1

CH!NG 1: C"C KH"I NI%M C! B'N C)A H% TH+NG

-I%N T. TH/NG TIN
1.1. C"C TH1NH PH3N C)A H% TH+NG -I%N T. TH/NG TIN
1.1.1. S! -4 KH+I C)A H% TH+NG -I%N T. TH/NG TIN
Trong i!n t$ th&ng tin, th&ng tin %(c truy*n t+ n)i n-y /n n)i kh0c b2ng thi/t
b4 i!n t$ th&ng qua m&i tr%6ng truy*n. S) 7 kh8i c) b9n c:a h! th8ng %(c bi<u
di>n nh% h@nh 1.1:

Hnh 1.1 S# $% kh(i c)a h+ th(ng $i+n t- th/ng tin
+ M0y ph0t: TBp h(p c0c linh ki!n v- mCch i!n t$ %(c thi/t k/ < bi/n Di tin
tEc th-nh tFn hi!u phG h(p vHi m&i tr%6ng truy*n.
+ M&i tr%6ng truy*n: Ph%)ng ti!n < truy*n th&ng tin, cI th< l- dJy dKn (gLi l-
hMu tuy/n nh% c0p 7ng trOc, c0p s(i quang) hoPc l- kho9ng kh&ng gian t+ n)i ph0t
/n n)i thu (gLi l- v& tuy/n, nh% trong th&ng tin vi ba s8, th&ng tin v! tinh)
+ M0y thu: TBp h(p c0c linh ki!n v- mCch i!n t$ %(c thi/t k/ < nhBn tFn hi!u
t+ m&i tr%6ng truy*n, x$ lQ v- kh&i phOc lCi tFn hi!u ban Su.
+ Nhi>u: TFn hi!u ngKu nhiTn kh&ng momg mu8n, xen lKn v-o tFn hi!u hMu Fch,
l-m sai dCng tFn hi!u ban Su. Nhi>u cI th< xuUt hi!n trong c9 3 qu0 tr@nh ph0t,
truy*n dKn v- thu. Do I vi!c tri!t nhi>u l- mVt vUn * quan trLng cSn %(c quan
tJm trong h! th8ng i!n t$ th&ng tin nh2m nJng cao chUt l%(ng tFn hi!u truy*n dKn.
1.1.2. S! -4 KH+I C)A M"Y PH"T
M0y thu thanh v- m0y thu h@nh dJn dOng th%6ng %(c Di tSn 1 lSn. M0y thu
th&ng tin chuyTn dOng %(c Di tSn 2 lSn nh2m tWng V chLn lLc v- loCi bX nhi>u
tSn s8 9nh.
C0c tFn hi!u ban Su (nguyTn thuY) dCng t%)ng tZ hay s8 ch%a i*u ch/ %(c gLi
l- tFn hi!u bWng g8c (Base Band Signals). TFn hi!u bWng g8c cI th< %(c truy*n trZc
ti/p trong m&i tr%6ng truy*n nh% i!n thoCi nVi bV (Intercom), giMa c0c m0y tFnh
trong mCng LAN... hoPc truy*n gi0n ti/p b2ng k[ thuBt i*u ch/.
2

+ \i*u ch/: l- qu0 tr@nh bi/n Di mVt trong c0c th&ng s8 c:a sIng mang cao tSn
h@nh sine (biTn V, tSn s8 hoPc pha) t] l! vHi tFn hi!u bWng g8c. CI ba loCi i*u ch/
t%)ng tZ c) b9n: i*u biTn AM, i*u tSn FM, i*u pha PM v- c0c bi/n th< c:a nh%
SSB, DSB, SAM... CI ba loCi i*u ch/ s8 c) b9n: ASK, FSK, PSK v- c0c bi/n th<
c:a nh% CPFSK, QPSK, M-PSK, M-QAM...

Hnh 1.2 S# $% kh(i t0ng qu2t c)a m2y ph2t
+ \Di tSn: (TrVn tSn-Mixer) l- qu0 tr@nh d4ch chuy<n phD c:a tFn hi!u ^ i*u ch/
lTn cao (_ m0y ph0t) hoPc xu8ng thUp (_ m0y thu) m- kh&ng thay Di cUu tr`c phD
(dCng tFn hi!u) c:a nI < thuBn ti!n cho vi!c x$ lQ tFn hi!u.
+ TDng h(p tSn s8: (Frequency Synthesizer) l- bV tCo nhi*u tSn s8 chuan cI V
Dn 4nh cao t+ mVt hoPc v-i tSn s8 chuan c:a dao Vng thCch anh.
+ Khu/ch Ci c&ng suUt cao tSn: Khu/ch Ci tFn hi!u ^ i*u ch/ _ tSn s8 n-o I
/n mEc c&ng suUt cSn thi/t, lLc, ph8i h(p tr_ kh0ng vHi anten ph0t.
+ Anten ph0t: l- phSn t$ bi/n Di nWng l%(ng i!n cao tSn th-nh sIng i!n t+ bEc
xC v-o kh&ng gian.
1.1.3. S! -4 KH+I C)A M"Y THU

3


Hnh 1.3 S# $% kh(i t0ng qu2t c)a m2y thu
+ Anten thu: l- phSn t$ bi/n Di nWng l%(ng sIng i!n t+ th-nh tFn hi!u cao tSn _
ngb v-o c:a m0y thu, anten cI tFnh thuBn ngh4ch.
+ BV khu/ch Ci cao tSn tFn hi!u nhX: (RFAmp) th%6ng l- bV khu/ch Ci nhi>u
thUp LNA (Low Noise Amplifier). NI khu/ch Ci tFn hi!u thu %(c t+ anten /n
mEc cSn thi/t < Di tSn xu8ng trung tSn.
+ BV khu/ch Ci trung tSn: IF Amp (Intermediate Frequency Amplifier): BV
khu/ch Ci cI V chLn lLc cao, h! s8 khu/ch Ci lHn < tWng i!n 0p tFn hi!u /n
mEc cSn thi/t cho vi!c gi9i i*u ch/. c nhi*u m0y thu hi!n Ci, nh2m tWng chUt
l%(ng, vi!c Di tSn %(c thZc hi!n 2 lSn nh% h@nh ve.
+ Gi9i i*u ch/: (Demodulation) l- qu0 tr@nh kh&i phOc lCi tFn hi!u ban Su (tFn
hi!u %a v-o i*u ch/ _ m0y ph0t) t+ tFn hi!u trung tSn.
+ MCch i!n t$ th&ng tin liTn quan /n tSn s8 cao: BV tDng h(p tSn s8, BV i*u
khi<n s8, t9i chLn lLc tSn s8 kh&ng thuSn tr_, ph8i h(p tr_ kh0ng, anten, mCch x$ lQ
tFn hi!u...
Ng-y nay, c&ng ngh! hi!n Ci ^ chuan ho0 vi mCch hSu h/t phSn cao tSn tFn hi!u
nhX c:a m0y thu v- m0y ph0t.
1.2. PH5 T3N S+
Vi!c phJn loCi phD tSn s8 ra nhi*u d9i tSn < nJng cao hi!u qu9 s$ dOng _ m0y
thu:

TTn d9i tSn TSn s8 B%Hc sIng
TSn s8 cZc thUp (ELF)
Extremly Low Frequency
(30 - 300) Hz
m
6 7
10 10

4

TSn s8 ti/ng (VF)
Voice Frequency
(300 - 3000) Hz
m
5 6
10 10

TSn s8 rUt thUp (VLF)
Very Low Frequency
(3 - 30)KHz
m
4 5
10 10

TSn s8 thUp (LF)
Low Frequency
(30 - 300)KHz
m
3 4
10 10

TSn s8 trung b@nh (MF)
Medium Frequency
(300 - 3000)KHz
m
2 3
10 10

TSn s8 cao (HF)
High Frequency
(3 - 30)MHz
m
1 2
10 10

TSn s8 rUt cao (VHF)
Very High Frequency
(30 - 300)MHz
m 1 10

TSn s8 cZc cao (UHF)
Ultra High Frequency
(300 - 3000)MHz
m
1
10 1

TSn s8 siTu cao (SHF)
Super High Frequency
(3 - 30)GHz
m
2 1
10 10

TSn s8 siTu cZc cao (EHF)
Extremly High Frequency
(30 - 300)GHz
m
3 2
10 10

VGng 0nh s0ng H7ng ngoCi
(IR)
Infrared
m 10 7 , 0

VGng 0nh s0ng thUy %(c
The Visible Spectrum (Light)
m 8 , 0 4 , 0

D9i tSn Vi ba (Microwave) cI tSn s8 t+ 1GHz /n 40GHz %(c chia l-m nhi*u
d9i nhX:
L Band : (1 - 2) GHz
S Band : (2 - 4) GHz
C Band : (4 - 8) GHz
X Band : (8 - 12) GHz
Ku Band : (12 - 18) GHz
K Band : (18 - 27) GHz
5

Ka Band : (27 - 40) GHz

1.3. B6NG TH/NG
BWng th&ng l- hi!u giMa tSn s8 lHn nhUt v- tSn s8 nhX nhUt c:a tFn hi!u. \I l-
kho9ng tSn s8 m- phD tFn hi!u chi/m giM hoPc l- kho9ng tSn s8 tFn hi!u %(c truy*n
t+ m0y ph0t /n m0y thu. Khi tFn hi!u ban Su %(c i*u ch/ lTn sIng mang cao
tSn, phD c:a tFn hi!u cao tSn ^ i*u ch/ chi/m giM mVt bWng th&ng quanh tSn s8
sIng mang. Tuf theo ki<u i*u ch/ m- bWng th&ng cao tSn cI V rVng kh0c nhau.
C0c k[ thuBt vi>n th&ng h%Hng /n vi!c gi9m bWng th&ng tFn hi!u truy*n, gi9m
nhi>u, ti/t ki!m phD tSn s8.
1.4. C"C 8NG D9NG K: THU=T TH/NG TIN -I%N T.
1.4.1. TH/NG TIN M>T CHI?U (SIMPLEX)
- Ph0t thanh qu9ng b0 AM, FM
- Truy*n h@nh qu9ng b0
- Truy*n h@nh c0p
- Nhgn tin
- \o xa, i*u khi<n xa
1.4.2. TH/NG TIN HAI CHI?U (DUPLEX)
- \i!n thoCi c&ng cVng
- \i!n thoCi v& tuy/n di Vng hoPc c8 4nh
- \i!n thoCi di Vng t/ b-o
- Truy*n h@nh t%)ng t0c
- Th&ng tin c:a c0c trCm mPt Ut th&ng qua v! tinh
- Th&ng tin h-ng kh&ng, th&ng tin vi ba s8
- Th&ng tin s8 li!u giMa c0c m0y vi tFnh...

6

1.5. M>T S+ KH"I NI%M C! B'N V? CAO T3N
1.5.1. B"N D@N C/NG SUAT CAO T3N
\< cI %(c c&ng suUt lHn _ tSn s8 cao, BJT c&ng suUt cao tSn %(c ch/ tCo
b2ng c&ng ngh! Pc bi!t, nhi*u ti/p gi0p Emitter nh2m tWng chu vi dKn dhng i!n
cao tSn, gi9m i!n tr_ cZc Base v- c0c i!n dung kF sinh.

Hnh 1.4 C5u tr6c BJT c/ng su5t cao t7n
S8 ti/p gi0p Emitter cI th< v-i chOc, v-i trWm hoPc h)n nMa.
rbb =rb l- i!n tr_ c:a b9n thJn cZc base (phO thuVc v-o b* d-y c:a base)


Hnh 1.5 M8ch t.#ng $.#ng ng9 v;o BJT c/ng su5t cao t7n
B9n chUt BJT l- lu&n lu&n t7n tCi c0c i!n dung m8i n8i (
ce
c b e b
C C C , ,
, ,
) 9nh h%_ng
/n h! s8 khu/ch Ci _ tSn s8 cao, l-m giHi hCn tSn s8 hoCt Vng c:a BJT.
Th&ng th%6ng, ki<u khu/ch Ci cao tSn mgc E chung cho c&ng suUt ra lHn. Tuy
nhiTn _ tSn s8 cao, h7i ti/p Jm i!n 0p qua
c b
C
,
tWng, l-m gi9m h! s8 khu/ch Ci. TO
n-y t0c Vng nh% tO Miller t%)ng %)ng cI gi0 tr4 lHn _ ngb v-o:
) 1 (
,
V
c b
inMiller
A C C + trong I AV l- h! s8 khu/ch Ci i!n 0p c:a mCch. T+ I, tCo
7

ra tO t%)ng %)ng _ ngb v-o c:a BJT c&ng suUt cao tSn nh% h@nh 1.6, cI gi0 tr4
e b
inMiller in
C C C
,
+


Hnh 1.6 T< t.#ng $.#ng ng9 v;o BJT c/ng su5t cao t7n
Do I, tr_ kh0ng v-o c:a BJT (ZiQ), Av, h! s8 khu/ch Ci dhng Ai, h! s8
khu/ch Ci c&ng suUt Ap, *u gi9m khi tSn s8 tWng. BJT th< hi!n qu0n tFnh, 0p
Eng v-o - ra kh&ng tEc th6i. GiMa dhng Ic v- Ib cI sZ d4ch pha, biTn V dhng ra Ic
gi9m.
Mgc B chung l- gi9i ph0p t8i %u c:a khu/ch Ci c&ng suUt cao tSn, tuy h! s8
khu/ch Ci c&ng suUt c:a nI nhX h)n so vHi s) 7 mgc E chung nh%ng phCm vi tSn
s8 hoCt Vng cao h)n, bWng th&ng *u v- rVng h)n.
JFET v- MOSFET cI cUu tr`c b0n dKn kh0c BJT, ch`ng cI tr_ kh0ng v-o lHn,
i!n dung ti/p gi0p Cgs nhX, hoCt Vng t8t _ tSn s8 cao vHi c&ng suUt lHn Dn 4nh
h)n BJT. JFET v- MOSFET c&ng suUt cao tSn ang %(c dGng rUt nhi*u trong c0c
h! th8ng th&ng tin hi!n Ci nh% trCm g8c BTS c:a i!n thoCi di Vng t/ b-o, ph0t
thanh, truy*n h@nh, vi ba, SSPA ( Solid State Power Amp), th&ng tin v! tinh...
8

1.5.2. TRUY?N C/NG SUAT LBN NHAT

Hnh 1.7 a/ Ngu%n cung c5p c/ng su5t cho t=i ZL
b/ S> ph< thu?c c/ng su5t t=i PRL theo RL

C&ng suUt trTn t9i:
L RL RL
R I I V P . .
2


L
S L S
RL
R
X X R R
E
P
2
2 2
) ( ) ( 1
1
]
1

+ + +

2 2
2
) ( ) (
.
X X R R
R E
P
S L S
L
RL
+ + +

XS, X l- phSn kh0ng c:a nVi tr_ ngu7n v- t9i.
Khi XS =-X th@ c&ng suUt trTn t9i l-
2
2
) (
.
L S
L
RL
R R
R E
P
+

Kh9o s0t sZ bi/n thiTn PRL theo RL b2ng c0ch lUy Co h-m, cho b2ng zero.
0
) (
] 2 ) .[(
3
2
'

+
+

L S
L L S
RL
R R
R R R E
P
Suy ra RS=RL. Khi I c&ng suUt trTn t9i l- cZc Ci:

S L
RL
R
E
R
E
P
4 4
2 2
max

\7 th4 bi/n thiTn PRL theo RL cho _ h@nh 1.7b.
VBy tr_ kh0ng ngu7n b2ng tr_ kh0ng t9i RS + jXS = RL - jX hay RS = RL
v- XS =-X Ta nIi cI sZ truy*n c&ng suUt lHn nhUt ra t9i.
N/u yTu cSu truy*n c&ng suUt lHn nhUt trong c9 mVt d9i tSn s8 th@ gi0 tr4 thFch
h(p cho ph8i h(p tr_ kh0ng kh&ng ph9n xC l- ZL = ZS hay RS + jXS = RL + jX.
9

Tuy nhiTn hi!u suUt se nhX h)n so vHi mVt tSn s8. VUn * n-y liTn qua /n sZ
lZa chLn truy*n tFn hi!u trTn dJy truy*n sIng.
1.5.3. MCCH -I?U HDNG SONG SONG V1 N+I TIEP (PARALLEL
AND SERIAL TUNED CIRCUIT)
MCch i*u h%_ng song song:
Cho mCch L, C song song, trong I r - i!n tr_ tDn hao c:a cuVn dJy. Tr_
kh0ng t%)ng %)ng c:a mCch i*u h%_ng:

) (
) )( (
C L
C L
eq
X X j r
jX jX r
Z
+
+

XL=L : C9m kh0ng cuVn dJy.
C
X
c

1
: dung kh0ng c:a tO i!n.


Hnh 1.8 M8ch $i@u h.Ang song song
Th&ng th%6ng r << XL nTn:

) (
C L
C L
mch
X X j r
X X
eq
Z
+
.
TCi tSn s8 cVng h%_ng =0=
LC
1
cI

C
L
C
L X X
C L
0
0
1
,
- tr_ kh0ng Pc tFnh.
Thay th/ v-o bi<u thEc tFnh tr_ kh0ng:

) (
0
2
) (
o
o
C L
o mch
eq R
C
Q
LQ Q
r r
X X
eq
Z

C L mch
X
q
X
q
r
Q
) ( Re ) ( Re
0 0

.
10

Q l- h! s8 pham chUt c:a mCch cVng h%_ng song song.
BWng th&ng
Q
fo
B ; 0=2fo.

Hnh 1.9 B2p tuyDn Zeq()
TCi tSn s8 cVng h%_ng =o, tr_ kh0ng c:a mCch cVng h%_ng song song coi
nh% thuSn tr_ cI Req(o) lHn. TCi tSn s8 l!ch cVng h%_ng =no (n = 2,3,..), tr_
kh0ng Zeq(no) coi nh% thuSn kh0ng rUt nhX Zeq(no)=-jn/(n2+1)<< Req(o).
\0p tuy/n c:a Req(o) cI dCng nh% h@nh 1.9
VF dO: _ h@nh 1.8 cI C = 10pF; Q = 200; fo = 10MHz. TFnh Req(o) v- r.
Gi9i:

k
C
Q
eq R
o
o
318
10 . 10 . 10 . 14 . 3 . 2
200
12 7
) (

96 , 7
200
10 . 318 ) ( Re
2
3
2
0
Q
q
r


1. Ghip mVt phSn i!n c9m mCch cVng h%_ng:

Hnh 1.10 GhEp m?t ph7n $i+n c=m
( ) ( )
2
1
2
0
2
1 0
.
,
_

L
L
r
L
r
L
Z
e

; ) ( Re ) ( Re . 0
0 0
2
q q P Z
e
;
P = L1/L : h! s8 ghip v-o khung cVng h%_ng.
L = L1+L2
2. Ghip mVt phSn i!n dung mCch cVng h%_ng:
11

) ( Re . .
1 1
0
2
2
1
2
0
2
1 0

q P
C
C
r
C
r
C
Z
e

,
_

,
_

,
_

1 2 1
2 1
;
.
C
C
P
C C
C C
C
+
: h! s8 ghip; ) ( Re 0
0
q Ze

Hnh 1.11 GhEp m?t ph7n $i+n dung
C0c bi/n th< c0ch ghip mCch i*u h%_ng:

Hnh 1.12 a/ GhEp m?t ph7n $i+n dung ngF v;o, $i+n c=m ngF ra
b/ GhEp m?t ph7n $i+n c=m ngF v;o v; ra
MCch i*u h%_ng i!n t$: thay th/ tO C trong mCch i*u h%_ng song b_i varicap.

Hnh 1.13 a/ KG hi+u Varicap. b/ BHc tuyDn Varicap.c/ M8ch $i@u h.Ang $i+n t-
MCch i*u h%_ng song song v- c0c bi/n th< dGng l-m mCch ti*n chLn lLc ngb
v-o m0y thu, t9i chLn lLc cao tSn, bV chLn lLc trung tSn, dao Vng, ph8i h(p tr_
kh0ng v.v..
12

MCch i*u h%_ng n8i ti/p:
Tr_ kh0ng t%)ng %)ng Zeq = r+jx = r+j(L-1/C)
TDng tr_:
2 2
x r Z
eq
+
GIc pha: (Zeq) = arctg(x/r)
TCi tSn s8 cVng h%_ng n8i ti/p 0 cI 0L = 1/(0C) nTn Zeq(0) = r. MCch
i*u h%_ng n8i ti/p th%6ng %(c dGng l-m mCch lLc.
1.6. MCCH PH+I HFP TRD KH"NG DGNG BIEN "P:
Bi/n 0p l- mVt trong nhMng th-nh phSn ph8i h(p tr_ kh0ng thFch h(p nhUt. Bi/n
0p lbi sgt dGng _ tSn s8 thUp, d> d-ng bi/n Di tr_ kh0ng theo yTu cSu tuf v-o t] s8
vhng dJy cuVn s) cUp v- thE cUp.

2

,
_

s
p
L
i
n
n
Z
Z
hay
L
i
s
p
Z
Z
n
n
; np , ns s8 vhng cuVn dJy s) cUp v- thE cUp.
Bi/n 0p lbi kh&ng khF dGng _ tSn s8 cao cI hi!u suUt thUp h)n bi/n 0p lbi sgt
tSn s8 thUp. MVt lbi sgt t+ Pc bi!t h@nh xuy/n %(c ch/ tCo l-m bi/n 0p ph8i h(p
tr_ kh0ng _ tSn s8 cao. Ki<u bi/n 0p tZ ngKu lbi xuy/n cjng %(c dGng < ph8i h(p
tr_ kh0ng giMa c0c tSng.

Hnh 1.14 Ph(i hJp trA kh2ng dKng biDn 2p t> ngLu
Bi/n 0p lbi Ferrite buVc t+ tr%6ng tCo b_i cuVn s) cUp tBp trung v-o lbi, nh6 I
cI mVt s8 %u i<m quan trLng sau:
ThE nhUt l- lbi Ferrite kh&ng bEc xC nWng l%(ng cao tSn do I kh&ng cSn bLc
gi0p, trong khi _ lbi kh&ng khF th@ ng%(c lCi v@ kh&ng tBp trung %(c t+ tr%6ng.
PhSn mCch m0y thu, m0y ph0t dGng lbi kh&ng khF ph9i bLc kim tr0nh giao thoa tFn
hi!u vHi phSn mCch kh0c.
ThE hai l- hSu h/t t+ tr%6ng tCo b_i cuVn s) cUp *u cgt qua cuVn thE cUp
nTn tY s8 vhng dJy cuVn s) cUp - thE cUp, tY s8 i!n 0p v-o - ra hay tY s8 tr_ kh0ng
t%)ng tZ nh% _ bi/n 0p tSn s8 thUp.
13

Trong nhi*u thi/t k/ mCch tCo cao tSn mHi, bi/n 0p lbi xuy/n %(c dGng ph8i
h(p tr_ kh0ng giMa c0c tSng. \&i khi cuVn s) v- thE cUp c:a loCi bi/n 0p n-y %(c
dGng l-m i!n c9m c:a mCch i*u h%_ng.
CuVn c9m lbi xuy/n dGng _ RF cI %u i<m h)n lbi kh&ng khF v@ V t+ tham
cao c:a lki dKn /n i!n c9m lHn, Pc bi!t khi %a thTm lbi sgt v-o th@ i!n c9m
tWng lLt.
VHi Eng dOng trong cao tSn, i*u I cI nghla l- gi0 tr4 i!n c9m se tWng n/u
thTm mVt s8 Ft vhng dJy m- kFch th%Hc cuVn c9m vKn nhX. V-i vhng dJy cI i!n tr_
nhX tEc l- h! s8 pham chUt Q c:a cuVn dJy lHn h)n so vHi lbi kh&ng khF.
CuVn dJy lbi xuy/n t+ thZc sZ thay th/ cuVn dJy lbi kh&ng khF trong c0c m0y
ph0t hi!n Ci. Eng dOng nhi*u nhUt c:a nI l- gi9m thi<u s8 vhng dJy m- vKn cI gi0
tr4 i!n c9m lHn. Bi/n 0p lbi xuy/n t+ cI th< Uu n8i cho phip ph8i h(p tr_ kh0ng
d9i rVng _ cao tSn.
DUu chUm ch] pha c:a vhng dJy, tY s8 vhng dJy bi/n 0p 1:1 cjng l- tY s8 ph8i
h(p tr_ kh0ng.

Hnh 1.15 BiDn 2p Balun kDt n(i $(i xMng hay b5t $(i xMng t=i vNi ngu%n cao t7n.

Hnh 1.16 BiDn 2p Balun ph(i hJp tOng v; gi=m trA kh2ng
Nhi*u bi/n 0p balun kh0c cI tY s8 bi/n Di tr_ kh0ng 9:1; 16:1 cI %(c b2ng
c0ch mgc n8i ti/p bi/n 0p balun cI tY s8 bi/n Di lHn. \i*u ch` Q c0c vhng dJy
kh&ng %(c gJy nTn cVng h%_ng _ tSn s8 l-m vi!c d9i rVng.
Bi/n 0p balun d9i rVng hMu Fch cho thi/t k/ khu/ch Ci c&ng suUt cao tSn d9i
rVng, kh&ng cSn ph9i i*u ch]nh phEc tCp phSn c&ng suUt cao tSn, tuy nhiTn lLc h-i
14

bBc cao kh&ng %(c t8t. MVt gi9i ph0p khgc phOc l- thi/t k/ phSn mEc c&ng suUt
nhX dGng mCch i*u h%_ng loCi h-i bBc cao, tSng c&ng suUt ra cao tSn, d9i rVng. BV
khu/ch Ci c&ng suUt ra cao tSn cI th< hoCt Vng _ ch/ V A, B, C v- D (ch/ V
Ing m_).

Hnh 1.17 KhuDch $8i c/ng su5t cao t7n chD $? A d=i r?ng dKng biDn 2p Balun ph(i
hJp trA kh2ng.

Trong nhi*u tr%6ng h(p, Anten n2m trTn cVt cao 0p c0ch xa m0y ph0t, m0y thu.
VF dO Anten thu TV, anten m0y ph0t thanh - ph0t h@nh, anten viba v.v. DJy truy*n
sIng n8i giMa anten ph0t vHi ngb ra m0y ph0t hoPc ngb v-o m0y thu vHi anten thu
cI tr_ kh0ng b2ng nhau th@ cI c&ng suUt lHn nhUt. CI hai loCi dJy truy*n sIng c)
b9n:
DJy cJn b2ng (balanced line) g7m 2 dJy dKn song song c0ch i!n v- c0ch nhau
mVt kho9ng x0c 4nh chn gLi l- dJy song h-nh. Dhng cao tSn ch9y trTn mki dJy nh%
nhau so vHi Ut nh%ng ng%(c chi*u nhau, kh&ng dJy n-o n8i Ut.
DJy bUt cJn b2ng (unbalanced line) g7m 1 dJy dKn tFn hi!u c0ch i!n vHi 1 dJy
bLc n8i Ut, chn gLi l- cable 7ng trOc.
VF dO: dJy song h-nh TV cI tr_ kh0ng 300, %(c n8i vHi anten thu cI tr_
kh0ng 300. C0p 7ng trOc 50 n8i giMa ngb ra m0y ph0t vHi anten ph0t bUt 8i
xEng cI tr_ kh0ng 50.
Th&ng s8 c0p 7ng trOc:
Cable Tr_
kh0ng

Suy hao dB/100m
100MHz 200MHz 400MHz 600MHz 800MHz 1GHz
3CV2 75 19,5
5C2V 75 12,5
15

RG58V 50 12,3 17,8 26,1 30,1 34,7 43,3
RG58CV 50 15,8 23,5 34,8 38,7 44,6 57,7
RG59V 75 10,4 15,6 23,4 25,4 29,4 38,2
RG59B/V 75 10,7 16 23,6 26,2 30,2 38,6
PN150A 75 4,2 6,2 8,8 10,8 12,4 13,9

1.7. 8NG D9NG VARICAP TRONG -I%N T. TH/NG TIN
1.7.1. KH"I NI%M
Varicap l- mVt linh ki!n b0n dKn cI i!n dung thay Di theo i!n 0p Pt v-o m8i
n8i p-n c:a nI. Varicap %(c Eng dOng nhi*u trong c0c bV thu ph0t sIng VHF v-
UHF, dGng < thay Di tSn s8 trong c0c bV cVng h%_ng < lZa chLn c0c kTnh sIng,
< nhJn v- chia tSn s8, tZ Vng ki<m so0t tSn s8, i*u ch/ AM, FM hoPc s$ dOng
trong c0c m0y o tSn s8 cao v- c0c m0y o c%6ng V tr%6ng.
Varicap %(c kQ hi!u nh% sau:

Hnh 1.18 C2c kP hi+u th/ng d<ng c)a Varicap












MCch t%)ng %)ng Varicap:
16


Hnh 1.20
Ls: i!n c9m do dJy dKn k/t h(p vHi cUu tr`c b0n dKn.
Rs: i!n tr_ n8i ti/p.
Cj: i!n dung bTn trong varicap, cI gi0 tr4 thay Di theo phJn 0p Pt v-o.
Rp: i!n tr_ thay Di theo i!n 0p v-o, cI gi0 tr4 lHn nhUt khi varicap phJn cZc
ngh4ch v- rUt nhX khi varicap phJn cZc thuBn.
Cc: i!n dung ti/p x`c do dJy dKn.
MCch t%)ng %)ng varicap th%6ng %(c s$ dOng:

Hnh 1.21 M8ch t.#ng $.#ng c)a $#n gi=n Varicap
C&ng thEc tiTu bi<u < tFnh i!n dung theo i!n 0p phJn cZc:

) ( +

V
K
C
V
(4.1)
Cv: i!n dung t%)ng %)ng vHi i!n th/ v-o
V: i!n 0p Pt lTn varicap g7m i!n 0p phJn cZc v- i!n 0p tFn hi!u xoay
chi*u

AC PC
V V V +

: h! s8 phO thuVc v-o vBt li!u =1/3...1/2
K: h! s8 phO thuVc cUu tr`c b0n dKn
: hi!u i!n th/ ti/p x`c = 0,5 0,65
17


Hnh 1.22 NguyRn lP ho8t $?ng c)a Varicap
VF dO khi =1/2 th@ bi<u thEc (4.1) tr_ th-nh:
+

V
K
C
V
. T+ bi<u thEc n-y ta
thUy CV t] l! ngh4ch vHi cWn bBc hai c:a i!n 0p phJn cZc ngh4ch (V) Pt v-o
Varicap. Ngo-i ra cjng t+ h@nh 4.1c ta thUy khi i!n 0p phJn cZc ngh4ch cho
Varicap c-ng tWng lTn th@ vGng nghmo c-ng rVng, i!n dung c:a varicap
d
S
C
V
0

t] l! ngh4ch vHi V rVng c:a c:a vGng nghmo nTn se c-ng gi9m.
\Pc tuy/n varicap tiTu bi<u c:a Varicap

Hnh 1.23 BHc tuyDn c)a Varicap
Ta nhBn thUy i!n dung varicap *u thay Di khi phJn cZc thuBn v- phJn cZc
ngh4ch thay Di. Tuy nhiTn, khi phJn cZc thuBn th@ dhng qua varicap l- dhng thuBn
se thay Di rUt lHn v- Rp cI tr4 s8 nhX, i*u n-y l-m gi9m pham chUt c:a mCch cVng
h%_ng. Trong i*u ki!n phJn cZc ngh4ch, dhng qua varicap rUt bi, Rp rUt lHn,
varicap %(c xem nh% kh&ng tiTu t0n nWng l%(ng (Q). Do I varicap th%6ng %(c
18

phJn cZc ngh4ch < l-m vi!c. \Pc tuy/n cI dCng tGy thuVc v-o sZ phJn b8 tCp chUt
trong diode bi/n dung.
VF dO phJn cZc cho Varicap:

TTn : BA 163
\i!n 0p ng%(c t+ 1V /n 12V
C%6ng V dhng i!n thuBn cZc Ci:
ILvmax = 12/33k = 0,4 mA

1.7.2. C"C CHH TIJU K: THU=T C)A VARICAP
1. \i!n th/ l-m vi!c cZc Ci c:a varicap: MWV (Maximum Working Voltage) l-
i!n 0p l-m vi!c cao nhUt DC v- AC _ ]nh, qu0 i!n 0p n-y varicap se hXng. \i!n
0p n-y b2ng i!n 0p phJn cZc, thay Di tGy t+ng loCi varicap t+ -7V -200V
2. \i!n 0p 0nh th:ng: BRV (Breakdown Voltage) l- i!n 0p l-m cho dhng phJn
cZc gia tWng nhanh gJy h% hXng (0nh th:ng).
3. Dhng i!n ng%(c cZc Ci: l- dhng i!n Eng vHi i!n th/ ng%(c l-m vi!c cZc
Ci, tGy thuVc v-o loCi v- c0ch cUu tCo varicap m- dhng i!n n-y thay Di t+:
0,005A5A.
4. C&ng suUt tiTu t0n Pd l- c&ng suUt cZc Ci m- varicap cI th< tiTu t0n %(c. TGy
theo t+ng loCi c&ng suUt n-y th%6ng thay Di t+ 200mW /n 2,5W.
5. \i!n dung 4nh mEc C: l- i!n dung danh 4nh c:a varicap, nI %(c x0c 4nh
_ mVt i!n 0p n-o I v- tSn s8 x0c 4nh, gi0 tr4 cI th< l- v-i pF /n 2000pF. C0c
varicap cI i!n dung 4nh mEc thUp th%6ng %(c s$ dOng trong c0c m0y thu ph0t
viba.
C0c gi0 tr4 i!n dung 4nh mEc nh% sau:
.1 .2 .3 .4 .5 .6 ...... .9 1PF
3 4 5 6,5 6,6 7 8 8,2 10 12 PF
14 15 18 20 22 22,5 24 27 33 35PF
39 47 50 53 56 65 68 70 71 82PF
100 150 250 350 500 1000 2000PF
6. H! s8 pham chUt Q : l- tY s8 i!n kh0ng v- i!n tr_ n8i ti/p
s
CR
Q

1

Q %(c ghi rb _ tSn s8 v- i!n th/ nhUt 4nh, Q th%6ng cI gi0 tr4 t+ 3 /n 100
19

7. \i!n tr_ n8i ti/p Rs: tCo ra ch: y/u do i!n tr_ m8i n8i b0n dKn, t+ cUu tr`c
b0n dKn /n Su ra. Tuy nI cjng tY l! vHi tSn s8 f nh%ng kh&ng 0ng k<.
8. TSn s8 cgt fCo: l- f tCi I Q = 1, th&ng th%6ng fCo= 50MHz /n 500MHz
9. TSn s8 cVng h%_ng riTng: l- tSn s8 b9n thJn varicap cVng h%_ng kh&ng cI
th-nh phSn bTn ngo-i. Th%6ng do c0c i!n c9m v- i!n dung trong varicap tCo nTn.
Th&ng th%6ng t+ 150MHz /n 2GHz. \8i vHi varicap hoCt Vng _ tSn s8 thUp th@
dhng i!n thuBn If l- dhng c:a varicap cho phip khi nI r)i v-o i*u ki!n phJn cZc
thuBn. Khi i!p 0p ng%(c Pt v-o diode c-ng lHn th@ kho9ng c0ch d c:a ti/p gi0p
c-ng tWng v- Cv gi9m.

1.7.3. HOCT ->NG C)A VARICAP
1.7.3.1. VARI CAP TRONG CC M#CH L$C

Hnh 1.24
Trong hai s) 7 trTn ta chLn: R2>>R1 < R2 kh&ng 9nh h%_ng /n c0c th&ng s8
mCch lLc.
20


Hnh 1.25 M8ch lSc th/ng th5p v; lSc th/ng cao
1.7.3.2. VARI CAP D&NG TRONG M#CH L$C NHI )U

Hnh 1.26
1.7.3.3. GH+P CC VARI CAP

Hnh 1.27
1.7.3.4. VARI CAP TRONG M#CH C,NG H-.NG
a. CVng h%_ng n8i ti/p

Hnh 1.28
b. CVng h%_ng song song
21


Hnh 1.29

1.7.3.5. VARI CAP TRONG CC B, NH1N T3N

Hnh 1.30
Varicap %(c s$ dOng trong c0c bV nhJn tSn cI %u i<m l- )n gi9n h)n c0c
mCch nhJn tSn dGng BJT, FET v@ trong bV nhJn tSn dGng varicap hSu nh% kh&ng
cSn cung cUp nWng l%(ng.
TFn hi!u Vi qua bV lLc f1 tCo ra dhng i!n qua varicap. Do Pc tuy/n kh&ng
thnng c:a varicap nTn se sinh ra c0c h-i bBc cao c:a f1. c Su ra c:a bV lLc thE hai
cI fn = nf1 se cho ra tFn hi!u l- nf1. Varicap cI i!n tr_ n8i ti/p rUt bi do I c&ng
suUt tiTu thO l- do th-nh phSn kh0ng l- ch: y/u, sZ mUt m0t rUt thUp do I dGng
varicap cI hi!u suUt rUt cao, th&ng th%6ng l- 90% (so vHi BJT hay FET hi!u suUt co
50%).
1.7.4. 8NG D9NG VARICAP TRONG C"C M"Y THU
Mki varicap cI i!n dung danh 4nh kh0c nhau, vHi i!n 0p phJn cZc thay
Di se cho ta gi0 tr4
min v
C
ax vm
C . TGy thuVc v-o h! s8 trGm bWng c:a mki bWng
sIng (K=fmax/fmin) ta chLn varicap thFch h(p dZa v-o c&ng thEc sau Jy:
22

min
max
min
max
C
C
f
f

LC
f
2
1

ax m
f Eng vHi
min v
C v-
min
f Eng vHi
ax vm
C
1.7.4.1. VARI CAP M4C 56Y K+O (C,NG H-.NG C1N B7NG)

Hnh 1.31
Th&ng th%6ng ch`ng ta dGng mVt varicap < cVng h%_ng. Trong mVt s8 tr%6ng
h(p 8i vHi tFn hi!u xoay chi*u varicap se r)i v-o vGng phJn cZc thuBn l-m tWng
dhng phJn cZc, gi9m h! s8 pham chUt c:a mCch, 7ng th6i l-m quan h! giMa CV v-
V kh&ng chn tuy/n tFnh. \< khgc phOc nh%(fc i<m n-y ng%6i ta dGng hai varicap
mgc ay kio nh% h@nh ve. Hai Varicap %(c phJn cZc 7ng th6i nh6 i!n 0p phJn
cZc %a v-o mCch qua i!n tr_ R. Khi tFn hi!u cao tSn 0p v-o 2 Varicap gi8ng nhau,
nI se l0i ch`ng /n nhMng gi0 tr4 i!n dung cao thUp luJn phiTn nhau. Do I i!n
dung t%)ng %)ng c:a mCch gSn nh% kh&ng Di theo i!n 0p cao tSn. Tuy nhiTn
mCch cI nh%(c i<m l- l-m gi9m gi0 tr4 CVt, do I phai chLn varicap cI i!n
dung danh 4nh lHn h)n.
1.7.4.2. VARI CAP D&NG TRONG M#CH C,NG H-.NG 5/N T3NG.

Hnh 1.32 Varicap c?ng h.Ang $#n
23


Hnh 1.33 Varicap $Ty kEo/ cUn bVng
R: tr_ phJn cZc
L1, CV: khung cVng h%_ng
RV: ch]nh I!n 0p phJn cZc cho Varicap
L2: cuVn c9n cao tSn, kh&ng cho tFn hi!u cao tSn t+ khung cVng h%_ng tr_ v* gJy
nhi>u ngu7n cung cUp. C2: tO tho0t cao tSn.
1.7.4.3. VARI CAP D&NG TRONG M#CH C,NG H-.NG NHI 8U T3NG.

Hnh 1.34
24


Hnh 1.35

Hnh 1.36
25

1.7.4.4. M#CH T9 5,NG KI :M SOT T3N S; AFC (AUTOMATI C
FREQUENCY CONTROL)

Hnh 1.37
Th%6ng dGng cho c0c m0y thu FM
1 : \Pc tuy/n chM S thuBn, 2: Pc tuy/n chM S ngh4ch.
Khi f = f0: v0 = 0, f0 vKn _ tr4 s8 Dn 4nh.
Khi f > f0: v0>0 hoPc v0<0 (tGy theo Pc tuy/n chM S).
Khi f<f0 : v0 <0 hoPc v0 >0 (tGy theo Pc tuy/n chM S).
MOc Fch l- giM Dn 4nh f0.
G]a s$ f0 thay Di f0-fa = fIF thay Di Su ra bV t0ch sIng se cI vi 0
l-m thay Di phJn cZc varicap l-m khung cVng h%_ng tr_ v* f0.
1.7.4.5. M#CH 5I 8U CH< FM


Hnh 1.38
26

CVL2: Khung cVng h%_ng _ Su ra c:a 1 bV dao Vng, biTn V dao Vng _
khung n-y %(c giM kh&ng Di.
T: Bi/n th/ liTn lCc (Jm tSn). Vm, fm: \i!n 0p v- tSn s8 Jm tSn cSn i*u ch/.
Vc, fc: \i!n 0p v- tSn s8 sIng mang cao tSn, fc co h-ng trWm MHz. N/u fm cao
(chnng hCn trong video) ng%6i ta thay bi/n th/ T b2ng OP-TRON.

Hnh 1.39
R1: \i!n tr_ c0ch ly, C2: tO ngWn DC, L1: RFC, C3: tO tho0t, C1: tO tho0t cao tSn
< ngWn 9nh h%_ng cao tSn v* Jm tSn.
* Khi Vm tWng : 0p phJn cZc Cv tWng do I CV gi9m l-m f tWng.
* Khi Vm gi9m: 0p phJn cZc cho Cv gi9m nTn Cv gi9m l-m f gi9m.
1.7.4.6. M#CH 5I 8U CH< AM
Khung cVng h%_ng c:a bV dao Vng cI tSn s8 sIng mang RF = fsc chuan
%(c ghip sang (L2, CV) b2ng i!n c9m. Mki khi tFn hi!u vm (Jm tSn) thay Di l-m
thay Di phJn cZc varicap v- l-m CV thay Di L2, CV cI tSn s8 cVng h%_ng
riTng
V
CH
C L
f
2
2
1

l!ch so vHi fsc BiTn V ph0t xC ra anten gi9m, nghla l- tFn

hi!u ph0t ra cI biTn V thay Di theo vm. Ta cI th< i*u ch/ theo dCng AM, SSB,
DSB,...
Trong mCch v@ i!n tr_ varicap rUt lHn do I tFn hi!u Jm tSn %a v-o i*u
ch/ kh&ng cSn cI c&ng suUt cao m- ch`ng ta cI th< thZc hi!n t+ micro sau 2 tSng
khu/ch Ci cjng : cho tFn hi!u cSn i*u ch/.
27


Hnh 1.40
1.7.4.7. MY 5O S=NG H>P TH? (GRI D DI P METER)

Hnh 1.41

\Jy l- ph%)ng ph0p o tSn s8 < o c0c tSn s8 rUt lHn (co 100MHz) N/u L
v- Cv `ng tSn s8 khung L, CV cVng h%_ng mCnh tO C2 %(c nCp i!n qua D
A ch] gi0 tr4 cZc Ci khi I Lc Lv- CV th@ ta bi/t %(c tSn s8 fx cSn o.
C0ch o v- Lc: m0y o cI nhi*u tSm o t%)ng Eng vHi c0c cuVn dJy L, L,
L, L. Chnng hCn:
L t%)ng Eng: 10 MHz 20MHz
L t%)ng Eng: 20MHz 50MHz
Lt%)ng Eng: 50MHz 100MHz
L tu)ng Eng: 100MHz 300MHz
Khi chLn mVt trong c0c cuVn dJy th@ t%)ng Eng vHi c0c b9ng khgc V f %(c
khgc lTn bi/n tr_ RV < ch] tr4 s8 f cSn o.
28

Gi9 s$ cSn o mVt tSn s8 fx n-o I, tr%Hc tiTn ta chLn tSm b2ng c0ch chLn mVt
trong c0c cuVn dJy L, L, L, L, sau I ch]nh bi/n tr_ RV /n l`c t%)ng Eng vHi
A ch] gi0 tr4 cZc Ci Lc %(c gi0 tr4 c:a fx khgc trTn b9ng khgc V c:a RV.
M0y o n-y cI khung cVng h%_ng L, CV %(c nhBn nWng l%(ng t+ mVt khung
cVng h%_ng kh0c nTn gLi l- m0y o sIng hUp thO.
1.7.4.8. MY 5O TR-@NG
M0y o c%6ng V tr%6ng, th%6ng dGng cho ng-nh vi>n th&ng.

Hnh 1.42
DGng < o c%6ng V i!n tr%6ng tCi c0c i<m thu < x0c 4nh vGng cI
c%6ng V tr%6ng b2ng nhau hoPc mCnh nhUt, phOc vO cho c&ng t0c qui hoCch hoPc
ki<m tra.
Gi9 s$ sIng tHi cI tSn s8 f = 100 MHz tCi c0c i<m kh0c nhau. Tr%Hc tiTn ta
ch]nh R3 < L, CV cVng h%_ng `ng tSn s8 c:a sIng tHi f = 100MHz. L`c I Lc
ch] s8 ch] cZc Ci c:a A k/. Sau I vKn giM nguyTn v4 trF chi/t 0p R3 (< giM f =
100MHz) v- ti/n h-nh o t%)ng tZ _ c0c i<m kh0c nhau cSn o. Mki lSn di chuy<n
/n mVt v4 trF, ta ghi ch] s8 Lc %(c trTn A k/. L-m nh% th/ ta se th8ng kT %(c
nhMng v4 trF cI c%6ng V i!n tr%6ng mCnh nhUt.
DJy c0p dGng < c0ch ly n)i o vHi ng%6i ang s$ dOng m0y.
R2: dGng < i*u ch]nh tSm cho A k/.
29

1.7.4.9. MY PHT S=NG QU+T: D&NG 5: C1N CHANH CHO MY THU

Hnh 1.43
L, CV l- khung cVng h%_ng c:a 1 mCch dao Vng tZ kFch.
TFn hi!u dao Vng quit cI dCng rWng c%a (h@nh 1) se cGng vHi VDC phJn cZc
cho varicap CV l-m cho i!n 0p phJn cZc tWng tuy/n tFnh. Do I khung dao Vng L,
CV se tCo tSn s8 t+ f0min /n f0max. Sau I n/u ta %a tFn hi!u Vra v-o mCch t0ch
sIng FM v- %a v-o mCch dao Vng kQ ta se cI dCng Pc tuy/n chM S nh% h@nh ve
vHi i*u ki!n d9i tSn s8 f0min f0max %(c thi/t k/ trong kho9ng trung tSn FM,
AM c:a m0y thu. M0y n-y cI th< k/t h(p vHi m0y 0nh dUu v- dao Vng kQ < l-m
xuUt hi!n dCng sIng c:a 0p tuy/n bWng th&ng trung tSn trong m0y thu h@nh h!
FCC. Thi/t b4 n-y gLi l- m0y ph0t sIng quit v- 0nh dUu (sweep and marker).

Hnh 1.44
30

1.7.4.10. VOLK< DC
KhIa K dGng < chuy<n (tSm 9o) 15V, 150V, 1500V.
T+ dao Vng thCch anh chuan 27MHz ta ghip qua bi/n th/ c9m Eng L1, L2.
Thi/t k/ L2=23 H. \4nh chuan sao cho _ tSm t8i a 15V, 150V, 1500V th@ L2,
CV cVng h%_ng `ng tCi tSn s8 f = 27MHz v- khi I A k/ ch] gi0 tr4 cZc Ci. N/u
i!n 0p DC cSn o < 15V th@ tSn s8 cVng h%_ng L CV bJy gi6 se l!ch gi0 tr4
27MHz v- kim i!n k/ se ch] gi0 tr4 bi h)n. Khi Di tSm o, tGy thuVc v-o v4 trF 1,
2, 3 m- c0c i!n tr_ R1, R2, R3, R4 h@nh th-nh cSu phJn 0p < suy gi9m i!n 0p
150V v- 1500V xu8ng chn t8i a l- 15V.

Hnh 1.45