Poglavlje 6 Beine lokalne mree

A note on the use of these ppt slides:

Were making these slides freely available to all (faculty, students, readers). Theyre in PowerPoint form so you can add, modify, and delete slides (including this one) and slide content to suit your needs. They obviously represent a lot of work on our part. In return for use, we only ask the following: If you use these slides (e.g., in a class) in substantially unaltered form, that you mention their source (after all, wed like people to use our book!) If you post any slides in substantially unaltered form on a www site, that you note that they are adapted from (or perhaps identical to) our slides, and note our copyright of this material. Thanks and enjoy! JFK/KWR

Computer Networking: A Top Down Approach 5th edition. Jim Kurose, Keith Ross Addison-Wesley, April 2009.

All material copyright 1996-2009 J.F Kurose and K.W. Ross, All Rights Reserved

6: Beine mree

6-1

Elementi beine mree

beini hostovi laptop, PDA, IP telefon na njima se izvravaju aplikacije mogu biti fiksni ili mobilni

mrena infrastruktura

beinost ne znai mobilnost!

6: Beine mree

6-2

Elementi beine mree

bazna stanica obino povezana na oienu mreu relej odgovorna za slanje paketa izmeu oiene mree i beinih hostova u njenom podruju o npr. 802.11 (WiFi) pristupne take (access points)

mrena infrastruktura

6: Beine mree

6-3

Elementi beine mree

beini link tipino se koristi za povezivanje mobilne ureaje sa b.s. koriste se i kao linkovi u okosnici mree potrebna koordinacija pristupa linku (multiple access protokol) razni protoci i rastojanja

mrena infrastruktura

6: Beine mree

6-4

Karakteristike nekih standarda za beine mree

200 54 Protok (Mbps) 5-11 4 1
802.15 802.11n 802.11a,g 802.11b 802.11a,g point-to-point 802.16 (WiMAX) UMTS/WCDMA-HSPDA, CDMA2000-1xEVDO

podaci 3G mobilna telefonija

.384
.056 Unutra
10-30 m

UMTS/WCDMA, CDMA2000 IS-95, CDMA, GSM

3G
2G

Na otvorenom Srednji domet Dugi domet 50-200 m na otvorenom na otvorenom

200 m 4 km 5 km 20 km

6: Beine mree

6-5

Elementi beine mree

infrastrukturni mod bazna stanica povezuje mobilne ureaje sa fiksnom mreom handoff: ureaji mogu da promene baznu stanicu preko koje imaju izlaz

mrena infrastruktura

6: Beine mree

6-6

Elementi beine mree

ad hoc mod nema bazne stanice vorovi mogu samo da emituju ka drugim vorovima u dometu vorovi se organizuju u mreu: rutiraju meusobno podatke

6: Beine mree

6-7

Klasifikacija beinih mrea

jedan skok
infrastruktura (npr. AP-ovi)

vie skokova

host mora da alje host se povezuje sa baznom stanicom (WiFi, preko nekoliko beinih vorova da bi se povezao WiMAX, mob. tel.) na Internet: mesh net koja je povezana na Internet nema bazne stanice, nema veze sa nema bazne stanice, Internetom. Prenos do nema veze sa nekog vora ide Internetom (Bluetooth, preko drugih vorova ad hoc WiFi) (releja); MANET, VANET

bez infrastrukture

6: Beine mree

6-8

Karakteristike beinih linkova

razlike u odnosu na oieni link
o o

opadajua snaga signala: radio signal slabi prilikom propagacije (path loss) interferencija sa drugim ureajima: standardizovane frekvencije beinih mrea (npr. 2.4 GHz) koriste i drugi ureaji (npr. telefoni); razni drugi ureaji (motori) utiu na prenos propagacija po vie putanja: radio signal se reflektuje od objekata i tla; ti signali ne stiu na odredite istovremeno

ine komunikaciju preko (ak i taka-taka) beinog linka mnogo teom

6: Beine mree 6-9

Karakteristike beinih linkova

SNR: signal-to-noise ratio o vei SNR lake je izvui signal iz uma (to je dobro)
BER

10-1 10-2 10-3 10-4 10-5 10-6 10-7

odnos SNR i BER o za dati fiziki nivo: poveaj

snagu -> poveaj SNR -> smanji BER za dati SNR: izaberi fiziki nivo koji ispunjava BER zahteve, dajui najveu propusnost
SNR moe da se menja zbog mobilnosti: dinamiki prilagodi fiziki nivo (tehniku modulacije, protok)

10

20

30

40

SNR(dB) QAM256 (8 Mbps) QAM16 (4 Mbps)

BPSK (1 Mbps) 6: Beine mree 6-10

Karakteristike beine mree

Vie predajnika i prijemnika stvaraju dodatne probleme (osim problema pristupa multiple access):
C B A
snaga signala A

C
snaga signala C

Problem skrivene stanice

prostor

B i A su u dometu jedan drugog B i C takoe A i C se ne uju meusobno dakle A i C nisu svesni da njihovi signali interferiraju kod B

Slabljenje signala (fading):

B i A se uju B i C se uju A i C se ne uju i ne znaju da interferiraju kod B

6: Beine mree 6-11

Code Division Multiple Access (CDMA)

koristi se u nekoliko standarda za beine

broadcast kanale (mobilna telefonija, sateliti, itd.) jedinstven kod se dodeli svakom korisniku; tj. kodni prostor je podeljen svi korisnici dele isti opseg uestanosti, ali svaki ima sopstvenu ip sekvencu (tj. kod) za kodovanje podataka kodovani signal = (originalni podaci) X (ip sekvenca) dekodovanje: skalarni proizvod kodovanog signala i ip sekvence omoguava da vie korisnika koegzistira i emituje istovremeno sa minimalnom interferencijom (ako su kodovi ortogonalni)
6: Beine mree 6-12

CDMA kodovanje/dekodovanje
biti podataka
d0 = 1 d1 = -1
1 1 1 -1 1 -1 -1 -1 1 1 1 -1

Zi,m= di.cm

Izlaz kanala Zi,m

1 -1 -1 -1 -1 1 1 1 1 1 1 -1 1 -1 -1 -1

predajnik

kod

1 -1 -1 -1

slot 1

slot 0

slot 1 izlaz iz kanala

slot 0 izlaz iz kanala

Di = S Zi,m.cm
m=1

primljeni niz kod

1 -1 -1 -1 -1

1 1 1 1 1 1 -1

1 -1 -1 -1

M
d0 = 1 d1 = -1

1 1 1 -1

1 -1 -1 -1

1 1 1 -1

1 -1 -1 -1

prijemnik

slot 1

slot 0

slot 1 izlaz iz kanala

slot 0 izlaz iz kanala

6: Beine mree

6-13

CDMA: dva predajnika

6: Beine mree

6-14

IEEE 802.11 Wireless LAN

802.11b o 2.4-2.5 GHz nelicencirani deo spektra o do 11 Mbps o prenos u proirenom spektru pomou direktne sekvence (DSSS) na fizikom nivou svi hostovi koriste isti ip kod 802.11a o 5-6 GHz opseg o do 54 Mbps 802.11g o 2.4-2.5 GHz opseg o do 54 Mbps 802.11n: vie antena o 2.4-2.5 GHz opseg o do 200 Mbps

sve koriste CSMA/CA za viestruki pristup sve imaju dve verzije (dva moda rada), sa baznom stanicom i ad-hoc

6: Beine mree

6-15

802.11 LAN arhitektura

Internet

AP BSS 1

hab, svi ili ruter

AP

wireless host komunicira sa baznom stanicom o bazna stanica = access point (AP) Basic Service Set (BSS) (ili elija) u infrastrukturnom modu sadri: o beine hostove o access point (AP): bazna stanica o ad hoc mod: samo hostovi

BSS 2

6: Beine mree

6-16

802.11: kanali, asocijacija

host: mora biti asociran sa jednom AP o skenira sve kanale, oslukujui beacon ramove koji sadre ime (SSID) i MAC adresu AP o bira AP sa kojom e da se povee; inicira protokol za asocijaciju o moe izvriti autentikaciju o obino e pokrenuti DHCP da dobije IP adresu u novoj mrei
6: Beine mree 6-17

802.11b: 2.4 GHz - 2.485 GHz spektar je podeljen na 11 kanala sa razliitim uestanostima; 3 se ne preklapaju o AP administrator bira frekvenciju za AP o interferencija je mogua: kanal moe biti isti kao i kanal susedne AP!

802.11: pasivno/aktivno skeniranje

BBS 1

BBS 2

BBS 1

BBS 2

AP 1

1 2

AP 2
3

AP 1
2

1 2 3 4

AP 2

H1

H1

Pasivno Skeniranje:
(1) AP-ovi alju beacon ramove (2) H1 alje zahtev za asocijacijom izabranoj AP (3) AP alje odgovor na zahtev za asocijacijom

Aktivno Skeniranje:
(1) H1 broadcast-uje zahtev (2) AP-ovi alju odgovore (3) H1 alje zahtev za asocijacijom izabranoj AP (4) AP alje odgovor na zahtev

6: Beine mree

6-18

IEEE 802.11: viestruki pristup

Kao i Ethernet, koristi CSMA: o sluajan pristup o oslukivanje kanala: ne emituje ako neko ve emituje Za razliku od Ethernet-a: o nema detekcije sudara emituje ceo ram o potvrde poto nema detekcije sudara, ne znamo da li se sudar desio pa se oekuje od prijemnika da poalje potvrdu za svaki ispravno primljen ram Zato nema detekcije sudara? o teko je detektovati sudar tokom emitovanja zbog male snage primljenog signala (fading) o ne mogu se detektovati sve kolizije: skrivene stanice, fading Cilj:

izbegavanje sudara: CSMA/C(ollision)A(voidance)

6: Beine mree 6-19

IEEE 802.11 MAC Protokol: CSMA/CA

802.11 predajnik
Distributed Inter-Frame Space
prijemnik

1 ako je kanal slobodan tokom DIFS int. onda predajnik - emituj ceo ram (nema detekcije sudara) DIFS 2 ako je kanal zauzet onda - izaberi sluajan backoff period - tajmer otkucava dok je kanal slobodan podaci - kada tajmer istekne, emituj - ako ne stigne potvrda, poveaj opseg iz koga se bira sluajan backoff interval i ponovi korak 2 ACK

SIFS

802.11 prijemnik

ako je ram ispravno primljen - vrati potvrdu (ACK) nakon SIFS intervala Short Inter-Frame Space (potvrda je neophodna zbog problema 6: Beine mree 6-20 skrivene stanice)

IEEE 802.11 MAC Protokol: CSMA/CA

SIFS
Standard
IEEE 802.11b IEEE 802.11a IEEE 802.11g

SIFS
10 s 16 s 10 s

DIFS DIFS = SIFS + 2 * (Slot time)

Standard
IEEE 802.11b IEEE 802.11a IEEE 802.11g

Slot time
20 s 9 s 9 s or 20 s

DIFS
50 s 34 s 28 s or 50 s
6: Beine mree 6-21

RTS/CTS
ideja:

dozvoliti predajniku da rezervie kanal umesto da pristupa kanalu na sluajan nain: izbegavanje sudara za velike ramove opciono; nije uobiajen nain prenosa predajnik prvo emituje mali paket koji predstavlja zahtev za rezervacijom kanala (RTS - request-to-send), baznoj stanici koristei CSMA o RTS-ovi i dalje mogu da se sudaraju (ali oni su kratki) AP broadcast-uje dozvolu (CTS - clear-to-send) kao odgovor na RTS CTS uju svi vorovi o zatim predajnik emituje podatke o ostale stanice odlau emitovanje

Izbegavaju se sudari podataka korienjem paketa za rezervaciju!

6: Beine mree 6-22

Collision Avoidance: RTS-CTS razmena

A AP B

sudar paketa za rezervaciju

DATA (A) vreme

ostali ute

6: Beine mree

6-23

802.11 ram: adresiranje

2 2 6 6 6 2
6

0 - 2312
payload

4
CRC

frame address address address duration control 1 2 3

seq address 4 control

Address 1: MAC adresa beinog hosta ili AP koji prima ram Address 2: MAC adresa beinog hosta ili AP koji emituje ram

Address 4: koristi se samo u ad hoc modu Address 6: MAC adresa rutera sa kojim je AP povezana

6: Beine mree

6-24

802.11 ram: adresiranje

H1 R1 ruter Internet

AP

R1 MAC adr
dest. address

AP MAC adr
source address

AP MAC adr
address 1

H1 MAC adr
address 2

R1 MAC adr
address 3

802.3 ram (Ethernet)

802.11 ram
6: Beine mree 6-25

802.11 ram: dalje

trajanje rezervisanog vremena emitovanja (RTS/CTS) 2 2 6 6 6 2 redni broj rama (za pouzdan ARQ) 6 0 - 2312
payload

4
CRC

frame address address address duration control 1 2 3

seq address 4 control

2
Protocol version

2
Type

4
Subtype

1
To AP

1
Retry

1
WEP

1
Rsvd

From More AP frag

Power More mgt data

tip rama (RTS, CTS, ACK, podaci)

6: Beine mree 6-26

802.11: mobilnost u okviru iste podmree

H1 ostaje u istoj IP

podmrei: IP adresa moe da ostane ista svi: kojoj AP je asociran H1?

o

ruter
hab ili svi BBS 1

samo-konfiguracija: svi e videti ram od H1 i zapamtiti koji port moe da koristi da stigne do H1

AP 1
AP 2 H1

BBS 2

6: Beine mree

6-27

802.11: napredne mogunosti

Adaptacija protoka
bazna stanica i mobilni
10-1 10-2 10-3

ureaj dinamiki menjaju protok (tehnika modulacije na fizikom nivou); kako se ureaji kreu, SNR varira
QAM256 (8 Mbps) QAM16 (4 Mbps) BPSK (1 Mbps) operating point

BER

10-4 10-5 10-6 10-7 10 20 30 40

SNR(dB)

1. SNR opada a BER raste kako se vorovi udaljavaju od bazne stanice 2. Kada BER postane prevelika, prelazi se na manji protok ali sada sa manjim BER
6: Beine mree 6-28

802.11: napredne mogunosti

Menadment snage
vor-ka-AP: Idem na spavanje do sledeeg

beacon rama o AP zna da ne alje ramove tom voru o vor se budi pre narednog beacon rama beacon ram: sadri listu ureaja kojima AP eka da poalje ramove o vor e ostati budan ako ima nekih ramova za njega; u suprotnom odlazi na spavanje do narednog beacon rama

6: Beine mree

6-29

802.15: personal area network

prenika manjeg od 10 m zamena za kablove (mi,

tastatura, slualice) ad hoc: bez infrastrukture master/slaves:

o

S P M S

P radius pokrivanja P

slave ureaji trae dozvolu za slanje od mastera master odobrava zahteve

802.15: evoluirala iz
o
o

Bluetooth specifikacije
2.4-2.5 GHz radio opseg do 721 kbps

M Master ureaj

S Slave ureaj
P Parkirani ureaj (neaktivan)
6: Beine mree

6-30