BULI Dewasa ini kes buli semakin membimbangkan masyarakat.

Laporan mengenai gejala buli yang dipaparkan dalam media cetak dan media elektronik menunjukkan gejala buli yang berlaku sekarang semakin ekstrem sehingga ada yang membawa maut.Buli bermaksud perbuatan mengasari orang yang lemah dengan tujuan atau maksud untuk menunjukkan kekuatan masing-masing.Buli boleh berlaku dalam dua bentuk iaitu secara langsung(fi ikal!seperti disepak"diugut dan secara tidak langsung(mental! seperti melibatkan kata-kata(#erbal! termasuklah diejek"ditertawakn dan lain-lain perbuatan tidak langsung yang boleh mengakibatkan tekanan kepada mangsa.

Isu kes buli ini telah menimbulkan suasana yang tidak selamat sama ada di sekolah"pusat pendidikan dan tempat kerja.$ejala buli di tempat kerja melibatkan pekerja atasan dengan pekerja bawahan dan pekerja baru dengan pekerja lama.%erbuatan buli di tempat kerja adalah seperti melontarkan kata-kata pedas atau kesat"tindakan meminggirkan pekerja"menyuruh pekerja membuat kerja yang tidak bersangkut paut dengan bidang tugas serta gangguan psikologi.&alaupun kes buli ini juga boleh didapati di tempat kerja"namun kes buli di sekolah menunjukkan peningkatan yang tinggi. 'erdapat beberapa faktor yang telah dikenalpasti sebagai punca berlakunya kes buli di kalangan pelajar sekolah.

(alah satu punca berlakunya kes buli dalam kalangan pelajar sekolah ialah pengaruh daripada rakan sebaya yang negatif.$ejala ini dikatakan berpunca daripada rakan sebaya kerana pada aman ini remaja lebih mengutamakan rakan sebaya dalam kehidupan mereka.)ebiasaannya kumpulan pelajar ini mempunyai satu kumpulan yang ditubuhkan sendiri bagi menjaga kepentingan ahli kumpulan masing-masing.*ereka bergerak dalam satu kumpulan dan melakukan apa yang dilakukan oleh ahli lain bagi mengiktiraf keahlian mereka.(ebagai contoh"*uhammad +fi, -usyairi bin Baharudin seorang pelajar tingkatan satu di sebuah sekolah agama di %adang 'engku")uala Lipis %ahang cedera selepas dibelasah oleh sekumpulan pelajar senior di sekolah tersebut.%elajar berkenaan mengalami kecederaan yang parah dan kemungkinan akan lumpuh kerana kecederaan yng dialaminya berkait rapat dengan saraf tunjang.Ironinya"kumpulan pelajar yang membelasah *ohamad +fi, terpengaruh oleh rakan sebaya atau sekadar untuk berseronok-seronok tanpa memikirkan risiko yang bakal diterima kelak.

%engaruh media massa merupakan antara punca berlakunya kes-kes buli.*edia massa terutamanya media elektronik menyiarkan rancangan tele#isyen yang mengandungi aksi pergaduhan dan pembunuhan yang ganas.Lambakan filem aksi seperti $engster".astello dan )L *enjerit akan mendedahkan pelajar kepada aksi-aksi tersebut secara terbuka tanpa bimbingan orang dewasa.%elajar yang teruja dengan aksi tersebut akan meniru kembali aksi yang telah ditonton ke alam realiti. *ereka mudah terpengaruh dan akan mengaplikasikan aksi tersebut kepada orang yang lebih lemah daripada mereka tanpa menyedari bahawa perbuatan tersebut akan mengundang bahaya.+da sesetengah pelajar juga menjadikan pelakon sebagai /role model0dan merasakan diri mereka hebat dan berlagak seperti pelakon tersebut.1leh hal yang demikian.jelaslah di sini bahawa media massa merupakan salah satu punca kepada peningkatan kes buli.

$ejala buli ini akan mendatangkan kesan buruk kepada mangsa dari segi luaran dan dalaman.)esan luaran yang dilihat pada mangsa buli ialah kecederaan yang dialami pada fi ikal mereka dan besar kemungkinana kecederaan yang parah akan membawa kepada kematian.)esan dalaman pula ialah kesan psikologi ke atas mangsa buli seperti trauma"hilang keyakinan dan hilang fokus terhadap pelajaran.+da sesetengah mangsa yang mengalami tekanan akan menanam a am untuk membalas dendam kepada orang lain.2al ini dilakukan bertujuan untuk mengembalikan harga diri mereka kembali.*anakala pelajar yang membuli pula akan dikenakan tindakan seperti digantung persekolahan dan jika sesuatu kes buli tersebut membawa kepada kematian maka kes tersebut akan diserahkan kepada pihak polis.

%eningkatan gejala buli tidak harus dipandang enteng oleh semua pihak apatah lagi jika membabitkan kematian.(emua pihak harus berganding bahu menggembleng tenaga dalam usaha memastikan gejala buli tidak lagi berleluasa dalam kalangan masyarakat.%eranan ibu bapa penting dalam menangani masalah buli. 2al ini demikian ibu bapa merupakan pembentuk sahsiah pelajar sejak mereka kecil lagi bak kata pepatah 3melentur buluh biarlah dari rebungnya.4Ibu bapa boleh menerapkan pendidikan agama kerana ajaran agama boleh melahirkan manusia yang bermaruah dan mengamalkan budi pekerti yang mulia.Di samping itu"ibu bapa perlu memantau pergerakan anak-anak bagi memastikan mereka tidak bergaul dengan rakan yang tidak bermoral.(ebagai contoh ibu bapa perlu berbincang dengan anakanak tentang akti#iti yang dilakukan anak-anak di luar waktu sekolah bagi memastikan mereka tidak melakukan sebarang akti#iti yang tidak bermoral.

%ara pelajar juga haruslah peka dan bijak dalam memilih rakan sebaya supaya mereka tidak tersilap memilih rakan.2al ini kerana seseorang indi#idu tersebut sedikit sebanyak akan terikutikut perangai rakan sebaya mereka.5ika baik perangai rakan-rakan mereka"maka baik juga sikap mereka nanti.%englibatan aktif kumpulan pelajar dalam persatuan seperti %ersatuan %encegahan 5enayah akan menjadikan pelajar tersebut terhindar daripada gejala sosial yang tidak berfaedah.

(elain itu" filem dan rancangan tele#isyan yang memaparkan aksi yang ganas juga harus ditapis oleh Lembaga %enapisan 6ilem terlebih dahulu.2al ini kerana pelajar mudah terikut-ikut akan adegan yang ditunjukkan seperti di dalam filem tersebut juga.%emilihan bahan tontonan yang bersesuaian juga digalakkan bagi membina sahsiah seterusnya memupuk kecerdasan minda pelajar.*isalnya"ibu bapa boleh memilih rancangan tele#isyen yang bersesuaian dengan pelajar semasa membuat pemilihan rancangan dari rangkaian tele#isyen terbesar seperti +stro.

%ihak kerajaan terutamanya )ementerian %endidikan *alaysia harus lebih efektif dalam usaha menerapkan subjek %endidikan *oral"%endidikan (i#ik dan %endidikan Islam ke dalam kurikulum sekolah.%engajaran subjek ini dipercayai akan melahirkan pelajar yang mempunyai sahsiah dan moral yang tinggi dan menggalakkan suasana yang aman dan harmoni dalam masyarakat.%ihak sekolah juga haruslah melaksanakan program /sekolah angkat0 dengan kerjasama daripada pihak %olis Diraja *alaysia(%D7*! bagi memantau akti#iti pelajar di seluruh pelosok kawasan sekolah terutamanya kawasan yang tersorok.

)onklusinya"gejala buli ini haruslah ditangani dengan segera sebelum menjadi nanah dalam masyarakat.5ika masalah ini semakin berleluasa maka sukar bagi negara kita untuk maju kerana remaja merupakan aset terpenting negara dan akan menerajui negara pada masa depan bak kata peribahasa *elayu 3pemuda harapan bangsa" pemudi tiang nagara.4.1leh itu semua pihak harus berganding bahu bagi mengekang masalah sosial ini.(emoga berkat usaha gigih semua pihak kita dapat melahirkan generasi pelapis yang mampu memacu negara ke puncak kecemerlangan.