 0,023 0,91 1,62 -

KYH-1 ve KYH-2 iin testler srasnda llen deerler ve ekil 1de sunulan kayp fonksiyonlar kullanlarak, yapsal hasardan ve ekipman hasarndan kaynaklanan ekonomik kayplar Blm 7.7.bde anlatld ekilde hesaplanr. Gmenin gereklemedii bu durumda, toplam ekonomik kayp yapsal hasar ve ekipman hasar kaynakl kayplarn toplamna eittir.

Gmenin gerekletii KYH-3 iin ekonomik kayp (bkz. Blm 7.7.a): Ekonomik Kayp (gme durumu) = Ekipman Maliyeti + 2 x naat Maliyeti + 3 x Yllk Gelir Yllk deprem maliyeti, her kuvvetli yer hareketi altnda hesaplanan ekonomik kayplarn toplamna eittir. Yaplan hesaplarn bir zeti Tablo 2de sunulmaktadr. Yllk deprem maliyeti 1.406.239 TLdir.

1 0.9

40 35

Yapsal Onarm Maliyeti / naat Maliyeti

0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025

Ekipman Maliyeti (Milyon TL)

KYH-1 KYH-2

30 25 20 15 10 5 0

KYH-1 KYH-2

0.03

0.5

1.5

2.5

3.5

En Byk at teleme Oran (%)

En Byk vme (g)

ekil 1. KYH-1 ve KYH-2 iin yapsal hasar (sol) ve ekipman hasar (sa) kaynakl ekonomik kayp deerlerinin kayp fonksiyonlar zerinde gsterimi

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

36

KYH-1 GER DN PERYODU TP 1 TP 2 GME YOK! EKONOMK KAYIP -1 EKONOMK KAYIP -2 TOPLAM EKONOMK KAYIP YILLIK EKONOMK KAYIP YILLIK DEPREM MALYET 11.780.728 46.027.868 72 0,014 0,91 GME DURUMU! GME YOK!

KYH-2 475 0,023 1,62 GME DURUMU! GME YOK! 170.533.765 -

KYH-3 2.475 0 0 GME DURUMU!

26.465.620

57.808.596

196.999.385

466.800.000

802.897

414.736

188.606

1.406.239 TL

Ekonomik Kayp -1: Yapsal hasardan kaynaklanan ekonomik kayp Ekonomik Kayp -2: Ekipman hasarndan kaynaklanan ekonomik kayp Tablo 2. Yllk deprem maliyeti hesaplamalar

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

37

4.

Yllk Gelir Artrm

Jrinin puanlarna gre yarmac takm sunumda 1., posterde 2. ve mimaride 3. olmutur. Bu durumda dl puanlar orannda yllk gelir artrlacaktr.

Sunum dl puan: %15 Poster dl puan: %9 Mimari dl puan: %3 Nihai Yllk Gelir (NYG) = (1+ 0,15 + 0,09 + 0,03) x 3.600.000 = 4.572.000 TL

5.

Yllk Bina Maliyeti Artrm

Binann giri kat ykseklii 112 mmdir. Binada kat ykseklii 54 mm olan kat bulunmaktadr. zin verilen giri kat ykseklii olan 100 mm, 12 mm kadar almtr. lk 2 mmden sonraki her 2 mm iin %2 ceza puan uygulanacaktr. ( (12 - 2) / 2) x %2 = %10 zin verilen kat ykseklii olan 50 mm, katta 4 mm kadar almtr. lk 2 mmden sonraki her 2 mm iin %2 ceza puan uygulanacaktr. ( (4 - 2) / 2) x %2 = %2 her bir kat iin ve toplam %6 kat iin. Aykrlk faktr (N) = %10 + %6 = %16 at ve taban plakalar dhil toplam bina arl 2,5 kgdr ve izin verilen bina arl olan 2,5 kg amamaktadr. Bu durumda, Aykrlk faktr (M) = 0 Aykrlk faktrleri N ve M kullanlarak artrlm yllk bina maliyeti: Nihai Yllk Bina Maliyeti (NYBM) = (1 + 0,16 + 0) x 3.480.000 = 4.036.800 TL

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

38

6. Yllk Deprem Maliyeti Revizyonu KYH-2 altndaki test srasnda 4 balantnn koptuu/gevedii tespit edilmitir. Bu durumda yllk deprem maliyeti, D ceza faktr orannda artrlacaktr. Ceza faktr (D) = 4 x %5 = %20

te yandan yarmac takm, KYH-1 altnda llen test deerlerini en iyi tahmin eden takm olmutur ve Performans Tahmin Puan (PTP) ile dllendirilecektir. Performans Tahmin Puan (PTP) = %15 Ceza faktr (D) ve performans tahmin puan (PTP) kullanlarak revize edilmi yllk deprem maliyeti: Nihai Yllk Deprem Maliyeti (NYDM) = (1 + 0,20 0,15) x 1.406.239 = 1.476.551 TL 7. Nihai Yllk Kazan Nihai Yllk Kazan (NYK) = 4.572.000 4.036.800 - 1.476.551 = -941.351 TL

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

39

EK-E
rnek Fotoraflar

ekil E1: Kat Arl Balants (3 katta bir)

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

40

ekil E2: Sarsma Masas zerinde Kat Arlklar ile Birlikte Model Bina

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

41

ekil E3: Mengeneler ile Sarsma Masasna Sabitlenmi Taban Plakas

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

42

ekil E4: Tayc Sistem Olarak apraz ve Levhalar ile Birlikte Tasarlanm Bina Modeli

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

43

ekil E5: Kat arlk ubuu 1.3cm geniliinde bir boluktan geirilerek sktrlmaldr. Bu fotorafta YANLI BR UYGULAMA olarak 1.3cm olmas gereken boluk daha fazla braklmtr.

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

44

ekil E6: Maket retiminde Kullanlacak Malzeme Seti

ekil E7: Kat Arln Oluturan Unsurlar

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

45

ekil E8: Kesimlerde Kullanlabilecek Testere

ekil E9: Kesim Mat zerinde Maket Ba ile Kesim lemi

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname 46

ekil E10: Balsa ubuklarn Yaptrlmas

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

47

ekil E11: Yaptrmay Hzlandrmak iin Sklan Sprey Aktivatr (her yaptrma ileminde uygulanmas tavsiye edilir)

ekil E12: Tasarma Gre Kolon Noktalarnda Delik Almi Tipik Taban Plakas

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

48

ekil E13: Kolonun Taban Plakasndaki Yerine Yaptrlmas

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

49

ekil E15: Ahap at Plakas (yaptrlm) ve elik at Arlk Levhas (organizasyon tarafndan salanacak)

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

50

ekil E14: at Arln Oluturan Unsurlar (ahap levha, elik plaka ve ivme le r)

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

51

EK-F
Karne
SUNUM

POSTER ve MMAR

DASK Depreme Dayankl Bina Tasarm Yarmas artname

52