PANEVROPSKI UNIVERZITET APEIRON

Fakultet sportskih nauka Banja Luka

PRESKOK
(seminarski rad)

Nastavni predmet : Sportska gimnastika

Predmetni nastavnik: Prof.dr Miladin Jovanovi Student: Dalibor Vukovi

2013.
1

SADRAJ

1.0. 2.0.

3.0.

4.0.

UVOD..3 OSNOVNE TEHNIKE PRESKOKA...4 2.1. ZALET..4 2.2. NASKOK NA DASKU .......4 2.3. ODRAZ NOGAMA..4 2.4. LET DO ODRAZA RUKAMA...5 2.5. ODRAZ RUKAMA..5 2.6. LET POSLE ODRAZA RUKAMA5 2.7. DOSKOK..5 SADRAJ I METODIKA RADA.6 3.1. ODSKOK..6 3.2. NASKOK NA DASKU.7 3.3. DOSKOK..8 3.4. RAZNOKA.9 3.5. ZGRKA.10 3.6. PREMET USKLOPNO..........10 3.7. PREMET USKLOPNO NAPRIJED.11 ZAKLJUAK....12

1.0.

UVOD

Gimnastika se javlja ve u starom Egiptu, ali je tada vie nalikovala na akrobaciju. U staroj Grkoj gimnastika se upranjavala za odravanje dobre tjelesne kondicije i uvjebavanje sportista, ali i kao dio vojne obuke. U staroj Grkoj tjelesna sposobnost je bila visoko cjenjena. Mjesta na kojima se vjebalo nazivala su se Gymnazium-i. Rimljani su prihvatili ove aktivnosti od Grka i koristili su ih za pripremu svojih legija za rat. Padom rimske imperije nestao je interes za gimnastiku i postala je vie oblik zabave. Prema nekim podacima, prvo takmienje na spravama je odrano 1877. godine u ehoslovakoj. Sa stvaranjem Meunarodnog gimnastikog saveza (FIG) 1888. godine, napravljen je presudan korak u osmiljavanju vebi na spravama. U ovaj savez je ulanjeno preko 150 zemalja sveta, a centar je u vajcarskoj. Muka gimnastika je bila jedan od devet sportova koji su bili uvrteni u program Prvih olimpiskih igara 1896. u Atini. Prvo Svetsko prvenstvo u gimnastici 1903. odrano je u Antverpenu, a Evropsko prvenstvo u gimnastici 1955. u Frankfurtu na Majni. ene su se ukljuivale mnogo kasnije. Na Olimpijske igre 1928. u Amsterdamu, na Svetsko prvenstvo u gimnastici 1934. u Budimpeti, a Evropsko prven stvo u gimnastici 1957 u Atini. Ona ukljuuje izvoenenje vjebi koje zahtjevaju fiziku snagu, spretnost i koordinaciju. Moderna gimnastika ukljuuje vjebe na razboju, gredi, parteru, karikama, konju sa hvataljkamai bez njih tj. preskok. Gimnastiari preskau konja postavljenog po duini, visina 135 cm, dok gimnastiarke skau preko konja visine 120 cm postavljenog po irini. Zalet za preskok i kod ena i kod mukaraca iznosi 30m. Za preskok preko konja, kao i naskoke na gredu i razboj, koristi se odskona daska duine 1.20 m, irine 0.60 m i visine 0.21 m. Drvene je konstrukcije i prekrivena neklizajuim tepihom. U poslednje vrijeme u upotrebi su i eline daske sa oprugama koje moraju imati iste dimenzije.

2.0.

OSNOVNE TEHNIKE PRESKOKA

Osnove tehnike gimnastike discipline preskok karakteriu sledee faze bez obzira o kojoj se strukturi preskoka radi: zalet, naskok na dasku, odskok, let do odraza rukama, odraz rukama, let posle odraza rukama i doskok. 2.1. ZALET

Zalet je vaan element svakog preskoka i od kvaliteta njegove realizacije umnogome zavisi nivo reprezentovanja tehnike skoka. Duina zaleta je najee 20 m i na njoj gimnastiari naprave 14 do 18 koraka zavisno od visine, odnosno duine koraka. Pri pravilnom zaletu duina koraka se postepeno poveava. Poslednji korak pred naskok na dasku je po pravilu neto krai od pr ethodnog to ima veliki znaaj u usmjeravanju kretanja tijela u pripremi za naskok na dasku. Preskoci kao to su salta imaju veu brzinu i ona dostie vrijednost od 8 m/ sek. U metodici rada na obuavanju zaleta veoma je vano uvaavanja postupnosti poveanja broja koraka. Broj koraka treba da se poveava uvjek za dva vie (3,5,7,9 12 itd). 2.2. NASKOK NA DASKU

Naskok na dasku se realizuje u momentu postizanja najvee horizontalne brzine i veoma je bitno da se steeno ubrzanje u naskoku ne gubi. U momentu naskoka na dasku, tijelo se usmjerava naprijed kao rezultat skraivanja zadnjeg koraka. U toku leta, noge prestizu trup pri emu odrazna noga sustie zamanu i zajedno se isturaju naprijed u pripremi za odskok. Ruke se iz poloaja zaruenja kreu dole i naprijed i u momentu dodirivanja nogama na mjesto odskoka, one se nalaze neto ispred tijela. 2.3. ODRAZ NOGAMA

Kao i svaki drugi odskok i odraz nogama se realizuje intezivno i sa zamahom rukama. Smatra se da pravovremeni zamah rukama poveava efikasnost odraza za 25%. Odraz nogama i zamah rukama kod koordinisanog odskoka se zavravaju istovremeno. Noge se na dasku postavljaju paralelno i sa odstojanjem jednog stopala od drugog za njegovu irinu. Odraz se izvodi sa prednjeg dijela

stopala pri emu se koljena neznatno savijaju. Mjesto odskoka je 2/3 daske odnosno njen najelastiniji dio. 2.4. LET DO ODRAZA RUKAMA

Visina i duina leta zavisi od brzine zaleta i intezivnosti odraza nogama. Putanja leta zavisi od vrste preskoka i njegovih zahtjeva. Kod skokova manje sloenosti kao to su premeti, premeti stranice, potrebna je vea putanja leta a kod skokova vee sloenosti pokreta, pslije odraza rukama putanja leta treba da je nia. U smislu obezbjeivanja vee visine i duine leta najee se poveava rastojanje izmeu odskone daske i sprave. Po pravilu svaka gimnastiarka treba traiti duinu rastojanja sprave od mjesta odskoka koja je specifina samo za nju. 2.5. ODRAZ RUKAMA

Znaajna faza svakog preskoka je odraz rukama. Ruke se na spravu postavljaju u irini ramena. U momentu odraza, glava je neto povijena naprijed a tijelo oprueno. Odraz se realizuje prije nego to tijelo proe vertikalu oslonca rukama. Tako realizovan odraz rukama e doprinjeti poveanju visine leta pa i uspjenosti izvoenja tehnike preskoka. 2.6. LET POSLE ODRAZA RUKAMA

Let poslije odraza rukama predstavlja fazu u kojoj se realizuje tehnika svakog preskoka. Ova faza je samo rezultat efikasnosti svih dosadanjih faza i ona se ocjenjuje na osnovu kvaliteta njihovog reprezentovanja. 2.7. DOSKOK

Pravilnim i uravnoteenim se najee procjenjuje ispravnost tehnike svakog skoka i zato je on vaan dio procjene obuavanja. Doskok je uvjek na prednji dio stopala u rastojanju od 15-20 cm. Trup je ravan, glava uspravna a ruke u uzruenju.

3.0.

SADRAJ I METODIKA RADA 3.1. ODSKOK

Uspostavljena koordinaciona usaglaenost opruanja nogu i zamaha rukama ini pretpostavku dobre ovladanosti tehnike odskoka. Pravovremen zamah rukama poveava efikasnost odraza do 25% . Odskok treba da je brz-energian i njegovo trajanje je otprilike 0.10-0.20 sek. Odskok se izvodi sa prednjeg dijela stopala i u poloaju neto savijenih nogu (ugao grenja je 160-170) Odskok se zavrava prolaskom centra teita tijela kroz vertikalu oslonca. Trup je svo vrijeme ravan. Ruke iz zadnjeg poloaja prolaze naprijed i dole savijajui se u zglobu lakta i unaprijed, ne prelaze visinu glave. U metodici rada praksa sa najmlaim kategorijama gimnastiarki pokazuje da ne trba posebno insistirati na tanosti pojedinih tehnikih zahtjeva (ruku). Panju treba usmjeravati na bitne, opte osnove a preputati polaznicima slobodnije kretanje koje e samo proizvesti najracionalniju realizaciju. Sa ovladanou elemenata odskoka, pridravajui se rukama prelazi se postupno na vjebe povezanosti rada nogu i ruku. Korisno sredstvo ovladavanja odskokom je duga i kratka vijaa. Ono nosi u sebi i elemente emocionalnosti- igre, pa je otuda potrebno esto upranjavanje.

3.2.

NASKOK NA DASKU

Naskok na dasku se realizuje u momentu postizanja najvee horizontalne brzine. Smanjenje brzine pred naskok to je veoma est sluaj kod djece, negativno utie na izvoenje efikasnog odskoka. U momentu naskoka trup se naginje neto naprijed (5-20). Noge u toku leta prestiu trup. Odrazna noga sustie zamanu i zajedno se postavljaju na dasku. Ruke iz krajnjeg zadnjeg poloaja se opruaju kretanjem dole i naprijed. U momentu sputanja nogu na dasku ruke se nalaze u priruenju i spremne su za potpomaganje intezivnijeg odskoka. U uspjenosti odskoka veliki znaaj ima visina naskoka na dasku. Visoki naskok smanjuje horizontalnu brzinu kretanja, a suvie nizak dovodi do prelijetanja tijela mjesta odskoka to umanjuje efikasnost odskoka. U metodici obuavanja poeti sa iskorakom odrazne noge i ruku u zaruenju. Zatim poveanjem broja koraka s obuenosti odskoka sa 3 koraka zaleta prei na izuavanje uvijek za 2 koraka vie. Visina medicinke (15-20 cm) postavljena na sredini izmeu daske i zadnjeg koraka doprinosi stvaranju osjeaja visine naskoka. Mjesto odskoka na dasci za preskok je najelastiniji dio daske (ispred tamne povrine vrha daske). Stopala u odskoku su razmaknuta za irinu stopala.

3.3.

DOSKOK

Pravilan i stabilan doskok je znaajan pokazatelj kvaliteta tehnike realizacije preskoka u cjelini. Ovom elementu se ne poklanja puno panje to ne bi trebalo da je praksa s obziro da se radi o krajnjem efektu koji umnogome odreuje visinu ocjene. U doskoku noge su malo rairene (stopala su razmaknuta 5-10 cm) a koljena blago savijena. Prvi kontakt sa tlom je prednjim dijelom stopala. Poslije amortizacije doskoka stopala se sputaju na cijelu povrinu a pete sastavljaju. Prsti i koljena su rastavljeni u stranu. Trup je uspravan (znaajnije naprezanje miinih grupa ramenog pojasa), glava pognuta a pogled pravo. Ruke su u odruenju. S obzirom da je u doskoku veoma znaajno dranje trupa i glave, metodika obuavanja poinje sa fiksiranjem pravilnog poloaja tijela. Zatim slijede vjebe doskoka iz iskoraka, skoka u dubinu sa obukom amortizacije i stabilnosti, iz zaleta preskokom malih visina. Na odreenom nivou obuenosti prizemljenja elementarnim vjebama prii postupno uslonjavanju zadataka putem pojaavanja zahtjeva: u fazi leta uhvatiti loptu i izvesti pravilno prizemljenje, poveavanjem visine za skok u dubinu i u fazi leta realizacija odreenog zadatka, doskok sa okretom za 90 i 180, prizemljenje sa realizacijom dva zadatka, hvatanje lopte u letu i prizemljenje u tano odreenom prostoru. Odravanje ravnotee treba da je fiksirano na odreeno vrijeme 2-3 sekunde.

3.4.

RAZNOKA

U strukturi preskoka raznoka se smatra najelementarnijom. Sa njenim obuavanjem je mogue zapoeti i prije nego to se usvoji tehnika pojedinih faza preskoka (zaleta, odskoka i sl) i u nedostatku snanih sposobnosti. Koritenjem odskoita sa vie platforme mogue je izvoditi i obuavati tehniku raznoke u cjelini. Ruke se najkraim putem postavljaju na povrinu kozlia pod uglom koji je nii od 90. Ruke su pruene a ake okrenute u pravcu odraza. Ruke naputaju povrinu odraavanja najkasnije kada ramena prelaze vertikalu oslonca. Samo tada ruke e doprinjeti podizanju trupa na gore. U suprotnom doskok e biti realizovan nepravilno. Prema tome razvoj faze odraza rukama e biti efikasan samo u sluaju pravovremenog i brzog naputanja rukama povrine sprave. Kod dobro ovladanog odraza rukama vrijeme zadravanja na spravi je 16-25 dijelova sekunde. U obuavanju odraza rukama dobra je vjeba hvatanja lopte u fazi leta i to je dobar znak da ruke vre funkciju pravilnog odraavanja.

Sa obuenou zaleta od 5 i vie koraka poinje se sa usvajanjem i usavravanjem raznoke iz zaleta. Panja treba da je usmjerena na ritminost zaleta (postupnost rasta brzine) i zavretku zaleta uvjek na istoj odraznoj nozi.

3.5.

ZGRKA

Sve karakteristike pojedinih faza iskazane u tehici raznoke su i specifinosti tehnike izvoenja zgrke.

3.6.

PREMET USKLOPNO

Premet usklopno je prolazna faza u sklopu obuavanja premeta uporom, na parteru i kod preskoka. Znaajna pretpostavka uspjenosti njegovog izvoenja je u pravilnom fiksiranju upora na lopaticama. Najee zbog velike duine i brzine zaleta ova pozicija se preskae to u konanom ishodu ima za posledicu nisku putanju leta pa i nepravilnost doskoka. Otuda je veoma znaajno da zalet odgovara karakteru vjebe odnosno da je brzina usmjerena. Padanjem tijela nazad i oslobaanjem teine sa ruku poinje faza opruanja intezivnim i istovremenim radom nogu i ruku. Sa ovladanou prvom vjebom prelazi se na drugu naskokom sa vieg i sa usvojenou zaleta 3,5,7 i 9 koraka realizovati premet usklopno iz kretanja.

10

3.7.

PREMET USKLOPNO NAPRIJED

Poslije odraza tijelo se usmjerva prema vertikali upora i u momentu postavljanja ruku na spravu treba da se nalaze pod uglom od 75-80 u odnosu na horizontalu. Ruke su u fazi leta u uzruenju, opruene i u pripremnom stanju oekuju kontakt sa spravom. Kontakt sa spravom je neto ranije nego to tijelo doe u vertikalu oslonca i takav odraz obezbjeuje usmjerenost tijela naprijed i gore.ake su postavljenje u pravcu kretanja tijela, laktovi su oprueni, ramena uvuena unutra, glava u prirodnom poloaju izmeu ruku. Poslije odraza rukama glava se odvodi unazad a ramena potiskuju naprijed. Odraz rukama treba da je energian i kratak (trajanje faze odraza traje od 0.16 do 0.25 sekundi) i da se zavrava prije vertikale stava u uporu. U metodici rada je vana pretpostavka uspjenosti i dobre ovladanosti predmetom naprijed na tlu. Inteziviranje obuavanja se vri pomou korienja elastinih svojstava federa i uz pomo platformi kao to je gimnastiki sanduk.

11

4.0.

ZAKLJUAK

Prilikom pisanja ovog seminarskog rada dosao sam do zakljuka, da je za bavljenje ovom disciplinom neophodna snaga, fleksibilnost, ravnotea, savitljivost i elasticnost. Kao i u drugim gimnastiarskim disciplinama neophodno je to ranije poeti sa treninzima i radom sa djece kako bi to bolje savladali tehniku bavljenja ovim sportom. Preskok je prvo bio enska takmiarska disciplina, dok je u mukoj konkurenciji zavladala tek kasnije. Danas, poveanjem elastinosti odskone daske i sve boljom fizikom pripremljenou vjebaa, za preskoke koji se izvode nije bitna stroga podjela konja na poetak, sredinu i kraj, pa su i poprene linije odstranjene kao i nova konstrukcija konja za preskoke.

12

LITERATURA: Prof.dr Miladin Jovanovi;Prof.dr Dalibor Fulurija-Sportska gimnastika -I,Teorija sportske gimnastike Prof.dr Jovan Petrovi: Sportska gimnastika.Beograd http://www.savremenisport.com/Sportovi_Sportska_gimnastika.html http://bs.wikipedia.org/wiki/Gimnastika

13