NGHIN CU- TRAO I

Lm r phng php xc nh v hch ton i vi

cc hnh thc lin doanh theo quy nh hin hnh
ThS, KTV. Chc Anh T
Hc vin Ti chnh
Lin doanh l tho thun bng hp ng ca hai hoc nhiu bn cng
thc hin hot ng kinh t m hot ng ny c c ng kim sot bi cc
bn gp vn lin doanh (LD). Theo quy nh hin hnh c ba hnh thc LD, l:
hp ng hp tc kinh doanh di hnh thc LD hot ng kinh doanh c ng
kim sot (hot ng ng kim sot); hp ng hp tc kinh doanh di hnh
thc LD ti sn c ng kim sot (ti sn ng kim sot) v hp ng LD
di hnh thc thnh lp c s kinh doanh ng kim sot (c s kinh doanh ng
kim sot). Vic phn bit r rng ba hnh thc LD ny v mt l lun cng nh
phng php hch ton s gip nhng i tng quan tm c c cch nhn ton
din hn v mt trong cc hnh thc u t di hn ang pht trin mnh trong
thc t hin nay (u t vo cng ty con, vn gp lin doanh, u t vo cng ty
lin kt v u t di hn khc). Xut pht t l do ny, bi vit s i vo phn tch
cng nhng h thng ho mt cch logic t bn cht ca vn bng phng php
so snh khoa hc.
Tiu thc

c im

Ghi nhn v
theo di
phn nh

Hot ng ng kim
sot
y l hnh thc
c thc hin bng
cch s dng ti sn
v ngun lc ca cc
bn gp vn lin
doanh m khng
thnh lp mt c s
mi. Mi bn gp
vn lin doanh t
qun l v s dng ti
sn ca mnh v chu
trch nhim v cc
ngha v ti chnh v
cc chi ph pht sinh
trong qu trnh hot
ng.
- Ti sn do bn gp
vn lin doanh kim
sot v cc khon n
phi tr m h phi
gnh chu.

Ti sn ng kim
sot
y l hnh thc mi
bn gp vn lin
doanh mang ti sn
ca mnh tham gia
vo lin doanh, ng
thi ng kim sot
lin doanh ny nhm
thu c li ch kinh
t. Cc ti sn ny
c s dng
mang li li ch cho
cc bn gp vn lin
doanh. Hnh thc ny
cng khng thnh lp
c s mi

C s ng kim
sot
y l hnh thc
i hi phi c s
thnh lp mt c
s kinh doanh mi,
v c s ny c
cc bn tham gia
lin doanh thnh
lp v ng kim
sot. hot ng ca
c s ny ging
nh hot ng ca
cc DN c lp.

- Ti sn c ng
kim sot (phn loi
theo tnh cht s hu
ca ti sn).
- Cc khon n phi

T chc cng tc
k ton ring nh
cc doanh nghip
khc theo quy nh
ca php lut hin
1

- Chi ph phi gnh tr (pht sinh ring v

chu v doanh thu pht sinh chung phi
c chia.
gnh chu)
- Cc khon thu nhp
- Cc khon chi ph
- Phn chia chi ph chung
- Phn chia sn phm
- Phn chia doanh thu
- Phn chi li nhun trc thu
- Phn chia li nhun sau thu

hnh v k ton

Cc bn gp vn
coi phn vn gp
Cc hnh
nh mt khon u
thc phn
t ti chnh v kt
chia kt qu
qu nhn c l
doanh thu ti chnh
Ch theo di chi tit hot ng lin doanh m TK 222 -Vn gp
TK s dng
khng c TK u t ring
lin doanh.
V phng php hch ton cc hnh thc lin doanh th c th phn bit
thnh hai nhm khc nhau c bn, l nhm hot ng ng kim sot v ti sn
ng kim sot; Hnh thc c s ng kim sot.
* Nhm hot ng ng kim sot v ti sn ng kim sot ca bn u t
Tiu thc
Hot ng ng
Ti sn ng kim sot
kim sot
Khng c
M s theo di chi tit ti sn gp.
- nu mang ti sn i gp vn, th vn tip tc
theo di TSC trn S ci TK 211 v phn
nh s thay i, mc ch, ni s dng
- nu mua hoc em ti sn khc i gp vn:
Ghi nhn ti
N TK 211, 213, 133/C TK 111, 112, 331
thi im
- nu tin hnh u t XDCB:
gp vn
N TK 241, 133/C TK 111,112,153, 331,
341sau khi cng trnh hon thnh:
N TK 211, 213,138,152/C TK 241. ng thi
cn c vo ngun vn u t kt chuyn
ngun.
K ton chi ph pht sinh ring ti mi bn
- khi pht sinh chi ph:
N TK 621, 622, 627, 641, 642- chi tit theo hp ng LD
N TK 133 (nu c)
C TK 111, 112, 331
- cui k kt chuyn chi ph:
N TK 154/C TK 621, 622, 627
K ton chi ph pht sinh chung (cn c Thng t s 161/2007/TT-BTC ban
hnh ngy 31/12/2007, bng phn b chi ph chung - mu s 01/HTKD)
* k ton ti bn tham gia lin doanh pht sinh chi ph chung:
- khi pht sinh chi ph chung:
N TK 621, 622, 627, 641, 642- chi tit theo hp ng LD
N TK 133 (nu c)
C TK 111, 112, 331
2

- khi phn chia chi ph chung:

N TK 138 chi tit tng i tc LD
C TK 621, 622, 627, 641, 642
C TK 133
- khi kt chuyn chi ph cui k:
N TK 154/C TK 621, 622, 627
* k ton ti bn tham gia lin doanh ghi nhn chi ph chung:
- khi ghi nhn chi ph chung:
N TK 621, 622, 627, 641, 642
N TK 133 (nu c)
C TK 338 chi tit bn tham gia LD pht sinh chi ph chung
- khi kt chuyn chi ph cui k:
N TK 154/C TK 621, 622, 627
Phn chia kt qu
Nu phn chia sn phm (cn c Thng t s 161/2007/TT-BTC ban hnh ngy
31/12/2007 v Thng t s 130/2008/TT-BTC ban hnh ngy 26/12/2008, bng
phn chia sn phm- mu s 02/HTKD).
- khi nhn sn phm c chia:
N TK 152 - nu sn phm c chia cha l sn phm cui cng
N TK 155 - nu sn phm c chia l thnh phm
N TK 157 - nu sn phm c chia gi bn qua kho
N TK 621 - nu sn phm c chia a vo s dng trc tip
N TK 632 - nu sn phm c chia do bn LD bn lun ra ngoi
C TK 154
Nu phn chia doanh thu (cn c Thng t s 161/2007/TT-BTC ban hnh ngy
31/12/2007 v Thng t s 130/2008/TT-BTC ban hnh ngy 26/12/2008, bng
phn chia doanh thu- mu s 03/HTKD).
* k ton ti bn tham gia LD thay mt bn sn phm ra ngoi:
- khi bn sn phm
N TK 111, 112, 131
C TK 338 chi tit hp ng LD
C TK 3331 (nu c)
- khi xc nh doanh thu ca mnh:
N TK 338 chi tit hp ng LD
C TK 511
- khi nhn c ho n cc i tc tham gia lin doanh c hng:
N TK 338 chi tit hp ng lin doanh
N TK 3331 (nu c)
C TK 338 chi tit i tc
- khi thanh ton: N TK 338 chi tit i tc/C TK 111, 112
* k ton ti bn khng bn sn phm:
- khi lp ho n theo doanh thu c hng
N TK 138
C TK 511, TK 3331 (nu c)
- khi nhn c thanh ton
N TK 111, 112/C TK 138
3

Nu phn chia li nhun trc thu

Nu phn chia li nhun sau thu
Hai hnh thc phn chia ny, Q 15/03/2006 ban hnh ngy 20/03/2006 cha quy
nh hnh thc phn chia nhng trong Thng t s 130/2008/TT-BTC ban hnh
ngy 26/12/2008 khi cp n cc loi doanh thu tnh thu nhp chu thu c
cp n
* Hnh thc c s ng kim sot
(1) Khi gp vn lin doanh bng tin vo c s kinh doanh ng kim sot, ghi:
N TK 222 - Vn gp lin doanh
C cc TK 111, 112,...
(2) Khi gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot bng vt t, hng
ha th cc bn lin doanh phi thng nht nh gi gi tr vt t, hng ha gp
vn.
- Trng hp gi nh gi li nh hn gi tr ghi s k ton ca vt t, hng ha, ghi:
N TK 222 - Theo gi nh gi li
N TK 811 - S chnh lch gia gi tr ghi s k ton ln hn gi nh gi li
C cc TK 152, 153, 155, 156, 611 - Gi tr ghi s k ton
- Trng hp gi nh gi li ln hn gi tr ghi trn s k ton ca vt t, hng
ha, ghi:
+ Khi em vt t, hng ha gp vn vo c s kinh doanh ng kim sot, ghi:
N TK 222 - Theo gi nh gi li.
C cc TK 152, 153, 155, 156, 611- Gi tr ghi s k ton
C TK 3387 - S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s
k ton tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin doanh
C TK 711 - S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s k
ton tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong lin
doanh.
Khi c s kinh doanh ng kim sot bn s vt t, hng ha cho bn
th ba c lp, bn gp vn lin doanh kt chuyn s doanh thu cha thc hin vo
thu nhp khc trong k, ghi:
N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
C TK 711 - Thu nhp khc.
(3) Trng hp gp vn lin doanh vo c s kinh doanh ng kim sot bng
TSC th cc bn lin doanh cng phi thng nht nh gi li TSC gp vn:
- Trng hp gi nh gi li nh hn gi tr cn li ghi trn s k ton ca TSC,
ghi:
N TK 222 - Theo gi nh gi li
N TK 214 - Gi tr hao mn
N TK 811 - S chnh lch gia gi tr cn li ca TSC ln hn gi nh
gi li
C TK 211 - Nguyn gi
C TK 213 - Nguyn gi.
- Trng hp gi nh gi li ln hn gi tr cn li ca TSC, ghi:
N TK 222 - Theo gi nh gi li
N TK 214 - Gi tr hao mn
4

C TK 3387 - S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li

ca TSC tng ng vi phn li ch ca mnh trong lin
doanh.
C TK 711 - S chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr cn li
ca TSC tng ng vi phn li ch ca cc bn khc trong
lin doanh.
C TK 211 - Nguyn gi
C TK 213 - Nguyn gi
Hng nm, cn c vo thi gian s dng hu ch ca TSC m c s kinh
doanh ng kim sot s dng, k ton phn b dn s doanh thu cha thc hin
vo thu nhp khc trong k, ghi:
N TK 3387 - Chi tit chnh lch do nh gi li TSC em i gp vn
C TK 711 - Phn doanh thu cha thc hin c phn b cho 1 nm.
Trng hp hp ng lin doanh kt thc hot ng, hoc bn gp vn
chuyn nhng phn vn gp lin doanh cho i tc khc, kt chuyn ton b
khon chnh lch do nh gi li TSC khi gp vn cn li cha phn b sang thu
nhp khc, ghi:
N TK 3387 - Chi tit chnh lch do nh gi li TSC em i gp vn
C TK 711 - Thu nhp khc.
Ngoi ra cn c cc nghip v kinh t pht sinh khc nh quan h mua bn
gia cc bn tham gia lin doanh v c c kinh doanh ng kim sot, li nhun
c chia t c s kinh doanh ng kim sotcc nghip v c bn ny c
Quyt nh s 15/2006/Q-BTC cp rt chi tit v c th./.