Kreu

DREJTIMI FINANCIAR
Saimir Sallaku, MBA Lektor

12
Kosto e Kapitalit

Objektivat e Kapitullit
Kuptimi i konceptit t kostos s kapitalit si dhe burimet specifike t kapitalit q prfshin. Prcaktimi I kostos s borxhit afatgjat dhe kosto e aksioneve preferenciale. Llogaritja e kostos s aksioneve t zakonshme si dhe emetimit t aksioneve t reja.

Objektivat e Kapitullit
Gjetja e kostos mesatare t kapitalit (WACC).
Shpjegimi I procedurave t prdorura pr t prcaktuar shumat kufi t financimit dhe koston mesatare, marzhinale t kapitalit (WMCC). Shpjegimi se si mund t prdoret kosto marxhinale mesatare e kapitalit dhe kurba e mundesive te investimit per te marre vendimet financiare/investimit te firmes.

Paraqitje e Kostos s Kapitalit

Kosto e kapitalit sht nj koncept I

rndsishm q lidh vendimet pr investimet afatgjata t firms me pasurin e pronarve.

sht nj numr magjik q prdoret pr t

prcaktuar nqs nj investim I propozuar do t rris apo ul cmimin e aksioneve t firms.

Kosto e kapitalit sht norma e kthimit q firma

duhet t ket nga projektet e investimit pr t mbajtur vlern e aksioneve t saj.

Struktura e Kapitalit t Firms

Koncepti Baz
Pse duhet t llogarisim koston mesatare t

kapitalit t nj kompanie?
Supozoni q kompania ABC ka mundsin e mposhtme t investimit :
Investimit fillestar = $100,000 Jetgjatsia = 20 vjet

IRR = 7%
Kosto e burimit m t lir t financimit, Borxhi = 6%

Duke pasur informacionin e msiprm, manaxheri financiar I nj kompanie do t ishte I predispozuar pr t pranuar dhe ndrrmar investimin.

Koncepti Baz
Pse duhet t llogarisim koston mesatare t

kapitalit t nj kompanie?
Nj jav m pas kompania ka nj mundsi tjetr investimi Investimi fillestar = $100,000
Jetgjatsia = 20 vjet IRR = 12% Kosto e burimit m t lir t financimit, KV = 14%

Duke pasur kt informacion, firma do ta refuzonte kt mundsi, mgjs mund t jet m I dshirueshm.

Koncepti Baz
Ashtu sic tregon dhe shembulli I thjesht,

prdorimi I ksaj metode pr vlersimin e mundsive t investimit nuk sht n interesin m t mir t aksionerve. ndrrmar invetime q maksimizojn vlern e firms. projekte q kan kthime m t mdha se kosto mesatare e kapitalit t firms (ose WACC).

N periudhn afatgjat, firma duhet t

Kjo mund t realizohet vetm nqs ndrrmer

Disa supozime baz

Risku I biznesitrisku q mund t ket firma pr mos

mbulimin e kostove operativesupozohet si I pandryshuar. Kjo do t thot q pranimi I nj projekti t caktuar nuk ndikon mbi aftsin e firms pr t mbuluar kostot operative. detyrimeve financiare supozohet si I pandryshuar. Kjo do t thot q projektet financohen n mnyr t till q aftsia e firms pr t mbuluar koston financiare mbetet e pandryshuar.

Risku financiarrisku I firms pr mos mbulimin e

Kostot mbas taksave konsiderohen t rndsishme

kosto e kapitalit llogaritet mbas taksave.

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto mbas taksave e borxhit (ki)
Kosto para taksave e borxhit sht e barabart me rezultatin deri n maturim t borxhit t kompanis, t rregulluar pr kostot e emetimit. Kini parasysh q rezultati deri n maturim i borxhit varet nga nj sr faktorsh q prfshijn normn nominale t interesit, datn e maturimit, vlern nominale t borxhit, kushtet aktuale t tregut dhe cmimin e shitjeve. Pas llogaritjes s rezultatit deri n maturim, duhet br nj modifikim pr t marr n konsiderat faktin q interesat pr borxhin jan shpenzime t zbritshme pr firmn emetuese.

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto mbas taksave e borxhit (ki)
Do t kujtoheni nga m par q YTM e nj obligacioni mund t llogaritet n tre mnyra :
Prova E vertet dhe e gabuar Prdorimi I makins llogaritse financiare Prdorimi I Microsoft Excel

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto mbas taksave e borxhit (ki)
Supozoni nj kompani q mund t emetoj kupone me 9%, borxh 20 vjecar me vler nominale $1,000 pr $980. Supozoni q kosto t tjera do t jet deri n 2% t vlers nominale. Gjeni koston para taksave t borxhit. YTM = 9.45%

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto mbas taksave e borxhit (ki)

ki = kd (1 - t)
Gjeni koston e borxhit mbas taksave duke supozuar nj norm tatimi prej 40% : ki = 9.45% (1-.40) = 5.67% Kjo tregon se kosto e borxhit mbas taksave sht 5.67%.

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto e aksioneve t preferuara (kp)

kp = Dp / (Pp - F)
N ekuacionin e msiprm, F paraqet kostot e shitjes (n $). Ashtu si n rastin e borxhit, kosto pr aksionet e reja preferenciale do t jet m shum se kthimi mbi aksionet aktuale preferenciale duke qn se firma duhet t paguaj pr t shitur aksionin.

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto e aksioneve t preferuara (kp)

kp = Dp/(Pp - F) kp = Dp/Np
Pr shembull nqs nj kompani do t emetonte aksione preferenciale q kan nj divident vjetor $5, ta shesin pr $55 pr aksion, dhe t paguajn $3 pr aksion pr ta shitur, kosto e aksionit preferencial do t ishte :

kp = $5/($55 - $3) = $5/$52 = 9.62%

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto e Aksionit t Zakonshm

Ka dy forma t financimit t aksioneve t zakonshme : fitimet e pashprndara dhe emetimi i aksioneve t reja. Pr m tepr, ka dy mnyra t ndryshme pr t llogaritur koston e aksionit t zakonshm: modeli i vlersimit t dividentit dhe modeli CAPM. Modelet e vlersimit t dividentve bazohen n supozimin q vlera e nj aksioni bazohet n vlern aktuale t dividentve t ardhshm.

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto e Aksionit t Zakonshm

Prdorimi i modelit t rrijtes konstante :

ks = (D1/P0) + g

Mund t llogaritet dhe kosto e aksionit t zakonshm duke prdorur modelin CAPM:
ks = rf + b(km - rf)

Modeli CAPM ndryshon nga modelet e vlersimit t dividentve duke qn se e konsideron riskun e firms t reflektuar n beta.

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto e Aksionit t Zakonshm

Nga ana tjetr modelet e vlersimit t dividentve, nuk e marrin parasysh riskun n mnyr eksplicite. Kto modele prdorin cmimin e tregut (P0) si nj reflektim I preferencave pr risk t investitorve n treg.

Megjithse t dy jan ekuivalent nga ana teorike, modelet pr vlersimin e dividentve jan t preferuara sepse t dhnat q krkohen jan m t disponueshme.

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto e Aksionit t Zakonshm

T dy modelet ndryshojn sepse modeli I vlersimit t dividentve (ndryshe nga CAPM) mund rregullohet pr kostot e shitjes n llogaritjen e kostos s kapitalit t ri. Kjo do t tregohet n shembujt n vijim.

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto e Aksionit t Zakonshm

Kosto e fitimeve t pashprndara (ks)

Metoda e tregut

ks = rf + b(km - rf)
Pr shembull, nqs bono e thesarit 3-mujore sht aktualisht 5.0%, premiumi I riskut sht 9%, dhe beta e firms sht 1.20, kosto e fitimeve t pashprndara do t jet :

ks = 5.0 + 1.2(9) = 15.8%

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto e Aksionit t Zakonshm

Kosto fitimeve t pashprndara (ks)

Modeli i rritjes konstante t dividentit

ks = (D1/P0) + g
Pr shembull, supozoni se nj firm ka paguar nj divident prej $2.50 pr aksion, dhe pret q t rriten me 10% pafundsisht, dhe sht duke i shitur aktualisht pr $50 pr aksion.

S pari, D1 = 2.50(1 + .10) = 2.75, dhe ks = (2.75/50) + .10 = 15.5%

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto e Aksionit t Zakonshm

Kosto fitimeve t pashprndara(ks)

Shembulli I mparshm tregon se kosto e fitimeve t pashprndara sht rreth 15.5% dhe 15.8%. N kt pik, mund t prdorim njrn ose tjetrn ose nj mesatare t t dyjave. Duke prdorur gjykimin manaxherial si dhe preferencn pr m t lartn, prdorim vlern 15.8% pr koston e fitimeve t pashprndara.

Kosto e burimeve specifike t kapitalit

Kosto e Aksionit t Zakonshm

Kosto e kapitalit t ri (kn)

Modeli I rritjes konstante t dividentve

kn = [D1/(P0 - F)] + g
Duke vazhduar me shembullin e mparshm, sa do ti kushtoj firms pr t krijuar kapital t ri nqs kostot e shitjes jan $4.00 pr aksion?

kn = [2.75/(50 - 4)] + .10 = 15.97% or 16%

Kosto Mesatare e Kapitalit

Kosto mesatare e kapitalit (WACC), ka, reflekton koston

mesatare t pritshme n periudhn afatgjat. peshn n strukturn e kapitalit t firms.

Gjendet duke ponderuar koston pr secilin tip kapitali me Llogaritja e WACC sht shum e thjesht sic tregohet

dhe m posht.

Kosto Mesatare e Kapitalit

WACC (ka) = wiki + wpkp + wsks
Peshat e strukturs s kapitalit

Peshat n ekuacionin e msiprm prfaqsojn nj miks specifik financimi (ku wi = % e borxhit, wp = % e preferuar, and ws = % e zakonshme). N mnyr specifike, kto pesha jan ato q minimizojn koston e firms pr krijimin e fondeve.

Kosto Mesatare e Kapitalit

WACC (ka) = wiki + wpkp + wsks
Peshat e strukturs s kapitalit

Pr shembull, supozoni q vlera e tregut e borxhit t firms sht $40 milion, vlera e tregut e aksioneve t preferuara sht $10 milion, dhe vlera e tregut e t kapitalit t vet sht $50 milion.
Duke pjestuar secilin komponent me totalin prej $100 milion na jep peshat e tregut prej 40% pr borxhin, 10% pr aksionet preferenciale, dhe 50% pr t zakonshmet.

Kosto Mesatare e Kapitalit

WACC (ka) = wiki + wpkp + wsks
Peshat e strukturs s kapitalit

Duke prdorur kostot e llogaritura m par s bashku me peshat e tregut, ne do t llogarisim koston e kapitalit si m posht :
WACC = .4(5.67%) + .1(9.62%) + .5 (15.8%) = 11.13%

Kjo supozon se firma ka fitime t pashprndara pr t financuar projekte investimi.

Kosto Marxhinale e Kapitalit dhe Vendimet e Investimit

Kosto mesatare marxhinale e kapitalit (WMCC)

WACC rritet me rritjen e kapitalit t ri n firm. Kjo sht e vrtet sepse kompanit kan nevoj pr t q t rrisin kthimet pr investitort me qllim q ti kompensojn ata pr riskun e rritur q vjen si pasoj e angazhimit t shumave m t mdha t kapitalit.

Si rrjedhim, kosto do t rritet kur firma nuk do t ket m fitim t pashprndar t lir dhe do t detyrohet t krkoj kapital t ri m t shtrenjt.

Kosto Marxhinale e Kapitalit dhe Vendimet e Investimit

Kosto mesatare marxhinale e kapitalit (WMCC)
Gjetja e pikave t prerjes
Gjetja e pikave t prerjes tek WMCC do t na lejoj t prcaktojm se n cilin nivel t financimit t ri do t rritet WACC si rezultat I faktorve t prmendur m sipr.

BPj = AFj/wj
Ku: BPj = Pika e prerjes pr burimin e financimit j AFj = sasia e fondeve t disponueshme pr nj kosto t caktuar wj = pesha e strukturs s synuar t kapitalit pr burimin j

Kosto Marxhinale e Kapitalit dhe Vendimet e Investimit

Kosto mesatare marxhinale e kapitalit (WMCC)

Gjetja e pikave kufi t financimit

Supozojm se n shembullim q kemi prdorur, firma ka n dispozicion 2 milion $ fitimi t pashprndara. Kur ky fitim shfrytzohet I gjithi, ather firma duhet t emetoj kapital t ri (m t shtrenjt). Pr m tepr, kompania beson se mund t rris borxh t lir deri n 1 milion $, shum pas t cilws borxhi shtes do t kushtoj 7% (pas taksave). Bazuar n kk informacion, firma mund t prcaktoj shumat kufi t financimit si m posht:

WMCC dhe Vendimet e Investimeve

Kosto Marxhinale e Ponderuar e Kapitalit (WMCC)
Gjetja e shumave kufi t financimit
Kjo do t thot se firma mund t financoj investime deri n shumn 4 milion $ prpara se t detyrohet t emetoj kapital t ri dhe deri n 2.5 milion $ investime prpara se t jet e detyruar t emetoj borxh nga kategoria e shtrenjt.

BPequity
BPdebt

= $2,000,000/.5 = $4,000,000
= $1,000,000/.4 = $2,500,000

Bazuar n kt informacion, ne mund t llogarisim WMCC si m posht:

WMCC dhe Vendimet e Investimeve

WACC per Shuma te Ndryshme te Financimit te Ri Shumat e Financimit Burimi i te Ri Kapitalit 0$ - 2.5 mil $ Borxh AP AZ Pesha 40% 10% 50% Kosto 5.67% 9.62% 15.80% WACC Kosto e Ponderuar 2.268% 0.962% 7.900% 11.130%

2.5 mil $ - 4.0 mil $

Borxh AP AZ

40% 10% 50%

7.00% 9.62% 15.80% WACC

7.00% 9.62% 16.00% WACC

2.800% 0.962% 7.900% 11.662%

2.800% 0.962% 8.000% 11.762%

mbi 4.0 mil $

Borxh AP AZ

40% 10% 50%

WMCC dhe Vendimet e Investimeve

WMCC dhe Vendimet e Investimeve

Kurba e Mundsive t Investimeve (IOS)

Tani supozojm se firma ka n dispozicion mundsit e mposhtme t investimeve :

Projektet A B C IRR 13.00% $ 12.00% $ 11.50% $ Investimi Fillestar 1,000,000 $ 1,000,000 $ 1,000,000 $ Investimi Kumulativ 1,000,000 2,000,000 3,000,000

D
E

11.00% $
10.00% $

1,000,000 $
1,000,000 $

4,000,000
5,000,000

Duke kombinuar WMCC me IOS marrim:

WMCC dhe Vendimet e Investimeve

Kjo tregon se fima mund t pranoj vetm Projektet A & B

Kreu

DREJTIMI FINANCIAR
Saimir Sallaku, MBA Lektor

12
Faleminderit.