Hin tng cm ng in t

Bch khoa ton th m Wikipedia

Nm 1831, Michael Faraday chng t bng thc nghim rng t trng c th sinh ra dng in. Thc vy, khi cho t thng gi qua mt mch kn thay i th trong mch xut hin mt dng in. Dng in c gi l dng in cm ng. Hin tng c gi l hin tng cm ng in t.
Mc lc
[n]

1 Cc nh lut v hin tng cm ng in t

o o o

1.1 Th nghim Faraday 1.2 nh lut Lenz 1.3 nh lut c bn ca hin tng cm ng in t

2 ng dng ca hin tng cm ng in t 3 Xem thm 4 Tham kho thm

4.1 Ting vit

Cc nh lut v hin tng cm ng in t[sa | sa m ngun]

Th nghim Faraday[sa | sa m ngun]

S th nghim Faraday

Ly mt ng dy in v mc ni tip n vi mt in k G thnh mt mch kn (hnh a). Pha trn ng dy t mt thanh nam chm 2 cc SN. Th nghim cho thy:

Nu rt thanh nam chm ra, dng in cm ng c chiu ngc li (hnh b) Di chuyn thanh nam chm cng nhanh, cng dng in cm ng Ic cng ln. Gi thanh nam chm ng yn so vi ng dy, dng in cm ng s bng khng. Nu thay nam chm bng mt ng dy c dng in chy qua, ri tin hnh cc th nghim nh trn, ta cng c nhng kt qu tng t.

T cc th nghim , Faraday rt ra nhng kt lun sau y:

T thng gi qua mch kn bin i theo thi gian l nguyn nhn sinh ra dng in cm ng trong mch .

Dng in cm ng ch tn ti trong thi gian t thng gi qua mch kn bin i. Cng dng in cm ng t l thun vi tc bin i ca t thng. Chiu ca dng in cm ng ph thuc vo s tng hay gim ca t thng gi qua mch (v trn hnh 15a v 15b ta thy t thng hai u nam chm bao gi cng ln hn v tr gia ca nam chm).

nh lut Lenz[sa | sa m ngun]

ng thi vi Michael Faraday, Lenz cng nghin cu hin tng cm ng in t v tm ra nh lut tng qut gip ta xc nh chiu ca dng in cm ng, gi l nh lut Lenz. Ni dung nh lut nh sau: Dng in cm ng phi c chiu sao cho t trng do n sinh ra c tc dng chng li nguyn nhn sinh ra n iu ny c ngha l khi t thng qua mch tng ln, t trng cm ng sinh ra c tc dng chng li s tng ca t thng: t trng cm ng s ngc chiu vi t trng ngoi. Nu t thng qua mch gim, t trng cm ng (do dng in cm ng sinh ra n) c tc dng chng li s gim ca t thng, lc t trng cm ng s cng chiu vi t trng ngoi. Di y, ta hy vn dng nh lut xc nh chiu ca dng in cm ng trong trng hp trn (hnh a), Cc Bc ca thanh nam chm di chuyn vo trong lng ng dy lm cho t thng ( gi qua ng dy tng ln. Theo nh lut Lenz, dng in cm ng phi sinh ra t trng ngc chiu vi t trng ca thanh nam chm t thng Fc sinh ra c tc dng lm gim s tng ca l nguyn nhn sinh ra n. Mun vy dng in cm ng phi c chiu nh trn hnh v. Bng l lun ta nhn thy nu dch chuyn cc Bc ca thanh nam chm ra xa ng dy, dng in cm ng xut hin trong mch s c chiu ngc vi chiu ca dng in cm ng trong trng hp trn (Hnh 15.1b). Nh vy, theo nh lut Lenz, dng in cm ng bao gi cng c tc dng chng li s dch chuyn ca thanh nam chm. Do , dch chuyn thanh nam chm, ta phi tn cng. Chnh cng m ta tn c bin thnh in nng ca dng in cm ng.

nh lut c bn ca hin tng cm ng in t[sa | sa m ngun]

"Sut in ng cm ng lun lun bng v tr s, nhng tri du vi tc bin thin ca t thng gi qua din tch ca mch in."

T thng gi qua vng dy thay i khi dch chuyn n trong t trng.

tm biu thc ca Sut in ng cm ng, ta dch chuyn mt vng dy dn kn (C) trong t trng t thng gi qua vng dy thay i (hnh). Khi cng ca lc t tc dng ln dng in cm ng c gi tr:

Theo nh lut Lenx, cng ca t lc tc dng ln dng in cm ng l cng cn c gi tr:

Cng

ny c chuyn thnh nng lng ca dng cm ng c gi tr:

T ta suy ra:

l biu thc ca sut in ng m ta phi tm.

ng dng ca hin tng cm ng in t[sa | sa m ngun]

Mt ng dng quan trng ca hin tng cm ng in t l to ra dng in xoay chiu. Thc cht ca qu trnh ny l bin i c nng thnh in nng.

S thit b to dng xoay chiu

Xt mt khung dy dn gm nhiu vng quay trong mt t trng u ( gc khng i (

) vi vn tc

). Ta s phi tn mt cng quay lm quay khung v nhn c in

nng ca dng in cm ng chy trong khung . dn c dng in ra ngoi, ta ni 2 u dy ca khung vi 2 hnh tr dn cch in vi nhau v cng gn vi trc quay khung, sau dng 2chi than t vo 2 hnh tr ni khung dy vi mch tiu th ngoi. Gi s ban u ( , gc thay i thnh ) php tuyn ca mt khung to vi mt gc . Nh vy sau thi gian

. Khi t thng gi qua khung l:

Trong

l tng s vng dy ca khung,

l din tch khung

Sut in ng cm ng xut hin trong khung theo nh lut c bn ca hin tng cm ng in t l:

Vy khi cho khung quay u trong t trng u, ta c mt sut in ng xoay chiu hnh sin, c chu k l chu k quay ca khung:

Dng in cm ng l mt hin tng cm ng in t, khi t trng sinh ra dng in. Hin tng ny c Michael Faraday khm ph qua thc nghim nm 1831.

Tnh cht[sa | sa m ngun]

Khi t thng bin i theo thi gian mt mch kn th trong mch xut hin mt dng in cm ng v ch tn ti trong thi gian t thng bin i. Cng dng in cm ng t l thun vi tc bin i ca t thng, chiu ca dng in ph thuc vo s tng hay gim ca t thng gi qua mch.

Xc nh chiu dng in cm ng[sa | sa m ngun]

ng thi vi Faraday, Lenz cng nghin cu hin tng cm ng in t v tm ra nh lut tng qut xc nh chiu ca dng in cm ng, gi l nh lut Lenz. Dng in cm ng phi c chiu sao cho t trng do n sinh ra c tc dng chng li nguyn nhn sinh ra n . iu ny c ngha l khi t thng qua mch tng ln, t trng cm ng sinh ra c tc dng chng li s tng ca t thng: t trng cm ng s ngc chiu vi t trng ngoi. Nu t thng qua mch gim, t trng cm ng (do dng in cm ng sinh ra n) c tc dng chng li s gim ca t thng, lc t trng cm ng s cng chiu vi t trng ngoi. Theo nh lut Lenz, dng in cm ng bao gi cng c tc dng chng li s dch chuyn ca thanh nam chm. Do cn tn cng dch chuyn thanh nam chm. Chnh cng ny bin thnh in nng ca dng in cm ng.