GIO N HNH HC 12 CHNG 3

Bi 3: Phng trnh ng thng trong khng gian

I.Mc tiu
1. Kin thc
Bit phng trnh tham s ca ng thng; iu kin hai ng thng cho nhau,
ct nhau, song song hoc vung gc vi nhau
2. K nng
- Bit cch vit phng trnh tham s ca ng thng
- Bit cch s dng phng trnh ca hai ng thng c nh v tr tng i ca
hai ng thng .
3. T duy, thi
- Rn luyn t duy logic v t duy sng to ca HS.
- Pht huy tnh tch cc v tnh hp tc ca HS trong hc tp.
II. Chun b ca gio vin v hc sinh
1. Chun b ca gio vin: Gio n, bng ph.
2. Chun b ca hc sinh: Xem li khi nim vect ch phng ca ng thng v
phng trnh ng thng trong h ta Oxy. c trc bi phng trnh ng thng
trong khng gian.
III. Phng php: S dng phng php gi m vn p an xen thuyt trnh
IV. Tin trnh bi hc
Ngy son / /
Tit 36
1. Kim tra bi c:
Cu 1: Tnh khong cch t im A(1;2;-1) n mt phng (P): 0 1 2 2 = + z y x .
Cu 2: Cho ng thng MN vi ( ) 1 ; 0 ; 1 M v ( ) 1 ; 2 ; 1 N
a) im no trong hai im ( ) 1 ; 1 ; 0 P v ( ) 0 ; 1 ; 0 Q thuc ng thng MN?
b) Tm iu kin cn v im ( ) z y x E ; ; thuc ng thng MN?
2. Bi mi
Hot ng 1: Hnh thnh khi nim phng trnh tham s ca ng thng trong khng
gian.
Hot ng ca gio vin Hot ng ca hc sinh Ni dung
- Th no l vect ch
phng ca ng thng?
- Hy tm mt vect ch
phng ca ng thng
a. i qua 2 im
( ) 1 ; 2 ; 1 A v ( ) 2 ; 3 ; 0 B .
b. i qua im ( ) 3 ; 2 ; 1 M
v vung gc vi
mp(P): 0 1 3 2 = + z y x
- Nu bi ton
- Nhc li khi nim vtcp ca
ng thng.(v hnh)


- Tr li cu hi
- a. ( ) 1 ; 1 ; 1 = AB

b. ( ) 1; 2;3 a =

I. Phng trnh tham s ca
ng thng.
a. Bi ton: Trong khng gian
Oxyz cho ng thng Ai
qua im ( )
0 0 0 0
; ; M x y z v nhn
vect ( )
1 2 3
; ; a a a a =

lm vtcp.
Tm iu kin cn v
im
0
M thuc A?


GIO N HNH HC 12 CHNG 3

- Nu nh ngha phng
trnh tham s




- Nu ptts ca ng
thng cha trc tung?





- HS lin h cu hi phn kim tra
bi c tm li gii:
0 1
0 0 0 2
0 3
x x ta
M M M ta y y ta
z z ta
= +

eA = = +

= +

- Ptts trc Oy l:
0
0
x
y t
z
=

b.nh ngha: Phng trnh
tham s ca ng thng i
qua im ( )
0 0 0 0
; ; M x y z v c
vtcp ( )
1 2 3
; ; a a a a =

l phng
trnh c dng
0 1
0 2
0 3
x x ta
y y ta
z z ta
= +

= +

= +

trong t l tham s.
* Ch : Nu
1 2 3
, , a a a u
khc 0 th ta vit phng trnh
ca ng thng Adi dng
chnh tc nh sau:
0 0 0
1 2 3
x x y y z z
a a a

= =
Hot ng 2: Cng c khi nim phng trnh tham s ca ng thng; rn luyn k
nng vit phng trnh ng thng; xc nh ta mt im v mt vtcp ca ng
thng khi bit phng trnh tham s ca ng thng.
Hot ng ca gio vin Hot ng ca hc sinh Ghi bng
Chia lp lm hai nhm
VD1 v cc nhm cn
li lm VD2.
- Yu cu mt nhm ln
trnh by li gii cho
VD1.
-Nhm cn li nu nhn
xt v t cu hi.
- HS cng tho lun li
gii.
- GV nh gi v kt
lun.
- Thc hin nh vy cho
VD2.
- Cc nhm tho lun tm li gii cho
VD1
- Mt thnh vin i din 1 nhm trnh
by li gii
a. Ai qua M(1;2;-3) v c mt vtcp l
( ) 2; 1;1 a =

.
b. im A thuc ng thng A.
- Cc nhm khc c th t cu hi cho
nhm va trnh by nh:
? a. hy tm thm mt s im trn A
khc A? Xc nh thm 1 vtcp ca A?
?b. Tm m M(m;2m;1) thuc A?
- Nhm va trnh by tr li
-Cc nhm tho lun tm li gii cho
VD1: Cho ng thng Ac
ptts
1 2
2
3
x t
y t
z t
= +

= +

.
a. Tm ta mt im
v mt vtcp ca ng
thng A?
b. Trong 2 im ( ) 3;1; 2 A v
( ) 1;3;0 B , im no thuc
ng thng A?
VD2: Vit ptts v ptct ca
ng thng Abit:
a. Ai qua 2 im
z a

A
M
0
. O


GIO N HNH HC 12 CHNG 3

VD2: a. ( ) 2; 1;1 AB =

ptts:
2
3
1
x t
y t
z t
=

= +

,ptct
3 1
2 2 1
x y z +
= =


b.ptts
1
3 2
2 3
x t
y t
z t
= +

;ptct
1 3 2
1 2 3
x y z +
= =


( ) 2;4; 2 A v ( ) 0;3; 1 B .
b. Ai qua im
( ) 1;3; 2 M v vung gc vi
mt phng
(P): 2 3 1 0 x y z + =

3. Cng c
- Nhc li dng phng trnh tham s v phng trnh chnh tc ca ng thng .
- Vit phng trnh tham s ca ng thng i qua im A(1;2;-3) v song song vi trc
tung?
- Tm giao im ca ng thng A:
1 2
1
x t
y t
z t
= +

= +

vi mt phng (P): 2 3 2 0 x y z + = ?
4. Bi tp v nh
- Gii bi tp 1, 2 SGK,Tr 89
- Xem trc kin thc v iu kin 2 ng thng song song, ct nhau v cho nhau.
-----------------------------------------------------------------------
Ngy son / /
Tit 37: Phng trnh ng thng (tt)
1. Kim tra bi c:
1.Nu cc v tr tng i ca hai ng thng trong khng gian ?
2. Cho t (d) i qua M c vect ch phng u v t (d) i qua M c vect ch phng
' u .
Chn M ng (Bng ph )
a) d // d u v ' u cng phng
b) d v d trng nhau u , ' u , ' MM i mt cng phng
c ) d v d ct nhau u v ' u khng cng phng
d ) d v d cho nhau u , ' u , ' MM khng ng phng
*Cho hs di lp NX v gii thch
2. Bi mi
II. iu kin hai ng thng song song, ct nhau, cho nhau
1. iu kin hai ng thng song song
Hot ng ca gio vin Hot ng ca hc sinh
Cho hai ng thng: Quan st tr li cu hi ca gio vin



GIO N HNH HC 12 CHNG 3

d:
0
0
0
x x at
y y bt
z z ct
= +

= +

= +

v (d):
0
0
0
' ' '
' ' '
' ' '
x x a t
y y b t
z z c t
= +

= +

= +

CH: Nu vect ch phng ca ng thng
d v d. Khi no 2 vect cng phng?
CH: Khi hai vect ch phng ca d v d
cng phng c nhn xt g v v tr tng i
ca d v d
CH: Khi no d v d trng nhau? Khi no th
song song?
Gio vin tng hp a ra kt qu : SGK
V d 1: Xt v tr tng i ca hai ng
thng sau:
d:
1
2
3
x t
y t
z t
= +

; d:
2 2 '
3 4 '
5 2 '
x t
y t
z t
= +

= +

Gio vin gi 1 hc sinh ln bng trnh by
Hc sinh khc lm ti ch, quan st li gii
ca bn v nhn xt
V d 2: Xt v tr tng i ca hai ng
thng sau:
3
4
5 2
x t
y t
z t
=

= +

;
2 3 '
5 3 '
3 6 '
x t
y t
z t
=

= +

Gio vin yu cu hc sinh gii nhanh


TL : Vect ch phng ca d l 1 u

(a;b;c)
Vect ch phng ca d l 2 u

(a;b;c)
1 u

; 2 u

cng phng khi 1 u

=k 2 u

TL: d vad d song song hoc trng nhau
TL: Ly M bt k nm trn d nu M thuc d
th d v d trng nhau, Nu M khng thuc d
th d// d
Hc sinh ln bng trnh by








Ln bng trnh by v d 2
3. Cng c : Gio vin nh hng cho hc sinh khi no th ngh n trng hp hai
ng thng song song hoc trng nhau
4. Bi tp v nh
c trc cc phn cn li
-----------------------------------------------------------------------
Ngy / /
Tit 38: Phng trnh ng thng trong khng gian (tt)
1. Kim tra bi c
Nu iu kin 2 ng thng song song hoc trng nhau, ct nhau
Xt v tr tng i ca cc cp ng thng sau:
a. (d):
2 3
1 ;
2
x t
y t
z t
= +

= +

5 2
( '):
3 1 2
x y z
d

= =



GIO N HNH HC 12 CHNG 3

b. d):
1 1 2
1 1 4
x y z
= =

; d :
2
1
2 4
x t
y t
z t
=

= +

Gio vin gi 2 hc sinh ln bng
2. Bi mi
2. iu kin hai ng thng ct nhau
Hot ng ca gio vin Hot ng ca hc sinh
Cho hai ng thng:
d:
0
0
0
x x at
y y bt
z z ct
= +

= +

= +

v (d):
0
0
0
' ' '
' ' '
' ' '
x x a t
y y b t
z z c t
= +

= +

= +

CH: Khi no 2 ng thng d v d ct nhau

Gio vin a ch cho hc sinh tm giao
im khi tm c t v t
V d : Xt v tr tng i ca hai ng
thng sau v tm giao im nu c:
(d)
3
4
5 2
x t
y t
z t
=

= +

; (d)
2 3 '
5 '
3 '
x t
y t
z t
=

= +

Gio vin yu cu hc sinh ln bng

Quan st v tr li cu hi ca gio vin

Khi h c nghim duy nht:
0 0
0 0
0 0
' ' '
' ' '
' ' '
x a t x at
y b t y bt
z c t z ct
+ = +

+ = +

+ = +

1 hc sinh ln bng

Hc sinh khc lm v nhn xt

3. Cng c
Xt v tr tng i ca 2 ng thng sau? Tm giao tuyn(nu c)
d. (d):
1
2 3
x t
y t
z t
= +

= +

; (d) l giao tuyn ca hai mt phng: (P): x+2y+3=0; (Q): 3y-z+10=0

4. Bi tp v nh
Bi 1,2, 5. SGK / 90

-----------------------------------------------------------------------









GIO N HNH HC 12 CHNG 3

Ngy / /
Tit 39: Phng trnh ng thng trong khng gian (tt)
1. Kim tra bi c
Nu iu kin 2 ng thng song song hoc trng nhau, ct nhau
Xt v tr tng i ca cc cp ng thng sau:
(d):
1
2 3
x t
y t
z t

= +
=
= +
; (d) l giao tuyn ca hai mt phng: (P): x+2y+3=0; (Q): 3y-z+10=0 e.
1 1 2
( ):
1 1 4
x y z
d

= =

; (d) l giao tuyn ca hai mt phng: (P): x+y-1=0; (Q): 4y+z+1=

2. Bi mi
2. iu kin hai ng thng cho nhau
Hot ng ca gio vin Hot ng ca hc sinh
Cho hai ng thng:
d:
0
0
0
x x at
y y bt
z z ct
= +

= +

= +

v (d):
0
0
0
' ' '
' ' '
' ' '
x x a t
y y b t
z z c t
= +

= +

= +

CH: Khi no 2 ng thng d v d cho
nhau?

V d 4: Xt v tr tng i ca hai ng
thng sau :
(d)
1 2
1 3
5
x t
y t
z t
= +

= +

= +

; (d)
1 3 '
2 2 '
1 2 '
x t
y t
z t
= +

= +

= +

Gio vin yu cu hc sinh ln bng
V d 5: Chng minh hai ng thng sau y
vung gc
1
1 2
5 4
x t
y t
z t
=

= +

= +

v
1 2 '
2 3 '
'
x t
y t
z t
= +

= +

Gio vin a ch iu kin hai ng
thng vung gc
Gio vin gi vn v a nhn xt SGK
Thc hin hot ng 5

Quan st v tr li cu hi ca gio vin

Khi 2 vect 1 u

, 2 u

khng cng phng v h

sau v nghim
0 0
0 0
0 0
' ' '
' ' '
' ' '
x a t x at
y b t y bt
z c t z ct
+ = +

+ = +

+ = +

1 hc sinh ln bng

Hc sinh khc lm v nhn xt


Hc sinh trnh by



Lng nghe v suy ngh

1 hc sinh ln bng trnh by, cn li lm ti
ch

3. Cng c:
- Gio vin h thng li cc kin thc cn nh trong bi

GIO N HNH HC 12 CHNG 3

- Gio vin nh hng cch xt v tr tng i ca 2 ng thng trong mi trng
hp
4. Bi tp v nh: Cc bi tp cn li SGK v SBT

-----------------------------------------------------------------------





Ngy / /
Tit 40: Luyn tp Phng trnh ng thng trong khng gian
1. Kim tra bi c: an xen vo cc hot ng ca gi hc
2. Bi mi
Ghi bng Hot ng ca gio vin Hot ng ca hc sinh
Bi 1: Vit phng trnh tham s
ca ng thng d trong mi
trng hp sau:
a/ i qua M(5;4;1) v c vect
ch phng a

=(2;-3;1)
b/ b/ i qua A(2;-1;3) v vung
gc vi mt phng ( ) c
phng trnh :
x +y z +5 =0
c/ i qua im B(2;0;-3) v song
song vi ng thng
A :
1 2
3 3
4
x t
y t
z t
= +

= +

d/ i qua hai im P(1;2;3 ) v
Q(5;4;4)
Bi 2: Vit phng trnh tham s
ca ng thng l hnh chiu
vung gc ca ng thng
d:
2
3 2
1 3
x t
y t
z t
= +

= +

= +

ln lt trn cc
mt phng:
a/ (Oxy)
1/Yu cu hs ln bng trnh
by
p n
a/:
5 2
4 3
1
x t
y t
z t
= +

= +

b/
2
1
3
x t
y t
z t
= +

= +

c/
2 2
3
3 4
x t
y t
z t
= +

= +

d/
1 4
2 2
3
x t
y t
z t
= +

= +

= +

2/Yu cu hs ln bng trnh
by
p n:



HS suy ngh ln bng trnh
by











HS suy ngh ln bng trnh
by