25 - Ki̇tâbuz-Zekât PDF

Zekat
25- KITBUZ-ZEKT 1- Zekatin Vacib Olmasi Babi 2- Zekat Vermek zere Bey'at Edip Ahidlesmek Babi 3- Zekat Vermeyen Kimsenin Gnahi Babi 4- Bab: Peygamberin: "Bes kiyyeden az mikdrdaki gmste zekt yoktur" Kavlinden Dolayi Zekati Verilen Mal Kenz Degildir 5- Mali Hakkli Yerde Harcama Babi 6- Sadakada Gsteris Yapma(nin Ktlg) Babi 7- Bab: Allah alinmis Maldan Yapilan Sadakayi Kabul Etmez 8- Yce Allah'in: "Allah ribnin bereketini tamamen giderir; sadaka(si verilen mal)lari ise artirir. Allah (harami hall tanimakta israr eden) ok kfir, ok gnahkr hibir kimseyi sevmez* mn eden, iyi iyi amellerde bulunan, namazi dosdogru kilan, bir de zekti veren kimseler; iste onlarin Rabb Heri indinde mkfatlari vardir. Onlara hibir korku yoktur, onlar mahzun da olacak degillerdir" (el-Bakara: 276-277) Kavlinden Dolayi Sadakanin Halal Kazantan Yapilmasi Babi 9- Kabul Edilmeyip Geri evrismesinden nce Sadaka Vermek Babi 10- Bab: 11- Hangi Sadaka Daha Faziletlidir? ve Sihhatli Cimri Kimsenin Sadakasinin Fazileti) Babi 12- Bab 13- Asikare Verilen Sadaka Babi 14- Gizli Verieln Sadaka Babi 15- Bab: Insan Bilmiyerek Bir Zengine Sadaka Verdigi Zaman (Sadakasi Makbuldr) 16- Bab: Insan Bilmiyerek Kendi Ogluna Sadaka Verdigi Zaman 17- (Ragbet Edilecek Sadaka Bizzat Kendi) Sag Eliyle Verilen Sadakadir Babi 18- Sadakasini Bizzat Kendisi Vermeyip de Hizmetisine Vermesini Emreden Kimse Babi 19- Bab: Sadaka Ancak Bir Zenginlik zerinden Verilir 20- Bir Insana Verdigi Seyleri Sayip Sylemek Suretiyle Basa Kakan Kimse(nin Ktlg) Babi 21- Sadakayi Gnnden Geciktirmeyip Acele Vermeyi Seven Kimse Babi 22- Sadaka Vermeye Tesvik Etmek ve Sadaka Verilmesi Hususunda Sefaat ve Delalet Eylemek Babi 23- Sadaka, Insanin Gc Yettigi Mikdarda(Verilmeli)dir Babi 24- Bab: Sadaka Gnahi rter 25- Msrilik Halinde Iken Sadaka Veren, Sonra da Mslman Olan Kimse(?) Babi 26-Hizmeti, Efendisinin Emri Ile, Serveti Bozucu Olmayarak Sadaka Verdigi, Zaman. Bu Hizmetinin de Sevab Alacagi Babi 27- Kadin (Aile Servetini) Bozguncu Olmayarak Kocasinin Evinden Sadaka Verdigi Yahud (rfe Gre Ailesine, Konuklarina) Yedirdigi Zaman Bu Kadinin da Sevabi Olacagi Babi 28- Yce Allah'in Su Kavli Babi: 29- Sadaka Verip Duran Cmert Kimse Ile Cimrinin Meseli Babi 30- alisip Is Yapmakla Kazanilandan ve Ticaretten Sadaka Vermek Babi 31- Bab: Her Mslman zerine Sadaka Vermek Vacibdir
http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]
Zekat
32- Bab: Zekattan Ne Mikdar ve Sadakadan Ne Mikdar Verilir? 33- Gmsn Zekati Babi 34- Zekatta Arz (Yani Nassla Ta'yin Edilmis Olanin Kiymetinde Bir Metal) Verilmesi Babi 35- Bab: "Ayri Ayri Bulunan Zekat Mallari Bir Araya Toplanmaz; Toplu Olanlarin da Arasi Ayrilmaz" 36- Bab: "Karisik Iki Srden Olusan Ortakli Bir Srnn Zekati Hususunda, Bu Karisik Srnn Iki Sahibi Kendi Aralarinda Adalet Geregince Birbirlerine Mracaat Ederler" . 37- Deve Zekati Babi 38- Yanindaki Develerin Zekati Bintu Mehad'a Ulasan; Fakat Yaninda Bintu Mehad Bulunmayan Kimse Babi 39- Koyun Cinsinin Zekati Babi 40- Bab: Zekatta Malin Yaslisi, Ayiplisi ve Dl Hayvani Alinmaz: Ancak Zekat Me'mrnun (Bunlardan Almak) Dilemesi Mstesna 41- Zekatta (Bir Yasini Bitirmis) Disi Kei Oglaginin Zekat Olarak Alinmasi Babi 42- Bab: Zekatta, Halkin Mallarinin En Iyileri Zekat Olarak Alinmaz 43- Bab: Bes Deveden Asagisinda Zekat Yoktur 44- Sigir Zekati Babi 45- Yakinlara (Yani Hisimlara) Verilen Zekat Babi 46- Bab: Mslman zerine Ati Iin Sadaka (Yani Zekat Vermek) Yoktur 47- Bab:Mslman zerine Klesi Iin Sadaka (Yani Zekat Verme Vucb) Yoktur 48- Yetimlere Sadaka Vermek Babi 49- Kadinin Kocaya ve Himayesinde Bulunan Yetimlere Zekat Vermesi Babi 50- Yce Allah'in: Sadaklar ancak klelere-esrlere, borlulara, Allah yolunda... harcamaya mahsstur... " (et-Tevbe: 60) ; Kavli Babi 51- Istemekten Sakinip Geri Durmak Babi 52- Allah Her Kime, Kendisinin Istemesi ve Nefs Ihtirasi Olmaksizin Birsey Ihsan Ederse (O Kimse Bu Ihsani Kabul Etsin) Babi 53- (Bir Ihtiyaci Kapatmak Iin Degil de) Mal Biriktirip ogaltmak Iin Insanlardan Isteyip Dilenen Kimse Babi 54- Yce Allah'in:"Onlar insanlardan yzszlk edip de birsey istemezler... " (el-Bakara: 273) Kavli Babi 55- Hurmanin Yasken Agaci zerinde Mikdarini Takdir ve Tahmin Etmek Babi 56- Sema Suyu Ile (Yani Yagmurla) ve Akar Su Ile Sulanan Yer Mahsllerinde Usr(= Onda Bir Vergi) Vardir Babi 57- Bab: Bes Vesk(Yani Bin Kilo)'den Az Mahslde Sadaka (Yani Zekat) Yoktur 58- Hurma Zekatinin Hurmalar Olgunlastigi Zaman Agalardan Kesilip Devrisilmesi Sirasinda Alinmasi ve Kk ocuk Serbest Birakilir da Zekat Hurmasina Dokunur Mu? Babi 59- Kim Meyvelerini Yahud Meyveli Hurma Agacini Yahud Ekinli Arazisini Yahud Ekinini Onda Bir Veya Sadaka- (Yani Zekat ) Vacib Oldugu Halde Satar da Bu Sattigi Mahsllerden Dolayi Kendisine Tahakkuk Etmis Olan Zekat Borcunu Baska Malindan derse Yahud Sadaka (Yani Zekat) Vacib ; Olmadigi Halde Mahsln Satarsa (Bu Satisi Caiz Olur) Babi 60- Bab: Sadaka (Yani Zekat) Veren Kimse, Vermis Oldugu Sadaka Malini (Bedel deyerek)
Zekat
Satin Alabilir Mi? 61- Peygamber (ve Ailesi) Hakkinda, Sadaka Konusunda Zikrolunan Sey (Yani Haramlik) Babi 62- Peygamberin Zevcelerinin zadli Klelerine Verilen Sadaka(nin Hkm) Babi 63- Bab: Sadaka Tahavvl Ettigi (Yani Sadaka Olmaktan iktigi) Zaman? 64- Farz Kilinmis Olan Sadakanin Zenginlerden Alinip Her Nerede Bulunurlarsa Fakirlere Verilmesi Babi 65- Imam'in (Yani Devlet Baskani veya Onun Yerinde Bulunan Yksek Idare Adaminin) Sadaka Sahibi Lehine Salat ve Dua Etmesi. 66- Denizden ikarilacak Seylerin Zekat Vergisine Tabi' Tutulup Tutulmayacagi Babi 67- Bab: Rikazda Beste Bir (Nisbetinde Vergi) Vardir 68- Yce Allah'in "Sadakalar, zekt isinde alisan me'mrlar iin de... bir hakktir" (et-Tevbe: 60) Kavli Ile Zekat Me'mrlarinin, Devlet Baskani Olan Imam Huzurunda Hesaba ekilmeleri Babi 69- Sadaka Develerinin ve Stlerinin Sirf Yolculara Tahsis Edilip O Yolda Kullanilmalari Babi 70- Imamin Sadaka Develerini Kendi Eliyle Damgalayis Alametlemesi Babi Rahman ve Rahfm olan Allah'in ismiyle 25- KITBUZ-ZEKT (Zekt Kitabi) 1- Zekatin Vacib Olmasi Babi Ve Yce Allah'in su kavli: [1] "Namazi dosdogru kilin, zekti verin..."(en-Nr: 56; el-Mucdik: 12) Ve Ibn Abbs (R) syle dedi: Bana Eb Sufyn (R) tahds edip, Peygamber'in hadsini zikretti: Kendisi Hirakl'e "Muhammed bize namaz kilmamizi, zekt vermemizi, hisimlarla [2] ilgilenmemizi, iffetli olmamizi emrediyor" demistir . 1- .......Ibn Abbs(R)'tan (o, syle demistir): Peygamber (S) Muz ibn Cebel'i Yemen'e gnderirken, ona: "Yemenlileri (evvel) Allah'tan baska ibdete lyik bir tanri olmadigina ve benim Allah'in Rasl olduguma sehdet etmeye da'vet et. Eger bu iki sehdeti kabul ederlerse, bu defa Allah'in her gece ve gndzde zerlerine bes vakit namaz farz kildigini onlara bildir. Eger onlar bu namaz farzina itaat ederlerse, bu defa onlara mallarinda Allah'in zekt farz kildigini bildir. Bu zekt, [3] . zenginlerinden alinir ve fakirlerine verilir" buyurdu 2- .......Bize Su'be, Ibni Usmnibn Abdillah ibn Vehb'den; o da Ms ibn Talha'dan; o da Eb Eyyb(R)'dan tahds etti (O, syle demistir): Bir kimse Peygamber'e: Bana, kendimi cennete girdirecek bir amel haber ver! dedi.o. Orada bulunanlar; Buna ne oluyor? Bunun ne dilegi var ki? dediler. Peygamber:
Zekat
"Bu, bir hacet sahibidir; nesi olacak" buyurdu da, o sorana karsi: ''Allah'a ibdet edersin ve O'na hibir seyi ortak kilmazsin; namazi kilarsin, zekti verirsin, hisimliga (iyilik) ekler durursun" bu [4] yurdu . Ve Behz ibn Esed syle demistir: Bize Su'be tahds edip syle dedi: Bize.Muhammed ibn Usmn ve onun babasi Usmn ibn Abdillah tahds ettiler ki, bu ikisi de Ms ibn Talha'dan isitmisler; o da [5] . Eb Eyyb'dan bu hadsi isitip rivayet etmistir Eb Abdillah el-Buhr: Muhammed isminin hifz edilmemis olmasindan endse ederim, nk o, [6] Amr'dir dedi . 3- .......Bize Vuheyb (ibn Hlid), Yahya ibn Sad ibn Hayyn'dan; o da Eb Zur'a'dan; o da Eb Hureyre(R)'den tahds etti (Eb Hureyre -R- syle demistir): Peygamber'e bir bedevi Arab geldi ve: Bana, yle bir ise dellet et ki, ben onu isleyince cennete girebileyim, dedi. Peygamber (S): "Allah'a hibir seyi ortak kilmiyarak, yalniz Allah'a ibdet edersin, farz yazilan namazi kilarsin, farz kilinmis olan zekti verirsin ve ramazn orucunu tutarsin" buyurdu. Bedevi Arab: Nefsim elinde bulunan Allah'a yemn ederim ki, ben senden isittigim bu ibdetler zerine bir artirma yapmam, dedi de arkasini dnp gidince, Peygamber: "Kim, cennet ehlinden bir kimseye bakmasi kendisini sevin-direcekse, iste su zta baksin!" [7] . buyurdu 4- Bize Msedded, Yahya el-Kattn'dan; o da Eb Hayyn'dan tahds etti. Bu Eb Hayyn Yahya [8] ibn Sad: Bana Eb Zur'a, bu hadsi Peygamber(S)'den olmak zere haber verdi, demistir . 5- ....... Bize Hammd ibnu Zeyd tahds edip syle dedi: Bize Eb Hamze (Nasr ibn Imrn) tahds edip syle dedi: Ben Ibn Ab-bs(R)'tan isittim, syle diyordu: Abdu'1-Kays hey'eti Peygamber'e geldiler ve: Y Raslallah! Bu topluluk Raba kablesindendir. Seninle bizim aramiza Mudr kfirleri girmistir. Biz sana yalniz haram ay iinde ulasabiliriz. O hlde sen bize kestirme birsey emret de bizler onu senden alalim ve arkamizda kalan kimselerimizi de ona agiralim, dediler. Raslullah (S); "Ben size drt sey emrediyor ve drt seyden de nehyediyorum: Allah'a mn etmek ve L ilahe illeUlah { = Allah'tan baska tanri yoktur hakikatine) sehdet etmek" buyurdu ve (parmagini) eliyle syle bagladi; devamla: "Namazi kilmak, zekti vermek ve ganimet aldiginiz seylerin beste birini (devlete) vermenizdir. Ve sizleri dubb', hantem, nakr ve mzeffet (denilen kablarda yapilan \V\\tr)den nehyediyorum" buyurdu. Ve Sleyman ibn Harb ile Ebu'n-Nu'mn Muhammed ibnu'l-Fadl es-Seds, Hammd ibn Zeyd'den; "Allah'a mn, L ilahe il~ le'llah ( = Allah'tan baska tanri yoktur) diye sehdet etmektir" seklinde [9]
Zekat
sylemislerdir . 6- .......Eb Hureyre (R) syle demistir: Raslullah (S) vefat ettigi zaman, Eb Bekr halfe olup Arab kabilelerinden bzilari kfirlige dnerek tekrar kfir olduklarinda (onlara karsi ordu sevkine giristiginde) Umer, Eb Bekr'e hitaben: Sen bu insanlara nasil kital yaparsin? Hlbuki Raslullah (S): "Ben insanlar L ilahe ille'llh... (= Allah'tan baska ilh yoktur ve Muhammed O 'nun elisidir) deyinceye kadar onlarla harb yapmakla emr olundum. Kim bu sz sylerse, artik o kimse.Islm kaannu-nun hakki karsiligi olmak mstesna, benden malini ve canim korumus olur. (Gizli gnhlarinin) hesabi ise Allah'a iddir" buyurmustur, dedi. Eb Bekr de Umer'e karsi: Allah'a yemn ederim ki, ben namaz ile zekt vermek arasini ayiran kimselerle muhakkak harb ederim. nk zekt, ml bir hakk-tir. Allah'a yemn ederim ki, bunlar Allah'in Rasl'ne veregeldik-leri bir disi oglagi (yn umm olarak zekti) benden men' ederlerse, bu zekti men' etmek suundan dolayi onlarla muhakkak harb ederim, dedi. Bunun zerine Umer: Vallahi bu mrtedlerle harb edilmesi hakkindaki hkm, Allah'in Eb Bekr'in ggsn, gnln aip genisletmis olmasindandir. Ben bu sayede onlarla harb etmenin hakk oldugunu grendim, dedi [10] . 2- Zekat Vermek zere Bey'at Edip Ahidlesmek Babi "... Eger tevbe ederler, namazi kilarlar ve zekti verirlerse, s. artik onlar dinde sizin [11] kardeslerinizdirler" (et-Tevbe 11) 7- .......Kays syle demistir: Cerr ibnu Abdillah el-Becel (R): Ben Peygamber(S)'e namaz kilmak, zekt vermek ve her mslm-na hayir isteyici olmak zere [12] . bey'at ettim, demistir 3- Zekat Vermeyen Kimsenin Gnahi Babi Ve Yce Allah'in su kavli: "... Altini, gms yigip biriktirip de onlari Allah yolunda harcamayanlar, iste bunlara pek acitici bir azb mustula! O gn bunlar, zerlerinde, cehennem atesinin iinde kizdirilacak da o kimselerin alinlari, bgrleri ve sirtlari bunlarla daglanacak; iste bu nefisleriniz iin toplayip sakladiklariniz! Artik saklayip istifilik ettiginiz bu nesneleri tadin! denilecek" (et[13] Tevbe: 34-35) 8- .......Eb Hureyre (R) syle diyordu: Peygamber (S) syle buyurdu: "Sahibi, kendisindeki zekt
Zekat
hakkini vermedigi zaman deve, kiyamet gn en kuvvetli haliyle sahibinin zerine gelir ve onu tabanlariyle igner. Koyun da kendisindeki zekt hakkini vermedigi zaman en kuvvetli ve besili haliyle sahibi zerine gelir ve tirnaklariy-le onu igner, boynuzlariyle da ona vurur". Peygamber devamla buyurdu: "Bu hayvanlarin haklarindan birisi de su baslarinda stlerinin [14] . sagilmasi (ve oradakilere sadaka edilmesi)dir" Yine Peygamber syle buyurdu: "Sakin sizden hibiriniz kiyamet gn zektini vermedigi davarini omuzunda bagirir hlde tasiyip gelmesin ve (yardim isteyerek): Ya Muhammedi demesin. O zaman ben ona: Ben senin iin hibirsey yapmaya mlik degilim; ben (ilh emirleri) teblig etmisimdir, derim. Yine sizden hibiriniz zektim vermedigi devesini bgrr hlde omuzu zerinde tasiyarak gelmesin v Y Muhammedi demesin. Ben ona: Ben senin lehine hibirseye mu lik olamiyorum; [15] . ben (Allah'in emir ve nehiylerini) teblig etmisimdir, derim" 9- .......Eb Hureyre (R) syle demistir: Raslullah (S) syle buyurdu: "Kim ki, Allah kendisine mal verir de o malin zektini vermezse, kiyamet gnnde zekti verilmeyen mal, sahibi iin ok zehirli erkek bir yilan suretine konulur. Bu yilanin iki gz stnde iki nokta vardir. Bu azgin yilan kiyamet gnnde mal sahibinin boynuna gerdanlik yapilir. Sonra yilan agzi ile sahibinin enesini iki tarafindan yakalar. Sonra: Ben senin (dnyda ok sevdigin) malinim; ben senin haznenim, der". Eb Hureyre dedi ki: Bundan sonra Raslullah su maldeki yeti okudu: "Allah 'in/adlindan kendilerine verdigini (harcamakta) cimrilik edenler, sakin bunun kendileri iin bir hayr oldugunu sanmasinlar. BiVakis bu, nlar iin bir serr-dir. Onlarin cimrilik ettikleri sey, kiyamet gn boyunlarina dolanacaktir. Gklerin ve yerin mirasi Allah'indir. Allah ne yaparsaniz hakkiyle [16] . haberdrdir" (iu imrn: 180) 4- Bab: Peygamberin: "Bes kiyyeden az mikdrdaki gmste zekt yoktur" Kavlinden [17] Dolayi Zekati Verilen Mal Kenz Degildir Ve Ahmcd ibnu Sebb ibn Sad syle dedi: Bize babam Sebb, Ynus ibn Yezd'den; o da Ibn Sihb'dan tahds etti ki, Hlid ibn Eslem syle demistir: Bir kerre Abdullah ibn Umer ile Medine hricine ikmistik. Bir bedev gelip Ibn Umer'e: "... Altini ve gms biriktirip de onlari Allah yolunda harcamayanlar; iste onlara pek elemli bir azabi mustula" (et-Tevbe: 34) kavlindeki *'Kenz t9in mhiyetinden bana haber ver! dedi. Ibn Umer syle dedi; Her kim bu mallari biriktirip de zektlarini vermezse, onun iin hek ve azb vardir. Ancak zekt yetinin indirilmesinden nce ihtiytan fazla olup da Allah yolunda harcanmayan mallar kenz sayilirdi. Zekt indirilince, Allah zekti, mallar iin bir temizlik [18] . sebebi kilmistir 10- .......O da Eb Sad(R)'den syle derken isitmistir: Peygamber (S) syle buyurdu: "Bes kiyyeden az mikdr (gms) da zekt yoktur. En asagi er yasinda bes deveden asagisinda da
Zekat
[19] zekt yoktur. Bes vesk mikdnnin asagisinda(ki mahsllerde) da zekt yoktur" . 11- Bize Al tahds etti. O Hseym'den syle dedigini isitmistir: Bize Husayn haber verdi ki, Zeyd ibnu Vehb syle demistir: Ben Re-beze'ye ugradim. Orada Eb Zerr ile karsilastim. Ona: SenI bu menziline indiren nedir? dedim. Eb Zerr (R) syle dedi: Ben Sam'da bulunuyordum. "... Altini, gms biriktirip de onlari Allah yolunda harcamayanlar, iste onlara elemli bir azabi mustula... " (et-Tevbe: 34) yetinin tefsiri hakkinda Muviye ile ihtilf ettim. Muviye: Bu yet Kitb ehli hakkinda indi, dedi. Ben de: Bu yet hem bizim hakkimizda, hem de Kitb ehli hakkinda indi, dedim. Bu konuda benimle onun arasinda bir niza' oldu. Muviye, Usmn'a bir mektb yazip beni sikyet etti. Bunun zerine Usmn da bana, Medine'ye gel diye mektb yazdi. Medne'ye geldim. Insanlar beni bundan evvel hi grmemisler gibi, yanimda toplanip ogaldilar. Ben bu hli Usmn'a syledim. Usmn bana: Istersen bir kenara ekilirsin ve yakin bir yerde olursun, dedi. Iste beni bu menzile indiren hdise budur. Eger benim zerime bir Habesli'yi emr ta'yn etmis olsaydilar, ben [20] . muhakkak onu dinler ve itaat ederdim 12- Bize Ayyas ibnu'l-Veld tahds edip syle dedi: Bize Abdu'l-A'l tahds edip syle dedi: Bize el-Cuveyr, Ebu'l-A'l'dan tahds etti ki, el-Ahnef ibn Kays: Ben bir toplulugun yanina oturdum... demistir. H ve yine bana Ishkibnu Mansr tahds edip syle dedi: Bize Abdussamed haber verip syle dedi: Bana babam Abdu'l-vris tahds edip syle dedi: Bize el-Cuveyr tahds edip syle dedi: Bize Ebu'lA'l ibnu's-Sihhr tahds etti. Onlara da el-Ahnef ibn Kays tahds edip syle demistir: Ben Kureys ileri gelenlerinden bir cematin yanina oturdum. Bu sirada sert sali, sert elbiseli ve sert grnsl bir kimse geldi; nihayet o toplulugun yaninda dikeldi ve onlara selm verdi. Sonra: Altin ve gmsleri biriktirip infk etmeyenlere, zeri cehennem atesinde kizdirilmis taslardan haber ver. Sonra bu taslar, onlardan her birinin memesi ortasina konulur, nihayet iki krek kemiginden ikar. Krek kemikleri zerine konulur; nihayet memeleri ortasindan disari ikar. Bylece krek kemikleri ile memeleri arasinda gider gelir, dedi. Bunlari syledikten sonra o zt geri dnd ve diregin yanina oturdu. Ben de onun arkasindan gittim ve yanina oturdum. Ben onun kim oldugunu bilmiyordum. Ona: Ben bu insanlarin senin syledigin szlerden hoslanmadiklarini saniyorum, dedim. O cevaben: Onlar hibir seyi akil etmiyorlar. Dostum bana syle buyurdu, dedi. Ben: Senin dostun kimdir? dedim. Peygamber'dir, dedi. Peygamber (S): "Y EbZerr! UhudDagi'nt gryor musun?" dedi. Eb Zerr dedi ki: Raslullah bir ihtiyci iin beni oraya gnderecek zannederek, gndzden ne kadar zaman kaldi diye gnese baktim ve evet Uhud'u gryorum, dedim. Raslullah: "UhudDagi gibi altinim olup, d-nr hri, bunun hepsini infk etmek isterim" buyurdu. Bu insanlar ise akil etmiyorlar; ancak dny met'i topluyorlar. Allah'a yemn ederim ki, ben Allah'a kavusuncaya [21] . kadar onlardan hibir dny met'i Istemem ve onlara dnden bir sey de sormam [22] 5- Mali Hakkli Yerde Harcama Babi 13- .......Ibnu Mes'd (R) syle demistir: Ben Peygamber(S)'den isittim, syle buyuruyordu: "Iki
Zekat
kimseden baskasina gibta olmaz: Biri su kimsedir: A Hah ona mal vermis; hem de o mali hakk yolunda harcayip tketmeye yetecek kudret bahsetmistir. Ikincisi de su kimsedir: Allah ona hikmet [23] . ihsan etmis, o da bu ilim ve hikmetle hkmetmekte ve onu baskalarina da gretmektedir" 6- Sadakada Gsteris Yapma(nin Ktlg) Babi nk Yce Allah syle buyurdu: ; "Ey mn edenler; malini insanlara gsteris iin harcayan, Allah'a ve hiret gnne inanmayan bir kimse gibi -basa kakmak ve incitmek suretiyle- heder etmeyin. nk onun hli, zerinde bir toprak bulunup da kendine siddetli bir yagmur isabet eden; bu suretle o, kendisini kaskati bir tas hlinde birakmis olan kaypak bir kayanin hli gibidir. Onlar isledikleri hibir seyden (sevb kazanmaya) muktedir olmazlar, Allah, kfirler gruhuna hidyet [24] Vermez" {el-Bakara: 264) [25] Ibn Abbs (R): yetteki "Salden", zerinde toz toprak bulunmayan dz tas'tir, demistir . [26] Ikrime de: "Vbil", siddetli yagmurdur; "et-Tallu", ig denilen islakliktir, demistir . [27] 7- Bab: Allah alinmis Maldan Yapilan Sadakayi Kabul Etmez Allah yalniz hall kazantan yapilan sadakayi kabul eder. nk Allah'in su kavli vardir: "Iyi bir sz ve bir ayip rtme, ardindan eziyet gelen bir sadakadan hayirlidir. Allah (kullarinin sadakalarindan) mstagnidir, halimdir (cezada acele edici degildir)' [28] . (Bakara: 263) 8- Yce Allah'in: "Allah ribnin bereketini tamamen giderir; sadaka(si verilen mal)lari ise artirir. Allah (harami hall tanimakta israr eden) ok kfir, ok gnahkr hibir kimseyi sevmez* mn eden, iyi iyi amellerde bulunan, namazi dosdogru kilan, bir de zekti veren kimseler; iste onlarin Rabb Heri indinde mkfatlari vardir. Onlara hibir korku yoktur, onlar mahzun da olacak degillerdir" (el-Bakara: 276-277) Kavlinden Dolayi Sadakanin Halal [29] Kazantan Yapilmasi Babi 14- Bize Abdullah ibn Munr tahds etti. O, Ebu'n-Nadr'm syle dedigini isitmistir: Bize Abdurrahmn -ki o, Ibnu Abdiilah ibn Dinar'dir-, babasi Abdullah'tan; o da Eb Salih'ten tahds etti ki, Eb Hureyre (R) syle demistir: Raslullah (S) syle buyurdu: "Kim hall kazancindan bir hurma degerinde bir sadaka verirse -ki Allah hall maldan verilen sadakadan baska hibir sadakayi [30] . Sonra o tek hurma degerindeki kabul etmez-iste Allah bu hall sadakayi sag eliyle kabul eder
Zekat
sadakayi, dag gibi oluncaya kadar, sizin birinizin stten ayrilmis tayini byts gibi, sadaka sahibi [31] iin dikkatle bytr" . Bu hadsi Abdullah ibn Dnr'dan rivayet etmede Sleyman ibn Bill, Abdurrahmn'a mutbaat [32] . etmistir Ve Verkaa ibn Umer, Abdullah ibn Dnr'dan, o da Sad ibn Yesr'dan; o da Eb Hureyre'den; o da [33] . Peygamber'den olmak zere syledi Ve yine bu hadsi Mslim ibn Eb Meryem, Zeyd ibn Eslem, Sheyl ls de Eb Salih'ten; o da [34] . Eb Hureyre'den; o da Peygam-ber(S)'den rivayet etmislerdir 9- Kabul Edilmeyip Geri evrismesinden nce Sadaka Vermek Babi 15- .......Bize Ma'bed ibn Hlid tahds edip syle dedi: Ben Harise ibn Vehb'den isittim, syle dedi: Ben Peygamber(S)'den isittim, syle buyuruyordu: "Sadaka veriniz. nk size yle bir zaman gelir ki, kisi o sirada sadakasiyla yrr de onu kabul edecek bir kimse bulamaz. (Sadaka verilmek istenilen) her kisi: Bu sadakayi dn ge-tirseydin, muhakkak ben onu kabul ederdim. Fakat bu gn [35] . benim iin bu sadakaya ihtiy yoktur, der" 16- .......Eb Hureyre (R) syle demistir: Peygamber (S) syle buyurdu: "Iinizde mal ogalip da (her yer) dolup (asmadika kiyamet kopmaz. Hatt o sirada mal sahibini, sadakasini kim kabul eder ki diye tasalandirir. Hatt mal sahibi sadakayi arz eder de, kendisine arzedilecegi kimse: Benim [36] . mala ihtiycim yoktur, der" 17- .......Bize Muhill ibnu Halfe et-T tahds edip syle dedi: Ben Adiyy ibn Htim(R)'den isittim, syle diyordu: Ben Raslullah'in yaninda idim. Raslullah'a iki kisi geldi. Onlardan biri fakirlikten sikyet ediyordu. Digeri de yol kesilmesinden (emniyet ve asayissizlikten) sikyet ediyordu. Raslullah (S) bunlara cevaben syle buyurdu: "Amma yol kesilmesi mes'elesine gelince, o ok srmez; az sonra sana bir zaman gelir ki, o vakit ticret kervani kimsenin himaye ve kefaletine muhtc olmayarak, t Mekke'ye kadar ikar (gider). Ortaligin darlik ve fakirlik sikintisina gelince, sizin biriniz sadakasiyle dolasip da kendisinden bu sadakayi kabul edecek bir kimse bulamayacak [37] . Sonra (hirette) sizden herbiriniz bir hal-de mreffeh gnler gelmedike, kiyamet kopmaz muhakkak Allah'in huzurunda, Allah ile kendi arasinda hibir perde olmayarak ve Allah'in kelmini terceme edecek bir tercemn da bulunmayarak duracaktir. Sonra Allah o kula: Ben sana mal vermedim mi? diye muhakkak soracak. O kul da: Evet (verdin Allah'im), diye muhakkak cevb verecektir. Sonra Allah: Ben sana bir Rasl (yn eli)gndermedim mi? diye elbette sorar. O kul da Evet (gnderdin Rabb'im), diye sbhesiz cevb verir. Bu hlde o kimse sagina bakar; cehennem atesinden baska bir-sey gremez. Sonra soluna bakar;
Zekat
cehennem atesinden baska birsey gremez. Binenaleyh simdi sizin herbiriniz tek bir hurmanin yarisi ile, bunu da bulamazsa gzel bir szle olsun kendisini cehennem atesinden korusun" [38] . 18- .......Eb Ms(R)'dan: Peygamber (S) syle buyurmustur: "Insanlar zerine muhakkak yle bir zaman gelecektir ki, o vakit bir adam altin sadakasiyle (taraf taraf) dolasacak da sonra elinden sadakasini alacak bir fakir bulamayacak. Yine o zaman (harb mus-betleriyle) erkeklerin azligindan ve kadinlarin oklugundan dolayi (himayesiz) kirk kadinin [39] . bir erkegin arkasindan gitmekte olduklari ve onun himayesine sigindiklari grlecektir" 10- Bab: [40] "Velev ki yarim hurma ile ve az sadaka ile de olsa, kendinizi cehennem atesinden koruyunuz" "Allah'in rizsini istemek ve ruhlarinda olan mni kklestirip takviye etmek iin mallarini harcayanlarin hli de bir tepenin zerinde bulunan gzel bir bahenin hline benzer ki, ona bol bir yagmur isabet etmis de meyvelerini iki kat vermistir. Oha bol bir yagmur dsmese de bir isinti (bulunur). Allah, ne yaparsaniz hakkiyle grcdr" "Sizden herhangi biriniz arzu eder mi ki hurmalardan, zmlerden onun bir bahesi olsun, altindan irmaklar aksin, orada kendisinin her esit meyveleri bulunsun, (fakat) ona ihtiyarlik ksn, ciz ve kk ocuklari da olsun, derken o baheye iinde bir ates bulunan bir bora isabet etsin de o yaniversin? Iste Allah size yetlerini byle apaik bildirir; olur ki iyi dsnrsnz" (el-Bakara: [41] 265-266) 19-.......Eb Mes'd (R) syle demistir: "Onlarin mallarindan sadaka al ki, bununla kendilerini temizlemis; bununla onlari bereketlendirmis olasin.. " malindeki (et-Tevbe; 103) sadaka yeti indigi zaman, biz arkamizda cretle yk tasimaga (kazancimizdan sadaka verip bu sevaba ermeye) alisirdik. Sahblerden biri oka bir para getirip sadaka olarak verdi. Bunu gren mnafiklar: Bu murdir; gsterisidir; dediler. Sonra diger bir kimse geldi ve bir s' hurma sadaka verdi. Bu defa da mnafiklar:, Allah bu adamin bir s' sadakasindan sbhesiz gandir, dediler. Bunun zerine su yet indi: "Sadakalarda, bagislarda bulunan mzminlerle (bir trl), glerininyetebildiginden baskasini bulamayan fakirlerle (diger trl lf atarak, kas gz oynatarak) eglenenler; Allah onlari [42] . maskaraya evirmistir. Onlar iin aci-tici bir azb da vardir** (et-Tevbe: 79) 20-.......Eb Mes'd el-rEnsr (R) syle demistir: (Sadaka -et-Tevbe: 103- yeti inip de) Raslullah (S) bize sadaka ile emrettigi siralarda (sadaka vermeye kudreti olmayan) herhangi birimiz arsiya gider ve arkasinda cretle yk tasir da iki avu hurma kazanirdi. (Ve bu kazancindan sadaka [43] . verirdi). Ve sbhesiz bunlardan bzilarinin bu gn yzbinlik serveti vardir
Zekat
21-.......Eb Ishk syle demistir: Ben Abdullah ibn Ma'kil'dan isittim, syle dedi: Ben Adiyy ibn Htim(R)'den isittim, syle dedi: Ben RasluIlah(S)'tan isittim; "Bir hurmanin yarisi ile de olsa [44] kendinizi atesten koruyunuz" buyuruyordu . 22-.......ise (R) syle demistir: Bir kerre yanima bir kadin girdi. Beraberinde iki kiz ocugu vardi; bir sey istiyordu. O sirada yanimda bir hurmadan baska birsey bulamadim. Ben kadina o tek hurmayi verdim. Kadin hurmayi iki ocugu arasinda taksim etti ve kendisi ondan birsey yemedi. Sonra kalkti ve ikip gitti. Mteakiben yanimiza Peygamber girdi. Bu vak'ayi kendisine haber verdim. Peygamber (S): "Kadin erkek, herhangi bir kimse su kiz ocuklari yznden herhangi bir suretle sikintiya ugratihrsa o kiz ocuklari kendisi iin cehennem atesinden koruyan birer perde [45] . olurlar" buyurdu 11- Hangi Sadaka Daha Faziletlidir? ve Sihhatli Cimri Kimsenin Sadakasinin Fazileti) Babi Yce Allah'in su yetleri bu mes'eleye hccettir: "Herhangi birinize lm gelip de: Ey Rabb'im, beni yakin bir mddete kadar geciktirseydin de sadaka verip dursaydim, iyi adamlardan olsaydim, diyeceginden evvel, size rizk olarak verdigimiz seylerden (Allah -yolunda) harcayin" (eiMunfikn: io). "Ey mn edenler, iinde ne bir alis veris, ne bir dostluk, ne de sefaat (imkni) bulunmayan bir gn gelmezden evvel, size verdigimiz riziktan (Hakk yolunda) harcayin. Kfirler zulmedenlerin t [46] kendileridir" (e) Bakara: 254) 23-.......Bize Eb Hureyre (R) tahds edip syle dedi: Peygamber(S)'e bir kimse geldi ve: Y Raslallah! Ecir ve sevb ynnden hangi sadaka daha byktr? dedi. Raslullah: "Senin sihhatli, son derece cimri oldugun, fakirlikten korkar ve zenginligi emel edinir bulundugun hlde verdigin sadakadir. Can bogaza ulasip, bu malim fuln iindir, su malim fuln kimse iindir deyinceye ve [47] . bunlarda mirasilarin oluncaya kadar sadakani geriye birakma!" buyurdu [48] 12- Bab 24-.......ise (R) syle demistir: Peygamber'in kadinlarindan bzisi Peygamber'e hitaben: Hangimiz sana daha abuk kavusacaktir? dediler. Peygamber (S): "Eli uzun olaniniz" buyurdu. Bunun zerine Peygamber'in kadinlari bir kamis endaze alip kollarini lmeye basladilar. Sevde bintu Zem'a ilerinde en uzun kollu kadin idi. Fakat Raslullah'm vefatindan sonra grendik ki, kolu uzun olan kadin, sadakasi bol (eli aik) kadin demekmis. Ve hakkaten Sevde, iimizde Peygamberce ilk [49] . kavusan kadin oldu. Ve Sevde sadaka vermeyi severdi 13- Asikare Verilen Sadaka Babi
Zekat
Ve Yce Allah'in su kavli: "Mallarini gece gndz, gizli ve asikr (Hakk yolunda) harcayanlar, iste onlarin Rabb Heri katinda mkfatlari vardir. Onlara hibir korku da yoktur; onlar mahzun da olacak degillerdir" (el-Bakara: [50] 274) 14- Gizli Verieln Sadaka Babi Ve Eb Hureyre (R), Peygamber(S)'in: "... Bir de sag elinin verdigini sol eli bilmeyecek derecede gizli sadaka veren kimse" buyurdugunu syledi. Yce Allah da syle buyurdu: "Eger sadakalari asikre verirseniz o ne gzel; eger sadakalari gizler ve onlari (bu suretle) fakirlere verirseniz, iste bu sizin iin daha hayirlidir. (Allah o sebeble) gnhlarinizdan bir kismini rter. [51] Allah ne yaparsaniz, ondan hakkiyle haberdrdir" (ei-Bakara: n\) 15- Bab: Insan Bilmiyerek Bir Zengine Sadaka Verdigi Zaman (Sadakasi Makbuldr) 25-....... Bize Ebu'z-Zind, el-A'rec'den; o da Eb Hureyre(R)'den tahds etti ki, Raslullah (S) syle buyurmustur: "(Israil ogullarindan) bir kimse: Yemn olsun (bu gece) muhakkak bir sadaka verecegim, dedi ve sadakasiyle disari ikti. Akabinde sadakasini (tesadfen) bir hirsizin eline koydu. Sabaha ulastiklarinda halk: Bir hirsiza sadaka verilmistir, diye konusurlar. Sadakayi veren (bu yanlis isten zlmeyerek): Y Allah, hamd ancak sana mahsstur (sadaka verdigim iin hamd ederim), dedi de yine: Allah 'a yemin olsun, muhakkak bir sadaka verecegim, deyip sadakasiyle disariya ikti. Bu defa da bilmeyerek sadakasini zina edici bir kadinin ellerine koydu. Sabaha girdiklerinde halk: Zina edici bir kadina bu gece sadaka verilmis, diye konusur dururlar. Sadaka veren kimse hi aldir mayarak: Y Allah, sadakami bir fahiseye, yine senin irdenle vermis oldugum iin, hamd ancak sana mahsstur, dedi ve yine: Muhakkak bir sadaka verecegine yemn ederek, sadakasiyle disari ikti. Bu sefer de sadakasini bilmiyerek bir zenginin ellerine koydu. Sabaha girdiklerinde halk: Bir zengine sadaka verilmis diye konusur oldular. Sadaka veren zt: Y Allah! Hirsiza, fahiseye, zengine sadaka verdigim iin de hamd ancak sana mahsstur, dedi. Ru'ysinda ona gelindi de syle mjdelendi: Hirsiza verdigin sadakana gelince, umulur ki, o sadaka sebebiyle hirsiz hirsizligindan vazgeer; temiz hayta kavusur. Fahiseye gelince, umulur ki, bu kadin da zinasindan vazgeip, temiz ve iffetli olur. Zengin kisiye gelince, umulur ki, bu zengin de aldigi sadakadan ibretlenip utanir da, Allah 'in [52] . kendisine ihsan eylemis oldugu zenginliginden fakirlere infk etmeye baslar" [53] 16- Bab: Insan Bilmiyerek Kendi Ogluna Sadaka Verdigi Zaman
Zekat
26-....... Bize Ebu'l-Cuveyriye tahds etti. Ona da Ma'n ibnu Yezd (R) tahds edip syle demistir: Ben babamin ve dedemin beraberinde Raslullah ile bey'at ettim. Raslullah beni nisanladi ve ev lendirdi. Ben Raslullah'a da'v arzettim. (O, bana hakk verdi.) Bir defa babam Yezd, sadaka etmek zere bir takim altin paralar ikardi da bunlari kendi nmina tasadduk edivermesi iin mescidde bir adamin yanma koydu. Sonra ben geldim, o adamdan bu altinlari aldim da, babamin yanina bu altinlarla geldim. Bunun zerine babam: Vallahi bu altinlari sana verilsin diye birakmadim, dedi ve altinlari almak istedi. Ben de Raslullah'a bu da'vyi arzettim. Raslullah (S) babama hitaben: "Y Yezd, niyet ettigin sadaka sevabi sana iddir; (bana karsi da:) Y Ma'n, aldigin sadaka [54] . paralari da senindir" buyurdu 17- (Ragbet Edilecek Sadaka Bizzat Kendi) Sag Eliyle Verilen Sadakadir Babi 27- .......BanaHubeyb ibnu Abdirrahmn, Hafsibnsim'dan; o da Eb Hureyre(R)'den tahds etti ki. Peygamber (S) syle buyurmustur: "Yedi sinif insan vardir ki, Allah kendi glgesinden baska hibir glge bulunmayan kiyamet gnnde, bunlari kendi arsinin glgesinde glgelendirir: dil imm (yn devlet baskani); Allah'a ibdet ederek temiz bir hayt iinde serpilip byyen gen; gnl mescidleresevgiyle baglanmis olan namzli kimse; Allah iirt sevisen ve bu sevgi ile birlesip, bu sevgi ile ayrilan iki kisi; itima mevkf sahibi ve gzelligi olan bir kadin tarafindan aginlip da kadinligini kendisine arz ettiginde; 'Ben Allah 'tan kor/carim' cevabiyle karsilik veren er kisi; sag elinin verdigi sadakayi sol eli duymayacak derecede gizli sadaka veren zengin kisi; insanlardan [55] . tenh (bos) olarak Allah 'i anip gzleri yas dken takvli kisi" 28-.......Ben Harise ibn Vehb eI-Huz(R)'den isittim, syle diyordu: Ben Peygamber(S)'den isittim, syle buyuruyordu: "Sizler sadakalarinizi veriniz. nk sizin zerinize yle bir zaman gelecektir ki, o vakit insan kendi sadakasiyle yrr de vermek istedigi kimse: Sen bu sadakayi dn getirmis olaydin ben onu senden kabul eder alirdim, amma bu gne gelince artik benim iin ona hibir [56] . ihtiy yoktur, der" 18- Sadakasini Bizzat Kendisi Vermeyip de Hizmetisine Vermesini Emreden Kimse Babi Ve Eb Ms (R), Peygamber'in "O (yn hizmeti) sadaka veren iki kimsenin birisidir" [57] . buyurdugunu syledi 29-.......ise (R) syle demistir: Raslullah (S) syle buyurdu: "Kadin evinin yiyeceginden, aile dirligini bozucu olmayarak (israf etmeyerek) infk ve ikram ettiginde, in/k etmesi sebebiyle kadin iin bu in/kin sevabi vardir, bu mali kazanmasi sebebiyle kocasi iin de sevabi vardir, bu mali bekleyen beki iin de bir o kadar sevb vardir. Bunlardan [58] . bzisinin ecri, digerlerinin sevabindan hibirsey eksiltmez"
Zekat
[59] 19- Bab: Sadaka Ancak Bir Zenginlik zerinden Verilir Kendisi ihtiyh yhud ailesi muhta yhud da zerinde bor bulunan kimse bu hlde sadaka vermege kalkarsa; borcun denmesi sadaka vermekten, kle zd etmekten ve hibe yapmaktan daha hakklidir. Borlunun sadaka vermesi, kle zd etmesi ve hibe yapmasi merdddur. Bylesi iin [60] . insanlarin' mallarini telef etmek hakki yoktur Peygamber (S) de: "Her kim halkin mallarim telef etmek isteyerek bor alirsa, Allah onu telef eder" [61] . Ancak, kendisi sabr edicilikle taninmis olup da, kendisinde fakirlik ve ihtiy olsa buyurdu bile baskalarini kendi nefsine tercih edebilecek kimseler, bu hlde sadaka verebilirler; Eb Bekr'in btn malini sadaka yaptigi zamanki fiili gibi. Ensr da bu sekilde muhacirleri kendi nefislerine [62] . tercih etmislerdi [63] insanlarin mallarini zayi' ve imha etmeye hibir hakki yoktur . Ve Ka'b ibn Mlik (R) dedi ki: Ben: Y Raslallah, gnhlarimdan tevbe ettim. Allah'in rizsina ve Rasl'nn sevgisine ermek iin btn malimi sadaka yaparak, malimdan tammiyle soyunmam da bu tevbemdendir, dedim. Raslullah: "Sen malinin bir kismini kendin iin alikoy. Bu senin iin [64] . hayirli bir harekettir" buyurdu. Ben Hayber'deki payimi elimde tutuyorum, dedim 30-.......ez-Zuhri syle demistir: Bana Sad ibnu'I-Mseyyeb haber verdi. O Eb Hureyre'den isitmistir. Peygamber (S): "Sadakanin hayirlisi bir zenginlik zerinden ayrilip verilendir. Infk ve [65] . asadduka da nafakasi zerine vcib olan kimse ile basla" buyurmustur 31-.......BizeHism, babasi Urve ibn Zubeyr'den; o da Hakm ibn Hizm(R)'dan tahds etti ki, Peygamber (S) syle buyurmustur: "Yksek el, alak elden hayirlidir. Sadaka vermeye nafakasi zerine vcib olanlara ihsan ile basla. Sadakanin hayirlisi (yni kmil olani) bir zenginlik zerinden verilenidir. Dilenmekten ve irkin islerden ekinip iffetli kalmak isteyeni Allah iffetli kilar; [66] . insanlardan mstagni olmak isteyeni de Allah zengin kilar" 32- Bize Ebu'n-Nu'mn tahds edip syle dedi: Bize Hammd ibn Zeyd, Eyyb es-Sahtryn'den; o da Nfi'den tahds etti ki, Ibn Umer (R): Ben Peygamber{S)'den isittim, demistir. H ve bize Abdullah ibn Mesleme, Mlik'ten; o da Nfi'den; o da Abdullah ibnUmer(R)'den tahds etti ki, Raslullah (S) minber zerinde iken sadakayi, iffetli kalmaya alismayi ve isteyiciligi zikre dip: "Yksek el alak elden hayirlidir. nk yksek el infk edici (yn verici), alak el ise isteyici [67] . eldir" buyurmustur 20- Bir Insana Verdigi Seyleri Sayip Sylemek Suretiyle Basa Kakan Kimse(nin Ktlg)
Zekat
Babi nk Allah'in su kavli vardir: "Mallarini (Allah yolunda) harcayip da, sonra o harcadiklarinin arkasindan bir basa kakis ve bir eziyet takip katmayanlar, onlarin Rabb yleri yaninda mkfatlari [68] vardir. Onlara hibir korku yoktur, mahzun da olacak degillerdir onlar" (ei-Bakara: 262) [69] 21- Sadakayi Gnnden Geciktirmeyip Acele Vermeyi Seven Kimse Babi 33- .......Ukbe ibnu'l-Hris (R) tahds edip syle demistir: Peygamber (S) bize ikindi namazini kildirdi. Acele gitti, sonra evine girdi. Akabinde ok gemeden cematin yanina ikti. Benim tarafimdan yhud baska biri tarafindan bu sr'atli girip ikmasinin sebebi kendisine sylendi. Bunun zerine Raslullah: "Evde sadakadan bir mik-dr altin geriye birakmistim. Onu bu gece evde [70] . bulundurmami istemedim de hemen onu taksim ettim" buyurdu 22- Sadaka Vermeye Tesvik Etmek ve Sadaka Verilmesi Hususunda Sefaat ve Delalet Eylemek Babi 34-.......Bize Adiyy (ibn Sabit), Sad ibn Cubeyr'den tahds etti ki, Ibn Abbs (R) syle demistir: Peygamber (S) bir bayram gn (musallaya) ikti ve yalniz iki rek'at namaz kildirdi. Ondan evvel de, sonra da hibir namaz kilmadi. Sonra yaninda Bill oldugu hlde kadinlarin bulundugu tarafa meyi etti de, onlara va'z etti ve onlara sadaka vermelerini emreyledi. Bunun zerine kadinlar [71] . bilezikleri, altin, gms halka ve kpeleri atmaya basladilar 35- .......Bize Eb Burde, Ibnu Ms(R)'dan tahds etti. O syle demistir: Raslullah (S) kendisine bir isteyici geldiginde yhud kendisinden herhangi bir hacet istenildiginde bize: "Siz de (bu isin meydana gelmesi iin bana) dellet ediniz, ecre nail olursunuz. Geri A Hah, Peygamber'inin dili zerine (yni onun niyaz ve sefaati zerine) ne dilerse onu yerine getirecek(infz eyleyecik)" [72] . buyurdu 36-.......Bize Abdetu (ibnu Sleyman), Hism'dan; o da Ftima (bintu'l-Munzir)'dan haber verdi ki, Eb Bekr kizi Esma syle demistir: Peygamber (S) bana: "Kesenin agzini iple bogma, senin zerine [73] . de nasibin baglanip bogulur" buyurdu 37-.......Bize Usmn ibnu Eb Seybe, Abdet'ten yukaridaki senedle tahds etti. Bu rivayette Peygamber, Esm'ya: "Malim sayip zabtetme! Allah da sana nimetlerini sayip zabteder" [74] . buyurmustur 23- Sadaka, Insanin Gc Yettigi Mikdarda(Verilmeli)dir Babi
Zekat
38-.......Bize Eb sim, Ibnu Cureyc'den tahds etti. (Buhr dedi ki) H ve yine bana Muhammed ibnu Abdirrahm, Haccc ibn Muhammed'den tahds etti ki, Ibnu Cureyc syle demistir: Bana Ibnu Eb Muleyke, Abbd ibn Abdillah ibni'z-Zubeyr'den haber verdi. Abbd'a da babasi Abdullah ibnu'z-Zubeyr, Esm'dan syle haber vermistir. Eb Bekr'in kizi Esma bir defasinda Peygamber'in yanina geldiginde, Peygamber (S) ona hitaben: "Sakin mlekte para saklama! Saklarsan, Allah da sana karsi ni'metini saklayip tutar. (Ey Esma), gcn yettigi kadar\az olsa da sadaka [75] . ver"buyurmustur 24- Bab: Sadaka Gnahi rter 39- ....... Bize Cerr, el-A'mes'ten; o da Eb Vil'den tahds etti ki, Huzeyfe (R) syle demistir: [76] . Umer: Raslullah'in fitneden bah-, seden hadsini hanginiz ezberinde tutuyor? diye sordu Huzeyfe dedi ki: Onu Raslullah'in dedigi gibi ben ezberimde tutuyorum, dedim. Umer: Sen O'na (yni Raslullah'a) karsi ok cesursun. Peki nasildir? dedi. Huzeyfe dedi ki: "Insanin ailesi, ocuklari, komsusu yznden ugradigi fitneyi namaz kilmak, sadaka vermek ve iyilik etmek rter" dedim. -Rv Sleyman ibn Mihrn el-A'mes: Eb Vil bzan "Namaz kilmak, sadaka vermek, [77] .- Umer: Hayir; iyiligi emretmek ve ktlkten neh-yetmek... " seklinde sylemistir, dedi sormak istedigim bu fitne degil, lkin denizin dalgalanmasi gibi dalgalanacak olan fitneyi sormak istiyorum, dedi. Huzeyfe dedi ki: Ey M'minlerin Em-ri, o fitneden senin zerine birsey yoktur; seninle onun arasinda kilitli bir kapi vardir, dedim. Umer: O kapi kirilacak mi, yoksa ailacak mi? diye sordu. Huzeyfe dedi ki: Hayir, ailmiyacak; fakat kirilacak, dedim. Umer: Sbhesiz olan su ki, o kapi kirildigi zaman ebeden (yn kiyamete kadar) kilitlenemez, dedi. Huzeyfe dedi ki: Ben evet, dedim. Rv Sakk syle dedi: Biz Huzeyfe'ye: Kapi kimdir? diye sormaktan korktuk da, Mesrk'a: Bunu Huzeyfe'den sen sor, dedik. Sakk dedi ki: Mesrk bunu Huzeyfe'ye sordu. Huzeyfe: (Kapi) Umer(R)'dir, dedi. Sakk dedi ki: Biz Huzeyfe'ye: Peki Umer senin kasdettigin kimsenin kendisi oldugunu bildi mi? dedik. Huzeyfe: Evet; yarindan evvel bir gece bulundugunu bildigi gibi. Bunun [78] . sebebi sudur: nk ben ona iinde yalan yanlis olmayan bir hads syledim, dedi [79] 25- Msrilik Halinde Iken Sadaka Veren, Sonra da Mslman Olan Kimse(?) Babi 40- ....... Hakm ibn Hizm (R) syle demistir: Ben: Y Raslallah! Chiliyet devrinde kendileriyle ibdet edegel-mekte oldugum sadaka vermek, kle zd eylemek, hisimlik bagim devam ettirmek nev'inden bir takim isler hakkinda ne dsnrsn? Bu islerde benim iin ecr ve sevb var midir? dedim. Peygamber (S): [80] . "Sen, gemis olan hayirlarin zerine Islm'a girdin" buyurdu
Zekat
26-Hizmeti, Efendisinin Emri Ile, Serveti Bozucu Olmayarak Sadaka Verdigi, Zaman. Bu Hizmetinin de Sevab Alacagi Babi 41-.......ise (R) syle demistir: Raslullah (S) syle buyurdu: "Kadin, kocasinin yiyeceginden, bozguncu olmayarak sadaka verdigi zaman, bu sadakadan dolayi kadinin bir ecri olur. Bu mali kazandigi iin kocasinin da ecri, bu malin bekisinin de bunun kadar [81] . bir ecri olur" 42-.......Eb Ms (R) tahds etti ki, Peygamber (S) syle buyurmustur: "Efendisinin emrini tam olarak yerine getirecek olan -Belki de syle buyurdu: Efendisi tarafindan kendisine emredilen sa dakayi tamamen, derhl ve gnl hoslugu ile, verilmesi emrolunan kisiye verip teslim edecek olan[82] . mslim, emniyetli beki, sadaka veren iki hayir sahibinden birisidir" 27- Kadin (Aile Servetini) Bozguncu Olmayarak Kocasinin Evinden Sadaka Verdigi Yahud (rfe Gre Ailesine, Konuklarina) Yedirdigi Zaman Bu Kadinin da Sevabi Olacagi Babi 43- .......Bize Mansr ile el'A'mes, Eb V'den; o da Mesrk'tan; o da ise'den, Peygamber'in: "Kadin, kocasinin evinden sadaka verdigi zaman.." hadsini tahds etti. H yine bize Umer ibnu Hafs tahds edip syle dedi: Bize babam Hafs ibnu Giys tahds edip syle dedi: Bize el-A'mes, Sakk'tan; o da Mesrk'tan tahds etti ki, ise (R) syle demistir: Peygamber (S) syle buyurdu: "Kadin, kocasinin evinden bozguncu olmayarak yedirdigi zaman kendisi iin bir ecir, kocasi iin de onun benzeri bir ecir vardir. Mali muhafaza eden hzin iin de bunun kadar bir ecir vardir. [83] . Kocasina mali kazandigindan tr, kadina ise infk ettiginden dolayi ecir vardir" 44........ Bize Cerr, Mansr'dan; o da Sakk'tan; o da Mesrk'tan; o da ise(R)'den haber verdi ki, Peygamber (S): "Kadin, kendi evinin yiyeceginden, bozguncu olmayarak infk ettigi zaman, kadin iin bu infkin sevabi vardir. Bu mali kazanmasindan dolayi kocasina; muhafaza ettiginden dolayi [84] . da bekiye bunun kadar sevb vardir" buyurmustur 28- Yce Allah'in Su Kavli Babi: "Bundan sonra kim verir ve sakinirsa, o en gzeli de tasdik ederse, biz de onu en kolaya hazirlariz Amma kim cimrilik eder, kendini mstagni grr ve o en gzeli yalan sayarsa, biz de ona o en g olani hazirlariz" (ei- 'M Leyi: 5-10) [85] ' "Y Allah! Mal harcayana bir bedel ver!" 45-.......Ebu'l-Hubb, Eb Hureyre(R)'den tahds etti ki, Peygamber (S) syle buyurmustur: "Kullarin kendisinde sabaha erdigi her bir gnde muhakkak iki melek iner. Bu iki melekten biri: Y Allah! Infk ediciye bir bedel ver, der. Digeri de: Y Allah! (Mali) tutucu olana telef ver, diye
Zekat
[86] beddua eder" . 29- Sadaka Verip Duran Cmert Kimse Ile Cimrinin Meseli Babi 46-.......Bize Abdullah ibn Tvs, babasi Tvs'tan tahds etti ki, Eb Hureyre syle demistir: Peygamber (S): "Cimri ile sadaka verici cmert kisinin rnegi, zerlerinde demirden cbbeleri bulunan su iki kisinin rnegi gibidir..." buyurdu. H ve yine bize Eb'l-Yemntahds edip syle dedi: Bize Suayb haber verip syle dedi: Bize Ebu'zZind tahds etti. Ona da Abdur-rahmn el-A'rec, Eb Hureyre'den isittigini tahds etmistir. Eb Hu-reyre (R) de Raslullah'tan syle buyururken isitmistir: "Cimri ile infk eden cmert kimsenin meseli, zerlerinde memelerinden kprck kemiklerine kadar demirden birer cbbeleri bulunan iki kisinin meseli gibidir. Cmert kisi in/k etmege davraninca, muhakkak demir cbbe cildi zerinde t ayak parmaklarim rtecek ve ayak izlerini silecek kadar uzar yhud bollanir. Cimri kisiye gelince, o herhangi birsey in/k etmek isteyince muhakkak demir cbbenin herbir halkasi kendi [87] yerine yapisir. Cimri kisi bu dar cbbeyi genisletmeye alisir, fakal o genislemez" Iki cbbe hakkindaki bu hadsi Tvs'tan rivayet etmekte el-Hasen ibnu Mslim, Tvs'un ogluna mutbaat etmistir. Hanzala ibn Eb Sufyn, Tvs'tan yaptigi kendi rivayetinde "Cunnetn = Iki zirh" demistir. el-Leys ibn Sa'd da syle dedi: Bana Ca'fer ibn Ra-ba tahds etti ki, Abdurrahmn ibn Hrmz syle demistir: Ben Eb Hureyre'den isittim; o, Peygamber(S)'den "Cunnetn = Iki [88] . zirh" diye syledi 30- alisip Is Yapmakla Kazanilandan ve Ticaretten Sadaka Vermek Babi Bunun delili Yce Allah'in su kavlidir: "Ey mn edenler, hakk yolunda harcamayi kazandiklarinizin en gzellerinden ve sizin iin yerden \ ikardiklarimizdan yapin. Kendinizin gz yummadan alicisi olmadiginiz pek d, bayagi seyleri vermeye yellenmeyin. Bilin ki, sbhesiz Allah [89] . herseyden mstagnidir, asil hamde lyik olan O'dur"(ei-Bakara: 26?) 31- Bab: Her Mslman zerine Sadaka Vermek Vacibdir [90] . Sadaka edecek mal bulamayan ise (dnce islenmesi) iyi taninan is yapsin 47-....... Eb Ms el-Es'ar(R)'den: Peygamber (S): "Her mslmn zerine sadaka vermek vcibdir" buyurdu. Orada bulunan sahbler: Ey Allah'in Peygamberi! Sadaka edecek birsey bulamazsa (ne yapar)? dediler. Raslullah: "Eliyle alisir; elinin emegiyle kazandigindan hem kendini faydalandirir, hem de sadaka verir"
Zekat
buyurdu. Sahbler: alismaya da gc bulunmazsa? dediler. Raslullah: "Ihtiy sahibine, bunalmis mazluma yardim eder "buyurdu. Buna da g bulamazsa (ne yapar)? dediler. Raslullah: "Ma'rf(ym hayir) islesin, senden kendini tutsun. nk bu da o kimse iin bir sadakadir'1 [91] . buyurdu 32- Bab: Zekattan Ne Mikdar ve Sadakadan Ne Mikdar Verilir? [92] Bir zekttik koyunu tamamen bir fakire veren kimse(nin hkm nedir)? 48-.......mm Atiyye Nuseybe el-Ensriyye (R) syle demistir: Ensriyye Nuseybe'ye (yni bana: Zekt malindan) bir koyun gnderilmisti. Ben Nuseybe de bu koyunun etinden bir para ise'ye gndermisti. Bu sirada Peygamber (gelip): "Yaninizda yiyecek birsey var mi?" diye sordu. ise dedi ki: Benim yanimda birsey yoktur, yalniz Nuseybe'nin su zekt koyunundan (bana) gnderdigi bir para et vardir, dedim. Peygamber: [93] . "Haydi getir! Zekt yerine ulasmistir" buyurdu [94] 33- Gmsn Zekati Babi 49-....... Yahya ibn Umre syle demistir: Ben Eb Sad el-Hudr(R)'den isittim, o syle dedi: Raslullah (S) syle buyurdu: "En asagi er yasinda bes deveden asagisinda zekt yoktur. Bes kiyye-den (yni ikiyz dirhemden) az mikdrdaki gmste zekt yoktur. Bes vesk mikdrinin [95] . altindaki (hurma, zm ve hububat) mahsllerinde de zekt yoktur" [96] . 50-.......Eb Sad (R): Ben Peygamber(S)'den bu hadsi isittim, demistir 34- Zekatta Arz (Yani Nassla Ta'yin Edilmis Olanin Kiymetinde Bir Metal) Verilmesi Babi [97] Ve Tvs dedi ki: Muz ibn Cebel (R) Yemen ahlsine: Bana zektta elbise, hams yhud lebs denilen met'Iari, arpa ve dari yerine zekt olarak getirin. Bu size daha kolay ve Peygamberin Medine'deki sahbleri iin de daha hayirli ve daha yararlidir, dedi
Zekat
. Ve Peygamber (S): "Hlid'e gelince, o zirhlarini, silh ve binek gibi harb ara ve gerelerini Allah [99] . yolunda (kullanmaya hazirlayip) habs yni vakfetmistir" buyurdu " Ve yine Peygamber, farz olan zekti, farz olmayanindan ayirmaksizin: "Ey kadinlar! Siz de velev znet esyalariniz cinsinden olsa da, sadaka veriniz" buyurdu. Bu emr zerine kadin taifesi kpelerini, sihb denilen altinsiz, gmssz gerdanliklarini atmaya basladilar. Peygamber harcama [100] . yeri i'tibriyle altin ve gmse, diger met'lardan ayri bir hususiyet vermemistir 51-.......Enes ibn Mlik (R) syle tahds etmistir: Eb Bekr es-Siddk (R), Enes ibn Mlik'e (zekt mili ta'yn ettiginde), Allah'in kendi Rasl'ne (alinmasini) emrettigi mikdrlari aiklayan bir mektb yazmisti (ki, sunlar o mektbdandir): Kimin zekti bir yasini doldurmus bir disi deveye ulasirsa ve mal sahibinin yaninda bu sifatta deve bulunmaz da yaninda iki yasinda bir disi deve bulunursa, mal sahibinden zekt olarak bu hayvan kabul edilir de zekt tahsildari (yas farkini telfi iin) mal sahibine ya yirmi dirhem, yhud iki koyun verir. Mal sahibi yaninda bir yasinda bir disi deve bulunmaz da iki yasinda erkek deve bulunursa, bu da o kimseden zekt olarak kabul edilir. [101] . Fakat fark olarak birsey verilmez 52-.......Bize Isml ibn Uleyye, Eyyb es-Sahtiyn'den tahds etti ki, At ibn Eb Rebh syle demistir: Ibn Abbs (R) syle dedi: Ben Raslullah zerine sehdet ederim ki, O elbette ve muhakkak bayram namazini hutbeden nce kildirmistir. Sonra kendisi kadinlara hutbesini isittiremedigini dsnd de yaninda Bill, etegini yaymis oldugu hlde, kadinlarin yanina geldi. Onlara va'z etti ve sadaka vermelerini emreyledi. Bu emr zerine kadin taifesi, artik (halka, ger danlik ne varsa) Bill'in etegi iine atmaya basladilar. Rv Eyyb eliyle kulagina ve bogazina isaret [102] . edip (bunlarda bulunan kpe, halka ve gerdanligi kasdettigini) gstermistir 35- Bab: "Ayri Ayri Bulunan Zekat Mallari Bir Araya Toplanmaz; Toplu Olanlarin da Arasi Ayrilmaz" Ve Slim'den; o da babasi Ibn Umer'den; o da Peygamber(S)'den bu basligin benzeri olan [103] . hads zikredilir 53- .......Enes ibn Mlik syle tahds etmistir: Eb Bekr (R), Raslullah'in takdir buyurdugu zekt mikdrina id Enes ibn Mlik'e yazdigi mektbda: Zekt (artar veya eksilir) endsesiyle, ayri ayri bulunan zekt mallari bir araya toplanmaz; toplu bulunanlarin arasi da ayrilmaz, diye yazmistir [104] . 36- Bab: "Karisik Iki Srden Olusan Ortakli Bir Srnn Zekati Hususunda, Bu Karisik Srnn Iki Sahibi Kendi Aralarinda Adalet Geregince Birbirlerine Mracaat Ederler"
[98]
Zekat
[105]
Tvs ibn Keysn ile At ibn Eb Rebh da: Iki ortaktan herbiri ortakli maldaki hisselerini bilebilirler ve ayirdedebilirlerse, zekt hususunda bu ortaklarin mallari cem' olunmaz, [106] . demislerdir Sufyn es-Sevr de: Iki ortaktan birisinin kirk, brsnn de kirk koyunu tamm olmadika, zekt vcib olmaz, [107] . demistir 54- .......Enes (R) syle tahds etmistir: Eb Bekr, Raslullah'in takdr buyurdugu zekt mikdrina dir Enes'e sunu da yazmistir: "Herhangi iki karisik srden olusan ortakli bir srnn zekti hu susunda, bu karisik srnn iki sahibi, kendi aralarinda adalet geregince birbirlerine mracaat [108] . ederler" 37- Deve Zekati Babi Bu deve zekti hadsini Eb Bekr, Eb Zerr ve Eb Hureyre (R) Peygamber(S)*den [109] . zikretmislerdir 55- .......Eb Sad el-Hudr (R) syle demistir: Bir A'rb, Raslullah'a hicretten sordu. (Medne'ye hicret edeyim mi? dedi). Ra-slullah: "Sanayazik; hicret etme! nk hicret isi ok etindir. Senin deve nev'inden zektini vermekte oldugun malin var midir?" buyurdu. A'rb: Evet, vardir, diye cevb verdi. Raslullah (S): "yle ise sen, denizlerin tesinde (bulunsan da) alis. nk Allah [110] . senin alismandan hibir seyi asla terketmeyecektir" buyurdu 38- Yanindaki Develerin Zekati Bintu Mehad'a Ulasan; Fakat Yaninda Bintu Mehad Bulunmayan Kimse Babi 56-.......Enes (R) syle tahds etmistir; Eb Bekr (R), Enes ibn Mlik'e, Allah'in kendi Rasl'ne emretmis oldugu zekt farizasi mik-drlarini syle yazdi: "Kim ki yaninda bulunan develerinin sayisi bir cezea zekt nisbina ulasir, develeri arasinda cezea [111] . Mal bulunmaz da hikka bulunursa, (zekt mili tarafindan) o kimseden hikka kabul edilir sahibi bu hikka ile birlikte (noksani telfi iin zekt me'mruna) iki koyun vermek mal sahibi iin kolay olursa ya iki koyun verir yhud da yirmi dirhem gms verir. Bir kimsenin mlik oldugu develeri bir hikka zekt nisbina ulasir, develeri arasinda hikka bulunmaz da cezea bulunursa, (zekt me'mru tarafindan) o kimseden cezea kabul edilir ve zekt me'mru bu cezea le birlikte mal sahibine yirmi dirhem gms, yhud iki koyun verir. Her kimin mlik oldugu develerin zekti bir hikka zekt nisbina ulasir, yaninda da yalniz bintu lebn bulunursa, (zekt mili tarafindan) o
Zekat
kimseden bintu lebn kabul edilir. Ve mal sahibi y iki koyun yhud yirmi dirhem verir. Yine her kimin develerinin zekti bir bintu lebn zekt nisbina ulasir, develeri iinde hikka bulunursa, (zekt me'mru tarafindan) mai shibin-.den bu hikka kabul edilir. Ve zekt me'mru mal sahibine ya yirmi dirhem, yhud da iki koyun verir. Yine her kimin develerinin zekti bir bintu lebn zekt nisbina ulasir, develeri arasinda bintu lebn bulunmaz da bintu mehd bulunursa, o kimseden zekt olarak bintu mehd kabul edilir. Ve mal sahibi bintu mehd'm beraberinde ya yirmi dirhem, yhud [112] . iki koyun verir" 39- Koyun Cinsinin Zekati Babi 57-.......Enes ibn Mlik (R) syle tahds etmistir: EbBekr(R), Enes ibn Mlik'i Bahreyn'e zekt [113] . mili olarak gnderdigi zaman, onun iin su kitabi (yn mektubu) yazmistir "Rahman ve Rahim olan Allah'in ismiyle. "Iste bu, Allah'in kendi Rasl'ne emrettigi ve Raslullah'in msmnlar zerine takdir ve ta'yn buyurdugu zekt farzasidir. Herhangi bir mslmndan bu kitbda bildirilen mikdrlar vehiyle zekt istenirse, o mslmn bu zektim versin. Bundan fazlasi istenirse (ziydeyi) vermesin! "Deveden yirmidrt tanesinde ve bundan asagisinda koyun olarak (vcib olan zekt), her bes devede bir koyundur. "Deve sayisi: 25'e erisince, 3Ve kadar disi bir bintu mehd; 36'ya erisince, 45'e kadar disi bir bintu lebn; 46'ya erisince, 60'a kadar bogur basacak bir hikka; 61'e erisince, 75'e kadar " " bir cezea; 76'ya erisince, 90'a kadar iki tane bintu lebn; 91'e erisince, 120'ye kadar bogur basacak iki hikka zekt vermek vcib olur. "Deve sayisi yzyirmiden fazla olunca, her kirk devede bir tane bintu lebn, ve her elli devede bir hikka zekt vardir. Beraberinde drt tane deveden baska bulunmayan kimseye gelince; bu mikdr devede zekt yoktur. Ancak deve sahibi, kendi istegi ile verebilir. Deve sayisi bese ulasinca da bir koyun zekt vermek vcib olur. "Senenin birok gnleri yaylakta gdlen koyunun zektinda, koyun sayisi kirk olunca, yzyirmiye kadar bir koyundur. Yzyirmiden ziydede de, ikiyze kadar iki koyundur. Koyun sayisi ikiyz-den fazla olursa, yze kadar koyundur. Koyun sayisi yzden fazla olunca, her yz koyunda bir koyun zekt vardir. Bir kimsenin de yayilir koyunu, kirktan bir koyun noksan olursa, bu noksan ko yunda zekt yoktur. Ancak koyun sahibi isterse kendiliginden nafile olarak verebilir. "(Ikiyz dirhem) gmste de onda birin drtte biri (yn kirkta bir mikdri) zekt vcibdir. Gms mikdri yzdoksan dirhemden baska olmazsa, bunda da zekt yoktur. Ancak gms sahibi isterse [114] . kendiliginden nafile olarak verebilir" 40- Bab: Zekatta Malin Yaslisi, Ayiplisi ve Dl Hayvani Alinmaz: Ancak Zekat Me'mrnun (Bunlardan Almak) Dilemesi Mstesna
Zekat
58-.......Enes ibn Mlik (R) syle tahds etmistir: Eb Bekr (R), Allah'in kendi Rasl'ne (takdirini) emrettigi zekt mikdrlanni Enes ibn Mlik iin yazdi (Su hkmler de ondandir): "Ve zekt vermekte malin yaslisi, ayiplisi (ko ve teke gibi) dl hayvani ikarilmaz. Ancak zekt me'mrunun [115] . bunlari almak dilemesi mstesna" 41- Zekatta (Bir Yasini Bitirmis) Disi Kei Oglaginin Zekat Olarak Alinmasi Babi 59-.......Eb Hureyre (R) syle demistir: Eb Bekr (R): Eger bunlar Raslulah'a deyegeldikleri bir disi oglagi benden men' eder vermezlerse, bunun men' edilmesine karsi muhakkak onlarla mukaatele ederim, dedi. Umer (R) de syle dedi: Ben Eb Bekr'in bu hkmn, baska degil; ancak Allah'in Eb Bekr'in gnln harb etmeye aip genisletmesi olarak grdm. Ve grendim ki, bu [116] . muharebe hakktir 42- Bab: Zekatta, Halkin Mallarinin En Iyileri Zekat Olarak Alinmaz 60-....... Eb Ma'bed'den tahds etti ki, Ibn Abbs (R) syle demistir: Raslullah (S) Muz ibn Cebel'i Yemen'e vl gnderdig iza-mn, ona syle buyurdu: "Ey Muz, sen Kitb Ehli olan bir kavim zerine vl gidiyorsun. Allah'a ibdet etmek, onlari agiracagin ilk sey olsun. Onlar Allah'i tanidiklari zaman, Allah'in onlara gndz ve geceleri iinde bes namaz farz kilmis oldugunu haber ver. Onlar bu namazlari if ettikleri zaman da, Allah'in onlara mallarindan alinarak fakirlerine verilecek olan bir zekt vergisi farz eyledigini onlara haber ver. Ve sen, insanlarin mallarinin en [117] . iyilerini almaktan da sakin" 43- Bab: Bes Deveden Asagisinda Zekat Yoktur 61- .......Bize Mlik, Muhammed ibn Abdirrahmn ibn Eb Sa'-saa el-Mzin'den; o da babasindan; o da Eb Sad el-Hudr(R)'den tahds etti ki, Raslullah (S) syle buyurmustur: "Bes vesk mikdrindan asagidaki hurmada zekt yoktur. Bes kiyye (yn ikiyz dir-hsmyden az mikdrdaki [118] . gmste zekt yoktur. En asagi er yasinda bes deveden asagisinda da zekt yoktur" 44- Sigir Zekati Babi Ve Eb Humeyd Abdurrahmn es-Sid (R) syle dedi: Peygamber (S): "Yemn olsun, ben sizden herhangi bir kimsenin, bgrmesi olan bir sigir ile Allah'in huzuruna [119] . gelisini muhakkak tanirim..." buyurdu Buhr: "Huvr" yerine, cm ve hemze ile "Cur" dah denilir. "Tec'erne", sigirin bgrmesi gibi [120] . sesinizi ykseltirsiniz, demektir, dedi
Zekat
62-....... Eb Zerr (R) syle demistir: Ben bir defasinda Peygamber'in yanina vardim. O: "Nefsim elinde olana" yhud: "Kendisinden baska hibir ilh bulunmayana" diye; yhud da nasil yemn ettiyse yle yemn etti de, syle buyurdu: "Develeri yhud sigirlari yhud koyunlari olup da, bunlardaki Allah hakklarim demeyen herkese, muhakkak kiyamet gn bu hayvanlar, olabilecekleri en iri ve en semiz halleriyle getirilecekler de ayaklariyla sahihlerini igniyecek, boynuzlariyle de ona toslayacaklardir. Btn insanlar arasinda hkm olununcaya kadar o srlerin [121] . sonlari her getike, n taraflari tekrar o adam zerine dndrlecektir" Bu hadsi Bukeyr, Eb Salih Zekvn'dan; o da Eb Hureyre'-den; o da Peyganiber'den rivayet [122] . etmistir 45- Yakinlara (Yani Hisimlara) Verilen Zekat Babi [123] . Ve Peygamber (S): "Hisimina veren iin iki ecr vardir: Hisimlik ecri, sadaka ecri" buyurdu 63- ......Bize Mlik, Abdullah ibnu Eb Talha'nin oglu Ishk'tan haber verdi ki,o,Enes ibn Mlik (R) syle derken isitmistir: Eb Talha, Medne'de hurmalik mal cihetiyle Ensr'in en zengini idi. Ken disine mallarinin en sevimlisi de Beyruh (denilen bstni) idi. Bey-ruh, Mescid'in karsisinda idi. Raslullah (S) da Beyruh'ya girer ve onun iindeki gzel sudan ierdi. Enes dedi ki: Su "Siz, sevdiginiz seylerden (Allah yolunda) harcayincaya kadar asla iyilige ermis olmazsiniz. Her ne infk ederseniz, sbhesiz Allah onu bilicidir" (iu imrn: 92) yeti inince, Eb Talha kalkip, dogru Raslullah'a geldi de: Y Raslallah! Sbhesiz ok mbarek ve ok yce olan Allah "Siz sevdiginiz seylerden harcayincaya kadar asla iyilige ermis olmazsiniz... "buyuruyor. Bana malimin en sevgili olani ise Beyruh'dir. Beyruh, Allah iin sadakadir. Bu sadakanin hayrini ve onun Allah katinda bir hiret azigi olmasini umud ediyorum. Y Raslallah! Bu bustnimi Allah'in sana gsterdigi mnsib cihete koy, sarfet, dedi. Enes dedi ki: Bu sz zerine Raslullah: "Ne hos! Iste bu kazanli bir maldir. Iste bu kazanli bir maldir. Ben senin syledigin sz isitmisimdir. Ben bu bustni yakinlarina tahsis etmeni uygun grrm" buyurdu. Eb Talha da: Y Raslallah, ben de senin arzun gibi yaparim, dedi. [124] . Ve Eb Talha Beyruh'yi yakinlari ve amca ogullari arasinda tak-sm etti Bu hadsi rivayet etmekte Ravh da Abdullah ibn Ysuf'a mut-baa etti. Yahya ibn Yahya ile [125] . Ismail'in Imm Mlik'ten gelen rivayetlerinde "Rbih" yerine "Ryih" lfzini sylemistir 64-.......Bana Zeyd (ibnu Eslem), lyd ibn Abdillah'tan; o da Eb Sad el-Hudr(R)'den haber verdi (o, syle demistir): Raslullah (S) bir kurbn yhud ramazn bayraminda namazgaha ikti. Sonra namazdan ayrilip insanlara va'z etti ve onlara sadaka vermekle emretti: "Ey insanlar! Sadaka veriniz!" buyurdu. Akabinde kadinlarin yanina ugradi ve: "Ey kadinlar toplulugu! Sadaka veriniz.
Zekat
nk ben siz kadinlari, cehennem halkinin ogunlugu olarak grdm" buyurdu. (Kadinlar:) Y Raslallah! Ne sebeble kadinlar cehennem halkinin ogunlugu olmuslardir? dediler. Raslullah: "Sizler la'neti ok sylersiniz, zevcelerinize karsi ni'meti kfrn (yn nankrlk) edersiniz- Ey kadinlar toplulugu! (Ne acbdir ki) kendini zabteden tam akilli ve dninde ihtiyatli kimsenin aklini sizin kadar eksik akilli, eksik dnli hibir kimsenin elip giderebildigini grmedim" buyurdu. Sonra Raslullah, bu konusmasindan ayrilip evine dndgnde, Ibnu Mes'd'un karisi Zeyneb gelmis, yanina girmeye izin istiyordu. Y Raslallah, su izin isteyen kadin Zeyneb'dir, denildi. Raslullah: "Zeyneb'lerin hangisidir?" diye sordu. Ibnu Mes'd'un kadinidir, diye cevb verildi. Raslullah: "Evet, ona izin veriniz" buyurdu. Ve Zeyneb'e izin verildi. Zeyneb: Ey Allah'in Peygamberi! Sen bugn sadaka vermekle emrettin. Benim yanimda kendime id bir takim znetler vardir; bunlari sadaka yapmak istedim. Fakat Ibnu Mes'd, kendisinin ve oglunun sadaka verecegim kimselerden daha ziyde sadakaya mstehikk olduklarini iddia etti; (ne buyuruyorsun?) dedi. Peygamber (S): "Ibnu Mes'd dogru sylemistir; kocan ve oglun, sadaka verecegin kimselerden daha ziyde [126] . sadakaya lyiktir" buyurdu 46- Bab: Mslman zerine Ati Iin Sadaka (Yani Zekat Vermek) Yoktur 65-.......Eb Hureyre (R): Peygamber (S): "Mslman kisi zerine ati iin ve klesi iin zekt [127] . vermek vcib degildir" buyurdu, demistir 47- Bab:Mslman zerine Klesi Iin Sadaka (Yani Zekat Verme Vucb) Yoktur 66-.......Bize Huseym ibnu Irak ibni Mlik, babasi Irak ibn Mlik'ten; o da Eb Hureyre'den tahds etti ki, Peygamber (S): "Mslman kisi zerine klesi ve ati hususunda sadaka (yn zekt vermek) [128] . yoktur" buyurmustur 48- Yetimlere Sadaka Vermek Babi 67-....... Bize Atu'bnu Yesr tahds etti ki, o, Eb Sad el-Hudr'den syle tahds ederken isitmistir: Peygamber (S), gnn birinde minber zerine oturmustu; biz de O'nun etrafinda oturmustuk. Bu hlde Peygamber: "Benden sonra dny ieginden ve dny znetlerinden nnze ailacak ni'met bolluklari, hayt sahnelen sizin iin korkmakta oldugum seylerdendir" buyurdu. Bunun zerine sahblerden biri: Y Raslallah! Hi hayr ve ni'met, serr ve mefsedet getirir mi (ki korkuyorsunuz)? diye sordu. Peygamber (vahiy bekleyerek bir mddet) skt etti. O soran kimseye sahbler tarafindan:
Zekat
Senin snin nedir ki Peygamber'e sul soruyorsun? Hlbuki O sana kelm sylemiyor, denildi. O sirada biz, Peygamber zerine vahiy indirilmekte oldugunu grdk. Rv Eb Sad dedi ki: Peygamber, dkmekte oldugu bol teri alnindan sildi ve sul soran kimseyi ver bir ed ile: "Soran nerededir?" diye sordu. Ve sonra syle buyurdu: "Ha-kkaten hayr ve ni'met, serr ve mefsedet getirmez (fakat sebeb olabilir): Baharin bitirdigi otlardan (zehirli) bir kismi vardir ki, o (yiyeni) ldrr yhud lme yaklastirir. Lkin yesil ot byle degildir. Onu otlayan hayvan, lm tehlikesinden korunmustur. Bu hayvan, o yesil otu yer, iki bgrn sisirince bahar gnesini karsilar. Kolayca fiskisini ikarir, iser, genisler. Yine bol bol yer. Iste bu dny mali da yesil ot gibi ekicidir, tatlidir. Bu ni'metten miskne, yetime, vatanindan ayri dsms yolculara sadaka veren zengin mslmn ne hayirli kisidir!" (Rv ihtiyat ederek:) Yhud Peygamber'in buyurdugu gibidir: "Su muhakkak ki haksiz; haram mal toplayan hirsli kimse de dima yiyen, bir trl doymayan obur [129] . gibidir. Kiyamet gnnde bu mal, kendi sahibinin cimriligine shid olacaktir" 49- Kadinin Kocaya ve Himayesinde Bulunan Yetimlere Zekat Vermesi Babi Bunu (yn kocaya ve yetimlerine zekt vermeyi) Eb Sad, Peygamber'den olmak zere syledi [130] . 68-.......Bize el-A'mes tahds edip syle dedi: Bana Sakk, Amr ibnu'I-Hris'ten; o da Abdullah ibn Mes'd'un kadini Zeyneb'den tahds etti. A'mes dedi ki: Ben bu hadsi Ibrhm ibn Yezd'e syledim. Ibrhm de bana Eb Ubeyde (mir ibn Abdillah ibn Mes'd)'den; o da Amr ibnu'lHris'ten; o da Abdullah'in kadini Zeyneb'den mu-sv olarak bu hadsin benzerini tahds etti. Zeyneb syle demistir: Ben Mescid'de idim. Peygamber (S)'i grdm ki, O: "Kadinlar! Velev ki, kendi znetlerinizden olsun; sadaka veriniz. " buyurdu. Zeyneb ise hem kocasi Abdullah'i, hem de kendi himaye ve terbiyesinde bulunan bir takim yetmleri infk ediyordu. Rv dedi ki: Zeyneb, Abdullah'a: Sen Allah'in Elisi'ne: Benim sana ve himayemde bulunan yetmlerine nafaka vermekligim, benden sadaka yerine kfi gelir mi? soruver, dedi. Abdullah: Allah Elisi'ne sen kendin sor, dedi. Zeyneb dedi ki: Bunun zerine ben (bayram gn) Peygamber'e gittim. Kapida Ensr'dan bir kadini (bekler) buldum. Onun haceti de benim hacetim gibi idi. Bill yanimiza geldi. Biz herbirimiz Bill'e: Peygamber'e sor: Benim, kocama ve himayemde bulunan yetimlerime nafaka vermekligim, benden sadaka olarak yeter mi (Sadaka vermis olur muyum)? dedik. Ve bu esnada Bill'e: Bizim isimlerimizi Peygamber'e haber verme, diye de tenbh ettik. Bill ieri girdi ve Peygamber'e sordu. Raslullah: "Bunu soranlar kimdir?" dedi. Bill: Zeyneb'dir, dedi. Raslullah: "Zeyneb'lerin hangisidir?" diye sordu. Bill: Abdullah'in kadinidir, dedi. Raslullah: "Evet, ona iki ecr vardir: Biri hisimlik (yn hisimla ilgilenme) ecri, br de sadaka ecridir"
Zekat
[131] buyurdu . 69-.......Bize Abde ibn Sleyman, Hism'dan; o da babasi Urve ibn Zubeyr'den; o da mm Seleme'nin kizi olan Zeyneb'den tahds etti. Zeyneb syle demistir: mm Seleme dedi ki: Ben: Y Raslallah! (len kocam) Eb Seleme'nin ocuklarini infk etmemden dolayi bana ecr ve sevb var midir? Onlar benim de ocuklanmdir! diye sordum. Raslullah: [132] . "Bu ocuklara infk et. Senin iin bu ocuklara verdigin nafakanin ecri vardir" buyurdu 50- Yce Allah'in: Sadaklar ancak klelere-esrlere, borlulara, Allah yolunda... harcamaya [133] mahsstur... " (et-Tevbe: 60) ; Kavli Babi Ibn Abbs'tan "Kisi kendi malinin zektindan kle zd eder ve farz hacci yapmasi iin fakire [134] . atiyye verir" dedigi zikrolunur Hasen Basr: Kisi zekttan babasini satin alirsa caiz olur. Mchidlere ve hacc yapmayana atiyye verir, dedi. Sonra "Sadakalar Allah'tan bir farz olarak ancak fakirlere, miskinlere, sadaka zerine me'mr olanlara, kalbleri alistirilmak istenenlere, klelere-esrlere, borlulara, Allah yolunda ve yolculara mahsstur.. " (et-Tevbe: 60) yetini okudu. Bu sekiz harcama yerinden hangisine verirsen, [135] . zektini demis olursun [136] Peygamber (S): "Sbhesiz Hlid, zirhlarim Allah yolunda vakfetmistir" buyurdu ) . [137] Eb Ls'in: Peygamber (S) bizleri hacc iin zekt develeri zerine ykledi, dedigi zikrolunur . 70-.......Bize Ebu'z-Zind, el-A'rec'den; o da Eb Hureyre'den tahds etti. Eb Hureyre (R) syie demistir: Raslullah (S) sadaka (yn zekt) ile emr ettiginde kendisine: Ibnu Ceml, Hlid ibnu'lVeld ve Abbs ibnu Abdilmuttalib zekti men' edip vermediler, denildi. Bunun zerine Peygamber syle buyurdu: "Ibnu Ceml zekt vermekten nasil ekinebilirdi ki, o fakir iken Allah ve Rasl onu zengin etmistir. Hlid'e gelince, siz Hlid'den (zekt istemekle) ona zulm ediyorsunuz. Hlid zirhlarini vakfetmis ve harb let ve gerelerini Allah yolunda (cihd iin) hazirlamistir. Abbs-ibnu Abdilmuttalib'e gelince, o, Allah Elisi'nin amucasidir. Zekt ona vcibdir. Abbs'in zekti [138] . (zamanindan evvel) bir misli ile beraber (veril-mis)dir" Bu hadsi Abdurrahmn ibnu Ebi'z-Zind, babasi Ebu'z-Zind'dan rivayet etmekte Suayb'e [139] . mutbaat etmistir Megz Immi Muhammed ibn Ishk, Ebu'z-Zind'dan yaptigi rivayetinde, sadaka lfzi zikredilmeksizin "Zekt Abbs'in borcudur. Bununla beraber bir misli daha (gemis senenin borcu) [140] . vardir" seklinde sylemistir Ibn Cureyc de: Bana el-A'rec'den bunun benzeri (yni sadaka lfzi olmaksizin bn Ishk'm rivayeti
Zekat
[141] gibi) tahds edildi, demistir . 51- Istemekten Sakinip Geri Durmak Babi 71-.......Eb Sad_eI-Hudr(R)'den (O, syle demistir): Ensr'dan bzi kimseler, RasluIIah'tan (sadaka) Istediler. Raslullah da onlara verdi. Sonra bunlar yine istediler. Raslullah yine verdi [142] . Nihayet yanindaki mal tkendi. Akabinde Raslullah (S) syle buyurdu: "Sadaka malindan yanimda mevcd olan seyleri sizlerden asla saklamam. Kim (dilenmekten) sakinmak isterse, Allah o kimseyi iffetli kilar. Kim halktan istigna ederse, Allah onu zengin kilar. Kim sabretmek isterse, Allah ona sabir ihsan eder. Hibir kimseye sabirdan daha hayirli ve sabirdan [143] . daha genis hibir ni'met verilmemistir" 72-.......Bize Mlik, Ebu'z-Zind'dan; o da el-Arec'den; o da Eb Hureyre'den olmak zere haber verdi ki: Raslullah (S) syle buyurmustur: "Nefsim yedinde olan Allah'ayemn ederim ki, sizden birinizin ipini alip da sirtina odun toplamasi, bir kimseye gidip de ondan sadaka istemesinden elbette daha hayirlidir. O isteyecegi kimse kendi [144] . sine ya verir yhud da vermez (her iki hlde de alaklik vardir)" 73-....... Bize Hism, babasi Urve'den; o da ez-Zubeyr ibnu'l-Avvm(R)'dan tahds etti ki, Peygamber (S) syle buyurmustur: "Sizden birinizin urganini alip da arkasinda odun demeti getirmesi, akabinde bu demeti satmasi ve bu kazancindan dolayi Allah'in onun yzn (alalmaktan) korumasi, elbette bu kimse iin insan [145] . lardan istemekten daha hayirli ve sereflidir. O insanlar onaya verirler yhud vermezler" 74-....... Hakm ibn Hizm (R) syle demistir: Raslullah'tan atiyye istedim, o bana istedigimi verdi, Sonra yine istedim, bana yine verdi. Sonra nc defa yine istedim, bu defa da bana verdi. Bundan sonra syle buyurdu: "Ey Hakm! Sbhesizpu dny mali, (sanki)yesil renkli, yemesi tatli bir meyvedir. Her kim bu mali nefis feragati ile hirssiz alirsa, o mal kendisi iin bereketli ve meymenetli kilinir. Her kim de bunu nefis hirsi ile alirsa bu mal, alan kimse iin bereketli ve serefli olmaz. O ihtirasli kimse (doymazlik hastaligina tutulmus) bir obur gibidir ki, dima yer; bir trl doymaz- Yksek el, alak elden hayirlidir" Hakm dedi ki; Ben: Y Raslallah! Seni hakk Peyamber gnderen Allah'a yemn ederim ki, ben su dnydan ayrilincaya kadar senden baska hibir kimsenin malindan birsey alip eksiltmem, dedim. (Rv dedi ki:) Hakkaten Eb Bekr (R), Beytu'l-ml'deki hakkini vermek iin Hakm'i agirirdi. Fakat Hakm, Eb Bekr'in bu ihsanini kabul etmekten ekinirdi. Sonra Umer (R) de hakkini vermek iin onu da'vet etmis, Hakm ondan da herhangi birsey kabul etmekten ekinmistir. Bundan sonra Umer (sahblerin huzurunda): Ey mslmnlar toplulugu! Ben sizleri Hakm zerine shid yapiyorum ki, ben harc ve ganimet malindan ta'yn edilmis olan hakkini kendisine arz ediyorum, fakat o bu hakkini almaktan ekiniyor,
Zekat
dedi. Ve hakkaten Hakm, Raslullah(S)'tan sonra t vefat edinceye kadar hibir insanin malindan [146] alip eksiltmemistir . 52- Allah Her Kime, Kendisinin Istemesi ve Nefs Ihtirasi Olmaksizin Birsey Ihsan Ederse (O [147] Kimse Bu Ihsani Kabul Etsin) Babi "Ve zenginlerin mallarinda isteyen fakirin de, (iffetinden dolayi istemeyen) yoksulun da bir hakki [148] vardir" (ez-Zriyt: 19) 75-.......Umer'in oglu Abdullah (R) syle demistir: Ben Umer'den isittim; syle diyordu: Raslullah (S) bana bzi bazi beytu'l-mlden gzlik bahsisi verirdi. Ben de: Sen bunu benden daha muh-tc olan bir fakre ver, der idim. Raslullah da: "Sen bunu al! Sen hirsli bir kimse olmadigin ve isteyen de bulunmadigin hlde, bu maldan sana bu suretle birsey geldigi zaman, sen o mali al. Bu sifat zere olmayan (yn kendi gelmeyen ve nefsin kendisine meylettigi) bir malin arkasinda da nefsini [149] . kosturma!" buyurdu 53- (Bir Ihtiyaci Kapatmak Iin Degil de) Mal Biriktirip ogaltmak Iin Insanlardan Isteyip Dilenen Kimse Babi 76- ....... Ben Abdullah ibn Umer(R)'den isittim; o syle dedi. Peygamber (S) syle buyurdu: "Bzi haris, yzsz kimse hi durmadan dima insanlardan ister. En sonu kiyamet gnnde bu yzsz [150] . Yine Raslullah syle kimse, yznde bir et parasi olmaksizin (Arasat meydanina) gelir buyurdu: "Kiyamet gnnde gnes (insanlara) o kadar yaklasir ki, hatt dklen ter, insanin (boyunla) kulak ortasina erisir. Iste insanlar bu elemli vaziyette bulunduklari sirada (evvela) [151] . dem'den, sonra Musa'dan, sonra Muhammed'den imdad ve sefaat isterler" Ve Leys ibn Sa'd'm ktibi Abdullah ibn Slih sunu ziyde etti: Bana el-Leys tahds etti. Bana Ibnu Eb Ca'fer tahds etti: "Raslullah halk arasinda hkm ve kaza olunmasi iin sefaat eder, bunun iin ilerler, nihayet hacet kapisinin halkasini tutar, iste o gjiu Allah Tal, Rasl'ne Makaamu Mahmd'u ihsan eder. (Bu ltuf ve delietten dolayi) mahser halkinin hepsi Muhmmed'e hamd [152] . edip verler" Ve Muall syle dedi: Bana Vuheyb en-Nu'mn ibn RsId'den; o da ez-Zuhr'nin kardesi olan Abdullah ibn Mslim'den; o da Ham-za'dan tahds etti. Hamza, Ibnu Umer'den; o da [153] . Peygamber(S)'den istemek hakkindaki bu hadsi isitmistir 54- Yce Allah'in:"Onlar insanlardan yzszlk edip de birsey istemezler... " (el-Bakara: [154] 273) Kavli Babi
Zekat
Ve kisiyi istemekten men' edici zenginligin mikdri ne kadardir? Ve (bu hususta) Peygamber(S)'in: "Lkin (hakk) miskin, kendini geindirecek seyi bulunmayandir..." kavli ile Yce Allah'in su kavli [155] vardir: (Sadakalar) Allah yolunda kendilerini vakfetmis fakirler iindir ki, onlar yeryznde dolasmaya muktedir olmazlar. Hllerini bilmeyen, iffet ve istignalarindan dolayi onlari zenginler sanir. Sen o gibileri simalarindan tanirsin. Onlar insanlardan yzszlk edip de (birsey) istemezler. Siz (hakk yolunda) ne mal harcarsaniz, sbhesiz Allah onu hakkiyle bilicidir" (el-Bakara: 273) 77-.......Bana Muhammed ibn Ziyd haber verip syle dedi: Ben Eb Hureyre(R)'den isittim ki, Peygamber (S) syle buyurmustur: "Halkin kendisine bir iki lokma, bir iki hurma verdigi dilenci mak-lesi kisi miskin degildir. Lkin (hakk) miskin, kendini geindirecek seye mlik olmayan ve [156] . istemekten haya eden yhud insanlardan yzszce istemeyen iffetli, nezh kimsedir" 78- .......es-Sa'b syle demistir: Bana el-Mugre ibn Su'be'nin ktibi Verrd tahds edip syle dedi: Eb Sufyn'in oglu Muviye, el-Mugre ibn Su'be'ye bir mektb gnderip, iinde: "Peygamber' den isitmis oldugun hadslerden birini bana yaz (gnder)" diye yazmisti. el-Mugre de Muviye'ye hitaben su hadsi yazdi: Ben, Pey-gamber(S)'den isittim; syle buyuruyordu: "Sbhesiz Allah sizin [157] . iin seyi irkin grd: Dedikodu; mali zayi' ve israf etmek; ok sul sormak" 79-.......Bize Ya'kb ibnu Ibrhm, babasiIbrhmibn Sa'd'dan; o da Salih ibn Keysn'dan tahds etti ki, Ibnu Sihb ez-Zuhr syle demistir: Bana mir ibnu Sa'd haber verdi ki, babasi Sa'd ibnu Eb Vakkaas syle demistir: Raslullah (S) -kalbleri Islm'a alistirilanlardan- bir takim kimselere atiyye veriyordu. Ben Sa'd da onlarin iinde oturuyordum. Rv Sa'd dedi ki: Derken Raslullah, onlarin Iinde en ok begendigim bir kimseyi birakti (birsey vermedi). Bunun zerine ben,Raslullah'a dogru kalktim ve ona gizlice: Fuln kimseyi neden biraktin? Vallahi ben onu elbette bir m'-min biliyorum, dedim. Raslullah bana: "yle deme! Mslim de!" buyurdu. Az bir mddet sustum. Sonra o adam hakkindaki bildigim sey bana galebe etti ve dayanamadim da yine: Y Raslallah! Fulndan sana ne oldu ki, onu biraktin? Allah'a yemn ederim, ben onu muhakkak bir m'min biliyorum, dedim. Raslullah bana: "yle deme! Mslim de!" buyurdu. Rv dedi ki: Ben az bir mddet daha sustum. Sonra o adam hakkinda bildigim sey bana galebe etti de, ben tekrar: Y Raslallah! Fuln kimseden sana ne oldu? Onu neden biraktin? Vallahi ben onu elbette bir m'min biliyorum, dedim. Raslullah bana: "M'minen deme, mslimen te/" buyurdu (Yni "m'min" lfzi yerine "mslim" lfzini kullanmasini kasdediyordu).
Zekat
Mteakiben: "Sbhesiz ben bzi defa daha ok sevdigim kimse varken (onu birakirim da) baska birisine atiyye veririm. Bu tercihimin sebebi, bu adamin mal hirsi ile yz koyun, cehenneme [158] atilmasi endisesidir" buyurdu . Ve Ya'kb ibn Ibrhm, babasi Ibrahim'den; o da Salih ibn Keysn'dan; o dasml ibn Muhammed'den olmak zere syledi ki, bu Isml syle demistir: Ben babam Muhammed ibn Sa'd ibn Eb Vak-kaas'tan isittim. O bu hadsi tahds ediyordu. Ve hadsi iinde sunlari da syledi: Raslullah eliyle vurdu da boynum ile krek kemigim arasini birlestirdi. Sonra: [159] . "Ey Sa'd, bana dn! Sbhesiz ben bazen yle kisiye veririm ki..." diye buyurdu Eb Abdillah el-Buhr dedi ki: "Fe-kubkib", "Yzleri zere evrildiler" (es-suarg: 94) demektir. "Mukibben", "Yz st olarak" (ei-Mik: 22) demektir. Fiil bir kimse zerine vki' olmadigi (yn lzim oldugu) zaman, "Ekebbe'r-raculu = Kisi yz st oldu" diye if'l babindan kullanilir. Fiil bir kimse zerine vki' oldugu (yn mte-; addi oldugu) zaman ise slsden "Kebbehu'llhu li-vechihi = Allah onu yz st atti (yhud: Atsin)"; "Ve kebebtuhu ene - Ve ben onu yz st attim" [160] . dersin 80-.......Bana Mlik, Ebu'z-Zind'dan; odael-A'rec'den; oda Eb Hureyre(R)'den tahds etti ki, Raslullah (S) syle buyurmustur: "Sadaka iin) insanlar zerinde dolasip bir iki lokmanin, bir iki hurmanin geri evirmekte oldugu dilenci maklesi kisi, miskin degildir. Lkin (kmil) miskin, kendini geindirecek bir gina bulamayan ve kendisine sadaka verilmek iin (halka) zarurette oldugu bilinemeyen; kendisi de kalkip insanlardan (sadaka) istemeyen iffetli, nezih kimsedir" [161] . 81-.......Bize Eb Salih, Eb Hureyre'den tahds etti ki, Peygamber (S) syle buyurmustur: "Yemn olsun, sizden birinizin ipini almasi, sonra sabah vakti -Eb Hureyre dedi ki: Syle buyurdugunu zannediyorum:- daga gitmesi odun toplayip .akabinde bunu satmasi ve bunun bedelinden yemesi ve [162] . sadaka vermesi, o kimse iin insanlardan istemesinden daha hayirlidir" Eb Abdillah el-Buhr dedi ki: Salih ibn Keysn, ez-Zuhr'den yasa daha byktr. Ve bu Salih, [163] . Ibn Umer'e erismistir [164] 55- Hurmanin Yasken Agaci zerinde Mikdarini Takdir ve Tahmin Etmek Babi 82-.......Eb Humeyd es-Sid (R) syle demistir: Biz, Peygamber'in beraberinde Tebk gazvesine gittik. Peygamber Vd'l-Kur'ya vardigi zaman, kendi bahesinde alisan bir kadina tesadf etti. Peygamber (S) sahblerine: "Su bahedeki hurmayi tahmin ediniz" buyurdu. (Biz tahmn ettik.) Raslullah da on vesk tahmn etti. Akabinde bahe sahibesi olan kadina: "(Hurma toplarken) buradan ne kadar kle hurma ikacagini say!" buyurdu. Tebk'e geldigimizde Raslullah:
Zekat
"Dikkat ediniz! Bu gece muhakkak siddetli bir rzgr esecektir. Sakin kimse bulundugu yerden ayaga kalkmasin! Beraberinde devesi olan da devesini siki baglasin!" buyurdu. Bu emir zerine biz de develerimizi siki bagladik. Ve (hakkaten o gece) siddetli bir rzgr esti. O sirada birisi ayaga kalkmisti. Rzgr onu Tayy Dagi'na srkleyip atti. Bu sefer sirasinda Eyle Meliki, Peygamber'e (Dldl adli) beyaz bir katir hediye etmis ve bir brde giydirmisti. Peygamber de bu MelIk'e deniz kenarindaki beldeleri halki iin bir emfi-nme yazdirmisti. (Dnste) Peygamber Vd'l-Kur'ya gelince, hurmalik sahibesi olan kadina: "Bahen ne mikdr hurma getirdi?" diye sordu. O: Allah Elisi'nin tahmni vehile on vesk getirdi, dedi. Nihayet (sefer hey'eti Medne'ye yaklasinca) Peygamber: "Ben Medine'ye (yetismek iin) acele edecegim. Sizden her kim benim beraberimde bir n evvel Medne'ye varmak isterse acele etsin!" buyurdu. (Rv dedi ki:) Ibn Bekkr burada bir sz syledi ki, ma'nsi syledir: Peygamber Medne'ye yaklasip, uzaktan grnce de (eliyle isaret edip): "ste Tbe!". buyurdu. Uhud'u grnce de: "Iste dagcagiz! Uhud bizleri sever, biz de onu severiz!" buyurdu. (Sonra berberindekilere:) "Dikkat edin! Sizlere Ensr mahallelerinin en hayirlisini haber vereyim!" buyurdu. Sahbler: Evet, haber ver! dediler. Raslullah: "(Evvel) Neccr ogullari yurtlari, sonra Abdu'l-Eshel ogullari yurtlan, sonra Side ogullari yurtlari, yhud el-Hris ibnu 'l-Hazrec ogullari yurtlari ve (hulsa) btn Ensr yurtlarinda hayir [165] . vardir" buyurdu Ve Sleyman ibn Bill syle dedi: Bana Arar: "Sonra el-Hris ogullari yurdu, sonra Ben Side [166] . yurdu" diye tahds etti Ve yine bu Sleyman ibn Bill, Sa'd ibn Sad'den; o da Umre-tu'bnu Gaziyye'den; o da Abbs'tan; o da babasi Sehl ibn Sa'd'dan syle dedi: Peygamber (S): "Uhud yle bir dagdir ki, o bizi sever, biz [167] . de onu severiz" buyurmustur Eb Abdillah el-Buhr dedi ki: zerinde epevre ihata duvari bulunan her bustn hadkadir. [168] . zerinde evreleyen duvar, it bulunmayana hadka denilmez 56- Sema Suyu Ile (Yani Yagmurla) ve Akar Su Ile Sulanan Yer Mahsllerinde Usr(= Onda [169] Bir Vergi) Vardir Babi Umer ibn Abdilazz, balda bir sey (yn zekt vergisi) grmedi169. 83-.......Bana Ynus ibn Yezd, ez-Zuhr'den;o da Abdullah'in oglu Slim'den; o da babasi Abdullah ibn Umer(R)'den haber verdi ki, Peygamber (S) syle buyurmustur: "Semnin ve pinarlarin sula
Zekat
digi, yhud sulanmaksizin kendi ince damariariyle su emip yetismis olan yer mahsllerinde usr, yn onda bir zekt vergisi; kuyulardan, kova ve dolapla sulananlarda ise yirmide bir zekt vergisi [170] vardir" . [171] Eb Abdillah el-Buhr syle dedi: Bu hads, evvelki Eb Sad hadsinin tefsiridir . nk Eb Sad hadsinde onda bir yhud yirmide bir diye bir huddlama yapilmamisti. -Rv der ki: Buhr bu hads szyle, Ibn Umer'in "Semnin suladigi mahsllerde onda bir... zekt vardir" hadsini kasdediyor.- Peygamber bu Ibn Umer hadsinde (onda bir yhud yirmide bir vcib olani) [172] . Sika'dan gelen ziyde ise kabul edilmistir. M-fesser beyn edip mikdri ta'ym eylemistir (yn hss) olan, mbhem (yn mm) olan zerinde hkmeder, yn onu tahss eyler. Ziyde, gvenilir rvler rivayet ettigi zaman makbuldr. Nitekim el-Fadl ibnu Abbs: Peygamber fetih gn Ka'-be'de namaz kilmadi, diye rivayet etti. Bill ise: Peygamber o gn Ka'be'de namaz [173] . kilmistir, dedi. Netce'de BilPin sz alindi da Fadl'-in hadsi birakildi 57- Bab: Bes Vesk(Yani Bin Kilo)'den Az Mahslde Sadaka (Yani Zekat) Yoktur 84-.......Eb Sad el-Hudr(R)'den: Peygamber (S) syle buyurmustur: "Bes veskten daha az olan mahslde zekt yoktur. En kg er yasinda olan bes deveden azinda da zekt yoktur. Bes [174] . kiyyeden daha az mikdrda olan gmste zekt yoktur" Eb Abdillah el-Buhr syle dedi: Bu hads, bundan nce geen bbda zikredilen Ibn Umer hadsinin tefsiridir.. nk o Ibn Umer hadsinde nisb mikdrini beyn etmedigi iin, simdi Eb Sad el-Hudr hadsinde "Bes vesk mikdrindan az olan mahslde zekt yoktur" buyurmustur. Ilimde ise ebed olarak saglam tesbt edici rvlerin getirdigi yhud beyn ettikleri ziyde alinir [175] . 58- Hurma Zekatinin Hurmalar Olgunlastigi Zaman Agalardan Kesilip Devrisilmesi Sirasinda Alinmasi ve Kk ocuk Serbest Birakilir da Zekat Hurmasina Dokunur Mu? [176] Babi 85-.......Eb Hureyre (R) syle demistir: Hurmalarin kesilip devsirilmesi sirasinda Raslullah'a zekt hurmasi getirilirdi. Su biri hur-masiyle gelir, o biri de hurmasindan gnderirdi. Nihayet bu hurmalar Raslullah'in yaninda bir harman, bir tinas olurdu. Bir kerre Hasen ile Hseyin (R) bu hurmalarla oynarlarken, ocuklardan biri (Hasen ibn Al), ansizin bu sadaka hurmasindan bir tane alip agzina koydu. Raslullah (S) ocuga (syle bir) bakti. (Zek) ocuk hemen hurmayi agzindan disari ikardi. Bunun zerine Raslullah: "Sen Muhammed ailesinin sadaka mali yemediklerini bilmedin [177] . mi?" buyurdu 59- Kim Meyvelerini Yahud Meyveli Hurma Agacini Yahud Ekinli Arazisini Yahud Ekinini
Zekat
Onda Bir Veya Sadaka- (Yani Zekat ) Vacib Oldugu Halde Satar da Bu Sattigi Mahsllerden Dolayi Kendisine Tahakkuk Etmis Olan Zekat Borcunu Baska Malindan derse Yahud Sadaka (Yani Zekat) Vacib ; Olmadigi Halde Mahsln Satarsa (Bu Satisi [178] Caiz Olur) Babi Ve Peygamber(S)'in: "Aga zerindeki meyveleri, fetlerden salha ulasmalari meydana ikincaya [179] . kadar satmayiniz" kavli babi Buhr dedi ki: Binenaleyh Peygamber, meyvelerin salhi meydana ikmasindan sonra satilip alinmasini hi kimseye men' etmemis ve (yine: "Meyvelerin salhi meydana ikincaya kadar.." sz umm oldugundan dolayi) kendisine zekt vcib olani, zekt vcib olmayandan ayirip, [180] . husslestirmemistir 86-.......Bana Abdullah ibnu Dnr haber verip syle dedi: Ben Ibnu Umer(R)'den isittim: Peygamber (S), salhi meydana ikincaya kadar meyve alim satimini nehyetti (dedi). Ibnu Umer, meyvenin salhinin mhiyeti soruldugu zaman: Olgunlasip fete ugramasi ihtimlinin gitmesine [181] . kadar demektir, dedi 87-.......Bana Hlid ibnu Yezd, AtibnuEbRebh'tan; o da Cbir ibn Abdillah(R)'tan tahds etti ki, Peygamber (S), meyvelerin olgunlasip salhlari meydana ikincaya kadar alim satimlarini neh[182] . yetmistir 88-....... Bize Kuteybe ibn Sad, Mlik'ten; o da Humeyd (et-Tavl)'den; o da Enes ibn Mlik(R)'ten tahds etti ki (o, syle demistir): Raslullah (S), Hurma korugunun izh (denilen alacalanma) dev rine girinceye kadar hurma satisini nehyetti. "Izh devrine girinceye kadar" demek, kizarip [183] . renkleninceye (yn alacalanincaya) kadar demektir, dedi 60- Bab: Sadaka (Yani Zekat) Veren Kimse, Vermis Oldugu Sadaka Malini (Bedel deyerek) [184] Satin Alabilir Mi? Sadaka verilen kimsenin, kendisine sadaka edilen mali, (verenden) baska birine satmasinda ise dn bir manzr yoktur. nk Peygamber (S) gelecek hadste- ancak sadaka veren Kimseyi, hassaten verdigi sadakasini satin almaktan nehyetmis; bundan, baskasini nehyetmemistir. 89-.......Abdullah ibnu Umer (R) syle tahds eder idi: Umer ibnu'l-Hattb, Allah yolunda (cihd iin bir kimseye) bir at sadaka etmisti. Sonra o ata satilir hlde tesadf etti. Ve o ati bedel deyip satin almak istedi. Sonra Peygamber'e geldi de bu mes'elede Peygam-ber'in emrini grenmek istedi. Peygamber (S) kendisine: "Sadaka ettigin atina artik bir daha dnme!" buyurdu. Iste Peygamber'in bu nehyi sebebiyledir ki, Abdullah ibn Umer, sadaka vermis oldugu herhangi birseyi (tekrar
Zekat
mlkiyetine girmesi iin) satin almak zere kimseyi birakmazdi; ancak o seyi sadaka etmek iin [185] birakirdi . 90-.....Eslem (60) syle demistir: Ben Umer ibnu'l-Hattb(R)'dan isittim, syle diyordu: (Bir kerre yaya bir; mchidi) Allah yolunda cihd etmesi iin bir at zerine yklemis (yn ati ona vermis) idim. At kendi tasarrufunda bulunan bu zt, (ata bakmayarak zayiflatip) degerini zayi' ettirdi. Bu sebeble ben, o zt bu hayvani ucuz bir fiatla satar zannederek, ondan satin almak istedim. Bu dsncemi Peygamber'e sordum. Peygamber (S): "Bu ati satin alma! Sana bunu bir dirhem karsiliginda verse de artik yapmis oldugun sadakana bir daha dnmez. nk sadakasina dnen [186] . kisi, kustugu nesneyi tekrar yemeye dnen kimseye benzer" buyurdu 61- Peygamber (ve Ailesi) Hakkinda, Sadaka Konusunda Zikrolunan Sey (Yani Haramlik) Babi 91-.......Bize Muhammed ibn Ziyd tahds edip syle dedi: Ben Eb Hureyre(R)'den isittim, syle dedi: Al'nin oglu Hasen (R) sadaka hurmasindan bir hurma alip agzina koydu. Peygamber (S), o cugun, agzindaki bu hurmayi disari atmasi iin "Kaka, kaka" dedi de, sonra "Sen bizim sadaka [187] . yemez oldugumuzu suuruna yerlestirmedin mi?" buyurdu 62- Peygamberin Zevcelerinin zadli Klelerine Verilen Sadaka(nin Hkm) Babi 92-.......Ibnu Abbs (R) syle demistir: Peygamber (S) bir koyunu lms buldu. Bu koyun, m'minlerin anasi Meymne'nin azdli cariyesine sadaka malindan verilmis idi. Peygamber: "Bu koyunun derisinden faydalanmis olsaniz ya!" buyurdu. Bu koyun lmstr, dediler. Peygamber: [188] . "l hayvanin ancak etini yemek haram oldu"'buyurdu 93- .......el-Esved ibn Yezd, ise(R)'den tahds etti. ise (R), Berre'yi azd etmek iin (efendileri olan Ben Hillden) satin almak istedi. Efendileri de Berre'nin velsi (yn hkm hisimlik ve mrsi) kendilerine id olmak sartiyle muvafakat etmek istediler. ise, bu mes'eleyi Peygamber'e zikretti. Peygamber (S) ise'ye: "Berre'yi satin al! (Vel ve verasete gelince) vel ancak azd edene iddir" buyurdu. ise dedi ki: (Bir kerre) Peygamber'in huzuruna (Berre'ye hediye edilmis) bir para et getirildi. Ben: Bu et, azdlim Berre'ye sadaka edilmis olan ettir, dedim. Bunun zerine Peygamber: [189] . "Bu et Berre'ye sadakadir; bize de hediyedir" buyurdu [190] 63- Bab: Sadaka Tahavvl Ettigi (Yani Sadaka Olmaktan iktigi) Zaman?
Zekat
94-....... mm Atiyye Nuseybe el-Ensriyye syle demistir: Peygamber (S) ise'nin yanma girdi de: "Yaninizda yiyecekten birsey var midir?" diye sordu. ise: Hayir, birsey yoktur. Yalniz senin Nuseybe'ye gndermis oldugun sadaka koyunundan, Nuseybe'nin bize gnderdigi bir para et vardir, dedi. Bunun zerine Peygamber (S): [191] . "O sadaka, muhakkak kendi yerine ulasmistir"^ buyurdu 95-.......Bize Su'be, Katde'den; o da Enes(R)'den tahds etti (Enes syle demistir): Peygamber'in huzuruna, Berre'ye sadaka edilmis bir para et getirildi de [192] . Peygamber (S): "O et, Berre'ye sadakadir; (Berre'den ise) bize hediyedir" buyurdu [193] Eb Dvd et-Tayls (204) syle dedi: Bize Su'be, Katde'den haber verdi . Katde, Enes'ten; o da Peygamber'dert isitmistir. 64- Farz Kilinmis Olan Sadakanin Zenginlerden Alinip Her Nerede Bulunurlarsa Fakirlere [194] Verilmesi Babi 96-....... Ibn Abbs (R) syle demistir: Rasullah (S), Muz ibn CebelM Yemen'e gnderirken syle buyurdu: "Muz, sbhesiz ki sen Kitb ehli olan bir kavme gideceksin. Onlarin yanina vardigin zaman, onlari L ilahe lellah ve enne Muhammeden Raslu'llah (= Allah'tan baska hakk ilh yoktur ve Muhammed Allah'in elisi-dir) dstruna sehdet etmelerine agir. Eger onlar buna sehdet et~ mekle sana itaat ederlerse bu sefer onlara, Allah'in kendilerine her gndz ve gecede bes namaz farz kildigini haber ver. Eger onlar bu bes namazda sana itaat ederlerse, bu sefer Allah'in kendilerine bir zekt farz kildigini, bu zektin zenginlerinden alinip fakirlerine verilecegini onlara haber ver. Bu zekt isinde sana itaat ederlerse, sahihleri yaninda en kiymetli olan mallarini (zekt mali olarak) almaktan sakin ve mazlumun (kt) duasindan da ok ekin! nk mazlum ile [195] . Allah arasinda (duanin kabulne) hibir engel yoktur" 65- Imam'in (Yani Devlet Baskani veya Onun Yerinde Bulunan Yksek Idare Adaminin) [196] Sadaka Sahibi Lehine Salat ve Dua Etmesi. Ve Allah'in su kavli babi: "Onlarin mallarindan sadaka al ki, bununla kendilerini temizlemis ve bununla onlari bereketlendirmis olasin. Ve onlara dua et. nk senin du etmen onlar iin sknettir" (et-Tevbe: [197] 103) 97-.......Abdullah ibn Eb Evf (R) syle demistir: Peygamber (S), huzuruna bir cemat zektlariyla
Zekat
geldikleri zaman "Y Allah! Fuln ailesine salt et (yni rahmet ve magfiret ihsan eyle)" diye du eder idi. Ba"bam Eb Evf, sadakasiyle geldiginde de: "Y Allah! Eb Evf ailesine rahmet eyle!" [198] diye du buyurdu . 66- Denizden ikarilacak Seylerin Zekat Vergisine Tabi' Tutulup Tutulmayacagi Babi Ve Ibn Abbs (R) "Anber, mden ve kenz degildir, o denizin kiyiya attigi bir seydir" demistir [199] . el-Hasen el-Basr de: "Anberde ve incide hums, yn beste bir nisbetinde vergi vardir" demistir [200] . Buhr (Hasen Basr'nin bu szn reddetmek maksadiyle): "Peygamber (S) beste bir vergiyi, ancak mdenlerde vcib kilmistir; yoksa suda elde edilecek (balik, anber ve inci gibi) seylerde beste bir [201] . zekt vergisi yoktur" dedi 98-.......Ve el-Leys ibn Sa'd syle dedi: BanalCa'fer ibnu Raba, Abdurrahmn ibn Hrmz'den; o da Eb Hureyre(R)'den tah-ds etti ki, Peygamber (S) syle buyurmutur: srl ogullan'ndan bir kimse, kendi kavmi ferdlerinin bzisindan kendisine dn olmak zere bin dnr vermesini istedi. Istedigi zt bu parayi ona (belli bir va'-de ile) dn verdi. Parayi alinca deniz seferine ikti. Nihayet parayi miadinda gndermek istedi. Fakat bir vapur bulamadi. Bunun zerine bir odun parasi aldi. Odunu oydu, iine bin dnr (ile bir mek-tb) koydu ve (Allah'im, sahibine ulastir! diye) denize atti. dn veren kimse de (borlu zamaninda gelir mdiyle deniz kenarina) ikmisti. Sahilde bir odun parasiyle karsilasti. Odunu ailesinin evde yakmasi iin aldi. -Rv Eb Hureyre, hadsin geri kalanini tammiyle zikrettikten sonra- dn veren kimse evinde odun parasini kesip kirinca bin [202] . dinari buldu (diye rivayet etmistir) [203] 67- Bab: Rikazda Beste Bir (Nisbetinde Vergi) Vardir Imm Mlik ibn Enes ile Muhammed ibn Idrs es-Sfi: "Rikz, Chiliyct Dcvri'nde yere gmlen haznelerdir. Bunlarin kesf olunanlarinda az olsun, ok olsun, beste bir (nisbetinde vergi) vardir" [204] . demislerdir Buhr dedi ki: Peygamber (S): "Mden zarari hederdir; rikzda da beste bir vergi vardir" buyurdu [205] . Ve Umer ibn Abdilazz; mdenlerden retilen cevherin her ikiyz dirheminden bes dirhem vergi [206] . almistir (ki bu da kirkta bir'dir) Ve Hasen Basr: "Harb diyrindaki arazde bulunan ." rikzda beste bir vergi vcibdir. Sulh ve [207] . selmet diyari arazsinde bulunan rikzda da zekt vardir" demistir.
Zekat
Ve yine Hasen Basr: "Eger dsman arazsinde yitik mal bulursan, onu (yni onun . mslmna mi, dsmana mi id oldugunu) tahkik et. : O yitik sey dsmana id ise (yn dsmana id oldugu [208] sabit olursa) bunda da beste bir nisbetinde vergi vcibdir" demistir Ve bzi Adem ogullari ise "Mden, tbi' oldugu ml . vecbe hususunda Cihiliyet defineleri gibi [209] rikzdir" demistir. Buhr dedi ki: nk mden isletip de ocaktan cevher ikmaya baslayinca "Erkeze'l-ma'dinu Mden rikza, yn cevher vermeye basladi" denilir. Bzi dem ogullarina denildi ki: Bir kimseye bir mal hibe edildiginde, yhud birisi ok para kazandiginda, yhud meyve agacinin mahsl bol oldugunda "Erkezte = Sen mden buldun" deniliyor (ve bunlardan da beste bir derecesinde vergi mi [210] . alinir)? Sonra da bu grsn sahibi olan bzi dem ogullari tezada dst de: "Mdeni gizlemesinde ve [211] . beste bir zekti vermemesinde be's yoktur" demistir 99- .......Eb Hureyre(R)'den: Raslullah (S) syle buyurmustur: "Hayvn(m cinayet ve zarari) hederdir. Kuyu (zarari) da hederdir. Mden (zarari) da hederdir, (yn tazminleri lzim gelmez), [212] . rikzda -gml malda- beste bir nisbetinde vergi vardir" 68- Yce Allah'in "Sadakalar, zekt isinde alisan me'mrlar iin de... bir hakktir" (etTevbe: 60) Kavli Ile Zekat Me'mrlarinin, Devlet Baskani Olan Imam Huzurunda Hesaba [213] ekilmeleri Babi 100-.......Eb Humeyd es-Sid (R) syle demistir: Raslullah (S), Esed kabilesinden Ibnu'lLutbiyye denilen bir kimseyi Suleym ogullari'nin sadakalan(m toplamak) zere me'mr ta'yn [214] . etmisti. Ibnu'l-Lutbiyye (vazifeden) geldigi zaman, Raslullah onu hesaba ekti 69- Sadaka Develerinin ve Stlerinin Sirf Yolculara Tahsis Edilip O Yolda Kullanilmalari Babi 101-.......Bize Katde, Enes(R)'ten tahds etti (ki, o syle demistir): Urayne kabilesinden bedev bir takim insanlar, mide agrisina tutulduklarindan dolayi Medine'de ikaamet etmek istemediler. Raslullah (S) bu kimselere sadaka develerinin bulundugu yere gitmelerine, develerin stlerinden ve bevllerinden imelerine ruhsat verdi. (Bunlar oraya gittiler; iyilesince de) oradaki obani ldrdler ve develeri srp gtrdler. Bu haber Medine'ye ulasinca, Raslullah bunlarin arkasindan bir mfreze yolladi. Akabinde yakalanip Medine'ye getirildiler. Raslullah bunlarin (sularina gre ceza olarak) ellerini,' ayaklarini kestirdi, gzlerini oydurdu ve Harre tasligina terketti [215] . de, lnceye kadar orada taslari kemirdiler Bu hadsi Enes ibn Mlik'ten rivayet etmekte Eb Kilbe, Humeyd et-Tavl ve Sabit elhttp://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]
Zekat
[216] Bunn,Katde'ye mutbaat etmislerdir . 70- Imamin Sadaka Develerini Kendi Eliyle Damgalayis Alametlemesi Babi 102-....... Enes ibn Mlik (R) tahds edip syle dedi: Ben bir kusluk vakti (kardesim) Abdullah ibn Eb Talha'yi bir ignem yapip ocugun agzim parmagiyle almasi iin, Raslullah'a gtrdm. Raslullah'a (bir davar agilinda) rast geldim. Elinde hayvan dagladiklari demir leti vardi. Bu letle [217] . sadaka develerini damgalayip almetliyordu
[1] Buhr zektin farz olduguna dell olmak zere Kur'n'daki iki yeti zikretmistir. Bu yetlerin tammi syledir: "Namazi dosdogru kilin; zekti verin; o RasVe itaat edin. T ki ilh rahmete kavusturulastmz "(en-Nr:56); "... O hlde namazi dosdogru kilin, zekti verin. Allah'a ve Rasl'ne itaat edin. Allah ne yaparsaniz hakktyie haberdrdir" (el-Mucdile: 13). [2] Bu Ibn Abbs hadsi, Vahy Kitbi'nda uzun bir metin ile gemisti; burada onun \ sdece zekt bahsine dir fikrasi getirilmistir. Hicretin yedinci yilinda bir ticret kaafilesiyle Sam'da bulunan Eb Sufyn ile Roma imparatoru Hirakliyus arasinda yapilan konusmada, Hirakliyus tercemni vsitasiyle Eb Sufyn'a Muhammed'in hilen ve syledikleri seyler hakkinda bir takim suller sormus, cevblar almisti. Bu sul ve cevblardan biri syledir: Hirakliyus: Peki, Muhammed size ne emrediyor? dedi. Eb Sufyn: Bize yalniz bir Allah'a ibdet ediniz, hibir seyi O'na ortak etmeyiniz, dedelerinizin ibdet ettigini terk ediniz, diyor. Bize namazi, sadakayi, yni zekti, dogru szllg, Iffetli olmayi, hisimlara ilgiyi devam ettirmeyi emrediyor, dedi. el-Vucb: Lzim olmak ma'nsmadir ki, murd subt ve temekkn vehile lzim olmaktan ibarettir; ikinci bbdandir. Mellifin el-Basir'de beyni zere, vucb maddesi "sukt( = dsmek)" ve "vuk'(= vki' olmak)" ma'nsma konulmustur... el-ffet, el-Affu ve'l-Affu: irkinliklerden ve haram kilinmis seylerden per-hz edip geri durmak ma'nsmadir (Kaams Ter.) el- Vasi, es-Sila, el- Vusul: Bir nesneyi bir nesneye ulastirip bitistirmek ve eklemek; bir nesneye erisip ulasmak; bitisiklik ve ulasiklik; bir nesneyi bir nesneye ekleyip bitistiren sey ma'nlanna gelir (Kaams Ter.) [3] Muz ibn Cebel, Yemen'e vl ve muallim olarak Peygamber tarafindan gnderilmis ve kendisine hadsteki ve diger hadslerdeki ta'Imt verilmisti. Gnderilisi dokuz veya onuncu hicret yilinda oldugu bildirilmistir. Hadsteki "sadaka", zekt ma'nsinadir. Nitekim "*.}/>& oiU^Ji \A= Sadakalar ancak fakirlere mahsstur" (et-Tevbe:60) yetinde de sadaka, zekt ma'nsinadir [4] Hadsin bb basligina hccet olan kismi "Zekli verirsin" cmlesidir. Bu hadste cennete girmeye sebeb olacak mhim islerden "Hisimlara hisimlik ilgisini ekleyip durmak"fikrasi da vardir. Hisimlar arasinda siki baglar bulunursa, onlarda devamli bir birlik, nizm ve saglamlik bulunur. Byle birbirine bagli aileler, boylar., ve topluluklardan meydana gelen byk topluluk ve milletler de ayni sekilde birbirlerine saglam ilgilerle bagli, birlikli, dirlikli, kuvvetli bir durumda bulunmus olurlar. Yn bu ilgi ve irtibat, ferdler ve cem'iyetin huzur, birlik ve dirligine en mhim bir te'mnttir. nk bu ilgi ile ferd ve ailev ihtiylar giderilecek, sikintilar yok edilecek; bylece toplumun ma'rz kalacagi paralanma ve ayrilmalar nlenmis olacaktir. [5] Bu isndda Su'be, Ibnu Usmn'in isminin Muhammed oldugunu bildirmistir. [6] Buhr bu ifadesiyle bn Usmn'in isminin Amr ibn Usmn oldugunu bildirip, Su'be'nin bu ismi zabt etmekte bir tereddd olabilecegini aiklamis oluyor. nk bu hads, diger rivayet yollarinda Amr ibn Usmn'dan hifz edilmis bulunuyor [7] Hadsin bb basligina delleti meydandadir. Bu suli soran bedevinin Eb'l-Mugre Sa'd ibnu'l-Ahrem oldugu bildirilmistir. Kendi kablesinin elisi olarak Peygamber'e gelmis, bu suli sormus ve Islm'in esaslarini ve en mhim farzlarini grenip, yine kavmine dnmstr. Tabern'den el-Mu'cemu'l-Kebr'indeki rivayette bu Eb'l-Mugre: Raslullah'a geldim, dedim ki, diye sze basliyor ve Peygamber'in cevaben saydigi farzlar arasinda sunu da ziyde olarak rivayet ediyor: "Kendine gelmesini arzu ettigin her hayr ve ni 'metin, insanlar iin de olmasini arzu edersin; sana gelmesini istemedigin her serr ve zarari, insanlar hakkinda da istemez ve insanlari ondan birakirsin" buyurdu. Mslim'deki rivayette bu zt; "Bu senden isittiklerim zerine hibir artirma yapmam, bunlardan da hibir eksiltme yapmam" demistir. [8] Buhr bundan evvelki hadste rvyi Yahya ibn Sad ibn Hayyn diye ismiyle zikretmisti; burada ise Eb Hayyn diye knyesiyle zikretmistir. Yahya el-Kattn bu hadsi Eb Hayyn'dan grldg gibi mrsel olarak rivayet etmistir. nk Eb Zur'a tabidir ve Eb Hureyre'yi zikretmemistir. Byle olunca Vuheyb'e muhalefet etmis oluyor. Buhr'nin Vuheyb hadsinden sonra bu tarki getirmesi, illetin yaralayici olmadigini bildirmek iindir. nk Vuheyb hafizdir ve bundan dolayi onun hadsini daha nce getirmistir. Binenaleyh bu tarkten gelen hads dahi hakkatte mrsel degil, sahh bir hadstir. [9] Buhr, Sleyman ibn Harb'in hadsini Magz Kitbi'nda; Ebu'n-Nu'mn'in hadsini ise Hums Kitbi'nda senedleri ile rivayet etmistir. Bu hads, simdiye kadar mn Kitabi ve daha birka yerde gemis ve ilgili aiklamalar oralarda verilmisti. Hadsin buradaki basliga dell olan kismi, Abdu'l-Kays hey'etine emredilen drt tslm temelden birinin zekt vermek maddesi olmasidir [10] Hadsin bb basligina delleti aiktir. Eb Bekr'in "Zekt ml bir hakktir" szyle Tevhd Kelimesi'nin mal, can masuniyetini gerekli kilmasi, ancak Tevhd ve islm sartlarinin yerine getirilmesine baglidir. Namaz, zekt gibi iki sarta bagli olan masuniyet, bunlardan yalniz biri ile hsil olmaz demek istemistir. Bylece Islm'in btnlgn, e-liklesen iradesiyle korumustur.
Zekat
Eb Bekr'in bu isabetli kararinin dogrulugu Umer tarafindan da anlasilip i'tirf edilmis ve bylece Eb Bekr'in engin ve keskin grs dile getirilmistir. [11] Buhr bu yeti bb basligini te'yd etmek iin getirmistir. Bundan evvelki ve sonrakiyle beraber tammi malen syledir: "Onlar bir m'min hakkinda ne bir yemn, ne de bir vecbe gzetip tanimazlar. Onlar taskinlarin t kendileridir. (Bununla beraber) eger tevbe ederler, namaz kilarlar ve zekt verirlerse, artik onlar dnde sizin kardesterinizdir. Biz yetleri bilecek bir kavm iin aiklariz. Eger ahidlerinden sonra yine andlarini bozarlar ve dninize saldinrlarsa, btn kfrn nderlerini hemen ldrn. nk onlar andlan olmayan adamlardir. (Bu suretle) umabilirsiniz ki vazgeer ler" (et-Tevbe: 10-12). Yn Islm'da harbin hedefi kati degil, islh edip dzeltmektir. Bu yet, kfrden tevbeye ve dnde islm kardesligine nail olmaya ancak namazi kilan ve zekti veren kimselerin girecegini ifde etmektedir. Islm bey'ati ancak zekt vermekle btnlenecek ve zekti men' eden de ahdini bozmus olacaktir. Peygamber'in bey'atinin iine aldigi hersey de vcib'dir. [12] Hadsin bb basligina delleti aiktir. Bu hads, mn Kitabi'mn sonunda da gemisti. Rv Cerr ibn Abdillah en son mslmn olanlardan oldugu iin, bu bey'ati ok ehemmiyetlidir ve hkmn ebedliginin te'mntidir [13] Bu yetler zekt vermeyenler, ferd ve itima yardimlasmadan geri duranlar, istifciler, servetlerini Hakk yolunda harcamayanlar hakkinda Inmistir. Bzi limler bunun Kitb ehli milletler hakkinda indigini ileri srmslerse de, cumhur hem Kitb ehli olanlar, hem mslmnlar hakkindadir, demislerdir. [14] "Su basinda sagilma hakki" sr sahihlerinin srlerini su baslarina getirdiklerinde stlerinden bir mikdrini sagip orada bulunan fakirlere, yolculara sadaka yapmalaridir. Srih Ibn Battal dedi ki: Bu bir ikram hakkidir, musvt hakkidir; farz demek degildir; terkine ceza terettb etmez. Su basinda st ta-sadduk etmek Arablar'in deti idi. Bunun iin fakrler ve zafler su baslarinda bunu bekler dururlardi. Bu hadsten iki nevi' hakk sabit oluyor: Farz olan zekt, farzin gayri hakk. St, Ikinci nevi' hakk ve iyi ahlk cmlesinden oluyor. Farz kilinan hakk hu-ddlandirilmistir; farz kilinmayan hakk ise huddlandinlmamistir [15] Bu hads, deveden, sigirdan, davardan zekt verilmesinin vcib olduguna dellet eder. Yalniz keyfiyet ve mikdri burada bildirilmemistir. Bu hususlar Ileride gelecek hadslerle bildirilecektir [16] Hadsteki mal ta'bri umm bir lfiz oldugu iin, altin, gms, ticret met'la-ri gibi btn zekt mallarini smildir. Hads, btn bu mallarin zektini vermeyenlerin ugrayacaklari azabi anlatmaktadir .Hadsin sonunda Peygamber'in okudugu yet, anlatilan hakkati pek gzel te'kd etmektedir. Bunlar zektin itima bir yardim oldugunu ve bunu slm Dni kadar hi bir dnin ve hibir itima tesekkln kendi mensblarina zarur ve kat' bir vazife hlinde yklemedigini belirten hccetlerdir. Bu bbda arka arkaya getirilen iki hads ve onlarin ma'nlarini te'yd eden iki yet, bu ml ibdetin ehemmiyetinin, farziyyetinin ve Islm Dni'nin itima yardima verdigi mstesna ehemmiyetin ebed ve hi eskimeyecek hccetler indendirler. [17] Buhr bu unvandaki "Zekti verilen ml kenz degildir" hkmn, Peygam-ber'in "Bes kiyyeden az mikdrdaki gmste zekt vcib degildir" hadsi ile delllendirrnistir. Babin unvanina gre bir malin kenz olmasi ve sahibinin azabi hakk edici bulunmasi Iki seye baglanmis oluyor: a. Malin nisb mikdn olmasi; b. Zekti verilmemis bulunmasi. Su hlde nisaba ulasmayan mal kenz olmaz ve sahibi de kenz yetinde fet-Tevbe:34) bildirilen azblanacak kimselere dhil bulunmaz. Yine byle bir mal nisb mikdn olup da zekti verilirse, buna da kenz denilmez ve sahibi de azaba mstehikk olmaz. Buhr'nin muradi: "Bes kiyyenin asagisi kenz degildir. nk Su mik-darda zekt vcib degildir. Bes kiyye ve ziydesinin zekti verilirse bu da kenz degildir. Sahibi yetteki vade dhil degildir" demektir. [18] Buhr bu hadsi Tefsr KItbi'nda da buradaki tarzda getirmistir. Nes de Ze-kt'ta getirmistir. bn Umer'in bu hadsinden, zektin farz kilinmasindan nce Allah yolunda harcamanin daha siddetli oldugu anlasiliyor. Bu siki vaziyeti "... Sana hangi seyi nafaka vereceklerim sorarlar. De ki; Ihtiyacinizdan artani (verin)"(ei- Bakara:219) yetinden de greniyoruz.i Zekt yeti ininceye kadar bu yette haber verildigi zere, zarur ihtiylardan fazlasi tamamen sadaka olarak verilirdi ki, hakkaten g Idi. Zekt yeti indirildikten sonra, bu glk ve agirlik hafifletilmis oldu. Kenz, lugatta gml mal demektir. Dn istilahinda ise kenz, zekti verilmeyen maldir. [19] Okiyye, dn lisninda kirk dirhem'dir. Bir kiyye'nin kirk dirhem oldugunda hadscilerin, fakhlerin, lgat limlerinin ittifaki vardir ve bu, Hicaz ahlsinin kiyyesidir. Rai gibi bzi llerin Sm'si, Irk'si oldugu ve aralarinda vezn i'tibriyle fark bulundugu gibi, kiyye de muhteliftir ve her yerin kendisine mahss bir kiyyesi vardir... Fakat her yerde nisaba mikyas olarak dnen mu'teber olan kiyye, kirk dirhemdir. Buna gre bes kiyye, ikiyz dirhem eder ve iki-yz dirhemden az gmste zekt yoktur. Binenaleyh gmsn zekt nisabi, ikiyz dirhemdir. "Hadsin ikinci fikrasinda devenin zekt nisabi bildirilmistir ki, zerinden en asagi sene geen bes deveden ibarettir. Byle bes deveye mlik olan kimseye bi'1-icm bir koyun zekt lzim gelir. Bu konuda fakhler arasinda ihtilf gememistir. Zevd, ile onbes yas arasinda olan deveye denir; Ezvd diye cem'ilenir. Bzi lugatiler, iki yasi baslangi olarak kabul etmislerdir. Bzilari da yasin sonunu yirmi-otuz yasa kadar ilerletmislerdir. Hadsin nc fikrasi, hurma, zm, hububat gibi mahsllerin zekt nisabini gretmektedir ki bu da bes vesk'tan ibarettir. Vesk, aslinda bir seyi toplayip yklenmek ma'nsinadir (Ve'l-Leyli ve m vesa*a;-el-In$ikaak:17). Bir vesk, ittifakla Peygamber s'ijile 60 s'a denir. Vesk'in cem'i Evsuk gelir. Bir s', 1040 dirhem ayarindaki lege denildigine gre, bes vesk, kesirsiz olarak 1000 kilo ve eski okka ile 780 okka eder. Ancak Peygamber s'inm mikdrinda Iraklilar ile Hiczlilar arasinda grs ayriligi varsa da, hesabin neticesi birdir. Bir s'in 1040 dirhem oldugudur. [20] Eb Zerr Gifr'nin grsne gre, aile nafakasindan fazla mal biriktirmek haramdi. Kendisi bu yolda fetva verirdi. Sam'da vl bulunan Muviye ile arasinda bu yzden bir niza' ikmis, Muviye ona bu grsn halka yaymamasini tavsiye etmis; Eb Zerr grsnde israr edince, Muviye, tarafdrlannin ogalmasindan endse ederek, Medne'ye agirmasi iin Halfe'ye yazili mracaat etmistir. Eb Zerr Medine'de ayni grs yaymaya baslayinca, orada da halk onun yaninda fazla toplanmis; bunun zenine Medne'ye merhale uzakligindaki Rebeze kynde, ikaamete gnderilmistir. Usmn devrinde Rebeze'de vefat etmistir. Eb Zerr, zekti verilse bile fazla mal biriktirmenin aleyhinde idi. Hlbuki Muviye ve tarafdrlarina gre, azabi gerektiren kenz, zekti verilmeyen maldan ibaretti. Zekti verilen mal, kenz degildi. Bu suretle yn zektini ve diger Allah hakklarmi vermek suretiyle mal toplamak, artirma yapmak mesru idi. Bu iki grsn bu gnde de geerliligi ve savunuculari vardir ve hatt kiyamete kadar da var olacaktir. [21] Hadsin bb basligina delleti aiktir. Altm, gms ve benzeri dny zenginliklerini biriktiren, bunlardaki Allah ve kul haklarini demeyen, infk etmeyen is-tifiler ktlenmektedir. Bunlari dnyda da, hirette de dehsetli felketler beklemektedir. [22] Yn malin dny ve hirete hakkinda bir muaheze bulunmayan bir harcama yerine harcanmasi babi [23] Hadsin bb basligina uygunlugu, birinci fikrasindadtr. nk orasi malin hakkli yerlere harcanmasini tesvke dellet etmektedir. Hadste malin hepsini sihhat yolunda harcamaya ve mirasiyi mahrumiyete ve dnin men' ettigi benzer hususlara gtrmedigi mddete, mali tamamen hayir yollarinda
Zekat
tketmeye cevaza hccet vardir (Ibnu't-Tn). Bu hads, Ilim Kitbi'nin "Ilim ve hikmet hususunda gibta edilmesi bbi"n~ da da gemisti. [24] Buhr, bb basligini bu yetle hccetlendirmis oluyor. [25] Ibn Abbs'ui yette geen "Salden" kelimesine id olan bu tefsirini Muham-med ibn Cerr, Muhammed ibn Sa'd'dan senediyle rivayet etmistir. [26] IkrIme'nin bu zhini da Abd ibn Humeyd, kendi tefsirinde senediyle rivayet etmistir. krime'nin tefsirini verdigi kelimeleri ihtiva eden yetin tammi sudur: "Allah'in nesini istemek ve ruhlarinda olan (mn)i kklestirip takviye etmek iin mallarim harcayanlarin hli de bir tepenin zerinde bulunan gzel bir bahenin hline benzer ki', ona bol bir yagmur isabet etmis ve meyvelerini iki kat vermistir. Ona bol bir yagmur dsmese de bir isinti (bulunur). Allah, ne yaparsaniz hakkiyle grcdr "(elBakara: 265). [27] Bu baslik Mslim'in Sahn'inde Mus'ab ibn Sad'den rivayet ettigi su hadsin bir parasidir: Ibn mir'in bir hastaliginda Abdullah ibn Umer ona hasta ziya retine gelmisti. Ibnu mir: Ey Umer'in oglu, bana du et, dedi. Ibn Umer, ab-destli olmadigini i'tizren bildirdi de, Raslullah'in: "Abdestsiz namaz ve du, alinmis maldan verilen sadaka kabul olunmaz" buyurdugunu isittim. Sen de ;t bir ara Basra'da vl bulunmustun, dedi ve Ibn mir'e zerinde halk hukuku bulunmasi ihtimli ile tevbe etmesini hatirlatti. [28] Buhr bb basligini bu iki yetle de takviye etmistir. [29] Buhr bu bb basligini da zikrettigi yet ile delllendirmistir. Asil baslik ise gelecek olan Eb Hureyre hadsinin bir parasidir; yni o da Raslullah'in hadsidir. "Ey mn edenler, in/ki kazandiklannizin en gzellerinden ve sizin iin yerden ikardiklarimizdan yapin. Kendinizin gz yummadan alicisi olmadiginiz pek di, bayagi seyleri vermeye yeltenmeyin. Bilin ki, sbhesiz Allah her-seyden mstagnidir; asilhamde lyik olan O'rfi/r"(el-Bakara:267) gibi daha birok yetlerde bu husus tekrar tekrar emredilmistir. [30] "Sag el ta1 br buyurulmasi, kiymetli seylerin sag el ile alinmasi rfnden istiare edilmistir" (Srih Hattb). Selef imamlarina gre Kur'n'da ve hadslerde gelen yemn, yed, kadem ve benzerleri Allah'in sifatlaridir. Bunlari te'vl, tekyf, ta'tl ve tahrif etmeyerek zahirleri zere icra vcibdir. Selefi bir hadsi olan Siddik Hasen Han, selef imamlarinin mezhebini bu surette takrr ettikten sonra: "Selef mezhebi hakktir. Uyulmaya en hakkli olandir. Halefin mezhebi bu sifatlan te'vlden ibarettir, za-ftir ve merch bir mezhebdir. Bu mezhebe Kitb ve Snnet'ten, seratin gayesinden gafil olanlar uyarlar" diyor. [31] Fevt: F'nin fethi ve lm'in sknu ile ocugu ve sir yavruyu memeden ekip ayirmak ve memeden kesmek ma'nsinadir.... Feluvv: Aduvv vezninde memeden kesilmis bir yasindaki beygir yavrusuna denir ki, biz ona tay deriz. Disisine defelvve derler (en-Nihye ve Kaams). Hadsin son fikrasi bir meseldir. Memeden ayrilan tayin haytina, bymesine sahibi nasil dikkat ederse, hall olmak sartiyle bir hurmadan ibaret olan kk bir sadakayi da Allah'in kendi inyetiyle dag misli bytecegi; ecrinin byk olacagi anlatilmis oluyor [32] Buhr bu mutbaati Tevhd Kitabi 'nda kk bir lfiz muhalefetiyle senedli olarak getirmistir. Eb Avne ve digerleri de mevslen rivayet etmislerdir. [33] Verkaa'nin bu hadsini de Beyhak senediyle rivayet etmistir. [34] Bu ztin birincisinin hadsini senediyle Kaad Ysuf ibn Ya'kb Zekt Kit-bi'nda; diger ikisinin hadsini ise Mslim, senedleriyle mevslen rivayet etmislerdir (Kastalln). [35] Bb basligi ve altindaki bu hadsler, sadaka vermekte acele davranmayi tesvki, ayni zamanda sadaka vermeyi geciktirmekten de sakindirmayi ihtiva etmektedir. nk sadakanin geri birakilmasi, sonra sadakayi kabul edecek fakir bulamamak gibi bir mahzura vesle olacagi bildirilmistir. "Hadsin zahirine gre, sadaka verecek fakr bulamamak vaziyeti, mal ogaldigi bolluk zamaninda meydana gelir ki, bu da kiyametin yaklasmasi zamanidir" (Srih tbn Battal). [36] "Sadakayi kabulden ekinme keyfiyyeti zamanin sonunda olur" (Ibn Hacer). [37] Mal bollugunun ve zekt kabulnden ekinme keyfiyetinin sahbler devrinde ve Umer'in halifeligi zamaninda Suriye, Misir, Irak ve rn fetihlerinden i'tib-ren basladigi da slm trihinin sehdetiyle sabittir. Kisrlann asirlik hazneleri; Misir'in, Suriye'nin altin yiginlari tamamen Medine'ye tasinmisti. Istisnasiz sahbler zenginlesmisti. Yukarida ta'rf edildigi zere dnin ta'rfi diresinde sadaka almasi caiz olan fakr bulmak hakkaten glesmisti. Binenaleyh Peygamber'in bir mucize halinde istikble id bu ihbari, ok gemeden gereklesmis bulunuyor. Nitekim hadsteki yol kesiciliginin yakinda sona erecegi haberi de ok gemeden gereklesmis; emniyet ve syis tahakkuk etmisti. Su hlde Peygamber'-In bu ihbarlarinin hem sahbler devrinde gereklestigi, hem de zamanin sonunda tekrar meydana gelecegi seklinde anlasilmasi da mmkindir. Srih KIrmn ve diger bzi sarihlerin grsleri budur. [38] Hadsin son fikrasi itima yardimlasmayi, en yksek medeniyeti ancak Peygam-ber'e lyik bir vcczliklc anlatmistir [39] Peygamber tarafindan vukua gelecegi haber verilen bu itima ve iktisad dengesizliklerin ve beser sikintilarin byk harbler, fitneler, kitaller sonunda ola cagi ve bunlarin da kiyamet almetlerinden bulundugu diger hadslerde de bildirilmistir. [40] Bu baslik, hadsin bir parasidir. Buhr hads ile yetler, az olsun, ok olsun; sadaka vermeye tesviki ihtiva ettikleri iin, bunlari baslikta bir araya getirmistir [41] Bunlar iki yettir. Buhri bunlarin birer fikrasini verip isaret etmekle yetinmistir. Biz, ma'nnm daha iyi anlasilmasi iin yetlerin tamminin tercemelerini verdik . Her iki yet, ibdetlerimizde ve her trl fiil ve hareketlerimizde dogrudan dogruya Allah rizsinin kasdedilmesi; ibdetlerin zoraki degil,' yksek bir mn ve ihlsla yapilmasi geregini gayet belg bir mesel hlinde gretmektedir. [42] Vhid'nin Esbbu'n-NuzPde beynina gre, ok para tasadduk eden zt Ab-durrhmn ibn Avf'dir. Zekt yeti inip de Raslullah sahblerini zekt ve sadaka vermeye tesvik ettiginde, Abdurrahmn Ibn Avf o gn mlik bulundugu sekiz bin dirhemin drt bin dirhemini sadaka etmis ve: Y Raslullah, servetimin yarisini getirip Allah'a dn veriyorum, br yansim da aileme alikoydum demis. Peygamber de: "Verdiginle alikoydugun malina Allah bereket Insn etsin" diye du etmis. Bu du sebebiyle Abdurrahmn'm servetinde ok byk bir artma olmustur. O gn sim ibn Adiyy de sadaka olarak yz vesk hurma getirmistir. Eb Akl el-Ensr de: Bir s' hurma gtrp bir s' da aileme alikoydum, demistir. Iste zekt yeti inip de sahblerin birbirleriyle yarisircasina az ok bu ml vazfeyi yerine getirdiklerini gren mnafiklarin bunlarla eglenmeleri zerine, ter-cemesini verdigimiz yet nazil olmustur.
Zekat
[43] Hads metnindeki mdd Irak'a ve Sam'a id olmak zere ayri ayri mikdr-lari gsterir. Fakat yuvarlak ve takrb bir hesbla iki avu ailarak aldigi mikdra deniyor. Eb Mes'd (R), bu hadsinde saadet asrmdaki geim darligi ile Islm fetihlerinin arka arkaya gelismesinden sonraki refah ve bolluk devrini ifde etmistir. Sahblerin zekt ve sadaka vermekte bu derece ileri gayretler gtermeleri, mstakbel insanlik iin en mkemmel ve eskimeyecek bir sosyal yardimlasma rnegidir. Bugnk ve yarinki insanligin izdiraplanni dindirmek veya hafifletmek iin Islm'in bu eskimez asillarini yasamak ve yasatmaktan baska re yoktur. [44] Bu hads bb basliginin aynidir ki, bundan daha ziyde uygunluk olamaz [45] Bu hads, az mikdrda olsa bile sadakaya tesvki, isteyeni eli bos evirmemek iin yaninda bir hurma da bulunsa, bunu sadaka yapmanin makbllgn ifde etmektedir. Yce Allah'in analarin gnlnde yarattigi engin analik sefkat ve merhametinin en belg sekilde tecell edisi de hadstegyet aik biimde belirtilmistir. Yine bu hadste kiz ocuklarinin nafakasi, terbiye ve yetistirilmeleri hususunda alismanin, cehennemden kurtulusa sebeb olacak hayir islerinin en faziletlisi olduguna da dellet vardir. [46] Buhari bb basligina, arka arkaya zikrettigi bu iki yeti hccet olmak zere sevk etmistir. yetler sadakalarin geriye birakilmamasi hususunu pek belg biimde tesvk etmektedir. [47] Sihhatli cimrinin sadakasinin, diger kisilerinkinden fazletli olusu syle aiklanmistir: nk cimri, nefsinde cimrilik gibi fazlete mni' bir zorlayicinin varligindan dolayi caninin yansi olan malini ayirip da bir fakre verebilmek iin nefsiyle etin bir mcdele etmistir. Bu nefis mchedesi ise Allah'in emrine ok inkiyddan nes'et etmistir. Bu sebeble cimrinin sadakasi, baskalarinin sadakasindan daha fazletli olmustur. [48] ogunlugun rivayetlerinde byle yaki1 olmustur. Eb Zerr rivayetinde ise bu yoktur. Eb Zerr rivayetine gre buradaki hads, geen babin basliginin hadslerinden olur. Digerlerinin rivayetlerine gre de bu "Bb" sz, ise hadsini evvelki bbdan ayiran bir fasl olur. nk musanniflarin deti, konulari toplamakta byle kitb lfzini zikretmekle cereyan eder, sonra kitb iinde birok bblar zikrederler, sonra da her bir bbda fasillar zikrederler (Ayn). Buhr'-nin Sa/ih'\ne unvansiz olarak grlen "bb"lar birer "fasP'dan ibarettir [49] Hadsin geen kisimla ilgisi, Peygamber'e kavusmaya sebeb olacak el uzunlugundan maksadin el aikligindan ibaret oldugunu aiklamasidir. Bu e! aikligi sifati ise ancak sihhatliden ve sihhati hlinde bu el aikligini devam ettiren kimseden hsil olacaktir (Ayn). Hadsteki "Kolu uzununuz" ta'brindeki "Yed" lfzi "sadaka" Iin istiare edilmistir. "Tl" de msterun minhin mlayimi oldugu iin istiareye tersh olarak rd edilmistir. Peygamber'in vefatindan sonra kadinlarindan ilk nce vefat eden kadin Sevde bintu Zem'a midir, yoksa Zeyneb bintu Cahs midir? Bu hususta bzi grs, rivayet ve trih ayriliklari vardir [50] Buhr, "Asikre verilen sadaka bbi"nda hads getirmemistir. Zahir olan, onun bu konuda kendi sartina uyan bir hads bulamayip, yalniz zikrettigi yetle yetindigidir. yette gizli aik harcama yapanlarin Rabb'leri katinda mkfatlari oldugu bildirildiginden, basliga dell olmustur. ei-Alenu ve'I-Alniyetu: Bir nesne zahir ve asikre olmak ma'nsinadir ki, gizli ve gizlilemek mukaabIlidir; 1, 2, 4, 5. bblardan gelir (Kaams Ter.). [51] Buhr, bu "Gizli verilen sadaka bbi"nda, Eb Hureyre hadsinin gizli verilen sadakanin stnlgn bildiren fikrasi ile gizli verilen sadakalarin daha hayirli oldugunu anlatip tesvik eden yeti getirmistir. Eb Hureyre hadsini daha evvel Kitbu'1-Ezn "Mescidde namaz beklemek iin oturan kimse bbi"nda, senediyle ve btnyle getirmis oldugu iin, burada senedsiz olarak ve sadece ilgili fikrasini gstermekle yetinmistir. [52] Hadsle hirsiz ve fahise de zikredilmisken, bb basliginda yalniz zengine verilen sadakanin durumunun aikliga kavusturulmaya alisilmasi, zengine hibir hlde sadaka vermenin caiz olmamasindandir. Byle iken bilmiyerek bir zengine sadaka verildiginde, sadaka veren, niyeti ve bu ameli ile sevb kazanir, sadakasi da makbul olur. Digerlerinde ise, sadakanin kabul edilecegi, evleviyetle sabit olur. Imm Ahmed bu hadsi Ibnu Laha tarikiyle el-A'rec'den rivayet etmistir. O rivayette bu sadaka veren kimsenin srl ogullari'ndan oldugu belirtilmistir. Bu hadsten srl ogullari zamaninda da sadakanin takva ehlinden muhtc olan fakrlere verilegeldigi ve bu sebeble halkin bu sinifa sadaka verildigini duyunca hayret ve sz ettikleri anlasiliyor. Hadste Allah'in bu kuluna hayir niyeti ve ameliyle ru'ysinda sevb bahsetmesi, sadakasinin kabul edilecegine dellet etmis oluyor. Hadsten zekt ve sadakanin itima kntleri ve ahlk bozukluklari dzelttigi ve bu hususta ok te'srli oldugu grlmektedir. Suurlu bir insan ne kadar kt olursa da, grdg iyilik ve ihsanin minnet yk altinda kalarak dstg kt yoldan kendisini kurtarmaga alisir. Hele o kt fahiselik yoluna zaruret sevkiyle dsms ise, byleleri iin zekt ve sadakanin uyanma vesilesi oldugu ok grlmstr. [53] Bu sartin cevbi kaldirilmistir; bunun takdiri "Caiz olur"dur. Buhr bu cevbi ya kisaltmak iin, yhud da bb hadsinin delaletiyle yetinmek iin zikretme-mistir. Babanin bilmemesinden dolayi ogul, yabanci gibi olacagi Iin zikretmedi de denilmistir. [54] Hadsin bb basligina uygunlugu syledir: Yezd altinlari kendi nmina sadaka edivermesi iin bir adama verdi ve ona bir hudd koymadi. Akabinde oglu Ma'n gelip o zttan bu altinlari aldi. Ve bylece Yezd bizzat kendisi sadaka altinlarinin oglunun eline dsmesine sebeb oldu. Bylece de bilmiyerek kendi ogluna sadaka vermis gibi oldu. Rv Ma'n, babasi Yezd, dedesi Ahnes ibn Habb Bedr gazilerinden olduklari rivayet edilmistir. Baba, ogul, torun lsnn bu mstesna serefi s-lm trihinde hibir sahb ailesine nasb olmamistir. limlerin ittifakina gre babanin borcu olan vcib sadakayi oglunun almasi, babanin borcunu dsrmez. Bu menf hkmden tatavvu' ve nafile sadakalar mstesnadir. Srih Ibn Battal: Bu hadste Peygamber, Yezd ibn Ahnes'e: "Niyet ettigin sadakanin sevabi senindir" buyurduguna gre, bu sadakanin v cib olan sadaka ve zekt nev'inden olmayip, tatavvu' sadakasi oldugu anlasilir ve nafile sadakaya hamledilmelidir, demistir. Safi de: Bir babanin oglu borlu yhud asker ve gz olursa, babasinin sadakasini alabilir, demistir. Imm Safi ve diger Imamlara gre ihtilafsiz sabit olan bir ser' hakkat de sudur: Nafakasi vcib olmayan hllerde baba ve oguldan zengin olan tarafin, fakr olan tarafa, fakirler ve misknler payindan zekt ayirip vermesi caizdir. Bu hlde iki taraftan biri brne yabanci vaziyetinde bulunuyor. Baska surette caiz degildir. Usln fra, fr'un da usle zekt vermelerinin caiz olmadigi mes'elesi, Hanef kitblannda sabit bir asildir... Nafakasi vcib olmayan sair hisimlardan muhtc olanlara zekt verilmesi hakkinda limler ayri ayri grsler ileri srmslerdir... Bu hadsten babanin malindan sadaka, hibe yoluyla evldin zimmetine geen mala babanin dnmesi sahh olmadigi, yine bundan hukuk mes'elelerde baba ile ogul arasinda husmet ve ihtilf meydana gelerek ogulun mahkemeye mracaat etmesi, ogulun babasina s sayilmiyacagi hkm alinmistir. [55] Hadsin bb basligina lfzan uyan fikrasi "Sag elinin verdigi sadakayi sol elinin bmiyecegi derecede gizli sadaka veren to?/" cmlesidir. Bu fikrada sadakanin vasitasiz olarak bizzat kendi eliyle ve kimseye duyurmadan tasinip verilmesinin degeri ifde edilmis oluyor. Dn, itima ve ahlk ok mhim esaslari toplayan bu hadsi, Buhr Ezan, Zekt, Cumua, Rikaak, Muhribn kitblannda da getirmistir.
Zekat
[56] Hadsin bb basligina delleti "Insan kendi sadakasiyle yrr..." fikrasidir. Bu hads su Zekt Kitbi'nin dokuzuncu babinda da gemisti. [57] Eb Ms'mn bu hadsi alti bb sonra "Sadaka verdiginde hizmetinin sevabi babi' 'nda senediyle gelecektir. Buhr bu bb basligiyle bi'1-vsita verilen sadakadan da ml sahibinin ecir alacagini bildirmek istemistir. [58] Erkegin kazancindan kadinin tasarrufu en nzik itima mes'eklerdendir. Bu sebeble hadste (Ma'rf hududu gemekle aile geimini ve aile birligini) bozucu olmayarak" kaydi getirilmistir. Bu, menf bir sarttir. Fakat suml sahasi ok genistir. Kadinin tasarrufu ile aile geiminin, aile dirliginin bozulmamasi bir takim sartlarin bulunmasi ve gereklesmesiyle saglanabilir. Bunlardan birisi, bu in-fkm ev azigina mnhasir olmasidir. Bu tahsis, hadsin sarahati ile de sabittir. Ikincisi kadinin infki zevcin iznine ve rfe uygun olmasidir... [59] Yn kmil sadaka, ancak kuvvetli bir servete dayanan zenginlikten verilen sa Peygamber (S), kisinin kendi malini mahvetmesini ,' nehyetmistir. Bundan dolayi bir kimsenin sadaka iin dakadir. Bu baslik, Ahmed ibn Hanbel'in el-Msned'de Eb Hureyre'den rivayet ettigi hadsten alinmistir. Buhr bu fikrayi Vasiyyetler Kitbi'nda da zikretmistir. Buhr basliktaki bu hkm, mtekib rivayetler ve hadslerle tefsr ve takviye etmistir. [60] Sadaka verecek kimsenin ne kendisi, ne de ailesi muhtc olmamak, borlu da bulunmamak gerekir. zerinde kul borcu olan kimse iin vcib olan, evvel borcunu vermektir. Bu farzdir. Sadaka vermek nafiledir. Borlunun kazanci kendisinin degil, bi'1-kuvve alacaklinin malidir. Binenaleyh borlunun, kazancindan sadaka vermek suretiyle tasarrufu sefhliktir. Hkim tarafindan hacr olunur [61] Buhr hadsi, dn Isteme blmnde Eb Hureyre'den senediyle rivayet etmistir: Peygamber (S) syle buyurdu: "Kim halkin malini ed etmek niyetiyle bor alirsa, Allah o kimseye borcunu demeyi kolaylastirir. Kim de halkin malim telef ve israf etmek zere bor alirsa, Allah onu telef eder, bor aldigi malin hayir ve bereketini giderir!" [62] Buhr bu fikra ile, kendisi ve ailesi muhtc iken sadaka verebilecek, yalniz Eb Bekr Siddk ve Ensr gibi temiz nefis sahihleridir diyerek, bunlari istisna ediyor. Bu iki istisna ile de Eb Bekr'in ve Ensr'in bu fiillerini anlatan hadslere isaret etmis oluyor. Eb Bekr'in malinin hepsini sadaka verisini Eb Dvd ve digerleri rivayet etmistir. Ensr'in, muhacirleri kendi nefislerinden stn tutmalari vakiasi ise hadslerle sabit oldugu gibi, Kur'n'da da dile getirilmistir: ' 'Onlardan evvel (Medne 'yi) yurd ve mn evi edinmis olan kimseler, kendilerine hicret edenlere sevgi beslerler. Onlara verilen seylerden dolayi ggslerinde bir ihtiya meyli bulmazlar. Kendilerinde fakirlik ve ihtiy olsa bile onlari z canlarindan daha stn tutarlar. Kim nefsinin hirsindan ve cimriliginden korunursa iste murdlarina erenler ancak onlardir" (e!-Hasr: 9). [63] Bu, Namazin Sifati blmnn sonlarinda gemis olan Mugre hadsinin bir parasidir. Buhr, insan kendi malini zayi' etmekten men' edilince, baskasinin malini zayi' ve telef etmekten evleviyetle reddedilir seklinde istidlal etmis oluyor [64] Ka'b ibn Mlik'in tevbesine id olan bu uzun hads Tefsr Kitbf nda Tevbe Sresi'nin tefsiri sirasinda gelecektir. Raslullah'in Eb Bekr'i btn malini sadaka yapmasindan men' etmeyip de, kinci Akabe Bey'ati'nde bulunmak serefini tasiyan Ka'b gibi kidemli bir sahbyi bu hareketinden men' etmesi, Eb Bekr'in sabri siddetli, tevekkl kuvvetli, mstesna bir sahsiyet olmasindan dolayidir. Eb Bekr'in bu yksek seviyesi hibir kimse iin misl edinme rnegi olamazdi. [65] Bu hadsin ma'nsini bundan sonraki hads daha ok amaktadir. [66] Bu hadsteki tertb, iyi dsnlrse, Peygamber'in sadaka vermek hususunda evleviyet ve akrabiyete gre bir silsile tertb ve ta'kb buyurdugu anlasilir. Ne-s'nin Eb Humeyd es-Sid'den gelen rivayetinde daha smull ve umm bir tertb vardir. Bu tertbi de Tabern'deki rivayette Raslullah syle gretmistir: "Evvel zat ve nefs vazifeni if et. Nefsinden artan seyi de ehline, ailene sar-fet. Ailenden birsey artarsa bunu da hisimlarina sadaka yap. Bunlardan arta kalani da sagindaki, solundaki konuya komsuya sadaka yap" (Tabern). Bu Hakm ibn Hizm hadsinde de, bundan nceki Eb Hureyre hadsinde de birinci derecede nefse id vazfe zikredilip, digerlerinden ne geirilmistir. Bunda bir hodgmlik vardir sanilmamalidir. Bil'akis aile, akraba ve diger meden vazifelerin fsif bir aile resinin tamamen zinde ve sihhatte olmasina baglidir. Bunun iin insanin yemek, giymek gibi haytin devami iin muhtc oldugu kendi zat vazfeferini en nce yapmasi zarurdir. Yalniz akl ve felsef esaslardan ilham alinarak yazilan ahlk eserlerde de ahlk vazifeler bu suretle bes nev'e ayrilmistir: Nefs, ailev, hemsehri, insan, meden. [67] Bundan nce 31 rakamiyle geen Hakm ibn Hizm hadsindeki "Yksek el, alak elden hayirlidir" vecizesinin burada Raslullah tarafindan gzel bir tefs-ri yapilmistir. Hakkaten yksek el veren eldir; verir ykselir; alak el de iste yen, alan eldir; alir alalir. Bu vecz hads, verici ve alici olan ellerin verir ve alirkenki durumlarini ve bu durum altindaki ruh ve manev farkliligi ok belg biimde anlatmistir. [68] el-Menn; ni'met vermek, bir adama iyilik etmek; el-Minnet; bir adama ettigi iyiligi, lutf ve ihsani saymakla basina kakmak ma'nsinadir.. el-lmtinn: Bir adam bir kimseye ettigi ihsani zikr ve ta'dd ile basina kakmak ma'nsinadir (Kaams Ter.). Verdigi seyleri syleyip basa kakmak, vereni de, verileni de klten; yapilan iyiligi degersizlestiren kt bir seydir. Buhr basliktaki bu hkm demlendirmek iin elBakara: 262. yeti getirmistir. el-Bakara: 264. yeti de ayni hkme hccet olacak bir fikra ihtiva etmektedir: "Ey mn edenler, sadakalarinizi basa kakmak ve incitmek suretiyle heder etmeyin..''. [69] Buradaki sadaka sz, farz kilinmis olanlari ve nafile sadakalari smildir. Her iki hlde de iyiligin hayirlisi, bekletmeden abucak yapilanidir [70] Hadsin bb basligina delleti aiktir: Peygamber namazi bitirince sr'atle hareket etmis, eve girmis ve evdeki altini bizzat taksim etmis, sonra da o altini evinde geceletmeyi istemedigini haber vermistir. Iste bu, sadakanin bekletilmeden verilmesinin mstehb olduguna dellet etmistir. Bu hads, biraz lfiz farkiyle Namaz Kitbi'nm sonlarinda 77 rakamli "Insanlara namaz kildirip da bir haceti hatirlayan kimse..." unvanli bbda da gemisti. Buradaki "Kasemtuhu = Onu taksim ettim" rivayeti, taksimin bizzat Peygamber tarafindan yapildigina dellet ettigi gibi, kendi emri ile yapilan bir fiili kendisine izafe ettigine de dellet eder. Bu sebeble iki hads arasinda bu hususta bir ayrilik bulunmamis olur [71] Hadsin son fikrasi, Peygamber'in kadinlarin yanina gelip onlara va'z ederek, sadaka vermelerini emreylemesi, bb basligina hccet olan yeridir. Peygamber'in bu tesviki kadinlarda ok te'srli olmustur [72] Bu hadste Peygamber'in sahblerine emrettigi sefaat, bir fakr iin, yhud bir ihtiy sahibi iin baska bir sahis nezdinde Istenilen seyin kabulne dellet etmektir. "Kim gzel bir sefaatle sefaatte bulunursa, ondan kendisine bir hisse vardir. Kim de kt bir sefaatle sefaatte bulunursa, ondan kendisine bir (gnh) payi vardir, Allah her seye hakkiyle kaadirdir ve nazirdir" (en-Nis: 85). [73] Hadsin bb basligina delleti ma'n cihetiyledir. nk Peygamber kesenin agzini bogmaktan nehyetmistir. Bu ise ancak para biriktirmek iin yapilir; Bu nehyin
Zekat
ma'nsi "biriktirme de sadaka yap" demektir. [74] el-kaa: Kirba agzini iple bogmak. et-Ihs: Bir seyin veznini, sayisini saymak; el-fy: Kab iinde biriktirmek ve saklamak ma'nsinadir [75] "er-Radhu": nc bbdandir. Pek nesneyi kirip ufaltmak ve azca atiyye vermek... ma'nlannadir. Hads, insanin gcnn yettigi mikdra gre az da olsa sadaka vermeye dellet etmektedir. [76] Fitne, aslinda imtihan ve ihtibrdir ki, Trke'si sinama demektir. Hlisi, karisigindan belli olsun diye altini, gms potada eritmeye fitne dendigi gibi, iyiligi ktlg belli olsun diye insana edilen her muameleye de fitne denilir. Bu lfzin ma'nlan oktur... [77] Insanin ailesi yznden fitnesi, onlardan dolayi hall olmayan sz sylemesi, hall olmayan is islemesi;.ocuklari yznden fitnesi, onlara asin sevgisiyle beraber birok hayrata onlarin yznden firsat bulamamasi, yhud onlari geindireyim diye halla, harama bakmamasi; komsusu yznden fitnesi, zengin olmasina hos nazarla bakmayip temenn ve hasedde bulunmasidir. [78] Iste burada sayilan ibdet ve faaliyetler bu nevi'den olacak gnhlari rtecek, onlara keffret olacaktir. Hadsin bb basligina delleti, "sadaka vermenin gnhi rter olmasi" fikrasidir. Bu hads bzi kk lfiz farklanyle Namaz Vakitleri Kitbi'nda 4 rakamli "Namaz keffrettir" babinda da gemisti. [79] Yn msriklik hlinde iken sadaka veren, sonra da Islm'a giren kimsenin bu isleri mu'teber olur mu yhud olmaz mi? Hadsin zahiri, Chiliye devrinde yapilan Iyiliklerin mu'teber olmasi sikkidir [80] Hadsteki Tahanns; takarrub ve taabbud yn Allah'a yaklasma ve ibdet etme ma'nsinadir. Hakm ibn Hizm hadsinden, msrikin Islm'a girmesi ve Islm olarak vefat etmesi hlinde, daha nceki iyi islerinden sevb alacagi ve faydalanacagi anlasiliyor. Kfr zere lrse "... Kim mni tanimayip kfir olursa, herhalde btn yaptigi bosa gitmistir ve o hirette en ok ziyana ugrayacaklardandir'(el- Mide:5) yeti uyarinca, isledigi btn hayirli isler btil olur. limler Peygamber'in bu szn bir ka trl te'vl etmislerdir: Hadsin ma'nsi: "Ey Hakm, sen mzde kazandigin gzel tabatler ile Islm oldun. Mslmanlikta bu selm tab'indan faydalanirsin" demektir; yhud: Chiliyet devrinde isledigin hayirlarla iyi bir nm kazandin ve bu itima serefinle msl-mn oldun, demektir [81] Bu hads kk bir ifiz farkiyle ayni kitabin 18. babinda 29 rakamiyle gemis ve bzi aiklamalar orada verilmisti. [82] Bu hadste hizmetinin ve Is vekilinin sevaba nail olmasi bzi sartlara baglanmistir; a. Hizmetinin, efendisinin malini alip harcamaya izinli bir is vekili olmasi; b. Hizmetinin mslim olmasi, nk sadakada niyet sarttir, kfir ise bu ehliyeti hiz degildir. c. Hizmetinin emin olmasi; bununla da hiyaneti sabit olan hizmeti ikariliyor. d. Sadaka hususunda efendisinin emrini-yerine getirmesi. e. Hizmetinin vermeye me'mr oldugu sadakayi, gnl hosluguyla vermesi. Bu sart da niyetin varligi iin lzimdir. nk niyet, ecrin dayanagidir. f. Emr olunan sadakayi, efendisinin emrettigi kimseye vermesi. Sayet baskasina verirse emre muhalefet ve emnlikten uzaklasmis olur. Iste bu vasiflan tasiyan Is vekili, efendisine vekleten verdigi sadakadan dolayi iki sadaka verenin birisi bulunuyor ve efendisiyle basbasa ecre nail oluyor. [83] Hadslerin bb basligina delletleri aiktir. Bu hadslerde israrla tekrarlanan "bozguncu olmayarak" kaydi, ok mhimdir. Bu kayid, aile nizminin, aile geiminin kilit sartidir. Bu hususta daha evvel getigi yerde aiklama verilmisti [84] Buhr bu bbm hadslerini ise'ye varan yoldan getirmistir. Bu yollarin hepsi Sakk zerinde deveran eder. O da Mesrk'tan; o da ise'dendir. Bu yollarin herbirinde,digerinde olmayan ziyde bir fide vardir.Nitekim el-A'mes'in lfzi "Kadin kocasinin evinden yedirdigi zaman "; Mansr'un lfzi "Kadin kendi evinin yiyeceginden in/k ettigi zaman" seklinde oldugunu grrsn. Allah mellif Buhr'ye rahmet eylesin; faydalarin incilerini ne kadar da ogaltmistir! Ve mkfatini ancak Allah verebilir ki, onun tekrari ne kadar da tatli olmustur (Kastalln). [85] Bu yetlerin burada zikredilmesi, hayir yollarinda mal harcamayi ragbetlendir-mege isarettir. nk Allah, yapilan harcamaya dnyda bedelini, hirette bol sevabini verecektir. yetler cimrilik yapan ve Allah'a yaklasma yollarinda mal harcamaktan ekinen kimseleri de tehdde isarettir. yetteki "en gzel" ta'bri L ilahe il/e'llah\; yhud Islm Dni'ni, yhud cenneti ifde eder (Medrik). yetlerden sonraki fikra, yetteki"Yusr = En kolay'\ tefsir etmekte gibidir. Bu fikra hadsten bir para olup, atif harfi olmadan bb basligina baglidir; nk byle de caizdir [86] Hadsin bb basligina uygunlugu "Y Allah, infk ediciye bir bedel ver" kavlinden dolayi aiktir. nk onu beyn etmektedir. Hads "... (Hayir iin) ne sar/ederseniz, Allah bunun ardindan bedelini ihsan eder. O, riziklandiranlarin hayirhsidir" (Sebe': 39) yetine tammiyle uygundur. Bir kuds hadste Allah: "Sen infk et ki, ben de sana infk edeyim" (Buhr-Mslim) buyurmustur. Hadsteki bu infk, hem vcibi.'hem mendbu smildir. Hadsteki meleklerin duasinin kabul edilecegi, "Kimin min demesi, meleklerin mn demesine uygun dserse, gemis gnhlari magfiret olunur" (Buhr-MslIm) hadsinin delaletiyle sabittir. [87] Bu hadslerde cmert ile cimrinin rh hlleri en belg bir temsl ile tasvr edilmistir: Cmert, ihtiy iinde bunalmislara yardima kosmakla gnlnde bir rahatlik ve sevin duyar. Bu, i aikliginin ve hazzin t parmaklarina kadar btn vcdunu kapladigini nefsinde hisseder. Bir de cmertlik, onun ruh ve hrici btn ayiplarini tammiyle rter. Cimri ise, dsknlere ve fakirlere karsi kati -yrekli olmakla beraber, gnlnde fitr bir merhamet duygusu da vardir. Fakat cimriligi bu asl duyguya galebe etmektedir. O, gnlndeki bu iki zid temaylden dolayi devamli bir izdirap iindedir. Bu izdirap Allah'in fitrat geregince cimrilerde yarattigi bir i znts, bir gnl darligidir ki, hadste ifde edildigi gibi bu ruh hl, cimriyi bastan ayaga kadar cendere iinde gibi sikistirir durur. Bir fakre yardim edip de bu gnl azabindan kurtulmayi basaramaz [88] Buhr buradaki niutbaati Libs Kitbi'nda "Gmlegin yakasi bbi"nda getirmistir. Hanzala'nin rivayetini de yine Libs Kitbi'nda muallak olarak getirmistir. Bu ta'lki Isml, Ishk el-Ezrak tarkinden mevslen rivayet etmistir. Bu son rivayetlerde "Cubbetn=lki cbbe" ta'bri yerine "Cunnetn = Iki zirh" ta'bri gelmistir. Bu ta'br, hadsin ma'nsinda bir degisiklik meydana getirmemektedir. [89] Buhr bu baslikla, dnen mu'teber olacak sadakanin, ancak hall kazantan ve hall ticretten verilecek sadakadan ibaret olduguna isaret etmistir. Burada, zikrettigi yetle yetinip, baska bir hads getirmemistir. nk yet ancak hall-t; dan sadaka verilmesini emretmekte ve haramdan verilecek sadakayi nehyetmektedir. Buhr bu basliktan kasdettigini, dell getirme yoluyla zikrettigi bu yetle aiklamistir.
Zekat
[90] Bu baslik, gelecek olan hadsten alinmis Iki cmledir. Ma'rf, Allah'a itaat, Allah'a yaklasma, insanlara iyilik nev'inden herseyi toplayan cmiali bir szdr. Diger deyisle dnin ve selm aklin iyi grdg seyler; rfler, detlerdir. Mnker de bunun ziddidir ki, dnin ve selm aklin ktledigi sey ve irkinlik demektir. Allah, Kur'n'da "Ma'rf ile emret, mnkerden nehyet" (Lukmn: 17; el-A'raf: 199) itblariyle Peygamberine teblg ve yksek irsd vazifesinin iki mhim ana hattini gretmistir, islm mmeti iin ma'rfla amel edip, mnkerden kainmak birer vecbe olmustur. [91] Hadsin bb basligina delleti son derece aiktir, nk baslik hadsten alinmistir. A, Hads, Peygamber ile sahbler arasinda bir sul cevb slbu ile cereyan v" etmistir. Bylece en zengininden hibir seye mlik bulunmayan ferde kadar herkesin kendi imkni nisbetinde, iinde bulundugu cemiyet ferdlerine yardim etmesi kaannu vaz' edilmistir. Hibir seye gc yetmeyen kimse de, iyi hareket edip dosdogru yasayacak ve kendini ktlkten uzak tutacaktir. Iste bu son derece sde ve vecz ifde iinde her ferde en eskimez bir iyilik ve meden hayt dstru verilmistir. [92] Buhari bu baslikta mikdr sorusu getirmistir: Birincisi: Farz kilinan zekti verecek olan kimse ne mikdr verecektir sorusudur. Zekt mallarinin siniflarina gre esitli mikdrlarda verilecek olan bu mikdr sorusu, Zekt Kitbi'nda-ki birok bblarda bildirilmistir. Buhr bu bilgilerin hatirda bulunduguna gvenerek, burada buna dir hibir hads sevk etmemistir. Buhr'nin bu deti Sahh'inin birok yerinde byle cereyan etmistir. Buhr bu unvan ile burada serat koyucu tarafindan nasslastinlan zekt mikdrlarindan bir indirme ve eksiltme caiz olmayacagina isaret etmek istemistir ki, bu da bblarda bilinmisti. Ikincisi, snnet ve mendb olan sadakayi verecek kimse, ne kadar verecektir sorusudur. Mendb olan sadakanin hududu bir mikdr ile takdir ve tahdd edilmemistir. nk bu nevi' sadaka bir ihsandir; onu veren muhsindir. "Ve Allah ihsan eden muhsinleri sever" {el-Bakara: 195; el-Mide: 14, 96). nc soru: Bir zekt koyununu kamilen ve tamamen bir fakire veren kimsenin hkm nedir sorusudur. Buhr bu soru ile, bir zekt koyununun tamamen bir fakire verilmesinin cevazina isaret etmistir. nk seriat koyucu tarafindan koyun zektinin paralanmadan bir fakire verilmesi nsslastinlmis ve tesbt edil mistir. Binenaleyh bir zekthk koyunun kesilip etinin paralanarak birka fa-kre verilmesi caiz degildir. Sadaka olan koyun ise tamamen bir fakire verilebilecegi gibi, paralanip fakirlere dagitilmasi da caizdir. [93] Hads, Nuseybe (Nesbe) mm Atiyye el-Ensriyye'nin kendi rivayeti iken, m-tekelm sigasiyle degil de, gib sigasiyle sevkedilmistir. Bu da bir anlatim tarzidir. Mslim'deki rivayeti ise mtekellim sigasiyle olup daha aiktir: mm Atiyye dedi ki: Raslullah (S) bana zekthk bir koyun gnderdi. Ben de bunun etinden bir para ise'ye gnderdim. Raslullah, ise'nin yanina gelince: "Yaninda yiyecek birsey var midir?" diye sormus. O da: Hayir, birsey yoktur. Yalniz sizin Nuseybe'ye yolladiginiz koyunun etinden bize gnderdigi bir para et vardir, demis. Raslullah: "(Getiriniz!) O zekt yerine ulasmistir" buyurmustur (Mslim, Zekt). Peygamber, kendisi zekt malindan yemez; ailesi ferdlerini de yedirmezdi. nk zekt mali onlara haram idi. Fakat zekt mm Atiyye'nin mlkiyetine getikten sonra ise'ye gnderildiginden, bu etin mhiyeti degisiyordu; artik bu, hediye oluyordu. Hediyeyi ise yiyebilirlerdi. "Zekt yerine ulasmistir" edeb vecizesi ile bu ser' hakkat ifde edilmistir. [94] Buhr, her yerdeki insanlarin ellerinde gmsn deverani ve revaci ok oldugu iin bu "Gmsn zekti bbi"ni diger zekt mallarindan nce getirdi [95] Hadsin bb basligina delleti "Bes kiyyeden az mikdrdaki gmste zekt yoktur" fikrasidir. Bu hads, cmlelerin yer degisikligi farkiyle "Zekti verilen mal kenz degildir... " unvanli 4. babin basligi iinde ve ayni babin 10 rakamli hadsi olarak gemis ve orada bzi aiklamalar verilmisti . Su kadar syleyelim: kiyye, seriat lisninda 40 dirhemdir. Bir kiyyenin 40 dirhem oldugunda hadsilerin, fakhlerin ve lugt imamlarinin ittifaki vardir. Ve bu, Hicaz ahlsinin kiyyesidir. Ritl gibi bzi llerin Sm'si, Irk'si oldugu ve aralarinda vezn i'tibnyle fark bulundugu gibi, kiyye de muhteliftir. Ve her yerin kendisine mahss bir kiyyesi vardir. Bzi yerde yedi miskale, bzi yerde de dokuz miskale bir kiyye demislerdir. Fakat her yerde nisaba mikyas olarak ser'an mu'-teber olan kiyye, 40 dirhemdir... Kitbu'l-Mekaayl'de Vkid'den, Abdurrahmn ibn Sabit (118)'in su bilgileri haber verdigi rivayet edilmistir: Kureys'in Chiliyet devrine id bir takim vezinleri vardi. Islm devri geldiginde mslmnlar bunlari oldugu gibi kabul ettiler ki, sunlardir: kiyye = 40 dirhem Ritl ~ 12 kiyye = 480 dirhem Nes = 20 dirhem Nevt = 5 dirhem Miskl = 22 krt'tan bir habbe eksik 10 dirhem = 7 miskl 1 dirhem = 15 krt Bu ller ile paralarin Chiliye ve Islm devirlerinde esitli lkelerdeki trih gelismeleri hakkinda Kmil Mrs'in gzel arastirma ve toplamasini Tecrd Tercemesi, V, 41-189 sahfelerinden okunmasi tavsiyeye lyiktir. Hulsa,bu Eb Sad hadsinde bes kiyye mikdrmdan azda zekt olmadigi aika bildirildiginden, gmsn nisabi 200 dirhem oluyor. Hadste, en asagi er yasinda olan bes devenin, zekt nisabi oldugu sabit oluyor. Byle bes deveye mlik olan kimseye bi'1-icm' bir koyun zekt lzim gelir. Bu konuda fakhler arasinda hibir ihtilf gememistir. "Bes vesk mikdn mahslden asagisinda zekt yoktur" cmlesi de hurma, zm, hububat gibi mahsllerin zekt nisabini gretmistir. Vesk, aslinda bir seyi toplayip yklenmek ma'nsmadir. Ve bi'1-ittifk bir vesk, Peygamber s'i ile 60 s'a denilir... B\r s', 1040 dirhem ayarindaki lege denir; bes vesk, kesirsiz olarak 1000 kg ve eski okka ile 750 okka eder... (Tecrd Ter., V, 110-111). [96] Bu, zikredilen hadsin diger bir tarkidir. Bunu getirmekten maksad, hadsin kuvvetini beyn etmektir. nk bu, geen isnadin hilfina vsita ihtimli olmadigi iin en yksek derecededir. [97] el-Ard: Ayn'm fethi, r'nin sknu ile esyanin kiymetini ta'yn eden altindan, gmsten baska olan met'a denilir. Altin ve gmse ise Ayn denilir. el-Arad: Ayn'in ve r'nin fethi ile, az olsun ok olsun, insana ariz olan dny malina denir ve mutlak mal demektir. Nitekim "Dny hzir bir met'dir; ondan insanlarin iyisi de yer kts de" denilmistir. Binenaleyh ard (arz) ile arad arasinda umm husus mutlak vardir. Ard, hss'dir; arad, mmdir. Her ard, araddir; fakat aksi sahh degildir. Raslullah: "Zenginlik mal ve met'in oklugundan vcd bulur degildir. Fakat zenginlik insanin nefsinden meydana gelen bir rh hlidir" buyurmustur (Buhr; Mslim). Mala araz (arad) denilmesi, sahibine sonradan geldiginden dolayidir. Bir n gelip ariz, sonra da zail olur. Bu iki kelimenin daha baska ma'nlari da vardir (Umdetu'l-Kaar). [98] Tvs'un bu hadsini Ibnu Eb Seybe, el-Musannafmda; Yahya Ibnu dem Kitbii'l-Harc'mda muttasil senediyle rivayet etmislerdir. Bu rivayet, zektin kiymetle verilebiimesinde nasstir. Zektin aynen verildigi gibi, kiymeti takdr edilerek bedelen de verilmesinin cevazi buradan alinmistir. Bu rivayetteki bzi isimlerin ma'nlari: el-Hams; Drt kseli ve iki tarafi damgali siyah abadir. Vaktiyle Yemen'-in ma'rf elbiselerinden olup, uzunlugu bes zira' imis. , el-Lebs: Giyilmis ve kullanilmis elbisedir. es-Siyb: Hams ve lebsten daha umm bir lfizdir. ez-Zuratu: Zl'in dammi ile, hubbt'tandir [99] Hlid ibn Veld'den de konusulan bu hadsi Buhr, Yce Allah'in "Ve fi'r-' Rikb... "(et-Tevbe:61) kavli babinda, Eb Hureyre'den senediyle rivayet etmistir.
Zekat
Buhr'nin bununla istidlali syledir: Zekt milleri Hlid Ibn Veld'in zirhlarim ve diger harb ara ve gerelerini ticret mali gibi zekta tbi'dir zannederek, bunlarin kiymetinin zektini istemislerdi. Demek ki, kiymeti zerinden zekt alinmasi, zekt verilmesi caizdir. Fakat Peygamber tarafindan harb ara ve gerelerinin zekta tbi' olmadigi; bunlarin Allah yolunda kullanilmak zere habs ve vakf oldugu bildirilmistir. [100] Buhr bu hadsi Iki Bayram Kitbi'nda Ibn Abbs ile Cbir ibn Abdiilah'tan, senediyle uzunca bir metinle getirmistir. Ilim Kitbi'nda da yine Ibn Abbs'tan getirmistir. Buhr bu hadsi ve beraberinde syledigi szlerini, kiymet zerinden esyalar ve met'lar ile zekt verilmesine istidlali gstermek iin getirmistir. Istidlali syledir: RasluHah, farz olan zekt ile sadakayi ayirmaksizin, mutlak olarak kadinlara: "Sadaka veriniz" buyurmustur. Kadinlar da kpeleri, yzkleri ile, yapiminda altin, gms gibi mdenler karismamis olan ve "sihb" denilen gerdanliklarini Raslullah'a vermislerdi. RasluHah da altini, gms, esya ve met'lardan ayirdetmiyerek kabul etmisti, ki iste Peygamber'in bu fiili, kiymetten zekt vermenin cevazini ve aynen vermekten hi farki olmadigim gsterir. Hadsin istidlale dayanak noktasi "sihb" kelimesidir. Bu kelimenin ma' nsimi Kaams Tercemesi'nden nakledelim: "es-Sihb; kitb vezninde, Arab kadinlarina mahss bir nevi' kilde (gerdanhk)dir ki, sk ta'br olunan gzel bir koku mrekkebti ile karanfilden dzerler. Onda cevahire (ve mdenlere) id birsey yoktur. Cem'i, ktb vezninde Suhub gelir". Bu hadste Peygamber, farz olan zektin sarf yeri ile mstehb olan sadakanin sarf yerini ayirmamistir. nk her iki ibdetle kasdedilen Allah'in rizsi ve Allah'a yaklasmadir. Sarf yeri ise et-Tevbe:61. yette sayilan sekiz esit yerdir. Kisaca ifde gerekirse fakirdir, muhtc olan kimsedir. Buhr, Eb Bekr'in Enes'e yazdigi bu meshur mektubu aiti blme ayirarak, birbiri ardinca gelecek olan ayri ayri alti bbdaki hkmlere dell olarak sevketmistir; Ayrica Humus, Serket, Libs ve Hileleri Terk kitblarinda da getirmis oldugundan, Buhr bu hadsi Sahih 'inin on yerinde para para getirmis oluyor. [101] Bintu Mahd: Mm'in fethi ile, bir yasini dpldurup ikisine giren ve anasi gebe olmak isti'ddmda bulunan deve nev'ine denir. Erkegine bnu Mahd derler. Mhid, hmil demektir. Anasi hmil olup da dogurunca, evvelki yavruya Arab-lar, disi olursa Bintu Lebn, erkek olursa Ibnu Lebn derler. Lisnimizda koyunun her yasta kuzu, toklu, sisek, gve gibi adlarla anildigi gibi, Arablar arasinda da deve her yasta, hatt disisine, erkegine ayri ayri birer isim verilmistir. Deve Arab'in en kiymetli mali oldugu iin her yasa id adlara ehemmiyet verilir. Bu hususta kitblar yazilmistir. Hads, zektin aynen verildigi gibi, kiymet takdr edilerek bedelen de verilmesinin cevazini gstermektedir. Buhr'nin istidlali syledir: Hadste, develerin zektini verecek olan bir mal sahibinin bir yasinda bir disi deve vermesi cb edip de, kendisinin bu vasifta disi devesi bulunmayip iki yasinda disi devesi olur ve mal sahibi bunu vermek isterse, zekt me'mru onu kab! eder. Fakat me' mr, aradaki bu yas farkini telfi etmek iin mal sahibine ya yirmi dirhem, y-hud iki koyun geri verir. Hadsiler ve fakhler rfnde buna "Cebrn = ki telfi yolu" denilir. [102] hadsin bir parasi baslik iinde gemis ve ora ile ilgili hasiyede gerekli aiklamalar verilmisti. [103] Bu basligi meydana getiren vecz kaann, basligin altinda getirilen Enes'in rivayet ettigi Eb Bekr'in mektubunda aynen mevcddur. Buhr bunun diger bir sahbden de: Peygamber'e dayanan bir senedle rivayet edildigini gstermis ve hadsi daha da kuvvetlendirmistir [104] Hattb, hadsteki "faraza11 fiilini ser' vcb ma'nsina "farzetti" degil, "takdir etti" ma'nsinadir, demistir. Gerekten zektin vcbu Kur'n'in nssi ile bildirilmis, mikdrmm ta'ymi Raslullah'a birakilmistir. Hadsteki zektin gerekmesinden veya dsmesinden, ayni zamanda artmasindan veya eksilmesinden korkacak kimse zekt me'mru mu, yoksa mal sahibi mi, yoksa her ikisi mi oldugu bildirilmemistir. Fakat her iki taraf iin de byle bir endse vardir. Zekt me'mru zektin dsmesinden veyhud eksilmesinden ekinir. Mal sahibi de zektin gerekmesinden veyhud artmasindan korkar. Bu korkuyu hakk dsncesi degil, menfaat dsncesi dogurur. Binenaleyh hadste iki edeb ve ilm vecze hlinde zikredilen "Ayri olanin toplanmasi ile toplu bulunanin ayrilmasi"; hem zekt me'mruna, hem de mal sahibine ynelik olmak zere nehyedilmistir. Bu nehyIn misllendirilisi syledir: Zekt amiline ynelen nehiy: ki kimseye id olan kirk koyunu zekt almak maksadiyle bir yere toplamasi gibidir. milin toplu bir zekt malini ayirmasi da: BIr kimsenin mali olan 120 koyunu kirkar kirkar ayirip, zekt istemesi gibidir. Hlbuki bu yolda zekt, ser'an matlb degildir. Bu-sebeble zekt me'mru birinci misldeki toplamak ile ikinci misldeki ayirmadan nehyedilmistir. Mal sahibine ynelik kismin misli syledir: Ayri olanin birlestirilmesi: Kirk koyun sahibi bir kimsenin, yine kirk koyuna mlik diger birisiyle bu ayri ayri iki sry sayim zamani birlestirerek iki koyun yerine bir koyun zekt vermek istemeleri gibidir. Toplu olanin ayrilmasi da: Karisik ve ortak yirmiser koyun sahibi olan iki kisinin zekt me'mruna karsi bu toplu bir sry sayim zamani ikiye ayirmalari ve zektin dsmesine sebeb olmalari gibidir. Bu hareket de Beyt'1-mle zarar verir ve nehyedilmistir. Bu toplama ve ayirma daha baska sekillerde de olabilir. Byle aldatmali isler, dnen nehyedilmistir. [105] Hctltayn: Halil'in tesniyesidir. Bu kelimenin ser' medluln ta'ynde grs ayriliklari vardir. Eb Hanfe, Halil, serik demektir, demistir, tbn Esr de bunu te'yd ediyor ve: Raslullah'm bize hitb ettigi seriat dilinde haltayn, birbirinden ayirdedilemiyecek bir halde mallari birbirine karisan iki serikten ibarettir, diyor. Binenaleyh ayrilmasi kaabil olmayacak sekilde birbirine karismayan mala haltayn denilmez. Iki ortaktan herbirinin mali birbirinden ayrilabildigi surette bu birlikte hulta yoktur. Eb Hanfe'ye gre, iki serikten veya fazla seriklerden hibirisine hisseleri nisaba ulasmadika zekt vcib degildir. Bunlar msterek olmadiklari hlde ne hkme tbi' iseler, yine haklarinda o hl cridir. Zekt ve nisb konusunda Eb Hanfe'nin yegne sart olarak i'tibr ettigi "Seriklerin msterek maldaki hisselerinin ayirdedilmemesi" sarti, yksek bir iktisad deh ile konulmus bir sarttir. Tvs Ile At da bu sarta tutunmuslardir. Imm Buhr de bu sarti tercih etmis oluyor. Daha evvel de syledigimiz gibi arka arkaya getirilen bu bb basliklari Eb Bekr'in Enes'e yazdigi zekt mkdrlari mektubunun blmleridir. [106] Tvs ile At'nin bu szlerini Eb Ubeyd, Kitbu'f-Emv/'de senediyle rivayet etmistir. Buhr bunu burada istidlal maksadiyle zikretmistir. Demek ki, Tvs ile At'nin cem'i caiz degildir dedikleri bu serket, suy'lu olarak tasarruf ifde eden bir seriket degildir; "Serketi civar = komsuluk ortakligi" denilen ve komsuluk ifde eden bir birliktir. [107] 107 Sufyn es-Sevr'nin bu szn de Abdurrazzk senediyle rivayet etmistir. Tey-m: "Sufyn es-Sevr Eb Hanfe gibi zektta halti, yni serketi messir bulmuyor" demistir. Tavzh'de de: Imm MlIk'in kavli At ibn Eb Rebh'in kavli gibidir, denilmistir (Umdetu'l-Kaar, IV, 355-357). [108] Hadsteki "Bi's-seviyye" kelimesini Ibn Hacer; "musvt" Ile tefsr etmistir. Aliyy'l-Kaar Mirktu'I-Mesbid'de: Bi's-seviyye kaydi dellet ma'nasina hamledmelidir, diyerek su aiklamayi veriyor: Su hlde hadsin ma'nsi "Msterek bir srnn zekti iki serikin birisinden alindiginda, onun adalet geregince diger ortaga mracaat hakki vardir" demek olur. Ve bu ma'nca hadsin hkm, btn hulta ve serketlere smil bulunur. [109] Deve zektinin beyni hakkinda Eb Bekr'in iki uzun hadsi yakinda gelecektir. Eb Zerr ile Eb Hureyre'den bu konudaki hadsler de yine bu Zekt Kit-bi'nda alti bb sonra gelecektir. [110] Arab ve A'rb kelimeleri: Arab, cins ismidir. Insanlardan bir sinifa, bir kavme denilir; nisbetinde Arabi denir. A'rb ise, Arab kavminden lde oturanlara hss bir
Zekat
Isimdir. Bunun nisbetinde A'rb denir ve bedev ta'br olunur. Bu cihetle sehirliler iin Arab denilmesi hususiyet kazanmistir. Hadsin bb basligina dell olan fikrasi "Senin deve nev'inden zektini vermekte oldugun malin var mi?" suline A'rb'nin "Evet" cevbidir. Hadste zikredilen A'rb, Medne'de ikaamet etmek zere hicret iin Pey-gamber'den msade istemis, Peygamber bu msadeyi vermemis; gerekeli olarak kendi yurdunda oturmasini, orada alismasini, alismalarindan hibirinin Allah katinda terk ve zayi' edilmeyecegini gretmistir, [111] Hads metnindeki bu cmlelerin harekeleri, Trke'ye tercemede glk meydana getirmistir. Aslinda deve sayisi, belaga fiilinin faili, "Sadakatu'l-cezea" ta'brinin mef'il olmasi dsnlr. Aliyyii'l-Kaar, Mirkt'ta: Buradaki cerr harfi fail zerine dhil olmustur. Ahfes'e gre ziddir, et-lbi faildir. Ibare: "Kim ki mlik oldugu develerin sayisi bir cezea zekt nisbina ulasirsa" demektir, demistir. Terceme, umumiyetle buna gre yapilmaga alisilmistir [112] Bu hads ile bundan sonra gelecek olan hadsteki deve Isimleri: Arablar bir yasindan i'tibren muhtelif aglardaki develere ayri ayri isimler vermislerdir. Trke'de bu isimlerin ogunun karsiliklari yoktur. Yalniz de-b' ve yavrusuna "dorum, potuk, ksek"; tohumluk erkek deveye "bogur" deriz. brlerini hangi yasta olursa olsun umumiyetle "deve" diye ifde ederiz. Simdi hadslerin daha iyi anlasilmasi iin, bu isimlerin bzilarini ve ma'nlarini kisaca yazalim: _____Isimler_____________Ma'nlari_________________________________ -Bintu Mehd Umumiyetle bir yasim doldurmus, ikisine basmis disi deve. Ibnu Mehd Bir yasini doldurmus, ikisine basmis erkek deve. Bintu Lebn iki yasim doldurmus, ne basmis disi deve. Ibnu Lebn Iki yasini doldurmus, ne basmis erkek deve. Hikka yasini doldurmus, drdne basmis disi deve. Hikk ' yasini doldurmus, drdne basmis erkek deve. Cezea Drt yasini doldurmus, besine basmis disi deve. Cez' Drt yasini doldurmus, besine basmis erkek deve. Srih Ayn, en-Nadr ibn Sumeyl'in Kitbu'I-bl'inden naklen deve isimleri ile bu isimlerin verilme sebebleri hakkinda bilgiler vermistir (Umdetu'l-Kaar, IV, 250-252). [113] Bu Enes hadsi ayniyle bu isndla-, bundan nceki bblarda da paralanmis olarak gemisti. Bu hads deve, koyun ve gms zektinin beynini ihtiva etmektedir. Bu hadsi Eb Dvd da Zekt Kitbi'nda syle tahrc etmistir: Hammd ibn Seleme dedi ki: Enes ibn Mlik'in torunu ve Abdullah ibn Enes'in oglu S-mme'den bir kitb aldim. Bu kitabi Eb Bekr'in Enes ibn Mlik'e yazdigini sylyordu. Bu mektubu Ebfl Bekr, Enes'i zekt mili olarak gnderirken yazmis ve Rasluah'in mhr ile mhrleyip tasdk etmisti. Bu mektb "Bu, zekt farzasidir" cmlesiyle basliyordu, diyerek bastan basa bu uzun mektubu rivayet etti. Bu zekt hadsini Nes ile Ibn Mce de Zekt blmlerinde rivayet etmislerdir. [114] Hadste bildirilen koyun zekti hakkinda limlerin ittifaki vardir. Kirk koyundan asagisinda zekt olmadigi; kirk'ta bir; yzyirmibir'de iki; ikiyzbir'de koyun zekt vcib oldugunda hibir muhalefet gememistir. Ikiyzbir'den drt-yz'e kadar yine koyun zekt lzim olup, koyun drtyz olunca zekt da drt olur. Sonra her yzde muttariden bir koyun zekt olarak hesb edilir. Eb Hanfe, Mlik, Safi -ve bir kavle gre- Ahmed Ibn Hanbel, Sevr, Ishk, Evz'nin ve umumiyetle hadsilerin mezhebi budur. Al ve Ibn Mes'd'dan da byle rjvyet edilmistir. Yalniz bu hesabin son kisminda Sa'b, Naha, Ha-sen ibn Hayy muhalefet etmislerdir. Bunlar, koyun zektinin yze kadar olan hesabinda icm'da dhil olduklari hlde, yzbir'den drtyz'e kadar olan zekt mikdnndan i'tibren icm'dan ayrilmislardir. Bunlar yzbir'den drtyz'e kadar drt koyun verilir, demislerdir. Ahmed ibn Hanbel'den de byle bir rivayet vardir. Ticret maksadiyle besiye ekilen hayvanlarda, kirlarda otlatilma sarti aranmaksizin, zekt lzim geldigi fikih kitblannda aika belirtilmistir. Hadsin sonundaki "er-Rika" kelimesi, r'nm kesri ve kaaf'm tahfifi iledir; sonundaki "He" de aslindaki vv'dan bedeldir. Asli el-Va'd ve el-Ide'de oldugu gibi, e-Verik idi. el-Verik ve er-Rika, darbedilmis darbedilme-mis gmse denir. Gmsn zekti onda birin drtte biri; yn kirkta bir'dir. [115] Bu hads de Buhr'nin alti kisma ayirip, Zekt Kitbi'nm alti babinda bir is-ndla rivayet ettigi Enes hadsinin bir parasidir. Bu paralarin hepsinde Buhr'nin senedi hep aynidir. Bu kisim, hadsin'altinci parasidir.Eb Bekr'in Enes'e yazdigi mektubun bu fikrasinda: a. Disleri dklen yasli; b. Kiymeti dsk ayipli hayvan; c. Ko veya tekenin zekt olarak alinmasi neh-yedilmistir. Bu nehiy, farz olan zekta iddir; nafile sadakayi smil degildir. Hadsin istisnh fikrasi: "Zekt me'mru, vekili bulundugu hakk shible-ri ve mslmn fakrler hakkinda bu hayvanlardan zekt almayi hakli ve men-faatli bulursa alir" demek olur. Fakirlerin haklarini korumaya me'mr olan zekt milinin disi dklms, ihtiyar ve hastalikli hayvani zekt olarak almakta bir hakk, bir menfat grmesi, ancak btn srnn bu vasifta olmasi hlinde olabilir. Hadsin son kelimesini Eb Ubeyd, dl'in fethi ve tesdidi ile "el-Musaddaku = jJuiIJi " seklinde rivayet etmistir. Bu, mal sahibi demektir. Bu hlde istisna yalniz ko veya tekenin nefyine mnhasirdir. Binenaleyh mal sahibi kounu zekt olarak vermeye mecbur degildir. Amma dilerse verebilir, demek olur. Artik istisna st tarafa sirayet etmez. [116] Hadsin bb basligina delleti "Eger bunlar Raslulah'a deyegeldikleri bir disi oglagi {yn zekti) benden men' ederlerse..." szlerindedir. Buhr bu baslikla bir yasini doldurmus oglak ve kuzularin zekt olarak alinmasinin cevazina isaret etmistir. Bu hads, zekti vermek istemeyenlere karsi harb hakkinda Eb Bekr ile Umer'in mnkasasini anlatan hadsin bir parasidir. O hads, bu Zekt Kitbi'nm evvelinde 6 rakamiyle uzunca bir metin hlinde gemisti. Eb Bekr: Ank yhud Ikaal, yn az veya ok herhangi bir hakki men' edenle harb etmemiz vcibdir. Bunlar da men' etmis olduklarindan, onlarla har-betmemiz vcib olmustur, hkmne varmis, Umer de bu hkmn hakliligini grp tasdk etmistir. el-Ank, kei yavrusunun disisine denir. Mslim ile Eb Dvd ve bir rivayetinde Buhr "Ank" yerinde "Ikaal" lfziyle rivayet etmislerdir. kaal ile kasdedilen meshur ma'n, umm olarak zekttir. [117] Bu hads, bzi lfiz farklanyle Zekt KItbi'nin basinda 1 rakami ile de gemisti. Oradaki rivayette bulunmayan fikralar burada vardir ki, onlar da: Yemenli-ler'in Kitb Ehli olduklari, Muz'in Yemen'e vl olarak gnderildigini ifde eden al harfi cerri ve bir de son fikradir. Kerm, Kerme'mn cem'idir. Kerme, hayvana izafetle bol stl, gsterisli, etli, canli, boylu boslu hayvan demektir. Peygamber, zekt millerini,-mal sahihlerinin gzbebegi olan byle birinci sinif mallarini zekt olarak almaktan men' etmistir. Bu, mal sahihlerinin ruh durumlarinin dikkate alinmasi ve yksek idareciligin geregidir. Peygamber'In Muz'a, Yemenliler'in Kitb Ehli olduklarini hatirlatmasi da ok yerindedir. Peygamber, Yemenliler'in mnevver olduklarini, msrikler gibi chil, gafil olmadiklarini, binenaleyh basretli olmasini tenbh etmis bulunuyor. [118] Hadsin bb basligina dell olan yeri son fikrasidir. Hads bu maddelerin burada zikredilen mikdrlardan asagisinda zektin dsmesine delildir. Hads, ayni kitabin "Gmsn zekti bbi"nda da gemis, bzi aiklamalar orada verilmisti. Hads, orada gms nisabi iin; burada ise deve nisabi iin getirilmistir. Buhr bu hadsi burada bir de senedindeki ihtilftan dolayi tekrar etmistir: Seneddeki Muhammed ibn Abdirrahmn ibn Eb Sa'saa el-Mzin; bu zt, Imm Mlik'in rivayetinde de byledir. Ma'rf olan ise, bunun Muhammed ibn AbdiIIah ibn
Zekat
Abdirrahmn ibn Eb Sa'saa seklinde olmasidir. Dedesine nisbet edilmis; dedesi de dedesine nisbet edilmistir (Umdetu'l-Kaari). [119] Buhr bu hadsi "Kitbu Terki'l-Hiyel = Hileleri Terk Kitbi"nda getirmistir. Bu kisim, Buhr'nin birok yollardan msned ve mevsl olarak tahrc ettigi Ibnu'lLutbiyye hadsinin bir parasidir. Bunun bb basligina uygunlugu, sigir zektini demeyen hakkinda vadi ihtiva etmesi cih'etindendir. Iste bu vad, sigir zektinin vucbuna dellet eder [120] Buhr, benzeri Kur'n'da vki' olmus bir garb kelimeye ugrayinca, fideyi ogaltmak iin hem Kur'n'daki o kelimeyi, hem de tefsrini zikretmek detinde dir. Buradaki "Tec'erne" kelimesi "Sizeulasan her nVmet Allah"1 tandir. Sonra size herhangi bir keder ve musibet dokundugu zaman ancak O 'na tadarr' ve feryd edersiniz "(en-Nahl:53) yetinde gemektedir. Ayni fiil, diger sekillerde "Nihayet refah iinde olanlarini azb ile yakaladigimiz vakit onlar hemen feryd ve istimdd edeceklerdir. Bu gn (bosuna) feryd etmeyin. nk bizden yar-dimci bulamayacaksiniz'\el-M'mmn:64-65) yetlerinde de gemektedir. [121] Hadsin bb balligina delleti bundan nceki hadste syledigimiz sekildedir. [122] Bukeyr'in bu hadsini Mslim rivayet etmistir. Buhr'nin bundan maksadi, bu hadsin, sigirin zikredilmesinde Eb Zerr hadsine uygunlugunu gstermektir. nk her iki hads, iinde gelen hususlarin hepsinde birbirine msavidirler [123] Buhr bu ta'lki, ayni kitabin "Kadinin kocaya ve himayesinde bulunan yetm-lere zekt vermesi bbi"nda Abdullah ibn Mes'd'un karisi Zeyneb hadsinde, senediyle getirmistir. Bzilari buradaki zektin, ser' ma'nsiyle zekt degil, tatavvu' ve tasadduk ma'nsina oldugunu sylemislerdir. [124] En sevimli malin en yakin hisimlara verilmesi, aile ve yakinlardan fakir olanlara sadaka verilip yardim edilmesi, baskalarina yapilacak yardimdan hayirli oldugu bu hadsten en aik sekilde anlasilmaktadir. Bu suretle evvel akrabalar arasindaki ihtiy sahihlerinin ihtiylari giderilecek; akrabalar arasindaki madd . ve ma'nev baglar saglamlastinlacak; ondan sonra derece derece diger daha byk grup ve topluluklar arasindaki baglar saglamlastirilmis olacaktir. Bylece en kgnden en bygne dogru birbirlerine bagli, kinsiz, dsmanliksiz gruplardan olusan mllet de en saglam bir millet olacaktir. Aile, boy, asret gibi milleti olusturan gruplar arasindaki yaralari saramamis, kinleri, dsmanliklari dzeltememIs olan milletler, birlikli, dirlIkli ve kuvvetli degillerdir. Milleti teskil eden esitli meslek gruplari arasindaki gelir dagitimini dilce yapamayan milletlerin murz kalacaklari derin huzursuzluklar, alkantilar ve neticede baska milletlere smrge oluslarin temelinde bu gibi iktisad ve itimi przler vardir. [125] Buhr, Ravh'in mutbaasini Buyu'; Yahya'nin rivayetini Veklet; Ismail'in rivayetini de Tefsr kitblarinda senedli olarak getirmistir [126] Imm Safi, Eb Sevr, Eb Ubeyd; Mlikler'den Esheb, Eb Ysuf, Muham-med ve Zahirler, bu hadsteki sadakayi farz olan zekt ma'nsina hamlederek ve bununla hccet getirerek, kadinin, fakr olan kocasina zektini vermesini caiz grmslerdir. Diger taraftan Hasen Basr, Sevr, Eb Hanfe, Mlik, zevcenin zevcine malinin zektini vermesi caiz degildir, demislerdir. Bunlar bahsimiz olan Zeyneb hadsindeki sadakayi, farz kilinmis olan zekt ma'nsma degil, yardimlasma ve gnll sadaka ma'nsina hamletmislerdir. Bu sadakanin medlul, tatavvu' oldugunu, Tahv'nin Rita tarikiyle rivayet ettigi uzunca bir hads dah te'yd etmektedir: Rita bintu Abdillah syle demistir: Abdullah ibn Mes'd'un esi Zeyneb, san'atkr bir kadin idi. Abdullah ibn Mes'd ise fakr idi. Ibnu Mes'd\i ve oglunu Zeyneb Infk ederdi. Ve: Seninle ogluna bakmak, beni sadaka vermekten men' ediyor; sizinle beraber disariya sadaka vermeye gcm yetmiyor, diye sikyet ederdi, Abdullah ibn Mes'd da cevaben: Bize yaptigin harcama ve yardimdan .dolayi sevb almazsan, ben de senin bu ihsanini istemem, demisti. Bunun zerine Zeyneb ve Ibn Mes'd, Peygamber'e giderek, Zeyneb;Pey-gamber'den: Y Raslallah! Ben san'at sahibi bir kadinim. El emegimi satar, kazanirim.Oglumun ve zevcimin birseyleri yok.Bunlari ben infk ediyorum.Bunlarin maisetinden artirip, hrice sadaka veremiyorum. Bunlari infk ve Iaseden dolayi bana ecir var midir? dedi. Peygamber: "Evet; bunlari in/ktan sevb alirsin. Sen kocani ve oglunu infk et" buyurdu. Kadmiri kocasina farz olan zektini vermesinin caiz olup olmamasi hususundaki ihtilfi, yukarida zetledik. Hanefler'in fikih kitblarinda Eb Han-fe'nin cevaz vermemesine dir fetvasi terchan metinlerde zikredilmis; mmeynin cevaza dir ictihdlan ise, muhalefet hlinde sarihler tarafindan gsterilmistir. Binenaleyh Hanef fikhinda zekt verecek olan, zektini uslne, yn babasina, byk babasina, ne kadar ykselirse ykselsin veremez. Fur'una, yn ogluna, oglunun ogluna, ne kadar inilirse inilsin, yine veremez. Karisina da veremez. Buraya kadar Hanefler arasinda ihtilf yoktur. Ittifak vardir, ihtilf ancak kadinin kocasina zektini verebilmesindedir. Ve bu hususta Eb Hanfe'nin menf itihadi terch edilmistir. [127] Sad ibn Mseyyeb, Umer ibn Abdilazz, Mekhl, At, Sa'b, Hasen Basr, Ibn Srn, Sevr, Zuhr, Mlik, Safi, Ahmed, Ishk ve Zahir ehli bu hadsle hccet getirerek, mutlak surette atta zekt yoktur, demislerdir. Hanefler'den Eb Ysuf ile Muhammed'in ictihdlan da byledir. Tirmiz: "mmetin ameli bu Eb Hureyre hadsi zerine cereyan etmistir. Ilim ehline gre, sime olan atta ve hizmet iin terch edilen klede zekt yoktur. Ticret iin tutulanlarda, bir sene geince kiymeti zerinden zekt vcib olur" der. Ibrhm Naha, Hammad ibn Eb Sleyman, Eb Hanfe.., tenasl iin muhafaza edilen atlarda zekt vcibdir, demislerdir ki, ilgi hlinde sime olarak yetisen atlar olacaktir. Serahs, Zeyd ibn Sbit'in mezhebi de bu oldugunu zikretmistir. Su hlde, mnferid binek atlari ve cihd atlarinda zekt yok; zrriyet ve ticret iin olanlarda zekt vardir [128] Buhr burada da ayni hadsi degisik yollardan getirmis ve basliktaki hkme dell olmak zere sevk eylemistir. [129] Hads birka benzetme ihtiva etmekte olup, belg ve i'czkr bir uslb ile ifde edilmistir: Bu benzetmelerden biri "Size ailacak dny iekleri" edeb cmlesidir. Peygamber bununla: Ben aranizdan ayrilip ebediyyet lemine gittikten sonra sizin bugnk feragatli ve zhd haytinizi birakarak, kayserlerin ve kisrlarm feth edilecek genis ve zengin lkelerinin esitli zenginlikleri nnze serildigi zaman, bu iek renklerinin gzlerinizi kamastirmasindan; kokularinin da btn his ve idrkinizi alt st etmesinden, Islm haytinizi bozmasindan endse ediyorum... buyurmus oluyor. "Hayr, serr getirmez" vecizesi ve temsl zhi ok beligdir. Evet; mal, servet Allah'in insanlara bahsettigi hayr ve saadettir. Bu cihetle mal, serr ve fesad olmaktan uzaktir. Lkin bu servetin gerek kazanilmasinda, gerek sarf suretinde onun rengi, onun mhiyeti degisir; zararli ve felketli olabilir. Iste Peygamber'in bu yksek tebligi, iki temsl Ihtiva etmektedir: Bunun birisi ile dny malini toplamakta, fakr haklarini men' etmekte ifrat edenlerin hli; brsyle de kazancinda, harcamasinda i'tidl yolunu tutanlarin mstesna vaziyeti tasvir edilmistir. Hadsin son fikrasi ile bildirilen sehdetin, bu servetin kazanma ve harcama keyfiyetlerine id olacagi diger hadslerde gelmistir. Hulsa hadste servet, haddizatinda hayr oldugu, fakat kazanma sureti ve harcama keyfiyeti i'tibriyle saadet vesilesi veyhud felket sebebi olacagi bildirilmistir. [130] Bundan evvel "Hisimlara zekt verilmesi bbi"nda 64 rakaminda, bzi lfiz farkliligi mevslen gemis olan hadse isaret etmistir [131] Rviye Zeyneb'in, Peygamber'in kapisi nnde bulustugu kadinin ismi, Buh-r'nin rivayet tarkinde zikredilmemistir. Bunun ismi de Zeyneb oldugu ve Eb Mes'd
Zekat
Ukbe ibn mir'in kadini bulundugu, Eb Dvd Tayls ile Nes'nin rivayetlerinde bildirilmistir. Bu iki Zeyneb'in ikisinin zevlerinin de fakr oldugu ve himayelerinde yetmleri bulundugunu Buhr'nin rivayetinde greniyoruz. Fakat bu yetimlerin kiz ve oglan kardeslerinin yetm ocuklari oldugu Eb Dvd Tayls'nin rivayetinde tasrh edilmistir. Nes'nin rivayetinde ise: Bu iki Zeyneb'in birisinin fazla mali vardi. Fakat himayesinde oglan kardesinin yetmleri bulunuyordu. brsnn de fazla mali vardi. Onun kocasinin da eli yufka, yn fakr idi, denmistir. Bu hadsteki infktan maksad, Imm Eb Hanfe'ye gre vcib sadaka olan zekt olmadigini, Immeyn ile Imm Safi ve emsaline gre farz olan zekt oldugunu 64 rakamiyle geen hadsin hasiyesinde bildirmistik. Bu iki ihtilafli grse gre, bu rivayetteki "Benden kf gelir mi?" sorusunun ma'nsi, Eb Hanfe'ce: Kocami ve yetimlerimi infk etmekligim, benden nafile sadaka yerine geer mi? demek olur. brlerine gre de: "Farz kilinmis zekt olarak kabul olunur mu?" seklinde bir sul olur. [132] Bu mm Seleme hadsinde de ayni aiklamalar geerlidir. Hadsin bb basligina dellligi syledir: Bu hadsten, zekt vericinin ocuklari olan yetimlere sadaka vermek mu'teber ve geerli oldugu bilinince, buna kiysla, onlarin baska kocaya id yetmlerine zekt vermek, kf gelir. Yhud da hads, sirf yetme infk hakkinda olan birinci hadse mnsebetinden dolayi bu bbda zikredilmistir. Buhari bu nevi'den takviyeyi ok yapar (Umdetu'l-Kaar). Ayn'nin bildirdigine gre, mm Seleme'nin Eb Seleme'den drt ocugu olmustu: Umer, Muhammed, Zeyneb, Durre. [133] Buhr bu bb basliginda zektin sarf yerleri yetinden konu bakimindan ihtiy duyulan yerleri kesip almistir. [134] Ibn Abbs'in bu szn Eb Ubeyd, Kitbu'l-Emvt'de Muchid'den; o da Ibn Abbs'tan senediyle rivayet etmistir. [135] Hasen Basr'nin bu haberini Ibnu Eb Seybe, senediyle rivayet etmistir. [136] Peygamber'in bu hadsi, bu babin hadsi olarak senediyle gelecektir. [137] Eb Ls'm bu haberini Ahmed ibn Hanbel, Ibnu Huzeyme, Hkim ve digerleri senediyle rivayet etmislerdir. [138] Bu hadste Peygamber'in emir buyurdugu bildirilen sadaka ile murd, farz olan zekttir. Elimizdeki Buhr nshalarinda "es-Sadaka"nin ahd lami ile ma'rife yapilmis bulunmasi bunun en aik delilidir. Nevev de: Sahh ve meshur olan, bu sadakanin, farz kilinmis zekt olmasidir, diyor. Nevev'nin bu szn Mslim'in rivayeti vehile, Peygamber'in Umer'i zekt mili ta'yn etmis olmasi da te'yd ediyor. Zekt mili mendb olan sadakayi degil, farz kilinan sadakanin tahsili iin ta'yn edilgelmistir. Mendb olan sadaka, ferdlerin kendi Ihtiyarina birakilmistir. Ibn Ceml, et-Tevbe:75. yeti ile kendilerinden tevbe etmeleri istenen taifeden idi. KendiskRabb'im benden tevbe etmemi istedi. Ben de tevbe ettim, der imis, ve hakkaten hlini islh edip mnafiklik lekesini silmistir. Bu hadsin son fikrasi, bir tefsre gre zektin miadindan evvel pesin alinmasinin cIz olduguna dell sayilmistir. Bu konuda yn vaktinden evvel zekt vermek caiz midir, degil midir hususunda, limler ihtilf etmislerdir. Bzi limler zektin pesin alinmasini kabul; bzilari da reddetmislerdir. [139] Bu mutbaati Ahmed ve digerleri senediyle rivayet etmistir. [140] Ibn Ishk'in hadsini Drakutn, senediyle rivayet etmistir. Drakutn'nin, Ab-bs'in ml durumu bozuk oldugu iin onun zektinin bir yi! geri birakildigi hakkindaki diger bir rivayetini ve Umer'in Abbs'a sert muamelesini, Mslim'in Verkaa'dan gelen rivayeti te'yd ediyor: Umer, Peygamber'e Abbs't sikyet edince, Peygamber: "Abbs'in zektini bir misli fazlasiyle ben zerime aliyorum" buyurmus ve sonra: "Bir adamin amucasi, babasinin soyu oldugunu bilmedin mi?" diye itb etmistir. [141] Ibn Cureyc'in hadsini de Abdurrazzk Musannafmda senediyle rivayet etmistir. Ancak Ibn Cureyc, Ibn Ceml ismi yerine Eb Cehm ibn Huzeyfe ismini koymus ve bu suretle diger rvlere muhalefet etmistir. [142] Buhr, Sahh'Inin Eb Zerr rivayeti ile Ynn nshasinda bunlarin RasluIIah'tan nc defa istedikleri ve Raslullah'in da verdigine dir bir fikra daha vardir: [143] Hadsten Raslullah'in cmertligi, fakirleri ve her ttl ihtiy shiblerini kendi nefsine tercih etmek hususunda beseriyete en yksek bir fazilet numunesi oldugu aika grlr. Hadsteki en mhim ahlk bir umde de, geim darligina sabir ve mukaavemetin, ahlk gzelliklerinden oldugudur. [144] Bu hadste, alin teri ile kazanmaya; kimsenin minneti altina girmemeye belig bir tesvk vardir. [145] Hadsteki odunculugun dilenmekten daha hayirli oldugunun bildirilmesinden, bunun kazan yollarinin en faziletlisi oldugu zannedilmemelidir. Belki Raslullah' bunu, sermayesiz, aletsiz, vasitasiz bir geim yolu oldugu iin zikretmistir... (Nevev). Bir hadste "Kazancin hayirlisi ve sereflisi, el emegi ve alin teriyle kazanilandir" buyurulmustur. Nitekim Buhr Sahth 'inde de Mikdm ibn Ma'-dikerib (R)'den Peygamber'in "Muhakkak ki hibir insan, elinin kazancindan yemesinden daha hayirli hibir taam yememistir" buyurdugu rivayet edilmistir. Bu hususta daha baska rivayetler ve tafsilt vardir. [146] Hadsin bb basligina uygunlugu "Yksek el, alak elden hayirlidir" fikrasi-dir. nk bir tefsire gre yksek elden murd, istemeyip iffetli kalmaya alisan eldir. Fakat meshur olan tefsir, yksek elin, verici el oldugudur. [147] Buhr, basliktaki sartin cevbini, hads ona dellet ettigi iin zikretmemistir. Biz onu parantez iinde gsterdik. [148] Bu yetteki "(Iffetinden dolayi istemeyen) yoksulun da bir hakki vardir" fikrasi basliga ok uygundur. Msteml nshasinda bu yet, sart cmlesinden nce gelmistir. Buhr nshalarindan birogunda, bu yet zikredilmemistir. [149] Ha'dsteki, Peygamber'in Umer'e verdigi atanin mhiyetini hads sarihleri bildirmiyor. Kaams Tercemesi'nde: At, as vezninde bahsis tarikiyle verilen vergiye denir, deniliyor. Afyonkarahisarli Mustafa, AhtertKebr'inde ziyde olarak su bilgileri veriyor: Bzi lisn ehli: At, beytu'l-mlden senede yhud aylik verilen bahsistir; nzik da her gn verilen gndeliktir demislerdir. Bzilari da: At, ekseriyetle muchidlere; nzik da mslmn fakirlere verilen maldir diye ta'rf etmislerdir... Hakkaten mslmn gazilerin zekt harcama yerlerinden muayyen hissesi bulundugu iin, hadsteki at, gzlik bahsisi diye terceme edildi. "Kne" fiili, bunun devamli bir i'tiyd hlinde tekerrr ettigini gsterdiginden, buna da terce-mede "bzi bzi" szleriyle isaret edildi. Bu hadsin limlerin itihadini zerine toplayan noktasi "JiJ = Hars ve tlib olmayarak gelen at ve ihsani al!" emridir. Taber'nin beynina gre bu emrin bir nedb ve irsd emri oldugunda limlerin ittifaki vardir. Yalniz ihtilf, kayidsiz sartsiz her verenin her verdigi alinir mi; yoksa bunun da bir haddi var midir? Bu hususta limler ihtilf etmislerdir. Bzi limler: Verilen her atiyye kabul edilir, alinir. Veren kimse isterse sultn olsun, baskasi olsun; slih olsun, fsik olsun musvdir; elverir ki atiyye vermesi caiz olan bir zenginlik sahibinden gelsin. Bu hususta Eb Hureyre'nin: "Bana her hediye verenin hediyesini muhakkak kabul ederim. Hediye istemeye gelince asla" dedigi rivayet edilmistir. Bzi limler de:Hediye kabul Raslullah'tan mmete mendb ve me'sr-dur, demislerdir. Yalniz bunlar saltanat sahiplerinin atiyyesini istisna etmislerdir. Bu limlerden
Zekat
bzilari sultn atiyyelerinin kabul haramdir; bzilari da mekruhtur demislerdir. nc bir kisim limler de, bunun tamamen aksi bir ictihd ile yalniz sultn atiyyesinin kabul mendbdur, baskalarinin degildir diyorlar... Taberide: "Bana gre atiyye mes'elesinde dogru olan ictihd, ister sultn caizesi olsun, isterse sultndan baska herhangi bir kimsenin hediyyesi olsun, kabul edilmelidir, ve kabul edilmesi mendbdur." demistir. Taber'nin dayandigi de-ll, bu hadste Peygamber'in; tahss etmeksizin, herhangi bir cihetten Allah bir mal ihsan ederse, onun kabuln "O mali al" emriyle mendb kilmasidir. Bunun bir mstesnasi varsa, o da Peygamber'in istisna buyurdugu haram maldan gelen ve onun haram oldugu bilinen hediyesidir. Malinda haram karisik olan kimsenin hediyesinin kabul ve kendisiyle alis-r veris yapilip yapilmamasi hakkinda da ihtilf vardir. Bzi limler kerh grmsler, bzilari da tecvz etmislerdir. Taber, ibhaya kaail olanlar nmina en iyi dell olarak kitb ehlinden cizye alinmasini ileri srp syle diyor: "Allah Kitb ehlinden cizye alinmasini mubah kilmistir. Hlbuki bu kitablerin kazanlarinin en ogunu sarb ve domuz ticreti teskl ediyor. Faizcilik de en agir sartlarla bunlarin tercih ettikleri nc bir kazan yoludur. Btn bunlar Allah katinda ma'lm iken, Kitablerden cizye alinmasinin mbh kilinmasi, elindeki malini halldan mi, yoksa haram yoldan mi kazandigi bilinmeyen bir mslmmn verdigi hediyeyi kabul etmek caiz ve mubah olduguna en aik surette dellet etmektedir. Kazancinin hall ve harmligma pek aldirmayan kimselerin hediyesini almak, bu delle istinaden kat'-iyyen haram degildir. Yalniz haram kazan aynen bilinmis olursa bundan ayrilan hediyenin kabul haramdir. Bu hususta sahb ve tabilerden pekok haberler vardir" (Umdetu'l-Kaar, IV, 404-405) [150] Bu hars kimsenin yznde bir et parasi bulunmayarak hasrolunmasinin ma'-nsi, cinayet yeri olan yzde bi'1-mshede ceza ve ukubetin belirmesidir. nk bu hars, dnyda yzn zell kilmisti (Hattb). [151] Burada ihtisar vardir. nk burada zikredilmeyen diger peygamberlerden de yardim istenecegi teki hadslerden bilinmisti [152] Abdullah ibn Salih'in rivayet ettigi bu ziyde, yalniz Eb Zerr rivayetinde vardir. Diger Buhr rvleri bu ziydeyi rivayet etmemislerdir. Eb Zerr'in bu rivayeti, ondan gelen btn Buhr nshalarinda mevcddur [153] Bunu, Beyhak senediyle hadsin birinci kisminin sonunda, teki ziyde olmaksizin rivayet etmistir [154] Burada yetin istemeyenleri medheden fikrasi baslik yapilmis, mtekib fikralarla da bu husus kuvvetlendirilmistir [155] "Kisiyi istemekten men' edecek zenginligin mikdri" hakkinda bbda bir sarahat yoktur. Fakat Buhr, ya sartina uygun bir hads bulamadigi iin getirmemis, yhud da bb altinda gelecek Eb Hureyre hadsinden anlasilacak ma'n ile yetinmek istemistir. Buhr, Peygamber'in buradaki sz ile el-Bakara:273. yetini basliktaki "Zenginligin mikdri ne kadar?" sulinin tefsiri olmak zere getirmistir. Eb Zerr rivayetinde, yetten nce "nk Yce Allah'in su kavli vardir" ifdesi mevcddur. [156] Hadsin bb basligina mutabakati yn dellligi "insanlardan yzszce istemeyen " fikrasidir [157] Hadsin bb basligina dell olan yeri "ok sul" fikrasidir. Sarihler bunu: ok dilenmek, lzumsuz herseyi sormak diye ta'rf ediyorlar ki, ikisi de zararlidir; ikisi de nehyedilmistir. Burada hadsin sevki delaletiyle ok dilenmek ve zar-retsiz, ihtiycsiz her zaman dilenmeyi san'at edinmek ma'nsi kasdedildigi anlasilir. Ikinci ma'nya da hamledilebilir. Bu hadste nehyedilen fiillerin her de aileleri ve cemiyeti bozacak, kertecek mhim itima hastaliklardir. [158] Vkid'nin bildirdigine gre, bu atiyye verilmeyen zt, muhacirlerden Cuayl ibn Surka (R)'dir. Sa'd'in "M'min" demesini, Peygamber'in mkerreren "Mslim de!" buyurarak tashih ve ihtar etmesi, mnin vicdan, btin bir is olup, bilinmesi Allah'a id gayb hllerinden bulunmasindan dolayi, zahir hle gre "Mslim" demenin daha dogru oldugunu gretmek iindir. [159] Bu zikredilen hadsin diger bir tarkidir. Hem birinciyi takviye etmis, hem de faydali bir ziyde ihtiva etmistir. [160] Buhr, deti zere yryerek, hadsteki garb lfiz, Kur'n'daki lfza muvafik dstg zaman, istidrden Kur'n'daki lfzi da zikredip, hadsteki lfzin tefsirini vermektedir. Buradaki zhinda if'l babindan olan "ekebbe"nin lzim; slsden olan "kebbe" fiilinin ise mteadd oldugunu gstermektedir. Iflinin lzim; slsnin mteadd olusu, bu fiilin bir garbligidir [161] Bu hadsin, isnd ve lfizda degisik kisa bir rivayeti 77 rakaminda gemisti. Hadsin bb basligina dell olan yeri: "Kalkip insanlardan (sadaka) istemeyen iffetli kisidir" fikrasidir. Islm'da istemenin, dilenmenin ktlgn ve Peygamber tarafindan neh-yedildigini gsteren pekok hadsler vardir. Hatt Peygamber'in "Kimseden hibir sey istememek zere bey'at aldigi" ve bunun karsiliginin ne oldugu soruldugunda "Cennettir" buyurdugu Eb Umme ile Sevbn tarafindan rivayet edilmistir (Tabern). ibn Umer, Peygamber'in "Zengin iin, ve hilkati yerinde, beden kuvvetleri zinde olanlar iin sadaka hall degildir" buyurdugunu rivayet etmisty-(Tirmiz), [162] Bu hadsin isnd ve lfiz f^rkliliklariyle iki rivayeti 72 ve 73 rakamlarinda gemis ve orada bzi aiklardalar verilmisti. Hads burada biraz daha tafsllidir. [163] Yn Salih ibn Keysn, yasa ez-Zuhr'den byktr;,bu sebeble dogrudan dogruya, Ibn Umer'e erisip ondan vasitasiz olarak hads isitmistir. Zuhr'nin ise tbn Umer'e kavusmasinda ihtilf edilmistir. Sahh olan, Zuhr'nin bn Umer'e ka-vusmayip; Ibn Umer'in oglu Salim vsitasiyle bn Umer'den rivayet ettigidir (Kas-talln). [164] Hars : Yasken aga zerinde ne kadar meyve bulundugunu tahmn etmektir (es-Sahh). Bzi ilim ehlinden "hars"m, kendisine zekt vcib olan hurma, zm gibi yas meyvenin, erisilmesinden sonra mahsln ne mikdr tutacagini takdir ve tahminden ibaret oldugu rivayet edilmistir (Tirmiz). Fakhler, zekt almaya dayanak olan bu takdir ve tahmn Isinin tafsili ve mesrulugu hususunda ihtilf etmislerdir. Bir kismi hurmanin, zmn ermeye, olgunlasmaya basladigi zaman tahminini caiz grms, bir kismi da caiz grmemistir. Her iki tarafin delilleri ve tafsilti genis serhlerde ve fikih kitblannda grlebilir. [165] Hadsin bb basligina dell olan yeri aiktir: Peygamber'in: "Su hurmayi tahmn ediniz" buyurup, kendisinin de tahmn etmesidir [166] Bu, hadsin diger bir tarkidir. Bu tark Ensr'in Faziletleri Kitbi'nda tam senediyle mevsl olarak rivayet edilmistir. [167] Bu da hadsin bir diger tarkten rivayetidir. Bunu Eb Al ibn Huzeyme de el-Fevid'inde senediyle rivayet etmistir. Buhr hadsin birka tarkini ve tark-lerdeki isnd ve lfiz farklarini'bir yere toplamis ve gstermis oluyor. [168] Buhr burada "hadka"nm ta'rfini vermistir. Hadka hakkinda sim Efendi sunlari sylemistir: el-Hadka; sefine vezninde sulu, agali baheye denir ki, cem'i hadik'tir. Bir kavle gre hurma ve sir agalik olan bustna denir, yhud etrafi duvar ile evrilmis olan bustne denir, yhud hurmalik kit'asma denir (Kaams Tercemesi). [169] Umer ibn Abdilazz'in bu re'yini, Imm Mlik ei-Muvatta'mda, Abdullah ibn Eb Bekr ibn Hazm'dan senediyle rivayet etmistir. Abdullah syle dedi: Babam Eb
Zekat
Bekr ibn Hazm Min'da iken, Umer ibn Abdilazz'den babama bir mek-tb geldi. O mektbda: "Atlardan ve baldan zekt alinmaz" diye yazmisti (Kas-talin). [170] el-Aser, arab vezninde, dibi ve kk Ile degil de, kkndeki etrafa yayilan ince damariariyle su emip faydalanan agalar ve ekinlerdir. Agalar ve ekinler dogrudan dibine ve kkne su vurarak sulandigi gibi, yakininda bulunan suyu ince ,m damariariyle emmesi suretiyle de istifde eder. Iste hadste agalarin, ekinlerin bu ikinci suretle sel suyundan, akar sudan istifde edip yetisenlerine "Ev kne aseriyyen" cmlesiyle isaret edilmistir. Agalar, ekinler gerek kkleriyle, gerek ince damariariyle yagmur, irmak, pinar sularindan faydalanmis olsunlar, bunda sahibinin sina ve amel mhim' bir te'sri olmadigi iin, tam usr'e yn onda bir zekt vergisine tbi' tutulmuslardir. Fakat " ^ = Nadh" ile yn kuyudan, nehirden kova, dolap, motor gibi zira bir vsita ile sulanan yer mahsllerinde yarim usr, yn yirmide bir zekt vergisi vcib oldugu gretiliyor. Bu ve Mslim'in Cbir'den rivayet ettigi birbirine yakin mealdeki hadslerin hepsinin ifde ettigi ma'n, el emegi ile, zira sulama vsitalari ile (yn kova, dolap, motor gibi letlerle ayri bir alisma ve masrafla) elde edilen toprak mahsllerinde yirmide bir zekt vcib oldugudur. [171] Buhr'nin evvelki hads dedigi, Eb Sad el-Hudr'nin "Zekti verilen mal kenz degildir" (10. bb) ile "Gmsn zekti babi" (23. bb)nda geen ve bundan sonraki 56. babda da tekrar gelecek olan hadstir. Bu bbla alkali olan kismi "Bes veskten asagisindan zekt yoktur" fikrasidir. [172] Buhr'nin bu sznn serhinden bana ailan ma'n budur. Kirmn ve diger sarihler ise biraz degisik bir ma'nya gitmislerdir.. zerinde dsnlsn! Evet, Ibn Umer'in bu hadsi umumligi ile nisb sarti olmamakta zahirdir. Eb Sad hadsi ise", onun mutlakligini kayidlayicidir. Ve nitekim Ibn Umer hadsi de, Eb Sad hadsinin mutlakligini kayidlayicidir. Su hlde bu iki hadsten herbiri, iindeki ziyde ile digerini tefsr edicidir (Kastalln). [173] Fadl'in hadsini senediyle Ahmed ibn Hanbel; BIlPinkini ise Buhr, Hacc KI-tbi'nda mevslen rivayet etmistir. BilPin sz, Fadl'in szne munf degildir. Fakat onun maksadi, Fadl, bir kenarda du ile mesgul bulunmasi sebebiyle Peygamber'in namaz kildigim grmedi demektir (Kastalln). [174] Hadsin bb basligina delleti aiktir. nk baslik, hadsin ilk parasidir. Bu hads, bundan nceki bbda da gemis ve onun hasiyesinde isaret edildigi zere daha evvelki iki bbda da gemisti. Binenaleyh aiklamalar iin gsterilen yerlere bakilmalidir. Yalniz sunu syleyelim: Bir s', 1040 dirhem ayarindaki lege denildigine gre, bes vesk, kesirsiz olarak 1.000 kilo ve eski okka ile 780 okka eder. [175] Buhr bu szleriyle hem en gzel bir aiklama yapmis, hem de Ilm ve usl bir kaaideyi hatirlatmistir. [176] Bb basligi iki kisimdir. Her iki kismin delli ve cevbi bb altinda gelecek hadste verilmistir. Birinci kismina "... Her biri mahsl verdigi zaman mahslnden yiyin. Devsirildigi ve toplandigi gn de hakkim (sadakasini) verin. Israf etmeyin. nk Allah israf edenleri sevmez "(el-En'm: 141) yeti de aik olarak dellet eder. [177] Peygamber, sadakayi insanlarin mallarinin kiri saymistir. Bu kirden kendi aile ferdleri ve zrriyetinin mnezzeh yasamalarini, hlde ve istikblde insanlarin sadaka ve zekt malIanyle yasayan asalak bir zmre olmalarini en aik sekilde nlemistir. Peygamber, insanliga yaptigi byk irsd ve iyilige karsilik ne kendisinin, ve ne de ailesi ve zrriyetinin madd bir mkfat grmelerini istemiyordu.O yalniz Allah'in "Ben peygamberlige karsilik hibir cret istemem; sdece hisimlikta sevgi isterim dc/"(es-Sr:23) emir ve ta'lmi vehile sammi bir sevgi istiyordu. Hadste, ocugun da byk gibi haramdan uzaklastirilacagi, bilgi zerine yetisip gelismesi ve teklf vaktinin kendisine dnden bir ilim zerinde iken gelmesi iin, hangi seyden nehyedildiginin kendisine gretilmesi gerektigi hkm vardir (Kastalln). [178] Sartin cevbi olan "Bu satis caiz olur" fikrasi baslikta zikredilmemistir. Bu satisa cevaz verilmistir. nk satici, zektin vucbundan sonra sattigi takdrde, caiz olan bir isi yapmis ve zekti demek onun zimmetine yapismistir. Artik o kimseye borcu olan bu zektini baska malindan demesi lzimdir [179] Peygamber'in bu sz biraz sonra 86 rakamiyle Ibn Umer'in hadsinden olmak zere senediyle gelecektir [180] nk "Meyvelerin salhi meydana ikincaya kadar.." sz ummdir. Hlbuki o vakit, zekt vaktidir. Peygamber, satis cevazini meyvenin aynindan zekt vermekle kayidlamamistir. Iste bu, bu mes'eledeki iki grsten biridir. Ikinci grs -ki Safi'nin grsdr- satis caiz olmaz. nk bu kimse, mlik olacagi ve mlik olmayacagi -ki bu fakirlerin agacindan yiyecekleri nasbleridir- seyi satmis olur... (Kastalln). [181] Hadsin bb basligina delllik ve uygunlugu meydandadir. nk Buhr baslikta senedsiz olarak getirdigi.Peygamber'in szn, burada senediyle vermistir [182] Bu hads, hurmadan baska umm olarak diger meyve trlerinin de olgunlasip salhlari meydana ikincaya kadar alim satimlarinin nehyine dellet etmektedir. [183] Bu son fikra, hads metnindeki "Hatta tzhiye"nin tefsiridir. Kitbu'l-Bey'deki rivayette, bu tefsrin bir sul zerine bizzat Raslullah tarafindan yapildigi aika belirtilmistir [184] Bu sulin cevbi, hads metninde gelecegi zere, menfdir, yn "Satin alamaz"dir. [185] Bu son kisim Eb Zerr rivayetinde byle nefy harfi ile "L yetruku(= Birakmaz)" seklindedir. Diger bzi rivayetlerde nefy harfi olmaksizin "Yetrukii(Birakir)" seklinde gelmistir. Buna gre, ma'n "tbn Umer sadaka ettigi bir seyi satin almayi terkederdi..." olur. [186] Ibn Sa'd'in Tabakaat'mdun naklen srih Kastalln'nin beynina gre, hadste bahse konu olan atin adi Verd imis. Bu ati Temm ed-Dr (R) Peygamber'e hediye etmis, Peygamber de TJmer'e hediye buyurmustu. Umer de ismini sylemedigi bir gzye hediye etmisti. Peygamber'in Umer'e "Bir dirhem karsiliginda da verse sadakana dnme" buyurmasi, ucuzlukta mbalga; "Kusmugunu yemeye dnen kimse gibidir" cmlesi ise, sadaka ve hibeye dnmenin ktlgn bildiren belg bir tesbih ihtiva etmektedir. [187] Bu hads, sened ve bzi lfiz farkiyle 85 rakamiyle geti. Bu rivayetteki "Kh kh" lfizlari hakkinda su aiklama verilmistir: "Kh kh, kflarin fethi ve kesriyle ve h'larin sknuyle ve tesddleriyle ve tenvnleriyle lgattir. Bu, ses isimlerindendir; ocuk kismi bir nesne yemekten ve bir nesne almaktan ve bir murdar seye bulasmaktan zecr ve men' iin telffuz olunur., ve bunun tekerrr te'kd iindir" (Kaams Ter.). [188] Hadsin bb basligina dellligi "O koyun Meymne'nin bir azdli cariyesine sadaka malindan verilmis idi" szdr. Peygamber'in, Meymne'nin cariyesine sadaka verilmesini reddetmemesi, Peygamber kadinlarinin azdli klelerine sadakanin hall olduguna dellet etmistir. Bir de bu ve benzeri hadslerden, l hayvan derisinin tabaklanmakla temizlenecegi ve kullanilabilecegi anlasilmistir. [189] Bu hadslerden Peygamber'in zevceleri tarafindan azd edilen klelere zekt verilmek caiz oldugu; sadaka, sadaka verilenin kabul etmesiyle mlkiyetine ge tikten sonra mhiyeti degiseceginden, Hsimler iin bunu yemek caiz oldugu hkmleri alinmis oluyor. Sadaka etinin, l hayvan eti gibi, ztinda harmhk yoktur. O, bizatihi ha-lldir. Buna harmhk, sadaka vasfinin muzf olmasindan ileri gelmistir. Fakat sadaka, sadaka
Zekat
edilen kimsenin mlkiyetine gemekle bu vasif yok olmus bulunuyor. Hediye edilince de, hediye verilen kimse Iin, hediye olarak hall oluyor. [190] Bu baslikta iz'nin cevbi hazf edilmistir. Takdiri syledir: Sadaka, sadaka edilenin mlkiyetine gemek suretiyle sadaka olmaktan iktigi zaman, Peygamber ve diger Hsimler iin alinmasi caiz olur [191] Sadaka hem Peygamber'e, hem de ailesine haramdi. Fakat zekt, mm Atiy-ye'nin mlkiyetine getikten sonra ise'ye gnderildiginden, bu etin mhiyeti degisiyor; hediye oluyordu. Hediyeyi ise yiyebilirlerdi.Iste bu yolla sadaka mhiyetinin hediye hline dnsmesi, bu mm AtiyyG Nuseybe hadsinde aika grlmektedir. Basliga dell olmasi da bu cihetidir. Peygamber'in: "Sadakayerine ulasmistir" edeb vecizesi, bu dn hakikati en belg ve aik sekilde ifde etmis bulunuyor. [192] "O et Berre'ye sadakadir; bize de hediyedir" veczesi de ayni hakikatin daha aik bir ifadesidir. [193] Bu ta'lki (Sleyman Eb Dvd et-Tayls'den baska) Eb Nuaym de el-Mustahrac'mda senediyle rivayet etmistir. Buhr'nin bu ta'lki burada zikretmesinin fidesi, Katde ibn Dime'nin bu hadsi Enes'ten isitmesini sarahatle bildirmis olmasidir. Katde mdellis oldugu iin, bundan nce geen isndda an'ane ile verilen hadste tedls etmesi ihtimli giderilmistir. [194] Buhr'nin "Her nerede bulunurlarsa fakirlere verilir.." sz, zektin bir beldeden digerine nakledilmesinin cevazini terch ettigini is'r ediyor. Bu mes'ele-de ihtilf vardir... [195] Hadsin bb basligina dell noktasi "Zenginlerinden alinip fakirlerine verilir" fikrasidir. Hads, biraz farklica bir isnd ve lfiz ile Zekt Kitbi'nin basinda da gemisti. Kerm, kerinte'nin cem'idir. Kerme, hayvana izafetle st bol, gsterisli, etli, canli ve boylu boslu hayvan demek olur. Peygamber zekt millerini, mal sahiplerinin gzbebegi olan byle birinci sinif mallarini almaktan men' ederdi. Peygamber, Muz'a "Sen Kitb ehli bir kavme vl gidiyorsun!" demekle, Mu-zin basiretli olmasini tenbh etmis bulunuyor. Kitb ehli olan millet, mnevverdir; chil msrikler gibi gafil degildirler, buyurmus oluyor. Bu hadsin sonunda zulmden sakinmakla emir buyurmasi, btn zulm nevi Merinden, her mazlumun duasindan sakindlrmayi tazammun edebilecegi gibi halkin en degerli mali alinmak suretiyle meydana gelecek huss zulm mste-mil olmak zere ilve edilmis olmasi da caizdir. Birinci umm ma'nya hamletmek elbette daha kuvvetlidir. Zulm bizatihi irkindir. Her dnde, her seratte haram kilinmistir. Fakat Islm Dni'nin zulmden sakindirmalari daha siddetlidir: " JJW J il Sfsli = Haberiniz olsun ki, Allah'in la'neti zlimlerin te-pesindedir"(HM: 18; el-A'rf: 44) kavli, btn insanlara karsi rd edilmis siddetli ve umm bir hitbdir. Bu siddetli ceza, yalniz m'minleri korumaya ma'tf bir ceza da degildir. Mazlum, kfir olsa bile, onun tu da Allah'a ykselecek ve asla reddedilmeyecektir. Peygamber: "Mazlumun duasina, kfir bile olsa icabet edilmistir" buyurmustur (Ahmed ibn Hanbel, Eb Hureyre'den). [196] Buradaki salt'tan murd, duadir. nk salt'in lgat ma'nsi duadir. Bura da du lfzinin salt lfzi zerine atfedilmesinin sebebi, salt Ifziyle du etmenin zarur oldugunun anlasilmamasi, fakat sena ve hayir ma'nsim ifde edecek herhangi bir lfizla du edildiginde, bunun da kfi geleceginin bilinmesidir. "ce-reketthu fm a'teyte ve breke fm ebkayte = Allah sana verdiginde cret ihsan etsin, geri biraktiginda da bereket ihsan eylesin"; "Allftumma'gfr lehu = Y Allah, ona magfiret eyle!" ve benzeri ta'brlerle du buyurmasi gibi. Sadaka ve zekt veren hakkinda, salt lfzindan baskasiyle du edilebilecegine delillerden biri de en-Nes'nin Vil ibn Hucr'dan rivayet ettigi hadstir: Vil dedi kir-'Sahblerden biri zekt olarak gzel bir deve gndermisti. Peygamber (S) o zt hakkinda: "Alla hum m e brik fhi ve fi iblilih = Y Allah, bu zta zekti ve develeri hakkinda bereketler ihsan eyle!" diye du buyurdu. [197] Basliktaki et-Tevbe:103 yetinden alinan kisim, Peygamber'e zenginlerin mallarini temizlemek, vicdanlarini arindirmak iin, zenginlerden zekt almasi emrinden sonra zekt shiblerine salt, yn du etmesi de emredildiginin dellidir. Iste bu emirden dolayidir ki, Peygamber, zekt shibleri ve aileleri hakkinda du ve istigfar etmistir. [198] Hadsin bb basligina uygunlugu ve dellligI gayet aiktir. Zira bu Eb Evf hadsi, Peygamber'in, sadakasini, yn zektini getiren kimselere yetteki emre uyarak salt ve du etmek detinde oldugunu gstermektedir. [199] Ibn Abbs'in bu szn Safi, ibn Eb Seybe ve Beyhak senediyle rivayet etmislerdir. Ibn Abbs'a gre anber, vergiye tbi' degildir, demek Istiyor. Anber, kanber vezninde, ma'rf olan gzel kokulu bir maddenin ismidir ki, buna deniz kaymagi da denilir. Bunun zagfern ile karisik bir nev'i daha vardir ki, buna da ahir denilir, ibn Abbs'in vergiye tbi' degildir dedigi ve burada bahsedilen, birinci nevi' asil anberdir. Bu kiymetli deniz maddesinin denizde meydana gelis keyfiyeti hakkinda pekok rivayetler vardir. Bzilari deniz hayvaninin kazuratidir demislerdir. Bzilari deniz bitkisidir, denizin derinliginde biter ve onu bzi deniz hayvanlari yer, mdesi dolunca kusar, demislerdir, ibn Sn da bu iki grs uzak addetmis ve denizde bir kaynaktan ikan yagli bir maddedir; yagliligi hasebiyle denizin yzne ikar, donar demis, imm Safi de el-Umm kitabinda KItbu's-Selem'de: Szlerine gvendigim birok kimselerin bana haber verdiklerine gre anber, denizin iki tarafinda Allah'in yarattigi bir nevi' nebattan hsil olan bir maddedir, demis...-(KIrmn, tbn Hacer, Ayn). [200] Hasen el-Basr'nin bu szn de ibn Eb Seybe senediyle rivayet etmistir. [201] Buhr'nin bu szyle isaret edip dayandigi Eb Hureyre hadsi, yakinda senediyle rivayet edilmis olarak gelecektir. [202] Buhr bu hadsi Kefalet, Istikrd, Lukata, Surt, Isti'zn kitblannda da getirmistir. Bunlar iinde en mufassal rivayeti Karz, Duyn ve Keflet'teki riv-' yetleridir. Buradaki rivayetin sonunda " i^-aAIi jrli = Rv, hadsin tammini zikretti" diye isaret ettigi kismi da Kefalet Kitbi'ndaki ziydeli rivayetidir. Bu-hr'nin Kefalet Kitbi'ndaki bu mufassal rivayeti, yerinde gelince tam terce-mesiyle verilecektir. Hadsin zekt konusuyla ilgisine gelince, Ism ile Dvd, Imm Buh-r'nin hadsi bu bbda getirmesine bir mnsebet yoktur, demislerdir. Bu gr-. se karsi olanlardan Abdulmelik ise syle demistir: Buhr bu hadsi burada, denizin attigi herseyin alinmasinin mubah oldugunu, ve onun mslmnlarm malindan oldugunu bilmedigi zaman bunda beste bir zekt vergisi olmadigi, eger mslmnlarm mali oldugunu bilirse alinmasi caiz olmayacagina delil yapmak iin getirmistir. nk alacakli kimse o odunu mubah olarak ve ona mlik olmak iin almis ve iinde de o mali bulmustur. Eger bu is bugn vki' olaydi lukata gibi olurdu. nk Allah Tal'nin odun iinde basili altinlar yaratmayacagi bellidir... bnu'l-Munr dedi ki: Istishd yeri o ztin aga parasini ancak odun olarak almasidir. Bu da denizin attigi anber ve benzeri seylerin sahibi bilinmedigi mddete alfnmasmin mubah olduguna dellet etmistir... (Ibn Hacer, Ayn). Hadsiler arasinda "Hasebe Hadsi" diye anilan bu hadsi Buhr'nin burada getirmesi, bas tarafta Ibn Abbs'in itihadini ta'lkan zikretmesi, Hasen el-Basr'nin grsn zikredip reddetmesi, Buhr'nin de denizden ikan anber ve inci gibi mallarda zekt olmadigi grsnde oldugunu aika gstermektedir. [203] Bzi ta'rfler: Mden: Yeraltinda yaratilmis ve gml olan altin; gms gibi kiymetli bir cevheriihtiv eden topraklardir. Bunlar kesfedilerek ocaklar ailir, isletilirse, retilen cevherler vergiye tbi'dir. Hazne: Eski kavimler tarafindan vaktiyle yer altina saklanmis altin, gms gibi kiymetli paralara, levhalara, maden esyaya denir. Bunlara kenz de denilir. Trke'de
Zekat
define denilmesi yaygindir. Bunlari bulanlar da vergiye tbi'dir. Rikz: Yer Iinde -yaratilmis yhud insanlar tarafindan konulmus olsun biriktirilmis maldir. Binenaleyh mdene, define ve hazneye smil umm bir lfizdir. Rikz yer altinda Fatir kudretin yarattigi mdene denildigi gibi, kadm kavimlerin yer altina koyup gizledigi hazneye de denilir. Bu umm ma'n, Imm Eb Hanfe ve ona uygun ictihd sahibi imamlarin grsdr. Imm Mlik ve Safi ise rikzi, yalniz kesfedilmis haznede kullanmislardir. Bu suretle mdenlerin rikz sayilip sayilmayacagi imamlar arasinda ihtilfi mcib olmustur. Bu da alinacak verginin alinma suretindeki ihtilfi dogurmustur. [204] Su hlde bu iki mezheb imamina gre rikz, yalniz kesf olunan definelere deniliyor. Ve bunlar beste bir derecesinde vergiye tbi' oluyor. Mden rikzdan sas yilmiyor. Binenaleyh kirkta bir nisbetinde zekt gibi resm aliniyor. Eb Hanfe ile arkadaslarina gre, rikzdan sayilip mdenlerin de beste bir vergiye tbi' oldugunu gstermistik. Imm Buhr, Mlik ve Safi'nin mezheblerini ve bunlara gre rikz, yalniz definelere denilip, kesf edilmis mdenlere suml bulunmadigin; bu suretle kaydettikten sonra, kendisinin de bu kanatte bulundugunu ihsas edmek mtekib delilleri arka arkaya siraliyor. [205] Bb basligi altindaki Eb Hureyre hadsi. Bu hadse gre mden ile rikz arasinda fark vardir, tkisi bir harca tbi' degildir. Imm Buhr, eger mdenden beste bir alinsaydi, byle bir farka isaret edilmezdi, demek istiyor. [206] Umer ibn Abdilazz'in bu fiilini, Eb Ubeyd Kitbu'l-EmvV'de senediyle mev-slen rivayet etmistir. Buhr Umer'in bu fiili, mdenlerin rikzdan sayilmadi-ginin aik bir delilidir, demek istiyor [207] Hasen el-Basrinin bu szn ma'n olarak Ibn Eb Seybe senediyle mevslen rivayet etmistir. Buhr Hasen Basr'nin bu itihadi da, aradaki farki i'ln etmektedir, demis oluyor.
[208]
[209]
Hasen Basr'nin bu itihadi da, yukanki grsn te'kd iin istidllen getirilmistir.
Imm Buhr, yukanki ifdelerle imm Mlik ve mm Safi'ye destekleme yaptiktan sonra, Imm Eb Hanfe ile ictihd arkadaslarina karsi kapali ve ta'rzli bir dil ile i'tirzda bulunuyor. Imm Buhr, mm Eb Hanfe ile ictihd arkadaslari olan Kfeli Sufyn Sevr ve Samli el-Evz'ye ve digerlerine de bu "Ba'zu'n-Ns" ta'briyle i'tirz etmistir. Ibnu'tTn gibi bzilari bu hucmu daha te'srli kilmak iin Buhr'-nin "Ba'zu'n-Ns" ta'bri ile maksadi, yalniz Eb Hanfe'dir, demislerdir. Bunlarin bu iddialari sebebsiz de degildir. nk Buhr, Sahh'ineki bu ta'rzleri, bu kapali hcumlari Trth'inde tamamen aiga vurmustur... Imm Buhr'nin Imm Eb Hanfe'ye bu ta'rzleri Sahh'inin birka yerinde -ki bu birincisidir- gelmistir ve Buhr'nin, Eb Hanfe'nin adini "Ve bzi dem ogullari syle demistir" diye andigi Ilim ehli arasinda ma'lm olan bir mes'eledir. [210] Sonra Buhr, Eb Hanfe hesabina bu szlerle istidlal etmis ve bunu ta'kben Eb Hanfe hesabina ortaya koydugu bu lgat delilini, yine kendisi bu sekilde rtms oluyor. [211] Buhr bu ifadeleriyle Eb Hanfe'nin itihadinda tezd oldugunu ileri sryor. Buhr'nin bu tezd iddiasi syledir: Gy Eb Hanfe: Bulunan defineyi, beste bir vermemek iin gizlemekte be's yoktur, demis; mden de Eb Hanfe'ye ; gre rikz cmlesinden oldugundan, bunu saklayip da beste bir vermemekte be'iss yoktur demek oluyormus. Bu ise "Mdenden beste bir vergi alinir" da'vsina aykiri ve nakz edici imis. Bu tenakuz iddiasi rivyetsiz ortaya konmustur. Mes'elenin essi sudur: Tahv, Eb Hanfe'den rivayet ediyor: "Bir kimse, bir rikz, bir defne bulsa, bunun beste birini fakrler ve muhtalara kendi eliyle dagitsa, yhud kendi fakr ve ihtiyci olsa da beste biri de kendisi iin muhafaza etse, caizdir" demistir. Sonra Tahv bu itihadin sebebini syle beyn ediyor: "Imm Eb Hanfe,fakr olan kimse, kendinin bu verginin harcama yeri cmlesinden oldugunu hesb ederek, beste bir harcinda nefsine hasr ve tahsisinde be's grmemistir" demistir. Demek ki Eb Hanfe'nin itihadi dogrudur; yanlis anlasilmistir. [212] Bb basligi, bu hadsin son fikrasindan ibaret bulundugu iin, dellet ok aiktir. Bu hadsten istifde edilen hkmler sekiz vech zeredir: Hayvanlarin cinayet ve zararlari; kuyu kazmaktan dogan zararlar, cinayetler; rikzm beste biri nisbetinde resm vergiye tbi' oldugu; mden nevi'leri; retilen cevherlerin azindan ve ogundan resm lzim olup, bir nisb ile mukayyed olup olmadigi; rik-zin meknina dir hkmler; rikzi kesfedip bulanin mslim-gayrimslim, harb olmasiyle ilgili hkmler; sarf yerleri hakkindaki ictihdlar. Bunlar fikih kitb-lannda yazilip tafsil edilmistir. [213] Buhr bu baslikta, zektlarin sekiz kalem olan harcama yerlerinden yalniz "Zekt isinde alisanlar" maddesini almistir. nk bb basliginin devami, zekt Islerinde alisanlarin hesaba ekilmeleri konusudur. yetteki sadakalar ile mak-sad, farz kilinan zekttir. Bunda tatavvu' yni nafile sadaka dhil degildir. Sadakaat, sadaka'mn cem'idir. Sadaka, zenginlerin malindan muayyen bir mikdnni ayirip Allah rizsi iin muhtalara vermektir. Bu vergi, temlk suretiyledir. Bu kelime, Allah'a sadkat ma'nsmdan alinmistir. Bu cihetle sadaka vermekten ibaret olan tasadduk kelimesinin dellet ettigi ma'n sidk ve ihls taharrisi demek olur. Bu farz olan sadakanin, yn zektin, nakidlerin zekti; hayvanlarin zekti; ganmetlerin zekti; toprak mahsllerinin zekti -ki onda bir demek olan usr'dur- mdenlerin zekti gibi muhtelif ve mteaddid nevi'leri bulundugu iin, yette sadakalar diye cem'i sgasiyle gelmistir. Iste btn bu farz olan sadakalar yette sayilan sekiz kalem harcama yerlerine harcanacaktir: yetin tammi syledir: "Sadakalar, Allah 'tan bir farz olarak, ancak fakirlere, miskinlere, sadaka islerinde atisanlara, kaIbleri mslmnga alistirilmak istenenlere, klelere, esitlere, borlulara, Allah yolunda (harcamaya) ve yol ogluna mahsstur. Allah hak-kiyle bilen tam hkm ve hikmet sahibidir" (et-Tevbe: 60). [214] Buhri bu hadsi Sahh'inin birok yerinde, dar ve genis metinlerle rivayet etmistir. Hibe, Ahkm, Terku Hiyel, Eymn, Nuzr blmlerindeki metinler genistir. Bu rivayetler arasinda uzunluk ve kisalik ve sened farkliliklari olmakla beraber, hepsi de essta ayni seyi anlatmaktadir. Hadste farz olan sadakalarin alinmasi, toplanmasi, muhafaza edilmesi, nakledilmesi, gerekli yerlere harcanmasi ve btn bu islerin yazilip hasblanmasi gibi Islm devletinin ml isleriyle vazfeli me'mrlann devlet baskani veya onun yerine ilgili yksek idare amirlerince murakabe edilip hesaba ekilmeleri essi getirilmistir. Bylece devlet me' mrlarmin millet zararina olacak fulleri ve si istimalleri nlenmekte, bu ml islerin daha iyi yrtlmesi saglanmaktadir. [215] Buhr bu hadsi Sahh'imn yedi yerinde ayri ayri mes'elelere hccet olmak zere bzi sened ve lfiz farkliliklanyle getirmistir. Burada zektin, sekiz sinif harcama yerlerinden sdece bir sinifa verilmesinin cevazini isbt iin sevketmistr. Hakkaten bu hadste Raslullah, zekt develerinin stlerinden faydalanmayi br sinifa; yalniz yol oglu sinifina tahss etmistir. Bu bakimdan hadsin bb basligina hccetligi gayet sarihtir. [216] Buhr buradaki mutbaalardan Eb Kirbe'ninkini Kitbu't-Tahre'de; Sabit el-Bunn'ninkini Kitbu't-Tibb'da senedleriyle mevslen rivayet etmistir. Humeyd etTavPin mutbaasini ise Mslim, en-Nes, Eb Dvd, Ibn Mce ve Ibn Huzeyme senediyle mevslen rivayet etmislerdir. Eb Kilbe'nin rivayetinin sonunda: "Bu nankr, Uraynler hirsizlik yaptilar, adam ldrdler, mndan sonra kfirlige dnp irtidd eylediler ve bu suretle Allah ve Rasl'ne harb atilar" buyurdu ziydesi vardir ki, bu siddetli cezanin Allah ve Rasl'ne fiilen harbe kalkisma gibi en sen' bir cinayete karsi ta'yn edildigine isaret edilmis oluyor.
Zekat
Hakkaten bu agir cinayet ve sularin cezasi Kur'n-i Kerm'de de bylece tesbt ve tahrr edilmistir: "Allah'a ve Rasl'ne harb aanlarin, yeryznde fesatiliga kosanlarin cezasi, ancak ldrlmeleri, ya asilmalari yhud elleriyle ayaklarinin aprasvr kesilmesi yhud da (bulunduklari) yerden srlmeleridir. Bu, onlarin dnydaki rsvyligidtr. hirette ise onlara pek byk bir azb da vardir" (el-Mide: 33). "yetteki lm cezasi yalniz ldrene, asma cezasi ldrmekle beraber yol kesen ve mal alan kimseye, kesme cezasi yalniz mal alana, srgn cezasi da bunlardan baska suretlerde fesd yapanlaradir. Ibn Abbs ile Safi'nin kavli budur (Ceileyn). Eb Hanfe'ye gre srgnden maksad habsdir. Hadsteki uranlere tatbk edilen cezalarin Kur'n'daki delili iste bu yette zikredilenlerdir. Gzlerinin oyulup diri diri Harre tasligina atilma ve kendi kendilerine lnceye kadar taslari isirmalari, Peygamber'in obanini ayni sekilde iskence ile ldrmelerinin karsiligi ye benzeri bir ceza ile cezalandirilmalarindan ibarettir. [217] Hadsteki tahnik, hurma gibi bir seyi agzinda igneyip ocugun damagina seh-det parmagiyla almaga denir. Hayra, duaya vesile olmak iin kk ocuklar, gidlanmaya baslama aginda Peygamber'e getirilir, teberrken hurma ignemi yalattirilir di. Hads metnindeki msem, hayvan dagladiklari demir lettir. Sadaka hayvanlarinin, sahislarin mlk olan hayvanlardan ayrilip seilmesi iin Peygamber, sadaka develerini byle bir letle damgalardi. Peygamber'in bu fiili, hayvan zerinde fark ettirici almet olarak daglama ve damgalama tatbikatinin mubah olduguna dellet eder. Hayvan ve sr shibleri tarafindan yapilan bu almetlerin esitli nevi'leri ve tatbikati vardir. Develerde, sigirlarda, davarlarda ayri ayri ve trl sekillerde yapilagelmistir.

25 - Ki̇tâbuz-Zekât PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

25 - Ki̇tâbuz-Zekât PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

25 - Ki̇tâbuz-Zekât PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Zekat

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

http://www.enfal.de/buhari/zekat.htm[11/13/2010 12:44:36 PM]

You might also like