Professional Documents
Culture Documents
Giải Pháp Tiết Kiệm Năng Lượng Cho Hệ Thống Thông Gió
Giải Pháp Tiết Kiệm Năng Lượng Cho Hệ Thống Thông Gió
Giải Pháp Tiết Kiệm Năng Lượng Cho Hệ Thống Thông Gió
NAM
KS. T XUN HA KS. NGUYN TUN ANH Vin KHCN Xy dng
1. t vn Hi n nay, trong cc to nh c l p t h thng thng gi v iu ho khng kh (HKK), lng tiu th nng lng in thng chim mt t trng rt ln, vo kho ng 60 n 90% tng mc ti u th in ca cng trnh. Kt qu kho st thc t s dng nng lng trong mt s to nh thuc d n nh gi hiu qu s dng nng lng trong cng trnh xy dng thc hin cho cc to nh cao tng xy dng ti Vit Nam trc nm 2000 vi bn i tng chnh l khch sn, to nh hn hp khch sn - vn ph ng, c quan hnh chnh nh nc v siu th cho thy phn nng lng in tiu th cho h thng thng gi v HKK chim t l t 70 n 90% tng mc ti u th nng lng in ca cng trnh (t l 90% i vi khch sn Green park). Nh vy, vic tit kim nng lng hiu qu trong cho cng trnh xy dng ph thuc ch yu v o cc gi i php tit kim nng lng cho h thng thng gi v HKK. Tit kim nng lng trong h thng thng gi v HKK khng n thun l gim bt cng sut my gim ti u th nng lng in m phi i i vi vic m bo cc iu kin tin nghi vi kh hu cn thit cho con ngi v cng trnh. Vit Nam nm trong vng kh h u nhit i nng m nn iu kin kh hu bn ngoi nh nh hng rt ln n ch vi kh hu b n trong cng trnh. tit kim nng lng cho h thng thng gi v HKK cn phi ch t giai on thit k kin trc, cu to lp v bao che cng tr nh ti vic la chn gii php thng gi v HKK ph hp vi chc nng ca tng loi cng trnh. Bn c nh l vic la chn thit b, vt liu v gii php cch nhit hp l. Cui cng l tit kim nng lng trong qu trnh khai thc. 2. Gii php tit kim nng lng trong giai on thit k kin trc Hi n nay, phn ln thit k cng trnh Vit Nam ch cp n vn kin trc, m thut v m bo kh nng chu lc ca cng trnh. Nhng vn c nh hng ln n tiu hao nng lng nh khoa hc v vt l kin trc, vt l xy dng c n t c quan tm. Nh ni trn, nc ta nm trong v ng kh hu nhit i nng m, thi gian nng kh di nn cn tp trung gii quyt vn chng nng. Trong thit k kin trc v k t cu bao che cng tr nh cn c cc gii php khai thc tri t cc yu t c li v hn ch ti a cc yu t bt li ca kh hu tc ng ti cng tr nh. Gi i quyt c vn ny l gi m ti ng k cho h thng thng gi hay HKK ca cng trnh. Cc vn cn quan tm trong giai on thit k kin trc bao gm: thit k kin trc phi gii quyt c y u cu v thng gi t nhin m bo s thng thong cho cc khng gian c ngi hoc l m vic. iu ny r t cn thit cho phn ln thi gian khi nhit khng kh b n ngoi nh m c khng qu 30oC, khi ch cn kt hp thng gi t nhi n v qu t gi l c th to c cm gic d chu cho con ngi. Mun th, c n t c cc yu cu sau: C t l m ca s knh hp l kt hp cc hnh th c ca kt cu che nng va gii quyt c thng thong, chiu sng t nhi n v hn ch nng khi cn. C cc gii php cu to cc lp hp l cho mi, nn v tng bao che va hn ch c nh hng ca bc x m t tri, va chng mt nhit khi c HKK. C n c gii php hn ch tng nhit trong nh do hi u ng nh knh gy ra khi c mng knh ln, hoc kt cu bao che ch yu bng knh. Phn tch k hn v tnh ton thit k HKK v thng gi ta thy c c th can thip v o khu no tit kim nng lng. Trong h thng HKK v thng gi nng lng c tiu th ch yu l m l nh kh phn nhit d trong cng trnh v mt phn dng chy my bm (cho h thng chiller) v qut gi. Vic tm gii php ti t kim nng lng cho h thng HKK v thng gi cng chnh l tm gii php l m gim nng lng tiu hao sn xut lnh ng thi theo hai hng: (i) Gim lng nhit d trong cng trnh v (ii) gi m mc tiu th in sn xut mt n v lnh. Ni dung (ii) l vn ca nh sn xut thit b, khng trnh by y. Di y ch trnh by gii php gim lng nhit d trong nh. Ph ti nhit ca h thng HKK ph thuc v o cc y u t kh hu b n ngoi nh, th i im trong ngy, ma trong nm. Lng nhit d cn thi ra ngo i b ng h thng HKK v thng gi c xc nh bng phng trnh cn b ng nng lng sau: Q = QKCBC + QTB + QCS + QNG + Q KK (kJ/h) (1)
Trong : Q - t ng lung nhit d trong nh. QKCBC - lng nhit truyn v o nh qua k t cu bao che cng trnh; QTB - lng nhit do thit b trong nh sinh ra; QCS - lng nhit do n chi u sng; QNG - lng nhit do ngi sinh ra; QKK - lng nhit sinh ra do trao i khng kh gia trong nh v ngoi nh (lng kh ti cp vo, khng kh thm thu qua khe ca v k t cu ngn che) ph thuc vo iu kin kh hu v lu lng trao i khng kh. Trong bi u thc tr n ch c thnh ph n QKCBC l i lng thay i theo iu kin kh hu v ph thuc v o tnh ch t ca kt cu bao che ca mi cng trnh, cc thnh ph n khc thng t thay i i vi mt cng trnh c th. Trong iu kin kh hu nhit i nng m ca Vit Nam nu kt cu bao che khng hp l th lng nhit truyn t ngo i vo tr ong nh lm tng ng k tng lng nhit d trong cng tr nh. Nh vy, gim ph ti lnh th v n c bn l ph i hn ch c lng nhit ny khi c b c x m t tri. Lng nhit truyn qua kt cu bao che v o nh khi c b c x mt tri c tnh ton theo biu th c: Q = k.F (Ttg - Tt) (W/m 2 k) (2) Trong : K h s truyn nhit ca kt cu bao che; F di n tch b mt kt cu bao che; Ttg nhi t tng bn ngoi nh; Tt nhi t b n trong nh. Gi tr nhit tng Ttg gm hai thnh ph n l nhi t khng kh bn ngoi v nhi t tng ng ca bc x mt tri c xc nh theo biu thc. Ttg = Tn + Tt (3) Trong : Tn nhi t khng kh b n ngoi nh. Tt - nhi t tng ng do nh hng c a bc x mt tri. Tt = J . / n 2 Trong : J cng bc x mt tri W/m . (4)
- H s hp th bc x ca b mt ngo i ca kt cu bao che. n h s to nhit mt ngoi nh c a kt cu b ao che W/m .k Qua cc bi u thc tr n ta th y rng hn ch lng nhit truyn t bn ngoi vo trong nh cn c cc gii php thch hp v kt cu bao che. Gii php th nht l cu to cc lp vt liu thch hp c h s truyn nhit thp hoc c th m m t lp vt liu cch nhit trong cu to cc lp ca kt cu bao che v gi i php th 2 l h n ch nh hng ca bc x mt tri bng cch la ch n lp vt liu ph mt ngo i kt cu bao che c h s hp th bc x thp, cc loi knh c tnh ph n x cao,.. 3. Tit kim nng lng trong thit k h thng HKK 3.1. La chn gii php thit k h thng HKK Phn tch, la chn gii php thit k h thng HKK v thng gi hp l cho tng loi cng trnh c ngha rt quan trng t c hiu qu cao v tit ki m nng lng. Hin nay c hai th loi HKK chnh l lm lnh trc tip v lm lnh gin tip. Lm lnh trc tip l cp lnh trc tip thng qua cc dn trao i nhit lp t trc tip bn trong cng trnh. Cc loi ph bin l iu ho cc b, cc h thng l m l nh thng qua cc dn FCU lp t trong phng m cht ti lnh c th l nc lnh c th l mi ch t lnh. Lm lnh gin tip l cp lnh lm lnh khng kh cc bung trao i nhit m (AHU) ri mi a khng kh c x l v lm l n h vo trong phng. Cc h thng ny thng l trung tm bao gm my sn xut nc lnh (chiller), h thng bm nc lnh v nc tun hon, h thng gii nhit cho my lnh (c th bng nc hoc bng gi), cc bung x l nhit m v h thng ng ng d n khng kh lnh v tun hon. Mi h thng HKK u c cc u im v nhc im ri ng v ch thch hp trong phm vi cng sut, chc nng nht nh. la chn h thng HKK ph hp, tit kim nng lng khi thit k cn phn tch mt cch ton di n v cng su t h thng, chc nng, cng nng ca cng trnh, phi tnh n c im s dng v iu kin vn hnh khi a cng trnh vo s dng.
2
i vi cng trnh c quy m l n, khng gian cc phng ln nh cc trung tm hi ngh, cc hi trng ln, cc rp chi u phim, nh thi u cc cng trnh c ph ti nhit n nh nn thi t k cc h thng iu ho trung tm c my chiller sn xut nc lnh s em li hiu qu cao trong vic tit kim nng lng v m bo iu kin tin nghi vi kh hu. i vi cng trnh c chc nng nh c quan cng s, nh vn phng kt hp nh , nh chung c cao cp N n s dng h thng VRV l h thng HKK mt m nhiu con c s dng cng ngh bin tn iu chnh lng mi cht lnh. H thng ny c u im thay i cng sut d dng t 10 n 130% cng sut lnh ca dn nng (OU) thng qua thay i tc quay ca ng c nh b bin tn. H thng c kh nng t ng ho cao v c th phn chia th nh cc ph n h thng hot ng c lp m khng nh hng ti hiu qu s dng nng lng. Nh b iu khin trung tm m ngi vn hnh hon ton c th ng hoc ngt cho nhng khu vc cn hoc khng c n iu ho khng kh, v vy hiu qu tit kim in trong qu trnh vn hnh t c rt cao. Ngoi ra vic la chn gii php HKK cn ph thuc v o th i gian s dng, y u cu v l m mt hoc si m Qua nghin cu, phn tch c th a ra mt s nh hng c bn cho cc gii php thit k tit ki m nng lng h thng HKK nh sau: - V i h thng HKK c thi gian s dng t 5 15 nm c th lp my HKK gii nhit gi dng c c b hoc h thng VRV c cng sut lnh n 100TR (tn lnh); - V i h thng HKK c thi gian s dng 15 30 nm nn lp t h thng HKK trung tm kiu chiller hoc VRV c cng sut ln. Nn u tin s dng chiller gii nhit bng nc hoc li tm c s dng bin tn; - Khi h thng HKKc ch si m th nn s dng my lnh c bm nhit (heatpump chiller) khng nn s dng in trc tip cho mc ch si m; - Khi h thng HKK c ch kh m nn s dng my lnh thu hi nhit (heatrecovery chiller) c th cung cp nc nng s em li hiu qu tit kim nng lng; - i vi cc khch sn khi c nhu cu HKK v cp nc nng nn s dng t hp my lnh v bm nhi t s cho hiu qu cao v tit kim nng lng; - i vi cc cng trnh c cng su t lnh rt ln tr n 10.000TR nn s dng my lnh hp th trong t hp cp in Nhi t L nh s cho hi u qu cao v tit kim nng lng. 3.2 La chn thit b v cng ngh ph hp Ngoi vi c la chn gii php thi t k h thng HKK ph hp vi tng th loi cng trnh nh nu, vi c la chn thit b v cng ngh ph h p cng mang li hiu qu tit kim nng lng cao. Hi n nay Vit Nam v ang s dng hu ht cc chng loi thit b HKK c tr n th gii. Cc th h my lnh mi ang c nhiu u im v mt s dng nng lng. Cc ch s nh gi v hiu qu nng lng ca thit b lnh khi chy 100% ti iu kin vn h nh tiu chu n ang s dng ph bin hin nay bao gm: - Ch s hiu qu COP ( coefficient of performance). COP = Cng sut lnh/ tng cng sut in ti u th (kW lnh/ kW in); - Ch s hiu qu nng lng EER (energy efficiency ratio); EER = Cng su t lnh/ tng cng sut in ti u th (kW lnh/ kW in); - Ch s ti u th in PIC ( power input capacity; PIC = T ng cng sut in ti u th /Cng sut lnh (kW in/kW lnh). tit kim nng lng cho thit b lnh, u tin la chn cc loi thit b c ch s COP cao ho c ch s ti u th in PIC thp. Di y gii thiu ch s hiu qu nng lng ca mt s loi my lnh ph bin hin nay. Bng 1. Ch s hiu qu nng lng ca mt s loi my lnh TT 1 Lo i my lnh My lm l nh trc tip My nn xon c(Scroll) R22 COP kW l/ kW 3,0 3,3 PIC kW /TR 1,17 1,06 iu kin vn h nh - my nn chy 100% ti o - tn = 35 C - tkh v tt trong nh 27/19 o C Ch 100% ti - Ch 100% ti
2 3
- tn = 35 o C - Nhi t nc lnh 6,7 o C 4 Chiller gi i nhit gi my nn - Ch 100% ti 3,14 3,22 1,12 1,09 o trc vt R134a - tn = 35 C - Nhi t nc lnh 6,7 o C 5 Chiller gi i nhit nc - Ch 100% ti - My nn tr c vt kp R22 - Nhi t nc l m mt 4,62 4,75 0,76 0,74 o - My nn tr c vt n R134a 29,4 C 5,86 6,27 0,6 0,56 - Nhi t nc lnh 6,7 o C 6 Chiller gi i nhit nc - Ch 100% v 50% t i - My nn li tm chy 100% ti 5,86 0,6 - Nhi t nc v o bnh o o - My nn li tm chy 50% ti ngng 32 C18 C o Mi cht lnh R134a/R123 10,0 0,35 - Nhi t nc lnh 7 C xc nh mc ti u th in ca my lnh c th l lo i my chiller c th dng phng php tnh ton theo tiu chu n ARI ca M xc nh mc ti u th in trung bnh n m. Trong thc t h th ng HKK khng ch c chiller m cn s dng nhiu loi my lnh trc tip khc v trong h th ng HKK s dng chiller cng c n c nhi u thit b b sung khc nh bm nc lnh, bm nc gi i nhit, thp gii nhit, AHU, FCU V vy nh gi ng tiu th in trong h thng HKK c th s dng cng thc tng qut sau: xo n c R22
n n
EC=
i1
Qoi(IPLV) i.hi.k+
i1
Trong : EC m c tiu th in ca h thng HKK trong mt nm; Qoi cng sut lnh ca chiller th i (TR); (IPLV)i tr s ti u th in trung bnh nm ca chiller th i (kW/TR); hi thi lng vn h nh c a chiller th i (h); k h s khng ng thi; Pi cng su t in ca thit b ph th i (kW); N s lng thit b c trong h thng. Trong cng thc tr n tr s (IPLV) thng c cc nh s n xut chiller cung cp, cc i lng Q v P cng tng t nh vy. gim mc ti u th in ca h thng HKK trc ht ta phi la chn ch ng lo i thit b ph hp vi cng sut yu c u, chn loi my lnh c ch s IPLV hiu qu v quan tr ng hn cn chn cng ngh bin tn iu khin cng sut lnh, cng sut bm v qut ph h p vi ph ti lnh ca cng trnh. Vic p dng cng ngh bi n t n iu khin v cp cng sut l 10 n 100% ti l r t hu ch trong vic tit kim nng lng. i vi cc cng trnh c quy m l n khuyn khch lp t h thng thit b thng gi thu hi nhit ti s dng nhit tha, tng hiu qu tit kim nng lng. Mt v d c th l vic p dng bin tn iu khin bm nc ti khch sn Daewoo (H Ni) mang li hiu qu tit kim in rt cao. Trong h thng HKK ca cng trnh ny, tng lng tiu th in ca h thng bm bng khong 80% lng tiu th in ca h thng HKK. Nu s dng bin tn (VSD) iu khin bm th c th khc phc c tnh trng chy non ti ca cc bm li tm v c th gim c 2050% tiu th in nng. Theo s liu thng k khch sn Daewoo, sau khi lp bin tn tiu th in vo nhng thng cui nm c th gim c trn 60%. Bng 2. Ti t kim in sau khi lp bin tn cho bm nc trong h thng HKK ti Khch sn Daewoo - H N i Th i gian 9/2000 10/2000 Tiu th in trc khi lp bin tn (KW) 105651 100752 Tiu th in sau khi l p bi n tn (KW) 40997 37350 Lng tit kim in (KW) 64654 63412 T l tit kim in (%) 61,2 62,9
11/2000
105651
31880
73771
69,8
4. Gii php tit kim nng lng trong qu trnh thi cng c im ca tt c cc h t h ng HKK trung tm cho cng tr nh xy dng c quy m ln l cc thi t b lnh, thit b x l khng kh (AHU) h thng bm nc lnh u nm khu vc b n ngoi cc khng gian c n l m mt, v v y cn phi c h thng ng ng dn cht ti lnh n ni c yu c u , c th l ng ng dn khng kh, c th l ng ng dn nc l nh hoc ng ng dn mi cht lnh. trnh mt nhit trong qu trnh vn chuyn cht ti lnh cn thit phi bc cch nhit cho cc lo i ng ng . Cng tc bc cch nhit cc loi ng ng ng v hay khng c nh hng r t nhiu ti hiu qu s dng nng lng khi vn hnh h thng iu ho khng kh. Chnh v v y trong qu trnh thi cng h thng ng ng dn cht ti lnh cn tun th nghi m ng t cc y u c u v bc l p cch nhit cho ng ng. Khi cc lp cch nhit khng c bc kn kht cho c h thng, k c cc van, cc ph kin trn ng ng, cc mi ni hoc bc khng dy, khng loi tr ht cc cu nhit, cu m th ngoi vic tn tht nhit cn gy ra cc hi n tng ng sng lm h hi dn dn ton b lp vt liu cch nhit. Mt v d thc t v tiu tn in nng cho cng tc bc cch nhit khng ng l h thng HKK trung tm ti cng trnh nh lu tr trung ng s 9 Nguyn Cnh Chn. trong qu trnh kho st tm nguyn nhn gy ra ng sng ti mt s khu vc c h thng ng ng dn khng kh lnh, dn nc lnh i qua chng ti thy rng vic bc cch nhit cho h thng ng ng lnh khng m bo v khng ng k thut. Cc mi ni khng c x l kn kht, cc van, ty van v cc ph kin khc khng c bc cch nhit v vy ti cc v tr ny thng xuyn xy ra ng sng thnh nc, sau nc ngm dn vo lp bng thu tinh cch nhit v lm suy gim nghi m trng kh nng cch nhit cho ton b h thng ng ng. Vic ci to, bc li lp cch nhit mt cch ton di n theo phng n do Vin KHCN Xy dng xut loi tr c ton b hin tng ng sng, m bo c cng sut ca thit b duy tr ch nhit m cho cc kho bo qun ng thi gim ng k in nng ti u th so vi trc khi ci to. 5. Gii php tit kim nng lng trong qu trnh vn hnh v s dng Cc gii php nng cao hiu qu s dng, tit kim nng lng cho h thng HKK v thng gi bao gm: T chc qun l, vn hnh h p l theo nhu cu s dng; C ch bo tr cho ton b h thng sau khi a vo s dng; nh k l m v sinh cc dn trao i nhit, c bit cc gi n nng gi i nhit gi khng bm bi bn l m gi m kh nngtrao i nhit ca gin; m bo cht lng nc mm cho cc h thng my lnh gii nhit nc (water chiller); Khng nhit trong phng lnh di mc cn thit v khi nhi t bay hi gim 1o C th in nng tiu tn c tnh tng hn 1%; Duy tu, sa cha cc hng hc kp thi trnh tn tht nng lng cho h thng; C n c i ng nhn vi n chuyn nghi p qun l v v n hnh m t cch ng n, khoa hc h thng HKK v thng gi trong cc cng trnh s mang li hiu qu cao v tit kim nng lng.
6. Kt lun t c hiu qu tit kim nng lng cho h thng HKK v thng gi trong cc cng trnh xy dng cn thc hin tng hp cc gii php t cc khu: thit k kin trc, kt cu cc lp v bao che cng trnh, l a chn h thng HKK v thng gi, l a chn thit b lnh cho tng th loi cng trnh n khu thi cng, v cu i cng l giai on vn hnh, khai thc; Gi i php thit k tit kim nng lng h thng HKK v thng gi c ngha quyt nh n vi c gim tiu hao nng lng cho ton b cng trnh. Ch t lng ca thit k ph thuc rt nhi u vo kinh nghi m v s sng to ca tc gi. Mt thit k hp l v khoa h c c th tit kim c khong 30% ti u th nng lng in trong cng trnh; Cc gi i php la chn thit b v cng ngh hp l cng mang li hiu qu cao v tit kim nng lng, cn khuyn khch p dng cc cng ngh mi nh bin tn, iu khin t ng ton b h thng, thit b thng gi thu hi nhitKinh nghim v thc t cho thy mt s to nh hi n nay Vi t Nam s dng HKK loi VRV c cng ngh bin tn v thi t bthng gi thu hi nhit t
1.
2. 3. 4.
5. 6. 7. 8.
c hiu qu tit kim in t 20 30% trong qu trmh khai thc s dng. Ngo i ra c n gim st, ki m tra cht ch cng tc bc cch nhit cho h thng ng ng, c ch bo tr, duy tu, s a ch a hng hc thng xuyn m bo khng b tht thot nng lng trong sut qu trnh khai thc s dng s em li li ch v tit kim nng lng tng th cho ton b cng trnh./. TI LIU THAM KHO NGUY N C TO N, T XUN H A. V n tit kim nng lng trong thit k s dng h thng iu ha khng kh. Tuyn tp bo co khoa hc hi tho to n Qu c ln I Ngnh l nh v iu ha khng kh Vi t Nam 10 -2006 . L NGUYN MINH. Ti t kim nng lng trong h thng iu ha khng kh trung tm. H i tho khoa hc ton Qu c ln I Ng nh l nh v iu ha khng kh Vi t Nam 10/2006. L NGUYN MINH. Phng php xc nh ti u th in ca chiller trong h thng iu h a khng kh trung tm cng su t ln. T p ch xy dng 7/ 2006. L NGUYN MIN H. Phng php nh gi tiu th in trong h thng iu ha khng kh cng su t ln. Tuy n tp bo co khoa hc, Hi tho khoa hc Quc gia Mi trng s c kh e; hiu qu nng lng trong xy dng; bin i kh hu 01- 2008. NIKOLA KALIANOV v cc c ng tc vin. Hng dn kho st nng lng hiu qu v c p ch ng nhn nng lng. Sphia, Bungari, 2006 (bn dch ting Vit, 2009). NIKOLA KALIANOV v cc c ng tc vi n. Tnh ton nng lng s dng nm trong cng trnh Sphia, Bungari, 2006 (b n dch ti ng Vit, 2009). Hng dn s dng nng lng hiu qu trong ng nh cng nghi p Chu . T i liu ca UNEP. ARI standard 550/590 1998 Arlington Virginia 22203.