Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 46

Faculty of Computer Science and Engineering

HCMC University of Technology


268, av. Ly Thuong Kiet,
District 10, HoChiMinh city
Telephone : (08) 864-7256 (ext. 5843)
Fax : (08) 864-5137
Email : anhvu@hcmut.edu.vn
http://www.cse.hcmut.edu.vn/~anhvu
Ch!ng Ch!ng 3 3
BK
TP.HCM
T.S. inh !c Anh V$
BIN "$I Z
BIN "$I Z
2 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi'n )*i Z
B thu,n
B ng"/c
Cc tnh ch1t c2a B Z
B Z h3u t4
i6m khng (Zero) i6m c7c (Pole)
Pole v t/h nhn qu8 trong mi9n th:i gian
M t8 h/t LTI b<ng hm h= th>ng
Bi'n )*i Z ng"/c
Ph"0ng php tch phn
Ph"0ng php khai tri6n thnh chu?i l$y th@a
Ph"0ng php phn r thnh cc h3u t4
Bi'n )*i Z mAt pha (Z
+
)
Tnh ch1t
Gi8i PTSP b<ng B Z
+
Phn tch h= LTI
p !ng c2a h=
p !ng t!c th:i, qu )A
Tnh *n )Bnh v nhn qu8
N&i dung N&i dung
3 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
T*ng qut
MAt cch bi6u diDn t/h khc v9 mEt ton hGc
Bi'n )*i t/h t@ mi9n th:i gian sang mi9n Z
DD kh8o st t/h v h/t trong nhi9u tr":ng h/p (d7a vo cc t/c c2a B Z)
Bnh nghHa
Cng th!c
Quan h=
K hi=u X(z) Z{x(n)}
Bi'n z i6m thuAc mEt phIng z
z = a + jb hay z = re
j!
Mi9n hAi tJ (ROC) {z " |X(z)| < #}
Ch4 quan tm X(z) tKi nh3ng )i6m z thuAc ROC
Bi)n +,i Z Bi)n +,i Z
( ) ( )
n
n
X z x n z
+
-
=-
=

( ) ( )
z
x n X z
4 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z Bi)n +,i Z
V dJ
T/h nhn qu8 x(n) = a
n
u(n)
T/h ph8n nhn qu8 x(n) = a
n
u(n1)
nghHa
T/h RRTG x(n) )"/c xc )Bnh duy nh1t bLi bi6u th!c B Z v ROC c2a n
ROC c2a t/h nhn qu8 l phMn ngoi c2a vng trn bn knh r
2
, trong khi ROC
c2a t/h ph8n nhn qu8 l phMn trong c2a vng trn bn knh r
1
a z ROC
az
z X a z e i az Khi
az z n x z X
n
n
n
n
>
-
= > <
= =
-
-
+
=
-
+
- =
-

:
1
1
) ( ), . . ( 1
) ( ) ( ) (
1
1
0
1
a z ROC
az z a
z a
z X a z e i z a Khi
z a z a z n x z X
l
l
n
n n
n
n
<
-
=
-
- = < <
- = - = =
- -
-
-

=
-
-
- =
-
+
- =
-

:
1
1
1
) ( ), . . ( 1
) ( ) ( ) ( ) (
1 1
1
1
1
1
1
5 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z Bi)n +,i Z
B Z mAt pha
Re
Img
Vnh khuyn
r
1
>"z"> r
2
2 bn Mpz \ {0, } 2 bn
"z"< r
1
Ph8n nhn qu8
(t/h bn tri)
[x(n)=0 n>0]
Mpz \ {}
Ph8n nhn qu8
[x(n)=0 n>0]
"z"> r
2
Nhn qu8 (t/h
bn ph8i)
[x(n)=0 n<0]
Mpz \ {0}
Nhn qu8
[x(n)=0 n<0]
ROC T/h ROC T/h
T/h v hKn T/h h3u hKn

+
=
- +
=
0
) ( ) (
n
n
z n x z X
ROC c2a cc t/h
6 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z Bi)n +,i Z
Tch phn Cauchy
Bi'n )*i Z ng"/c
T@
Nhn 2 v' vNi z
n1
Tch phn 2 v' theo )":ng cong kn C bao g>c O thuAc ROC c2a X(z)
p dJng tch phn Cauchy

dz z z X
j
n x
C
n

-
=
1
) (
2
1
) (
p

+
- =
-
=
k
k
z k x z X ) ( ) (

=
=

- -
n k
n k
dz z
j
C
k n
0
1
2
1
1
p

+
- =
- - -
=
C
k
C
n
dz z k x dz z z X
k n 1
) ( ) (
1
) ( 2 ) ( ) (
1 1
n jx dz z k x dz z z X
k
C C
n k n
p = =


+
- =
- - -
7 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z Tnh ch-t Bi)n +,i Z Tnh ch-t
ROC = ROC
1
$ ROC
2
$ $ ROC
n
Tuy'n tnh

V dJ x(n) = a
n
u(n) + b
n
u(n1)
Do )
) ( ) (
2 2
z X n x
z

) ( ) (
1 1
z X n x
z

) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) (
2 1 2 1
z bX z aX z X n bx n ax n x
z
+ = + =
a z ROC
az
z X n u a n x
z n
>
-
= =
-
:
1
1
) ( ) ( ) (
1
1 1
b z ROC
bz
z X n u b n x
z n
<
-
= - - - =
-
:
1
1
) ( ) 1 ( ) (
1
2 2
b z a ROC
bz az
z X z X z X n x n x n x
z
< <
-
-
-
= - = - =
- -
:
1
1
1
1
) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) (
1 1
2 1 2 1
8 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z Tnh ch-t Bi)n +,i Z Tnh ch-t
DBch theo th:i gian

ROC c2a vi=c k't h/p cc B Z


N'u k't h/p tuy'n tnh c2a cc B Z c kho8ng th:i gian h3u hKn, ROC c2a B Z
)"/c xc )Bnh bLi b8n ch1t h3u hKn c2a t/h ny, m khng ph8i ROC c2a cc B
ring lO
V dJ
MEt khc, c th6 bi6u diDn x(n) = u(n) u(nN)
X(z) = Z{u(n)} Z{u(nN)} = (1z
-N
)Z{u(n)}
) ( ) ( z X n x
z

<
>
=
-
-
0
0 0
\
) ( ) (
) (
k
k
ROC ROC
z X z k n x
n x
k z

-
=
others
N n
n x
0
1 0 1
) (
} 0 { \ :
1
1
1
1
1 . 1 ) (
1
) 1 ( 1
1
0
mpz ROC
z
z
z
z N
z z z z X
N N
N
n
n

-
-
=
= + + + = =
-
- - - -
-
=
-

L
1 :
1
1
)} ( {
1
>
-
=
-
z ROC
z
n u Z
9 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z Tnh ch-t Bi)n +,i Z Tnh ch-t
Co gin trong mi9n Z

nghHa
2 1
: ) ( ) ( r z r ROC z X n x
z
< <
2 1
1
:
) ( ) ( ) (
r a z r a ROC
phuc hay thuc a z a X n x a
z n
< <
"
-
) ( )} ( {
) ( )} ( {
1
0
0
w X n x a Z
z X n x Z
z a w
re z
e r a
n
j
j
=
=

=
=
=
-
w
w
) (
0
1
0
1
w w- -

= =
j
e r
r
z a w
mpz quay
r gian
r co
bien Thay +

<
>

1
1
0
0
Re(z)
Im(z)

r
z
Re(w)
Im(w)

0
r/r
0
w
w=a
1
z
10 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z Tnh ch-t Bi)n +,i Z Tnh ch-t
8o th:i gian

nghHa
ROC
x(n)
l nghBch )8o c2a ROC
x(n)
N'u z
0
ROC
x(n)
, 1/z
0
ROC
x(n)
Vi phn trong mi9n Z

2 1
: ) ( ) ( r z r ROC z X n x
z
< <
1 2
1
1 1
: ) ( ) (
r
z
r
ROC z X n x
Z
< < -
-
) ( ) ( z X n x
z

dz
z dX
z n nx
z
) (
) ( -
11 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z Tnh ch-t Bi)n +,i Z Tnh ch-t
Tch ch,p

Tnh tch ch,p c2a 2 t/h dng php B Z


Xc )Bnh B Z c2a 2 t/h
X
1
(z) = Z{x
1
(n)}
X
2
(z) = Z{x
2
(n)}
Nhn 2 B Z vNi nhau
X(z) = X
1
(z)X
2
(z)
Tm B Z ng"/c c2a X(z)
x(n) = Z
-1
{X(z)}
) ( ) (
1 1
z X n x
z

) ( ) ( ) ( ) ( * ) ( ) (
2 1 2 1
z X z X z X n x n x n x
z
= =
) ( ) (
2 2
z X n x
z

Mi9n th:i gian mi9n Z
XP l trong mi9n Z
Mi9n Z mi9n th:i gian
12 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z Tnh ch-t Bi)n +,i Z Tnh ch-t
T"0ng quan

Vi=c tnh t"0ng quan gi3a 2 t/h )"/c th7c hi=n dD dng nh: B Z
V dJ: xc )Bnh chu?i t7 t"0ng quan c2a t/h x(n) = a
n
u(n) (|a| < 1)
) ( ) (
1 1
z X n x
z

) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) (
1
2 1 2 1
2 1 2 1
-

- =
= - =

z X z X z R l n x n x l r
x x
z
n
x x
) ( ) (
2 2
z X n x
z

a z ROC
az
z X n u a n x
z n
>
-
= =
-
:
1
1
) ( ) ( ) (
1
a
z ROC
az
z X
1
:
1
1
) (
1
<
-
=
-
a
z a ROC
a z z a az az
z X z X z R
xx
1
:
) ( 1
1
1
1
1
1
) ( ) ( ) (
2 1 1
1
< <
+ + -
=
- -
= =
- -
-
< < -
-
= l a
a
l r
l
xx
2
1
1
) (
13 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z Tnh ch-t Bi)n +,i Z Tnh ch-t
u u l l
u l
u l
u l
r r z r r tu hoi z X do Do
r
v
z
r tu hoi v z X
r z r tu hoi z X
r v r tu hoi v X
2 1 2 1
2 2 2
2 2 2
1 1 1
) ( ,
) / (
) (
) (
< <
< <
< <
< <
Nhn 2 chu?i

Cch xc )Bnh mi9n hAi tJ


) ( ) (
1 1
z X n x
z

) / 1 ( ) ( , 0 :
) ( ) (
2
1
) ( ) ( ) ( ) (
2 1
1
2 1 2 1
v X va v X cua chung ROC thuoc goc quanh dong bao C
dv v
v
z
X v X
j
z X n x n x n x
C
z

-
= =
p
) ( ) (
2 2
z X n x
z

14 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z Tnh ch-t Bi)n +,i Z Tnh ch-t
Bnh l gi trB )Mu
N'u x(n) nhn qu8 [x(n) = 0 "n<0]

Ph!c h/p
PhMn th7c
PhMn 8o
) ( lim ) 0 ( z X x
z
=
*) ( * ) ( * z X n x
z

) ( ) ( z X n x
z

*)] ( * ) ( [
2
1
)} ( Re{ z X z X n x
z
+
1
Im{ ( )} [ ( ) *( *)]
2
z
x n X z X z
j
-
15 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z h/u t2 zero & pole Bi)n +,i Z h/u t2 zero & pole
Zero c2a B X(z): cc gi trB z sao cho X(z) = 0
Pole c2a B Z: cc gi trB c2a z sao cho X(z) =
ROC khng ch!a b1t kQ pole no
K hi=u trn mpz: zero vng trn (o) v pole ch3 th,p (x)
1
9 . 0 1
1
) (
-
-
=
z
z X
2 1
1
2 1
1
) (
- -
-
- -
-
=
z z
z
z X
16 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z h/u t2 zero & pole Bi)n +,i Z h/u t2 zero & pole
Bi'n )*i Z dKng h3u t4
R1t h3u ch )6 phn tch h= LTI RRTG
Vi=c xt tnh ch1t hay thi't k' h= c tnh ch1t no ) ch4 cMn
quan tm trn vB tr c2a cc )i6m zero-pole
Cc cch bi6u diDn
DKng m$ m
DKng m$ d"0ng
DKng Zero-Pole

=
-
=
-
- -
- -
=
+ + +
+ + +
= =
M
k
k
k
M
k
k
k
N
N
M
M
z a
z b
z a z a a
z b z b b
z D
z N
z X
0
0
1
1 0
1
1 0
) (
) (
) (
L
L
0 0
1
0 0
1
1
1
0
0
) (
a
a N
a
a N
b
M
b
M
b
b M
M N
N
z z
z z
z
a
b
z X
+ + +
+ + +
=
-
-
-
L
L

=
= - -
-
-
=
- - -
- - -
=
N
k
k
M
k
k
M N
N
M M N
p z
z z
Gz
p z p z p z
z z z z z z
Gz z X
1
1
2 1
2 1
) (
) (
) ( ) )( (
) ( ) )( (
) (
K
K
0
0
a
b
G
17 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z h/u t2 zero & pole Bi)n +,i Z h/u t2 zero & pole
DKng h3u t4 t@ zeros-poles
G: )A l/i (gain)
VD: Tm dKng h3u t4 v vS gi8n )T zero-pole cho X(z):
Zeros: Z
k
=0.8e
j2%k/M
, k=1..M
Poles: M pole tKi 0
) ( ) )( (
) ( ) )( (
) (
2 1
2 1
N
M
M N
p z p z p z
z z z z z z
Gz z X
- - -
- - -
=
-
K
K
%Tim Huu ti, zplane: zpm.m
%----------------------------------
M=8;
a=0.8;
p=zeros(M,1);
z=zeros(M,1);
for k=1:M,
z(k,1)=a*exp((j*2*pi*k)/M);
end;
[num den] = zp2tf(z,p,1);
disp(num);
disp(den);
zplane(z,p);
18 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z h/u t2 zero & pole Bi)n +,i Z h/u t2 zero & pole
M t8 hnh hGc cho X(z)
|X(z)| l hm th7c, d"0ng c2a bi'n z
b9 mEt
Zeros: cc )4nh d"0ng, cao
Poles: cc )4nh m, th1p
VD:
DKng hnh hGc dng Matlab
ezmesh('a', 'b',
'0.1*log10(abs(1/(1 - 0.9*(a+j*b)^-1)))',
[-2,2,-2,2]);
1
9 . 0 1
1
) (
-
-
=
z
z X
19 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z h/u t2 Bi)n +,i Z h/u t2
VB tr pole v hnh vi c2a t/h nhn qu8 L mi9n th:i
gian
VB tr pole 8nh h"Lng tnh ch1t bB ch,n, phn kQ c2a tn
hi=u nhn qu8 L mi9n th:i gian
VB tr pole quy't )Bnh tnh *n )Bnh c2a h= th>ng nhn qu8
Tnh ch1t c2a tn hi=u L mi9n th:i gian, trong tr":ng h/p
pole n<m ngoi hay trong hay trn vng trn !n v" qua
nh3ng v dJ sau
20 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z h/u t2 V4 tr pole Bi)n +,i Z h/u t2 V4 tr pole
21 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z h/u t2 V4 tr pole Bi)n +,i Z h/u t2 V4 tr pole
22 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z h/u t2 V4 tr pole Bi)n +,i Z h/u t2 V4 tr pole
p=0.8e
j%/4
p=e
j%/4
p=1.2e
j%/4
p=0.8e
j%/4
23 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Xc )Bnh y(n)
Tnh X(z) v H(z)
Xc )Bnh Y(z)
Tm y(n) b<ng cch tnh B Z ng"/c c2a Y(z)
Tm )p !ng )0n vB
Hm h/t: H(z)
H(z): )Ec tr"ng cho h/t trong mi9n Z
h(n): )Ec tr"ng cho h/t trong mi9n TG
VD
h(n) = (1/2)
n
u(n)
x(n) = (1/3)
n
u(n)
H= th>ng LTI
h(n)
x(n) y(n)
) 3 )( 2 (
6
1
1
1
1
) (
1
1
) (
1
1
) (
1 1
1
3
1
1
2
1
1
3
1
1
2
1
- -
=
- -
=
-
=
-
=
- -
- -
-
-
z z
z z
z Y
z
z X
z
z H
z
y(n) = x(n)*h(n)
Y(z) = X(z) H(z)
z z

- =
-
= =
n
n
z n h
z X
z Y
z H ) (
) (
) (
) (
B" Z h/u t2 Hm h/t c6a h8 LTI B" Z h/u t2 Hm h/t c6a h8 LTI
24 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Hm h= th>ng c2a h= LTI m t8 bLi PTSP TT HSH
H= pole-zero
H= ton zero
a
k
= 0 1 & k & N
FIR
H= ton pole
b
k
= 0 1 & k & M
IIR

= =
- + - - =
M
k
k
N
k
k
k n x b k n y a n y
0 1
) ( ) ( ) (

=
-
=
-
+
=
N
k
k
k
M
k
k
k
z a
z b
z H
z X
z Y
1
0
1
) (
) (
) (
Z
-1
Z
-1
+
Z
-1
b
1
a
1
a
2
x(n) y(n)
b
0
Z
-1
b
2
Z
-1
b
M
Z
-1
+
+
a
N
+
b
M1
+
+
+
+
a
N1

=
-
=
-
= =
M
k
k M
k
M
M
k
k
k
z b
z
z b z H
0 0
1
) (
1
1
) (
0
0
0
1
0
=
+
=

=
-
=
-
a
z a
z b
z a
b
z H
N
k
k N
k
N
N
k
k
k
B" Z h/u t2 Hm h/t c6a h8 LTI B" Z h/u t2 Hm h/t c6a h8 LTI
25 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
T*ng qut
Tm t/h trong mi9n th:i gian t@ B Z c2a n
K hi=u x(n) = Z
1
{X(z)}
Bi6u th!c t*ng qut
Ph"0ng php
Tnh tch phn tr7c ti'p
Khai tri6n thnh chu?i theo bi'n z v z
1
Khai tri6n phn s> cJc bA v tra b8ng
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c
ROC thuoc O goc quanh dong bao C
dz z z X
j
n x
C
n
, :
) (
2
1
) (
1

-
=
p
26 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c
Ph"0ng php tch phn tr7c ti'p
Bnh l thEng d" Cauchy
N'u )Ko hm df(z)/dz tTn tKi trn v trong bao )ng C v n'u f(z)
khng c pole tKi z = z
0
T*ng qut, n'u )Ko hm b,c k+1 c2a f(z) tTn tKi v f(z) khng c pole
tKi z = z
0
V' ph8i c2a 2 bi6u th!c trn gGi l thEng d" c2a c7c tKi z = z
0

=
-

C ngoi bn z
C trong bn z z f
dz
z z
z f
j
C
0
0 0
0
0
) (
) (
2
1
p

-
=
-
=
-
-

C ngoi bn z
C trong bn z
dz
z f d
k
dz
z z
z f
j
z z
k
k
C
k
0
0
1
1
0
0
) (
)! 1 (
1
) (
) (
2
1
0
p
27 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c

=
-
-
-
- =
=
=
i
z z
n
i
C trong z pole cac
i
n
C
n
i
i
z z X z z
z tai z z X cua du thang
dz z z X
j
n x
1
} {
1
1
) ( ) (
] ) ( [
) (
2
1
) (
p
Gi8 sP f(z) khng c pole trong bao )ng C v )a th!c g(z) c cc
nghi=m )0n ring bi=t z
1
, z
2
, , z
n
trong C
Bi'n )*i Z ng"/c
) (
) (
) ( ) (
z g
z f
z z z A
i i
- = : Th!ng d%

=
=
=
=
-
=

-
=
n
i
i i
n
i
C
i
i
C
n
i
i
i
C
z A
dz
z z
z A
j
dz
z z
z A
j
dz
z g
z f
j
1
1
1
) (
) (
2
1
) (
2
1
) (
) (
2
1
p
p p
28 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c
V dJ: tm B Z ng"/c c2a
C: vng trn bn knh r > |a|
1. n ' 0: z
n
khng c pole trong C. Pole bn ngoi C l z = a
x(n) = f(z
0
) = a
n
2. n < 0: z
n
c pole b,c n tKi z = 0 (bn trong C)
C th6 CM )"/c x(n) = 0 khi n < 0
x(n) = a
n
u(n)
a z
az
z X >
-
=
-1
1
1
) (

-
=
-
=
-
-
C
n
C
n
dz
a z
z
j
dz
az
z
j
n x
p p 2
1
1 2
1
) (
1
1
0
1 1
) (
1
2
1
) 1 (
0
= +
-
=
-
= -
= =

a z z
C
z a z
dz
a z z j
x
p
0
1 1
) (
1
2
1
) 2 (
2
0
2
= +

-
=
-
= -
=
=

a z
z
C
z a z dz
d
dz
a z z j
x
p
29 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c
PP khai tri6n thnh chu?i theo bi'n z v z
1
D7a vo tnh duy nh1t c2a B Z, n'u X(z) )"/c
khai tri6n thnh
th x(n) = c
n
"n
N'u X(z) h3u t4, php khai tri6n )"/c th7c hi=n
b<ng php chia
PP ny ch4 )"/c dng )6 xc )Bnh gi trB vi mUu )Mu
c2a t/h

- =
-
=
n
n
n
z c z X ) (
30 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c
V dJ: xc )Bnh x(n) t@
VNi a) ROC |z| >1 v b) ROC |z| < 0.5
x(n) l t/h nhn qu8
x(n) = {1, 3/2, 7/4, 15/8, }
x(n) l t/h ph8n nhn qu8
x(n) = {, 14, 6, 2, 0, 0}
2 1
5 . 0 5 . 1 1
1
) (
- -
+ -
=
z z
z X
L + + + + =
+ -
=
- - -
- -
3
8
15
2
4
7
1
2
3
2 1
1
5 . 0 5 . 1 1
1
) ( z z z
z z
z X
L + + + =
+ -
=
- -
4 3 2
2 1
14 6 2
5 . 0 5 . 1 1
1
) ( z z z
z z
z X
31 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c
PP khai tri6n phn s> cJc bA v tra b8ng
Nguyn tVc
N'u X(z) )"/c bi6u diDn X(z) = a
1
X
1
(z) + a
2
X
2
(z) + + a
k
X
k
(z)
th x(n) = a
1
x
1
(n) + a
2
x
2
(n) + + a
k
x
k
(n)
T@ dKng h3u t4
X(z) l h$p l% n'u a
N
(0 v M<N
N'u M >= N, chia )a th!c )6 )"a v9
Gi8 sP X(z) h/p l=
Ph"0ng php
Khai tri6n phn s> cJc bA
Tra b8ng )6 xc )Bnh B Z ng"/c c2a t@ng phn s>
N
N
M
M
z a z a
z b z b b
z D
z N
z X
- -
- -
+ + +
+ + +
= =
L
L
1
1
1
1 0
1 ) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
) (
1 ) ( 1
1 0
z D
z N
z c z c c
z D
z N
z X
N M
N M
+ + + + = =
- -
-
-
L
N
N N
M N
M
N N
N
N N
M N
M
N N
N
N
M
M
a z a z
z b z b z b
z
z X
a z a z
z b z b z b
z a z a
z b z b b
z D
z N
z X
+ + +
+ + +
=
+ + +
+ + +
=
+ + +
+ + +
= =
-
- - - -
-
- -
- -
- -
L
L
L
L
L
L
1
1
1 2
1
1
0
1
1
1
1 0
1
1
1
1 0
) (
1 ) (
) (
) (
32 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c
Khai tri6n phn s> cJc bA
Tm pole b<ng cch gi8i PT z
N
+ a
1
z
N-1
++a
N
= 0
(gi8 sP cc pole: p
1
, p
2
, , p
N
)
Pole )0n ring bi=t
Xc )Bnh A
k
Cc pole lin h/p ph!c sS tKo ra cc h= s> lin h/p ph!c trong khai tri6n
(i.e. n'u p
2
= p
1
*
th A
2
= A
1
*
)
Pole kp
Gi8 sP pole p
k
kp b,c l
Xc )Bnh A
ik
N
N
p z
A
p z
A
p z
A
z
z X
-
+ +
-
+
-
= L
2
2
1
1
) (
k
p z
k
k
z
z X p z
A
=
-
=
) ( ) (
N
N
l
k
lk
k
k
k
k
p z
A
p z
A
p z
A
p z
A
p z
A
p z
A
z
z X
-
+ +
-
+ +
-
+
-
+
-
+
-
= L L L
) ( ) (
) (
2
2 1
2
2
1
1
l i
z
z X p z
dz
d
p i l
A
k
p z
l
k
i l
i l
k
ik
,..., 2 , 1
) ( ) (
) ( )! (
1
=

-
- -
=
=
-
-
33 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c
Tm B Z ng"/c c2a t@ng phn s> cJc bA
N'u cc pole )0n ring bi=t
do
Nn
N'u c 2 pole lin h/p ph!c, c th6 k't h/p 2 pole )
N'u th
N'u c pole kp
1 1
2
2
1
1
1
1 1
1
1
) (
- - -
-
+ +
-
+
-
=
z p z
A
z p z
A
z p
A z X
N
N
L

< - - -
>
=

-
-
-
) ( : ) 1 ( ) (
) ( : ) ( ) (
1
1
1
1
qua nhn phan p z ROC n u p
qua nhn p z ROC n u p
z p
Z
k
n
k
k
n
k
k
) ( ) ( ) (
2 2 1 1
n u p A p A p A n x
n
N N
n n
+ + + = L
) ( ] ) ( ) ( [ ) (
* *
n u p A p A n x
n
k k
n
k k k
+ =
k k k k
n
k k
k
k
k
k
r p z ROC neu n u n r A
z p
A
z p
A Z = > + =

-
+
-
- -
-
: ) ( ) cos( 2
1
1
1
1
1 *
*
1
1
a b

=
=
k
k
j
k k
j
k k
e r p
e A A
b
a
p z ROC n u np
pz
pz
Z
n
> =

-
-
-
-
: ) (
) 1 (
2 1
1
1
34 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c
Xc )Bnh bi6u th!c khai tri6n c2a
2 1
1
5 . 0 1
1
) (
- -
-
+ -
+
=
z z
z
z X
2
3
2
1
2
2
3
2
1
1
2
2
1
1
2
1
2
1
2
2
1
2
1
1
) (
j A
j A
p z
A
p z
A
z
z X
j p
j p
+ =
- =
-
+
-
=
- =
+ =
2 1 1
) 1 )( 1 (
1
) (
- -
- +
=
z z
z X
2
1
3 4
3
2 4
1
1
2
3 2 1
, ,
) 1 ( 1 1
) (
= = =
-
+
-
+
+
=
A A A
z
A
z
A
z
A
z
z X
35 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Phn r B Z h3u t4
Dng trong vi=c hi=n th7c cc h/t RRTG (cc ch"0ng sau)
Gi8 sP c B Z )"/c bi6u diDn ()6 )0n gi8n a
0
1)
N)u M N, X(z) c th6 )"/c bi'n )*i thnh
N)u X
pr
(z) c cc pole )0n ring bi-t, X
pr
(z) )"/c phn r thnh
N'u X
pr
(z) c nghi=m ph!c (lin h/p), cc nghi=m lin h/p ny )"/c nhm lKi )6
trnh tKo ra h= s> ph!c
vNi
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c

=
-
=
-
=
-
=
-
-
-
=
+
=
N
k
k
M
k
k
N
k
k
k
M
k
k
k
z p
z z
b
z a
z b
z X
1
1
1
1
0
1
0
) 1 (
) 1 (
1
) (
) ( ) (
0
z X z c z X
pr
N M
k
k
k
+ =

-
=
-
2
2
1
1
1
1 0
1 *
*
1
1 1 1
- -
-
- -
+ +
+
=
-
+
- z a z a
z b b
z p
A
pz
A

= =
- = =
2
2
*
1
1 0
) Re( 2
) Re( 2 ) Re( 2
p a Ap b
p a A b
1 1
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
) (
- - -
-
+ +
-
+
-
=
z p
A
z p
A
z p
A z X
N
N pr
L
36 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
N K K
z a z a
z b b
z a
b
z c z X
K
k
k k
k k
K
k
k
k
N M
k
k
k
= +
+ +
+
+
+
+ =

=
- -
-
=
-
-
=
-
2 1
1
2
2
1
1
1
1 0
1
1
0
2 1
1 1
) (
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c
vNi
Tm lKi
37 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z ng09c Bi)n +,i Z ng09c
Phn r B Z h3u t4
X(z) c th6 )"/c bi6u diDn d"Ni dKng tch
Cc pole ph!c (lin h/p) v cc zero ph!c (lin h/p) )"/c k't h/p
)6 trnh h= s> ph!c cho phn r c2a X(z)
6 )0n gi8n, cho M = N, X(z) )"/c bi6u diDn thnh
N K K trong
z a z a
z b z b
z a
z b
b z X
K
k k k
k k
K
k k
k
= +
+ +
+ +
+
+
=

=
- -
- -
=
-
-
2 1
1
2
2
1
1
2
2
1
1
1
1
1
0
2 1
1
1
1
1
) (

=
- =

=
- =
+ +
+ +
=
- -
- -
- -
- -
- -
- -
2
2
1
2
2
1
2
2
1
1
2
2
1
1
1 * 1
1 * 1
) Re( 2 ) Re( 2
1
1
) 1 )( 1 (
) 1 )( 1 (
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
k k
p a
p a
v
z b
z b
trong
z a z a
z b z b
z p z p
z z z z
38 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z m&t pha Bi)n +,i Z m&t pha
GiNi thi=u
Trong kW thu,t: tc )Ang th":ng bVt )Mu t@ th:i )i6m n
0
no ).
p !ng c$ng th":ng bVt )Mu t@ n
0
v cc th:i )i6m sau n
0
, vNi
)i9u ki=n )Mu no )
Bi'n )*i Z mAt pha (Z
+
) ch4 quan tm )'n phMn tn hi=u x(n), n'0
Bnh nghHa
K hi=u Z
+
{x(n)} v
Ec tnh
Z
+
{x(n)} khng ch!a thng tin c2a x(n) khi n < 0
B Z
+
ch4 l duy nh1t )>i vNi t/h nhn qu8
Z
+
{x(n)} = Z{x(n)u(n)}
ROC bn ngoi vng trn
Khng xt )'n ROC khi tnh B Z
+

=
- +

0
) ( ) (
n
n
z n x z X
) ( ) ( z X n x
z +

+
39 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z m&t pha Bi)n +,i Z m&t pha
Tnh ch1t
Cc tnh ch1t c2a B Z )9u )ng cho B Z
+
, ngoKi tr@ tnh ch1t dBch
theo th:i gian
DBch theo th:i gian
TrD
N'u x(n) l t/h nhn qu8, ta c
Nhanh
Bnh l gi trB cu>i cng
GiNi hKn tTn tKi n'u ROC c2a (z-1)X
+
(z) ch!a vng trn )0n vB
) ( ) ( z X n x
z +

+
0 ] ) ( ) ( [ ) (
1
> - + -

=
+ -
+
k z n x z X z k n x
k
n
n k z
0 ) ( ) ( > -
+ -
+
k z X z k n x
k z
0 ] ) ( ) ( [ ) (
1
0
< - +

-
=
- +
+
k z n x z X z k n x
k
n
n k z
) ( ) 1 ( lim ) ( lim
1
z X z n x
z n
+

- =
40 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Bi)n +,i Z m&t pha Bi)n +,i Z m&t pha
Gi8i PTSP
Dng B Z
+
)6 gi8i PTSP vNi )i9u ki=n )Mu khc 0
Ph"0ng php
Xc )Bnh PTSP c2a h=
Tnh B Z
+
c8 2 v' PTSP )6 bi'n )*i n thnh PT )Ki s> trong mi9n Z
Gi8i PT )Ki s> )6 tm B Z c2a t/h mong mu>n
Tm B Z ng"/c )6 xc )Bnh t/h trong mi9n th:i gian
V dJ: xc )Bnh )p !ng b"Nc c2a h= y(n) = ay(n1) + x(n) (|a|< 1)
vNi )/k )1u y(1) = 1
Y
+
(z) = a[z
1
Y
+
(z) + y(1)] + X
+
(z)
) ( ) 1 (
1
1
) (
1
1
) ( ) (
1
1
1
1
1
) (
1
1
) (
2
1
1
1 1 1
1
n u a
a
n u
a
a
n u a n y
z az az
a
z Y
z
z X
n
n
n +
+
+
- - -
+
-
+
-
-
=
-
-
+ =
- -
+
-
=
-
=
41 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Tm )p !ng c2a t/h x(n) )>i vNi mAt h/t LTI
Bi't )p !ng xung )0n vB h(n)
y(n)
Phn tch h8 LTI Phn tch h8 LTI
H= LTI
x(n)
Ph"0ng trnh SP
Y(z) = H(z)X(z)
p !ng y(n)
Ghi ph0:ng trnh vo-ra 1
Bi)n +,i Z hai v) 2
Bi)n +,i Z ng09c (PP: phn r) 3

= =
- + - - =
M
k
k
N
k
k
k n x b k n y a n y
0 1
) ( ) ( ) (
42 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Phn tch h8 LTI Phn tch h8 LTI
p !ng c2a h/t pole-zero vNi hm h/t h3u t4
Gi8 sP
N'u h/t ngh4 (t!c y(-1) = y(-2) = = y(-N) = 0)
Gi8 sP
H/t c cc pole )0n p
1
, p
2
, , p
N
v X(z) c cc pole )0n q
1
, q
2
, , q
L
p
k
( q
m
(k = 1, , N v m = 1, , L)
Khng th6 "Nc l"/c gi3a B(z)N(z) v A(z)Q(z)
Bi'n )*i ng"/c
C th6 t*ng qut ho trong tr":ng h/p X(z) v H(z) c pole chung hoEc
pole bAi
) (
) (
) (
) (
) (
) (
z Q
z N
z X v
z A
z B
z H = =
) ( ) (
) ( ) (
) ( ) ( ) (
z Q z A
z N z B
z X z H z Y = =

=
-
=
-
-
+
-
=
L
k k
k
N
k k
k
z q
Q
z p
A
z Y
1
1
1
1
1 1
) (

= =
+ =
L
k
n
k k
N
k
n
k k
n u q Q n u p A n y
1 1
) ( ) ( ) ( ) ( ) (
&p 'ng t) nhin &p 'ng c%*ng b'c
43 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Phn tch h8 LTI Phn tch h8 LTI
Tm )p !ng c2a t/h x(n) )>i vNi mAt h/t LTI c )/k )Mu
Bi't )p !ng xung )0n vB h(n)
Bi't cc )/k )Mu c2a h/t
H= LTI
x(n) y(n)
Ph"0ng trnh SP
Y
+
(z) = H
+
(z)X
+
(z)
p !ng: y(n)
Ghi ph0:ng trnh vo-ra 1
Bi)n +,i Z
+
hai v) 2
Bi)n +,i Z ng09c, (PP: phn r) 3
C th- tch ra Y
+
zi
(z) v Y
+
zs
(z)
C th- tch ra y
zi
(n) v y
zs
(n)
44 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Phn tch h8 LTI Phn tch h8 LTI
p !ng c2a h/t pole-zero vNi )/k )Mu khc 0
Cho t/h x(n) nhn qu8 v cc )/k )Mu y(-1), y(-2), , y(-N)
B Z
+
c8 2 v' v X
+
(z) = X(z)
p !ng gTm 2 phMn
p !ng trKng thi khng Y
zs
(z) = H(z)X(z) (cng th!c phMn tr"Nc)
p !ng khng ng nh,p (p
1
, p
2
, , p
N
l pole c2a A(z))
Do y(n) = y
zs
(n) + y
zi
(n)
/k )Mu ch4 lm thay )*i )p !ng t7 nhin c2a h/t thng qua h= s> co gin

= =
- + - - =
M
k
k
N
k
k
k n x b k n y a n y
0 1
) ( ) ( ) (

= =
-
=
-
= =
-
=
-
=
-
+
- - + =
+
-
-
+
=
k
n
n
N
k
k k
N
k
k k
k
n
n
N
k
k k
N
k
k k
M
k
k k
z n y z a z N
z A
z N
z X z H
z a
z n y z a
z X
z a
z b
z Y
1 1
0
0
1
1 1
1
0
) ( ) (
) (
) (
) ( ) (
1
) (
) (
1
) (

=
= =
+
N
k
n
k k zi
Z
zi
n u p D n y
z A
z N
z Y
1
0
) ( ) ( ) (
) (
) (
) (
) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) (
'
1 1
'
k k k
L
k
n
k k
N
k
n
k k
D A A n u q Q n u p A n y + = + =

= =
45 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
Phn tch h8 LTI Phn tch h8 LTI
p !ng t7 nhin
Khi "p
k
"< 1 ("k), y
nr
(n) ti=m c,n v9 0 khi n 3 : p (ng nh+t th-i
p !ng c"Xng b!c
Khi t/h nh,p l t/h sin, cc pole q
k
n<m trn vng trn )0n vB v cc )p
!ng c"Xng b!c c$ng c dKng sin: p (ng /u
Tnh nhn qu8 v *n )Bnh trn H(z)
Nhn qu8
LTI : nhn qu8
h(n) : nhn qu8
H(z) : c ROC l ngoi vng trn bn knh R no )
Yn )Bnh
LTI : *n )Bnh
h(n) : kh8 t*ng tuy=t )>i
H(z) : c ROC ch!a vng trn )0n vB
Nhn qu8 v *n )Bnh
LTI nhn qu8 : *n )Bnh
H(z) : t1t c8 cc pole n<m trong vng trn )0n vB

=
=
L
k
n
k k fr
n u q Q n y
1
) ( ) ( ) (

=
=
N
k
n
k k nr
n u p A n y
1
) ( ) ( ) (
46 DSP Lecture 3, 2007, Dr. Dinh-Duc Anh-Vu CSE
p !ng )9u v ti=m c,n
Xc )Bnh )p !ng )9u v ti=m c,n c2a h/t m t8 bLi PTSP
y(n) = 3y(n1) + x(n) khi t/h nh,p l x(n) = 2sin(%n/4)u(n)
H/t c )/k )Mu b<ng 0.
Yn )Bnh v nhn qu8
Cho h/t LTI )"/c )Ec tr"ng bLi hm h/t
Ec t8 ROC c2a H(z) v xc )Bnh h(n) trong cc tr":ng h/p
H/t *n )Bnh
H/t nhn qu8
H/t ph8n nhn qu8
Yn )Bnh c2a h/t b,c 2
Phn tch h8 LTI Phn tch h8 LTI
1 1
2
1
2 1
1
3 1
2
1
1
5 . 1 5 . 3 1
4 3
) (
- - - -
-
-
+
-
=
+ -
-
=
z z z z
z
z H

You might also like