UNIT 4

KETAKSAMAAN PELUANG PENDIDIKAN

Hasil Pembelajaran Menghuraikan konsep ketaksamaan peluang pendidikan. Mengenal pasti unsur yang menghasilkan peluang pendidikan yang tidak sama. Menganalisis isu-isu tentang peluang pendidikan yang tidak sama. Menganalisis isu-isu tentang peluang pendidikan bagi semua murid, khususnya bagi murid Orang Asli, penduduk pribumi dan penduduk pedalaman.

Ketaksamaan Peluang Pendidikan

Konsep Ketaksamaan Peluang Pendidikan

Unsur-unsur Pewujudan Ketaksamaan Peluang Pendidikan

Isu-isu Ketaksamaan Peluang Pendidikan Murid Orang Asli, Peribumi dan Murid di pedalaman

Kelas Sosial

Keperluan Murid !erkeperluan K"as

4.0

Pengenalan

antina

Kumpulan Minoriti

Laporan Coleman (1966 sebenarnya mendokumentasikan pen!apaian lemah kalangan kanak-kanak minoriti dan miskin kerana sekolah mereka kekurangan sumber-sumber penga"aran.

Laporan tersebut banyak menemukan perbe#aan dalam kalangan sekolah bukan dari segi sumber pembela"aran tetapi dari segi impak latar belakang keluarga pela"ar.

$atu "alan penyelesaian utama untuk mengurangkan "urang antara kelas atasan dengan seluruh penduduk adalah meningkatkan kesamaan peluang pendidikan dalam kalangan penduduk tanpa mengira "antina dan ras. Oleh yang demikian, %ementerian &ela"aran Malaysia telah berusaha memperbaiki keadaan agar dapat merapatkan "urang antara penduduk, demi &eningkatan kualiti pendidikan. 'alam &erutusan (ahun )aru *++6, Menteri &ela"aran Malaysia menyatakan baha,a-

.... merapatkan "urang pendidikan yang merangkumi "urang antara bandardengan luar bandar, "urang antara miskin dengan yang kaya/ "urang digital dan "urang antara mereka yang berkeperluan khas/ agar tidak ada sebarang golongan yang ter!i!ir daripada arus pembangunan 0egara.1

$e"ak tahun 192+ hingga 199+ merupakan tempoh pelaksanaan 'asar 3konomi )aru yang bermatlamat mengukuhkan perpaduan negara. )anyak program pendidikan telah diran!ang bagi merapatkan "urang perbe#aan dalam peluang-peluang pendidikan antara yang kaya dengan yang miskin serta antara ,ilayah dan antara kaum melalui pembangunan sumber dan kemudahan-kemudahan negara dengan lebih saksama (4an!angan Malaysia %etiga, 1926-195+ . 6ni merupakan salah satu !ara untuk mengimbangkan peluang pendidikan di Malaysia.

)ab ini akan membin!angkan konsep ketaksamaan peluang pendidikan dan unsur-unsur yang me,u"udkan ketaksamaan peluang pendidikan seperti kelas sosial, kumpulan minoriti, %umpulan berkeperluan khas dan "antina. 4.1 Keta samaan Pel!ang Pen"i"i an

4.1.1 K#nse$ Keta samaan Pel!ang Pen"i"i an

%onsep

ketidaksamaan

boleh

ditakri7kan

sebagai

pandangan,

pemikiran

dan

keper!ayaan baha,a terdapatnya perbe#aan antara anggota atau kelompok etnik lain dengan kumpulan atau etnik lain daripada pelbagai aspek seperti kemudahan, peralatan, peluang ker"aya dan sebagainya. %etidaksamaan peluang pendidikan diru"uk kepada keadaan di mana akses kepada pendidikan tidak sama rata untuk semua penduduk kerana 7aktor-7aktor tertentu. 'alam konteks Malaysia, ketidaksamaan pendidikan mungkin disebabkan oleh beberapa 7aktor seperti kedudukan sekolah, latar belakang #

pela"ar, status sosioekonomi, pen!apaian akademik, minat pela"ar, peluang hidup, sosialisasi dan perbe#aan bahasa.

4.%

Uns!r&!ns!r Pe'!j!"an Keta samaan Pel!ang Pen"i"i an

4.%.1 Kelas S#sial

%ebiasaan kriteria yang digunakan untuk mengelompokkan anggota dalam kelas-kelas tertentu berdasar kekayaan, kuasa, kehormatan dan ilmu pengetahuan. $tal!up (1965 telah mende7inisikan kelas sosial sebagai lapisan dalam masyarakat, di mana manusia menganggap diri mereka sama dari segi latar belakang keluarga, peringkat pendidikan, peker"aan, ras dan sikap terhadap isu-isu sosial. Manakala Meighan (1956 men"elaskan baha,a ,alau apa !ara de7inisi kelas sosial, ia tetap menggambarkan perbe#aan !ara hidup atau pendapatan dalam sesuatu bangsa yang sama. %elas sosial boleh digolongkan sebagai golongan atasan, golongan menengah dan golongan rendah. Masyarakat %apitalis membahagikan kelas sosial kepada dua golongan iaitu )ourgeoisie dan &roletariat (%arl Mar8 . )ourgeoise merupakan kelas yang memiliki pun!a pengeluaran, penagihan dan pertukaran manakala &roletariat merupakan golongan yang tidak memiliki perkara di atas tetapi hanya tenaga ker"a saha"a.

'engan mengambil kira aspek ekonomi, peker"aan merupakan pekara penting kerana gan"aran ke,angan, kestabilan dan 7aedah seperti pen"agaan kesihatan. 4amai ahli sosiologi men!adangkan lima kelas sosial seperti Ma8 9eber (9ikipedia,*+1+ mengatakan ada lima kelas sosial, iaitu golongan atasan atau orang kaya dan ahli korporat. :olongan kedua ialah kumpulan pertengahan atasan iaitu yang berpendidikan tinggi, pro7esional dan memegang "a,atan yang baik dalam sesuatu organisasi. $

:olongan ketiga ialah kumpulan pertengahan ba,ahan iaitu mereka yang terdiri daripada lulusan sekolah menengah dan pemegang si"il serta diploma. :olongan keempat terdiri daripada kelas peker"a atau peker"a kolar biru yang yang berpendidikan $i"il &ela"aran Malaysia dan &enilaian Menengah 4endah. 4amai yang beker"a di kilang dan restoran. :olongan terakhir ialah golongan ba,ahan yang terdiri daripada mereka yang mempunyai kelulusan amat rendah dan tidak langsung melalui pendidikan 7ormal.

%elas sosial ,u"ud disebabkan perbe#aan dari segi penghormatan dan status sosial. )erdasrkan ;nit &eran!ang 3konomi (*++1 , golongan rakyat Malaysia berpendapatan rendah 6alah mereka yang berpendapatan di ba,ah 4M1<++ hingga 4M=<++, manakala mereka yang )erpendapatan tinggi mendapat 4M=<++ ke atas.

)erdasarkan kelas sosial sebegini, ketaksamaan peluang pendidikan ,u"ud kerana golongan atasan yang berpendapatan tinggi mempunyai keupayaan ke,angan untuk menikmati akses kepada pelbagai pilihan dan peluang pendidikan yang sedia ada, samada di dalam atau di luar negara. Mereka berkemampuan memenuhi segala kehendak berkaitan dengan pendidikan anak-anak mereka. &ela"ar-pela"ar ini di"aga dari segi kesihatan yakni mereka mendapat makanan berkhasiat dan seimbang di samping makanan tambahan untuk ke!erdasan otak dan lain-lain kemudahan yang mungkin tidak diperoleh pela"ar dari golongan berpendapatan rendah. Manakala akses kepada peluang pendidikan agak terhad kepada golongan ba,ahan kerana mereka tidak mempunyai asas ke,angan yang kukuh untuk membiayai pendidikan anak mereka keluar negara.

'ari segi kemudahan (eknologi Maklumat dan %omunikasi "uga, "urang digital berlaku kerana kelas sosial mereka yang berada dapat menyediakan pelbagai "enis peralatan seperti komputer, perisian komputer !anggih, ipod dan iphone supaya anak mereka dapat mengakses maklumat dan bahan bantuan pembela"aran daripada alam maya dengan !epat dan pantas.

$ebaliknya golongan kurang berada tidak dapat menikmati perolehan maklumat kerana terbatas akibat daripada kekurangan kemampuan membekalkan peralatan dan akses internet kepada anak mereka. >al tersebut berkait rapat dengan peluang pendidikan, di mana akses melalui internet dapat menyediakan skop tanpa sempadan untuk pela"ar daripada kelas sosial tinggi bagi merebut peluang pendidikan serta menguasai pembela"aran berbanding dengan mereka daripada golongan kelas sosial yang serba kekurangan.

4.%.%

(antina

'i kebanyakan negara "urang "antina masih ,u"ud dengan ketara. Contohnya, hampir 51? perempuan di . 'i %embo"a, kemasukan ke sekolah menengah seramai 19? untuk perempuan dan =+? untuk lelaki, manakala di &apua 0e, :uinea pula, "umlahnya *1? perempuan dan *2? lelaki (;0:36,*++2 .

&erempuan tidak semestinya kurang bernasib baik di semua tempat. 'i negara-negara seperti @ilipina, Mongolia dan Malaysia, bilangan pela"ar lelaki kurang berbanding perempuan yang pergi ke sekolah menengah. $alah satu sebab ialah lelaki sering kali menamatkan penga"ian 7ormal untuk beker"a sepenuh masa serta menampung pendapatan keluarga. Contohnya, 6<? perempuan menghadiri sekolah menengah berbanding dengan <A? lelaki di negara-negara tersebut (;0:36,*++2 .

'i negara yang mana perempuan dan lelaki menikmati peluang-peluang pendidikan, penurunan kuasa agak berat sebelah, iaitu perempuan sentiasa diabaikan. %etaksamaan "antina di sekolah boleh dilihat dari pelbagai aspek seperti ketiadaan keselamatan dalam kalangan perempuan, ulang-alik ke sekolah, bias "antina dalam buku teks dan bahan penga"aran. %erap kali "uga perempuan digambarkan dalam persekitaran domestik dan terbatas dalam kemahiran serta guru yang sering menstereotaipkan peranan kedua-dua &

Bantina dalam masyarakat.

'alam bidang perguruan, ketaksamaan "antina sudah lama ,u"ud. )idang inilah yang mempunyai bilangan ,anita yang lebih ramai berbanding kumpulan lelaki. 'i sekolah pula, guru lelaki dan ,anita kerap menghadapi perbe#aan dari segi penglibatan dalam membuat keputusan pengurusan bilik dar"ah serta suasana ker"a, status, latihan dan sumber-sumber yang disediakan untuk mereka. 'i kebanyakan negara, lelaki menguasai kedudukan yang lebih tinggi tetapi kini senario kian berubah.

Matlamat sesetengah kurikulum dibe#akan se!ara eksplisit daripada aspek "antina. Contohnya, di sesetengah negara, pela"ar perempuan tidak dibenarkan mengambil matapela"aran seni pertukangan, teknikal atau matematik lan"utan yang boleh menambahkan peluang ker"aya.

)agi mengimbangkan ketaksamaan peluang pendidikan dalam kalangan lelaki dan perempuan, amalan pedagogi harus berubah. &erubahan proses penga"aran dan pembela"aran perlu berlaku dengan berkesan dan re7leks kepekaanCsesitiDiti terhadap "antina di dalam bilik dar"ah. 9alaupun ada usaha untuk penambahbaikan dalam kualiti persekolahan, ketidaksamaan "antina dalam penga"aran dan pembela"aran masih merupakan satu masalah serius. %esukaran dalam menyedarkan guru untuk menghargai hakikat baha,a pela"ar perempuan boleh memberi respons seperti lelaki di dalam bilik dar"ah adalah salah satu !ontoh pemikiran guru yang peka terhadap "antina dan perlu dipupuk di dalam bilik dar"ah. )egitu "uga dengan tanggapan baha,a pela"ar perempuan kurang mahir dan berminat dalam bidang matematik dan sains. )agi mengurangkan tanggapan ini, guru perlu memastikan tidak ,u"udnya sikap memihak kepada lelaki se!ara berterusan ()ista *++6 .

4.%.).

K!m$!lan Min#riti

'

%umpulan minoriti meru"uk kepada golongan ke!il orang yang sama keturunan, agama, budaya dan sebagainya yang tinggal di sebuah tempat yang ma"ority penduduknya berlainan keturunan, agama dan sebagainya (Kamus Dewan, 2007). 'i 0egara Malaysia, orang Melayu merupakan kumpulan ma"ority manakala golongan lain seperti Cina, 6ndia, %ada#an, 6ban, )idayuh, orang Asli dan kumpulan etnik yang lain merupakan kumpulan minoriti.

Orang Asli dianggap sebagai kumpulan minority di Malaysia kerana bilangannya tidak men!e!ah 1A1,*=+ orang dan kedudukan mereka di pedalaman dan ka,asan terpen!il menyebabkan mereka terpinggir dalam kebanyakan aspek. $elain itu, mereka mempunyai kelainan !iri dari segi 7i#ikal, budaya, ekonomi dan tingkah laku menyebabkan mereka terus ketinggalan daripada aliran perdana. )anyak usaha telah dilaksanakan oleh %ementerian &ela"aran Malaysia bagi merapatkan "urang antara kumpulan minoriti dengan kumpulan ma"oriti terutama dalam ketaksamaan peluang pendidikan.

%umpulan minoriti lain seperti kumpulan peribumi di $abah dan $ara,ak "uga menghadapi isu ketaksamaan peluang pendidikan akibat daripada lokasi tempat tingagl mereka di pedalaman, perhubungan dan pengangkutan, in7rastruktur, kemudahan asas dan kelengkapan sekolah. @aktor-7aktor tersebut menyumbang kepada kadar ke!i!iran yang tinggi, "urang pen!apaian murid adalah besar berbanding dengan kumpulan ma"oriti dan "urang digital dalam kalangan murid dan guru "uga terlalu luas.

'i samping itu, kumpulan minority "uga berlaku di ka,asan setempat, iaitu di sekolah tertentu. Contohnya di $ekolah Benis %ebangsaan Cina dan (amil, kumpulan minoriti terdiri daripada kumpulan orang Melayu. Manakala, di $ekolah %ebangsaan pula, kumpulan minoriti terdiri daripada orang Cina dan orang 6ndia serta etnik lain. 'alam keadaan sebegini, pihak sekolah perlu peka dan prihatin terhadap !ara hidup dan budaya satu-satu kaum supaya kumpulan minority tidak terpinggir dalam peluang pendidikan yang disediakan. Mereka "uga harus diberi peluang sama rata dalam men!apai matlamat masing-masing. (ambahan pula, guru harus dapat menyesuaikan dan mengadaptasi (

kurikulum sedia ada supaya mesra budaya dan semua murid tanpa mengira kaum, agama dan budaya dapat menerimanya.

4.%.4

K!m$!lan *er e$erl!an K+as

%umpulan berkeperluan khas meru"uk kepada kanak-kanak istime,a (luar biasa atau ter!abar dari segi intelek, "asmani, ksosial atau emosi . %umpulan ini dianggap sebagai istime,a kerana ibu bapa dan guru menumpukan perhatian yang lebih berbanding muridmurid normal. Antaranya murid yang menghadapi penyakit autism, sindrom do,n, masalah pembela"aran disleksia, le,at perkembangan !erebral palsy, ke!a!atan pendengaran dan penglihatan, pintar !erdas, ke!elaruan tingkah laku dan lain-lain lagi. %umplan ini memerlukan pendidikan khas.

'ari segi ketaksamaan peluang pendidikan kumpulan ini, memang ,u"ud kekurangan peluang untuk mereka bela"ar pada abad ke-19. Akan tetapi, kini mereka daripada kumpulan kurang upaya berpeluang mendapat pendidikan pada peringkat sekolah rendah, menengah dan uniDersity. $ekolah 4endah Alma ($t. 0i!holas di &ulau &inang dan $ekolah &uteri 3li#abeth di Bohor )ahru merupakan dua buah sekolah rendah yang paling a,al menyediakan kemudahan pendidikan bagi kanak-kanak kurang upaya penglihatan, iaitu masing-masing dalam tahun 19*6 dan 19A9 (9ong >uey $le, dan $andiyao $ebestian, *++* .

Mengikut 0oraini $alleh (199< , sebelum tahun 196+, komuniti murid berkeperluan khas di 0egara kita hanya disediakan dengan kemudahan pendidikan pada peringkat sekolah rendah saha"a. Mereka tidak berpeluang meneruskan pela"aran pada peringkat sekolah )

menengah dalam tempoh mas antara tahun 19A9 sehingga tahun 196*. >al ini kerana pada tahun 196*, kumpulan berkeperluan khas baru diberikan peluang untuk meneruskan pela"aran mereka di sekolah menengah melalui ran!angan per!antuman.

$ebelum kemerdekaan, kera"aan tidak melibatkan diri se!ara langsung dalam menyediakan kemudahan pendidikan bagi golongan murid berkeperluan khas kerana tanggung"a,ab ini telah dipikul oleh pertubuhan sukarela. %etaksamaan peluang pela"aran amat ketara kerana tumpuan diberi kepada murid normal.

$elepas kemerdekaan, kera"aan telah memberikan perhatian dan memainkan peranan yang akti7 dalam pendidikan untuk murid berkeperluan khas, !ontohnya menyediakan keperluan asas bagi pela"ar-pela"ar istime,a seperti mana yang termaktub dalam Akta &ela"aran 1961. &erkara ini telah dikemukakan dalam Country 4eport Malaysia, *+++. >al ini selaras dengan Akta &endidikan 1961 yang dinyatakan baha,a kera"aan mengakui kanak-kanak berkeperluan khas mempunyai hak untuk menghadiri persekolahan 7ormal. 'alam Laporan Ba,atankuasa %abinet (1929 "uga menyatakan banyak perubahan dilakukan terhadap perkembangan pendidikan khas di negara ini. Antaranya, ditegaskan baha,a semua kanak-kanak berkeperluan khas perlu disediakan dengan kemudahan dan perkhdimatan yang berkualiti tinggi dan sama rata seperti di sekolah normal.

%ini, $ekolah &endidikan %has ($&% disediakan untuk murid berkeperluan khas supaya mereka boleh berdikari dan memberikan sumbangan kepada negara. %ementerian &ela"aran Malaysia "uga mengintegrasikan program &endidikan %has 6ntegrasi dalam sekolah aliran perdana serta pendekatan inklusi7 dalam sekolah biasa. >al ini selaras dengan hasrat antarabangsa, dimana pendidikan disediakan untuk semua (3du!ation @or All . 'isamping itu, ketaksamaan peluang pendidikan dari segi "urang keperluan dapat dirapatkan seperti berikut -

1*

(a %emudahan 7i#ikal sekolah dan peralatan khas perlu diubahsuai mengikut tahap dan "enis ke!a!atan. Antaranya peralatan sukan, makmal sains, teknologi maklumat dan komunikasi ((M%C6C( . (b %epakaran guru pendidikan khas, dimana guru dilatih khas untuk mendidik murid yang berkeperluan khas supaya dapat menangani masalah pembela"aran murid. (! &enggunaan kurikulum yang bersesuaian dengan murid berkeperluan khas. >al ini berkaitan dengan pembentukan dan pembinaan ran!angan penga"aran indiDidu untuk murid-murid tertentu.

$e!ara keseluruhannya, %ementerian &ela"aran Malaysia telah berusaha merapatkan "urang ketaksamaan peluang pendidikan kumpulan berkeperluan khas dengan &rogram &endidikan %has 6ntegrasi, %elas 6nklusi7, selain menambah $ekolah &endidikan %has. 'isamping itu, interDensi a,al melalui program %ia*M, program pemulihan khas, program :erak :empur bagi =M &4O(6M (&rogram pemulihan =M merupakan sokongan dan pengukuhan kepada pemulihan khas dapat menangani masalah pembela"aran yang dihadapi murid pada peringkat a,al persekolahan.

4.)

Is!&is! Keta samaan Pel!ang Pen"i"i an M!ri" #rang Asli, Perib!mi Dan M!ri" Di Pe"alaman

4.).1. Is! eta samaan Pel!ang Pen"i"i an M!ri" -rang Asli

Masyarakat orang Asli merupakan komuniti ke!il di Malaysia dan merupakan penduduk peribumi 0egara ini. Orang Asli merupakan masyarakat yang mempunyai beberapa suku kaum yang berbe#a-be#a dan kebanyakan mereka tinggal di dalam atau di pinggir hutan.

11

4amai orang Asli di Malaysia menghuni ka,asan 6ndo-Malaya, yang sekarang ini terdiri daripada keturunan manusia Austranesian a,al ini. >asil daripada )an!i &enduduk Babatan >al 3h,al Orang Asli (B>3OA *++A, "umlah populasi orang Asli Malaysia ketika ini ialah seramai 1A1,*=+ orang. Mereka terbahagi kepada tiga kumpulan kaum orang Asli, iaitu Melayu &roto (&roto-Malay , 0egrito dan $enoi yang membentuk 15 rumpun bangsa. 'alam semua rumpun bangsa ini terdapat 15 "enis suku kaum. Ma"oriti ekonomi orang Asli masih lagi berasaskan pertanian dan bersi7at sara diri. 'ari segi agama, sebahagian besar oenag Asli beragama animism. 'ari segi pendidikan, pen!apaian orang Asli amatlah rendah berbanding kelompok etnik yang lain di Malaysia. (aburan kumpulan orang Asli adalah seperti berikut -

(a $uku kaum 0egrito menetap di pedalaman utara negeri &erak dan %elantan, sebahagian ke!il hidup se!ara nomad mengikut musim tertentu. (b $uku kaum $enoi berada di sepan"ang lereng bukit )an"aran (iti,angsa di pedalama negeri &erak, %elantan dan &ahang. (! $uku kaum Melayu &roto hidup berhampiran dengan kampung-kampung tradisional Melayu di $elangor, 0egeri $embilan, Melaka dan Bohor.

(d Ma"oriti orang Asli masih terpinggir dalam arus pendidikan kerana in7rastruktur dan prasarana yang kurang lengkap di ka,asan tempat tinggal mereka. %emudahan seperti bekalan elektrik, air bersih dan "alan masih tidak diadakan. 'i $ekolah pula, bekalan elektrik tidak men!ukupi, prasarana kesperti kupas, bilik dar"ah yang selesa dan kondusi7 tidak dapat dninikmati sepenuhnya oleh masyarakat orang Asli.

$alah satu isu tentang orang Asli ialah kadar ke!i!iran yang sangat tinggi dan isu ini perlu ditangani agar menyahut aspirasi negara untuk men!apai si7ar ke!i!iran pela"ar di sekolah dan se"a"ar dengan dasar pendemokrasian pendidikan. 'i samping itu, prestasi 12

pela"ar orang Asli amat rendah dan ini merupakan salah satu sebab masyarakat Orang Asli ialah kumpulan termiskin di Malaysia. %a"ian pendapatan isi rumah yang di"alankan dalam sepuluh tahun kebelakangan ini mendapati hampir <1? daripada polupasi berada diba,ah tahap kemiskinan (;06C3@ Malaysia, *++2 .

$eorang guru daripada kumpulan Mah Meri di $elangor menyatakan, sebab utama ketidakhadiran ke sekolah, "umlah enrolmen sekolah rendah dan kadar ke!i!iran yang tinggi berpun!a daripada sikap tidak ambil berat ibu bapa orang Asli (0ad!hatram, *++2 . 6bu bapa orang Asli tidak sedar kepentingan pendidikan. Apabila anak perempuan mereka berumur 1+ atau 11 tahun, mereka diminta berada di rumah untuk men"aga adik mereka serta membuat ker"a rumah, manakala anak lelaki akan mengikut bapa ke laut untuk menangkap ikan. (erdapat "uga anak-anak orang Asli yang tidak bersekolah kerana membantu keluarga men!ari na7kah.

'i samping itu, golongan orang Asli yang berprestasi tinggi amat kurang dalam kalangan mereka kerana tiada si7at persaingan yang sihat dalam aspek kema"uan pendidikan dalam mesyarakat orang Asli. Orang Asli kurang ma"u dalam semua aspek sama ada sosioekonomi atau ekonomi. Mereka "uga agak ketinggalan dalam bidang akademik dan hal ini dikaitkan dengan latar belakang akademik mereka yang rendah. Menurut B>3OA (1995 , minat bela"ar dalam kalangan orang Asli masih berada pada tahap yang rendah, di mana kadar ke!i!iran yang di!atatkan pada tahun 1995 adalah tinggi, iaitu A<? dan kadar buta huru7 A9.*? (kadar nasional 6.A? . >al ini ditambah pula dengan golongan orang Asli de,asa yang bukan saha"a buta huru7 tetapi tidak mempunyai pengetahuan dalam bidang perniagaan menyebabkan mereka sering menghadapi masalah semasa berurus niaga hasil-hasil hutan dan pertanian mereka. >al ini menyebabkan orang Asli tidak dapat memperoleh pulangan yang lumayan daripada hasil hutan dan pertanian yang di"alankan mereka. Oleh hal yang demikian, pendapatan mereka kian merosot dan terus hidup dalam keadaan dai7 serta pada tahap kemiskinan. Mengikut Musta77a Omar (*++A pula, kelayakan akademik yang rendah, pengalaman serta kurang kemahiran merupakan pun!a belia orang Asli gagal bersaing dengan kaum-kaun lain untuk mendapatkan peker"aan yang lebih baik. 1#

%emungkinan besar kurangnya minat bela"ar dalam kalangan Orang Asli mempunyai kaitan dengan !iri-!iri umum golongan Orang Asli. $e!ara umumnya, golongan orang Asli berper,atakan rendah diri, malu, pasi7, tidak suka dipaksa untuk melakukan sesuatu, sensiti7, suka kebebasan bergerak, suka melaukkan aktiDiti 7i#ikal, tidak suka bersing se!ara indiDidu dan suka beker"a se!ara berkumpulan. 'isamping itu, golongan orang Asli didapati kurang berdaya tahan se!ara mental dan mempunyai ingatan yang singkat. Oleh hal yang demikian, mereka !epat berasa "emu dan hilang minat bela"ar. Mereka "uga didapati kurang menghayati kepentingan pendidikan kerana kurang pendedahan dan kesedaran tentang kepentingan pendidikan masih pada tahap yang rendah.

'ari segi sitem persekolahan pula, orang Asli mengikuti kurikulum yang sama seperti aliran perdana. Oleh itu, pela"aran dia"ar dalam bahasa kebangsaan dan bukan dalam bahasa ibunda mereka. >al ini menyebabkan mereka sukar memahami pela"aran yang disampaikan. Mereka beranggapan bahan penga"aran dalam kurikulum tidak berkaitan dan tidak bermakna kepada kehidupan mereka. )agi orang Asli, mereka lebih mengutamakan peristi,a-peristi,a di kampung dan gaya kehidupan yang memberikan hak kebebasan yang banyak kepada anak-anak mereka. &erkara ini akan menyebabkan ibu bapa yang tidak mementingkan pendidikan anak-anak mereka serta memberikan kebebasan kepada mereka tanpa ka,alan tentang kehadiran ke sekolah. Masyarakat orang Asli tidak suka terikat dan tidak suka kepada rutin. Oleh hal yang demikian, penga"aran dan pembela"aran amat sukar "ika murid tidak patuh kepada rutin bilik dar"ah. (anpa pengurusan bilik dar"ah yang berkesan, penga"aran dan pembela"aran murid-murid orang Asli amat sukar dilaksanakan oleh guru-guru.

Barak tempat tinggal yang "auh dari sekolah merupakan antara pun!a murid orang Asli "auh ketinggalan dalam pendidikan. >al ini kerana, mereka tinggal begitu "auh di pedalaman dan situasi ini mendatangkan masalah kepada mereka untuk hadir ke sekolah. Masalah sistem pengangkutan seperti "alan raya yang tidak sempurna dan

1$

kurangnya kemudahan asas serta keadaan persekitaran yang tidak selesa untuk bela"ar menyumbang kepada 7aktor ke!i!iran tersebut "uga.

4amai ibu bapa orang Asli miskin dan tidak berkemampuan. >al ini menyebabkan mereka tidak dapat menyediakan suasana pembela"aran yang baik dan makanan yang seimbang untuk anak-anak mereka. $elain itu, terdapat "uga ibu bapa yang tidak berpendidikan dan kurang berupaya memberikan bimbingan kepada anak-anak mereka berkaitan dengan pela"aran. $atu lagi aspek ialah orang Asli tidak dapat melihat hubungkait antara pela"aran dan kehidupan seharian. Mereka "uga lebih suka membantu keluarga di rumah atau beker"a untuk membantu ekonomi keluarga daripada bela"ar demi memperoleh pendapatan yang lebih lumayan. Mereka hanya memandang kepada ran!angan status sosioekonomi "angka pendek saha"a.

$e!ara keseluruhannya, ketaksamaan peluang pendidikan dapat dikurangkan "ika kurikulum yang dibentuk untuk murid-murid orang Asli dibe#akan daripada murid-murid normal. 'engan mengambil kira !iri-!iri dan kehendak murid orang Asli, prestasi akademik mereka akan ditingkatkan dan kema"uan dapat di!apai.

4.).%. Is! Keta samaan Pel!ang $en"i"i an M!ri" Perib!mi

Menurut >asan Mat 0or (1995 , umumnya istilah peribumi digunakan bagi meru"uk kepada kumpulan etnik nati7 kepada sesuatu ,ilayah yang dituntut dan dipertahankan sepenuhnya oleh sesebuah negara, dimana mereka ini telah datang lama di ,ilayah tersebut sebelum ,ilayah itu ,u"ud sebagai sebuah negara yang berdaulat. &ernyataan tersebut dianggap umum kerana terdapat beberapa istilah lain digunakan bagi meru"uk kepada masyarakat peribumi iaitu istilah peribumi, )umiputera dan orang Asli.

Bika diru"uk kepada %amus 'e,an (*++2 peribumi diertikan sebagai Ependuduk asliF dan "uga )umiputera. Maka, dapat diru"uskan baha,a peribumi merupakan istilah umum 1%

yang digunakan bagi meru"uk kepad semua kelompok manusia yang dianggap sebagai penghuni asal atau tera,al di Malaysia.

>assan Mat 0or (1995 telah mentakri7kan masyarakat peribumi mengikut klasi7ikasi perundangan, di mana terdapat dua kumpulan ,arga peribumi di Malaysia, iaitu daripada golongan bumiputera dan orang Asli. Menurut beliau, kumpulan kaum yang diklasi7ikasikan sebagai bumiputera meliputi orang Melayu di $emenan"ung, orang Melayu, 6ban, )idayuh, %ayan, %enyah, %elabit, Melanau, &enan serta penduduk nati7 lain di $ara,ak serta orang Melayu, %ada#an, 'usun, )a"au, $uluk dan penduduk nati7 lain di $abah. Manakala orang Asli pula terdiri daripada tiga kelompok etnik utama, iaitu kumpulan 0egrito, $enoi dan Melayu-&roto (>assan Mat 0or, 1995 .

%umpulan etnik di $abah terdiri daripada kumpulan terbesar, iaitu %ada#an-'usun. %umpulan %ada#an tinggal di ka,asan lembah serta se!ara tradisi terlibat dalam penanaman padi, manakala kumpulan entik 'usun tinggal di ka,asan pergunungan di pedalaman $abah. %umpulan etnik yang kedua terbesar di $abah ialah )a"au yang asalnya berketurunan pelaut. Ada di antara mereka telah meninggalkan kehidupan di laut dan men"adi peladang serta penternak. %umpulan Murut menduduki ka,asan pedalaman di )orneo. Mereka "uga adalah antara etnik $abah terakhir untuk membuang amalan memburu kepala. %ini, mereka men"adi penanam padi huma dan ubi kayu, sambil memburu menggunakan sumpitan dan menangkap ikan.

'i $ara,ak pula, kumpulan 6ban merupakan kumpulan etnik terbesar di negeri $ara,ak. %umpulan 6ban yang dikenali sebagai E'ayak LautF terdiri daripada =+? daripada "umlah penduduk $ara,ak. Ma"oriti kaum 6ban tinggal di rumah pan"ang di lembah sungai dan masih mengekalkan nilai adat resam dan !iri-!iri kebudayaan yang men"adi lambing tradisi masyarakat 6ban. Manakala %aum )idayuh $ara,ak tinggal di ka,asan pergunungan. Mereka merupakan peladang dan pemburu.

1&

'i samping itu, orang ;lu pula dianggap sebagai kaum hulu sungai $ara,ak. Mereka adalah antara kaum peribumi )orneo yang paling artistik dengan penggunaan peralatan yang dihiasi seni tangan manik yang halus. (ambahan pula, terdapat kaum &enan yang merupakan kaum peribumi yang tinggal di hutan berhampiran dengan Limbang, )intulu, dalam ka,asan )aram. %aum &enan hidup dengan berpindah-randah. Oleh sebab !ara hidup yang berpindah-randah seperti nomad, mereka sering dikaitkan dengan kemunduran dan kedai7an dari segi ekonomi serta pendidikan.

)erdasarkan tempat tinggal mereka, se!ara umumnya kumpulan masyarakat peribumi kebanyakannya tinggal "auh di pedalaman, terutamanya di negeri $abah dan $ara,ak. Oleh sebab lokasi tempat tinggal masyarakat peribumi agak terpen!il, ada di antara mereka yang kurang terdedah kepada arus perubahan dalam bidang pendidikan. Mereka masih terikat kepada budaya kehidupan tradisional dan kurang dapat menerima perubahan yang pesat melanda dunia pendidikan.

%etaksamaan peluang pendidikan ,u"ud dalam kalangan kumpulan peribumi dalam aspek "urang pen!apaian murid dan "urang digital disebabkan lokasi tempat tinggal, latar belakang masyarakat serta status sosioekonomi. %emudahan asas dan in7rastruktur yang serba kekurangan di ka,asan pendalaman merupakan 7aktor utama kumpulan peribumi agak "auh ketinggalan dari segi pendidikan. 'i samping itu, tempat tinggal mereka yang "auh dan terpen!il dari sekolah dan sistem perhubungan yang kurang baik merupakan 7aktor yang menyebabkan kadar ke!i!iran tinggi.

9alaupun sistem pendidikan kebangsaan telah diperkenalkan kepada masyarakat orang Asli dan peribumi se"ak 196+-an, didapati bilangan mereka yang ber"aya dalam pendidikan sangat ke!il. $eramai 6*? daripada mereka ter!i!ir dan tidak menamatkan persekolahan pada peringkat rendah. Oleh itu, pen!apaian murid peribumi kurang memberangsangkan kerana ketinggalan dalam pembela"aran. Mengikut %ementerian &ela"aran Malaysia (*++1 , dua penyebab utama yang dikenalpasti ialah motiDasi murid yang rendah dan tidak berminat untuk bersekolah. ;ntuk mengurangkan kadar ke!i!iran, pelbagai langkah perlu di7ikirkan supaya masyarakat peribumi di pedalaman 1'

tidak tersisih daripada arus pembangunan 0egara serta memperoleh peluang pendidikan yang sama untuk semua rakyat Malaysia.

&erkembangan

dalam

bidang

pedagogi

peribumi

perlu

dimantapkan

dengan

memberikan peluang kepada mereka agar dapat berada dalam arus perdana pendidikan kebangsaan. &elbagai strategi dan teknik penga"aran perlu diteroka serta digunakan untuk murid-murid peribumi supaya memudahkan pegna"aran dan pembela"aran mereka. Antaranya !ontoh sumber penga"aran dan pembela"aran perlu berkait rapat dengan kehidupan harian mereka. >al ini kerana, masyarakat peribumi berpegang teguh kepada kehidupan tradisi dan kurang bersedia untuk berubah serta menerima perubahan dalam dunia pendidikan.

&rogram khusus telah diran!ang untuk merapatkan "urang pendidikan bagi masyarakat peribumi. Antaranya, pelaksanaan kelas de,asa bagi ibu bapa murid orang Asli dan peribumi di $abah dan $ara,ak yang bermula tahun *++5 adalah untuk mengurangkan kadar buta huru7 dalam kalangan masyarakat tersebut. $untikan kesedaran tentang kepentignan pendidikan diharapkan dapat membantu mereka menggalakkan anak mereka untuk bela"ar dan seterusnya merapatkan "urang pen!apaian murid.

4.).). Is! Keta samaan Pel!ang Pen"i"i an M!ri" Di Pe"alaman

Masyarakat pedalaman terutama di ka,asan terpen!il menghadapi isu ketaksamaan peluang pendidikan kerana masih terdapat sekolah yang tidak mempunyai kemudahan asas. Contohnya, sebanyak *+.6? sekolah rendah tidak mempunyai talian tele7on, 56.6? tidak mempunyai mesin 7aks, 2.=? tidak dapat bekalan elektrik dan *A.5? tidak menerima bekalan air paip a,am (%ementerian &ela"aran Malaysia, *++1 . &eratusan agak ke!il untuk sekolah menengah. Contohnya, hanya *.6? sekolah menengah masih tiada bekalan elektrik dan <.2? tidak mempunyai bekalan air paip a,am.

1(

6su tentang kekurangan guru terlatih masih ,u"ud bagi sekolah rendah di ka,asan pedalaman dan di luar bandar. Antaranya, terdapat kekurangan guru dalam bidang kritikal seperti $ains, Matematik dan )ahasa 6nggeris/ kurangnya guru berkelayakan untuk &endidikan %has/ kekurangan guru lelaki yang berkelayakan mengikut opsyen ditempatkan di pedalaman menimbulkan masalah pengendalian aktiDiti kokurikulum serta bilangan :uru $andaran (idak (erlatih (:$(( pedalaman. masih ramai di sekolah

'i sekolah menengah pula, sekolah pedalaman atau luar bandar bergantung sepenuhnya kepada kera"aan untuk kelengkapan sekolah. >al ini berlaku kerana, latar belakang dan sosioekonomi ibu bapa yang kurang mampu untuk membantu sekolah dari segi kelengkapan sekolah berbanding sekolah bandar di mana ibu bapa berpendapatan tinggi.

$ebagaimana sekolah rendah, sekolah menengah di pedalaman "uga menghadapi masalah kekurangan guru berpengalaman. %ebanyakan sekolah di pedalaman mendapat guru yang kurang berpengalaman dan tiada latihan. Buga, kadar pertukaran guru lebih tinggi daripada sekolah bandar. >al ini "uga merupakan satu isu dan !abaran terhadap %ementerian &ela"aran Malaysia untuk menyediakan guru terlatih yang men!ukupi terutama dalam mata pela"aran kritikal ke arah men!apai sasaran 1++? guru di sekolah menengah terdiri daripada guru sis,a#ah men"elang *+1+ (%&M, *++1 .

Burang pendidikan antara lokasi, tara7 sosioekonomi dan tahap keupayaan murid di ka,asan pedalaman merupakan isu-isu yang perlu ditangani oleh %ementerian &ela"aran Malaysia. %emudahan 7i#ikal dari segi pembangunan in7rastruktur dan kemudahan pendidikan diperlukan untuk merapatkan "urang pendidikan antara sekolah luar bandar dengan sekolah bandar. >al ini perlu untuk mengurangkan kadar ke!i!iran dan merangsang penyertaan tinggi dalam kalangan murid luar bandar. $elain itu, %ementerian &ela"aran Malaysia perlu meningkatkan bilangan guru mengikut opsyen supaya dapat memastikan semua sekolah di pedalaman menyediakan peluang 1)

pendidikan yang sama untuk pela"ar daripada pelbagai latar belakang, minat dan potensi.

$alah satu lagi isu ketaksamaan peluang pendidikan di pedalaman ialah "urang digital, yakni ,u"udnya perbe#aan dari segi akses kepada kemudhan teknologi maklumat dan komunikasi ((M% di ka,asan pedalaman dan penguasaan kemahiran (M% dalam kalangan pela"ar dan guru. %ekurangan kemudahan asas seperti in7rastruktur dan bekalan elektrik serta talian tele7on akan menyulitkan rangkaian telekomunikasi Schoolnet sampai ke sekolah pedalaman.

$ekolah %urang Murid ($%M

"uga merupakan isu di ka,asan luar )andar dan

pedalaman, yakni pada tahun *+++ terdapat *,*=< buah $ekolah %urang Murid, iaitu 2*= buah di $ara,ak, =6A buah di $abah dan 1,1A5 buah di $emenan"ung Malaysia (%&M, *++1 . %ebanyakan daripada sekolah ini mempunyai bangunan sekolah yang dai7 dan kekurangan kelengkapan asas pembela"aran. 'i samping itu, tempat tinggal murid yang ber"auhan dan terpen!il menyebabkan perhubungan dan pengangkutan antara tempat tinggal ke sekolah kurang baik dan sesetengah murid tidak hadir ke sekolah atau le,at sampai ke sekolah. >al ini memba,a kepada kadar ke!i!iran yang tinggi di sekolah sedemikian. $eperkara lagi ialah norma per"a,atan yang digunapakai kini tidak membolehkan $%M menikmati peruntukan "a,atan :uru )esar, guru, sta7 sokongan dan peruntukan ke,angan yang setanding dengan sekolah rendah yang lain. Maka, ini merupakan !abaran %ementerian &ela"aran Malaysia untuk mengimbangkan peluang mendapat kemudahan pendidikan yang berkualiti kepada semua murid.

Burang pen!apaian murid akibat daripada kurangnya motiDasi untuk bela"ar dan tiada daya saing kerana bilangan murid yang sedikit. 6ni ditokok tambah dengan status sosioekonomi yang rendah dan ibu bapa yang berpendapatan rendah ini tidak mampu untuk memberikan kelengkapan asas untuk anak-anak mereka. Buga, murid-murid kurang minat untuk bela"ar kerana ibu bapa tidak menekankan kepada kepentingan pendidikan. Oleh itu, kera"aan berusaha merapatkan "urang pendidikan antara bandar 2*

dengan luar bandar melalui pembahagian sumber serta kemudahan se!ara adil dan saksama.

4.4

.!m!san

%etaksamaan peluang pendidikan merupakan isu yang telah lama diperbin!angkan. 6su ini telah memberikan impak terhadap sekolah, status sosioekonomi terhadap pen!apaian dan ketaksamaan etnik dalam pen!apaian akademik. %etaksamaan peluang pendidikan amat ketara dalam unsur-unsur kelas sosial, "antina serta kumpulan etnik lain yang disebabkan oleh 7aktor geogra7i, tara7 sosioekonomi dan pegangan budaya tradisional.

9alau bagaimanapun, usaha-usaha telah dilaksanakan oleh %ementerian &ela"aran Malaysia untuk merapatkan "urang pen!apaian digital dan ketaksamaan peluang melalui beberapa inisiati7 yang digariskan dalam &embangunan &endidikan *++1-*+1+. Antaranya adalah peningkatan dalam kadar penyertaan murid peringkat sekolah rendah, pemantapan kualiti guru, peningkatan in7rastruktur sekolah tanpa mengira lokasi dan peningkatan kualiti proses penga"aran dan pembela"aran melalui pengintegrasian teknologi maklumat dan komunikasi.

Burang perbe#aan antara bandar dan luar bandar dapat dikurangkan dari segi kelengkapan asas dan kemudahan asas supaya murid-murid di luar bandar, iaitu orang Asli dan kumpulan etnik $abah dan $ara,ak akan menikmati akses, ekuiti dan kualiti pendidikan yang serata (%&M, *++1 . $elain itu, usaha pembestarian sekolah berlaku se!ara berperingkat se"a"ar dengan era (eknologi Maklumat dan %omunikasi ((M% . &embangunan pendidikan dapat meningkatkan akses, ekuiti dan kualiti pendidikan kepada semua murid tanpa mengira lokasi, kaum dan budaya untuk membolehkan semua murid mengikuti pendidikan pada peringkat yang lebih tinggi.

21

.!j! an

)ista, M.). (*++6 , E$tatus o7 @emale (ea!hers 6n 0epal, ;03$COF, $o!ial Class and 4a!e as Con!omitants o7 Composite >alo, dalam (ea!hersF 3DaluatiDe 4ating o7 &upils.

Coleman, B.$. (199+ , 3Guality and A!hieDement in 3du!ation, 22

)oulder, CO - 9estDie, &ress

>asan Mat 0or (1995 , E9arga &ribumi Menghadapai Cabaran &embangunanF, %ertas %er"a )il. 5, Babatan Antropologi H $osiologi - &enerbit ;niDersiti %ebangsaan Malaysia.

E%a"ian %e!i!iran %alangan &ela"ar Orang Asli &eringkat $ekolah 4endahF, Babatan Antropologi dan $osiologi - &enerbit ;niDersiti %ebangsaan Malaysia.

>assan 6shak (1995 , EOrang Asli dan Cabarang &embangunan Masa %ini - ;saha dan (indakan yang diren!anakan oleh B>3OAF, %ertas %er"a )il. 5, Babatan Antropologi H $osiologi - ;niDersiti %ebangsaan Malaysia.

>ei"nen-Maathuis (*++5 , E@rom &arity to 3Guality in :irlsF 3du!ation - >o, Are 9e 'oing 6n $outh AsiaIF, ;0:36 $eries, ;06C3@ 4O$A.

6ndra 0ad!hatram (*++2 , E$pe!ial 4emedial 3du!ation &rogram 7or Orang Asli ChildrenF, Boint &rogram by Ministry o7 3du!ation H ;06C3@.

2#

2$