Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter

2012, p.1375-1387 , TURKEY

YUSUF ATILGANIN AYLAK ADAM ROMANINDA ANLATIM TEKNKLER Mustafa KARABULUT*

ZET Yusuf Atlgan, Cumhuriyet dnemi Trk edebiyatnn nemli romanclarndandr. Yusuf Atlgan Aylak Adam romannda bilin akm, i monolog, leitmotif, diyalog, mektup yazma ve gnlk tutma gibi anlatm tekniklerini kullanr. Aylak Adamda C., ocukluundan beri bilin altna yerlemi olan baz korkular, arzular ve tedirginlikleri ile yaamn devam ettirir. C., evreyle ilikilerinde sknt yaayan, yalnzlk duygusu ile dolu, kendi varoluunu kurmaya alan bir kiidir. Bu almada ama, Aylak Adam romanndaki anlatm tekniklerini rneklerle ifade etmektir. Anahtar Kelimeler: Trk edebiyat, roman, Yusuf Atlgan, Aylak Adam, anlatm teknikleri.

THE NARRATION TECHNIQUES IN YUSUF ATILGANS NOVEL OF AYLAK ADAM

ABSTRACT Yusuf Atlgan, is important novelist of Republican Turkihs literature. Yusuf Atlgan, uses in novel of Aylak Adam stream of consciousness in this novels interior monologue, leitmotif, dialog, narrative tecniques such as letter writing and journaling. C. is resumes his live in Aylak Adam, had settled some of the fears, desires and tension in the subconscious since childhood there. C. is a person enviromental relations, living in hardship, filled with a sense of loneliness, who is trying to establish its own existence. In this study aim are to express in novel of Aylak Adam narrative techniques with examples. Key Words: Turkish literature, novel, Yusuf Atlgan, Aylak Adam, narration techniques.

1. Giri Yusuf Atlgan (25.08.1921-10.10.1989), az sayda eser vermesine ramen Cumhuriyet dnemi Trk romanna ayr bir ses getirmitir. Aylak Adam ve Anayurt Oteli romanlaryla tannan Atlgann Canistan1 adl tamamlanmam bir roman da mevcuttur. Onun beenerek okuduu dnr ve yazarlar arasnda Kafka, Nietzsche, Andre Gide, Kierkegaard, Marcel Proust vb.
* 1

Yrd. Do. Dr., Adyaman . Fen-Ed. Fak. Trk Dili ve Ed. Bl. El-mek: mustafa.karabulut@hotmail.com Bu eser Atlgann lmnden bir yl sonra, 2000 ylnda, YKY tarafndan ilk defa baslmtr.

1376

Mustafa KARABULUT

isimleri saymak mmkndr. Bu bakmdan bu isimlerin de etkisiyle, yazarn romanlarnda modernist ve egzistansiyalist bir eilim grlr. 1950li yllarn nemli yazarlarndan olan Yusuf Atlgan, eserlerinde yalnzlk, yabanclama, intihar, ktmserlik, kadn -erkek ilikileri, ak, dlanmlk, erotizm vb. konu ve izlekleri iler. Yazar, edebiyatmzn bunalm edebiyatnn en nemli kalemlerindendir. Yusuf Atlgan, Aylak Adam2 romannda kulland anlatm teknikleri bakmndan romana st dzeyde bir kimlik kazandrr. Aylak Adam, k, ilkyaz, yaz ve gz olmak zere drt blmden meydana gelir. Romann bakarakteri olan C., bir komisyoncu olan babasndan kendisine kalan mirastan dolay varlkl olmasna ramen, manevi ynden boluk iindedir. Bir bakma bohem olan C., stanbulun Nianta, Harbiye, Beyolu, Maka gibi entelektel ve zenginlerin yaad meknlarda boy gsterir. C., roman boyunca hayalindeki kadn arar. O, zamannn ounu stanbulun cadde ve sokaklarnda, sinema, birahane ve meyhanelerinde geirir. C., ocukluuna ait anlarn arsn hayatn hemen her safhasnda hisseder. Bunun en gzel rneklerinden biri C.nin sinemann derin localarnda yaadklardr. Buras C.yi gemiine, bilinaltna aran mekn olarak simgesel bir deer tar. nsanlarn el ele tutumak, sarlmak ve pmek iin geldii bu mekna C.yi eken asl ey, ne i yaptn herkesin bildii a kadn Zehra teyzesine benzetiyor olmasdr. a kadn Cyi sinemann derin, kk, gmk ve karanlk localarna arrken onu Zehra teyzesiyle yaad cennetten kopma zamanlarna ve kadn dkn baba arketipine tar. Bylece derin localar C.nin bilinaltnn simgesi olur (zher 2006: 123). C., babasndan nefret ettii iin ailesinin kendisine verdii ismi kullanmaz. O, babasnn kendisinin hayatndan ald paralarla servet yaptn dnmekte ve aylaklk yaparak bir bakma babasndan almaktadr. C., adeta kendisi iin yaratlm olduuna inand kadn aramaya kendisini adamtr. Zihninde oluturduu koyu mavi gzl, efkatli ve iten kadn tipi, bir bakma Zehr a teyzesine benzemektedir. Bu kadn onu her zaman gerek bir anne efkatiyle sevmi ve okamtr. Zehra teyzenin bu dokunular ile ortaya kan tekinin scakln duyumsama biimi Cyi hayat boyunca takip edecek ve onun anne-sevgili kadn tipini aramasna yol aacaktr(zher 2006: 123). Romann ilk blmnde C., yazarlardan, mzisyenlerden, ressamlardan oluan entelektel bir evreye sahiptir. C., kendisine bir meguliyet ararken, nceleri ehirdeki ilgin bulduu sokak isimlerinin yer ald bir kitap hazrlamay dnr. Birka gnlk bir aratrmadan sonra bu iten sklr ve hikye yazmaya karar verir. Bu iten de haz almayan C., kendisi iin en uygun iin aylaklk olduuna karar verir. 2. Anlatm Teknikleri zerine Anlat trlerinde anlatc-eser arasnda nemli bir ba bulunur. Anlatm teknikleri, yazarn duygu, dnce, hayal, bilgi vb. dnyasn, ksaca anlatmak istediklerini okuyucuya ilettii en nemli aralardan biridir. Her anlatlan eyin olduu gibi romann da bir anlatcs vardr ve anlatc yazardan farkldr. Ancak bu farkllk nedeniyle romanda anlatlanlarn yazar deil de anlatcy balad iddia edilemez (kla 2002: 120). Yazar, yaptnn konu, izlek ve amacna uygun olan anlatm tekniklerini kullanarak okuyucuya ulamak ister. Klasik anlat trleri, yap ve ierik bakmndan karmak deildir. Ancak, modern ve postmodern anlat trlerinde yeni anlatm tekniklerinin kullanlmas, anlatmda eitliliin artmasn salar.

Yusuf Atlgan, Aylak Adam, Yap Kredi Yaynlar, stanbul 2010, s. (almamzda alntlar bu baskya aittir.)

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012

Yusuf Atlgann Aylak Adam Romannda Anlatm Teknikleri

1377

20. Yzyl romann/yksn klasik/geleneksel romandan/ykden ayran en nemli zelliklerden biri, anlatm olanaklarnn eitlenmesidir. Bunda znel zaman anlaynn ve bilinaltnn kefedilmesinin rol byktr (Ar 2008: 88). Anlat trlerinde kullanlan balca anlatm teknikleri unlardr: anlatma-gsterme, aklama-yorumlama, zetleme, tasvir, portre, bilin ak, i monolog, i zmleme, diyalog, leitmotif, montaj, geriye dn, fotoraf (kamera), mektup, gnlk, otobiyografi vb. Bu almamzda Yusuf Atlgann Aylak Adam romannda en ok bavurduu anlatm tekniklerini irdeleyeceiz. 3. Aylak Adamda Anlatm Teknikleri Yusuf Atlgan Aylak Adamda, zellikle bilin ak, i monolog, diyalog, geriye dn, gnlk, mektup ve leitmotif tekniini kullanr. Bu ekilde birok anlatm tekniinin yazar tarafndan serbeste kullanld romanlar, postmodern edebiyatn sylem oulluunu bize hatrlatr. Postmodernizmin, modernizmin kulland trlerin genetiini bozarak getirdii kavramlardan biri de anlatdr. yk, roman, deneme, an trlerinin disiplini bir bakma reddeden bu tutum, her tarafa ekilebilecek ve yazara bir kuralsz anlatma zgrl tanr (Kolcu 2010: 295). Modern romanlarda eserin hkimi, anlatcs yazardr ve roman kahramanlar yazarn izdii rol oynamak zorundadr. Ancak, postmodern anlatlarda yazar daha ok anlat zgrlne sahip olduu iin, birka anlat tekniini (hkim anlatc, geriye dn, ileri sray, i monolog, bilin ak vb.) ayn eserinde kullanabilir ki, biz metinde iki yazar olduu hissine bile kapla biliriz. imdi yazarn bu teknikleri nasl kullandna bakalm: 3.1. Bilin Ak (Akm) Teknii Bilin ak teknii (Stream of Concsiousness), zellikle psikolojik/psikanalitik eserlerde arlkta kullanlan bir teknik olup bireyin sakl ynlerini belirtmede en etkili yntemdir. Bu teknikle yazlm eserlerde genellikle i monolog yntemi de kullanlr. Bu anlat tekniinde karakterin dnme eylemleri olduu gibi ifade edilmeye allr . Modern akm bilinle olduu kadar bilinaltyla da ilgilenmektedir. Bylelikle psikolojik romanlar nem kazanm ve roman yazarlar bilin ak denilen gelimi bir teknii kullanmaya balamlardr (Odac 2009: 608). Bu yntemle yazarlar, bir insan ile ilgili tm gerekleri kronolojik zamana bal kalmakszn, insann bilinaltnn ve hafzasnn derinlerine inebilirler. Edebiyatn temel malzemesi dil, psikoloji ve dolaysyla psikanaliz iin de ok nemlidir. Edebiyat ile psikolojinin ortak hedef ve malzemelerinin banda insan gelir. nsan psikolojisinin yapsna ynelik almalaryla bilinen Freud, n bilin, bilin ve bilinalt hakknda nemli bulgulara ulamtr. Freud, bilindnn nce bilinaltn ekillendirdii, bilinaltnn da bilinci ekillendirdiini; bilin dnn, duyu organlarnn ilettii kadaryla bireyin bilinlilik dzleminde temsil edildiini dile getirmektedir. Ona gre bireyde bastrlm an ve isteklerin gml olduu bilinalt otobiyografik bir hafza grevini de stlenmektedir (Odac 2009: 610). Freuddan baka, Jung, Bergson ve birok bilim adam bilin ve bilin akn aratrmlardr. Bu teknii kullanan yazarlar arasnda William Faulkner, James Joyce, Virginia Woolf vb. gsterilebilir. May Sinclair, bilin akn psikolojiden edebiyata uygulayan ilk sanatlardandr. Bu teknik, genellikle i monolog tekniiyle birlikte kullanldndan birbiriyle kartrlr. Oysa ikisi de birbirlerinden farkl tekniklerdir. Bilin ak tekniinde karakterin kesik cmlelerle, bir btnlk iermeyen, ou zaman mantksal izginin dna taan karmaas dile getirilir. Berna Moran i konuma teknii ile bilin akmn yle karlatrr:

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012

1378

Mustafa KARABULUT

Bilin akm da roman kiisinin kafasnn iini okura dorudan doruya seyrettiren bir teknik. u farkla ki i konuma gramer bakmndan dzgn, sentaks kurallarna uygun cmlelerle yaplan sessiz bir konumadr. Ve dnceler arasnda mantksal bir ba vardr. Bilin akmnda ise karakterin zihninden akp giden dncelerde mantksal bir ba yoktur. Daha ok arm ilkesine gre akarlar. Ayrca gramer kurallar da gzetilmez. Bilin akmnda yalnz dnceler deil, duyumlar, imgeler, de yer alabilir ve tam bir bilin akm teknii ile okura bir sahne gibi sunulan, bilincin en karanlk, bilincin en altna yakn kesimidir (1998: 64). Bilin ak teknii bir roman anlatm tekniidir ve kahramann kafasndan geenler dzensiz bir ekilde, armlarla, zplamalarla farkl ynlere gider. Burada, roman karakterinin anlattklarnn ounda gemile imdiki zaman, gerekle hayal, kendi i hesaplamalar n plandadr. Bu teknikte dilbilgisinde sapmalar, duygu ve dncelerdeki karmaklk dikkati eker. Bilin ak tekniini yaptlarnda kullanan nc yazarlar yle sralayabiliriz: James Joyce, William Faulkner, Virginia Woolf, Dorothy Richardson, Will Christopher Baer, Jerzy Andrzejewski, J. D. Salinger, Hunter S. Thompson vb. Bu teknik Trk romannda zaman zaman baz yazarlar tarafndan kullanlmtr. Recaizade Mahmut Ekremden baka, Peyami Safa (Dokuzuncu Hariciye Kouu, Yalnzz) ve Ouz Atay (Tehlikeli Oyunlar, Tutunamayanlar) gibi isimleri de burada belirtmek gerekir. Atlgan, Aylak Adamda bilin ak teknii ile i monolog tekniini i ie kullanr. Yazarn bu tekniklere oka bavurmas okuyucunun bakarakter C.nin psikolojik yapsn daha iyi tanmasn salar: Kar evin penceresindeki kocakarya bakyordu. Ban evirdi. Elbet sana da bakacam. Kalarn atp dudaklarn slk alar gibi uzattm zaman Gzlerini kaldrdnda birbirimizi greceiz. Biliyorum mavi gzlsn. (s.15) Yine bir baka yerde bilin akm teknii grlr: Yollar kalabalkt. Bakt yeri gzlerinden en uzun sakladklar iin en ok Bebek tramvayna kzyordu. Devety paltolu bir kadn grnce yrei arpt; ama o deildi. apkalyd. Kalkt. Kapya yrrken du vardaki takvimi grd. 7 Mart Cumartesi yazlyd. 27nin yars kara yars krmzyd. Rahatlad. te bouna beklemiti. nsanlarn dzeninde btn ayrntlar nemliydi. Gnlerin ad bile Bugnn cumartesi olduunu bilseydi saat birde onu grrd. (s.53) Romann son blmnde C., bir pastanede otururken yoldan geen koyu mavi gzl bir kzn peine taklr. Kz sratle takip eden C., bir sre sonra karklkta onu kaybeder. Bir polis C.ye ne olduunu sorunca C., sadece otobse yetimek istediini s yler: Sustu. Konumak gereksizdi. Bundan sonra kimseyle ondan sz etmeyecekti. Biliyordu; anlamazlard. (s.159) 3.2. Monolog Teknii monolog (interior monologue) tekniinde, bireyin i hesaplamalar, isel konumalar ve tepkileri, arlkta grlr. Bu teknii ilk olarak, Fransz yazar Edouard Dujardin 1887 ylnda yazd Les Lauries sont Coups adl kitabnda kulland kabul edilir. monolog tekniinin Trk romanndaki ilk rneini Recaizade Mahmut Ekremin Araba Sevdas eseriyle verir. Ekrem bu eserini Dujardinden bir yl nce yazm olmasna ramen, Araba Sevdas bu anlamda n plana kamamtr. Recaizade Mahmut Ekrem, Araba Sevdasnda hem bilin ak tekniini, hem de i monolog tekniini birlikte kullanr. Modern romanlarda i monolog tekniinin bilin akm tekniinden fazla kullanld da ifade edilmektedir. Bu teknikte okuyucu, kahramann i doasyla kar karya kalr. Bu anlatmn olduu blmlerde, okuyucu yazar/anlatcy ou zaman fark etmez. Bu yntemin uyguland

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012

Yusuf Atlgann Aylak Adam Romannda Anlatm Teknikleri

1379

blmlerde dil, dilbilgisi kurallarna uygun ve bilinli bir yaklamla kurulmu cmlelerden ok, konuma diline daha yakndr (Tekin 2001: 264). Aylak Adam romannda bireyin psikolojisini anlatmak iin i monolog tekniine oka bavurulur. Atlgan bu ilk romannda C.nin bilincini sergilemek iin i zmleme, aktarlan i konuma, alntlanan i konuma gibi yntemlerden yararlanlr bol bol(Moran 1997: 221). C.nin i konumalar, onun duygu ve dncelerini, hayat felsefesini, arzularn vb. aktarmada byk nem tar. Yazarn ilk romannda C.nin psikolojisi zerinde durmasnn nedeni, bakalarna benzemeyen bir roman kiisini, onun i dnyasna inerek derinlemesine ilemek ve bylece bir karakter yaratmaktr (Moran 1997: 221). Romann bakarakteri C.nin isel hesaplamasnn getii ksmlar baaryla verilir. Eserin ilk blm olan Kta, C.nin adab- muaeret hakkndaki dncelerinde bu teknik kullanlmtr: Simit yiyerek yryor. Tek tk geenler dnp ona bakyorlar. Kl dzgn bir adamn sokakta simit yemesi yasaktr. Btn yasaklar gibi bunun da kaamak yolu yok mu? Simidi kr, cebine sok. Tek elinle bir lokma koparp kimseye sezdirmeden azna at. Ama, ben dilerim salamken sracam.(s.13) Romann ikinci blm olan lkyazda C.nin i konumalaryla karlarz. Okur, bu teknikle roman bakarakterini daha iyi tanma frsat bulur: inden, te ben buyum! dedi; ama rahatlayamad. Gler ona bakyordu. Neden bu gece kirpiklerin byk, gzlerin kk? Sigara dumanndan m yoksa? Yoksa Masmavi. Ah! te ben buyum. Ayaklarn ekti. Sigarasn klle bastrrken eli yand.(s.85) 3.3. zmleme zmleme (interior analysis), anlat trleri ierisinde kahramanlarn i dnyas, duygu, dnce ve hayallerinin ifade edildii bir anlatm tekniidir. Bu zmleme teknii bilin ak tekniiyle kartrlabilmektedir. Bu teknik roman sanatnda oka kullanlr. zmlemede sz, anlatcya aittir ve kahramann i dnyas bize onun tarafndan anlatlr. uur akmnda ise anlatc, okuyucu ile kahraman arasndan ekilir ve kahraman i dnyasn dorudan doruya kendi diliyle bize anlatr. Dolaysyla uur akm, tahkiye deil, bir tr gsterme/sahnelemedir (etili 2004: 108). Bu teknii kullanan yazar, mmkn olduunca objektif olmaldr. zmleme teknii kahramanlarn tantmna yardm ettii gibi, anlatmn gereklie daha da yakn olmasn salar. Atlgan, Aylak Adamda C.nin i dnyasn verirken yer yer i zmleme tekniinden de yararlanr: Eve gitse, biliyordu, gece yarsna dek baka bir ey yapamadan, yukardakilerin patrtsna svecekti Bol grltl, bol dumanl meyhanelerden birine girdi. Tezghn nnde bir bo yer bulup oturdu. Yaklaan garsona, - arap, dedi. Garson, sanki salt onun iin buradaym gibi eildi. Sanki tekiler duyacak diye korkuyordu. (s.40) zmleme teknii, genel olarak klasik romanlarda i monolog ve bilin ak yntemlerinden nce kullanlan bir tekniktir. 20. yzylda modern romanclkla yeni anlatm tekniklerinin gelimesiyle bu tekniin arln kaybettii ve yerini i monolog ve bilin akna brakt grlr. zmleme yntemi, bir anlamda, roman sanatna anlatma ynteminin hakim olduu zamanlarn anlatm tarzdr (Gven 2007: 88). Gnmz romanclnda i zmleme teknii, bu iki teknie gre daha az kullanlr. Romann ikinci blmnde sevgilisi Glerle sinemaya giden C.nin zihninden geenler, anlatc tarafndan iletilir:

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012

1380

Mustafa KARABULUT

Artk btn o arka srada oturan iftler gibiydiler. eri girer girmez, sanki vakit hesaplayp da gelmiler gibi, salon kaplarnn alp bekleyeceklerdi. Karanlkta bo yerlere doru iteklenmekten irenirdi. (s.75) 3.4. Diyalog Teknii Diyalog (dialog) teknii anlat trlerinin hemen hepsinde kullanlr. Burada, anlatc darda kalr ve okuyucu dorudan doruya anlat kahramanlarnn konumalarn takip eder. Diyalog, i diyalog ve d diyalog olarak iki gruba ayrlr. diyalogda roman kahraman, psikolojik durumuna gre, karsnda biri varm gibi, kendi kendisiyle konuurken, d diyalogda iki veya daha ok insann karlkl konumas sz konusudur. diyalog tekniinde konumalar dilbilgisi kurallarna uygun ekillenirken, bilin aknda ise bu kurallarn genellikle ihlal edildii grlr. Mehmet Tekin, diyalog tekniinin kahramanlarn psiko-sosyal konumlarnn aklanmasna yarar saladn, metnin muhtemel arln hafiflettiini ifade eder. 3 Bu teknik, Aylak Adamda oka kullanlr. Romann ikinci blmnde C. ile Gler arasndaki diyalogda, Cnin hayata bakndan kesitlerle karlarz: Karya kotular. Az sonra Kasmpaaya doru sarkan uurumun kysnda yryorlard. Dnp dnp Halie bakyordu. Gler: Iklar yannca daha da gzelleir, dedi. Bu yolu sever misiniz? ok. Bazen elimde bir kitap bir sraya otururum. Ama rahat brakmazlar. Ne ok delikanl vardr burda bilseniz. Laf atarlar. O zaman insana dnyada en kt ey kadn yaratlmakm gibi gelir. En kts gzel burunlu yaratlmaktr. Adnz Gler, deil mi? Ben daha sizinkini bilmiyorum. reneceksiniz. Bence insann ad onunla en az ilgili olan yandr. Doar domaz, o bilmeden bakalar veriyor. Ama yapp kalyor ona. Onsuz olamyor. (Sustu. Bir sigara yakt.) Bakn, imdi admdan daha nemli bir ey biliyorsunuz: Sigara itiimi. te bir bakas: Btn sizler, izler, uzlardan sklrm ben. Yapmack, fazlalk gibi gelirler bana. kinci konumamda sen diyemeyeceim biriyle bir daha konumam. Ne dersi(iz)? Galiba sizi anlyorum. Yanlyorsun. Siz anlanamaz, sen anlanr. Baz kitaplarda sizi seviyorumu okuyunca glerim. Sanki siz sevilirmi! Sen sevilir, deil mi? (s.62-63) 3.5. Diyalog Teknii Bir bakma bir i konuma olan i diyalog (interior dialog) tekniinde roman karakterlerinin karsnda biri varmasna kendi kendine konumas, tartmasdr. Bu teknik i monologa benzer. diyalogu ekillendiren cmleler, gramer kurallarna uygun olarak vcut bulur. Cmlelere genellikle konuma havas hakimdir. Cmleler, kiinin o anki psikolojisine gre, tela ve heyecanna, sevin ve kederine gre ekillenir ve ylece okuyucuya yansr (Tekin 2001: 259). Aylak Adamn ilk blmnde C., aylaklnn nereden kaynaklandn i diyalog tekniiyle anlatr:

Bu konuda geni bilgi iin bkz. Mehmet Tekin, Roman Sanat I (Romann Unsurlar), tken Yaynlar, stanbul 2001, s.255-256.

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012

Yusuf Atlgann Aylak Adam Romannda Anlatm Teknikleri

1381

Alay falan deil, dedi, drt gn nce bir sokak levhasnda ki kszler Soka adn okuduum zaman kendi kendimi bir ie atadm. ehrin sokak adlarn toplayacak bunlar stne dnecektim. spat burda gn altm bu ite; dn len braktm. Hangi sokaa gitsem ardnda hep o bir omuzu dk adam vard. imdi yine aylakm. (s.14) 3.6. Leitmotif Teknii Leitmotif (main theme, central motif), ana motif, anlaml tekrar, nakarat, tema anlamlarna gelmekte olup zellikle psikanalitik eserlerde kendini hissettirir. Bu unsur, edeb anlatlardaki psikanalitik yapy zmeye yardmc olur. Aylak Adamda leitmotif unsuru olarak karmza kan balca drt ge vardr: byk ve kulak tiki ve kadn bacaklar ve aylaklk. Byk, ataerkil (pederahi, patriarkal) toplumlarda hegemonik bir imgedir. Bu romanda byk leitmotifi, C.nin hayatnda nemli yere sahiptir. C., babasndan bahsettii ksmlarda genel olarak onun byklarna vurgu yapar. C., evlerinde bir dnem hizmetilik yapan kadnn -apkn bir kii olduu gerekesiyle- kendisini babasna benzetmesine olduka sinirlenir: Defol, babama benzemem ben. (s.22) C.yi babasna benzemekten tiksindiren sebepler onun ocukluk yllarnda balar. Annesini kk yatayken kaybeden C., anne efkatini teyzesi Zehrada arar. Zehra, C.ye bir anne efkatiyle yaklar. Babasna olan nefretinden tr, byynce byk brakmamaya kendisine sz verir. Romann ilk blmnde sinemada Ayenin yaknnda bykl bir gencin oturmasndan tedirgin olur. Parlak sal, ince bykl bir gen geldi yaknna oturdu. Ayenin gz kaplarda ama stnde onun baklarn duyuyor, sinirleniyor. Ne kalabalk. Bir o yok sanki. Salonun kaplar alnca bekleyenler itie-kaka yrdler. Bir kadn bard. Yeni gelenler ge kalm gibi kouyorlar. Bekleme salonu boald. En son iki renci kz girdi. imdi bir Aye var oturan bir de o bykl.(s.24) C., romann sonraki ksmlarnda da bykllara mesafeli ve tedirgin yaklar. Musluun stndeki cam raftan bir bardak ald. ki ieyi de at. Elma, portakal soydu. Onsuz ilk defa gryorum buray. Ya o, sar bykl olanla m? Sedirin, masann kaygszl arasnda tedirgin, barda doldurdu; iti.(s.37) Aylak Adamdaki bir baka leitmotif de kulak tikiyle ilgilidir. ocukluunda annesi gibi sevdii Zehra Teyzesine babasnn cinsel zorbalkta bulunduunu gren C., babasnn zerine atlayarak elini srr. Bunun zerine babas da C.nin kulan yrtarcasna eker. Zehra Teyzenin, kula yrtld diye att lklar, C.nin zihninde hala yanklanmaktadr. Aradan yllar gemesine ramen, gergin olduu zamanlarda kulan kar. Be gndr Aye yoktu. Kulak memesini kad.(s.15-16) ocukluunda babasnn hegemonik basks altnda kalan C., psikanalizde de nemli bir unsur olan Baba Sendromunun izlerini ve etkilerini hayat boyunca zerinde tar. Freud, Dostoyevski ve Baba Katillii4 adl yazsnda Dostoyevskinin ocukluunda babasnn lmn istemesinden, sara hastalndan vb. bahseder. O, Oedipus kompleksinin normal insan geliiminin bir paras olarak dnr, erkek ocuk annesini elde etmek iin snr tanmayan bir arzu ve aba iinde olacan, ama annesinin aslnda babasnn olduunu anlamas gerektiini ifade eder. Bu zaman zarfnda ocuk, babasna bir anlamda rakip olduunu be babasnn kendisine ciddi zarar verebileceini dnr. Baba, aslnda ocua bu sebeple bir ceza vermeyecei halde, ocuun dnce dnyasnda durum farkldr. ocuk, bir sre sonra anneye sahip olma konusunda babasna rakip olamayacan fark edince ilgisini kz ocuklara, oyuncak vb. nesnelere yneltir. C.nin babasndan nefret etmesinin sebepleri ocukluk yllarna kadar gitmektedir. Babasnn, kadn
4

Sigmund Freud, Dostoyevski ve Baba Katillii, eviren: Oya Berk, Yeni Dergi, S.67, Nisan 1970. Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012

1382

Mustafa KARABULUT

bacaklarna dkn, bykl ve C.nin kulan yrtm olmas, C.nin davranlarna oka yansr. O, bykllardan nefret eder, sebepli-sebepsiz kulan kar, tramvayda arkasna oturduu yolcularn kulak kirleri bile dikkatini eker. C., bir gn bir kadnn peinden giderken, kadn bir sre sonra gzden kaybolur. C., yine kulan kar. Byk caddeye girdi. Sa kaldrmda yryordu. Kar sradaki derin local sinemann hizasna gelince ban sola evirdi. a kadn yoktu. Sol kulan kad.5 Romann ikinci blmnde yine byk, kulak ve bacak leitmotifiyle karlarz. Her unsur da C.nin psikolojik yapsnn tannmas iin yardmc olur: Yeniden yrmeye baladklar zaman hep onun bacaklarna bakyordu. Babas da yleydi. stelik byklarn burard. Kulan kad. (s.31) Aylak Adamn nc blm olan Yazda yine kulak leitmotifi kullanlr: nsan kafasnn en irkin yerin kulaklar olduunu sk sk dnrd. Hele arkadan bakld m nasl glntrler! Anladk, kii duysun diye vardlar. Ama bir baka biimleri olamaz myd? Nasl? Bilmiyordu. En iyisi kiinin kulaksz yaratlmasyd. O zaman belki yznn derisiyle duyard, ya da bcekler gibi kllaryla Demek bu adamn kulaklar da ift grevliydiler: Hem iitiyor, hem de iittii szden holandn belirtebiliyordu. Kulan kad. (s.96) Bunlarn dnda birka yerde daha kulak tikiyle karlarz. Romann son blm olan Gzde, yazlktan stanbula dnen C., bir zamanlar Glerle konuabilmek iin gn bekledii kahvenin nnden gemektedir. C., Glerle geirdii gnleri hatrlar; onu aklndan karamad iin skntldr ve kulan kar. Glerle ilgili olarak hatrlamak istedii tek ey, onun kulan pmesidir: Kulan bile pmtm. Kulan. Aklnda ne varsa kovup yalnkafa bir daha zorlad. Yararszd. Kulan kad. (s.141-142) Bu romanda zerinde durulan leitmotiflerden biri de kadn bacaklardr. Romann ilk ksmnda hizmeti kadn C.yi babasna benzeterek, stesen de istemesen de onun gibisin sen. Bak nasl bakyorsun bacaklarma. (s.22) deyince C., babasna benzemekten nefret ettii iin olduka sinirlenir. C., bir gn tatlcda oturmu dary izlerken, iki kadn dikkatini eker. Bunlar B. ile Glerdir. Yazar, mizacna uygun olmasna ramen C. ile B.yi bir araya getirmez. ki kadn ayrlr ve B., Tophane ynnde giderken, Gler ise Yksekkaldrma doru ilerler. C., Tophane civarn sevmedii iin devety renkli yamurluu olann (Gler) peinden gitmeyi tercih eder . Kede bir an durdu. Sonra Devetynn arkasndan gitti. Her ey o bir anlk duruta olup bitmiti. Gene yanld. Ak mavili B. idi. Onun arkasndan gitseydi hikye bitecekti. (s.50) Gleri bir sre takip eden C., srekli onun bacaklarna bakar: Yeniden yrmeye baladklar zaman hep onun bacaklarna bakyordu. Babas da yleydi. (s.50) C., hayat boyunca baba arketipinin izlerini tar. Babas gibi olmak istemeyen C., kadn bacaklarna ilgi duymasna ramen, onlara dokunmaktan kanr. lk genlik yllarnda kars cinse duyduu ilgi ve istekten dolay kendini sulam ve kadnlarn bacaklarna dokunamamtr (zher 2006: 123). Romann ikinci blmnde C., Glerle olan ilikisinde onun bacaklarna dokunmaktan ekinir: Yalnz bacaklarna dokunamyordu. Neden ona her geliinde bacaklarn da getirirdi? Hep byle olurdu. Onlar okama, skma isteiyle avcu karncalanmaya baladka bir kula yanard. Dokunamazd. (s.83) C., Naciyenin kk evi denilen pansiyonda Aye ile cinsel birliktelii ve onun bacaklarn pmesi C.deki psikolojik deimenin bir gstergesidir. Holn duvarna yaslanp bekledi. st ste iki sigara iti. Karsndaki afite byk azl, byk dili bir kadn eteklerini
5

Yusuf Atlgan, age., s.31.

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012

Yusuf Atlgann Aylak Adam Romannda Anlatm Teknikleri

1383

uurmu, bacaklarn gsteriyordu.. Artk kadn bacaklarndan korkmuyordu. Oysa yalnz Ayeninkilere dokunabileceini sanrd. (s.142) Bu arada, ayla(k)m ifadesi de bir baka leitmotif olarak eserde birka defa geer. imdi yine aylakm. (s.14) Aylam ben, demiti, param var. Hem yapacam bir i de yok. (s.28) yapamam ben; aylakm. (s.147) C., babasndan kalan paralarla yaamn srdren, kendisini toplumdan soyutlayan, kendisiyle ve toplumla atan bir kiidir. Aylakl, adeta bir meslek haline getiren C., benimsedii aylaklkla bir yandan babasndan intikam almaya alrken, dier taraftan toplumun dzenine isyan eder. 3.7. Mektup Trk edebiyatnda baz yazarlar mektuplardan oluan romanlar kaleme almtr. Halide Edip'in Handan, Reat Nuri Gntekin'in Bir Kadn Dman ve Hseyin Rahmi Grpnar'n Mutallaka ve Sevda Peinde adl romanlar bunlardan birkadr. Ayrca, mer Seyfettin'in baz hikyeleri (Bahar ve Kelebekler vb.), mektup biiminde kaleme alnmtr. Mektup tekniinin romanda kullanlmas, romandaki anlat enisi bakmndan nem tar. Bu teknik, Romandaki ahslarn hayatlarndaki nemli kesitleri aydnlatan ve onlarn bu durumdaki hislerini, duygularn an be an, inceden inceye ileyen, tahlil eden belgeler bir nevi i monologlardr (Kefeli 2002: 32). Aylak Adamda mektup tarznn da kullanlmas, hem bakarakter C.nin daha iyi tantlmasn salar, hem de romandaki olaylarn inandrcln artrr. Aylak Adamn ikinci blm olan lkyazda Glerin, arkada B.ye, C. ile dncelerini mektuplarla ifade ettii grlr. Romanda Gler, B.ye toplam mektup yazar. Yazar, birok anlatm yntemi kullanarak eserini farkl bak alaryla vermeyi baarr: Sevgili B., Eve gelince mektubunu verdiler. Nasl sevindim bilsen. Hemen yazyorum. Adresini bilseydim iki gn nce yazacaktm. Sen gideli bana bir eyler oluyor. Kimselere aamyorum. Senin burada olman istiyorum Bu akam eski sokamzdan getim. Evin karsnda durdum. O uzakta durdu. Gene konumad. Orada, ocukluumun sokanda konuacaz diyordum. gndr faklteden eve varncaya dein hep arkamda. Neden konumuyor, bilmiyorum... (s.57) Sevgili B., Nereden balayacam bilemiyorum. gnde sana ikinci mektubum bu; ama hani ilkini yazarkenki tedirginliim? Sanki bunu bir baka Gler yazyor, sevinli, mutlu bir Gler. Tantk onunla (s.69) 3.8. Gnlk Gnlkler, retmeye bal, gereki anlatm trlerinden biri olup bir kiinin nemli bulduu olaylar, duygu, dnce, gzlem ve hayallerini gn gnne tarih belirterek anlatt yazd yaz trdr. Baz yazarlar gnlk trnden yararlanarak roman, hikye, tiyatro vb. yazmlardr. Dnya edebiyatndan Gogol'un Bir Delinin Gnl ve R. M. Rilke'nin Maile Laurids Brigge'nin Notlar adl eserleriyle; Trk edebiyatndan Reat Nuri Gntekin'in alkuu, Yakup Kadri Karaosmanolu'nun Yabann buna rnek gsterebiliriz.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012

1384

Mustafa KARABULUT

Yusuf Atlgan, Aylak Adamda dier anlat trleriyle beraber gnlk tutma tekniini de kullanr. Yazarn bu tutumu, psikolojik derinlii olan Aylak Adam romann daha gereki klmak ve okura yeni bak alaryla seslenebilmektir. Romann ilk blmnde Ayenin gnlk tuttuundan haberdar oluruz. Okuyucu burada Ayenin C. hakkndaki dncelerinden C.yi daha iyi tanma imkn bulur: Aylam ben, demiti, param var. Hem benim yapacam i de yok. (s.28) Aylak Adamn nc blmnde C., yaz tatilini geirmek iin babasndan kalan yazla gider. C., burada bir dnem ksa bir ak yaad Aye ile karlar. C., Ayenin, Bayan Naciyenin pansiyonunda kaldn rendikten sonra, Ayeye yakn olmak iin kendisi de buraya tanr. C., burada tatilini geirmekte olan bir mhendisin on alt yandaki kz Semradan ilgi grr. Semra ile C. arasndaki yaknlama, Ayeyi tedirgin eder. C., bu ksmda Aye ile cinsel temasta bulunur ve ocukluundan beri kendisinde var olan kadn bacana dokunma fobisini Aye vastasyla aar. C.nin Aye ile olan bu ilikisinin sona ermesinde, Ayenin odasnda bulduu gnln etkisi byktr. Ayenin gnl 7 Austosta balayp 12 Eyllde bitmektedir: Eyll. 3 Babamn, annemin mektuplar. Hep ayn terane. Onlara yazdm bilmiyor. Kimsem yokmu gibi yayoruz. Ya da unutmu gibi. Oysa var onlar, biliyorum. Yaknda dnecekler. O zaman ne olacak? Annem beni grmeden durabilir mi? C.ye onlarn varln hatrlatmam gerek. Neden ekiniyorum? (s.131) Aylak Adamda C., ile Aye arasndaki ilikinin boyutu Ayenin gnlne de yansr. Burada, C.nin hayat felsefesi hakknda bilgiler de okuyucuya iletilir. Ayenin gnlnden renebildiimiz kadaryla Aylak Adamn gndelik felsefi arasnda iki sendromdan bahsettii grlr. Bu da insan ilikilerini gzel bir ekilde amlayan iki nemli sendromdur. Bunlar Ku -yara ve A-da-ko dur (Sar 2008:152). Aye bir gn resim yaparken, C., ona Ku-ya-ra ve A-dakodan bahseder: - Btn alarn trajedisi bu, Ku-ya-ra: Kumda yatma rahatl. A-da-ko: Aa dal kompleksi. imdi kumda yattm iin kuyara diyorum. Daha da geniletilebilir. Kuyara, allm tatlarn srp gitmesindeki rahatlktr. Dnmeden uyuyuvermek. Biteviye geen gnl erin kolayl. Ya Adako? Aa dalndaki, gvdeden ayrlma eilimini fark ettin mi bilmem? Hep teye teye uzar. Gvdenin topraa kk salm rahatlndan bir katr bu. zgrle susamlktr. Buna ben aa dal kompleksi diyorum. Gen hastaldr. ounlukla Kuyara diidir. Adako erkek. Pek seyrek cins deitirdikleri de olur. Aa dal kompleksine tutulmu kii tedirgindir. nsanlarn aa dallarn budayp gvdeye yaklatklar gibi, yaknlar onun iindeki bu Adakoyu da budarlar. Onu gvdeden ayrmak iin ellerinden geleni yaparlar. Kimi insana ne yaplsa yarar olmaz. Asi daldr o. Balta ilemez ona. (s.132) Aye, yaknda anne ve babasnn geleceinden Cnin mutlu olmamasndan, C.nin kendi l babasnn etkilerinden bile kurtulamadndan ve aylaklndan ikayet eder. C., gnlkte yazlanlar okuduktan sonra pansiyondan ayrlarak Ayeyi terk eder. 3.9. Geriye Dn Teknii Geriye dn (flashback), sinema sanatndan edebiyata aktarlm, zaman kurgusuyla ilgili bir tekniktir. Anlatc, imdiki zamandan nceki zamanlara giderek kahramannn gemiinde meydana gelmi bir/birka olay anmsatr. Bu teknik gruba ayrlr: a. Dar anlamda geriye dn, b. Yapc geriye dn,
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012

Yusuf Atlgann Aylak Adam Romannda Anlatm Teknikleri

1385

c. zc geriye dn. Geriye dn teknii, konunun daha iyi anlalmasnda, kahramanlarn tantlmasnda ve olaylarn sebeplerinin ortaya konulmasnda anlatcya yardmc olur. Dar anlamda geriye dn, olaylar veya kiileri tantmak iin yakn zamana; bir saat, bir gn, iki gn veya birka gn ncesine dntr Yapc geriye dn, bir olay veya bir kahraman hakknda okuyucuyu aydnlatmak, gerektiinde bavurulan bir geriye dn tarzdr Okuyucunun meraknn younlat anda, romanc devreye girer ve kahramann gemii hakknda ya para para yahut blok halinde bilgiler verir zc geriye dn, genellikle polisiye romanlarda uygulanan bir yntemdir(Tekin 2001: 237-238). Aylak Adamn nc blmnde geriye dn tekniiyle C.nin ocukluk yllar ile ilgili bilgiler verilir. Yazarn bu teknii kullanmasnn sebebi, C.nin babas tarafndan maruz kald basky okuyucuya daha gereki verebilme gayretidir. C., ocukluk yllarndan birka ansn Ayeye anlatr: nce babam anlatmam gerek, dedi. Kadn bacaklarnn bende uyandrd korkuyu ancak o zaman anlarsn. Bende grdn her ey babamla balar. Pek kkken yanaklarm pmeye yaklaan adamn kara byklarndan gene o korkuyla kark irenmeyi duyar mydm, yoksa bunu sonradan m dndm, bilmiyorum. (s.125) C., babasn iilmi arap kokulu pler (s.125) ile beraber hatrlar. C.yi en ok zen olaylardan biri de babas eve her geldiinde onun kendisini Zehra teyzesinden ayrmasdr. Hemen her gece babam eve girer girmez beni, teyzemle oynadmz oyunlardan, masallarn mutluluundan ayrrd. - ocuu yatr! derdi. Byk sevinlerden byk kederlere birden geii reniyordum. nk onun kucandayken babamn varln unutmu olurdum. Yatakta, beni ondan ayrmasndaki hakszl dnrdm. (s.125) Cnin babasnn evin hizmetilerine ve Zehra teyzeye uygulad tecavzkr basklar, C.nin babasndan nefret etmesinde nemli bir husustur. C.nin, babasnn Zehra teyzeyle cinsel ilikiye girmesine gsterdii tepki Oidipus kompleksiyle de aklanabilir. nk Zehra teyze, annesi lm olan C.ye bir anne sevgisi ve efkatiyle yaklam; C. de ona gerek annesiymi gibi balanmtr. C., babasnn Zehra teyzeyi kendisinden koparmasndan dolay babasna iten ie dmanlk besler. Bu durumu mitik adan da ele alabiliriz. Mitik anlamda ocuk cennete zg bir zamanda yaar(Eliade 2001: 105). Anne, ocuun dnyas ve cennetidir. Cnin dnyas ve cenneti bir bakma Zehra teyzesidir. Babann sevgiyi sadece tensel bir zevkten ibaret grmesi ve Zehra teyzeyi de bir cinsel obje konumuna drmesi, C.yi yaad cennete zg zamandan koparmtr (zher 2006: 123). Sonu Edeb metinlerin meydana gelmesinde anlatm tekniklerinin nemli rol vardr. Yazar, okuyucuya aktarmak istedii duygu, dnce hayal vb. unsurlar anlatm teknikleri vastasyla sunar. 20. yzylda edebiyat dnyasnda nemli yenilikler ve deiimler meydana gelir. Bu dnemde birok yazarn eserlerinde felsefe ve edebiyat akmlarndan beslendii grlr. Sanatlar, bireyin i ve d dnyasnn ifade edilmesinde farkl anlatm biimleri kullanrlar. Anlatm teknikleri, sanat ve edebiyatta en az anlatlanlar kadar nemlidir. nk yaptn iletisi, amac, felsefesi vb. ancak salam anlatmlarla okuyucuya ulaabilir. Bir edeb metnin baars ve etkileyicilii anlatm teknikleriyle yakndan ilikilidir. Bu sebeple yazar, eserini kurgularken bu hususa zen gstermelidir. Yusuf Atlgann Aylak Adam, edebiyatmzda ayrcalkl bir yere sahiptir. nk yazar, roman bakiisi C. ile Trk edebiyatnda pek karlalmayan bir karakter olutur ur. Bu eserde
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012

1386

Mustafa KARABULUT

C.nin bir yl boyunca bandan geen olaylar anlatlr. Postmodern romanlarda sk sk grlen aray izlei, burada da n plandadr. C., gerek ak arayan, mutsuz, sklgan ve aylak bir adamdr. C., Gler ve Aye ile iki nemli ak maceras yaamasna ramen, istedii ak bulamaz. Aylak Adam olan C., roman boyunca karmak duygu ve dnceler iindedir. Bu roman daha iyi irdelemek iin yazar-okur ve yazar-yapt ilikisine bakmak gerekir. Atlgann Aylak Adamda zgn bir slup oluturduunu sylemek yerinde olur. Yazar, bu eserinde birka anlatm tekniini birlikte kullanr. Bunlar ierisinde en dikkat ekenler, bilin ak, i monolog, leitmotif, mektup, gnlk, diyalog, geriye dn vb. dir. Atlgan, Aylak Adamda C.nin duygu, dnce ve yaam felsefesini bazen onun i konumalarndan, bazen anlatcdan, bazen de C.nin bakalarna sylediklerinden iletir. Yusuf Atlgan, Aylak Adamda zellikle bilin ak, i monolog ve i zmleme zerine kurgulamtr. Bu teknikler zerinden bireyin psikolojik ynlerinden karsamalar yapmak mmkndr. Bireyin kiiliini oluturma gayretleri, i dnyas, kendisiyle ve toplumla olan atmalar yazarn zgrce kulland anlatm teknikleri ile daha gereki olarak ortaya konulur. nk, roman kiilerinin i ve d dnyas, olay rgs ve ierik unsurlar byle farkl anlatm teknikleri ve bak alaryla daha ak ifade edilebilir. Yazar, burada klasik roman kahramanlarnn aksine aylakl kendisine i edinen, aykr, sarho olup dayak yiyen, cinsel isteklerini gerekletiren, takm elbiseli olarak sokakta simit yiyebilen, takntlar olan, toplumla uyumak gibi bir hedefi olmayan, psiik sorunlar olan, nevrotik ve narsist mizal, entelektel, bohem, sra d insan tipini farkl anlatm tekn ikleriyle sunar. Trk edebiyatna C. gibi bir anti-kahraman vermesi ve birok anlatm tekniinin baarl biimde bir arada kullanld bir eser olmas dolaysyla Aylak Adam, modern Trk edebiyatnda nemli bir yere sahiptir. KAYNAKA ARI Zeliha, Ferit Edgnn yk ve Romanlarnda Anlatm Teknikleri, Gazi niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi, Ankara 2008. ATILGAN Yusuf, Aylak Adam, Yap Kredi Yaynlar, stanbul 2010. ETL smail, Metin Tahlillerine Giri 2 (Hikye-Roman-Tiyatro), Aka Yaynlar, Ankara 2004. IKLA Seluk, Romanda Kurmaca ve Gereklik, Hece Trk Roman zel Says, S. 65/66/67, Mays Haziran Temmuz, 2002, s.111129. EMRE smet, Edebiyat ve Psikoloji, An Yaynclk, Ankara 2006. FREUD Sigmund, Dostoyevski ve Baba Katillii, eviren: Oya Berk, Yeni Dergi, S .67, Nisan 1970. FREUD Sigmund, Psikanaliz zerine, ev. Kmuran ipal, Cem Yaynlar, stanbul 1998. GVEN H. Deniz, Ayla Kutlunun Romanlarnda Anlatm Teknikleri, Seluk niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi, Konya 2007. KOLCU Ali hsan, Edebiyat Kuramlar, Salkmst Yaynlar, Erzurum 2010. LAVRANCE E. Bowling, Bilin Akm Teknii Nedir?, Yeni Dergi, Mays 1965, Say 8. MORAN Berna, Trk Romanna Eletirel Bir Bak 1, letiim Yaynlar 1998.
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012

Yusuf Atlgann Aylak Adam Romannda Anlatm Teknikleri

1387

MORAN Berna, Trk Romanna Eletirel Bir Bak 2, letiim Yaynlar, stanbul 1997. ODACI Serdar, Ulysses ve Tutunamayanlarda Bilin Ak Teknii, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4 /1-I Winter 2009, s.605-684. ZHER Sema, ada nsann Tutamak Aray: Aylak Adam, Frat niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 16, Say: 1, Elaz 2006, s.121-129. SARI Ahmet, Psikanaliz ve Edebiyat, Salkmst Yaynlar, Ankara 2008. TEKN Mehmet, Roman Sanat I (Romann Unsurlar), tken Yaynlar, stanbul 2001.

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter 2012