MEVK UN NUCM

YILDIZLARIN MEVK
MUHY DDN BNL ARAB

Abdullah Th FERA ZO#LU

K TSAN

-1-

SUNU& K ymetli okurlar m z... Hazret-i e!-$eyh'ul Ekber Muhyiddin-i &bn Arab (K.S.)'nun "MEVK&'UN NUCM Y ld zlar n Mertebeleri" naml eserini nasipkrlar na ula!t rmaya vesile k lan ALLAH'a !kr olsun, yaratm ! oldu)u sonsuz lemlerdeki zerreler miktr nca lemlerin nr kayna ) , HAK'k n Hbibi, Raslallah Efendimiz Muhammed Mustafa Aleyhisselt Vesselam'a da Selm olsun. ok sevinliyiz, ok mutluyuz. Zira ok iyi idrk etmekteyiz ki bu gibi Tasavvuf eserleri telf etmek, ne !r etmek, okumak ve zellikle de okunan nkteleri kavramak, onlarla zde !le!erek ya!amak ancak ve ancak ok byk bir ltf-u ilh, ikrm- ilh, tevfik-i ilh ve himmet sayesinde mmkndr. &!te bu ltf-u ilhye ve ikrama nil olabilenlere Selm olsun. Allah cmlemizi bu yolda daim eylesin. M &N'imiz olsun. Hazret-i e!-$eyh'ul Ekber Muhyiddin-i &bn Arab (K.S.) bu k ymetli eserini me!hur eseri "FUTUHAT"da gerek mevzsu gerekse konulara a kl k getirmek iin bir ok yerinde defalarca zikrederek tan tm !t r. Adet Futuhat'da anla ! lamayan mevzular n daha da iyi anla! labilmesi iin ba!vurulacak eser olarak "Mevk'un Nucm"u tavsiye etmi !tir. Dolay s yla $eyh'ul Ekber Muhyiddin-i &bn Arab (K.S.) bu tan t mlar n n baz lar n SUNU$ blmne koyarak eserin muhtevas n yani Eserin tan t m n ancak Hazret-i $eyh'in yapabilece)inin bilincinde olarak sz ona b rak yoruz... Mevk'un Nucm'da zikr etti imiz her#ey, bu a&lman&n verdi inin ancak bir k&sm&d&r... 'lim ve mrifet'in ve bu ikisi aras &ndaki fark&n tahkik edilmesini isteyenlerin zerine, bize it Mevk'un Nucm kitab &n& okumak gerekir. Allah'a ait samedn (ebed) tecellde marifetler, hakktlar, ziya s&rrlar& vesireden (do an) bu menzilin tazammum etti ine vak&f olmak isteyen Mevki'un Nucm kitab &nda bb'l kalb -Kalb'in Fele i iinde onu mtla etsin... Biz bunlar& (uzuvlarla ilgili) tam olarak, onlara it, nurlar, menziller, s&rtlar ve tecelliler ile birlikte, Mevk'un Nucm isimli kitab&m&zda beyn ettik... Onu, Ramazan ay &nda, Meriyye #ehrinde (H.595. M. 1199) y&l&nda onbir gnde kayd ettim. O std'tan msta nidir (hocas&z okunabilir). Belki stad ona muhtat &r. Bu kitap, bir stad&n bulunabilece i en yksek makamdad &r.

-2-

Hz. Raslullah'&n i#aret etti i gibi, "Salt iin TAM abdest alanlar, sonra iki rek'at rk edenlere, bu iki rek'tta onlara Cennette'ki gklerin kap&lar& a&lm&# olur. Hangisinden isterse girerler" bu #ahsa bylece tahareti mkemmel ve s &rr& temiz olu#unda uzuvlar&n i#lemlerinden (cennet kap &lar&, mertebeler) a&l&r. Uzuvlar iin bu nemli mertebeleri, Mevki'un Nucm kitab &nda beyan ettik... 'nsandaki ana kuvvetler , sekz tanedir. Be # tane hiss kuvvet ve ayr&ca ak&l, mfekkire ve hayal kuvvetleri. Bu kuvvelerden mdas &, bu sekiz kuvvet iin gardiyan gibidir. Bu kuvvetler her ne kadar ana kuvvetler ise de, bunlarda di erlerinden ba#ka gardiyan ve &ktd bir mertebe vard &r. Bu nevlerdeki fazilet ma 'lmdur. Her uzuvda kendisine mahsus bir amel olmas & gibi, i#lem iin dah, kevn'den yana kendisine mahsus bir netice vard &r ki ona keramet ad& verilir. Bunu intc eden, bu i #lemin hlidir. Mkellef uzuv ve bu uzva mahsus olan i #lemin hli, bu kerametle mnsibdir. Mevki'un Nucm kitab &nda bu kerametlerin fas &llar&n& zikr ettik; onun mertebelirin ve intc etti i #eyleri beyn ettik. Bunu "mnsebet" zere bina ettik. Zira mnsebet, lem'in varl & &n&n ve lemden mucizelerin asl&d&r...Onun yan i#lemin, Hakk'dan yana bir neticesi vard&r ki MENZ'L ad&n& al&r. Bunu da bu i#lem'in makam& intc etmektedir. Bu menzil dah, Allah'&n indinde sorumlu uzuv ile ba lant&l&d&r. Bu uzva mahsus olan makam&n tafsilt& e#it e#it menzilleri birinden ay &r&r. Btn bunlar& bize it Mevki'un Nucm kitab&nda beyan ettik. Bu kitap, talebe iin hoca yerine kim olur. Talebe gl e u rad& & zaman, std da bu kitab& eline ald& & al&p onu Mrifet'e hidyet ettirir. Bu, do ru yollu,faydas& byk, cirmi kk bir kitapt &r. Kur'n; Allah kelm&d&r. Bylece, Allah'&n kelm&nda Vhid, lfz& bulundu undan bunun hkm bundaki lafz i#tirak sebebi ile Ehadiyet hkmndedir. Vah id, Allah'tan ba #ka hi kimsenin isimlenmedi i Allah ismi gibi olur. Allah'a mahsus bu tenz &hden ortaya &kan bu menzile mteallik #eyden de, Mevki'un Nucm kitab&nda zikretti imiz marifetler hs&l olur... M. 'bn ARAB'

-3-

HAK'tan niyaz m z, Hazreti $eyh'in bu okurlar m za ve cmlemize rehber olmas d r...

eserinin

seyr-i

slk

ALLAH, bu hakki yolda siz okurlar m zla beraber cmlemize kabiliyet, samimi niyet, gayret, himmet, tevfk ve inayet nasib etsin. Kolayla !t rs n, hazm n versin. &lmiyle aml olan "MUHAKK&K" m'min olmay ALLAH (C.C) herkese nasip eylesin. Raslullah Efendimizin, Ashab n n ve evldlar n n halleriyle cmlemizi hllendirsin... Yay nevimiz K&TSAN'a da bu k ymetli zevt- kiram'dan olan ztlar n eserlerini hatas z olarak yay nlamay ve bu eserlerin k smetlilerine ula!malar na vesile olmay dam nasb eylesin. Raslullah Efendimiz Muhammed Mustafa Sallallahu Aleyhisselm'a zerreler miktr nca Salt-u Selm olsun.. Gzide Al''nin, Ashab Kirm' n, Raslullah evld olan ba!ta Abdulkdir Geylni (K.S.) hazretleri, $eyh'l Ekber &bn'l Arab (K.S) hazretleri olmak zere tm zevt- kiram n, ALLAH ilminin nasipkrlar na ula!malar na vesile olan karde !lerimizin, h rete intikl eden okurlar m z n ve tm m'min karde !lerimizin rhaniyyetleri iin EL-FAT&HA. K TSAN

-4-

MEVK UN NUCM
Hamdler Hayy ve Kayyum olan ALLAHa mahssdur. yle ALLAH ki; sabit ve gezgin olan y ld zlarla yemin eden, yce mevkilerden ba!layarak y ld zlar n alt ndaki cisimlerin karanl ) nda gizlenmi ! ruhlara Rabbani hikmetleri ba) !layan, rsum ve himmet ehl aras nda ok ayd nlat c hakikt nurunu ya)d ran, hibir !arta ba)lanmaks z n diledi )i kuluna hikmeti verendir. zellikle H&KMET, diledi)i kullar iin takdr etti )i bir r z kt r. "O" ALLAH Aliym ve Hakiym'dir. Allah' n salt beyaz cevher ve ye !il zebercedin zerine olsun. yle cevher ve zeberced ki, yerleri ve gkleri dolduran nr ve onlar ayd nlatan ! k Sahibidir. Ve &mm- Ezher, tevbe-i efhar sahibi, iksiri devlet ve Kibrit-i Ahmer olan MUHAMMED B&N ABDULLAHd r. yle !ahsiyet sahibi ki ma'sm- pak ve seilmi ! Neb'dir. yle Nebki, Kadmin huzurunda Yce Makamda daha kinat icd ve hibir !ey taksm edilmeden, kendisine Hilfet Sanca ) verilendir. Art k planland r lan ve cisimlendirilen lemde zd rap ve ihsan s rr- ile zahir oldu. Ve bu lemde Yce Rabbi ve Mucidiyle ecel-i merkumu zaman na kadar hi kimseyi dost edinmeksizin ya !ad . Sonra, bu tertib ve cisimlerden olu!an lem den Kerm Mucidine dnd. Ki, bu dn!mn Mabdundan hibir gerekle!tirdi. !ekilde ayr lmaks z n

Ve "O" Neb kendisinden sonra s rr ve anlay ! ehl olan !'r'y &mamet Sanca) n emnet olarak terk etti. Art k &mamet Sanca) n asil ve !erefyb olanlar ve ilh yak nl )a erenler nbetle !erek al rlar. Nbeti bu surette devr al p vermeleri, K yamet gnne kadar srecektir. yle MUHAMMED bin Abdullah Sallallh Aleyh ve Sellem ki Nbvvet ile Velayeti birle!tiren sekin ve merhametli babaya benzeyen felek trabiyi devran n hatmedendir.

-5-

Sallallh Aleyhi ve Al lh Efdale Salt n ve Selleme E'mmete teslimin emm ba'du. Ey Akl selim sahibi ve gzel s fat ve ahlakla sslenmi ! Dostum!.. Ben MEVK&-UN NUCM adl Risalemi do)rular ara!t ran, engin idrk sahibi olanlar, ilimde zirveye ula !anlar ve iece)ini ayn saf iyeden ienler veya iece)ini kfur ve tesnim ile kar ! k ienler iin yazd m. Bu Risalede bahs mevzu olan Y ld zlar idrk sahibi olan ara!t rmac lar iindir. Uhlet ise, ilimler ve ahlklar n s rlar na vk f olup o ilim ve ahlk mucibince kendisine eki dzen veren, Rabbn terbiye ile yeti !en Hakmler iindir. Ve ben bu Risalede ahmak olanlar ile Hakk n srarla arayanlar aras ndaki mnaka !alara cevp vermekten de geri kalm yorum. Usul ve Fur'da muhalif olmayanlar hakk nda necat ve hilmi elde etmekle hkm ettim. Muhalif olanlar ise, izmi ! olduklar hayat safhalar na neyi i !lemi!lerse onunla, onlar hakk nda hkm ettim. Y ld zlara mahss mertebelerden, her bir mevk iin mhrleyici ve mhrlenen gzel tedbir al c ya)murlar vard r. Her mevk iin, !erefli mefhmlar ve mhrl olmas gerekli olan y ld zlar n do)mas ka n lmaz bir gerektir.. Her !eyin muayyen bir mr vard r. Ben, bu risaleyi bunun idrk edilmesi iin yazd m. Ku!lar n kafeslerinden (*) ayr l p gitmeleri ve m!ahede bahesinde dostlar na kavu!up dudak duda)a konu!malar da bize mrn s n rl oldu)unu tasdik ediyor. Rabbani ke!f ve &lh m!hadede vukuf sahibi olan; lim ve Ariflerin huzuruna ula!t rmaya vesile olmas n temenni ederek yazd m. Mutlak do)rular n sahibi, her !eyin mucd'i her !eyin yok edicisi, her !eyde kudretiyle tasarruf eden, her !eye hakm olup hibir !eyin "O'na hkim olamayaca) Zt ve mminlere !efkat ve merhametle muamele eden Ezel ve Ebed Sultn n r zas n celb etmeye bu risalenin vesile olmas iin telifine c'ret gsterdim.
Not: Ku dan maksat "Ruh", kafesten maksatda "beden'dir.

Bu risle, gne! misli ! klar yayar oldu. Seyr edilmesi doyumsuz baheler gibi kendisini tem ! edenlerin her birine ayr ayr hazlar takdim eder. Bu risalenin nurunun !ulelerini ve ieklerinin gzelliklerini; ancak ana, baba, yr, yaran ve vatan n terk ve Hakk n r zs n kullardan tecerrud

-6-

edilmi! olarak taleb edenler elde edebilirler.. O halde, btn kondurulmu ! s n rlar kald r p yakanlar, baharlar usuz bucaks z konaklara vs l olmak iin binek edinenler, beden karalar n n avaz n her !eyin en doru)una ula!t ranlar, huzr-u ilhi ye vs l edecek nder ve ieriye almas iin kap kulu arayanlar ve kendi kendisine hem Resul hem de Mrsel olanlar iin Rab'lerini bilmek talebi kalblerinde "O'nu bilmeye davetisi olmu!tur" hkm verilmekten ba !ka sylenecek bir !ey kalm yor. &!te bu risale byle olan kimseler iinde bir Rehberdir.. O kimselerden biri de temiz zhid ve fazilet sahibi olan Ebu Muhammed bin Abdullah bin Nadr Abdullah Habe !il Harranil Temm, vakfa-ki tlim esnas nda ALLAH ona s dd klra has olan tevfkni versin bana "Allah'a kalb-i selimle kavu !man n mans nedir?" diye sordu.. ALLAH, bizlerin herbirine ula ! lmas g olan hikmet ilmiyle ihsanda bulunsun. AM&N Biz Kitab n ana konusunu gelecek blmden sonra yazaca ) z. Ancak, bu gelecek k s mda bu kitab n yaz lmas na sebeb olan ynlendiricileri izah edece)iz.. S rat- Mstakime insanlar mahss'dur. ula!t rmak ancak "Hd" olan Allah'a

yle ise biz dim Allah'tan bizi &slm zerine dosdo )ru k lmas n temenni ve niyaz ederiz. AM&N

-7-

K TAB N TEL F SEBEB

Vakta ki ALLAH Subhaneh bu kitab n vcda kmas n diledi ve kerem hazinelerinde ki bereketli halka diledi )i kulun eliyle hediye vermeyi irde etti, kervanlar n Mrsiliyye'den Murebbiye'ye uzan p gitmelerine sebeb olacak hareketle kalbimi hareketlendirdi.. Art k ben de devenin palanlar na binip en temiz ve !erefli bir toplulukla yola koyuldum.. Bu yolculuk 595 senesinde gerekle !ti. D!ndklerimi gerekle !tirmek iin ne zaman ki Murebbiye'ye vard m, yce Ramazan ay hilliyle beni kar! lad . Ramazan $erf'in k ! na de)in orada Ramazan ay n n geceleri benimle dostluk ederek musafah etti.. Bylece bana Ramazan$erf'in bereketiyle kolayla!t ran As-y Musa misli bir as verildi. orada her !eyi

Madem ki bu ay beni bu kadar bereket ve ihsanlarla kar ! lad art k ben de zikr ve isti)far en iyi arkada! ve en gzel enis edinerek zikr ve isti )far etmeye ba!lad m. Allah' n yceltilmelerine &zin verdi)i evlerde hu!u ve havf ile her !eyle alkam keserek Allah'a hu!u ve havf ile ibdet etmekle me !gul iken, Allah Subhnehu, kalbime ilham elisini kasd etti )im telifi yapmam teyid ettirici olarak gnderdi. Art k Ramazan- $erifin on nc gn olmu !tu.. Evet, bu ay n faziletini bilen Allah' n slih kullar , o ay n gndz ve gecelerini Allah ve insan haklar na riyet ederek kulluk vazifeleriyle me !gul olanlar Ramazan- $erf'in feyz ve bereketiyle byk kazan elde ederler. Allah' n bana ltfetti)i ilham n mislini takva sahibi olan Abdullah El Habe!'ye ryada gstermesi yapmak istedi )im telifi yazmam iin ikinci bir te'yd olmu!tur.. Zira, ryas ilham ma muvaf k olmu!tu. yle ise bu bir tevfuk- ilhidir. Daha sonra, bu kitabda bahs edilecek hikmetler ilhm- ilhi eseri olarak, gnlme en gzel bir tarzda manzume olarak do )du. Ba!ta belirtti)im gibi... "ALLAH" D&LED&,& KULUN VASITASIYLA BU K&TABI B&R HED&YE OLARAK VCDA GET &R&R. &!te btn bu olan bitenlerin esnas nda bu kitab n a )a kmas na beni vas ta k ld ) n idrk ettim. Bu hikmetlerin bekisi oldu)umun ve tayin edilen planda bana tasarruf etme yetkisinin verildi )inin !uuruna vard m. Ey Aziz!.. Allah' n sonsuz ltfuyla o kitab n ruhu kalbime dkld ve irdemin sems nda Allah' n yard m yla nurlar saan dolunay do )du..

-8-

Bylece, akl- ruhi bu kitab n tasnifini kabullendi. Ayr ca onun te'lf edilmesine sebeb olan davet ediciler gitgide o )al nca bu te'lf in yaz lmas n n terk edilmeyecek bir hakikt oldu )unu grdm ve kitab te'lf ettim. Rh-u fikri, kitab n yce keyfiyetini ve emsalsiz nazm n n gzelli)ini tefekkr ederek kitab mertebeye taksim ederek tertibledi. Bu tertibi en salim slbu seerek slk etti. Birinci Mertebe: &NAYET MERTEBE sidir. O da TEVFK'tir. &kinci Mertebe: H&DYET MERTEBE'sidir. O da TAHK&K &LM&dir. nc Mertebe: VELAYET MERTEBE'sidir. O da S ddklarm Makam na ula!t rmaya vesile bulunan SAL &H AMEL lerdir. Gzel szler ALLAH' n kat na ycelirler. Bu Mertebeyi Dokuz Felekte cereyan ettirdim. yle dokuz felek ki, merkezleri olan ekim alanlar yla fezada dolaplar gibi dnp dururlar.. Bu (dokuz) feleklerden ; &SLM&'dir. Birinci, drdnc ve yedinci felekler. Bunlardan de; &MN&'dir. &kinci, be!inci ve sekizinci felekler. Bunlar n di)er de; &HSN&'dir. nc, be!inci ve sekizinci felekler. &slm olan felekler, bdayet y ld zlar n n do)du)u yerlerdir. Di)er feleklere gelince onlar ise nihayet ehlinin do )u!lar d r., yle ise felekleri !yle zetleyebiliriz.. &slm' Felekler Cismni'dir. &mni Felekler Nefsan'dir. &hsni Felekler Ruhandir. &hsni Feleklerin her birisinin s ) nd ) ve ba)land ) kalas n ihsni Feleklerin her birisinden sonra zikr ettim. Her bir mertebenin birinci hillini her ay n son gnnde ki hilli k ld m..
NOT: Yani her bir mertebenin bir ba lang#c# ve sonu vard#r. Burada $eyh-# Ekber mertebeleri Kmer-i aylara benzetmi tir. Nas#l ki Kmer-i aylar#n ba lang#c# ve sonu Hilalin do&mas#yla belli oluyor. Bu mertebelerin de her birinin kendisine has birer almetleri vard#r. Bu almetlerden biri o mertebenin ba lang#c#n# ve di&er bir almet ise, sonunu gsterir. (Mtercim)

-9-

Yine her bir Mertebenin ikinci Hillim btn afatlardan gzetilen Hilli yapt m. &!te bu iki makamdan dolay , her bir mertebe iin iki hilli mnasib grdm. Be!inci feleki sekiz nurla m!erreftendi.. Bu nurlar grsel ve gayb olarak di)er sekiz felekte yzerler ve &slm' mevki'nin nc mertebesine devran ederler. Daha sonra bu kitab gzel bir fas lla bitirdim.. Bu Fas lda Y ld zlar n yerlerinden ve delillerle tertipleyerek mu )lak meseleleri izah edici s rr ehlinin do)u! yerlerinden bahsettim. Bu izahlarda !u yolu kasd ettim; nesir ve nazmen bu kitabda geen kokular kemli vuzuhla a klad m ki benden ba!kas na bu kokularla alkal ihtiyatan isti)na etsin. Allah' n ltfu keremiyle aynen kasdetti )im uslbla bu kitab vcda geldi. Ey Aziz!.. Ben bu kitab ve di)er eserlerimi Mabud-u Zi !ni'nin meleklere ilk etti)i hikmetleri direkt kendisinden telakki ederek yazd m. ALLAH' n Rahmetine muhta kul dedi: Vakfa ki kitab ve fas llar n n tertiblenmesi bitti !ereflendirmeme vesile olan minbere k p ehli tevfk ve ilimler deryas zevata zeki ve mbarek o)lum olan Bedreddin tan tmaya ynelerek kalabal k bir topluluk huzurunda !u dizeleri irticalen okudum.. Biz Vucd-u Ebedin (kudretiyle zahir olan) s rr- ezeliyiz. Biz, ykselmekle Makam- Kudsiye'ye e!it olduk. Bize ba) !lananlar, Bedr-i Habe!i'nin s r Nar d r. Biz onu zeki reislere eli gnderdik. Yazd ) m kitabla (yle kitab ki okuyucusunu) iinde ki ilimlerle sahibul hikmet ztlara muhta b rakmaz. Bu kitab, insanlara varl klar n n sebebi olan amellere kavu !maya ra)bet ettirir. Ve en son ula !abilecekleri ahlk makamlara onlar ynlendirir. Halbuki lemde yce ve d !k btn varl klarda Zt-i Esmalar tecelli eder. &nsanlardan o isimlere imn edenleri o isimlerin hayat yla hayatdar olurlar. Ve o isimlerden i'rz edenler hibir !eyi elde etmeyen (hsran ehli olurlar), MUHY&DDN &BN'LARAB

- 10 -

K TABIN F HR ST
Birinci Mertebe: 'nayet Tevfki hakk &ndad&r. Tevfkin birinci mevki'nin unvan lem-i $ehdet'te tedbirci olan &mm' n kalbine vki olan inayet y ld z d r, O kalbin her taraf n rerek kapat r. Bu da SLM olan Feleklerin ilkidir. Vifki olan birinci Matla' n unvan lem-& Ceberut ve lem-i Melekt'da tedbirci olan &mm' n nefsiyle do)an ay n son gnnde ki hill ki, o kalbe )labet eder.. Bu da MN olan ikinci Felek'tir. ilhi olan birinci matla' n unvan lem-i Rahamt ve Rahabt berzahinde mutasarrif olan Kutbun burcunun do )mas yla gzetilen Hill'dir. Hill hem vermeye hem de engellemeye sebebdir. Bu da, HSN olan feleklerin ncsdr. 'kinci Mertebe: Hidyet Mertebesidir. ilmi olan hidyet y ld z d r. Bu y)ld)z hidyetin kabulne sebebdir. Bu da SLMI olan feleklerin drdncsdr. Yani, Ayan olan matla'lar n ikincisinin nvan lem-i Ceberut ve Melekt'ta mdebbir olan &mm n zatiyle do)an ay n son nc gnn hillidir. Bu Hill'de hidyetin kabulne sebebdir. Bu da MN olan feleklerin be*incisidir. Bu hill kuds sekiz nuru ayd nlat r..' Onlar ise, Gne*, Hill, Kamer, Bedir, Sabit Y)ld)z, &im*ek, Ate* ve S)rc'd r. &lh matlalar n birincisinin Rahamt ve Ceberut berzahinde kutbun ruhu ile do)arak ykselen hilldir. Bu Hill Hidyet ve sapk nl )a sebebtir. Bu da HSN')n Feleklerinden alt )nc)s)d)r. Hemen ard ndan nsiyet etti )i karas n zikr edece)iz.. nc Mertebe: Velayet 'lminin Mertebesi'n. ilmi olan mevkilerin ncsnn unvan ; lem-i $ehdette mdebbir olan &mm n kalbiye vaki olan velayet y ld z d r. Bu y)ld)z, nehyin yap)lmas)na sebebdir. Bu da SLM olan feleklerin yedincisidir. Bu Mevkide; ayn zamanda &mn- hill' n matlalar ndan olan Be!inci Felekteki sekiz nr'un felekleri de vard r. Bunlarda s ras yla; *itme Fele,i, Grme Fele,i, Lisn Fele,i, El Fele,i, Kar)n Fele,i, Fere (Tenasuf) Fele,i, Ayak Fele,i ve Kalb Fele,idir. Ahlk olan matla'lar n ikincisinin unvan Melekt ve Ceberut ilminde

- 11 -

mdebbir olan imm n nefsiyle do)an ay n son gnnn hill' d r. Bu hill'da nehy sebebdir. Bu da MN olan feleklerin sekizincisidir. &lhi olan matla'lar n ncsnn unvan Rahamt ve Rahabt berzah nda Kutbun burcuyla do )an, gzetilen Hill'dir. Bu hill, zengin ve fakirli,e sebebdir. Bu da HSN olan feleklerin yedincisidir. Hemen onun pe!inde unsiyet etti )i kalas n n zikri gelecektir. Ve btn bu szlerden sonra da kitab n son fasl n n zikri gelecektir. ALLAH' n Rahmetine muhta olan kul dedi ki; n*Allh yazd),)m)z bu tertib ve taksm ayn) zaman da kitab )n fihristi olur. Varl)klar) icd eden Mucd-i Ezeli ve Ebediden bize g vermesini ve yard)m etmesini diliyorum.. L havle vel kuvvete ill bil'lahil aliyyi'l-azm ve hasbnallah fil klli mevtinin ve ni'mel vekl. B R NC MERTEBE Birinci Mertebe, inyet-i ilhiye vesile k &l&nan tevfk-i 'lh hakk&ndad&r. 'slm-i Feleklerden ilki kutbun kalbinden do an 'nayet Y&ld&z&d&r. slm ve imn)n ilk kelimesi LlLHE LLLLAHd)r. B SM LLH RRAHMAN RRAH YM Ve Sallallah a'l Seyyiden Muhammedn ve tih ve Sahbhi ve Selleme teslman kesran. Ey Bedr Mundi'nin a )r s na sratle ynel ki kendini ktlklerden koruyas n. Seni Hak'ka, ula!t ran ni'metlerden tr nankrlerin yapamad ) !kr vazifesini if et. Sana gelen Hak'k n nr'undan (hikmeti) al. (Bundan sonra) bo ! f s lt lara meyi etme. Her kim ki kaz-i ilhi kendisini r z- ilhi'den geri b rakm !sa o murekkeble yaz yazmay terk etsin. (Madem yle) yle ise &lhi S fatlarla ahlak n gzelle!tirmeye al ! ve (sebeblere gvenmeyi kalben terk ederek) btn nesnelerde (tecelli eden) Allah' n S fatlar na naz r ol. D'vet-i ilhiyeye muhatap oldu )un vakit de kulaklar n d ! ndaki a)r lardan) muhafaza et. (O'nun

- 12 -

Sen ilhi d'vaya a )r c oldu)un zaman szlerinde samimi ol. Cevvad ve Vhibin ikrmlar yla hz almak diliyorsan, Mevl'n n r zs iin fakr elbisesini kendine giysi edin. Ve, Mevl'n n huzuruna fakr (zell) olarak kt ) nda "Ey Padi*h')m (senden ba*kas)na olan) gvenimi kalbimden kald )r. Ve, "Visal *arb)n) bana kana kana iir, yle *arb ki devaml) suda uzak kalanlar *ekva ederler ondan.." de. (yle uzak kimseler ki) ay ie)inden ba!ka yiyecek grmediklerinden tr uzun bir mddet az ks z olarak !a!k n kalm !lar.. T ki ok k nayanlar ac ve zd raplarla lnceye ve d !manl k ate!i snnceye de )in.. Sen onlara Rahmet az ) olmaya devam et. insanlar dallet ehli olup da inayeti ilhi ile: hidyete geldikten sonra, mr!id olmalar na !a! r rlar. l olup da dirilenler hi !phesiz yok olmaktan uzakla ! rlar. Musa'dan ba!kas Tr da) n n eteklerinde ki Eymen vadisinde nleyn'i (ayakkab lar n ) karmad . Evet, (ayakkab s ) nleyn'i kart lan kimsenin szleri do )ruluk rtbesine ula! r. E)er sen Ha!emi'nin vrisi isen, o verasetle do )ruluk yolundan git. Ve, papular n giyin.. Zira, papular n giyinmeyen kimse ukurlu bozuk yollarda kal r. Ve papular n giyin.. Zira, ukurlu yerlerde papucunu giyinmeyen kimse nas l yolculuk edebilir.. (1) Dikilmi! elbise ile dikilmemi! kuma! acaba e!it olabilir mi..??? Hak'k n Kudret eserlerini bu lemde m !ahede edemeyen kimse heiktad r. Kalb de vki olan kuds bineklerde (ilhamlarda) (nefs ve !eytan' n) hilelerini grd)n anda, o hileleri &lhm-i Rahmni'den temyiz et. &lhamlar n ilk geli!in de s rr' n s rrlarla gizlice konu!tu)u anlarda (ilham eseri olan) ilimleri tertible,
(1) Btn bu anlat#lan eyler, nefs muhasebesinde kullan#lan sluplard#r. "Papu'tan" maksd, ilim olmas# gerekir.. Zira halk#n iine girdi&in zaman bilgi silh#n# ku anmak gerekir.. T ki insanlara do&ruyu yanl# lardan ay#rd etmeye sebeb olsun.. Allah'#n huzurunda ise, Hazreti Musa gibi papular#n# #karmas# gerekir. Zira, O huzurda bilginin fideden ziyde zarar# olur. (Mtercim)

Ve heran gelmek ve gitmek zelli )i bulunan her s rr n vehminde ilimleri gzet. (1) Ve klb'e gelen ilhamlar sekr hlinde iken meclisinde bulunanlar ve bulunmayanlara hemen da ) tma!. (2)

- 13 -

E)er sekir hlinden intibah ederek dn !n sana ba) !lan rsa, haz r ve gib olanlar aras nda ayr m yap. Kheylan ile vah!i e!eklerin birlikte oldu)u zamanda develere binmekten sak n. Yani, sr'tle gelip giden bir tak m ilhamlar ile srarla tekrar tekrar ayn gelen ilhamlar n ikisini b rak p nefsin ho!lanaca) , k ymettar surette gelen $eytan' n hilelerine binmekten sak n.
(1) Kalb'e vk olan her vehm ve ilham da bir ok hikmetlere anahtar olabilecek s#rlar vard#r.. Sak#n hal. Klb'e gelen bu tr ilhamlar# bo ve abes eylerdir diye kulak ard# etme!. $unu bilmek gerekir ilimler y bilinenleri tertibleyip o tertiple bilinmeyenleri a#&a #karmakla elde edilebilir. Veya direk ilhamlarla gelir. Sofiler ikinci #kk# tercih etmi lerdir. Yaln# z ilhamlar# )slm lleriyle lmek artt#r. (2) M'min, yapaca&# i lerde teenni ile hareket etmek zorundad#r. Teenni ise, yapaca&# i in Allah'#n emirlerine uyup uymamas#n# lmeye sebeb olur. Zira m'min irde etti&i i i yapmak iin sr'tle Kur'n'a ve Raslullah Efendimizin Snnetlerine ba vurur ve onun izni dairesinde yapaca&# veya yapmayaca&# i e te ebbs eder. Konu makta bu durumdad#r... yleyse klb'e gelen ilhamlar# konu madan nce Kitb ve Snnet ve icm-i mmette mracaat etmek zaruridir. Mtercim.

Seni, o yar ! n ykseklikleri, hedefine ula !mandan al koymas n. Ve, o yar ! glkle elde edebilen mhimmat n kazanmaya sab rla al !arak elde et. Ve (Omhimmatlara ula !mak iin) ba! gzn, gnl gzne ba)layarak sana hikmetleri ba ) !layan Zt' n kereminde tefekkr et. Ve o hikmetlerin kabul grlmesindeki hkm de, O Zt'a nisbet et ki, dayana) olan kimse olas n. Yani, olan biteni kendine nisbet etme. Bu makamla alkal a klad klar m hususunda, ba !kalar n n szleri, seni aldatmas n. Zira Hak, karmakar ! k duruma giren kalbe nida etmi !. Yani, hakikte ermek; Tevhd-i K ble etmek lzmiyetiyle gerekle !ir. Tevhid-i K)ble ise, itimd edilen zatlardan birisinin szleriyle amel etmek suretiyle olu*ur. Amma bir ondan, bir bundan seyr-u suluk hususunda ihtilf gerektirecek tarzda Hakk' n nidas n anlamaya engeller olu!ur. Ve bu makam dernidir. Nas l ki, kheylan n olmad ) yerde hi kimse o asil at , emsali bulunmad ) ndan dolay tan yamaz... yle ise !iddetli rzgrlar n getirdi)i ilim ve hlle Hak'la ol. erken Hak'k n s fatlar yla vas flan. Amma, Hak'k n zatiyle Hak'la olmaya kalk !ma!.. Zira, varl ) n k yaslamad r. Hakk' n varl ) na mukayese etmek bizzat mhl bir

"O"nun Zt' n bilmek arzu ve sevgisini ta! ma. Zira, muhiblerin kalblerinin susuzlu)u !iddetlidir. Hasret gerektirecek bir !eye a! k olan kimseye kalbin harareti dima o !eyden !ikyeti olur.

- 14 -

Muhabbet etti )in Zt'a ayr l k gzyle bakarsan, kulluk hikmetini bilirsin. Ve hazm etmenin, tembellik, sulhun ve cellad n hikmetini de bilirsin. lemde ki z tl k hikmetini, say lar az olan hikmet sahiblerinden ba !kas gremez. $phenin byk dz kayalar n a)ala vurana bak!. Ve, byle yapan gen adam diyet aland r. O genci m!klen zmleyen dost edinirsen, ate !lemekte kendine onu tetik gibi bulursun.. Su, rh iin ilim az ) d r.. Cisim, ate! iin az k gibidir.. Su dnya yurdundan gelip geerse, h retin iin onu bulamazs n. Velevki onun ate !i yatakta len kimsenin sertle !mesi gibi, geceye de)in devam etmede. Sen hr irde sahibi isen, ben sana yle s rlar a klad m ki, o s rlarla teti)i ate!leye bilirsin. Her kim ki Hak'k ilmi zevk ile bilirse onda tu)yanla hidyet birle!mez. yle ise habb-i ke !f cihetiyle kendisine gelen kimse, uyku lezzetinin ne oldu)unu bilemez. Allah Rasl Aleyhisselm gibi. Zira, o Rasl'n kalbinde uyku denen !ey mevcd de)ildi. $ayet ekin tarlada olgunla ! rsa, insanlar o ekinin hasad yla me!gul olurlar.. Veyahud d!man ordular bir kal'aya girse o ahali cihada sratle ba!lar.. Allah iin syle ey halilim!. Hi halis ipekten yap lan d!ek ceviz a)ac na benzer mi? Hay r! Aynen ylede kendisine ynelmemiz emredilen Zt' n kat nda iyilikler ktlkler gibi de)ildir. Senas yce ve esmalar mukaddes Rabbimiz !yle buyurdu: Benim muvaffakatiyyetim ancak Allah' )n yardtm)ylad)r. (Hd Sresi, yet: 88) Allah Subhaneh bu yette kula verdi )i tevfk-i, Zt' n n esma, s fat ve fiilleriyle ba)lant s olan &sm-i Azam "ALLAH" lafza- celline nisbet etti.. Niye?. Zira, Lafz- Cell taalluk iindir, tehalluk iin de )ildir. Yani, lfza- cell

- 15 -

kul baz alarak belirli bir ahlk elde edemez. Fakat Esm-) Hsna'n)n her birisinde i*aret edilen ahlkla kul ahlklanabilir. Bu said y)ld)z)n hilalinde n*aallah Tela tevfk'in lfza- ) celle isnad)ndaki gzel hikmetlere i *aret edece,iz.

B R NC FELEK
Ey necib ve hr o,lum!.. ALLAH sana muvaffakiyet versin. &imdi, Tevffki sana izah edece,im.. Tevffk; ebedi sa'detin anahtar ), Neb-) Zi*nin yolunda slka kulu vs)l edici ve ilh ahlkla ahlklanmas )na rehberdir. Tevfk-i ilhi'ye nail olan ki !i, byk ganimeti eide etmi !tir. Tevfik-i ilhiden mahrum kalan kimse de hayr n tamam n yitirmi!tir. Ey Azz!.. Tevfk; kulun al)*arak elde edece,i bir *ey de,ildir. TevfTk, Allah')n kendi huzuruna seti,i hs kullar)n)n kalblerine ilk etti,i bir nr-u ilhidir. Kulun kurtulu*u ancak Tevfk-i lh ile gerekle *ir. Kul yce derece ve mertebelere de ancak Allah' )n yard)m)yla ula*abilir. Tevfk hibe edilen bir s rr ve kulun kalbinede kondurulmu ! bir nurdur. Kulun &rdesi tevfk'in zelliklerini ve hakiktlar n bilmesi itibariyle, tevfkle vas flanmas ve tevfkin kulda peyda olmas nda Allah' n &rdesinin ba)lant s vard r. Bylece de, kul iin bu irde hs l olur ve o irdeyi kendi kesbi oldu)unu tahayyl eder. Halbuki kulun tevfkle vas)flanmas)nda ki gerek sebeb; Allah Subhneh'nun iradesidir. Fakat kul, kendisini tevfkin talebine sevk eden irdesinin, &lhi Tevfkin eseri oldu )unu bilemedi. Evet!., ilhi Tevfk olmam ! olsayd kulun irdesi gerekle!emezdi. Zira, kulun tevfki irde etmeside &lhi Tevfkdendir. Ancak insanlar n o)u bunu bilincinde de )ildir. $imdi tevfki anlatt ) m z tarzda isbt etti)imizde, insanlar, ancak Hakm, ba) !lar yapan ve kula muaffakiyeti veren Zt'tan tevfk'in kemlini taleb edebilirler. Tevfk'in kemli ne mnya geidi )ini !yle izah edebiliriz: Kulun btn fiil ve hllerinde tevfki ilhinin kula arkada *l)k etmesidir.

- 16 -

Kulun hlleri !yle taksm edilmi !tir. 1- tikd, 2- Kalbe gelen ilhmlar, 3- Ak)l ve kalbinde do ,an nrlar, 4- M*ahedeler, 6- Mk*afeler, 7- Zahiri ve batini btn fiiller. Netice-i Kelm: Kul, btn hllerinde lhi Tevfk'in kendisine devaml ) surette arkada* olmas)n) taleb etmesi, tevfkin keml mns )d)r. yle ise, kul zten kendisine verilen muvaffakiyetin artmas n tleb eder. Yoksa tevfk blnmeyi kabul eden bir !ey de)ildir. Zira, tevfk insanla kim olan mnlardan bir mnd r. Mn ise blnmeyi kabul etmez. Tevfke nisbet edilen noksanl k ise, Tevfk-i &lhinin kulun her hangi bir fiilinde kul ile kim olmas ve di)er bir fiilinde kul ile kim olmamas itibariyledir. Tevfk-i &lhinin kulun btn fiillerine olan beraberli )i de ayn anlatt ) m z gibidir. Art)k bu izahlar)m)zda kulun tevfki Allah'tan istemesinin hikmeti de zahir oldu. &lerde !unu da izah edece)iz: Kul Allah'tan tevfki istedi ,i vakitte kulda Tevfk-i lhin yoktu denilemez. Zira kulun isteme fiilinde yine ilhi muvaffakiyet vard )r. Tevfk lfz Arap dilinde muvafakat bab ndan Tefti bab na intikl etmek suretiyle tretilmi !tir. Tevfk de kulda sudur eden fiillerin peyda olmas esnas nda zten kulda kim bir mnd r. Dolay s yla kulla kim bulunan o Tevfk-i &lhi kulu, kuldan sudur edecek fiili hakk ndaki islm llerine muhalefet etmesinden engeller. Fakat bu engellemesi sadece kendisinde sudur edecek olan fiilde gerekle !ir. Di)er fiilleriyle alkas olmayabilir. yle ise hkm byle olan her mnya tevfk ismi verilir. Ey O,ulcu,um!.. Gnahkar kendisi iin me!ru olan her hangi bir ameli yapmaya muvaf k olursa o gnahkar olmaz. Fakat me!ru haklar ndan herhangi birisine muvafakati gerekle!mezse, o zaman &slm'a muhalefet etmi ! olur. Zira kaidedir bir mahal *eyden veya onun z)t)ndan bo* kalmaz. Tabiat )n bo*lu,u kabul

- 17 -

etmedi,i gibi. Kulda yapaca,) fiilinin mahalidir. Dolay)s)yla ya o fiil slm'a muvafak veya muhalif olmas ) zaruridir. Bazen bir zamanda, kulun yapt ) bir fiilinde, tevfk kendisiyle kim oldu)u gibi, ayn o anda di )er bir fiilinde kendisiyle kim olmayabilir. Buna misl: Gasb edilen bir evde namaz ed eden musallidir. Zira o salt ed etme fiiliyle tevfk kendisiyle kim olmu !tur. Fakat ayn anda salt kendisinde ed etti )i yeri gasb etmesinden tr tevfk kendisiyle kim de)ildir. yle ise ayn) anda kulda hem tevfk hem de hizlan kim olabilir. Hizlan ise; Allah')n raz) olmad),) bir fiili kulun talebi zere Allah' )n kulda muvaffakiyet vermesine denir. &!te bu anlatt ) m z sebebden dolay kul, Mevtas)ndan tevfk'in kemlini ister.. Bylece de kul, lhi Tevfk'in kendisine btn hllerinde arkada *l),)n) istemi* olur. Tki kul, hibir fiilinde !eriat llerine muhalefet etmesin. A klad ) m z tarz zere kulla kim olan Tevfk-i lhi tam ve kmil olursa, art k o tevfk; H)fz-) lhi ve ismet diye ta'bir edilir. Yani, byle olan kul, ALLAH')n korumas) alt)nda olur. Allah Teal vakitlerin aleyhimizde geip gitmesinden ve gafletin neticelerinden cmlemizi muhafaza etsin. ALLAH, hay)rlarla cmertlik yapan Cevd- ) Mutlakd)r. Ey O,ulcu,um!.. Tevfk: Kul yarat)lmadan nce, Allah')n kat)nda kul iin olan inyet-i ilhi'dir. Tevfk: Allah kulu icd ve hitb etti ,i esnada kulun zerine olan en yce ihsan)d)r. Tevfk'in &lhi bir inayet ve ihsan oldu )una, Allah' n !u buyru)u dellet etmektedir. mn edenlere Rab'leri indinde kendileri iin muhakkak bir kadem-i s)dk oldu,unu mjdele. (Yunus sresi, yet: 2) mn edenler daha yarat )lmadan nce kendileri iin bu kadem lmi lhide gerekle *mi*tir. Bu kadem de Allah')n kendi Zt)na yazd),) Rahmeti lhidir. Vakta ki Allah Teal, Kerem s )fat)yla Ayn-) Sabiteleri icd etti ve onlar)n varl),)n) a),a )kard), ltfuyla onlar)n ihtiyalar)n) stlendi. Art k, Allah Azze ve Celle onlar tevfk'in hakiktlar yla donatt ve onlara, O'na ula !t r c yollar a klad .

- 18 -

Enbiy'ya melekler, Evliyaya da Enbiy'lar ve meleklere de yarat l !lar vas tas yla a klad ) gibi.. Bylece onlar gne!e giden ayd nl k yolu zere hidyeti kabullendiler. Ve Mi'raca vesile olan ykseli ! kanatlar na binerek uruc ettiler. Art k Tevfk, btn hllerinde onlar yaln z b rakmayan sad k bir arkada! olmu!tur. Tevfk onlar Allah'a yakla!t ran amellere yn vermekten de geri kalmad . Allah')n r)zas)na vesile olacak ameller; kalb, nefsi ve duyu organlar)na mtevecih muamelattan ibarettir. Tevfk-i lhi onlar) ynlendirdi.. himmetlerinin fevkine var)ncaya de,in

Tevfk-i lhi onlar) hazreti Cud ve Kerem Makam)na indirdi. Onlar o ni'metler deryas )nda ve Cennet nimetleri iinde gark oldular. Ve Tevfk-i lhi onlar) istivaya benzer bir makama )kard).. O makamda Allah')n onlara, vermeyi takdir k )ld),) nimetleri ba,)*lad). Btn bu olan bitenlerin esnas )nda, Hak'k)n onlar)n i*lerini stlendi,ini bildiler. Halbuki daha " NSAN" nam)yla yd edilen bir *ey de,ildiler.. Sonra, onlar iin du etme mahallinde Allah'a szl yak )nl)klar), o i*lerden uzak olduklar)n) gsterdi. Zira, Allah')n ihsan etti,i bunca cesim ve ltif nimetlere kar *) *kr etmeyi irde ettiler. Halbuki &kir me*kr ve Zkir mezkr idi. Dolay)s)yla bu hakikt onlar), irde ettikleri szl &kr'den engelledi.. Art )k kul, btn gcn sarf etmesine ra,men, Allah'a hamd ve sena etmekten aciz oldu. Ve, bu hlin senan)n fevkinde oldu,unu grdklerinden, *a*k)nl)k ve hayret makam)nda duraklad)lar... Sonra, insanlar kendilerinden a ),a )kan Allah') vmeleri sena etmeleri, ancak Allah' )n kendi fiiliyle Zt)n) sena etmesi oldu,unu bildiler. &nsanlar n byle idrk etmelerinin lzmiyetini yazaca ) m z yet dellet etmektedir. Zaten size az bir ilimden ba *kas) verilmemi*tir. (&sr Suresi, yet: 84) yle ise, az bir ilim de Allah' n inyetiyle bize ba ) !lad ) bir terazidir. ok ilme ula!mam z ise bizim iin mmkn de)ildir. yle ise ilimde okluk iddia edebilece)imiz !eylerden de)ildir. Muhakkik *eyh, her!eyi inceleyip yontand r. Fakat o, yapt),) i*lerde samimidir. ddia sahibi ise, o da her !eyi inceleyip yontar.. Fakat o, yapt),) i*lerde samimi de,ildir. Bu makamda Allah Rasl Aleyhisseltu vesselam !yle buyurdu;

- 19 -

Senin med ve senan) sayamam, sen kendini vd,n gibisin. (Eb Davud ve Tirmizi) Ve S)dd)k-) Ekber'de - Allah ondan raz& olsun- bu makamda !yle buyurdu; "Allah') idrk, idrk edilemeyece ,ini idrk etmektir." Yarat c s n idrk etmeyi kasd edene !yle syle!.. "Allah') idrk, idrk edilemeyece ,ini idrk etmektir. Kim Allah'a hayretle kulluk ederek yakla *)rsa, i*te o nihayet Rahman) idrk edendir. Gerekten Allah') idrk etmemek nusuk sems )nda cevelan eden feleklerin do,u* sebebi olan duha vaktindeki Gne *'tir. Tevfk'in ba*lang)c), ortas) ve gayesi vard )r. Ey O,ulcu,um!.. Tevfk, her fazilete ynlendirici, temiz s fatlara uia!t nc ve gzleri cilalayan, s rlan islah eden ve kalbe hulsiyeti veren btn gzel ahlklar da celb edici oldu)unu bii. Tevfk kalbde ki kilitleri aan, kalblerde ki !ek ve !pheleri gideren, kalblerin varl k hikmetini ba) !layan ve azmet-i &lhiyeyi )retendir. Tevfk, kulun istikmeti taleb etmesine sevk eden, esas muharrik ve kulu selmet yoluna ula !t r c d r. Tevfkle vas)flanan her kul, hidyete erip do ,ruluk zere olur. Tevf)kden mahrum kalan da rezil ve rusva olur.. ALLAH emirlerine muhalif olmaktan ALLAH a s ),)n)r)z. Tevfkin ba*lang)c) slm), ortas) imn) ve nihayeti ihsan) sana verir. Tevfkin ba*lang)c) olan slm, kan ve mal ) korur. Tevfkin ortas) olan imn, zulmnden muhafaza eder. nefisleri sap )tma ve sapt)rma

Tevfk'in sonu olan ihsan, ruhu Allah'tan ba *kas)na bakmaktan engelledi,i gibi rh'a murakabe ve Allah'tan utanmay ) ba,)*lar. yle ise... Nefis, Cennette #ehvetlerini yerine getirmekle mutlu olur. Gz, Rahman& grmekle huzur bulur. Ruh, nimetlerin hakiktlar&ndan lezzet al&r. Ey O,ulcuk!..

- 20 -

Tevfkin ula*t)rd)klar)nda tefekkr et!.. yle ise, btn hllerinde seni tevfk'e davet eden, hibir iyilik yoktur ki Allah sana vermesin. Art k sana d!en, onlar geri evirmemektir. Tevfkin mebdei, sana ilim ve ameli ihsan eder. Ortas , seni pis hedeflerden temizler. Sonu, varl k ve ezelin s rrlar m verir. Tevfkin ba*lang)c) seni hislerinden, ortas ) nefsinden uzakla*t)r)r ve sonu sana senin gne *inle cmertlikte bulunur. Tevfkin ba*lang)c) sana kerametleri ihsan eder.. Ortas ), seni s)fatlardan fni k)lar.. Sonu, seni Ztla mutlu eder. Tevfkin ba*lang)c) sana Cennetle, ortas) varl)kla ve sonu varl),)n fenas)yla *ahidlikte bulunur. ALLAH'tan ba*ka umutlar)m)z) ba,layabilece,imiz bir varl)k mevcd de,ildir. Menn ve btn nimetleri ba,)*layan ALLAH btn noksan s)fatlardan mnezzehtir. TEVFK N KISIMLARI Ey O,ulcu,um!.. ALLAH seni muvaffak k)ls)n. Tevfk. GENEL ve ZEL olmak zere iki k )sma ayr)lmaktad)r.. 1) GENEL TEVFK; btn insanlar)n kendisinde m*terek olduklar) tevfkdir. Mslman ve mslman olmayanlar e *ittir. Genel tevfkde iki k)sma ayr)lmaktad)r. a) Hikmete muvafak olan tevfk. Bu tevfk, hikmetle e !yan n yarat l ! nda ki s rlar bilmekle gerekle!ir, b) &ahs)n maksad)na muvaf)k olan tevfkdir. Bu tevfkde; 1) Maksada muvaf )k olan, 2) Hikmete muvaf)k olan, diye ikiye ayr )l)r. 1) Maksada muvaf )k olan tevfki !yle izah ederiz: Su bulunmayan bir yerde hangi dinde olursa olsun bir kimsenin kuyu kaz p su karmas oradan gelip geen kimselerin maksad na o suyun kmas muvaf k d r, 2) Hikmete muvaf)k olan tevfki de !yle a klayabiliriz: Nesnelerin aras ndaki mesafeyi ve onlar n as llar n bildi)i iin nesneleri birbirinden ay ran kimsenin tevfkidir. Zira, bu tr bir al !maya her hak sahibine

- 21 -

hakk n vermek denir. Mesel; e!yan n hikmetini bilen bir adam elekle su imeye ve bardakla un elemeye te!ebbs eden bir !ahs grd)nde, derhal unu ele)e ve suyu barda)a bo!alt r.. Ve o !ahsa da !yle der; "Bu elek un elemek ve bardak su iin yap lm !t r." Grld) gibi nesnelerin hikmetini bilen *ah)s, ilmi ve ameli olarak btn nesnelerin yarat )l)* gayesine riayet ederek muamele eder. &!te bu hikmet tevfkidir. 2) ZEL TEVFK; seni zulumattan nura )karan ve btn mertebeleriyle ebed saadete velev ate *e girsende seni ula*t)ran tevfkdir. Bu zel tevfkde; ZEL ve GENEL olmak zere iki k )sma ayr)l)r. a) zel Tevfik'in Genel k )sm): Allah'a, Rasllere ve Allah' )n kat)ndan gelenlere imn etmekten ibarettir. b) zel Tevfk'in zel k)sm): Me*ru olan ilimlerle amel etmekten ibarettir. &yle de a)klayabiliriz... 1) Genel olan zel Tevfk ki sadece Farzlar n edas ndan ibarettir. Zmman ibnu Sa'lebe Allah Rasl Aleyhisselatu Vesselama; - "Farz ibdetler nelerdir?" diye sordu,unda Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam da ona cevap verdikten sonra Zmmam; - "Sayd)klar)n)n d)*)nda zerine ba*ka Farzlar var m)d)r?" diye sordu. Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam; - "Hay)r yoktur. Yaln)z dilersen nafilelerle me *gul olursun." buyurunca Zmmame; "Allah'a yemin ederim zerime farz olanlardan ne noksanl )k ve ne de fazlal)k yapar)m.." dedi. Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam o gittikten sonra; - "Sylediklerinde sad )k olursa kurtulu*a erdi." buyurdu. &!te bu Hadis'te zel Tevfk'in Genel blmn bylece )renmi! bulunmaktay z. 2) zel Tevfk'in zel blmne gelince, o da kalbi tasfiyeye, marifete, bo* *eylerden ar)nmaya, riyzat ve mchedeye seni ula*t)rand)r. Bu k)s)mda a) Genel ve b) zel olmak zere iki k)sma

- 22 -

ayr)lmaktad)r. Bu k)sm)n a) Genel tevfki; senin iin btn ulvi ahlklar) ve Rabbani s)fatlar) meyve verendir. Bu k)sm)n b) zel tevfki ise, tahkik etmek mns )n) ve ahlk s)rlar)n) senin iin meyve verir. Tahkik etmek mns ) ve ahlk s)rlar) da 1) zel ve 2) Genel olmak zere iki k)sma ayr)lmaktad)r. 1) Genel k)sm), sana ahlklanaca ,)n hususlar) ve o ahlklar)n s)rlar)n) ihsan eder. 2) zel k)sm) da, seni muhta olmak mlhazas )ndan muste,ni k)lar. yleyse, kulun zahiri ve kalbi btn hareketlerinde ve durgunluklar)nda kula arkada*l)k eden tevfk, ilmiyle mil ve veresatu enbiy olan Ariflerin tevfkidir. Hareket ve durgunlu )un baz s nda kulla arkada!l k eden tevfkde o ba'za nisbet edilir ve zellikle o kula varl k mertebelerinden verdi )i !eye muzafd r. &!te bu da, sadece Arif, Zahid, Abid ve bunlardan ba !ka suluk ve makamat erbab ndan olanlar n tevfkidir. Tevfkin peyda olmas) da muhakkikin ulema kat )nda, iki k)sma ayr)lmaktad)r. 1) Allah')n vas)tal) sende var etti,i tevfk, 2) Allah')n vas)tas)z olarak sende icd etti ,i Tevfk. Bunlar da !yle a klar z: Vas)tal) sende icd edilen tevfk; ana ve baban n telkin ettikleri &slm Dinini kabul etmen gibidir. Zira, her ocuk &slm f trat zere do)ar. Anne ve babas onu ya Yahudi ya Mecsi ya da H ristiyan yaparlar. Bu anlatt klar m z Allah Raslnden rivayet edilen bir Hadis'in mefhumudur. Veya hi ummad ) n bir anda yoluna, seni irkin ameller i !lemekten engelleyen nasihtlarda bulunan bir !ahs n kmas gibi, Yap lan nasihttan tr sen gaflet uykusundan uyan rsan, Allah Subhneh, senin kalbine tevfk nurunu ilk eder... O !ahs n vas tas yla gnlne &lk edilen tevfk nuru, seni nefsin hilelerinden kurtulmaya ve sai'dler zmresine girmeye sevk eden ilhi bir rehber olur. 2) Vas)tas)z olarak sende hs )l olan ilhi tevffk'e gelince; o da kimsenin yard m olmaks z n Allah' n senin ay blann grme duygusunu sana bah! etmesidir, yle duygu ki i !lemi! oldu)un irkin amellerinden tr nefsin ve hlin sana bu )z etti)ini idrk edersin...

- 23 -

Bu duygun glendike kurtulu ! yoluna ve senin iin ezeli olarak takdir edilen gzel amellere seni sratle sevk eden ilhi bir rehber olur. zel Tevfk'in makamlar n n ilki hi !phesiz Allah' n sana tahsil etmeni emretti )i !er'i ilimlerle i!tigl etmendir. zel tevfk'in seninle arkada !l k etmesi ynyle son makam da, !ayet zel tevfk'in btn makamlar tamamlan rsa, akl hibir !eyin kendisiyle olu!mas mmkn olmayan Tevhd-i Zt sende kendi Tevhdiyle hs l olmas d r. Velev ki baz huzr-u vcdiye ve kerem-i ltfiye sende noksan olsa da bu durum de )i!mez. Netice-i Kelm; cehaletle birlikte ne hayat ne de makam sz konusu olmaz.. Yani, !er-i ilimlerden cahil olan bir !ahs n ne hayat n n ne de makam n n hibir k ymeti harbisi yoktur. BLM: Bu blm, zahiri ahkamlarla ba ,lant)s) olan muamelelerde tevfkin hs)l olacak neticeleri ile alkal )d)r. nsanlar bu neticelerin hs )l olmas) itibariyle iki k )sma ayr)l)r. 1) Kendilerine tam neticelerin has )l oldu,u kimseler ki "Zaman)n Sahibi" diye i*aret edilen Kutub'lard )r. 2) Kutublar)n d)*)ndakilerdir ki, Alm ve Hakmin onlar iin ezel ilmnde neyi takdir etmi*se, onlar)n ona ula*mas)d)r. Ey O,ulcu,um!.. E,er tevfkin s)hhatli olursa, - ki s)hhatli olu*u da ancak *er'i ilimleri tahsil etmekle gerekle *ir... Art)k tevfk, sana inbeyi, inbe de tevbeyi, tevbe de hzn, hzn de havf'u, havf'da insanlardan uzakla *may), insanlardan uzakla*mada, halveti, halvette tefekkr, tefekkr de huzuru, huzurda murakabeyi, murakabe de haya etmeyi, haya etmede edebi, edeb de slm')n hkmlerine riyet etmeyi, Allah' )n emir ve yasaklar)na riyet etmekte yak)nl),), yak)nl)kta visali, vislda ns, ns de nazlanmay ), nazlanmakta istemeyi ve istemekte Allah icabet etmesini netice verir. *te btn bu makamlara bir k)s)m Tasavvuf Ehl MAR FET ve di,er k)sm) da L M diye isimlendirmi*tir. istemek -du etmek- kendi a s ndan ok e!itli oldu)undan ki !inin bulundu)u durumda kesin bildi )i makama bakar. Bu da kendi hlini m*hade etme makam)d)r. Kimi bir resmi, kimi bir almeti, kimi hayret ve !a!k nl ) ve kimi de

- 24 -

acziyeti du etme makam nda kendisinde m !ahede eder. Herkes kendi durumuna uygun olan me !rebini bilir. Btn bu makamlar ise ancak RESM ve ZEVK ilimleri tahsil etmekle gerekle *ir. RESM ilimleri iki blmde ele alabiliriz. 1) Akaid bilgilerine ba,lant)s) olan Akl ilimler. 2) Mkellef oldu,un amellerin slm da ki hkmlerini bilmekle alkal) olan &er'i ilimler. Bu ilimlerden ihtiyac) miktar) ,renmek zaruridir. Zaten ilim mertebesinde ilerde bu ilimlerden ne kadar )n) ,renmek gerekir n*aallahu Teia a )klayaca,)z. ZEVK ilimden maksat ise, *er'i ilimlerle amel etme neticeleri olan s)rrlard)r. Bu da Allah')n senin kalbine ilk etti ,i ilhi bir nurdur. Sen, bu nr vas)tas)yla mevcd mnlar)n hakiktlar)na, Hakk')n kullar)nda gizledi,i s)rrlara ve nesnelerde ki yarat )l)* hikmetlerine vak)f olursun. Bu ilme; " LM- HL" derler. Zira kul, Esm- ) lhiden herhangi birisiyle ahlklan)rsa kendi halini o Esma ile m*ahede eder. Ki*inin hlinin delilleri ya onun hlinin do ,rulu,una veya yanl)*l),)na *hidlik yapar. Ey O,ulcu,um!.. Taleb edlien saadeti ebediye veya ba !ka bir !ey iin kendisiyle tevfkin kim oldu)u !ahs n delileri ya onun da'va etti )ini tasdik veya tekzib eder. Hlinin delilleri iki k )sma ayr)lmaktad)r. 1- Bir *eyi iddia eden *ah)sla kim olan deliller. 2- Ba*kas)yla kim olan deliller. Yaln z ba!kas n n hli, iddia edicinin iddia etti)i !eyleri bir fiil icraat etmekle vas fl olmas !artt r. Bu hussda nc bir delil yoktur. Birinci delil: Hl sahibinin durumunu gsteren delile gelince, o da korkuda yznn sararmas), utand),)nda k)zarmas) ve ilhi hkmlerde Allah'a kar *) itirazlar) terk etmektir. Mutlak surette kadere teslim ve kaza- ) ilhiyeye raz) oldu,unu iddia eden bir kimsenin kendisine isabet eden musibetlere kar *) sab)rl) olmas) da o hlinin delilidir. &kinci delil, Ba*kas)n)n haliyle kim olan delildir. yle delil ki hl sahibinin bulundu )u durumu, hl lisan yla bildirmektedir.

- 25 -

Bu durum !yle tasvir edilebilir. Kendisinden vcd diliyle muayyen bir !eyin ayr ld ) n syleyen !ahs n hli gibi.. Bu da iki e*it olur. 1) Maharetiyle kendisinden ayr lan muayyen !eye ula!mas mmkndr. Halbuki bu kimsenin daha nceki hlinin m !ahedesi onda byle bir maharetin olmad ) n bildirmektedir. 2) Yahud o ayr lan muayyen !eyin, insan gcnn haricindedir. Art k bu da tekrar ula !mas ancak bir ltf ilhi gerekir. Buraya kadar yapt),)m)z izahatlar k)saca hllerin belirtilerini bildirmek iindir. Zaten bu kitabtaki ana gayemiz, veciz bir tarz ile bu risaleyi yaz)p tebli, etmektir. Yoksa sadece *hret bulmak ve mevzular) gereksiz uzatmalarla izah etmek de ,ildir. Her ynyle mkemmel vecz kelmla maksat Allah' )n izniyle hs)l olur. Zira, b)kk)nl),a sebebiyet ancak gereksizce kelm ) uzatmakt)r. Hakiki Mr*id ALLAH Teald)r. Ondan ba*ka Rab'ler yoktur.

K NC FELEK
'MN' Feleklerin ikincisi: lem-i Melekt ve Cebertta tedbir al &c& Kutbun zt&yla do an vifk hillinin do u# yeridir ve bu hill onun kalbinin her taraf &n& rerek rter.. Zek ve anlay ! sahibi olan lim, muvafakat sabah n n nuru teneffs etti)ini bilmez mi?.. Sabah nr'unun muvafakati, iindeki gzellikleri a )a kar p gecenin karanl ) n giderir, E!yan n suretlerinin bulundu)u lem-i Misl'de tam bir benzerlikle birbirine benzeyen iki !ey'in zt n n muvafakatiyle, Allah' n keremine mazhar olan keremi misl leminde onlar hakk ndaki tevfk-i ilhi a )a kar. Bu lem, gerek lemdir. Burada ki suretlerin glgesi, maddi ve hissi suretlerdir. Bu mertebe; bir !ey'in zt n n paralanma ve blnme kabul etmeyen !ekiller ile harite zuhurudur. Bu mertebeye "Misl" denmesinden maksat; ruhlar leminde bulunan her bir ferdin cisimler leminde brnece ,i bir *eklin benzerinin bu lemde zahir olmas )ndan trdr. Be* hazret, kudret ve onun temsilcileri yerinde kullan )lan bir terimdir. Bu, Allah'tan zuhur ve sudur eden s )fat ve fiillerin geirdikleri be* lemdir. Bu be* lem *unlard)r: 1- Mutlak Gayb hazreti; ilim hazret-i alemindeki yn- Sabite

- 26 -

buradad r. 2- Gayb-) Muzf hazreti: Bu da iki k s md r. 3- Ya mutlak gavba yak )n olana muzf olur: Bu hazret; Ceberti ve Melekti ruhlar lemidir. Bunlar; mucerred nefisler ve ak )llar lemidir. 4- Ya da *uhd-) mutlakava yak)n olana muzft)r: Bu misl lemidir. Buna Melekt lemi'de denir. 5- Bu drt lemi bir araya getiren, toplayan hazrettir: Bu lem-i nsand)r. yle bir insan ki, btn lemleri ve ondaki varl)klar) kendisinde toplam)*t)r. Bu Hazret- Hamseden ncsnn ve drdncsnn biz bu blmde izahat na gayret sarf edece )iz. Bu iki hazret iin iki *er almet vard )r. 1- E)er vcd- mislinin tecellisi baz benzetimle taalluk etse, muvafakat hazret- farkda gizli ve Tevfk-i &&hi sonucunda mislinin lem-i Ezel'de yarat l ! cihetiyle tahakkuk eder. 2- E)er tecellisi kullT benzetimle ta'alluk etse muvafakat hazretcemde hakiki olur ve vcdu mislinin lem-i Ezel'de yarat l ! cihetiyle gerekle!ir. yleyse, lem-i &ehdette tezahr eden varl )klar)n vcdu hususundaki Tevfk-i lhi, lem-i Misldeki zlerinin muvafakat etmesinin feridir. &nsanlar n bedenleri olu!lar n n itibariyle gerekle!en Tevfk-i ilhi'de onlar n ruhlar n n muvafakat- nahiyesinin neticesidir. Bu hakikta Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam bir Hadis-i $erifte !yle buyurarak i !aret etmektedir: Ruhlar, toplanm ! muhtelif nevilere ayr lm ! zmrelerdir. Cesedler ise, sa)lam rlm! bo! kal plard r. Binaenaleyh bunlardan Allah yolundan tan yanlar vas flar , huylar mttehit olanlar birbiriyle hak iin tan !m !lard r, aralar nda tevfuk ve tenasp bulunmayanlar da ihtilfa d!m!, birbirlerinden nefret edip durmu !lard r. (Buhari, Mslim, Cami-us Sa )ir) yle ise, Tevfk-i &lhi ebrar ve i !lerinde muvafakati olanlar hakk nda muamelelerde ve muvafakat- ilhi'de onlar n mnacatlar nda gerekle!ir. Tevfk ile muvafakat aras )nda intisb vard )r. $yle ki: &ayet bir kimsede tevfk-i ilhi ve muvafakat toplan )p

- 27 -

birle*irlerse, o kimsenin yapaca ,) i*lerde hayret verici *eyler zahir olur. E,er her ikisi de bir kimsede ayr )lsalar, onunla Hak aras )nda engelleyici perdeler vak olur. Tevfk ve muvafakat' n bir kimsede toplanmalar insafa dayal d r. Ayr)l)*lar) Riyaset sevgisiyle gerekle *ti,i bilinmektedir. Tevfk-i ilhi; kul hakk)nda kesbi olan *eylerde gerekle*ir. Muvafakat-) lhi: kul hakk)nda vehbi olan *eylerde gerekle*ir. BEYT E er said y&ld&z& hilline muvafak olursa, Her ikisinin varl&klar& bir ak&#ta olur. Onlardan dosta biribiriyle yakla #&m olmazsa, Varl&k, zaid varl& &ndan noksanla#&r. yle ise, kalbine bak bakal &m!.. Onlarla olan hazz&n birle#meden mi?.. Yoksa.. Uzakla#mak leminden mi?..

NC FELEK
'HSAN Feleklerden ncs:lem-i Rahamt ve Rahabt berzah&nda mutesarr&f olan Kutbun burcunun do mas&yla do u# yeridir. yle hilldir ki hem ihsanda bulunur hem de men etmekte. Rahamt ve Rahabt lemlerinde ki varl k, a lan sabah n nuru ve bitmekte olan gecenin ayd nl ) oldu)unu ve karanl k zindanda kurulan mecliste en zarif ve ltif zinetlerle sslenmi ! kandillerin ! klar n n idrki, duyu organlar n ayd nlatt ) n hikmet ehli bilmez mi..? Ve o lemde soluklamalar n n bahesinde gizlenen ceylan n yata) imnlar n n vas tas yla onlara zahir oldu. O lemde kendi !emaillerine olan Cinsiyetlerinden tr olu !an kal plar sinsice hakiktlara ula !maya engellemeye al !an her azg n n hilesine kar! gvenceleridir. Ve o lemde b- hayat ime duygusu ve onlarla birlikte ime arkada!lar na su yata) n n olu!umunun yeri zuhur etti. Ceylan yavrusu "Cinsiyet edilecek bir m!fik ve her !eyden alkas n kesen hi kimse yok mu?" diye hayk rarak, eline ald ) mitsizlik k l nc yla ba! na vurarak

- 28 -

sallanan a)ac n yapraklar gibi onlardan uzakla!t . Su yata) ndan g ettirildi.. O suya en gzel giysiler geirildi, insanlar imtihana duar oldular. Muhaf zlar k skand lar. Arkada!lar kibirlendi... Sizin iin hibir zarar endi !esi yoktur. Ey alt)*arlar) be*lerle arpan ki*i!.. Ben insanlardan gafil de ,ilim. Hannastan kork! Zira vesvese onun ilham )d)r. Rabbiniz terazileri sonra o lemde Kutub yaz l evraklar teraziyi kurmak iin okumaya ba !lad ki o evraklarda !yle yaz l yd ; Ar*)n ihtiva etti,i felekler kendilerine mnsip varl )klarla doludur. Ve Rabb'inizin bu ihti*aml) ar*)na bak)n!, yle Ar* ki; koruyucu muhaf)zlar) taraf)nda korunmaya al)nm)*t)r. Bu varl)klar)n iinde Melek ve Hanns ) bir arada cem etmi*tir, ilhama mazhar olacaklar) da hem lhm-) Melek hem de lhma-) Hannsa mustaid olarak yaratm)*t)r. Yani, ilham)n a),a )kaca,) yerde Melek ve Hanns')n ilham)n) birle*tirir. yle Rabbiniz ki; a*k)n)n ate*ini hazret-) kuds'ye mahss k)ld) ve nimetlere nsiyet etmeyi ondan uzakla *mak azab) yapt). Arifler, Rableriyle unsiyet etmekle soluk al )p verirler. Art)k Rabbiniz o lemde ki varl),), irde deryas)nda his edilmecek tarzda ak)tt). A*)klar)n hllerinin dalgalar) da o deryaya vurdu.. Binaenaleyh, o irde deryas ) da onlar) yayd). Fesahat yoku*unda ki yolda Rabbinizin askerleri, fasih Arab ve Acemleri dilsiz b )rakarak ma,lp ettiler. And ederim o geri dnp ayd)nl)k ne*reden, ak)b ak)b yuvalar)na giden y)ld)zlara o derya, izleri yok eden ak )*lar)n ve snm* grntlerin kal'as) ve s),)na,)d)r. O lem-i s)rr erbblar) yaym)*t)r. O lemde ki kselerin ayaklar ) ne*r edilmi*tir. O kselerde soylu develer hudus etmi *tir. Ve Rahman onun ba*)na gelecek olan her boyadan nefis cevherlerle sa,lamla*t)r)lm)*t)r. Veyahud onun vcdunu en ltif cevherlerle sslenmi* z)rhla sa,lamla*t)rm)*t)r. Bu lemin sonu, ak)l ile idrk edilir. n ise, m*ahede etmek suretiyle his edilir. yleyse, Kutub yedi y)ld)z)n varl),) srd, mddete Kuds Deryas)nda yzer. *te bu lem'e ruhlar )kar akl ve hiss bilgilerle geri gelirler. Bu durum, ilk hli zere haps edilen ile Arslan yata,)nda emin oturan aras )nda baki olur.

- 29 -

nsanlar) yz ek*i, ahmak ve mdebbir ncler aras )nda gelip giden, k)lan Zt) noksan S)fatlardan tenzih ederim. BEYT ALLAH')n Esms)yla su yznde yzen Ar *a bak! Ve Ar*)n iinde devran yerle*tirilmesine taaccubla bak! edici murekkeb cisimlerin

O murekkeb cisimlerle birlikte Ar *, gecenin zebun karanl ),)nda *ahitsiz bir deryaya yzer. O geminin ynn Hak a*)klar)n)n hlleri tyin eder. Ve o gemiyi yzdren rzgr ise, o a*)klar)n tkettikleri a*k nefesleridir. Ar*), ihtiva etti,i varl)klarla elifinin hatt )ndan yar)na seyr edici ve bu seyrin varaca,) nokta ilk )k)* yeri oldu,unu bil!. Ar*)n seyr-u seferi esnas )nda kendisinde a),a )kacak *eylerin sonu yoktur. Ar* sabahlar) gecelerin zerine sarar ve onun sabah ) geceye muhta de,ildir. Feleklerin derinliklerinde ve ortalar )nda ki seyyare olan hikmete bak! Her kim o hikmetlerin olu*umlar)n) bilmeyi taleb ederse, o dnya da kendi idaresiyle oturur. Bylece kendi zat )nda ki, ALLAH')n in* etti,i Fele,i ve sanat) grr. HSANI FELEKLERDEN NCSNN UNSIYET ETT # KAL ASI. Hilim sahibi olanlar bu gzel karan n hakiktini bilmezler mi? Do)ruluk, bu kala da akan gzya !lar ve zr sahibi a! klardan devran eden a!k n ate!inin s cakl ) d r. Gaddar ve yalanc lar evin ve ziyretgh n uzakl ) ndan !ikyeti olurlar. Halbuki seven sevgilisini arzulad ) nda onun ziyaretine gider. Salg n develer ne zaman do )um yapar?.. Deveye kat rlar n eziyeti ne zaman giderilir?.. Y ld zlar ne zaman do )acak?.. Ya)mur damlalar eziyet verici nesneleri ne zaman giderecek?.. Denizler te!bih eder. S n rlar n hibir anlam kalmayacak bir tarzda

- 30 -

uzayacak. Engeller o )alacak.. Yurdlardaki evler birbirleriyle birle !ecek.. Yaz klar olsun!!! Yaz klar olsun!!! &nsanla oyun oynayacak. Art k byle as rlar n kendisini oyuncak yapt ) kimseyi seherde do)an y ld zlar n vaktinde riyet etmesi gereken amellerinden, bakirelerle oyna!mas , gzel kokulu ieklerin kokusunu koklamas , mevyelerin zlerinden lezzet almas , ku!lar n na)melerini dinlemesi ve makyaj yapan k zlarla mzik yaparak dn !m yapmas , hakiktten me!gul ederek onu her !ey'den engeller. Bylece byle olan herkes sap tarak !a!k n hlde kal r. Herkes kamaktan !ikyeti oldu.. Hakm-i Mutlak' n san'at n n ve Cebbar n n sib)as n n nuruyla parlayan &ftar hilli gzkt. yle hill ki parlayan bilezi )in yans gibidir. Hill ve Dolunay' n devran ve onlar n izdi)i izgileri fele)in ortas d r. As llar n n kuvvet yerlerinde gelip-gitmeleri kar ! kar! ya gelir, O as llar nda ki g tek ynldr. Ve Dolunay ve Hill Ay' n ortas nda varl klar nda as l olan yerde bir hizaya gelip birle !irler, Dolunay ve Hill ate! ve sudur. Ate! ve Su ise, ancak merkezlerinde asl unsurlarda ehemmiyetli bir !e'nden tr kar! la! p birle!irler. Onlar n birle!imleri byk bir hkmdr. Ate! harb iin alevlendi. Eserleri taleb etmek iin alevleri sr'atlendi. Ve, alevler, bazen ma )aran n sa) bazen de sol taraflar na meyi ederek ma)rada mazinin tercbesizlikleriden olu !an bo! nesneleri gsterdi. Orada esareti kabul edenleri sa )lam bir tarzda ba)lad .. Helak olmak kfirlerin sahas na bu sebebden tr kondu. Ehlinin zilletinden tr paraya kar! l k kendisinde sulh yap lan yurdun akibeti ne kt akibettir. &mn ! klar yayarak o yeri ayd nlatt . Israr n d)mleri bu vesile ile zld. Aslan ve ceylan imn nuru ile dostla !t lar. yle nr ki, onun tesiriyle ceylan kurttan uzakla !m yor. Kurt'da onun tesiriyle ceylan'a kar ! kom!uluk hukukuna riyet etti. &mn nurunun tesiriyle muhsin kullar, maddi ve ma'nevi faideleri elde etmekte ba!kalar n kendi stlerine tercih etmek ahlak yla ahlkland lar. &mn nurunun bu tesirleri itibariyle Mukarribinin seyiati Ebrar' n hasenat olmaya intikl etmi !tir. Evet!. Evet!. Sebat, seilenlerin yksek zirvelerde ki en hay rl sekinler ki, onlar ar nma vadisinin ortas nda otururlar. evleridir, yle

Peyderpey nadir vaki olan olaylar ve yayg n haberler sa)lamla!t .. Duraklaman n kendisine me!akkatli gelmeyen seyyarlardan bir hatib

- 31 -

emr- ilhi ile kim oldu. Hrlk ve kleli )in s rlar n a klay c olarak bizleri da'vet etti. Tefekkr edenler ve her !eye ibretle bakanlar nerede? Sabah olunca ayan ve a )yar n karanl klar kayb olup nurlar belirtir. Art k o karanl klar irkin serlere konar. Ay, ne zaman bilezik gibi yusyuvarlakla ! r ondan nice s rrlar zahir olur., yle s rlar ki, izilmi! olan eserlerin tamam n siler, yle izilmi! eserler ki, onlar gr! ve ye!ermek iin ldr. yle ller ki ykseklerde sabah ak!am ! k yayan byk bir fenerdir.. Abd- Muhtar, inkr istimal etti.. D!nceler onu seyyar ve mukim olmak aras nda sevk etti.. Bu hl zere intizar uzad . Art k ihbarlar o halde hibe edildi. Hibe edilen ihbarlardan bir az gne!in ykseli! vaktinde nuzl eder etmez hemen lemde inkr vaki olup perdeler kald r ld . insanla Hak aras nda vaki olan varl k perdeleri kald r l nca insan n teslim olmas n iltizam eden Dolunay nr'lanarak do )du. Bylece varl k leminde olanlar n tamam mjde hillini ve Melik- Kahhar' n Resullerini iza'n ettiler.
Not: Bu anlat&mlar tamamen kalb duygularla alkal&d&r. Yani Dnyadaki nimetlere kalben yap&lan nsiyetleri izah edilmi#tir. Hz. *eyh Kuddise S&rruh'nun bu tarz beynlar& daima kalbin nefsin tesirlerine kar#& okuyucusunu ikz etmektedir. Binaenaleyh gnmzde 'slm'&n emr ettiklerini ya#amad& & hlde tasavvuf bilgisiyle dem vuranlara ne demeli? (Mtercim)

BEYT Ey karanl)k gecelerde parlayan hill gndzleri de parla. And olsun Sen grmenin nurusun. Sen her izi yok eden ve gzler iin dolunays )n. Senin tecellinle )*)kta imr vard)r.. S)rlar bahesinde mnlar )n hill gzkt,nde ona ykselt tevazuyla *yle syle; "Ey iki taraf aras )nda seyr eden hill a ,yar)n karanl)klar)ndan ayr)lma!." O hillin saray)na kle ve ay)n son gnnde size ula*an izleri mahv ediciden sonra kral ol!. Bu yle bir hikmetdir ki ak )l onda hayrete duar olur.. Gndz ile ayd)nl)k veren iki kandildir.. Onlar, yksekliklerde nas )l grnyorlar diye taa'cub edilir.. Gne*in yksekli,i ise btn nurlar)n mezhebidir..

- 32 -

Muhtar)n varislerinin kalbine gelen nurlar )n d)*)ndaki her kalbe vaki olan her nur ay y)ld)z)d)r.. yle ise, ey garda * fikirlerin neticelerinin ba ,)*lad),) *eylere kar*)l)k ALLAHa *kr et!. K NC MERTEBE )kinci Mertebe: H)DYET MERTEBESldir )lmi olan ikinci mevkinin unvan # lem-i $ehdete mdebbir olan imam#n kalbine gelen hidyet y #ld#z#d#r. Bu y#ld#z hidyetin kabulne sebebdir. Bu da islmi Feleklerden drdncsdr. Allah, *u hakikti: Kendisinden ba *ka hibir Tanr) olmad),)n), adaleti ayakda tutarak (delilleriyle, yetleriyle) a )klad). Melekler (bunu ikrar etti, hakk) ilim shibleri (Nebler, Alimle)de (bylece inand)). Ondan ba*ka hibir Tanr) yoktur. "O" mutlak ,alibdir, yegane hkm ve hikmet sahibidir. (Al-i &mrn Sresi, yet: 18) Bu yette Allah Subhnehu, kullar na ilmin !erefini kendi Zt' n ilimle vas flayarak bildirmektedir. yle ise, Ey muvaffak ve said o,lum!, ilmin *erefi kmille sahib oldu,unu itikad et. ilim s fat varl ) vacib, varl ) caiz ve varl ) muhal olan her !eye ba)lant s bulundu)undan tr, s fatlar n en kapsaml s d r. &lmin d ! ndaki hibir s fat, varl ) vacib, varl ) caiz ve varl ) muhal olan !eylerin tamam na taalluk etmez. Belki ilmin d ! ndaki s fatlar ya varl ) caiz olan !eylere veya varl ) vacib ve caiz olanlara ba )lant s olur. Ey Aziz!. lim iin iki *eref vard)r. Bu !ereflerden birincisi; ilmin kendisi itibariyle, kincisi; bilinen !eyler ynyledir. Bunlar n a klamas : lmin kendisi itibariyle olan *erefi, *eyden dolay) hs)l olmaktad)r. 1- ilmin, e!yan n nefs-ul emir (realite)de bulunduklar hakiktlar na seni ula!t rmas , 2- Bilmek istedi)in !eylerle alkal sende bilgisizlik varsa bilgisizli)i senden gidermesi, ilim o

- 33 -

3- ilim, zanni, !pheli, ilmi gereklerle ters d !en bilgileri ve gaflet edilen meselelerdeki gafleti izle etmesi itibariyle, ilmin bizzat kendisinde byk bir !eref vard r. Bilinen *eyler ynyle ilimdeki *erefe gelince.. O !erefi ma'lumu elde etme itibariyle hs l olan !ereftir. Yani, ma'lumatlar n bir k sm , baz k s mlar na nazaran daha !erefli ve stn oldu)u gibi, baz ilimlerde baz s ndan daha stn olur. Mesel; Hak'k n S fat ve Fiillerini bilmekten tr Hak'k bilme vasf kendisinde bulunan !ah sla Zeyd'in evde olmakl ) n bilmekten tr kendisinde Zeyd'in evde olu!unu bilme vasf .. Bulunan !ah s aras nda !eref bak m ndan ok byk fark vard r. Nas l ki bu iki malum aras nda !eref bak m ndan hibir mnasebet yoktur.. Aynen yle de o iki ilmin aras nda da !eref cihetinde hibir alka mevcd de )ildir, yle ise bu ikinci !eref malumdan ilme ar z olan stnlk ve !erefdir. Allah Teal, Kurn- Kerm'in birok yerinde alimlerden vgyle bahsetmektedir. Birok yette de kendisini ilimle vas flad ) gibi, kullar n da ilimle vas fl yor. O yetlerden biri de mevzunun ba !lang c nda zikr etti)imiz Al-i imrn Sresinin 18. yetidir. Bu yette Allah Subhanehu kendisini Melekleri ve insanlar ) ilimle vas)flam)*t)r. Zira !ahidlik bir !eyi grp onu itiraf etmektir. Dolay s yla burada ki itirafda ancak bilmekle olu!ur. yle ise bilinmeyen bir mevzuda !ahidlik yap lmaz. Bu yetin i*aretiyle *yle bir netice zuhura gelmektedir. Hakiktte Tevhd Ehl ancak Ulem'd )r. Ve byle oldu)unu bu yetle Allah Subhanehu Celle, bil'i!re ile bizlere bildirmektedir. Tevhid kendisine ula *abilen makamlar)n en *ereflisidir. Tevhidin tesinde hibir makam yoktur. Fakat ikilik vard )r. yle ise Tevhd yolunda itikd veya hl ynyle bir kimsenin ayaklar) kayarsa hi ku*kusuz o kimse *irkin iine d*er. Art)k her kim ki aya,) inanta (itiktda) kayarsa, o ebedi olarak *akilerden olur. Ve onu ebedi ate*ten ne *efaat)lar)n *efaati ne de ba*ka bir *ey )karamaz. Her kim de hl de (yani ameli konularda) aya ,) kayarsa o da gaflet sahibidir. yle gaflet ki Zikrullah onu giderir. Veya tevbe eder ve terk etti,i *eyleri yapabilir. Zira bu gafletten tr Allah' )n emirlerine ve yasaklar)na riyet etmeyen *ah)sta imn billah bakdir. mn) kald),) mddete umulur ki Allah ona ltfuyia afveder. yle ise Allah')n Rasl Aleyhisselm' )n vas)tas)yla bizlere dinen inan)lmas) zaruri olan *eylere inanmayan insanlar ebedi olarak ate *te kalacaklard )r. Ancak dinen inan)lmas) zaruri olan *eylere inand),) halde,

- 34 -

gere,ince ya*ayamayan insanlar ise, onlar )n hli Allah')n dile,ine ba,l)d)r, isterse onlar) afveder Cennete koyar ve isterse amellerinden dolay) cezalar)n) ektikten sonra Cennete dahil eder. ilmin faziletine dellet eden yetlerden birisi de Allah Teal'n n hazreti Musa'n n arkada! hakk nda ki buyru)udur: Derken kullar)m)zdan (yle) bir kul buldular ki biz ona taraf)m)zdan bir Rahmet vermi*, kendisine nezdimizden (haas) bir ilim ,retmi*tik. (Kehf Sresi, yet: 65) Burada ki ilim, ilhamla ,renilen ilimdir. yle ise lim, ilmi kesbiye shib oldu)u gibi ilham ve hikmete de shibdir. &lmin faziletine dellet eden yetlerden biri de !u yettir: Allah'tan, kullar) iinde, ancak alimler korkar. (Fat r Sresi, yet: 28) yle ise ulema; ilim, ilham ve hikmete shib olduklar gibi ha!yete de shibdirler, ilmin faziletine dellet eden yetlerden biri de: *te misller!. Biz onlar) insanlar iin ird ediyoruz. lim olanlardan ba*kas) onlar) anlamaz. (Ankebut Sresi, yet: 43) yle ise limler Allah' n yetlerinin hkmlerini ve tafsilatlar n gere)ince anlarlar, ilmin faziletine dellet eden yetlerden biri de; ilimde yksek payeye erenler ise; "Biz "O"na inand )k. Hepsi Rabb'imizin kat)ndad)r" derler. (Al-i imran Sresi, yet: 7) yle ise; limler, ilimde kk sald klar iin !phe, !ek gibi !eyler asla onlar , ilimle m!ahede ettikleri hakiktlerden sapt ramaz. ilmin faziletine dellet eden yetlerden biri de; srail o,ullar) bilginlerinin bunu bilmesi de onlar iin bir yet (bir dell) de,il miydi? ($uar Sresi, yet: 197) yle ise ulema nesnelerin varl ),) a),a )kmadan nce onlar)n olu*umlar)n) bilirler ve onlar husla gelmeden olu *acaklar)n) bildirirler. ALLAH Teal, Nebsine -Allah' )n Salt ve Selm) onun zerine olsun- ilimde ziydeli)i tleb etmesini emrederek ilim s fat n n yksek !erefini bildirmektedir. Rabbi zidnilm. "Rabbim, ilmimi art )r" de. (Tah Sresi, yet: 114)

- 35 -

Ey Aziz!. Cenab-) Hak, Raslne ilmi s )fat)n)n d)*)ndaki s)fatlar hakk)nda byle bir talebi emretmemi*tir. Bu da bize ilmin Allah kat)ndaki *erefini izah etmektedir. ilim hakk nda niye bu kadar ok beyanatta bulunduk. Zira, ilmin makam hakk nda kendilerinde cehaletin glib geldi )i ve heva- nefsin kendileriyle oyun oynad ) adedleri say lmayacak kadar kimseler bu zamanda tremeye ba !lad lar. Hatt onlar; ilmin perde oldu )unu sylerler. And olsun!.. Onlar, sylemi ! olduklar bu !eye inan yorlarsa fark nda olmadan do)ru sylemi !lerdir. Evet!. lim, kalbi gafletten, cehaletten ve ilmin z )tt) *eylerden engelleyen byk bir perdedir. yle ise, ilim hakikte ula *maya kesinlikle engel de ,ildir. Ancak, limle gururlamlmad ),) mddete. &lim ne !erefli bir s fatt r ki; Allah Subhaneh bizlere, ondan lezzet ve hz almakla ihsanda bulundu. Nas l olur da insan ilimden tr sevinmez. lim, yle bir s)fatt)r ki onu elde etmek iin her *ey terk edilebilir. &lim iin iki yce !eref vard r. $yle ki: 1- Allah Teal, kendi Zt n ilimle vas flam !t r. 2- Kur'an'da Enbiy ve Melekler ilimle vlmeye mazhar olmu !lard r. Dolay s yla Ulem, Enbiy'n)n varisleridir. Ey Aziz!. Allah Teal, bizleri ilimde Enbiyya varis k )lmakla bize en byk nimetle ihsandan bulunmu*tur. Bu ihsana nail olmam z da Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam !yle beyn etmi !tir: Enbiy ne bir dinar, ne de bir dirhem miras b )rakm)*lard)r. Onlar)n b)rakt),) miras, ancak ilimdir. Kim ilme nail olursa byk bir nasibe, yksek bir dereceye ula *)r. (Tirmizi) Ey insanlar!. Allah ve Rasl'nn bizler hakk nda kulland klar ismi niin de)i!tirip yerine Arif diyorsunuz? Bu yapt ) n z, nefsin yarat l ! nda asi olan muhalefet etme zelli )inden peyda olmaktad r. Zira nefis Allah')n emir ettiklerine muhalif hareket etmek zere yarat )lm)*t)r. Ve sen hal

- 36 -

"lim" demekten ka n p "Arif" istimal etmekte srar ediyorsun.. Allah'a muhalefet etmekten hs )l olacak mahrumiyetten Allah'a s),)n)r)z. Marifet, Arap lisn nda ilmin derecesinden haddi zat nda d!ktr. Zira marifet tek mefu'le gei ! yapt ) iin onunla tek bir fide hs l olur. ilim ise, iki mef'ule gei ! sa)lad ) iin onunla iki fide vcda gelir. Zikr edece)imiz yette ilim, marifetin yerinde kullan lm !t r. $yle ki: Hem de sizin bilmedi,iniz.. (Enfl Sresi, yet: 60) Asl nda ilim, iki mef'ule tesir edendir.. Fakat burada marifet yerinde niybeten istimal edildi )inden tr tek mef'ule tesirde bulunmakta esas anlam na bir noksanl k peyda olmu!tur, ilim ve marifete her ne kadar bir !eyin hakiktini oldu)u gibi idrk etmekte birdirler. Bize ne oluyor ki, biz Allah' n kulland ) ismi terk edip yerine ba!ka bir !eyi zikr ediyoruz!!! limle marifet aras )nda ok ince bir fark vard )r. O da ilim; klliyatlara taalluk eder. Marifet ise czivatlara. yle ise, ilmin muteallak klliyatlara nazaren cziyatlara olan muteallak) itibariyle kllileri kapsam )na almaz, i*te bu farka binaen Allah'a "lim" denir. "Arif" denilmesi caiz de ,ildir. ilmin kendisinde vaaz edilmesi gerekli olan makamda marifeti kullanan !ah slar, Verasat- Nebevide tahkik sahibi olsayd lar o makama ilim ve makam sahibine de lim ismini verirlerdi. Bylece onlar, adb- ilhiye ile hareket etmi ! olurlard . Sehl bin Abdullah -Allah ondan raz) olsun- bu makamda alkal sylemi! oldu)u !u cmleleri, i !in hakiktini ne gzel izah etmektedir. "Ki*inin rif-i Billh olmas); ilim ile ALLAH'I bilmesine ba ,l)d)r. lim olmas) da mahlukata Rahmet ile muamele etmesiyle gerekle*ir." Sehl - Allah ondan raz& olsun - byle dedikten sonra da; "Semlar yeryz iin, yerin ii yerin stndekiler iin, h )ret dnya iin, ulem cahiller iin ve Neb-i Zi *n - Allah')n Salt ve Selm) onun zerine olsun - btn mahlkat iin Rahmet'tir." dedi. Ey Aziz!. Allah seni muvaffak k&ls&n!. D!n, bak!.. Sehl, limi hangi makama koydu ve kime benzetti!!!.. Bu yce imm n idrk ettiklerini bize de idrk ettiren Allah'a hamd olsun. yle imm ki muhakkikin soflere kar ! Allah' n hccetidir. Zira Ebu-I

- 37 -

Kas m Cneyd onun hakk nda !yle sylemi !tir: "Hz. Sleyman, meliklere kar*), Hazreti Eyyub bellara duar olanlara kar*), Hazreti MUHAMMED Aleyhisselm fukaraya kar *) ve Sehl bin Abdullah da soflere kar *) Allah')n hccet ve delilidir." Cneyd, Enbiy'y bir tak m !eyleri iddia edenlerin her bir grubuna kar! Allah' n hccet ve delilleri oldu )unu sylyor. Bu sz Cneyd'in Sehl bin Abdullah' n makam iin yapt ) !hidlik vesikas d r. imm Kuseyri "Risle-i Ku!eyri"de Cneyd iin; "O Seyyidu-I taifedir." Yani, "Sofilerin nderlerinden biridir." diyor, imm Kuseyri'de sofilerin nderlerinden biridir. yle ise syledi)imiz bu hkmde onlara muvaf k olu!umuzdan tr Allah'a hamd ederiz. Sehl'in syledi )i bu cmlede !u sonuca var yoruz.. Ki*inin rif-i billh olmas) ancak kendisinden nce ya *am)* muhakkiklerin usl ve kaidelerinde, syledi ,i *eylerin denk olmas ) ve bu husus da onlar gibi lhi ahlkla ahlklanmas )yla gerekle*ir. *te bu ahlk gere,i zahiri ve batini ilme sahib olanlara "lim" derler. Eb Tlib-i Mekk "Kut" adl kitab nda Sehl bin Abdullah' n ilim sahibleri hakk nda !yle dedi )ini nakleder: 'limimiz ve by,mz olan Sehl bin Abdullah; "limin tr ilmi vard)r. 1) Zahir ehline ,retti,i ilmi zahirisi, 2) Ehlinden ba*kas)na ,retmedi,i ilm-i bt)n, 3) Allah ile ilim sahibi aras )nda s)rr olan ilim ki, bu da onun imn hakiktidir. Ne zahir ehline ne de bt )n ehline sylemez." dedi. Grld) gibi Sehl tr ilim s fat yla mevsuf olan !ahs , lim ve bildiklerine de ilim ismi vermi !tir, i!te Sehl'i byle sylemeye ynlendiren tek unsurun Ahlk- ilhi ile ahlklanmas d r. Bu !erif makamdan dereceleri d!k olanlar ve himmetleri ya Rab'lerine veya nefislerine taalluk edenlere, bulunduklar makam kendilerine Arif demelerine sebeb olmu !tur. Zira muhakkikin sofilerin kat)nda Bek-) Resm" diye tbir edilen keml-) hakik; ancak Rab'lerini ve nefislerini birlikte m *ahede edenlerde gerekle *ir. $ehrzurve ba!kalar ; "Hli itibariyle yaln)z Rabbisini m*ahede eden kimsenin kemlat dereceleri noksand )r, ve o ki*i fideden beridir" demi!lerdir. Kulun, hem nefsini hem de Rabbisini m*hade etmekii,inde,

- 38 -

Hakk)n kendisini kendisiyle mu*hadesi gerekle *ir. Ve bu durumda Rabb'in Gan, Kadir ve btn kemlatlara sahib ve nefsinin aciz, fakir ve btn noksanl)klara sahib oldu,unu m*hade etmekle iki fide elde etmi*tir. Ancak hli itibariyle yaln)z Rabbisini m*hade etti,ine inanan kimse, kendi nefsini m*hadesizli,inden tr, kendisinden geip giden fideleri kazand ),)n) ZAN eder. Halbuki bu kimse, varl ),) kesinlikle gerekle *meyen bir m*ahedeyi iddia etmi*tir. Bu da m*ahede makam)nda bir *eyleri birbirine kar)*t)rmaktan ibarettir. Kendisine nefsi duygulardan ar)nmakt)k bu m*ahede de onun i*lerini stlendi,ini zan etmesidir. Art )k byle bir kimse, hli ile be *eri zelliklerden ar)narak ilhi ahlklarla ahlkland ),)n) hayl eder.. Halbuki bu durum sahibi olan *ah)s, btn i*lerini ve nefsini gark eden derin bir uykuya dalan *ahs)n hli gibidir. yle uyku ki uyuyan !ah s o hlde ne hisleri ne de nefsiyle birlikte olamaz.. Aynen bu makam iddia eden !ah sda, bulundu)u m!ahede de ne nefsiyle ne de Rabbisiyle beraber de)ildir. His ve nefsinden alkas n kesen uykuya dalan kimseyi o !ahs n hlini izah etmek iin rnek vermemiz mevzyu daha iyi idrk etmen iindir. Bu uykuda ki adam uyand ) nda ona !yle denilecek; "Sen uyuduktan sonra his leminde bizlere peyda olan nice ilimlerden sen mahrum kald)n. Peki hayl leminden senin iin hs )l olan bir fide var m)? " o da; "Hay)r!. Bir *ey grmedim, bir *ey bilmedim" diyecek. Ona bu cevptan sonra !yle diyecekler; "And olsun ki, sen ne bizimle ne de nefsinle birlikte bir fide elde etmedin. Sen bu suretle vaktini bo*a harcamaktan ba *ka bir *ey yapmam)*s)n." i!te bu durum gerekle !meyen bir m!ahedeyi iddia eden !ahs n hlidir. Bu hli de sofilerin usl ve kaidelerini bilmeyen ve k ys- fsidle meseleleri len kimseden ba !kas konu!mam !t r. Veyahud hl ilmi, kendisine iltibas eden kimsenin sylemleridir, E )er bu !ah s iddia etti )i o m!ahedesinde bir fide ile gelse ve Bek- Resmi hl ile inkr etse bu adam Fena- Resme Arif olmayan ve vaktin fenas n bilendir. M!ahedesi bu surette gerekdir. Fakat ona m !ahedesinde ilim hl ile ilTibs etmi !tir. yle ise bu kimse a klad ) m z gibi noksanl k sahibidir. Keml ehli de )ildir. Buraya kadar hlini izah etti )imiz kimse, yaln z Rabbini m!hade etti)ini syleyenin durumudur. Aynen onun gibidir, ikincisinin hlide. Bu ikincisi yaln z nefsini m!ahede eden kimsedir. Bu da gaflet, iddia ve !irk sahibidir. Byle olan muallimlerden ALLAH'a s ) n r z. Gerekten kmil olan *u kimsedir ki, kemlat ondan ba *kas)nda mecazen bulunur. Zira gerekten kmil olanlar Rabbisini hem ilmen

- 39 -

hem de hlen ve nefsini yaln )z ilmen m*ahede edenlerdir. Burada i*aret YOK'luktur. edilen malm kesinlikle mevcd olmayan

Ebl Abbs Kas m ibn-ul Kas m El Seyyar , bu Makama !yle "Ak)ll) olanlardan hi kimse m*ahedeyle lezzet almam)*lard)r. Zira Hakk)n m*ahedesi kendisinde lezzet bulunmayan yokluktur. Ancak bu m*hadeyi eden kimseye, ilim m *ahedesi hl m*ahedesine galabet etmi*tir. Velevki her iki m*ahede bir anda hs)l olsa da.." diyerek i!aret etmektedir. Bu zt; "Ak)ll) olanlardan hi kimse m*ahede ile lezzet almam)*lard)r.." szyle Bek- Resm'in hkmn ifde etmi !tir. yle ise, Bek-) Resm !yle tan mlayabiliriz; "Nefs'in arzu ve isteklerinden ar)nmak." Nefs'in arzular)ndan ar)nmakta Hakk)n arzu ve isteklerin de YOK olmakla gerekle *ir. Hak'k)n arzu ve isteklerinde YOK olmakta, be*eri duygu ve ahlklardan ar )nmakt)r. yle ise, m!ahede de lezzet edinmek nefsin hz duymas d r. Nefs'in hz ald ) n bir !eyin Rabban olmas d!nlemez. E)er bu kimse hakk nda !yle dersek Rabbisini hem ilmen hem de hlen m *hade etti,i gibi, nefsini de ilmen ve hlen m *ahede etti. o zaman o kimsenin m!ahedesi tamamen mevcd olmaya yoklu )a taalluk etmi ! olur. Yani o kimse, Bek- Resm ve Fen- Resm ile vas flanm ! olur. Btn bu izahatlar m zda !u gerek sabit oluyor: Bu m*ahede sahibi M fide elde edendir. Biri zahmet ekmek di ,eri de lezzet almak fidesidir. Zahmet fidesinin hs )l olmas) esnas)nda Bek-) Resm ile m*ahede de hs)l olan marifete lezzet denir. lmin iki mefule gei* yapmas)ndan tr iki fideyeye shib olana "lim denir. lim iin hs )l olan fidelerden birisini kazanana "Arif" denir. nk o, lim'in ula!t ) ilim Makam na ula!mam !t r. inayet y ld z mebhas nda a klad ) m z gibi, e)er o ki!inin lem- i Misl'de Hak'la olan muvafakatiyeti gerekle !mi!se lem-i $ehdet'te Tevfk-i &lhi onun hakk nda vak olur. Biz, ilmin marifetten stn oldu,unu syledi,imiz gibi lim de rif'den stndr deriz. TENB H Sehl bin Abdullah Allahondan raz& olsun- nakl etti)imiz kelm Eb Abdullah Hseyin bin Musa En Ni !bur " zht-) Tarik f Usli Ehli Tahkik" Melmiye'lerin usl ve kaidelerini izah eden kitabda rivayet etmi!tir.

- 40 -

Cneyd-i Ba)dad'nin Sehi'den nakl etti )i kelm da; "Kitab Muhtehab il Esrar f S)fat)ss)dd)kin vel Ebrar" adl kitapta zikr edilmi !tir. Eb'l Abbs El yessri'den nakl etti )imiz kelm da; "Risle-i K*eyri"de mevcuttur. TEY D VE BURHAN A!a) da yazacaklar m arifin s dd k limden derecesinin d !k oldu)unu te'yid edecektir. Allah' n, kalbini geni !lettirdi)i kimse, lemde stn olur. Zira bu ihsana mazhr olan, dim huzr-u ilhi'de olmak !art yla Hakk' n edebiyle edeblenmi ! olur. Hakk' n edebiyle edeblenmekte; onlar n nas l ve neler olduklar n bilmekle gerekle!ir. yle ise lim, btn bunlar bilen ve uygulayand r. Ahvallerden a,lamak, makmatlardan i *itmekle imn etmek ve amellerden Allah' )n r)zas)n) kazanmak, salhlere kar )*mak ve *hidlerden yaz)lmak nasibi olanlar) ALLAH Teal, "Arif" diye isimlendirmi*tir. Anlatt klar m z kendisine yazaca) m z yetlerdir, nasib olanlara Arif denilmesine delil

Rasle indirilen (Kur'n- Kerm)i dinledikleri vakit Hakk ) tan)d)klar)ndan tr gzlerinin ya*la dolup ta*t),)n) grrsn onlar (!yle) derler "RABBENA MENNA FEKTBN MAA&&H D YN - Ey Rabbimiz imn ettik. Art )k bizi (Hakka) *ahid olanlarla beraber yaz. (Maide suresi, yet: 83) Byle talebte bulunanlara ilim mastar ndan tretilen fiili isnad edilmeyip tan mak mns na gelen marifet mastar ndan kar lan "arife" fiili nisbet edilmi!tir. Bu da bize onlara niin Arif denildi )ini yani onlar n Arif diye adland rmalar na sebeb te!kil eden fiillerini gstermektedir. yetin devam nda onlar n !yle dediklerini de grmekteyiz: Zaten biz, Rabbimizin bizi de salhler katar )na kat)b koymas)n) unutup dururken ne diye Allah'a ve bize gelen hakikte imn etmeyelim? *te Allah')n onlar)n (bu) sylediklerinden dolay) alt)ndan )rmaklar akan Cennetleri - kendileri iin ebed kal )c) olmak zere - onlara mkfat olarak ihsan etti. Bu iyi hareket edenlerin mkfat )d)r. (Maide Sresi, yet: 84-85) Hli byle olan kimselerin kendi nefislerinden i !itmeyip KitbKebr'den dinlediklerini ALLAH Subhnehu bize bu yetlerle bildirmektedir.

- 41 -

Allah Teal'n n !u; *te onlara mkfat olarak ihsan etti kavlinde bizden olanlara i !aretler vard r. $yle ki: Arifler, salhlerden ve !hidlerden olmay taleb ediyorlar. Halbuki S dd kiyyetin Mertebesi bu iki s fat n mertebesinden stn oldu )unda hi !phe yoktur. yle ise; S)dd)kiyyet'in Mertebesi o iki S )fat)n d)*)ndad)r. Hl byle olmas na ra)men onlara Arif denilmi !tir. Kim Allah'a ve Rasl'ne itaat ederse, i *te onlar, Allah')n kendilerine ni'metler verdi ,i Nebilerle, s)dd)klarla, *hidlerle, iyi adamlarla beraberdir. Onlar ne iyi arkada *t)r. (Nisa Sresi, yet: 69) S dd klar n derecesinin salhler ve !hidlerin derecelerinden stn oldu)unu yazd ) m z yette anla! lmaktad r. Zira Allah' n kendilerine ni'met verdi )i kimselerin iinde en byk dereceye Nebier ve onlardan sonra s dd klar n sahip oldu)unu yetteki s ralamada anla! lmaktad r. Dolay s yla s ralamada nde olanlar n derecesi sonra gelenlerinkinden stndr. Bunlar n aralar ndaki derece farklar n anlamak iin s hhatli tefekkr etmek gerekir ki netice al nabilsin. $unu da bilesin ki; Arif, *ehdler ve slihler katar )na girmeyi arzulayand)r. Halbuki katar na girmek istedi )i *ehdler cret ve sevab )n hs)l olmas) kar*)l),)nda amel ederler. Yani onlar, yapt klar gzel ameller kar! l ) nda cret ve sevab taleb ediyorlar. S)dd)klar, yapt)klar) gzel amelellere kar*)l)k gnllerinde cret ve sevab orzusu bulunmad ),)ndan tr, Allah Azze ve Celle onlar) ivaz ve sevab beklentisinden beri k )lm)*t)r. Binaenaleyh s)dd)klar dima kendilerini kul olduklar )n) m*ahede ederler. Kulluk ise, kendilerinden a ),a )kan fiilleri kendi g ve kuvvetleriyle olmad ),)n) kabul etmekle onlar)n kat)nda gerekle*ir. Bu sebebten tr; yapm)* olduklar) gzel amellere kar*)l)k cret ve sevab istemezler. Yapan da, veren de HAK oldu,una gre HAK'k) taleb etmekten daha gzel bir mkfat olabilir mi? S)dd)klar, kendilerini hakikaten "Abd" mecazen ise "Malk" grrler. Yani, dnyada icra ettikleri her *eyi bir emnet oldu,unu ve kendilerini de emaneti kabul ederler. S dd klar n amellerine kar! l k mkfat beklemediklerine delil ise yazaca) m z yetdir: ALLAH ve Rasllerine imn edenler i*te onlar s)dd)klard)r. (Hadd Sresi, yet: 19)

- 42 -

Allah Azze ve Celle onlar n amellerine kar! l k bir "ivaz" zikr etmemi!tir. Zira yapt klar amellerde kendi g ve kuvvetleriyle olmad ) n m!ahede ettikleri iin, gnllerinde o amellere kar ! l k cret bulunmak endi!esi asla mevcd de )ildir. S)dd)klar, yapt)klar) hibir *eyde "biz bunu yapt)k" iddias)nda bulunmaktan beridirler. Onlar, btn hareket ve durgunluklar )n)n HAK'k)n kudretiyle olu*tu,unu m*ahede ederler. Allah Azze ve Celle, !ehdlerin Rab'leri kat nda ecirlerinin ve nr'lar n n oldu)unu bize Kur'n' n birok yetleriyle bildirmektedir. Arifler ise !hed olmay ve onlar n divanlar nda yaz lmay taleb ediyorlar. Allah Teal, onlar Hazret-i Rububiyyete hs k lm !t r. Allah Teal, ariflerin imn nda !art k ld ) i!itmeyi, s dd klar n imn nda !art ko!mad . Allah' n byle yapmas ise, bizlerin varl klar n nas l tertiplendi )ini ve onlara kar! hangi edeble muamele etmemizin do )ru oldu)unu )renmemiz iin bir hikmet'dir. Bylece biz her varl ) n menzili ve mertebesinin istedi )i !eyleri yerli yerince oturturuz. Ve Hak'k)n onlara verdi,i isimlerden ba*kas)na ynelmeyiz. O hangi isimleri kullanm )*sa bizler de o isimleri yd ederiz. yle ise, isimlerin bilgisi yce bir ilimdir. Ve isimlerdeki ilimle Allah')n ahlak)yla ahlklanan Allah yolunun yolcusunun edebi belli olur. &simlerin ilmiyle babam z Hazreti Adem Aleyhissalatu Vesselam, kat ra, kat r n babas e!ek oldu)u iin merkeb ad n vermi! olsayd , Allah' n ona )retti)i isimleri yerinde kullanmad ) ndan )rendi)i ilme sayg s zl k etmi! olurdu. yle ise Hak')n edebiyle edeblenen, ilhi edeble durur ve ilhi edeble yrr. Bylece o Hazret-i ilhiyenin hrmetine riyet etmi ! olur. Yani o edeble edeblenen ki *i, her hlinde Hakk)n bildirdiklerine riyet eder. Hatta en masum bir *eyin ad)nda bile o edebe uyar. Kendisi yeni bir ad koymaktan ka n r. Bir !ey'in ad n bilmedi)inde; o !ey'e bir !eyle i!aret edersin. E)er bir *ey'e ad koyan kimse hikmet ehli ise ad koydu,u *ey'in mns)na yak)n bir ismi yeni bir )st)lah olarak verebilir. Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam )n; Kim nefsini tan)rsa Rabbisini tan)r." demekle Hak'ka kar ! olan edebine nazr- ibretle bak!. Hak, arife ne makam vermi!se Allah Rasl de ona riyet etmi !tir. "Kim nefsini tan)rsa.." cmlesinde ki TANIRSA fiilinin Arapa kar! l ) ; "AR FE"dr. Allah Rasl cmlede geen kime Arife fiilini nisbet ederek Arife verilen de)ere keml- edeble a klam !t r.. Zira, "Kim

- 43 -

nefsini tan)rsa.." cmlesinde ki "lime" fiilini kime nisbet k lmakla, Arifi Hazret- Rububiyyet ve Hazret- Nefs Makam ndan indirmemi ! oluyor. yle hazret- Nefs ki Cennette ki ni'metiere sahib olmaktan ibarettir. Zira yetlerin beyanat na binaen Nefsin arzulad),) her*ey ancak Cennette mevcd olur.. yle ise Arif, s)ddk lim'in gzetimi alt )nda arifi terbiye olunan gzel arzular)n sahibidir. Ey #fl!. Hakiktlar)n mlhazas)nda edebli ol!. T ZAR (ZR) : Bir k s m sofilerin a klamas n yapt ) m z makam sahibine, Arif ismini verip o makam sahibine lim denilmesi her ynyle daha uygundur. O sofilerin byle o makam sahibine Arif ad n koymalar n n zrn a!a) da izah gelecek. Bu zr de ashab m zdan, o sofileri savunmak iin ke !if sahibi muhakkikler beyn etmi !lerdir. Bu makama eri*enlerin kat)nda lim ismini b)rak)pta Arif ismine meyi etmelerinin asl )nda hibir zr yoktur. Zira byle davrananlara; Allah del. ve onlar) terk et!.. hitab n n hkm bu davalar nda ynelmektedir. Ve o makama ula !man n !art ; o makamda edeb-i ilhiyeye zere hlin devam etmesidir. O makama erdikten sonra, ilhi edeblere riyet etmemek edebsizliktir. Fakat muhakkik sofiler zerine Allah yolundan giden gerek bilginleri, ba!kalar ndan korumak taraf )alabet etti. Zira onlar, lemde herhangi bir bilgiye sahib olan n lim denilmesinin yayg nla!t ) n gryorlar. Halbuki bu bilginlerin biro)u, !ehvetler iinde yz st dalm !, !pheli !eylerde vartalarla dolup ta!m !lar. Bu bilginler, haramlar da i!lemekten geri kalm yorlar.. Bunlar, dnya hayat n h rete tercih edip kanaatkrs z olmu!lar. Onlara syle!. Dnya meta' azd r!!! Bu meta' n azl ) n o bilginler de bilmektedirler. Bylece onlar, dnyalar)n) tamir, h)retlerini de tahribkrd)rlar. i*te byle olan lim, szleri ya *ant)s)yla eki*en kimsedir. imm Mslim'in Ebu Hureyre'den tahric etti )i Hadis'in ifdesine binaen hli bu minvalde olan lim, herkesten nce Cehennem azab )n) tadacak s)n)ftan birini te*kil etmektedir. Daha sonra bu lim tevbe etse de nefs, ona hakm ve mlik oldu )undan onun mchedesinin amac Cennetteki ni'metlerden hz almakt r. Btn bu olumsuz hllerine ra )men bu kimseye lim (!) denilmektedir.

- 44 -

Muhakkik sofiler, sadatlar iin hs l olan yce makam n ilme ve o makama ula!anlar nda lim ismine daha uygun oldu )unu biliyorlard . Zaten Cenab- Hak' n o makama; ilim ve sahibine de; lim demesi de onlar n edeb- ilhiyeye riyet etmelerini gerektirmekte idi. Fakat muhakkik sofiler, lemde her hangi bir bilgi sahibi bo ! kimselerin bu yce makam sahiblerine isimde ortak olmalar na raz olmad lar. E)er muhakkikler, o yce makam sahiblerine "lim" ismi vermi ! olsayd lar, o bo! bilgi sahibi kimselerle aralar nda ki makam fark temyiz edilemezdi. Art k bu durum, muhakkikleri, o yce makama; " Marifet" ve sahibine de; "Arif" demeye zorlad . Zira hakiktte; ilim ve marifet tan )m a)s)ndan e*ittirler. Dolay s yla muhakkikler bu iki makam sahibleri aras nda ki fark da bylece olu !turmu!lard r. yle ise muhakkiklerin bu anlat m nda !unu anlamaktay z: Onlar n yce makam sahihlerine "Arif" demeleri lfz bir deyimdir. Mn bak)m)nda yine lim anla*)lmaktad)r. Binaenaleyh onlar n byle davranmalar nda mnda ittifak, lf z da ihtilf vard r. Zira bu yolda mn da asla ihtilf olmaz. E)er ihtilf ifde edecek bir sz onlardan tezahr ederse o ihtilf mn bak m ndan olmay p lfz bir ihtilf oldu)una hami ederiz. Fakat bu anlatt klar m z, o yce makam sahiblerini korumak taraf kendilerine galebet etti )i esnada zerlerinde geen gaflet vaktinde kendi &st lahlar n Allah' n verdi)i isimler zerine tercih edenlere nazarand r. yie ise o yce makam ehil olmayanlardan byle sylemekle tenzih etmeyi ksd ettikleri iin ehl-i huzur iin hs l olan makamlar n oniar iinde hs l olmas umulur, El hamdu lillh-il muni'mil mufaddili. Nimetleri ihsan eden ALLAH'a hamd olsun.

H DAYET
- lmin tan)m) ve hakikti nedir? - lim bir *eyi gere,e uygun *ekliyle alg )lamakt)r. - lim nas)l fideli olur? - lim kendisiyle amel edildi ,inde fide verir. limdir sa'det-i ebediyeyi sana veren. Bildiklerine z )t amel etmekle muhalefet etmekten sak)n. Bizim ilim hakk nda bildirdiklerimiz gerekle!ti)i zaman, herkes diledi)ini sylesin. Yine ilim hakk nda yapt ) m z a klamalara z t getirilen btn deliller

- 45 -

bt ld r. Bu bt)l delilleri getirenlerin Allah'tan tevbe etmeleri ve ma,firet istemeleri gerekir. ALLAH, #afr ve Rahiym'dir. Ey Azz!. lim ilhi bir nr'dur. Allah, o nuru kullar)ndan diledi,inin kalbine ilk eder. &lmin envari ilhi'den bir nr olu !unu yazaca) m z yet ifde etmektedir: Bir l iken kendisini diriltdi,imiz, ona insanlar)n aras)nda yryece,i bir NR verdi,imiz kimse; iinden )kamaz bir hlde karanl)klarda kalan ki *i gibi olur mu? (Enam Sresi, yet: 122) O nr ilimdir. &lim, kulun nefsi nat kas yla kim bir mnd r. Ve bu mn kulun e!ya'n n hakiktini alg lamas na vesiledir. Mesel; Gne!in ! klar gzn grmesi iin ne hassalar varsa ilmin de basiret iin ayn zellikleri vard r. Belki ilmin basiret iin olan zellikleri Gne!in gzlerin grmesi iin olan hususiyetlerinden daha kmil ve stndr. Ulem, ilmin malmu ynyle ilim hakk nda gr! beyn etmi !ler. Kimisi ilmin say mlar olan malmu ile birle!ik oldu)unu, kimisi ilmin say mlar olan malmu ile tekli )ini ve kimisi de ilmin say mlar olan malmu ile oklu)unu sylemi !ler. Her malmun bir ilmi vard)r ilim, kesinlikle tek bir maluma ba ,lant)s) vard)r. ilmin bu tasnifinde ulem, Allah' n ilmini kasd etmiyor. Zira "O"nun ilmi, bu tr tasniflere tab edilemez. Belki burada insanlar n ilminden bahs edilmektedir. ilmin ma'lma olan ba )lant s nda iki gr! beyn edilmi !tir: 1) ilmin ma'lma ba)lant s hibir kay tla mukayyet olmaks z nd r. 2) &limin ya iki ma'lma veya daha fazlas na ba)lant s vard r. lmin ma'lma ba,lant)s) da iki e*ittir. Ya ilmin ba)lant s , malmun e!it e!it olmas yla ba)lant s da e!it e!it olur.. Veyahut ilmin ma'lma ba )lant s malmun zamanla olan ba)lant s itibariyle gerekle!ir. Asl nda bu mevzu bu kitapta kendisine ihtiya duyulan meseleler de)ildir, yle ise biz gayretimizi toparlay p, bizi ebedi saadete ula !t rmaya vesile olacak ilimleri izah edelim.

- 46 -

BLM: Bu blm: Selm yurdunda sonsuz mutluluklara vesile olacak ilimler hakk&ndad&r. &lmin e!itleri oktur. Akliyat, Haber, bitki, hayvan ve felek ilimleri gibi. Ve her ilmin kendisine has blmleri vard r. Biz kitab n bu blmnde ebedi saadetimize vesile olacak ilimden bahs edece)iz. O ilmin hangi ilim oldu)unu anlataca) z ki onun tahsiliyle i!tigal edebilelim. Ey Aziz!.. ilimden bilinmesi zaruri ihtiyac m z olmayanlar , vakitlerin Allah' n izniyle lehimizde gemesi iin terk edelim. lmin blmlerinden kendisine ihtiya duyulan iki blmdr: 1) Akl ilimlere dahil olan ilm- ) Kelm, 2) Haber ilmine delil olan &erat ilmi'dir. Bu iki k)sma giren malmatlarda sekiz s )n)fa ayr)lmaktad)r. 1) Vacib, 2) Caiz, 3) Muhal, 4) Zat, 5) S )fat, 6) Efal, 7) &ekavet, 8) Saadet ilimleridir. Kendisinin kurtulu*unu ,renmesi vacib'dir. arzulayan her *ahs)n bu ilimleri

Saadet ve *ekavet ilmi sekiz *eyin bilinmesine ba,l)d)r. Sekiz *eyden be*i ahkam itibariyle bilinmesi zaruri olan ilimdir. Bunlar: 1) Farzlar, 2) Haramlar, 3) Menduplar, 4) Mekruhlar, 5) Mubahlard )r. Bu be* hkmn asl) da *eydir. 1- Kitab, 2- Mutevatir Snnet, 3- cma-) mmet. nsanlar bu ilimleri tahsil etmekte iki mertebeye ayr )lmaktad)r. 1) lim olanlar, 2) Bir limi taklid edenler. Art)k insan bu ilimleri ,rendi,i zaman teklif-i ilhinin vazifeleri onun zerine tevecch eder. yle ilhi teklifler ki, kulun sekiz organ )nda a),a )kan fiillerine ba,lant)s) vard)r. Bu organlar *unlard)r: 1) Gz, 2) Kulak, 3) Dil, 4) El, 5) Kar)n, 6) Tenasl organ), 7) Ayak, 8) Kalb.

- 47 -

Bu organlardan a),a )kan fiillere ba,lant)s) bulunan teklift-) Nahiyeyi bilmek ebedi saadete ula *t)rmaya nc ilimdir. &n!aallah bu blmden sonra yazaca ) m z velayet y ld z nda ilimle alkal bilgileri daha geni !e anlataca) z., insan bildi)i ilimlerle amel ederse hangi mertebelere ula !aca) n o blmde grece )iz. lmin mfid olmas) ki*inin bildiklerini ya*amas)na ba,l)d)r. Ya*ant)s)z bilgi, insan)n ilim s)fat)yla vas)flanmas)na yeterli sebeb de,ildir. Zira ki*inin ya*ant)s)na tesir etmeyen bilgi tasavvuridir. Tasavvuri olan bir !ey ise, sadece sureti zihinde peyda olan nesneler hkmndedir. Varl ) zihni olan bir !ey ise haricde hibir fidesi yoktur. yle ise ilmin mcerredlikden mu !ahhasl )a gei!i tasavvur hlinden izan ve kabul gerektirdi )i tasdike ba)l d r. Tasdik ise; varl ) zihni olan nesneleri bir hkme ba )lamakt r. Binaenaleyh insan)n ilimle vas)flanmas); ilmi kendisinde somutla*t)rmas)na ba,l)d)r. lmin insanda somutla*t)rmas) ise; o ilmin gere,i ya*amas)yla gerekle*ir. Ey O)ulcu)um!., Allah, senin gnln ferahland ran i!leyece)in gzel i!lerde sana tevfk versin. $unu bil!. h rette saadete vesile olacak ilimleri Allah edece)imiz yette nr ile isimlendirdi )i muhtemeldir. 8) Yine Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam da !u Hadiste; Gece karanl)kta nuru tam ile mescide gidenleri mjdele ilimleri "nr'u tam" ile adland rm !t r. yle ise ilim zihinde alg lanmaktan ibaret olan edilgenlikten kmas o ilmin ki!inin yapaca) i!lerinde etkili olmakl g yia gerekle!ir. Bu nurlar)n sekiz ad, her bir ismi iin sekiz s )n)f insan, her bir s)n)f iin sekiz makam ve her bir makam iin sekiz zulmet vard )r. &ehvetlere d*knler, bu karanl klarda !a!k nd rlar. Onlar n bu hlini Cenab- Hak !yle bildirmektedir: Allah nurlar)n) giderip (sndrp) kendilerini karanl )klar iinde, grmez (ve !a!k n)ler hlinde b)rak)vermi*tir. (Bakara Sresi, yet: 17) Huzur ve inayet ehli, dima ilhi nurlarla !erefyab olmaktad rlar. Onlar Allah' n onlara ihsan etti )i nr zerindedirler. Subhnehu zikr

Nurlar) nlerinde ve sa,lar)nda ko*acak.. (Tahrm Sresi, yet:

- 48 -

Bunlardan ba!ka bir taife daha vard r. Onlar bazen gzel amel bazen de kt amel i*lerler. Dolay s yla onlar bazen nr bazen de zulumat zere kar ! k hl sahibleridirler. (Onlar) di,er bir k)sm) da gnhlar)n) itiraf ettiler. Onlar iyi bir ameli ba*ka bir kt ile kar)*t)rm)*lard)r. Olur ki Allah onlar)n tevbelerini kabul eder. (Tevbe Sresi, yet: 102) - BEYT Nur seher vaktinin askerlerini yendi, Gece de gndz aramak iin geldi.. Art k hiiekrlar n ka ! gibi ka p gitti.. Sehere s ) nmak iin geri dn ! yapt .. Nurlar sekiz felekte yzerler.. Sekiz felek iin sekiz hareket.. Sekiz do)u! ve bat ! yeri.. Ve istiva noktas n n merkezinde sekiz orta yeri vard r.. O sekiz orta yerini ay n kre-i arza en yak n noktas kar! lar.

NURLARIN S MLER Nurlar n sekiz ismi vard r, Bu &simler !unlard r: 1) Gne*, 2) Hill, 3) Kamer, 4) Bedir, 5) Sabit y)ld)z, 6) &im*ek, 7) Sirc ve 8) Ate *. Bu isimler iin de sekiz s )n)f insan vard)r. O insanlar)n s)n)f) *yledir: 1) Gne* nuru marifet ehl, 2) Hill nuru murakabe ehli, 3) Kamer nuru hikmet ehl, 4) Bedir nuru sohbet ehl, 5) Sabit y)ld)z nuru gzetmek ve koruma ehl, 6) S)rc nuru halvet ehl, 7) Ate* nuru mchade ehl, 8) &im*ek nuru ilim ehl iindir. yle ilim ehl ki anlat lan btn makamlar kendilerinde toplamakla

- 49 -

ba!kalar ndan temyiz etmi !lerdir. lim ehli, Zt ehlidirler. $im!e)in nuru onlar iin di)er nurlardan daha ycedir. $im!ek, limin hat r na gelen kuvvetli bir ! kd r. yle ! k ki sabitle!mez ve helak edicidir. Her ne kadar ldrc olsa da fideleri oktur. $im!eklerin akmas ndan sonra heybetle y ld r mlar ve esrar ya)murlar a )a kar.. Evet, btn bunlar, !im!e)in heybetle tecelli etmesinden sonra gerekle !ir. $ayet !im!ek tecellisi Cemal'le olursa o vakit, ya)mursuz buluttan ba !ka bir !ey a )a kmaz, i!te anlat lan ilim etbb ; bu hl ve s rrlar sahibi kimselerdir. Bu nurlar n dellet etti )i mnlar ynyle makamlar da sekizdir. 1) Bedir nurunun mns ; byk Dnya, 2) Sabit y ld z nurunun mns ; kk Dnya, 3) S rc nurunun mns ; byk Cennet, 4) Ate! nurunun mns ; kk Cennet, 5) Kamer nurunun mns ; byk Cehennem, 6) Hill nurunun mns ; kk Cehennem, 7) Gne! nurunun mns ; mn s fatlar , 8) $im!ek nurunun mns ; Zat s fatlar d r. Bu nurlar n mnlar ndan byklkle vas flananlar , kk lem olan "lem-i insan"a aittir. Kklkle vas flanlar ise, byk lem denilen "Kinat"a mensuptur. Tefekkr et gereklere ula !as n. * Bu nurlar n kar! t olan sekiz zulumat (karanl k) vard r. Her bir nur, kar! t bulunan karanl ) gidermektedir. 1) Gne*in nuru nefsin, 2) Hillin nuru *ekkin, 3) Kamerin nuru gafletin, 4) Bedrin nuru hiyanetin, 5) Y)ld)z)n nuru cehalet ve *phenin, 6) Sirac)n nuru vesvesenin, 7) Ate*in nuru ahmakl),)n 8) &im*e,in nuru tenzihin zulumat)n) giderir. Bu nurlar haddi zat nda oktur. $ayet hepsini anlatsak kitab n yaz l ! nda ki gayemizden kar z. Zira kitab muhtasar yapmakt r

- 50 -

amac m z. & M&E# N NR'U: &im*e,in nuru, basiretleri rter ve o nura sahib olanlar ) acz ve hayret denizine atar. Bu nur, k )yas ve misl ile alg)lanamaz. Bu nr, insan haylinde *ekillenmez. O nurun byle olmakl ),) onun mahiyetinin ke*f edilmesine engelleyici s )rrd)r. Bu nr, kendisini varl)kta ferdniyetle ve tenzih k )lmakla k)yas ve te*bih edilmekten engelleyen mandir. yle ise varl )kta hi kimse o nurun mhiyetini a)klay)c) tbirlere asla g getiremez. Zira o nurun *an)na ly)k marifette ikili,in bir arada birle*mesi mmkn de,ildir. O nurun marifetinde kulun; alg )lamalar) tbiri caiz ise: cihazlar ) kapal)d)r. Binaenaleyh kul, kendi anlay)* ve kavray)*)ndan s)yr)lmad)ka o nurun mahiyetini kavravamaz. Kul da dnya hayat)nda oldu,u mddete bu anlay)* ve kavray)*tan s)yr)lamaz. yle ise, o nurun san)na ly)k marifet; bu ynyle dnyada kula a)lmaz. Ancak kul, acziyet ve hayret deryas )nda yzmekle kendi a)s)nda o nurun mahiyetini hep hayretle seyre dalar. Her kim ki hissi ve tecrbi bilimin k )yaslar)ylg ve ana maksattan uzak rneklerle o nr'u tan)mlarsa; byk vebal alt )na girer ve tenzih inanc)na da eli*ik olur. Tecrbi bilimlerin k )yaslar)yla o nr'u lmeye devam ederse art )k bu kimseye vehim musallat olur. yle ise, Allah')n varl),)n); tecrbi bilimlere dayatarak izahat yapmaktan ka)nmak gerekir. Allah')n Zt ve S)fatlar)n)n mahiyetlerinden bahs edenler, haddi zat)nda kendilerine musallat olan vehimlerin mevhum varl )klar)ndan bahs ederler. O mevhum varl )klar) Allah')n Zt), S)fat) ve Ef ali diye isimlendirirler. yle ise, Allah, bize kendisi hakk )nda hangi isimlerle hitb etmi*se, bizde o isimleri zikr eder keyfiyyetleri ile alkal ) konu*maktan ka)n)r)z. $ayet, Murid, ak lla alg lanmayan, zevk ile grdler bab nda hs l olan, ilhi ba) !lardan bulunan bu s rra ula!may arzularsa, !unu bilsin ki kmil tevhd akl delillerle olu*maz. Zira ak)l, bu yolda krdr. Edinece)i deliller ise, kr bir !ahs n gren kimseye !ehrin gzelliklerini anlatmakta getirece)i misllere benzer. Tevhd-i Hakik: Allah'a her ynyle teslim olmakla olu *ur. Ancak mridin ula*may) arzulad),) o s)rra ula*mas)n)n yolu; Rabbani vas)flarla vas)flan)p ilhi edeplerle ahlklanmas )yla gerekle*ir. T ki, onun gnlnde var olan ve var olmayan hibir *eyin izi kalmayacakt )r. Art k o ki!inin gnlnde var olan ve var olmayan hibir !eyin izi

- 51 -

kalmam !sa o nurdan gelen yans malar zevk etmeye ly k olur. Veyahud mahv isbt, fena ve bekas nisbetince o nr'dan bir !eyler tadar. yle ise o kimse ba) !lar yapan n diledikleriyle lezzet als n. Hi bal n mns n ve tad n bilmeyenin bal al p nne koyup bakmas yla ald ) lezzetle, bal yiyen kimsenin tatt ) lezzet e!it olur mu?. Bal nne koyup bakan kimse bal n lezzet ve tad n anlatmak iin toplarca ka) tlarla misller yazsa da bal tad n zevk edenin zevkini hissedemez. Bir tek !eyi tema!a eden iki !ah s aras nda da zevk ve lezzet alma bak m nda nice farklar vard r. Birisi bakt ) !ey de ni'rnetlerin hakiktlannda !uuru a lmas yla bir ok hikmetleri zevk eder. Di )eri ise, abes ile i !tigal etti)inden hsrana u )rar. And olsun ki kendilerine verilen vazifeleri icra etmekten noksanl )k yapanlar hibir zaman o vazifeleri hakk )yla yapanlar) geemezler. Tenbel ve gafil olanlar asla gayret sahiblerinin derecelerine ula*amazlar. nsana verilen en yce *eref, insan)n btn varl)klar)n zelliklerinin kendisine yerle *tirilmesi ynyle lem-i Sa ,tr (kk lem) olu*udur. nsan, Hakk)n s)fat tecellilerinin birbirine benzetilmesi mahallidir. M'minin aynas) Zat ve S)fat Marifetidir. nsan) en a*a,)lara indirmeye sevk eden unsur; kendisinde bulunan bunca mnlar) grmekten krle*mesidir. YAZIKLAR OLSUN!. nsan, Allah')n d)*)nda ki varl)klardan lezzet almas )yla *akilerin en by, olur. Ey O,ulcu,um!. Allah, sana Zat *im*e,in nuruna has kimselere verdi ,i tevfkle seni muvaffak k )ls)n. Bil kil. Semavi nurlar ve ruhani yce kamerler insani fele ,in heyeti var oldu,u mddete o feleklerde devran edecekler. Mcdele nr'u; nefsin ay)plar)n) bilme fele,inde yzer. Halvet nr'u; afatlardan korunma fele,inde yzer ve o nurun devran) da do,usundan ba*layarak bat)ya ynelir. Ve o felek do,udan ba*layarak bat)ya do,ru devran eder. Halvet nr'u afatlardan korunma fele ,inde yzer ve bu felekte do ,udan bat)ya do,ru dner. Zira insan)n a,yar ile irtibat) yoksa onun halvete girmesine ihtiyac) kalmaz.

- 52 -

Burada zikr edilen a)yar ve afattan maksad; sebebler lemi olan zahiri varl klard r. &!te bundan dolay bu fele)in devran do)udan bat yad r. BLM: Feleklerin Devran# Hakk#nda Bu feleklerin devran) hem zahir hem de bt)na nazarand)r. yle ise, bu feleklerin hareketlerinin asl ) bat)dan do,uyad)r. Sebebler leminde zahiri ve batini mchadeye insan ynlendiren unsur; kalbin kemlat yar ! ndaki &htimam , insan seri ko!an kheylan ve sert kafaf deve gibi olan nefsini zay flatt rmaya ba!lad . Nefs'in zay flamas n n neticesinde; Hak'k n ne!vesinde ki yar !ta yar !anlar n zmresine ula!abilsin. Gzetme ve koruma nuru muamelelerin tertibini fele ,inde yzer. Bu fele,in devran) do,udan bat)yad)r. Murakabe nuru: Allah')n koydu,u s)n)rlar) muhafaza etmek fele,inde yzer. Bu felek de devran ) do,udan bat)yad)r. Hikmet nuru; amellerin mizan) olan felekte yzer. Sohbet nuru; tedbirler fele,inde yzer. Bu felek de do ,udan ba*layarak bat)ya do,ru dner. Marifet nuru; m*hade fele,inde yzer. Bu felek bat )dan ba*layarak do,uya do,ru dner. Bu felekler kimi vakitlerde iki trl devran ) olur. Nr-u Zat-i de byledir. Nr-u Zt'i; ilim nurudur. Bu nr, TEVHD fele,inde yzer. Bu nurun do,usu bat)s) yoktur. lim nr'u btn nurlar)n as)l maddesidir. Bu nurun maddenin asl) olu*unu yazaca,)m)z yette ifde etmektedir: O kandil de sanki bir inci (gibi par ldayan) bir y)ld)zd)r ki gne*in do,du,u yere de, batt),) yere de nisbeti olmayan mbarek bir a,adan, zeytinden tutu*turulup yak)l)r. Onun ya,), kendisine bir ate * dokunmasa da, hemen hemen )*)k verir. (Bu ! k da) nr stne nr dur. Allah kimi dilerse onu nr una kavu *durur. (Nr Sresi, yet: 35) lim nr'u. onu zevk ile alg )layan muhakkik ve yakn sahibi ilim erbab)na zahir olur. Bu nurun neticesi; e*yan)n hakiktlar)n)n iktiz etti,i gere,e binaen o nr sahibinin kat )nda ilim ve hl ynyle varl ),)n fena bulmas) ve e*yan)n birbiriyle ittihad)r. Byle olmas) da o nr sahibinin idrk)nda tevhdle birlikte hibir *eyin varl),)n)n mevcd

- 53 -

olmamas)d)r. Zaten Tevhidin tevhd olabilmesi de ancak bu tarz ile gerekle*ebilir. Tevhd. varl)kta a),a )kan hibir *eyin Allah')n Zt. S)fat ve Fiillerine e*. benzer ve ortak olmamas )d)r. Hatta varl)kta a),a )kan *eylerin de mstakil olmad ),) ve Allah')n isimlerinin ve s)fatlar)n)n glgeleridir. ilim nr'u, gne!in bat da do)u!una misl oldu)undan tr biz de o nr'a abuka kay b olan !im!ek nr'unu misl verdik. Art k o nurla bat !ark olmaya dn !r ve btn cihetler ayd nl k verir. Bu durumda bat yok oldu)unda baki olmaz. Bat yok oldu)unda, z tt bulunan bat da do)u da, do)u olmas ynyle intifa bulur. Fakat do )u zat itibariyle do)udur. Her hangi bir s fat ve fiilde fena bulmakta ki m !hade de byledir. Bu hakikti zevk edenin mahiyeti, mkellef oldu )u teklifler ve zat o makamda fn olur. Zira bu makam n hakikti bu hli ihsan da bulunur. Fakat bu makamda olan insan bildiklerini halka tebli ) iin dnd)nde art k hazrettefrikte hareket edici olmaya intikl eder. Yaln z onun hakikti fena makam nda resmen ve hkmen sakin oldu )u gibi, o makamda &lmen ve ke!fen de durgundur. BU RUHAN FELEKLER N MAR FET Ey O,ulcu,um!.. Ruhan feleklerin her birisinin kendisine zgn hareketi vard )r. O hareket de bizim sana izah etti ,imiz devranlar)d)r. Sen o feleklerle ahlkland ),)n zaman, o hareketleri, yani her fele,in kendisine zgn hareketini o fele ,e yerle*tirmen iin senin o hareketleri ,renmen zaruridir. Nefsin ay)blar)n)n fele,inin hareketi; hay)rl) i*lerde acele ile o hayrat) yapmaya ynelmektir. Afatlardan korunman)n fele,inin hareketi; ulemn)n sohbetine gitmekte yar)*makt)r. Gzetme ve koruma fele,inin hareketi; ahde vefa etmeye cretkr olmakt)r. Amellerin mizan)n)n fele,inin hareketi; nefis muhasebesinde en ayr) inceliklere dalmakt )r. Tedbir feledinin hareketi; gnl bo* hatiratlardan temizlemeye vesile olacak kendini ve kainati okuma kabiliyetidir. Marifet feleainin hareketi; ihlasin devaml)l),)d)r. lim nur'unun feleainin hareketi; daimi sukunettir. Yalniz bu

- 54 -

sukunet, tenzih ve takdis sukunetidir. E,er i*in hakikatini bilmeyenlerin ifadelerinde herhangi bir gunde ilmi nur'un fele,ine hareket nisbet edilirse bu hareket Rahmet ve ba,)*d)r. &!in hakkatinden cahil olanlar yazaca ) m z yetlerin ifde etti )i anlamlar anlamadan cihet vehmine kal yorlar. Rabbinin emri gelib melekler saf saf dizilir. (Fecr Sresi, yet: 22) Ve kfirlerin !yle dediklerini Allah Subhneh bizlere bildirmektedir: Allah buluttan glgelikler iinde geliversin. (Bakara, yet: 210) Bu tr soylemler haddi zatinda tevhd'i idrak edemeyenlerin szleridir. Tevhd ehIi, byle cihet ve mekan ifade edecek sylemlerden ka)nmal). Zira bu tur itikatta bulunmak tevhid'in geregi olan tenzihe ters d*mektedir. Hele Allah'in Zat'min mahiyetini asla yarat )lan nesnelerin hi birine ne benzerligi ne de z )dl)g) tasavvur edilmez. Gk nedir?.. Ar! kimdir?.. Fez ve insan hangi hakiktlere binaen yarat lm !lard r?.. Btn bu incelikleri ancak; Allah ve Rasl'nn yolunda ittib edenler Allah ve Rasl'nn bildirdiklerine eli *meyecek tarzda anlatanlar idrk edebilir. Allah Celle ve Al; Ben, kinat ), ar*), insan) ve btn varl)klar) yaratt)m diyor. Hay r efendim, "lemde hibir !ey yoktur, yaln zca ALLAH mevcuttur..." veya "Allah lem'in bt n nda ve zahirinde grnmektedir.." denilebilir mi?.. Tbi ki Hay r!. Ancak, varl)k Allah')n s)fatlar)n)n glgesidir.. Dolay s yla, lemde Allah')n "El- Bt)n" isminin tecellisi batini ve "Ez-Zhir" isminin tecellisi zahiri olmak ynyle, lem'in batini ve zahiri zellikleri o isimlerin hakiktlarinde sabit olan hakiktlar)d)r. Ayr yetten !unu da belirtmekte fide vard r. Zira Esmalar Uluhiyet Makam)nda her birisi di,erinin ayn)d)r. *te bu cihetle "Vahdet-i Vcd" denmektedir. Yani, Esma ve S)fatlar, Zt-i lhinin varl),)nda her biri bir di,erinin ayn)d)r. Orada isimlerde taaddt yoktur. Ve Ztta btn Esmalar birbirinin ayn)d)r. lemde ki tecelliler e gelince, bu varl)klar)n istidad)na gre a),a )kmaktad)r. yle ise, varl kta a )a kan isim ve S fatlar n zellikleri Hak'k n isim ve S fatlar n n ayn de)ildir.

- 55 -

Mesel; insanda a),a )kan ilim Hakk)n lim S)fat)n)n tecellisidir, fakat Hak'k)n ilmi, di,er btn S)fatlar)n ayn) oldu,u gibi Ezel ve Ebedi'dir, fikir yoluyla elde edilmi * de,ildir. Bizim ilmimiz ise, sonradan olma oldu,undan Ezel ve Ebed de,ildir. Ayr)ca bizde a),a )kan ilim, bizim di,er s)fatlar)n ayn) da de,ildir. $ayet, "bizden a),a )kan s)fatlar ve zellikler Hakk)n S)fat ve zellikleridir" dersek Hakk ) kay)t alt)na sokmu* oluruz.. Bu da apa)k olarak Tevhd'e ayk )r)d)r. Zt-) lh'yi kay)t alt)na ald)ktan sonra tenzh'in ne anlam ) kal)r...???!!! Ey O,ul!.. Anlat)lan her nurun ma*r),) (do,usu), ma,ribi (bat)s)) ve mutevas)t) (ortas)) mevcuttur. Biz bu blmde onlar) anlataca,)z. Bil ki!.. &lh bir tak m hususiyetler, s rr'lar ve ihtimamlar vard r, Her nr'un ma!rik, ma)rib ve ortas oldu)unu tenbih etmi!tik.. Nefsin ay)plar)n)n nr'unun ma*riki nefsi zay)flat)p gszle*tirmek, ortas) susmakt)r. Bu nr'un ma,ribi de dilsiz kalmakt)r. Halvet nr'unun ma*riki mahfillerde nefse boyun e ,dirmek ve ortas) kadeh ve o kadehten ayr)lmakt)r. Bu nr'un ma,ribi de her hlde nsiyet etmektir. Gzetme ve koruma nr'unun ma*riki duaya ynelmek ve ortas ) yap)lan her davete icabet etmektir. Bu nr'un bat )s) edebl olmakt)r. Murakabe nr'unun ma*riki btn uzuvlar)n) haramdan engellemek ve ortas ) nefsi mubahlardan engellemektir. Bu nr'un ma,ribi kalbi gaflete vesile olacak hat )ratlardan muhafaza etmektir. Hikmet nr'unun ma*riki memleketlerde seyahat etmek ve ortas ) da,lar)n tepelerine ko *makt)r. Bu nr'un ma,ribi de nerde olursa olsun var olmak *uurunda olmakt)r. Mchade nr'unun do,usu uykuyu terk edip teheccde kalkmakta sad )k olmak ve ortas) Hakk)n kulu i*itti,inde n lezzet almakt)r. Bu nr'un ma,ribi de Hak'k)n kulun zerine tilvet etti,ine vak)f olmakt)r. lim nr'unun ma*riki Velayet ve ortas) Nbvvettir. Bu nr'un ma,ribi mde Rislettir.

- 56 -

MN FELEKLER N BE& NC S 'mn& Feleklerin be#incisi yan olan matla lar&n ikincisi lem-i Ceberut ve Melekf da mdebbir 'mm&n zat&yla do an ay&n son gnn hillidir. Bu hill de hidyetin kabulne vesiledir. Bu makam da nc ve nder olan Zat bilmez mi nurlar, asillerin vglere mazhr olan meclisinde toplanarak birle !ir. O asillerde nurlarla mdafaa etmeye ve yorumlamaya ba !lad lar. i!te bu mecliste haz r bulunanlar n dereceleri art k yceldi. Gelen sesleri can kula) ile dinlediler. Hl byle olunca art k, onlar, hakiktlar grmek ve anlamak kabiliyeti sahiblerine, o mecliste kendilerine ula !an ilhi lutflar bildirdikleri gibi, hi birisinin okunun, Allah'a hamd olsun hedeften sapmad ) n da sylediler.. Bylece, adalet vgleriyle dimdik duraklay p kald . Art k gne!in ilk ! nlar nefiste gizlenenleri apa k olarak ortaya kard . Gne!, temizlik minberinin stne "karanl k gecelerde hisleri ayd nlat c olan nefise &#&klar sal&yor." diyerek ykseldi.. yle gne! ki btn emsallerinden daha 'li ve daha pk idi. yle gne! ki "hazret- Kuds"ta tecelli etti.. Karga!alar vk oldu)undan tr, insanlar onu inkr etmeye te !ebbs ederek gere )i rttler. yle gne! ki dar bir yerde oturdu ve bugn ve dn ile kay tland .. yle gne! ki nas l ona dokunulur. Halbuki gizli nidalar geldi. Btn bunlardan sonra, en pk d )nle o asilzade tertemiz eve Beytu'l Kuds'e girecek. Araplar hibir semeresi olmayan fasihler olduklar iin onu inkr ettiler. Fars ise, ona imn getirdiler. Allah Subhneh insanlar) te*vik etmek iin Risletini nereye tahsis edece,ini bilir. BEYT lem de hidyet gne#i &#&klar sald&, Art&k o gne#in do u#u esnas&nda kalbler ayd &nland&. Ey Mevlm&n sevgisi benden yz evirme!.. Sensiz hayat&n anlam& yok. Sensiz hayat gzel de ildir. Kalb, ancak sevgilinin tecelli etti i zaman, Ahbablar&yla saf nsiyet edebilir. Ben sevgiye, zeki Ariflerin szlerinden daha m #tak&m. Daha sonra, gne* indi ve hill visal minberine ykseldi- )kt) ve

- 57 -

*yle dedi; "zahir ol!' Art)k apa)k olarak gorunmesiyle ayr)lmak deliliyle mutel ile birle *ik olmak *phesini kendisinden giderdi. Hillin s)fatlar) misllerde serap gibi belirdi. Dolay )s)yla hillin misllerde ki varl ),) seraba benzedi. Her*eyi kendi hkm alt )na sokmak iin hcum etti. Ve uzun uzun konu *malar yapt). Szleri de hell sihri gibi her i *itenin kalbinin derinliklerinde ona kar *) hayranl)k uyan)yor du. Galip olmak ve mal h)rs), hn siyak) (sevk etmesiynlendirmesd)r. ki *ey vard)r ki onlar, kmil insanlar )n kat)nda ancak gzel amellerin neticesiyle ve tertemiz hllerle elde edilebilir. raf'da kital meydan)nda bir tak)m adamlar vard)r. Onlar, zeval vaktinde gne*in meyi etti,i esnada "Haydi buyurun!." diye davet olunacaklar. EY ELI BO& ADAM!.. Kahramanlar)n vuru*malar)n) kendine rnek al!. &ayet visal ehli olmak dilersen, muhal *eylerle me*gul olma. K)yam, Zekt ve Savm ay)n)n hilli gzkt... Art)k "Halim", *ahsiyetler s)fat isminden oru tuttular. Dar-) Selm'da Zt cihetiyle orucunu aarlar. Ve orada gzel kelm ve tecelli nrlar )yla g)dalan)rlar. Ve "Enel Hak" nidalar)yla syle*irler. Tek olarak dolunay tamamland ),) esnada hill vas )flar)yla ondan yce oldu. Daha sonra, hill minberden indi ve kamer gayet berrak ve beyaz bir minberin stne ykselerek )kt). Nurlarla gzel ol!. Konu* ki sihir gibi tesir et!.. Cevher ve elmas gibi olan kelm )n) ipe nazm ve nesir suretiyle en gzel tarzda diz!.. Ben en byk s)rr, en belirten berzah ve berrak nr sahibiyim.. ALLAHEKBER!. SUBHAN!. SUBHANL insanlar)n bu cihette ibret nazarlar) ok de,ildir. yle ise, nuru her *eye ,alabet eden Ceml'a ve m*hade ve tefekkr edenlerin tamam)n) saran Cell'a ibretle bak ki, bu Ceml ve Cell kimden a ),a )kacak. yle Ceml ve Cell ki, s )rr) kader olarak gizliyor. lim kader s)rr)d)r. Marifet fikirin neticesidir. Nefis hepsini gmer. Ktlkler onlara ,alebet eder. Rh ise, ye *ertip gzelle*tirir. Hepsinin yk gemiler stnde geip gitti, (veyahut Atmosferde geip giden gemilerle hepsinin yk gitti.) Kaderde takdir edildi,i

- 58 -

i*in zerine su gzlerle kar*)la*)p bulu*tu. Dolay)s)yla o su gzlerimizle ak)p gitmektedir. Btn bunlar, gere,i rtp gizleyenlere cezad )r. Cisim gmld,nde a,lar. Rh stn gelir. e*me stnde btn zerreler gzya*) dker. Gerek haber, seher vaktinde umulmad )k bir tarzda peyda olur. Ey Rh!. Muktedirin s)rr); be*erden sefer etmekle gerekle *ir. Be*erden uzakla*mak, huzur ve kurtulu*tur. ieklerin stne glgelerin d *t, gnde, berraksular) akan nehir de sururlar stnde hayat )n) idme et!. BEYT Kamer, gayb) ayan olarak cisim ve ruh aras )nda m*hade etti, Cenb-) Hak, kat)nda ki ilimle kamere o m *hadeyi sevdirdi. Kamerin o ula*amad)lar. m*hadesine istikrarl ) itaatkr bundan sonra

*te bu gzelliklerin tepelerinde sknet esnastnda a ),a )kan H KMET'tir. O H KMET kendine ,animet bili. Daha sonra Kamer minberden indi ve dolunay minbere ykselerek )kt)... Ve *yle konu*maya ba*lad): Ben, kadri yceyim. Ve her taraf& rten elbiseler sahibi gzel yetimin eviyim. Art&k ay&n gecelen karard &. Beni karanl&k gecelerin katibi kar #&lad&. Fakr, ancak benimle boyun e erek tevazu sahibi olabilir. Arablar Kameri gecelerde konu #urlar... Benim sa &m sa d&r. Benim solum soldur. Ben gzel ieklerin bak &c&s& ve nderiyim. Med ve Cezir sahibiyim. Nehirleri uzun uzad&ya uzatan benim. Nehirler az olmalar&na ra men o ald&lar.

- 59 -

Ve yeryznn i#lerini stlendiler. Byklk benimle arkada # oldu da rtler kendilerini sal &verdiler. Her #eyi sar&p rten, kendisine sab &r verilen ve fakr& kabul eden benim dedim. Dolunaya zr beyn etme hakk & sana verildi denildi. Be#er geldi ve ben sarho #luktan uyand&m. Be#erin bana gelmesiyle k &ymetim kaya paralar &n&n k&ymeti gibi oldu. mrmn sonuna kadar sarho #lukla kim kalaca &m. Dolunay denizde cari olmaz. Denizin bilimleriyle de s &n&rlanamaz. Mahv'dan sonra, ona nr peyda olur. Dnp dola#t&ktan sonra, o nr yine ona dn#r. Dolunay&n s&rlar&n&n temeli tr. Rab, Melik ve Tek olan ALLAH, Bu s&rrlar ona mahv da gerekle #ir. O da kendisine verilenlerden tr. O Zt-& Celil'e sena eder.. O Ztta Dolunay&n s&rlar&yla abd&n amurunu kemlatta vcda getirdi. Daha sonra, btnsel minberin stne Y &ld&z ykselerek &k&p #yle hitb etti; "Belirli bir gidi#atla ana yoldan sapmayan Y&ld&zlar do du!. Btnsel y&ld&z kmesi merkezde odakia #arak semlarda ki her varl& &n gidi#at&n&n iinde tevassutta bulundular. Hayat&n her safhas&nda, meyvelerin s &k&lmas&yla elde edilen zlerinden daha tatl& ve leziz olan gzel kokulu a &zlar&n salyas&na gnlden i#tiykl& kimseler, bak kald &lar. Fakat, hayatta bak kalmak, kalbi, nefsin arzular &na kar#& meyi etmekten b&kt&rmakla gerekle#ir. Zira kalb ismi gere i dima de i#im de bulunur. Kalbin her de i#im hlinde gzya#lar&n& sel misli ak&t&r. Kalb, s&k&nt&lar iinde azb eken gnllerin ihtiyac &n& giderme e ra bet eder. Art&k y&ld&za; "Her me#reb de gzelle#!." denildi.. Ve "Her me#reb de kendine gzellikleri al &p, seferine devam etmeksizin uzakla #. *ayet, hibir me#reb de gzelle#mezsen. Do uya ve bat&ya ynelerek ikisi aras &nda matlubuna ula#makta #a#k&nl& a u rars&n. yle ise, senin gidi#at&n tarz&, kendisinde hibir oyu un oyulmayan o a ac&n geli#mesi ve yaz& yaz&lmam&# tertemiz ka &d&n pakl& & gibi olmal&d&r. T ki, arzulad & &n hedefine ula#abilesin.

- 60 -

YAZIKLAR OLSUN!.. *a#k&nl&klar iinde kalan kimseye. Tercihin vki olmas &yla parlak y&ld&zlar e lenmek ve al&#mak aras&nda yalanc& oldular. Gizli yalanlarla tertib edilmemi # Semavi Kitablar bu yalan &n hakiktini belirtmekle nutuk ettiler. *phe yaland&r. *phe, sesli a lad& &nda kin ve gazb kusar. Gayib oldu unda ise, elbiselerinde nehirler belirir. *phe giysilerindeki zehirin btnyle suyun ba #&na geldi. Kabuklar&n&n soyulup at&lmas&n& bekleyenin yerinde beklemeye ba #lad&. Pamu un tomurcuklardan patlay&p a& a &kmas& gibi, kendisinin de dn#mn isteyerek zahir olmay & istedi. Art&k, incileri gerdanl& a dizerek hitb etmeye ba#lad&. Kurak topraklara berrak sular dkp kusurlar &n& itirafta bulundu. Suyun serab&nda olu#an yalan, Araplar&n iinde #a#&rd&. Art&k tleb ettikleriyle at & & kk kk delikleri gidermeye al&#t&. Kar#&s&na k&sa perdeler &kmaya ba#lad&... Art&k szlerini ok uzatma!. K &sa kes!. Davet edildinse icabet et!.. Emr edildiklerinin icb & teslim ol!.. *afak kanatlar&nla kendini sor. '#te bunlar; Rabbinin gerekle #tirdi i delillerdir. Yakla# Ey Y&ld&z!.. Ve Y)ld)z da bu beyitleri terennm etmeye ba *lad): Y&ld&z kendi zat&n&n tenzihiyle konu#tu.. Hayret de onu kabir hapsine at &verdi. Mevl's&n&n hikmeti geceleri onun dirili #iyle do du!. O da e ilip iki kat oluverdi. Y&ld&z vecd ve #evk ile #ikyette bulundu. yle Vecd ve *evk ki Y&ld&z onlar& kendisinin hem cinslerine kar#& parlatarak yceltirdi.. Hikmet'e: "Ey Hikmet bu be# gnde bir nbetine ula#an ve ra bet eden Mhib ve Hakiym'dir.. "denildi. yle Hikmet ki; y)ld)z onu cils)yla al)p Yarat)c)s)n)n Kuds huzurunda tenzihle ku*and). Hikmet y)ld)z) a,)rd). Y)ld)z da ona;

- 61 -

 "Kendi zt) iin bizi arzulayan Muhb merhaba!. Her hlinde Allah *kr edici ol!.. Gzel d,nle bu yolda slk edece,in kimselerle nsiyette bulun!.." diyerek icabet etti.. Daha sonra, minberden y)ld)z indi ve ate* nurlardan olu*an minberin stne ykselerek )kt). O minber ate*e *yle hitb etti: "Ey ate*, a,yar) ve sr) yakt)n. Perdeleri y)rtt)n. Bakire mevzular) a),a )kartt)n. Basiret ehlne esrarlar ) ke*f ettin. oka gzya*lar)n tan)mad),) hararet iinde mutlu ol. &ayet o hararet ayd)nlan)rsa a*)klar nefretin i*kencesiyle azb ekmezler.. Ate* minberi mezar)n yak)nl),)yla ve vatanlar)n )tt)sal)yla sevinmez.. Ku*lar a,lamaz. Asarlar pi*manl)k duymaz. Yerin en gzeli o nurlar iin vcibdir.. Zira o yerler s )rrlnra meknd)r. yle ise, tecelli nurlar ) a,yarla ili*kisi bulunan kalblerde zahir olmaz. Ancak tecelli nurlar ) byk muhiblerin kalbinde a ),a )kar. " Ve, ate* te *u beyitleri *yle terennm etmeye ba *lad).. Kalb ve ci,erimde, Samed ve Vahidin r)zas)na i*tiyak)ndan tr ate* tutu*tu.. Zt)n nuruyla bana mnferid olarak ikram da bulun!. T ki, bu ikram)n beni Tevhd'den ,ay)b etsin.. "EHAD" ile Mabd-u Zi*n da derhl o nurla bana ihsan eder itmez akl )m) cesetten gayb ettiren hakiktler *ekillenmeye ba *lad).. Art)k, ben de O"nu O'nun inyetiyle uzak ve yak )n her tecelli de m*hade eder oldum." Daha sonra, ate* minberden indi ve kandil sevgi minberine ykselerek )k)p *yle hitaba ba*lad): "Karanl)k gecede usuz bucaks )z yollarda gidebilmek iin, Tac)n kendisiyle ayd )nlat)ld),) sabah rzgr)n)n sahibinin hediyesiyim. Bu gidi*at benim iin, sevgi makam )na yap)lan en sa,lam mi'rac'd)r. yle Mira ki, ba*a giydirilen mcevherlerle rlm* Tac ve ba* ba,)n) verir. " Ondan sonra, kandile *yle denildi: zdiva hikmetini ve kadeh sahibinin ltfnu bulmak iin, meni yata,)na yerle*.. O yata,), cam)n durulu,unun kandilin safl),)na kan*)ncaya de,in kar sular)yla y)ka!. Art)k, mizadan gzelle*ti,inde neticeleri gerekle*ir.. Ve, onlar)n biribiriyle depre*mesinden tr

- 62 -

olu*an nrlar) par)ldamaya ba*lar. Ve, hikmet lmbas ) iin Makam-) Muhammediye ile sevgi tac ) olu*maktad)r. Makm-) uhammediye ile mnsebet vcda gelmeden sevgi tam elde edilemez. BEYT lmin gzelli,i yakt). sr Gecesinde kasd edilen iin a *k)n kandilini

O geceyi kendi kat )nda kas)rgalar)n dinmesi esnas)nda do,an y)ld)zlar)n vaktinde gzelle*tirdi. Art)k, her Slik sr Gecesi nin )*)klar)yla Sera Makam)ndan stiva Makam)na ula*t). Daha sonra bu seyr suluk'da ne zaman ki mustakl oldular, onlar)n *erefli ncleri ihtidaya dayand )lar.. *te bu, MUHEYM 'nin bizim iimizde Kf, Dl aras)nda gerekle*tirdi, Hikmeti'dir. Daha sonra, minberine ykseklerde )k)p *yle hitab etti: "Ayr)m)n bo*lu,unda parlayan *im*ek.. Delili ard )nda helak edici olarak gelen y)ld)r)md)r.. E,er do,rulukta parlar sa birle *ik I i, i a),a )kar)r.. &ayet konu*ma da hafife gzkse yar)klarda belirtir.. Varl)kta, ,arb ve *ark aras)nda gidip gelir. HAK, Hakk)n Zt)n)n s)rr)d)r. Melek vas)tas)yla nura hizmet eder. Ahestelik bayg )nl),) giderir. &im*ek a*kla gider ve hrriyeti verir, yle ise, o nurlarda yar)*makta olan, yar)*)lar)n iinde her *eyi ku*atan Hakk)n yar)*)s)d)r. BEYT Yats vaktinde geceiyi gideren sabah n parlamas gibi, !im!ek zerimize ayd nl klar sald . HK&M'in ismiyle o geceyi yakalad ve yaz n zay flayan vaktini gizleyip k ! a )a kard . Hikmeti bir toplulu)un tarlas na ekti ve o tarlaya yceliklerden olan gzellikleri giydirdi. HSN FELEKLER N ALTINCISI 'hsn Feleklerin alt &nc&s&; 'lh matllar&n birincisi olan Rahamt ve Ceberrt berzah &nda Kutbun ruhu ile do arak ykselen hilldir. Bu hill; Hidyet ve Sapk )nl)k sebebidir. Ke!ke bilseydim!.. ve Ban)n

- 63 -

Tekrarlanmak tarz ile biribirine sorular sorup cevap veren hikmetle ku!anm ! iki gvercinin hlini m!hade bostan nda grp a klayan hikmet sahibi var m ? yle gvercin ki, g na bahesinin derecelerinde birinin s rr di)erinin s rr na z t de)ildir. Onlardan biri, perdelerin ke !fi iin ykselen di )eri de ediblere edebi )retmek iin inendir. Onlardan biri, ekvatora kt , di)eri de suyu yata) nda kala kald . Art k her birisi, kendisine verilen vazife gere )i e!ya'n n hakikt na uzand . E*yan)n hakiktini idrk etmeye ancak LTF ve L M ltfuyla ula*)labilir. Yaln)z akl) kullanmak ve akl delilleri dayanak yapmakla hakiktleri kavramaya kimsenin gc yetmez. Daha sonra, iki gvercinden suyun yata ) na ineni, dnerek ve ekvatora ykseleni toparlay c olarak geri dndler. Ve, havada birbirini kar! lad lar, ikizler Burcu'nun m nt kas n n alt nda muhabbetle kucakla!t lar. Kameri ay' n sekizinci ve dokuzuncu gecesinde kum tepeciklerinin stnde vefakr kalb ile mncatta bulundular. Gkte ve yerde ki topluluklar, iki gvercinin bulunduklar yere gelip topland lar... yle bir kalabal k- olu!tu ki Beth meydan n n geni!li)ini daraltt lar. Ekvatora ykselen gvercin, gk ve yer ehlnin toplulu )a sevgi, hulsiyet ve a!k me!rebti olanlar hidyete ula!t r c bir lisnla, Ilg n a)ac ndan yap lm ! minberin zerinde hitab etti. Art k bilginlerin kalblerine, kimya bilgilerini ve simyan n almetlerini ya)murlar gibi ya)d rd . Emin-ul umana S dret-I Mnteh a )ac ndan yap lm ! minberden, inip geri ekilirken, suyun makarr na inecek gvercin o minbere hitb etmek iin kt . Gizli kalan sekizinci nr, tefekkr sahas nda birbirine benzerlik arz eden meselelerle dile geldi.. Art k Melekler, Nebler ve Nebiere ittiba ederek hayat n dzenleyen Veliler sebebler halkas na mukarrenet ettiler. Art k, sebebler de kavu !maya vesile k l nan Bek'n n gerekle!mesinin almetleriyle ve fenan n hakiktlerinin bilgileriyle, k tl ) n dilinde nucaba, nukeba ve ebdallar n kaibeierine ni'met y ld zlar n ya)murlar gibi bo!altt . Her iki gvercinin hitab bittikten sonra, o muhte !em topluluk

- 64 -

muttakilerin meselelerde delil edinmeleri slbu zere delillerini al p her varl ) n toplat l p cem edilece)i ve Mahkeme-i Kbr'n n kurulaca) gne de)in oradan ayr ld lar. Bundan sonra, iki gvercin sa )iam, temiz ve dpdz bym ! kam !ta birle!tiler. Ve, btn lemler ku !at lmas e!it bir tarzda kabullendiler. Biribirinden uzakla!maks z n ve yak nla!maks z n o iki gvercinden biri zahir oldu di)eri de gizlendi. yle ise, Ey Aziz!.. Hem cinsin olan insan lemine ibretle bak ki, bahtiyarlar )n hayat)yla hayat)n) srebilesin. Zira nefsin eli seninle hep oyun oynamaktad)r. &phesiz insan, *eytan-) insi ve in'inin hilelerinden ancak; Enbiyn)n getirdikleriyle amel etmekle kurtulur. Senin vazifen; amme hukuku ile alkal ) mevzularda hi kimseye zarar vermemektir. Kendin iin arzulamad ),)n bir *eyi ba*kalar) iin arzulayamazs)n. Ey Aziz!.. Kalb leminin hikmetlerine mdrik *ah)slar, ammenin i*ine kar)*mazlar. BU FELE# N NS YET ETT # KALASI zlem iinde k vranan a! ) n ve a!kta zevk duyan ma!u)un yumu!ak s rr nda ya!ayan iki k nt l gne! ziyas n n en hay rl s n hikmet sahibleri MHEYM&N iin haz rlayabildiler mi?. Fakirlik zlnce d !knlk zail olur. Ayr l k geldi)inde i!tiyak n ba! sa)a sola d!er. Ve i!tiyak kprck kemi)ine soluklamaya ba !layarak gzya!lar n ak t r. Beni kim slh edecek? deyimi do )ru olmayan bir szdr. iki k nt l ! ktan biri, kt ahlklar giderici suyun mihrak na iniverdi.. Di)eri de cmertlikte e!i olmayan ve kat kat gklerde yollar aan M !teri Y ld z na ykseliverdi. Gzel ahlk n k ! yerlerini ba) !lad ve o ahlklar sabitle!ti. Btn kilitler zld.. Art k ay n sonunda ki geceye girerek ! klar sevkiyt zere makam verdi.. Kendisine verilen hkmleri en gzel sevkiytla sevk etti )inde o makamlar zlverdi. Bineklerde semizlik vk oldu.. Yapraklar karart ld . Bineklerin boyunlar na binildi. Yar ! ba!lat ld , at ba! tbir edilecek tarzda yar ! meydan na koyulu verildiler. Bu yar !ta "Burak" h zla ko!uya ba!lad ve gkleri tabaka tabaka a ! p geti.. Verdi )i sz yerine getirenin gzlerini dikip bakmas gibi baka

- 65 -

kald ... Kar! la!ma gerekle!ti)inde ayr l klar birle!ti ve ittifaklar infk dzeni zerine olu!tu.. Burak' n y ld z dalga ve kp) olmayan ) lt ya yneldi... Ya)mur ykl bulutlar himmetlerini k tl k blgesine sarf edince esirlerin boyunlar na vurulan esaret zinciri zld. Hi kimseye kle olunmayaca) n a klamakla onlara serbestli )i ikram etti)inden tr hrriyetleri peyda oldu.. Art k yapraklar ye!erdi.. Ve onlar n btn bu r z klar n Rezzk' n r z k hazinesinden cevherler misli gerdanl klara dizilmi! olarak takdm edildi )ini apa k bildiler.

NC MERTEBE
nc Mertebe: "VELAYET" ilminin merfebesidir. Ve meli mevkilerin ncs; lem-i &ehdet'te Mdebbir mm)n kalbine vaki olan Velayet Y )ld)z)n)n yeridir. Bu y)ld)z yasaklara sebebdir. Dediler: "Bize (Cennet) va'dinde sad)k otan, bizi Cennetten neresini dilersek konmak zere bu yere miras ) yapan Allah'a hamd olsun, (iyi) mel (ve hareket) de bulunanlar )n mkfat) ne gzel" (Zmer Sresi, yet: 74) Bu yette Allah Subhneh, Allah' n t'yin etti)i s n rlar koruyanlara ve fililerine bakan ilhi hkmleri ile me !gi olup Allah'a verdikleri szleri yerine getirenlere dnya ve h ret saltanat n verdi)ini bize bildirmektedir. Onlar lemlerin iinde kusurlardan beri k lm !t r. Onlar kereminin kat nda ve Azz Kitab nda lisn S dk ile anm !t r. Allah yce ihsan sahibidir. Diledi ,ini ihsan)na mazhar k)lar. Ey Evld)m!.. Allah hlinizi gzelle *tirsinl. &unu bil kil. ALLAH Subhneh, Azz Kitab)nda her hangi bir kulunun lisan)yla ve Nebisinin diliyle Hadislerinde vd , kimseleri ancak gzel mellerinden tr sena etmi *tir. yle ise, Allah Teal, kullar )nda a),a )kan amelleri yapma gcn kullar )na bah* etmesine ra,men amelleri kullar)na nisbet etmesi Allah' )n kuluna verdi,i apa)k bir Kerem ve ihsan)d)r. Neden apa)k bir kerem olmas )n..? Hem seni hem de amellerini yaratan "O"dur. Buna ra,men, sana amelleri yapma gc veriyor ve o amellere

- 66 -

kar*)l)k seni vyor. Halbuki senin bu i *leri i*lemekte ne mstkil irde ne de kudretin yoktur. Zira, ALLAH Subhneh senin aln )ndan tutan ve sen gaflette bilinsiz oldu ,un hlde ALLAH sende a),a )kmas)n) istedi,i i*lere seni ynlendirendir. yle ise, kulda a ),a )kacak btn amelleri Hakk )n stlendi,inin bilincinde olan kimseler, yazaca ,)m)z *u yette yd edilenlerdir: (yle m'minler)ki onlar namazlar )na devam ederler. (M'minn Sresi, yet: 9) Niin?.. Zira onlar, lemde cereyan eden her *ey de ve kendi amellerinde Fil-i Hakkyi m *hade ederler ve devaml ) munacaatta bulunurlar. Kulda a),a )kan fiillerde anlatt ),)m)z bilinte olmayanlar ise, yazaca,)m)z yette vasf edilenlere dahildirler: Onlar namazlar)ndan gafildirler. (Maun Sresi, yet: 5) Byle kimseler, "namaz k )ld)m, oru tuttum, sadaka verdim, cihad ettim, hay)rda yar)*t)m ve cemaatta haz)r oldum.." der. Grld, gibi byle kimseler; btn amelleri kendilerine nisbet etmekle yani "k)ld)M - tuttuM- VerdiM -EttiM - Yar)*t)M - OlduM -" demekle Fil-i Hakkden gafildirler.. Halbuki ilh ltuflar kulun her taraf )n) sarm)*t)r ve kulu o nimetler, sahili olmayan ihsan deryas )nda yzdrmektedir. Allah'a and olsun!.. &ayet kul, her yap )lan fiilde Fil-i Hakkinin messir oldu ,unu m*hade eder ve Hakk )n btn varl)klar)n aln)ndan tutan oldu,unu grrse, kesinlikle hibir fiili nefsine nisbet etmekten ka )n)r. Ve, "namaz k)ld)m, oru tuttum.." ve bu tr fiillerinde nefse hibir paye vermez. Zaten mmine ly)k olan hl de budur. Zira o btn fiilleri Hakk)n ltfu ve keremiyle kendisinde a ),a )kar. Hazreti brahim Aleyhisslat Vesselm' n bu makamda syledi )i !u szlerini; (O Rabb)ki beni yaratan ve bana do ,ru yolu gsterendir. Bana yediren, bana iiren "O'dur. Hastaland ),)m zaman bana *if veren "O"dur. $ura Sresi, yet: 78-80) bilmedin mi? Hazreti brahim Aleyhisselat Vesselm' n hastal ) kendi nefsine nisbet k lmakla Hak'ka kar! edebine dikktle tefekkr et!. Nbvvet gere )i olan !u hikmetli deyi !ine de ibretle bak!. Ceza gnnde kusurlar)m) yarl),ayaca,)n) umdu,um da "O'dur. ($ura Sresi, yet: 80)

- 67 -

Hazreti brahim Aleyhisselat Vesselam hastal k ve kusurlar kendisine nisbet ederken afv, ba ) !lamak ve !if vermeyi de Cenab-) Hak'ka nisbet etmi !tir. yle ise Allah')n i*lerini stlendi,i slih kullar)n zelliklerini elde etmeye al)*... Zira ALLAH, Salihlerden bir taifeyi takva ile, bir k )sm)n) da imnla ve bir blmn de ilimle vm *tr. lim de amellere dahildir. Salhlerin ALLAH kat nda ki !ereflerinden tr ve bizlere de onlar n zelliklerini )retmek iin, Allah Subhneh, yazaca) m z yetlerde Salh olma vesilelerini !yle a kl yor: Onlar (o takva sahibleri) bollukta ve darl )kta infk edenler, fkelerini yutanlar, insanlar( )n kusurlar)n)dan, afv ile geenlerdir. Allah iyilik edenleri sever. (Al-i imrn, yet: 134) Siz Rabbinizden bir ba,)*lanmaya ve eni yerle g ,n eni gibi bir cennete (ula*mak iin) yar)*)n ki bu, Allah'a ve Rasullerine inananlar iin haz)rlanm)*t)r. O Allah')n ltfudur, onu diledi,i kimselere verir ve Allah ok byk ltuf sahibidir. (Hadd Sresi, yet: 21) Bu yetlerde kulun ancak salihlerin, Allah kat ndaki mertebesine gzel amelleri i !lemekle ula!abilece)ini anlamaktay z ve Allah Teal'n n salihlerde yaratt ) gzel amellerle salihleri vas flad ) n grmekteyiz. Allah indinde kulun nail olaca ) makam da Allah Subhneh yetlerde hep salih amellerle birlikte zikr etmektedir. Byle zikr etmesinde !u hikmet anla! lmaktad r. Ey kulum, sz verdi,im bu makamlara ula *man)n tek *art) vard)r. O da dnya da iken bildirdi,im salih amelleri i *lemendir. Yaln)z o amelleri kendi nefsine nisbet etmekten sak )n!. Zira amelleri nefse nisbet etti,in anda amellerin ruhu olan ihls bozulur. hlss)z amel ise, Benim kat )mda hibir de,eri yoktur. Yazaca) m z yette salh ameller i !leyenler iin byk mjdeler vard r. Onlara dnya hayat )nda da h)rette de mjde vard)r. Allah')n szlerinde de,i*mek yoktur; i*te bu o byk kurtulu*. (Yunus Sresi, yet: 64) "Rabbimiz Allah't)r" deyip de sonra do,ru gidenler var ya, onlara kesinlikle hibir korku yoktur ve onlar zlmeyeceklerdir. Onlar, cennetliktirler, yapt )klar)na mkfat olarak sonsuza dek orada kalacaklard )r. (Ahkf Sresi, yet: 13-14) ALLAH Subhneh, Ashb- Rsum'u !yle vas fl yor: &phesiz ki takva sahipleri cennetlerde, )rmaklar (kenarlar)n)da (d)rlar). (Kamer Sresi, yet: 54)

- 68 -

Ashab- Kiram, Rasller, Kutubiar ve varisleri de !yle vas fl yor; Hak meclisinde (ve) kudret sahibi, mlk ok yce olan (Allah) )n yan)ndad)rlar. (Kamer Sresi, yet: 55) yle ise, dereceleri bak m ndan birbirinden stn olan o makamlara Allah Subhneh ancak kulun saih amellerle ula !mas n dilemi!tir. Salh amel i!lemeksizin kulun o makamlara eri !mesi mmkn de)ildir. &nsanlar Allah &ndinde ki yce makamlara bazen de musibetler ula!t rmaya sebebtir. Halbuki "musibetler insan n yapt ) amellerden de)ildir.." denilirse.. Deriz ki; bu tarz mtaal etmek hatd r. Zira bizatihi makamlar musibetler vermez ve Allah indinde de hi kimsenin de )erini yceltmez. $ayet Allah indinde musibetler insan makamlara ykseltmeye ve ebed saadete ula !maya sebeb olmu ! olsayd , musibetlere duar kalan m!rik ve kfirler hakk nda ki ebed azab n dnya da ta'cilidir. Niin m!riklerin ve kfirlerin musibete duar olmalar onlar iin azbilhnin dnyada ta'cilidir?.. Zira Allah Subhneh, yazaca ) m z yette onlara isabet eden bellar bir tr azapt r diye bizlere bildirmektedir: Allah'a ve Raslne (mminlere) harb aanlar )n, yeryznde (yol kesmek suretiyle) fesdc )l),a ko*anlar)n cezas), ancak ldrlmeleri, ya as)lmalar), yahud (sa,) elleriyle (sol) ayaklar )n)n aprazvri kesilmesi yahud da (bulunduklar )) yerden srlmeleridir. Bu onlar)n dnyada ki rsvayl),)d)r. h)ret de ise, onlara (ba *kaca) pek byk bir azb da vard )r. (Mide Sresi, yet: 33) yle ise m!rik ve kfirin duar kald ) musibetler h ret azaplar n n ba!lang c olarak dnyada zd rab n tatmaya ba!layacaklard r. Ve h rette de o tatt klar azbdan daha !iddetlisine duar kalacaklard r. Musibetzede mminlere ancak Allah' )n indindeki yce makamlar onlara isabet eden bellara kar *) sab)rl) ve raz) olmalar)ndan tr verilmektedir. Verilen makamlar ise, her birisinin me *rebine gredir. Sab r ve r za !er'n yap lmalar emredilen amellerdendir. Zira Allah Subhneh, bize isabet eden musibetlere kar ! sabr etmemizi emir etmektedir, Sabret!. Senin sabr)n Allahdn tevfik)na istinad)dan ba*ka (bir *ey) de,ildir. Sab)rda ancak me*akkat ve bellara kar *) gerekle*ir. (Nahl Sresi, yet: 127) Saadetin ess ; !er'n bize emr edilen ve yasaklanan hususlarda Hak'ka muvafak olmam zd r. Yani, yapt),)m)z her amelin Hakk)n irde edip ve raz) oldu,u buyruk ve yasaklar)na riayet etmemizle, rde-i lhiye ye uygun hareket etmemizdir. Zaten bu mevzyu inayet Y ld z nda a klam !t k. Bu muvafakiyet de

- 69 -

ancak; Allah')n inyetiyle gerekle *ir. Fakat kulu yce makamlara ula*t)ran esas)n; kendi ameleri olmad ),)n) itikd etmesi farzd )r. Kulu o makamlara ula *t)ran ana esas; Allah' )n kula olan Rahmetidir. yle Rahmet ki, kulun makamlara ula *mas)n)n vesilesi, amelleri i*leme sebebi gc kula vermesi ve o amellere kar *)l)k mkfatland)rmas)na sebeb olan Tevfk-i lhidir. Ey Evld!.. Kesinlikle bil ve yaknle imn et!. &hsan yurdu Cennet'e girmek ancak Allah' n Rahmetiyledir. Zira Allah Rasl Aleyhisselt Vesselam; - "Hi biriniz amellerinden Buyurdu,unda Sahab tr cennete girmeyecektir."

- "Ey Allah')n Rasl sen de mi?" diye sormu*.. Allah Rasl Aleyhisselt Vesselamda; - "Evet, ben de. Yaln)z Allah rahmetiyle beni rtp ba ,)*larsa.." diye cevap verdi. yle ise, Cennet'e girmek Allah' )n Rahmetiyledir. Ve Cennetteki derecelerin ki !ilere taksimat salh amellerine gredir. Cennetteki ebediyet ise niyetlerle gerekle!ir. Bu !eye de makamlardan ibarettir. &ekavet yurdu Cehennem'e girmek ise, Allah' )n adaletiyle gerekle*ir. Cehennem'deki derekelerin ehline gre taksimat kt amellere gredir. Cehennem de ebed kalmakta niyetlerle gerekle !ir. lh azab) gerektiren ana esas; kulun, Allah' )n emir ve yasaklar)na muhalefet etmesidir. Allah'tan bize, sana ve btn mslmanlara Allah'tan hy etmelerini ihsan etmesini, cmlemizi "O'nun r )zas)na muvaf)k salih ameller i*lemeyi myesser k )lmas)n)... Allah'tan akibetimizi hay)r etmesini isteyelim. Ey Evld!.. $ayet muvafakat- ilhi ve tevfik-i Rabbani elinden tutmu !sa ilk )renmen gereken farz inayet y ld z nda a klad ) m z ahkamlar n ilmini t'lm etmendir. O ahkmlar )rendi)inde art k Allah' n o hkmler vas tas yla olan hitab sana tevecch eder. lim talibi, tleb etti ,i ilim itibariyle amelde sebat etmeli, zira ilim talibi ancak ilimle gerekle *ir. yle ise, bulundu)u makamda muhta oldu)u ahkmlarla alkal ilim

- 70 -

tahsil eden !ah s, muhta oldu)u bilgiden fazlas n )renmesin. Zira, ilimde gere)inden ziydesini )renmek ki!i iin nemli olan !eylere nazaran vakti bo !a harcamaya sebebdir. $ayet bulundu)u belde de fetva i !lerini stlenen biri varsa onun muhta oldu)u ilimlerden ziydesini )renmesi, kendisini fetva vermek makam na karma arzusundan kaynaklanmaktad r. Bylece o makama tyin edilmeksizin fuzli bilgilerle me!gul olmakla kendi a s nda daha ehemmiyetli bilgi ve amelleri zy etmi ! olur. Mslman ve akl) bali, olan herkesin ilk nce Akaid ilmini tahsil etmeleri farzd)r. Akaid ilmide ya delilleri tahlil etmekle )renilir veyahud bir ba!kas n taklit etmekle. F trat delilleri kavramak ve delille medlul aras nda tam bir ba )lant y yapmaya kabiliyeti olanlar Akaid ilmini Kitab ve Snnet ! ) nda akli delilleri ara!t rmak suretiyle )renebilir. Amma yarat l ! nda bu kabiliyetten mahrum olanlar ise bir ba !kas n taklit etmekle yetinir. Deliller ile me!gul olmas n !iddetle men edilir. Zira byle olan bir kimse, do )ru ile yanl ! birbirine kar !t rmas mmkndr. Bu da onun inanc na zarar verir. Tahkiki veya taklidi olarak Akaidini )renip inanc n hatlardan koruyan kimselere &slm' n kaide ve kurallar tan t l r. Art k islm' n kaide ve kurallar n bildi)i zaman; mkellef oldu )u ibdetlerin hangi vakitlerde yap ld ) n )renmesi vacibdir. Mesel: Akl bali) bir mslman her hangi farz olan Namaz' n vaktini idrk etti )inde derhal abdestin veya taharet'in hkmn, abdest ve taharetin nas l yap ld ) n ve namaz eda edebilmek iin Kur'n'dan bir miktar )renmesi farz olur. Bu vakit esnas nda bu bilgilerin d ! nda ki bilgilerle me!gul olmas fuzlidir. Ramazan ay n idrk etti )inde de orucun farzlar n )renmesi farzd r. Hac, zekt, nikh, ticaret ve di )er btn muamelelerde muhatap olaca) !eylerin hkmlerini )renmelidir. M'minin idrk etti )i vakitlerde muhatab olaca ) Allah' n hkmlerini ok iyi anlamas iin uyan k olmal d r. yle ise, m'min, yapmaya kalk !aca) her hangi i ! olursa olsun o i !le alkal hkmleri o i !e ba!lamadan nce )renmeli ki kendisini haramlardan ve yanl !lardan korumaya alabilsin. Bizim beyn etti )imiz tarz zere ilmi okuman ve kurtulu !una vesile olarak iyi i!lere nefsini ba)laman sana farzd r. Herhangi bir i !e ba!lamadan nce o i !le alakal ilmi tahsil etmelisin ki, ba!ka !eylerle me!gul olmakla vaktini bo !a harcama. Muhatab oldu )un i!lerde Allah'n buyruk ve yasaklar n )renmeyi terk

- 71 -

edersen yazaca ) m z yette ki tehdide maruz olursun.. Sizi oklukla bbrleni *, (o derecede) oyalad ) (ki) t kabirler (e kadar gidip) ziyaret ettiniz.. (Teksur Sresi, Ayet: 1-2) Yapmaya kalk !aca) n i!in hakk nda ki ilhi hkmeleri )renmeyi b rak p gereksiz bilgilerle i !tigal ederek ok veya az olsun bilgi edinmen de Sizi oklukla bbrleni *.. hkmnn alt na girer ve byle davranmakla sana; "Allah' n ktledi)i i!lerle me!gul olan kimse.." denir. Ey Evld!.. Muhatab olaca) n i!lerin hkmlerini )renmen asl nda senin iin nemi daha byk iken, sen o hkmleri )renmeyi b rak p, muhatab olmad ) n i!lerle alkal ilimler tahsiliyle me!gul olman zaman n bo!a harcamand r.. Zaman n k ymetini bu itibrle nazar- dikkate almal s n. yle ise, insan n kendisi iin nemli olan i !lerle me!gul olmakla vaktini imr etmeli. Kul, gaflet hazinelerinin kap lar n n kendisine a lmas na mubahlarla tasarrufta bulundu )u vakitlerde ka nmak ve o vakitleri zikrullah ile doldurmaya gayret etmelidir. Kul, farzlar , haramlar , mekruhlar , menduplar ve mubahlar bilmedike vakitlerini zikrullah ile dorduramaz. yle ise, kul neyin farz, oldu)unu )renmeli ki o farzlar ed etsin. Neyin haram k l nd ) n bilmeli ki, onu i!lemekten ka ns n. Neyin mekruh oldu )unu )renmeli ki, kendini ondan korusun. Neyin mbh oldu )unu bilmeli ki, onlar i!lerken gaflete d!mesin. Neyin de snnet oldu )unu )renmeli ki onlar i!lemeye ra)bet etsin. Bu anlat lan mevzular mnlar cihetiyle Usul-u f kh ve F k h ilminin en nemli ahkamlar d r. Bunlar bilmek ancak Usul-u F k h ile F k h ilmini )renmekle gerekle!ir. Usl-u f kh ile F k h n dayan ) hi !phesiz Kitabullah, Snnet-i Reslullh ve Ulemn n icma d r. Ey Evld!.. Art k senin kat nda bu ilim sabit oldu)unda, muhatat? Oldu )un ahkamlardan bir k sm n n btn bedenini kapsad ) n ve bir k sm nda bedenin baz s na has oldu)unu bilmen de sana farzd r. Btn bedenini kapsayan ahkmlardan maksad m kendisiyle me!gul oldu)unda seni onun d ! ndaki btn fiil ve ibdetlerden al koyan ibdetlerin hkmleridir. Bu tr ibdetlerden biri namazd r. Zira namaz n edas yla i!tigl etti)inde, namaz, seni namazdan ba !ka hell olan btn fiil ve hareketlerle me!gul olman namaz da oldu)un mddete haram k l nmas na sebebdir. Mesel; namazla me !gul oldu)unda konu!mak, yrmek ve yemek yemek

- 72 -

gibi btn mbh fiiller haramd r. Bedenden baz k s mlara hs olan ahkmlardan maksad m ise, insan n bir k s m uzuvlar yla ed etti )i ibdetler veya edas yla me!gul olundu)unda insdn bir tak m hell fiillerden al koyan ibdetlerdir. Bunlara misl al !veri!, zekt, Hac, oru ve cihadd r. Hulsa namaz d)*)ndaki btn ibdetler hemen hemen her birisi insan)n uzuvlar)ndan bir k)sm)yla ed edilmektedir. Veya namaz n d ! nda ki ibdetlerin her birisi bir tak m hell i!leri i!lemekten al koyan Mesel; oru yemek, imek ve cinsi mnasebetten al koydu)u gibi.. Amma konu!mak, al !mak ve daha ba !ka bir tak m hell fiillerin i !lemesinden al koymaz. Ey Evldl.. &nsan bedeninde !er-i hkmlerle mkellef olan sekiz uzuv vard r. 1) Gz, 2) Kulak, 3) El, 4) Lisn, 5) Kar )n, 6) Tenasl uzvu, 7) Ayak, 8) Kalbdir. Bu uzuvlardan her birisine has *er-i ahkmlar vard )r. O uzuvlardan her biri o hkmleri yapmak veya yapmamakla ykmldr. &er- uslubla bu uzuvlar) iki yerde kullanabilirsin. ki yer, ya bizatihi senin bedenindir veya senin d )*)ndaki varl)klard)r. $ayet bu uzuvlar kendi bedeninde kullan rsan ya o tasarrufdan tr Allah indinde vgye veya Allah kat nda ktlenmeye mazhr olursun. Allah indinde, vgye mazhr olmana vesile olacak tasarrufuna misl o uzuvlar) namaz ve oru gibi ibdetlerde kullanmand )r. Allah indinde ktlenmene sebebiyet verecek tasarrufuna da misl de kendini ldrmek iin o uzuvlar ) istimal etmendir. Bir de Allah kat nda, ne vlmene ne de ktlenmene sebebiyet verecek tasarrufun vard r. Bu da o uzuvlar) mbh i*lerde kullanmand )r. Son ! ktaki tasarrufun senden ba !kas na uygulanmas caiz de)ildir. Senden ba!kalar da sekiz s n ft r. 1) ocuklar n, 2) Anan, baban 3) Zevcen. 4) Elinin alt nda ki klelerin 5) Hayvanlar n. 6) Kom!ular n. 7) cret kar! l ) nda al !t rd ) n kimseler. 8) &nsanlar Ben-i Adem olmalar ndan tr karde !li)in ve inan ba) ndan tr olan karde !li)indir. Ey Evld!.. Allah sana ilim ve ihlsla ilminle amel etmenin tevfkni verdi ,inde sana Melekt lemine a )lan bir kap)y) aar.

- 73 -

yle kap) ki, seni m*hadelerin de *ehvetler lemine dnmeni ve o kap)n)n ard)nda ki gaflet yollar)na d*meni engeller. Ve orada hakiktlerin ke *fi ve varidat-) iihi'nin s)rrlar)yla i*tigal edersin. *te bu yakla*mak ve kar*)la*maktan tr kazan)lan ilim-i ke*fidir. yle ise, Ey Evld!.. Kalbini fuzli havat)rdan korumakla, konu*malar)na dikkat etmekle, az yemek yemekle, gzel ve hell yiyeceklerle g )da edinmekle, halvete girmekle ve devaml ) Zikrllh ile me*gul olmakla kendini bu ilmin tahsiline sal ) ver!.. Ey Evld!.. Szn tutaca,)n bir mr*idin terbiyesinin alt )na gir ki, onun emredeceklerini ve yasaklayaca ,) *eyleri uygula. Zira terbiye edici mr!idten mahrum kaian kimse, hep !a!k nl k iinde mrn heba eder. Dolay s yla mr!idin terbiyesi alt nda hareket etmekle, senden sudur eden fiillerin ba!kas n n arzusu zerine cari olmam !t r. Ve mr!idin ynlendirmesiyle gerekle !en bir amelden di )erine gei !inde nefsinin arzusuyla olu!maz. Mr!idsiz mrnce nefsinle zorluklara kar ! mchade etsende yapt ) n bu mchade asl nda nefsin arzusunun t kendisidir. $ayet byle mchade ederek sana mu !hade ve ke!fin ltif s rlar a lsa da o ke!f ve mu!hade sana yorgunluk ve b kk nl ktan ba!ka bir !ey vermez. Ey Evld!. Art k bu hlle iinden k lmaz bir !ekle girilir.. Bu hle duar kalan kimseye mr!id-i kmilden ba!kas yol gsteremez. yle ise sen senin benzerin olan bir stad n emirlerine itaat et ki bu kmazlara duar olma. Nefsin terbiyesi ancak bir ba *kas)n)n nefsine boyun e,mekle gerekle*ir. Zira nefs perdelerinin yo ,unlu,u ve ba*ka nesnelerle ortakl),)n)n bykl, ltif ve nazik ke *fi idrk)na engeldir. Sen!. Mutlak emrin idrk)na ula*)ncaya de,in mr*idin emrine boyun e,!. Mr*ide itaat etmen; mutlak emri idrk etmene ula*t)rmaya vesile olan merdivendir.. &!te bu hikmete binaen baz muhakkikler !yle buyurmaktad r: Bir mr*idin ynlendirmesiyle yap )lmayan btn ameller nefsin arzu ve hevs)d)r. S)dd)klar)n kalbinden en son )kacak sevgi riyaset sevgisidir. Beyz d-i Bestmi Kuddise s&rruhu'ya Cenbm!hadesinde !yle hitb etti )i rivayet edilmektedir: Hak baz

Ey Beyzidl. Benim iin kendisinde zillet ve ihtiyc )n olmad),)

- 74 -

amellerle Bana yakn ol. &!te bu hikmet riyaset sevgisinin kalbden giderilmesine i !arettir. Ey Evld!.. Seni varl),)n) lh S)fatlarla olgunla*t)rmaya vesile olacak bir Mr*id-i kmili aramaya al )*!. Art)k Mr*id-i kmilin terbiyesine girdi,inde kendini ilhi korumaya alarak her i *inde tedbir-i ilh ile hareket edersin. BLM Bu blm insan&n mkellef oldu u amelleri uzuvlar&na tatbik edenlerin almetleri hakk &ndad&r. GZN ALMETLER : Gz hakk nda varid olan !eriat hkmlerine riayet etti )ini iddia edenlerin almeti; gz bak)lmas) haram olanlardan muhafaza etmesidir. $er'an nazar etmesi haram olan kimselere insan n ilk bak ! zarureten muaf say lm !t r. Fakat bu bak ! n ki!inin arzu ve iste)i ile gerekle!medi)inin belirtisi ise, lzumsuzca sa)a sola bakmamay kendisine prensip etmekdir. Gz hakk nda ki ahkmlara riyet etti )ini syleyenlerde a klad ) m z hller grlyorsa yalanc lard rlar. KULA#IN ALMETLER : Kulak hakk nda varid olan !eriat hkmlerine riyet etti )ini iddia edenlerin almeti; ilmi mevzular) dinlemek, zikir meclislerine devaml ) gitmek, i*itti,i her hay)rl) *eylerle amel etmek ve !u yettir: (O kullar)m ki) onlar sze (dikktle) kulak verirler de onun en gzeline uyarlar. (Zmer Sresi, yet: 18) Bu makam iddia edenler, devaml olarak ayr ld klar vatan- asllerine i!tiyak duyarlar ve o vatan iin hep hasret giderici na )meler sylerler. Onlar n bu vatana olan i !tiyaklar n n belirtisi ise, ona ula!maya vesile k l nan her iyi anneli i !ittikleri de glerinin nisbetince o iyi amelleri uygulamakd r. Zira seven, sevdi )inin bulundu)u yerde kendisine bir a )r gelse hep o a)r ya i!tiyakla kulak verir. yle ise, sevgilisi onu herhangi bir yne a) r rsa o derhal o a)r ld ) yne !evkle ynelir. Bu vas flara sahib kimse ma!ukuna hibir !eyi denk ve kar! l k grmez. Yani onu hibir !eye kar! l k satmaz. Cenb- Hak, bir kimsenin halvete girmesini irde etti )inde ona " nzivaya ekil!." nidas yla seslenir. Bu niday i!iten, derhl insanlardan uzakla!arak halvete girmeye byk bir i !tiyak duyar. Ve halvete girmeyi di)er btn makmiardan stn oldu )unu tercih eder.

- 75 -

Bir kimse de; "Hikmet ilmiyle i*tigal et!." diye a)r lsa o insanlara dan ! r ve bu makam kendisine tercih eder. &nsanlar ise, ona hibir !eyi dan !mazlar. Bir kimse de; "...kulluk yap!." diye nida edilse ona insanlar mracaat eder.. Ve o da bu makam kendisine seer. Fakat insanlar n ona mracaat etmeleri asl nda eziyet vermekten ba !ka bir !ey de)ildir. Hl byle iken her makam sahibi, edindi,i makm)yla mutluluk duyar. Ayr)ca hem kendisini hem de ba *kalar)n) hep bulundu,u makama a,)r)r. Zira bunlardan her zmre, nezdlerinde olanla bbrlenicidirler. Kmillerin durumu, bunlar)nkinin hilaf)d)r. Zira kmiller sadece bir makama i*tiyak duymazlar. Ve himmetlerini tek makama s)k)*t)rmazlar. Kmiller vaktin sahibidirler. Btn hikmetleri kendilerinde toplam)*lard)r. Kmiller, kolay kolay ba!kalar n bulunduklar makamlara d'vet etmezler. Ancak onlarda bulunduklar makama kar! glerinin oldu)unu m!hade ederlerse maslahat icb ya onlar n isteklerine muvafak veya muhalefet uslb ile bulunduklar makama onlar d'vet ederler. Kmiller, kendilerinde ancak zaman gere,i a),a )kan *eylerin hkm icb )nca a,r)da bulunurlar. D L N ALMET : Dil hakk nda vrid olan !eriat n hkmlerine riyet etti )ini iddia edenlerin almeti; az konu*mak, Kur'n ehl ise oka Kur'n tilvetiyle me*gul olmak, Zikruliha devam etmek, do ,ru konu*mak, bir soru kendisine soruldu,unda cevap vermekte acelecilik yapmamak, birisine soru soraca ,)nda dnyas) ve h)reti iin fideli *eyler hakk)nda soru sormakt)r. Yaln z ilmi sohbetlerde, do ,ruluklar) tebli, etmekte, ir*ad)na nsihatlarda oka konu *man)n bir zarar) yoktur. lhama mazhr kimselerin de kalblerine geleni olur olmaz konu*maktan sak)nmalar) gerekir. EL N ALMET : E! hakk nda vrid olan !eriat hkmlerine riayet etti )ini iddia edenlerin almeti; ki*iye nikh) caiz olan yabanc) kad)nlar) elle temasla bulunmamak, haks)z yere insan ldrmemek, h)rs)zl)k yapmamak, yaz)l) metinlere yaz)yla hile kar)*t)rmamak, kendi tenasl uzvunu sa , eliyle ellememek, tuvalete )kt)ktan sonra temizlenmek iin sa , eli kullanmamak, ve uykudan uyand ),)nda ellerini y)kamadan s)v) nesnelerin iine dald )rmamakt)r. KARININ ALMET : Kar n hakk nda vrid olan !eriat hkmlerine riyet etti )ini iddia edenlerin almeti; yiyeceklerden mekruh ve !phelilerden i !tiyak etmemek

- 76 -

iin hell yiyecekleri oka yemekten ka nmak ki vera'd r; yiyecek ve ieceklerinin kendi el eme ,inden olmas)na dikkt etmek ve karn)n) t)kabasa yemekle doldurmamakt )r. Zira byle yemek yemek insan tembelle!tirir. &bdetlere kar! tutars z ve duyars zla!t r r. Ba!kalar n n al ) n ki!iye unutturmaya sebebdir. Bu hususla alkal Selefin !u sz ne gzeldir: Hell g&dalarla t&kabasa doldurulmu# kaplar&n en ktsdr. TENASL UZVUNUN ALMET : Tenasl uzvu hakk nda vrid olan !eriat llerine riyet etti )ini iddia edenlerin almeti; nikh)n)n alt)nda olmayan hr ve cariyelerle zina etmeye gitmemektir. Halbuki her insan n kalbine makam nca byle yapmak arzusu gelmektedir, insan n vazifeleri ise, kalbe gelen bu tr arzular fiiliyata dn!trmemektir. Art k bu makam baz !ah slar hakk nda Havf makam , baz s hakk nda Kabe makam , baz s hakk nda Heybet makam ve baz s hakk nda da Cell makam diye ad verilmektedir. Bu isimlendirme ise huzurda olmak !art ylad r.. Huzurda bulunmayan !ah slar hakk nda bu makama, makamlar n ihtilf nca ya Sekir makam veya Mahv makam veya Muhik makam veya Fena makam ismiyle isimlendirilmektedir. Herhangi bir *ah)s, bu makamlar) tafsilat)yla ara*t)r)p hakiktlarm) kavrarsa, o makamlar onu Mevls )n)n tyin etti,i s)n)rlar) a*maktan al)koyarlar. Bu vesile ile Mevls kulunu yasaklad klar yla i!tigl edici ve emr ettiklerini terk edici grmez. Allah Celle ve al; Allah')n emri biilmi* bir kaderdir. (Ahzb Sresi, yet: 38) kavlinin hkmn yerine getirmeyi diledi )inde kulun fiillerinde zilleti gerektirecek olu!umlar a )a kmas iin kulun bulundu )u makam ondan al koyar ve kul gaflete duar olur. Bylece Hakim-i Mutlk' n kul iin irde etti)i kaderi kul stnde icra eder. Beyzid- Bistmi Kuddise S)rruh'ya; "Arifler gnh i !leyebilirler mi?" diye sul edildi.. O da; "Allah')n emri biilmi* bir kaderdir.." yetini okuyarak cevap verdi.. Grld) gibi bu zt n cevab bizim sana anlatmaya al !t ) m z hikmeti takviye etmektedir. Daha sonra kul, inayet ve vuslat ehl ise, kendisinden al nan makam tekrar ltfu ilhi ile ona geri verilir. Art k bu hle doldurulan kar&n; ktlkle

- 77 -

duar olan !ahs n tevbesi bulundu )u makam n itibr na gredir. yle ise bu edinece )i yeni makam n yceli)i ve yapt ) tevbesinin yceli)i i!lemi! oldu)u gnh n bykl) nisbetindedir. Her ne kadar o kul gnh i !lemi! olsa da s dk ile yapt ) tevbeden tr sanki hi bir zarara u)ramam ! olur. Bize ula!an bilgilerin dahilinde Miz'in tevbesinin gibi bir tevbenin olmad ) n grmekteyiz. Zira Maiz zina suundan tr talanarak ldrlm !t. Maiz ve bir kad n Allah Rasl'ne var p "Ey Allah Rasl biz zina ettik ve biz tevbe etmek istiyoruz." Allah Rasl'de onlar n recm edilmelerini emr etti. Kad n ve Maiz ta!lanarak ldler. Bunun zerine Ashabdan baz s Allah Rasl'ne "Onlar n tevbesi kabul olundu mu?." diye sul etti. Allah Rasl; "E,er onlar)n tevbesinden tr has)l olan sevb yer ve gkler ehline taksim edilirse hepsine yeterli olur." diye cevap verdi. &!te tevbe'nin yceli )inden tr has l olacak makam n bykl) byle gerekle!mektedir. AYAKLARIN ALMET : Ayaklar hakk nda vrid olan !eriat llerine riyet etmenin almeti; mslmanlara iyilikde bulunmaya ko *mak, ibdetlerde g sarf etmek, aile efrad )n)n nafakas)n) temin etmek iin al )*mak, mescidlere ad )mlar)n) o,altarak gitmek ve cihada haz )r olup kffr ve zlimlere kar*) cihd edip, sava * meydan)ndan kamamakt )r. KALB N ALMET : Kalb hakk nda vrid olan !eriat llerine riyet etmenin al'meti; gafil olmamak, tefekkr etmek, heybetli olmak, hased ve kini terk etmek, tevekklde bulunmak, i *lerin olu*umunu Allah'a b)rakmak, her *eyinde Allah'a teslm olmak ve murakabe etmektir (yani devaml gzetim alt nda oldu)unun bilincinde olmakt r.) E)er ki!i, halvet ehli ise, onun halka kar !mak duygusundan ar nmas !artd r. Velev ki onun halka kar !mas nda byk iyilikler olu!sa da o duyguya kulak vermeyecektir. Devaml hznl olmak da kalb almetlerindendir. Hzn makam n n niteli)i de hzndr. nsan)n vcdunun uzuvlar)ndan sudur eden en gzel fiil; kalb de (uyan)kl),)) itibah) tesir eder. Kalb, bu vesile ile gafletten ar )n)r. Ey Evld!.. Anlatt),)m)z btn bu ameller insan irdesinin ve sluk'un ba*lang)c)d)rlar. &nsan lmeden bu ameller insandan ayr lmas mmkn de)ildir.

- 78 -

yle ise, bir mrid hllerinde slukunda ve gidi !at nda bu amelleri kayb etmi !se o kimse aldanm !t r. Ve o kendisini gzetemiyorsa nas l Hak yolunda slk edebilir?.. Halbuki Hak yolunda slk etmenin birinci *art); imn ve salh amellerdir. Kendisinin olu *turaca,) hi bir sistemi Allah ve Rasl-i Ekrem'in bildirdiklerinin stne tercih edilir bir tarzda tebli, etmemelidir. Gnmzn baz gafilleri gryoruz ki, Allah emirlerine riyet etmeye hibir ehemmiyet vermeden, insanlara bir sr nafile ibdetleri yklyorlar, Bunu da byk bir marifet sayarlar.. Siz hi mi Allah'tan utanm yorsunuz? Ey Evld!.. Allah')n emirlerini ve'O'nun pk Rasl Aleyhisseltu Vesselam )n snnetlerini kendi arzunun stne tercih ederek ya *a!.. Zira; "Siz Allah Rasln kendi z benli ,inizden daha fazla sevmedike kmil imn sahibi olamazs )n)z." Allah Rasln sevmek; bu makamda Onun ya *ad)klar)n) ya*amakla gerekle *ir. Ve, Onu z benli,ini kendisinin tan)tt)rd),) tarzda idrk etmelisiniz Yoksa, haylinizde sevdi ,inize tb olursunuz. Bu da byk bir gaflettir. Vs#l olanlara gelince.. Onlar, bildirilen !eriat llerinden hibir edeb kesinlikle terk etmezler. Bir kimse, bildirilen llerin tamam n terk ederek vuslat ehli oldu )unu iddia ederse, bu iddias apa k bir yaland r. $ayet bu yalanc , bir tak m hakktleri ke!f ederse bu onun hakk nda istidracd r ve bylelikle onun ilmi onu aldatmaya vesiledir. Kul, *eytan ve nefsin arzular)ndan ve hilelerinden ar)nmad)ka, vuslat ehli olmas) mmkn de,ildir. O iki byk d*man)n *errinden korunmak ancak Allah Rasl Aleyhissaltu Vesselama hem zahiri hem de bt)n olarak uymakla gerekle *ir. Vs#l oldu&unu iddia eden yalanc #lar#n almeti: Her i! ve hareketlerinde nefsin bnl )ne ve hedeflerine ynelmektir. Szleriyle do)ru !eylerden bahs ederler fakat gidi !atlar , ya!ant lar ve insanlarla ili!kileri hep nefsin ho!land ) tarzda !eylerdir... Klfete katlanmazlar, kendilerinin vlmelerinden ho !lan rlar, a! r tevazulu gzkrler, syledikleri do)ru bir !eyi bir ba!kas da syledi )inde bbrlenirler. Onlar, "Enaniyeti terk edin!." diye emr ederler fakat z benli )inde ise bu hastal kla hastad rlar. Kendilerine uyan kimselere ise alalt c bir uslbla hakaret ederler.. &nsanlar hor ve hakir grrler. $eriat llerine riayet eden insanlar !ekilcilikle ittiham ederler.

- 79 -

Bu bedbahtlar buyurmaktad r:

hakk nda

Ebu

Sleyman

Ed-Drn

!yle

Bu kimselerin hakik vuslattan mahrum olu #lar&na usul-u dini zay etmelerindendir.. Yani, vs l olmamalar usulsuzluklar ndand r. Gerekden vas )l olanlar)n almeti; onlar)n be*eri ahlklardan ar)n)p Hakk)n edebiyle edeblenmeleri ve *er- llere riyet ederek hayatlar)n) dzenlemeleridir. &er- llere riyette ancak Allah Rasl'ne ittiba etmekle gerekle *ir. Ey Evld!.. Nefsin ldrc zehirlerinden !if bulmak, anca Kur'n ve Snnet ilimlerini bilmekle gerekle!ir. Bu iki haslet sende bulundu )u zaman, hakiktle senin aranda perdeler kalkar ve sen gerekten kurtulu !una vesile olacaklar Allah' n izniyle idrk edersin. SEK Z UZVUN MNEV MERTEBELER Ey Evld!.. *imdi de bu blm de a&klad& &m sekiz uzvun mnevi mertebelerini ve o uzuvlar hakk &nda varid olan llere riyet edenlere arma an edilen ilhi nimetleri ve kerametleri a &klayaca &z. lhi buyruk ve yasaklara riyet edip Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam)n edebleriyle edebienenlere, ALLAH Subhaneh bir tak )m hikmetleri ltfu ilhi olarak ba,)*lar. O Itfa emir ve yasaklara riyet etmeyenler ula*amazlar. Zira, Allah' )n adeti bir ni'meti vermeyi bir tak)m sebeblerin olu*mas)na ba,lam)*t)r. Kulun keramet ve hikmetlere nail olmas )n) da salih amellere riyet etmesini sebeb k)lm)*t)r. Bu hikmet ve s)rra; gaybin hlinin *ahidleri ve melekti ahlk ile ahlklanman )n almeti diye isimlendirilmi*tir. Bu s)rr, Allah Rasl'ndan -Aleyhisseltu Vesselam- rivayet edilen Kudsi Hadis'in mns )d)r. Kulum nafile ibdetlerle bana yakla *maya devam ederse, Ben onu severim. Onu sevdi,im zaman da, onun duyan kula,), gren gz, tutan eli ve yryen aya ,) olurum. (Buhar) Allah, adeti zre hayat )n) ilhi buyruk ve yasaklara riayet ederek dzenleyenleri yce makamlara ula *t)r)r. Onlara bulunduklar makamda sebat etmelerinin tevfkini verir ve onlara d ! lemde harikulade olan kerametler ihsan eder. Fakat Sofiler, kerameti bu makam sahibi olman n zorunlu !art ko!muyorlar. Kimisi o makama eri !mi! olur ancak kendisinde bu tr kerametler gzkmeyebilir. Zira, keramet Vel olman)n *art) de,ildir. Belki o *art bildirilen buyruk ve yasaklar ) ihls ile uygulamakt )r.

- 80 -

yle ise biz bu blmde !u sekiz uzuvdan her birisinin elde etti )i bereketleri ve ruhan olan lem-i Melekti de ve be !er olan lem-i Melekt- Turabi de ula!t klar kerametlerden bir nebze a klayal m.. Bu s)rr gizlidir.. nsan, a)klad),)m)z amelleri i*lemekle ahlk- ) ilhi ile ahlklan )rsa zikr edece ,imiz makamlara ula *)r. Bat)n olarak seyr-u slkunda mutlu olur. Kuds esrarlar )n m*hade etmesinde zahir sebeblere ba *vurarak genel adetlere intibak sa,lar.. yle ise bu uzuvlar n feleklerini bulunduklar dzenle a klamaya ba!layal m.. GRME VES LES OLAN GZ FELE# BEYT Perdelerle rlm # Fele in sahibi gzlerini yum.. Ki, btn varl& &n, idrk etmekle aciz kald &klar&, Zt&n S&fatlar&n& kendinde m#hade ederek kavra!. E er gzlerini leme abesle i#tigal ederek sa a sola sal&versen... Bil, ki bu varl&k perdesi alt &nda gizlenir kal&rs&n. Ey Evld!. ALLAH Cemlini dar-& kuds de sana tema #a etmeyi nasip etsin. AM'N. nsan)n kalbe gelen havat )rlar) ve hlleri tezkiye edilirse, sz ve fiilleri gzelle*irse, bil ki byle kimse Allah' )n tevfk verdi,i sadlerdendir. Yaln)z bu gzel hli son nefesine de ,in devam etmelidir. Kul, gz hakk nda mkellef oldu )u buyruk ve yasaklar n riayetinde tahkik ehli oldu)u zaman ve gzn tasarrufu iin Hakm-i Mutlk' n tayin etti)i s n rlar a!mad ) vakit ve Hakk n kula mbh k ld ) nesnelerde kul gzlerini kulland ) nda -e)er gc yetiyorsa gzlerini sadece kendisine vacib k l nan ve snnet olan !eylerden istifade etmek iin istimal etti )indei!te bu hukuka riayet eden tahkik ehli kul, sofiler kat nda gerek gz sahibidir. Art k kul bu makam elde etti )inde ve gz hakk nda me!ru k l nan hkmlerin s n rlar n a!mazsa, Allah Subhneh dilerse o kula bulundu )u makamdan tr gze has bir tak m kerametler ihsanda bulunur ve ihsnilhiyeye rnazhr olanlardan ba !kas n n eri!emeyece)i menzilleri de bir ltuf olarak ba) !lar. Bu ltuf Allah' n minnetine mazhr olup, "O"nun ltfuyla her!eye nazar edenlere mahsusdur.

- 81 -

Ey Evld!. yle ise menziller ancak vusul ve inayet ehlileri iin peyda olur. yle inayet ehli ki, onlar ilim de her inceli,e vukfiyeti olan ve ilimleri gere,i iyi ameller i*leyen kimselerdir. Keramet ise, ltf-u ilh olmas ) cihetiyle inayet ehline verilmektedir. Bazen de kfir ve fas klarda harikulade ynyle onu elde edebilirler. Ola,anst olaylar Enbiydan zuhur ederse mucize denir. Allah ve Rasilerine imn edip salh amel i *leyenlerde sudur ederse kermet denir. Kfir ve Fas)klardan sudur eden ola,anst olaylara istidrac denmektedir. Ey Evld!.. Sen daima nefsinin ay)plar)n) tesbit etmekle me*gul ol!. yle ise senden ola )anst bir olay sudur ederse, bu olay seni nefsinin !eriat llerine kar! olan durumunu tesbit etmekten engelleyen bir perde olmas n. Yani nefsini kontrol etti )inde kendinde Kitap ve Snnette ittiba edenlerin niteliklerini bulundu )unu nefsin ile mkellef oldu)un ilhi emirler ve yasaklar aras nda tam bir uygunlu )u, slkun da zahiri ve batini olarak ilhi buyruklara imtisal ve yasaklardan istinab etti )ini ve ilh edeblerle adabland ) n bildi)inde senden sudur eden ola )anst olay keramettir. Art k bu ni'metten tr Allah'a !kr edici ol!. Ve, Allah'tan kerametlerini yapm ! oldu)un iyi amellerden tr dnya da hs l olacak hazz olmamas n ve seni keramet iin iyi amel i !leyenlerden k lmamas n niyaz et!. $ayet sen kendini kontrol etti )inde zahiri ve bt n olarak Allah' n emirlerine riayet ederek ya !amad ) n grrsen, senden sudur eden ola)anst olay , senin iin bir keramet olmad ) n kabul et.. E)er sen o olaydan sonra, istikmet ehl olursan, o zaman senden a )a kan ola)anst olay bir ikaz oldu)una inan.. Senden vaki olan o olaydan sonra, istikmet ehli olmazsan o zaman o ola )an st olay istidrac'd r. Fir'avun ve $eytan n hli gibi. Allah'tan bulundu,un hlden seni S)rt-) M*tekime ula*t)rmas)n) iste!. Esas keramette kulun Allah' )n ltfuyla bu a)y) idrk etmesidir. Zira manevi keramet hakiki keramet olup istikametten ibarettir. Ola,anst olaylar ise, gelip geici *eylerdir. Onlara aldanmamak

- 82 -

gerekir. Tabi ki kul acziyetini kabul edip, *eriat)n zahir ve bt)n) hkmlerine uyarak ya*arsa kendisinde kerametler sudur edebilir. Amma o onlar) (kerametleri) kendisine nisbet etmemelidir. Belki Hakk)n bir ltfudur demeli, ve kerametlerinden bahs etmemelidir. Zira keramet "hayz-) ricl'dir denilmi*tir. Kerametler e!it e!it olmaktad r: Bir kimsenin uzak mesafeden gelecek misafiri daha kendisine gelmeden nce grp haber vermesi ve yo)un perdelerin ard ndaki nesneleri grp m !ahede etmesi ve namazda Kabe'yi grmesi gibi.. Turbi lem-i, Melekti ve Ruhani lem-i Melekti de ki hakiktleri m!ahedesi de kerametlerdendir. Bu iki lemi m*ahede etmekte gerekle!en keramette kul iin asi olan maksat; Allah Subhaneh kulun basiretini aarak varl )k alemindeki harika sanatlar )n) kula gstermek ve kula m*ahede vesilesiyle bulundu ,u makama kar*) ra,betinin artmas)d)r. Zira isr Sresinin birinci yetinde Resul Ekrem Aleyhisseltu Vesselam isr etmesinin gerekesini Allah Subhaneh !yle buyurmaktad r: Ona bizim yetlerimizin baz )s)n) yolculu,unu ona yapt)rd)k.. (&sr/1) gstermek iin gece

yle ise isr'n n ana gayesi Allah' n Habibine birtak m s rrlar gstermesidir. Kulunu bir gece Mescid-i Haramdan (al )p) Mescid-i Aksa'ya kadar gtren (Zat-i Ecelle ve l her trl noksanlardan) mnezzehdir. (O Mescid-i Aksa'ki) biz onun etraf )na (feyz ve) bereket verdik (ve bu gece yolculu,unu) ona yetlerimizden baz)s)n) gsterelim diye (yapt )rd)k) (&sr Sresi, yet: 1) yle ise ittiba s rr na binaen kula Allah Subhaneh o lemleri m!ahede ettirmesinde ki payede bir tak m s rlara onlar n vak f olmas iindir. Kulun Allah Rasl Aieyhisseltu Vesselama her yapaca ,) amelinde gzelce iktidas ) gerekle*ti,inde Allah Subhaneh, Raslne kemli edeble uyan kula gzel kerametleri ikramda bulunmas) uzak bir *ey de,ildir. Bilkis kulun o kerametlerle !ereflenmesi Allah Rasl'nn Allah indindeki !erefine intisab n n bir gstergesidir. Zira kerametler her ne kadar o kuldan sudur etsede asl)nda Allah Raslne aiddir. S)rr) Nbvvetin Vel kulda a ),a )kmas) ancak o Velnin Nebiyi Zi *n'a kemli edeble her fiilinde uymas)yla tahakkuk eder. Yani Vel, Vel olmas) ynyle o kerametler ondan a ),a

- 83 -

)kmam)*t)r. Belki Velnin Nebye imn etmesi ve Onun snnetlerini kendi arzu ve isteklerinin stne tercih edip hayat )n) O Nebye uymakla dzenlemesi itibariyledir. Ey Evld!.. lem-i Melekt-& Ruhan ve lem-i Melekt- & Turabi Ruhani'ye gelince... lem-i Melekti Ruhanide ki varl )klar Meleklerdir. Baz s n n gr!ne gre, o lemdeki varl klar Melekler ile Ruhani Cinlerdir. lem- i Melekti Turabideki ruhan varl )klar da Ebdallard )r. Ve onlar, lem-i Melektide ki Melekleri ve Mele- ly m!ahede ederler. Allah Subhneh onlar n mertebesinin stnl )n bize !yle bildirmektedir: Onlar gece gndz ara vermeyerek (Onu) tebih (ve tenzih) ediyorlar. (Enbiy Sresi, yet: 20) Melekleri, grrsn ki, Rablerine hamd ile te *bih ederek ar*)n etraf)n) ku*atm)*lard)r. Aralar)nda hak (ve adalet)le hkm olundu ve (ehli cennet taraf )ndan) "lemlerin Rabb) olan Allah'a hamd olsun" denildi. (Zmer Sresi, yet:75) Allah Subhneh, Mele-i ln n mertebesinin stnl )n !u yetle de !yle bildirmektedir: Ar*) yklenen, bir de onun etraf )nda bulunan (melekler) Rablerini hamd ile (tenzih ve) te*bih ederler. "O'na imn ederler. Mminlerin de yarl),anmas)n) (*ylece) isterler: "Ey Rabbimiz, Senin Rahmetin ve ilmin her *eyi ku*atm)*t)r. O halde tevbe edenleri, Senin yoluna uyup gidenleri yarl ),a, onlar) cehennem azab)ndan koru." (M'min Sresi, yet: 7) Ey Evld!. Gafletten mutevellid her trl fturlardan ma'sum olan, bu yce insanlarla arkada!l k edenlerin durumu hakk nda zann n nedir?.. Bunlar, yle bir topluluk ki daima Hak'k ) zikrederler ve kendilerinin i*lemi* olduklar) gzel amelleri hep kusurlu grrler. Onlar, Cell makam)ndan kendilerine m*ahede etmekle i *lemi* olduklar) hibir ameli Cenab- ) Hakka ly)k grmezler.. yle ise bunlara arkada! olanlar n hli de kurtulu!tur. Zira kurtulu*a erenlere dost olanlarda kurtulu*a ermi*tir. Turb ruhanilerden maksad )m; ictihad meydan) olan dnyada

- 84 -

daima Hakk)n huzurunda olma bilincine eri *mekle meleklerin nitelikleriyle vas )flanan ve Hazreti H)z)r Aleyhisselm'a has bulunan kemlatlarla nitelenen Ebdallard )r. Grmyor musun, Havvastan Hazreti H z r Aleyhisselmla bulu!anlar onun gr!melerini kermetdir diyorlar. Havvasdan biri bir gn Hazreti H z r Aleyhisselm'la gr!t)nde H z r Aleyhisselm'a !yle sual etti: "Seninle gr*meme hangi amelim vesile oldu?. Hazreti H z r; "Anana olan hrmet ve hizmetin bereketi benimle gr*mene sebeb oldu." diye cevab verdi. yle ise, H z r Aleyhisselm ve Meleklerle gr !mek, ltfu ilhi ile gerekle!en bir keramet olmam ! olsayd havvas, Allah'tan onlarla gr!meyi dua ederek taleb etmezlerdi. Ey Evladl.. Bu sdat) kiram ve ncaba-i i'zamin sohbetiyle mutlu olmaya gayret etmelisin.. Ve onlarla sohbet etme *erefine kavu*may) da Allah')n sevdi,i kullar)na bir itfu oldu,undan asla *phe etme. Art)k bu sadat-) kiram kendi yarat )l)*)n)n asl) olan toprak unsurlar)ndan Meleklerin yarat )l)*)nda asi olan nran madene intikal etmi*lerdir. Onlar dolay)s)yla be*eri niteliklerden s )yr)l)p Melek! vas)flarla vas)flanm)*lard)r. Onlar) inayet gne*i ltif mizal) ve bereketli toprakla pi*irdi.. Art)k inayet gne*i bu i*leviyle onlar) bulunduklar) merkezden )kart)p lem-i lya ula*t)rd). hsanlar da cisimlerle yarat )ld). Ve mezmum tabiat gerekelerinde ezeli kudretin nurlar)n)n kapsam) alt)na al)nd)lar.. Vakta ki cevher ltufyab olup hafifle *ti ve safla*t), yceli,i istedi.. Art)k kahredici kuvvetin musallat oldu ,u cismin tesiriyle o cevher kendi cismiyle olan ba ,lant)s)yla gizli gizli seslendi.. Dolay)s)yla kahredici kuvvet onu bakanlar )n gzlerinden perdeleyerek o cevheri lem-i ln)n s)fatlar)nda Meleklere ilhak etti.. Bu s n f n hlini !u mislle izah edebiliriz: Toprak ktlesinin iinde e !it e!it madenler vard r. Bu madenler iinde cevheri saf ve ltifle !erek toprak yzeyinde berrakl kla par ldayan altundur.. Altunun toprak yzeyinde berrakl kla bariz olmas na sebeb; hi !phesiz gne!in o cevheri mkemmel bir !ekilde s tmas yla pi!irmesidir... Ancak bu hususiyet altun d ! ndaki madenlerde gerekle !mez. Zira altun olmayan madenler topra) n yzeyinde gne ! s s yla temasa geti )i andan itibaren berrakla!maz bilkis karar rlar.. Altun madeninin cevheri asl nda bulunan saffiyetiyle gne ! ! nlar yla temas etti )i zaman, onun cevherine kar !m ! olan ba!ka madenlerden ar narak tertemiz olur. i !te saf alt n n olu!umu bu tarz ile gerekle!erek asl n n cevherine kar !an ba!ka madenlerden temizlenir..

- 85 -

Kul da, altun gibi kendi topra ,)ndan zikr etti,imiz tarzda )kt),)nda ve Meleklere iltihak etti,i zaman Meleklerde yarat )l)*)nda asi olan nitelikleri onlardan kesb eder.. Kulun bu kesbi grsel olmayanlar)n (gaib) grsellere ( *ahid) zerine o niteliklerle tesir etmesidir.. Art)k kul Meleklerden kesb etti,i melekt-i ltif niteliklerle ve bu surette elde etti,i m*ahedesinde ona peyda olan a ,ala be*eri detlerden s)yr)l)p )kar. yle m!ahede ki onu grenlerin gr ! alan nda gizlenmesine sebebdir. Gizlenmelerinin sebebi; gr* idrk)yla kaim bir engeldir. yle gizlenmek ki seni a) r rlar sen onlar grmezsin.. Hava ve suda yrseler de fark na varmazs n.. Onlar, heyula gibi her *ekle ve surete girerler. Ruhan lemdeki varl klar gibi. Cebrail Aleyhisselam bazen Hazreti Resul- Ekrem Aleyhisselm'a Dihye suretinde gelirdi.. Bazen de yer ve gk aras n kapsam ! byklkte teelli ederdi.. Bu halde ki tecellisinin grnmnde alt yz kanatl oldu)u sahih rivayetlerde sabittir. Ehl-i Snnet, ruhanlerin farkl) *ekillere ve suretlere brnmesini inkr etmez. Biz de bu inan zereyiz. Hazreti H z r Aleyhisselm'da sevdi )i her hangi suret ve !ekilde grnmektedir.. H)z)r ve ruhanilerin grndkleri suret ve *ekilleri ki*min bulundu,u makam)ncad)r. Meleke; sana verilip sen de somutla *an fiildir. O fiil kendi yarat)l)*)n)n sureti zeredir asla de,i*imi sz konusu olmaz. Seyr-u sulukta mubtedi olanlar, bu makamda hat ederler. Onlar n hatya d!meleri !undand r: Yarat lan varl klar n bulunduklar hakikt ve suretlerine vak f olmad klar ndan o varl klar de)i!ik suretlerde grdklerini ifde ederier. Ey O,ul!. Bu makamdan sana gelen her !ey ihsand r,. Yaln z o ihsanlar idrk etmeye engeller ise, sende mevcuttur, Bu makamdan gelenlerin senin ve btn mevcudat n stnde delilleri vard r. Bunlardan ba !kas n hi bir varl k stnde burhanlar yoktur. Evlad!. Nefisler yarat)l)*lar) ynyle mahiyetleri birdir. Nefisler de)i!ik mizalar zere yarat lm ! cisimlerde btnle!ti)i zaman, nefs, mizac n tabiat na kom!uluk etme yetene )ine sahib olmaya intikal eder. Dolay s yla miza, nefsle mucahede etme ate !ini tutu!turur... &!ke bu durumda mizac n topra) mutedil ise, nefs derhal ktlklerden ar narak kendi lemine ilhak eder... Art k, nefsin hayat n n ibkas iin alaca) tedbirleri de onu kendisine zgn leme ula !mas na engelleyici perdeler olmaktan kar.

- 86 -

Cismin halide nefsin durumu gibidir.. Amma mizac n topra) mutedil de)ilse o zaman nefsin ktlklerden ar nma mcahedesinde me !akkat ve yorgunluk artar.. Ve bu zorluklar uzun uzad ya devam eder... yle ise bu yolda slk edenler, ya vs )l veya mukrib veya mudellis olmak zere k)sma ayr)l)rlar. Vs)l: her i*i yerli yerince i*leyerek btn ibdetlerinde sadece Allah')n r)zas)n) gzeten hakikt sahibidir. Mukarib; ibdetlerini kusursuzca yapmaya al )*an ve ibdetlerle i*tigal etti,i esnada bazen matlubundan kendisine *im*ekler par)ldar.. O par)ldayan *im*ekleri bilen ve onunla kalbi sknet bulan kimsedir. Mudellis: hi bir makam) olmayan fakat makam iddia edendir. Kmil Veller -Allah, onlardan raz& olsun.- nefsin yarat l ! gere)i olu!acak tenbellik ve gev!ekli)i kendilerinden ar nd rmak iin tedbir almaya kalk !mam !lar! yle tedbir ki nefsi o tembellik ve gev !eklikten kart p nefse zgn leme ula !t rmaya vesiledir. Yani o Veller fuzuli riyazatlarla me!gul olmay terk edip sadece Allah' n ve Resl'nn bildirdikleri !eyleri i!lemekle hayatlar n dzenliyorlar.. Sehl et Tsteri -Allah ondan raz& olsun- kavmin byklerinden ve nclerindendir. Ona bir mecliste !yle sual edildi; "G da nedir?.." O da "Zikrullah" diye cevab verdi. Oradakiler; "Ey Sehl bu verdi )in cevap ruhlar n g das d r.. Bizse senden cesedin g das ndan sual ettik.." deyince, o zat muhterem bir nce verdi )i cevab teyid edici olarak !yie buyurdu; "Evi ustas)na b)rak)n!. O usta dilerse o evi imar eder ve isterse de o evi bozar.." yleyse size d*en; her halkrda Yarat )c)n)n zikriyle me*gul olman)zd)r. Dnya hayat)yla alkal) alaca,)n)z tedbirlerin hibir anlam) yoktur. Kendi cevherinin kurtulu*una tevfik-i verilmeyenler ne mahrum kimselerdirler. Biz hayru hasenatlardan mahrum kalmaktan Allah'a s ),)n)r)z. GZE HAS OLAN MENZ LLER Bu blmde gze has olan menziller a &klanacakt&r. Ey Evld!.. Sen bil ki!. nsan, kendisine zgn olan lem-i Melektunin ru'yetine (grntsne) gei* yapar. Kendisine zgn lem-i Melekti yle bir lemdir ki kulun ya bt n veya kuldan gayib olanlar n kulun m!ahede etmesinden ibarettir. Yani

- 87 -

kul kendi i dnyas )nda kendisinden gizli olan s )rr ve hikmetlere vak )f olur. Zira m*ahede iki trl ya Afaki veya Enfsi lemi m *ahede etmektir. yle ise kul, Afaki lem-i Melekti m *ahede etmekten Enfus lem-i Melekti m*ahedesine gei* sa,lar.. Bu ru'yet (grmek); kulun basiret gznn a)lmas)ndan ibarettir. yle a )lma ki kul onun vas)tas)yla Allah')n kulda sabit k)ld),) s)rrlar), dzenledi,i hikmetleri ve yerle*tirdi,i faideieri m*ahede eder. Bu hazreti ilhiyeyi grmeye engelleyen kilit vurulmu * kap)lar vard)r.. O hazrette bulunan her bir s rr , gizleyerek rten sakinleri mevcuttur. O hazrette gzleri a lan kimseler hakk nda basiret gzn rtecek perdeler mevcuttur, Ve aynan n kendisine a l m olanlar hakk nda da paslar vard r.. Bu rt ve pas da izah edece )imiz tarz zere olur: Basiret gznn stndeki perdeler kalkt ),)nda, aynadaki paslar temizlendi ,inde, kap)ya vurulan kilit a)ld),)nda, iinde kapal) kald),) odac)klar yok olmas)yla glgelerin kay)b oldu,unda ve bulundu,u mertebelerin stne tafsilatl) olarak hakikt gne *i do,du,unda o gne*in nuru ile basiret gznn nuru birle*ir veya o gne*in nuru ile aynan)n cils) birle*ir., ikisinin nurunun birle*mesiyle ru'yet, idrk ve mhr neticede has)l olur. Kula inayet ilmi geldi,inde hazret-i ilhnin kap )s)na vurulan kilidi a)l)r. Hikmet ehl de o kap )dan ieriye girer.. O hazrete girdi,inde rglerinden )km)* ilhi s)r ve nurlar hikmet ehlini o hazrette geli*ini sevinle kar*)larlar. Hikmet ehli de o hazrette ke*fi nisbetince ilhi nr ve s )rrlar ile devaml) lezzet al)r. Bu bak)* kul iin ancak, gzn Allah' )n haram k)ld),) nesnelerden korudu,u, -Allah')n kovdu,u kanunlar)n s)n)r)n) a*mad),) ve kulun idrki bat)nesi kuva-) mfekkiresinin peyda etti ,i gerek hayller hazinesine a )l)m yapt),) zaman gerekle *ir. Art)k kulun hayl hazinesinin aynas ) berrakla*t),)nda ve basiret gzne ilhi nr ile srme ekildi ,inde de gzel rglerle perdelenmi* kalb de kk salan s )rrlar)n)n hazinesine ula*t)r)c) gler kula bah* edilir. Bylece hazinelerin a )lmas)ndan ibaret bulunan kalb rten perdeler kald)r)l)r ve hayl aynas)na tecelli edecek ilhi s)rlar ve mnlar grnr.. O s)rr ve mnlar) kul basiret gzyle grr veya gzn idraki batmesiyle grr. &!te bu vesile ile bulundu )u makamda; varl ) n hakiktlerini rten karanl klar ke!f etme yetene )i, kula ilhi bir ltuf olarak verilir. yle ise, bu

- 88 -

makamla belirginlik elde edenler, kalbe gelen hat ratlar ile nitelik bak m ndan ferasetle konu !urlar. Yani onlar n kalbine zahir olan ilhmlar yla kendilerinin syle!i yapmas d r. Bu makam sahibi ehli hikmetin kalbine ba !kalar n n kalblerinde has l olan hat ratlar n n keyfiyetinin husulne gelince !yle gerekle!mektedir: Kalb gz, kendisini rten perdelerden ar )nd),) zaman kalbe mukabil olacak her kalbin durumunu hissiyat ) kalbiye ile idrk eder. Sen bil kil. Her kalb mazhr oldu,u ilhamlardan ve ilimlerden yaz)lm)* birer kitabd)r. Her kalbin, mushaf )n)n yapraklar) gibi tabakalar) mevcuttur. Her kalb sahibi mushaf )n) bir an okumaktan beri olamaz.. Ya okudu,u *eyi okuyup geer veya onu defalarca tekrar ederek okur.. Veyahut birok meseleler kalbine tulu' eder. Art)k ke*if sahibi hikmet ehli dahili kitab ve mushaf )n varl),)ndan haberdar olur. Kendisinin o kitab )n hangi sahifesinde ve o sahifenin hangi yetinde de oldu,una nazar eder. Kitab)n)n varl),)ndan haberdar oldu,u vakit de kitab)n iinde yaz)lanlar)n hay)r m) *er mi oldu,unu bilmedi,i halde btn bunlar gerekle *ir. Hikmet ehli kalbinde yaz )lm)* kitablar) okuyup nefsinde varl),) mevcud olanlar) tahsil ettikten sonra, vaktin, maslat ve faidenin icab)nda dilerse onlar) ba*kalar)na bildirir ve dilerse onlar) gizler. Burada ke*ifle alkal) anlatt)klar)m)z, baz) Ariflerin ke*if iin yapm)* olduklar) tan)ma binaendir. B R BA&KA KEYF YET Ba!kalar n n kalbindeki duygular n hikmet ehlinin gnlne yans mas n n bir ba!ka keyfiyeti de !yledir; Hikmet ehlinden kimi gnl pakl ) ndan tr, kendi kalblerine ba !kalar n kalbinden geen duygular mukbele tarz zere nak! edilir. Bu hl ancak hikmet ehli gnllerini ar z duygulardan ar nd rd klar ndan ve her makama has olan varidatlar bildiklerinde ve kendilerinin bulunduklar makama zgn hat ratlar tahkik ettiklerinde gerekle !ir. Anlat lan niteliklere sahib olan biri bulundu )u makam n gerektirmedi )i bir duygu kalbine geldi )ini hissetti)inde kesinlikle bilsin ki, o duygu ona ait olmayan fakat orada haz r bulunanlardan birisinin duygusudur. Onun kalbine mukabele tariz zere yans m !t r.. Hikmet ehli, ne zaman makamlar )n aras)ndaki farklar) temyiz ederse, kalbe gelen duygular )n hangi makama ait oldu,unu bilir. Fakat onun gnl aynas na yans yan duygunun kime ait oldu)unu bilemez. Art k o kalbine gelen duygular a klar, ki o duyguya sahib olan i!itip hem hlini )renir hem de makam n ve o makamda tasallut edecek vehim ve vesveselerden !if bulur.

- 89 -

Hikmet ehlinden yle kimseler vard )r ki, onlar gnllerine yans)yan duygular)n sahiblerini bilirler ve o duyguyu sadece sahibine anlat)rlar. Kalbe gelen duygular)n bilinmesinin as)l sebebi; kalbler yarat )l)* itibariyle as)llar)n bir olu*undan dolay) aralar)nda *iddetli bir mnasebetin var olu*udur. Bu mnasebetin var olu*u, btn kalbleri birbirine kar*) duygular) yans)tmaya sevk eder. Mr!ide muhatap olan !ahs n veya mrid olan kimsenin kalbine bir duygu geldi)i zaman; e)er o duygu kt ise o duygu kalbden kar ve mr!idin gnlne bulut gibi gelir.. Mr !id o !ahsa kalben yneldi )inde o bulut gitgide yo)unla! r.. Mr!id o !ahsa ynelmeyi kalben b rakt ) nda art k o bulut darmada) n olup onun stnden geip gider.. Hli kendisine yans yan !ahs Mr!id de tan r. $ayet Mr!idin huzurundaki adam n kalbine gelen duygu gzel ise, yo)unla!an bulut yerine ltif ve gzel kokulu bir buhar hlinde Mr !idin gnlne zahir olur. yle gzel kokulu olacak ki onun kokusunu burnunla hissedecektir.. Bu hl bir ncekinin hli gibidir. Yani Mr !id ona muvacehe etti)inde nas l ki yo)un bulutlar darmada ) n olup giderdi bu seferde ltif ve gzel kokulu buharda da ) l p gidecektir. Bu anlatt klar m z !ayet muhatab !ah s huzurunda ise geerlidir. $ayet varidatlar n kalbine geldi)i !ah s huzurda de)ilse onun kalbine gelen duygular n yans mas huzurda olanlar n duygular n n yans mas ndan farkl d r. Mesel mescidde ibdetler iin inzivaya giren abidin ev halk ndan birisinin gnlne et yeme i !tiyak olu!tu)unda, abid onun gnlne gelen et yeme duygusunu kalbinde his eder. Yaln z abid kendisini byle bir !ehvetten beri oldu )unun bilincindedir. Bylece abid gnlne yans yan bu duygunun kendisine ait olmad ) n ve onun aile efrad ndan birisine geldi)ini fark eder. $ayet mehul bir !ah s Arif hakk nda byle bir temenni de bulunsa o !ah s o !ehvetleri sat n ald ) ndan tr Allah Subhneh onun vas tas yla bu temenni etti )i !eyi vcda gelmesini irde eder. Her ne zaman iki !ey bir birine denk geldi )inde onlardan birisi iin bir benzer has l olur ve kendisine benzerli )in belirtti)i !ah s onu tan may arzular. Veyahut onlardan birisi iin menzili bilinen birisi rnek verilir.. Velevki bu !ah s anlatt ) m z bu s n ftan olmasa da. Zira o belirli bir gidi!at kast etmeksizin Allah' n ynlendirdi )i yne dner. Ve onun kalbine gelen duygular devaml tahrik edici olur. Bu !ah s gnlne yans yan duygunun sahibi veya ev halk yla kar! la!t ) nda o duyguyu onlardan giderip ve oradan ekip gider.

- 90 -

KE&F N B R KEYF YET Ke!fin ltifelirnden burada antaca ) m zlarla iktifa et!. Bazen kalbine bir duygu gelir sen de onu uygulamay niyet edersin... Sen bu durumda iken kar ! na ke!if ehlinden biri kar ve o duygunu giydi)in elbiselere nak! edildi)ini grr... Sana uygulamas n niyet etti)in o duyguyu ya "Terk et" veya "Uygula!" diye haber verir... Bu hli izah etmek iin $eyh Ebu Medyen -Allah ondan raz& olsunbir gn gnlne han m n bo!amak geldi.. Ve o da o i !i uygulamay niyet etmi!ken Ebul Abbas -Kuddise s&rruhu- ile kar! la! yor. Ebul Abbas, onun elbisesine o duygunun nak ! edildi)ini grnce Ebul Medyen'e "Han m n bo!ama!.." dedi. O da o byk ustan n szn dinledi. Zira o hlini kimseye arz etmemi !ti. Ve bylece ke!if ehlinin hline itminan oldu, ve han m n bo!amaktan vaz geti. " lka" adl kitab m yazd ) m s rada gnlme "Bu blmn vas f edilmesi zor ve ke!f edilmesi engellenir.." diye yazmam emr eden bir ilham do)du. Ben de aynen gelen ilham yazd m.. Daha sonra, ne yazaca) m unuttum ve bir trl hibir !eyi bilmeyen bir ki !i oluverdim.. Bunun zerine gnlme gelecek ilhamlar beklemeye koyuluverdim. Art k nerdeyse mizac m bozulacak ve hemen hemen helak olacak bir duruma giriftar oldum.. Hl byle iken ans z n nmde nurdan bir levha peyda oluverdi.. O levhan n iinde ye!il nurdan !u metin yaz l yd : "Bu blmn vasf edilmesi zor ve ke *f edilmesi engellenir." &!te " lka" adl Kitab n bu blmn sonuna kadar o levhadan istifde ederek yazd m ve ondan sonra o nurdan levha kay b oluverdi. Ke!fin latifelerinden burada anlataca) m zlarla iktifa et!. Bu mevzyla yani "Ke*fin keyfiyeti" ile alkal ) daha geni* malumat) erbab)ndan istifde etmek gerekir. F L KEYF YET H rs zl k yapan veya zina eden veya herhangi bir haram fiili irtikab eden bir !ah s, ke!f ehli olan birisinin yan na gitti)inde ke!if ehli o !ahs n hangi uzvuyla haram fil i !lemi!se o uzvunun stnde siyah hatlardan ba!ka bir !ey grmez. Ebu Yri -Allah ondan raz& olsun- hli ekseriyetle bu minval zere idi. Yaln)z bu ke*f, ver'a makam)nda tahkike ermi* vasiline aittir. Ver'a ve takvadan noksanl )k edenlerde byle bir hlin suduru mmkn de,ildir. Ferasetin ve havat )r)n marifeti iin bu makamdan ba *ka bir makam daha vard )r ki o makam)n ke*finin husul herkes iin gerekle*mez. Bu makam, inayet ehli olan Ricl-i Kmiline ait yce

- 91 -

bir makamd)r. O makam)n ke*fini tadan onunla surur bulur. Kmil insandan maksad )m, Nebler veya S)dd)klar)n bir k)sm)d)r. Bu yce makama ait ke *fe; Ke*f-i Melek denmektedir. Ke*f-i Vahy Ke*f-i Melekden ltiftir. Ke*f-i Kalem Ke*f-i Vahyden ltiftir. Ke*f-i Nn Ke*f-i Kalem'den ltiftir. Ke*f-i Hakk Ke*f-i Nr'den ltiftir. Ke*f-i radi Ke*f-i Hakikden ltiftir. Ke*f-i lm Ke*f-i radden ltiftir. Ke*f-i Zti Ke*f-i radden ltiftir. nsan-) Kmile hs bulunan bu ke *ifler asaleten Neb ve Resullere bah* edilmi*tir. Niyabeten onlara ittiba eden S )dd)klara verilmektedir. HAREKET ve DURGUNLUK MENZ LLER Feraset: reisiye (stn) ve deniye (d!k) olmak zere iki k)sma ayr)lmaktad)r. Feraseti deniye de iki k )sma taksim edilmektedir. Ferasat- ) deniye ekseriyetle insan mizac ) ve o mizalar)n neticelerinden bahseden felsefecilerin ilmi sahas )na dahildir. Biz bu kitapta ferasetin bu blmn a klamaya ihtiya duymuyoruz. Feraset-i reisiyenin hkm ise, di ,er ferasetin hkmnden tamamen apayr)d)r. $yle ki: insan n son hli o)umuzun mehuldr. Fakat feraset-i reisiye ile vas )flananlar, akibeti mehulmz olanlar )n ne hle giriftar olacaklar )n) nceden kesinlikle bilirler. Varl )klar)n hakiktinin idrk )na ula*an hikmet ehlinden ba*kas)n)n, anlatt),)m)z mertebeye vs)l olmas) mmkn de,ildir. Yani bu mertebeye ula *mak iki *art) yerine getirmeye ba,l)d)r. ki *arttan biri; mevcudat )n hakiktinin ne oldu,unu idrk etmektir, ikincisi; mevcudat )n tamam)nda ard) ard) dizilmi* ilh hikmetlerde kendi nefsinin menzil ve kemlat) zere seyr-u slk'a ayak basarak yrmesidir. Tk nefsle alkal ) olan btn menzl ve hlleri kavrayabilsin. Seyr-u sulukta hem kendi nefsinin hem de ba *kalar)n)n hllerine muttali olmas) bu iki *art) hakk)yla yerine getirmesi lz )md)r. Di,er bir deyimle hem seyr- ) afaki hem de seyr- ) enfsiyi btn mertebe ve menzillerini gemesiyle ancak ferset-i reisi'yeye ula*)labilir. Seyr-u sulukta ki yry*n gerekle*mesi ancak ki *inin btn menzil ve hlleri bitmesiyle olu *ur. Ki*i, o menzil ve hlleri bildikten

- 92 -

sonra yry*n selmetle yapar. Seyr-u slku tamamlad )ktan sonra yolcu kendi nefsini tekrar tekrar gzetir ve ,rendi,i menzTI ve halleri gerekte onda ya hareketli olma bak )m)nda veya durgun olma bak)m)nda tesir ettiklerini m*hade eder. Bu menziller muhteliftir. Her bir menzil de kendisine zgn de,i*ik perdelerle son bulmaktad )r. Art)k seyru sulukta ki*i tahkk ehl oldu,u zaman izah etti,imiz o rtbelerle ahlklan)r. O ki*i her bir menzl ve hlin kendilerine zgn tesirlerini bildi ,inde de mkemmel riyaset onun iin gerekle *ir. Bu makama eri*mi* bir kmil insan varl)k leminde bir *ahs) grd, zaman -grd) !ahs n hareketli veya durgun olmas ka n lmaz bir gerektir. Hareketlen veya durgunlu )u ister lisan yla, eliyle veya herhangi bir ba!ka uzvuyla olsun- hareket veya durgunluklarla grd , *ahs)n menzilini ve o menzillerin do ,uraca,) sonucu da bilir. Art)k o menzillerin vard)racaklar) sonularla grd, *ah)s hakk)nda hkmn a)klar. Art)k o *ah)sda aynen o insan) kmilin bildirdi,i gibi olur. &eyh Ebu Medyen -Allah ondan raz& olsun- bir gn meclisinde haz r olanlar n iinde sohbet esnas nda hareket eden birini grnce oradakilere "bu adam derhl meclisimizden kar n.." diye emretti. O adam meclisten kar ld ktan sonra orada haz r bulunanlara "birka y l sonra bu adam n ne hle girece)ini greceksiniz" buyurdu. Orada haz r bulunanlardan bir k sm y llar sonra meclisten kar lan !ahs n ne durumda oldu )unu ara!t rmaya ba!lad lar.. Bir de ne grsnler, adam, kendisinin insanlar hidyete erdirdi)ini iddia etmektedir. O ara !t rmay yapanlar, hep birden "Evet, $eyh Eb Medyen'in syledi )i hakikt tam yirmi y l sonra bu adamda zahir oldu", i!te grld) gibi seyr-u sulukta mkemmel riyasete shib olan nsan-) Kmil kat ettikleri ve hllerin nefsle alkal ) btn mertebelere hiz olduklar ) iin insan)n hl ve hareketlerinde nefsin bulundu,u makam ve menzillerini tesbt ederler. Ve o menzillerin do,uraca,) sonular) nceden kesinlikle bilip haber verirler. *te bu ilim Ayn-el Yakn ve Hakkl Yakyn derecelerinden peyda olan ilimdir. Ve bu ilme; lhmat) ilh ve Zti de denmektedir. Bu ilmin daha o,almas) ise, ilhi lutflarm a )l)m)n)n miktarmcad)r. Kul, o lutflara mazhar olduka ilminde de art )*) olur. Yce menziller aras)nda olan Furkn Mertebeside a )klad),)m)z ilmi matlar)ndandir. Daha sonra kul, seyr-u sulukta nefsin hl ve menzillerden terakki eder. Bu terakk (ykseli *) kulu her varl)kta keml s)fatlar)yal tecelli eden Hakk Tel'n)n s)fatlar)n)n kemlat)n) m*ahede etmeye ula*t)r)r. Halbuki bu m*ahededen nce olan m*ahede Hakk Tel'n)n ef'al mertebesindedir. Yani Hakk )n s)fatlar)n) sebeblerin

- 93 -

ard)nda grmektir- Bylece kul devaml ) infiali devrelerin sfatlar )mn m*ahedesinden Basit'in kemlat )n) m*ahede etmeye terkki eder. Di,er bir deyimle *yle izah edebiliriz: Kul, nce varl )k alemindeki kesretin her bir ferdin kendisine zgn vahdetini grr ve bu m*ahedesini yle bir hle getirir ki bu sefer lemin btnndeki kesretin tamam)nda vahdeti grr. nfiali devrelerin s)fatlar)n)n m*ahedesi; lemdeki her bir varl),)n kendisine zgn durumlar)d)r. Basaitin s)fat)n)n kemlat) ise, blnmez hakiktlere i *arettir. Dolay)s)yla Hakk Tel'n)n s)fatlar)na i*arettir. Zira lemin tamam ); Allah')n s)fatlar)n)n glgesidir. Daha sonra kul, Cell ve Azamet m*ahedesine ykselir. yle Cell ve Azamet ki sebepleri kendisine akl)n nazar)nda perdeler k)lm)*t)r. Bu m*ahede Zatdir. Allah Rasl Aieyhisseltu Vesselam Efendimizden rivayet edilen *u Hadis i*te bu m*ahedeyi ifde etmektedir: Cennette gzlerin grmedi,i, kulaklar)n i*itmedi,i ve insan)n akl)na hayline gelmeyecek ni'metler vard )r. Bizim bu dnyadaki Cennetimiz ise, h )rette Cennete girmeye vesile k)l)nan imn ve slih amellerimizdir. Ey Evld!. Sen bil ki!.. Allah Tel'n)n Zt)yla alkal) bilgiyi edinenler, o bilgiyi, sadece nef cihetinden edinmi*ler. sbt cihetiyle o bilgiyi edinmek mmkn de,ildir. Nef cihetiyle bilgi edinme usl de *u yetlerde ifde edilmi *tir: "Onun benzeri yoktur." ($uara Sresi, yet; 11) Yani, "Allah')n zt)yla ilgili bizim bilgi edinmemiz mmkn de,ildir. Zira O'nun Zt) akla, hayle ve vehme gelen her *eyden mnezzehtir" dememiz ve itikd etmemiz lz )md)r. yle ise nef'den; Allah')n btn noksan s)fatlardan ber oldu,unu ve Zt)n)n da akla ve hayle gelen hibir *eye benzemedi,i kast edilmektedir. sbt ise, h* Allah')n Zt)n) herhangi bir varl),a benzetmek yoluyla Zt)n) idrk etmeye kalk)*makt)r. Bu ok tehlikelidir ve in*n) imns)zla*t)r)r. Allah, cmlemizi byle yanl )* d*nce ve hareketlerden korusun. Hz. S)dd)k) Ekber - Allah ondan raz) olsun- bu hakikte i !aret etmek

- 94 -

iin !yie buyurdu: Seni idrkten aciz olmakt &r seni idrk etmek. Resul Ekrem Aleyhisseltu Vesselam da: Ben, Seni Senin kendini vd,n gibi vemedim. buyurmas da yine o hakikte i !aret etmek &indir. Allah Tela cmlemizi istikmet zere olanlardan etsin, Zira istikmet; kerametlerin en by )dr. & TME VES LES OLAN KULAK FELE# BEYT: Ey kulak sahibi!.. Kulaklar sana nida ediyor... Rahman&n sana mncat& zaman&nda hitab&n& ykselt. E er sana gelen hikmetleri dinleyip dar &ca &nda toplarsan, btn surlar senin iin birer felek olur. Yok o gelen hikmetlerden sa &rlar gibi davran &p hibir #ey elde etmezsen, o vakit btn varl &klar orta &n olur. Ey Evld!. Allah seni muvaffak k )ls)n. *itmek gds ancak huzr-u kalb ile dinlerse, hikmetleri i *itir. Sylenecek szler veya gelecek s )rrlar) kavramak iin kalbinde gaflette olmamas) *artt)r, i!itme gdsnn huzr-u kalb ile i !itmesinin delili yazaca) m z yettir. &phe yok ki, bunda elbette bir ,t vard)r, kendisi iin bir kalb olan veya kendisi *hid olarak kulak veren kimse iin. (Kaf Sresi, yet:37) yle ise i*itmenin hakikti; Allah' )n, insan zerinde okudular)ndan anlamakt)r. Ey Evld!. Hakk')n senin ve ebna-) cinsinin zerine olan okumas )n) sadece Kurana has oldu,unu zan etme!. Zaten Hakk)n okumas)n) byle zannetmekte soflerin me *reb de,ildir. Bilkis btn kinat kitab )n)n sahifelerini, sat )rlar)n ve kelimelerini ak )l edesin diye okumakt )r. Zira Allah Subhneh *yle buyurmaktad)r:

- 95 -

Ve *u mislleri ki, onlar) insanlar iin ird ediyoruz. Maamafih onlara bilginlerden ba *kas) ak)l erdiremez. (Ankebt Sresi, yet:43) Senden ibaret olan kk kitaptan hibir *eyin mlhazas) seni o yaz)lm)* byk kitab) okumaktan engellemesin. Zira Hak Tel kitab- ) kebr olan *u kinat) sana tilvet eder. Bazen de seni sana tilvette bulunur. yle ise sen hangi makamda bulunursan bulun, Rabbinin sana olan hitab )na kulak ver ve hep Onun hitab )na kar*) haz)rl)kl) ol. Kendini a,)r i*itmek ve sa,)r olmak illetlerinden koru!. Sa,)r olmak illeti, Kur'n diye tbir edilen Kitab- ) Kebrden Hakk)n sana tilvet ettiklerini idrk etmene mandir. A,)r i*itmek illeti, Hakk )n seni sana olan tilvetini idrk etmene engeldir. Senden ibaret olan kitab )n bu k)sm)na "Furkan" diye tbir edilmektedir. Zira insan, kinatta ayr ) ayr) da,)lm)* btn unsurlar)n birle*ti,i yerdir. Tilvet mns n a klayaca) m.. in!allah bu blmden sonraki k s mda

FASIL &!itme duygusunda tahkk sahibi gerek bir dinleyicinin almeti: Dinlemek ile alkal ) varid olan ilhi buyruk ve yasaklara kulak verip ve o buyruk ve yasaklara riyet etmektir. lim, zikir, gzel vaiz, gzel sz ve Allah'a yap )lan gzel vgleri dinlemek gibi.. Gerek bir dinleyici, sayd ) m z bu hususlarla alkal buyruk ve yasaklar dinlemesi gere)i, o gzel !eyleri can kula) yla dinler. Ve onlar n birer emr ilhi olmas ndan tr derhl uygular. Yazaca) m z almetidir: hususlara riyet etmekte gerek bir dinleyicinin

Bo* sz, g)ybet, iftira, bhtan, cidal ve Allah ve Rasl'nn dinlenmesini yasaklad ),) *eyleri dinlemeyi terk etmek. Allah Celle ve A'l, yce kitab nda bu s fatlarla vas flad ) kimseleri vm!tr. Tki ba!kalar da onlara uysunlar. Biz de o niteliklerle vas flananlar n yoluna girdi)imizde, Allah' n yce kitab nda onlara olan vglerinde bizlerinde pay oldu)unu bilelim. Allah Subhneh onlar !yle vas flamaktad r:

- 96 -

Bunlar yaramaz lk )rd)(lar) i*ittikleri zaman ondan yzevirdiler ve "Bizim amellerimiz bize, sizin amelleriniz size aiddir. Size selm (olsun). Biz cahilleri aramay)z." dediler. (Kasas Sresi, yet: 55) Bunlar, cahillerin ir!ad ndan ne zaman midsizle !tiler i!i Allah'a havale ettiler. Ve kendileri her !eyden yz evirdiler. Yaln z Allah'a yakn olmaya vesile olacak amellerle i !tigal ettiler. Bylece !er'an cahillerden yz evirdiler ve hakikaten de selmeti buldular. Yine Allah Azze ve Celle gerek dinleyicileri yce kitab nda !yle yad etmektedir. Rasie indirilen (Kur'n- ) Kerm)i dinledikleri vakit de Hakk ) tan)d)klar)ndan dolay) gzlerinin ya*la dolup ta*)d),)n) grrsn onlar)n, (*yle) derler. "Ey Rabbimiz, imn ettik. Art )k bizi (Hakka) *hid olanlarla beraber yaz. (Mide Sresi, yet:83) "Zaten biz, Rabbimizin bizi de salihler katar )na kat)p koymas)n) umutup dururken, ne diye Allah'a ve bize gelen hakikte imn etmeyelim?" (Maide Sresi, yet:84) &!te Allah' n onlar n (bu) sylediklerinden dolay , alt ndan rmaklar akan cennetleri -kendileri iin ebed kal c olmak zere- onlara mkfat olarak ihsan etdi. Bu, iyi hareket edenlerin mkfat d r. (Maide Sresi, yet: 85) Allah Azze ve Cellenin yce Kitab nda gerek dinleyicilere nas l mertebeler verdi )ine bir bak ve ibret al. Onlar, yle kimseler ki i !ittikleri hususlar tan d klar ndan tr gzleri ya!larla dolup ta!ar, imn onlar n makam ve muhsinler ile onlar n varacaklar yer Cennet'tir. yle ise Hak'tan gelen her*eyi can kula,)yla dinlemek ok nemli bir vas )ft)r. Allah Subhneh gerek dinleyiciyi yine !yle tan mlamaktad r. Ancak seni (can kula ,) ile) dinleyenlerdir ki (davetine) icabet eder. (En'am Sresi, yet: 36) Allah Subhneh, grld) gibi bu yette Allah')n da'vetilerine icabet edenleri vmektedir. Bir sonra yazaca) m z yette ise, da'vetilerin da'vetine icabet etmenin ilhi bir emir oldu)unu grece)iz.

- 97 -

Ey kavmimiz, Allah' )n da'vetisine icabet edin. Ona imn edin ki (Allah) sizin gnhlar)n)zdan bir k)sm)n) yarl),as)n ve sizi ok elem verici bir azbdan kurtars )n. (Ahkf Sresi, yet:31) Hikmetin iki *ey aras)ndaki mnasebette ba,lant)s) oldu,undan dolay) Allah Subhneh, da'vetilerin da'vetine icabet edenlerin davetine bizzat kendisi icabet etmektedir. yle ise icabet edenlere, icabet edilir. Allah Subhneh'nun bu hakikti nas l beyn etti )ini grmyor musun?.. Kullar)m (Habibim) sana beni sorunca (haber ver ki) i *te ben muhakkak yak)n)md)r. Bana du edince Ben o du edenin da'vetine icabet ederim. O halde onlar da Benim davetime (itaatle) icabet ve Bana imn(da devam) etsinler. Tki (o sayede) do ,ru yola ula*m)* olurlar. (Bakara Sresi, yet: 186) Allah Subhneh'nun da'vetine onlar n icabeti gerekle !ti)inde Allah' n onlar n da'vetine icabeti gerekle !ir. *te bu gerek dinleyicinin can kula,)yla dinlenmesinin hakikatidir. Allah, yce faziletlerin ve nimetlerin sahibidir. Allah Subhneh bir ba!ka yette !yle buyurmaktad r: O, size kitapta "Allah' )n yetlerine kfredildi,ini ve onlarla e,lenildi,ini i*itti,iniz zaman onlar bundan ba*ka bir sze dal)ncaya kadar, yanlar)nda oturmay)n. nk o zaman siz de *phesiz ki onlar gibi (olursunuz)" diye (bir yet) indirmi *tir. (Nisa Sresi, yet: 140) yette geen "i !itti)iniz zaman" blmde tefekkr et. Her kim ki konu!mas esnas nda konu!ulan mevzyu can kula ) yla dinlemiyorsa, o kimsenin konu!tuklar yla inkr vadisine d !p d!medi)ini bilemez ve dava etti )i !eylerde tasdik olunamaz. Yani, sadece kulaklar)n i*itmesi hibir fide vermez. Zira Allah Subhneh !yle bildirmektedir: Ve kendileri dinlemedikleri halde "dinledik" diyenler gibi olmay)n. (Enfl Sresi, yet: 21) Bir ba!ka yette dinlemeyenler !yle vas flanmaktad r: E,er onlara du ederseniz duan)z) i*itmezler, (blfarz) i*itseler bile size cevp vermezler. (Fat r Sresi, yet: 14) bir ba!ka yette de !yle nitelendiriliyorlar:

- 98 -

(onlar bir sr) sa,)rd)rlar, dilsizler ve krlerdir. Onun iin d*nemezler. (Bakara Sresi, yet: 171) yetlerimiz hakk)nda (mnasebetsizli,e) dalanlar) grd,n zaman -onlar Kuranda ba*ka bir szle me*gul oluncaya kadarkendilerinden yz evir. (En'm Sresi, yet: 68) Allah Subhneh Kur'n yetleri hakk nda mnasebetsizce dalanlar dinleyenlerin o mnasebetsizli )i i!leyenlerle ayn makamda olduklar n bildirmektedir. O mnasebetsizlerle, onlar dinleyenlerin cezalar nda bir oldu)unu, bu yet ve ba !ka yetlerde anla! lmaktad r. Niin bunlar o mnasebetsizlerle ayn makamda olacaklar ve onlar n cezlar da bir olacak? Zira Kur'n yetleri, hakk )nda mnasebetsizce dalmakta mnaf)klardan ba*kas) ho*lanmaz. Kur'n hakk )nda ileri geri konu*anlar), kafirler ve onlar) gizlice sevdiklerinden tr mnaf )klar dinler. Zira inkr ehlinin slm ve Kur'n ehline sald )rmalar)na ancak mnaf)klar raz) olur. i!te bu hakiktlere binaen Allah azze ve celle , Nisa Sresinde !yle buyurmaktad r: O, size kitapta Allah' )n yetlerine kfr edildi ,ini ve onlarla e,lenildi,ini i*itti,iniz zaman onlar bundan ba*ka bir sze dal)ncaya kadar, yanlar)nda oturmay)n. nk o zaman siz de *phesiz ki onlar gibi (olursunuz)" diye (bir yet) indirmi *tir. Allah, muhakkak ki mnaf)klar) da, kafirleri de Cehennemde toptan bir araya getirecek oland)r. (Nisa Sresi, yet: 140) S dd k ve Ariflerle arkada!l k eden ve onlar n gzel sohbetlerinde bulunan ve meclislerinde bulunmay arzulayanlar da, S dd k ve Ariflere verilecek btn hay r ve sevaplarda ortak olurlar. NC MERTEBE - 203 Onlar, yle bir topluluktur ki onlarla arkada *l)k edenler *aki olmazlar. yle ise, ki !i, arkada!l k etti)i kimsenin ahlk zere olur. Zira arkada! na olan muhabbeti, onu dinlemeyi ve onunla beraber bulunaca ) mecliste olmay do)urmaktad r. Allah Rasl bu hakikte !yle i!aret etmektedir: "Ki*i sevdi,i kimse iledir." Arkada!l k yapman n hikmetide i !te budur. Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam hem dnyada hem de h retteki birlikteli)i kasd etmektedir. Ki!inin dnyada sevdi )i kimse ile olacak birlikteli )i taat ve !er'i adablara riyet etmekle gerekle !ir. h retteki birlikteli)i ise, inayeti

- 99 -

ilhiyeye mazhar olmak ve kurb- !uhdiye nail olmakla olu !ur. Duydu,u ilhi emir ve yasaklar ) hayat)na geiremiyen kimse, ak )ll) oldu,unu iddia etse onun bu iddias) yalandan ba*ka bir *ey de,ildir. Bu mbarek i*itmeye zgn keramet ve menziller vard )r. Biz daha nce bu konuyu i !lemi!tik. Hasan- Basri'nin bu trden nail oldu)u kerameti yazm !t k. & TMEYE A T KERAMETLER Gerek dinleyiciye hs kerametlerden biri: O kimsenin hidyet ve marifet ehli oldu)unun mjdesinin kendisine ilhi bir ltufla apa k olarak beyn olmas d r, i!te byk keramette budur. Zira o kimse hidyete erenlerden oldu)unun mjdesini, Cenb- Hak'k n kabul etti)ini i!itti)inden tr Allah' n hidyet ehlini hangi s fatlarla vas flam !sa o onlar can kula) yla dinliyor ve o vas flar taat ve imnda sebat etmek suretiyle icabet ediyor... Ve Cenb- Hak'k n buyruk ve yasaklar na icabet edenleri neyle mjdeliyorsa, o kimse, o mjdeleri de can kula ) yla dinler. Ve kendisinin de mjdelenenlerden olaca ) n mit eder. Bu a klad ) m z mnlar anlamaya al !, zira bu insan)n iki cihanda bahtiyar olmas) iin ok gzel bir cevherdir. Bu cevherin gzelli,inden anlayanlar gayet azd )r. Hibir *ey yapamasanda bari bu mnn)n gzelli,inden dolay) onu anlamaya al )*. Allah Subhneh bu mnn n gzelli)ini !yle beyn etmektedir: (o kullar)m ki) onlar, sze (dikktle) kulak verirler de onun en gzeline uyarlar. *te bunlar, Allah')n kendilerine hidyet etti ,i kimselerdir, i*te bunlar temiz ak)l sahipleri olanlar)n ta kendileridir. (Zmer Sresi, yet: 18) Bir ba!ka buyurmaktad r: Haberiniz olsun ki Allah' )n vel (kul)leri iin hibir korku yoktur. Onlar, mahzun da olacak de ,illerdir. Onlar, imn edip takvaya ermi * olanlard)r. Dnya hayat)nda da, h)retde de onlar iin mjde(ler) vard)r. (Yunus Sresi, yet: 62-64) Halbuki imn, ancak imn edilecek *eyleri i*itip kavrad)ktan sonra gerekle*ir. Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam dan rivayet edilen !u Hadis o hakkte i !aret etmektedir. Her kim, gzellikler iin yarat )lm)*sa, o gzellikleri elde etmesi iin kolayl)klar onun iin haz)rlan)r. Ba!ka bir yette de ayn bu mn teyd edilmektedir:

- 100 -

(Bundan sonra) kim verir ve sak )n)rsa, o en gzeli de tasdk ederse, biz de onu en kolaya haz )rlar)z. (Leyl Sresi, yet: 5-7) yet ve Hadiste geen hususlar n bir insanda tahakku ancak o hususlar n i!itilmesi ve kavranmas ndan sonra mmkndr. Gerek dinleyiciye hs kerametlerden biri de: Rh sahibi olmayan varl)klar)n konu*malar)n) i*itmektir. Bu varl)klar)n her birisine kendi mertebelerine gre harikulade konu *ma yetene,i verilmi*tir. Onlar)n tenzh ve te*bihleri de bu konu*malara dahildir. lemdeki btn varl)klar)n, asl)nda bu yetene,i mevcuttur. Amma bizler kavrayam yoruz. her ne hikmetse onlar n konu!malar n i!itip

Bu varl)klarda iki k)s)m ola,anst olay mevcuttur. Bu olaylardan biri bizimle kimdir. Di ,eri de, o varl)klarla kaimdir. Ola,anst olaylardan insana ait olan )na gelince, o da insan)n o varl)klar)n hakiktini idrk etmesinden ibarettir. O olaylardan varl)klara ait olan)na gelince o da, onlar)n keramet ve icaz sureti ile kendi kendilerine konu *malar)d)r. *te bu vcd lisn)d)r. Bu lisn) Nebler ve Nebilerin gerek varislerinden ba *kas) anlayamaz. Bu keramet nas l zuhur ederse etsin Allah Subhneh varl k leminde zuhur ettirdi)i bu kerametlerle insan dinde istikmet zere olmaya ra )bet ettirmektedir. yle ise ola)anst olaylar n varl k leminde zuhurunun faidesi bizzat bizlerin her halkrda dosdo )ru olmak !iar n edinmemiz iindir. Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam )n son miras) bu tr ola,anst olaylard)r. Onun varislerinin de veraset s )rr)na binaen Allah Rasl'nn hayat tarz)yla hayatlar)n) dzenlerler ve onlardan da bu tr harikuladeler sudur eder. Allah Rasl'nn avular ndaki ta!lar n te!bihi, hurma kt)nn inlemesi, ta!lar n O'na selm vermeleri ve zehirlenmi ! koyunun pi !irildi)i hlde dile gelmesi anlatt ) m z ola)anst olaylardand r. Yazaca) m z yet geen hakiktleri ne gzel izah ediyor: Yedi gkle yer ve bunlar)n iinde bulunanlar onu te*bih eder. Hibir *ey hari de,il, hepsi Ona hamd ile te *bih eder. Fakat siz onlar)n te*bihini iyi anlamazs)n)z. O hakikaten Halimdir, gerekten yarl),ay)c)d)r. (&sr Sresi, yet: 44) nsan varl),)n hakiktini bildi ,i zaman, kendisine btn mevcudat ) m*hade edece,i bir hl peyda olur. insan o durumda mevcudat n

- 101 -

tamam n Zeyd ve Amer gibi konu !tu)unu grr. Btn lemlerin te*bih etti,ini duyar. Onlar)n konu*malar)n) hl sahibi anlar. Baz ) mnkirlerin iddia etti,i gibi bu anlamak; hl ile sa ,lanmaz. yle mnkirler ki tarikatte hibir *ey tatmam)*lard)r. Hlin *ahitlik etti,i kimsenin i*itmesi ve anlamas) do,rudur. Yoksa mevcudat )n konu*malar)n) hl ile duymak ve anlamak do,ru de,ildir. &ayet sen onlar)n konu*malar)n) bizzat kendileri konu*mad),) halde i*itirsen i*te bu i*itmen haylin kuvvetidir. Bu kuvvet ise sende mevcuttur. Halbuki sen o kuvveti senden hari oldu ,unu hayl etmektesin. Bahsi geen mnkirler, bu hle i !aret etmektedirler. Onlar kendi hayl dnyalar)nda canland)rd)klar) konu*malar) kendilerinin d)*)nda varl)klara nisbet ederler. Bu anlatt ) m z hl asl nda zaman)m)zda ke*if iddias)nda bulunanlar)n o,unun hlidir. Yanl)z onlar bulunduklar) bu hlin *uurunda de,ildirler. Allah Subhaneh'ya hamd-u senalar olsun. Btn bu hlleri biz yolun ba! nda iken kendimizde m !hade ettik.. Gerek dinleyiciye has kerametlerden bir di ,eri : Bu makam sahibinin ilhamla konu*an kimse olmas)d)r. Yaln z Hazret- Sem'i de kendisine ilhamlar haber verenleri grmez. $ayet onlar grse art k bu grme onun Hazret- Basar daki tahakkukundand r. yle ise i!itmeyi, ilhama mazhar olanlar n "muhaddes" mertebesine ilhak etsin ve sana gizlice hlleri iletsinler. Bylece sen hitablar ya bedih veya senin suallerine cevap olarak i !itir olursun. Art k ilham sana getirecek varl klar n (meleklerin) selamlamalar na da kar! l k verirsin. Allah'a hamdler olsun ki biz btn bunlar m!hade ettik. Birok gvenilir kimseler bana Ebul Abbas' n muhaddes oldu )unu sylediler ve "muhaddeslikle n her tarafa yay lm !t r.." dediler. Muhaddes, ilhama mazhar olan kimselerdir. Gerek dinleyiciye has olan kerametlerden biri de: Sariye'nin Hz. mer'in Medine'de ki konu !malar n i!itmesidir. Halbuki Sariye'nin bulundu)u yer &ran topraklar nda bir blgedir. O yerle Medine aras nda bir ka gnlk mesafe vard r. yle ise kendisinde hitab n bulundu)u btn kerametler anlatt ) m z bu blmdeki kerametlere dahildir. $ayet ba!ka bir !ey hitbdan ziydele !irse o vakit o ziydele!en !ey ba!ka bir hazretin tahakkukundan olu !mu! bir keramettir. Onu ara !t rd ) n zaman bulursun. Allah Subhaneh adetleri bize gre birbirine ba ,lam)*t)r. Hikmet gere,i e*yan)n aras)ndaki mnasebette byle olmas )n) iktiza etmektedir. Durum byle iken aklen bu mnasebetin iktiza etti ,i *eylerde de,i*imde olabilir. Bu anlatt klar m z salim olarak

- 102 -

gerekle!ti)inde btn bunlar n olmas mmkndr. Fakat bu tr kerametlerin varl),) *art de,ildir. Bilkis tahkik ve vilayet, bu kerametler zuhur etmese de olabilir. Biz bu kitabda kulak ve i !itme gdsnn, mertebelerini izah etmeyi kastettik, ki !ayet bir kimsede bu gd ile alkal bir keramet zuhur etti )inde o kerametin kendine nereden geldi)ine ve o kerametin hazret- Vcdiyede hangi makamdan oldu )unu bilsin. Art k bu makamatlara ait olan menzillerin izah na geme vakti geldi. yle ise biz de o menzilleri a klayal m. Allah ne gzel yr ve yard )mc)d)r. BU UZVUN MENZ LLER Bu menzillerin peyda olmas)n)n sebeb-i aslisi, i*ledi,in amellerinde hangi makamda olursan ol, i *itti,in veya grd,n veya konu*tu,un *eylerde tahkik yapmana engel olacak manilerden zihnini bo*altman d ir. Btn bu me*galelerden zihnini bo *alt)rsan o zaman i*itti,in veya grd,n *eylerin hakiktine vak )f olursun. Zihin, bo* me*galelerden i*itme gdsnn ilhamlara mazhar olmas ) iin bo*alt)lmazsa, bedenin uzuvlar) ilhi ahlkla ahlkla nmaz. Bedenin uzuvlar) ilhi ahlkla ah lk lan madi ,i vakit de tahkik gerekle*emez. Tahkik iin bir birinden stn ok makamlar vard )r. MENZ LLER diye tbir etti,imiz asl)nda tahkike ait olan makamlard )r. yle ise... Ey Evld!.. Senden istenilen hakikatler iin al )*!. O hakikatlardan biri; i!itme gds ilhamlara mazhar olmas iin zihin ve gnln bo! me!galelerden bo!altmand r. Zihin ve kalbini bo! me!galelerden bo !alt rken hangi mekanda olursan ol durum de )i!mez, ister yanl z ba! na ol. &ster topluluk iersinde... $ayet topluluklara kat )lmak sana zarar vermiyorsa ve onlarla birlikte olmakla bir tak )m ilhamlara mazhar olursan, onlarla oturup arkada*l)k yapmanda hibir sak )nca yoktur. E,er, onlarla arkada *l)k etmekte hibir ilhamla mazhar olmuyorsan derhal halvete ekil. Bu durumda halvet en gzel arkada *t)r. Ve halin istikamete girinceye deyin halvetten )kma!. Ey Evlad!.. Araz-) lz)m)n cevhere imtizac) gibi i*itmek seninle imtiza ederse, o vakit ne topluluk ne de ba *ka bir *eye ald)r)* etme. Vakta ki sen btn menzillere ula*t)n Cenab-) Hak seni inyetiyle korumas )na al)r ve sana olan hitab )n d)*)ndaki btn hitblar) senden uzakla*t)r)r.

- 103 -

Tki o hitblar idrkini perdelemesinler ve senden sana olan ilhi hitblar bulundu,un makam nisbetince, menzil menzil ve hl hl ve tabaka tabaka olmaya intikal eder. Onlara ne oluyor ki, i ittiklerine imn etmiyorlar?.. Onlara Kur'n okundu&unda onlar secdeye gitmezler?.. Cenab-) Hak, kendilerine yerle *tirdi,i s)rr ve hikmetlerle onlar) a,)r)yor. Bylece onlar kulluk etmenin hakiktini tan )rlar. Bu tan)ma Hak'ka secde etmelerini vacip k )ld) Ve kendi zatlar)na olan nuzulu sa,lad). Art)k bu tarzla Allah')n i*itici oldu,unu anlamak nimetiyle r)z)klan)rs)n. Senin gizlice veya hlinle nida etti,in hibir *ey yok ki nida etti,in *eylerin ruhu hibe edilmesin. Senin ondaki hazz#n nedir? Onlar #n da varl#ktaki hazlar# nelerdir ve varl#k leminde onlar ka mertebeye ayr #lmaktad#r?., v.s.. Bunlar)n hepsi sana ilhi bir nimet olarak verilir. Bylelikle i*itmenin e*itlerinden devaml) tarzda terakki edersin. *itmenin e*itleri de insanda mevcd olan Muhammedi Makamlardan ibarettir. Bu terakki, bu hayatta senin iin takdir edilen mertebeye ula *manla son bulur. Takdir edilen mertebeye ula *mak yarat)l)* kanunlar)ndaki ilhi makamlar), makam makam geip gitmekle ve her bir makama has sesleri i*itmenle gerekle *ir. Art)k bu s)fat, Kelm-) Kadmi i*itmedike senden ayr)lmaz. Zaten Allah Subhaneh varl),)ndan irde etti,i hakikt senin Kelm- ) Kadmi i*itmendir. E)er elersen ki, Yar#n herkes Allah' #n kelm#n# i itecek, o zaman bana verilen zellik ne olacak? Zira o gn i itme fiilinde herkes ortak olacak. Sen bil ki sana anlatt )klar)m do,rudur. Fakat sadece faide ve zellik tan)nmas) Hakk)n bizimle olan konu*mas)na ait de,ildir. Asl)nda faide bizim Hak'la yapaca ,)m)z konu*mada ve Hak'tan anlad)klar)m)zdad)r. Lezzet ise, anlay)*lar)m)z)n nisbetincedir. yle ise k)yamet gnnde stnlk ve fazilette her kesin birbirinde ayr) ayr) olu*lar) vakidir. Hi *phesiz Hakk)n has yaranlar) di,erlerinden temyiz edileceklerdir. Her nekadar orada herkes ayn ) *eylerle muhatab olsalarda mertebeleri nisbetince lezzette farklar ) olacakt)r. Her zmre, nezdlerinde olanla ferahlan )rlar. Kendi varl)k perdelerinin tesinde i *itmesiyle tahkike eren herkes, tahkikteki erdi,i mertebenin nisbetince ahlk )nda gzellikler tezahr eder. yle ise... Ey Evld!. Hangi zmrede olmakl),)n irde edilmi*se, sende o zmreye

- 104 -

girmek iin al)*. Herkesin bir zmrede olmas ) irade edilmi*tir. Her bir zmrenin ferdlerinin mkellef k )l)nd)klar) vazifeleri ihtiyar etmeleriyle ve o vazifeleri- yerine getirmekle birbirinden ayr ) ayr) zmreler olu*ur. Muhakkik kul, Hak kendisini i *itinceye de,in Hak ile i*itir. Hak onun i*itmesiyle i*itir yle olur ki kul Hakk )n s)fatlar)n)n hakiktinde mevcd mefkuddur. Allah s)fatlar)n)n hakiktlerini bizlere tahkik ettirsin. L SAN FELE# Lisan, Rahman)n insana yerle*tirdi,i cevherleri be*ere a)klayan kalb elisidir. Art k s dk bazen sak nmay gzel giysilerle rter. Bazen de metanet gzellikleriyle tehlikeleri rten bir rida olur. Bunlar n her ikisinin ba! nda ate! !uleleri bulunan almetlerdir, ibretle bakanlar n d ! nda hi kimse onlardaki hikmeti idrk edemez. Drst insan n gidi!at na bak ve onun vard ) sonu ne gzeldir. Yalanc , kt ) her yolculukta ra)bet grmek iin yapt ) hilelerle vard ) sonu aldatmadan ba !ka bir !ey de)ildir. Halbuki yarat l !lar itibariyle her ikiside birdir. Yaln z keyfiyetleri ayr d r. yle ise her !eye ibretle bak. Tki Hak'k n be!erde yerle!tirdi)i gizli hikmetlere vak f olas n. Ey Evlad!.. Allah seni do,rulu,a ula*t)rs)n ve seni ok konu*mak bels)ndan korusun. Lisan sratle hareket etme kabiliyetine sahibtir. Onun hareketi insan) her zaman helka yakla *t)r)r. Zannetme ki kurtulu !a vesile olur. Konu!urken lisan n srmeleri de alabildi)ince oktur. Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselam ok konu!man n tehlikesini bir Hadis-i $erifte !yle beyan etmektedir: nsanlar) yz st Cehennemde srnmelerine bitiklerinden ba*ka bir *ey sebeb olmam)*t)r. dillerinin

Lisan Cenab-) Hak'k)n iradesinin tercman)d)r. Cenab- Hak, lemi &ehdetde ceza veya mkafat vermeyi irde etti ,i kimseye lisan) tercman k)larak bildirir. Bir *eyin tercemesi ancak man bak )m)nda o *eyin hakiktine muvaf )k olmakla gerekle *ir. ster terceme eden sad)k olsun ister deccal (ok yalanc )) bu durumda bir de,i*iklik gerektirmez. yle ise lemde zuhur eden her varl )k, ya varl)k diliyle veya konu*malar)yla Hak'k)n iradesine tercemanl )k etmektedir. Zira lemin tamam) ilm-i ilhide sabit olan hakiktlerinin glgeleridir. O hakiktlerde Esma-i ilhinin glgesidir.

- 105 -

Dolay)s)yla lem-) &ehdette zuhur eden her bir varl )k Esma-) ilhinin glgesi olan yan- ) Sabitenin glgesidir. Birinci glge yan-) Sabitedir ki Esmalardan birisinin glgesidir. kinci glge ki yan-) Sabitenin glgesi olan bizim varl )klar)m)zd)r. Bu varl)kta zuhura gelen her*ey ayan-) sabitedeki hakikatlen zeredir. Murad ) ilhi orada nas)l tecelli etdiyse bu lemde de yle zuhur etmektedir. Dolay)s)yla bu lemdeki btn varl)klar)n konu*malar) iradeyi ilhinin tercemanlar)d)r. Varl ka nisbeten bu konu!anlar ya do)ru szl veya yalanc d r. Fakat Arif ve hikmet sahibi kimseler !yle derler: "Ey Rabbimiz seni btn noksan s)fatlardan tenzih ederiz ve bizi Cehennem azab)ndan koru. " Evet sylenen szler velevki yalan olsa da Arif o szde hikmetleri arar ve al r. Yalanc ya ise yalan kal r. Zira lemde yarat)l)*) itibariyle bat )l bir *ey yoktur. Varl)k ise bsbtn gerektir. Bat )l yoklu,a i*arettir. Sen bunu tahkik etti )inde anlars n. Bil ki!.. Lisan, kalbin kalemidir. Kudret onunla varl )klar)n zahirinde ki ka,)tlara irade-i ilhinin sylediklerini yazar. Yazaca) m beyt de i !te bu makama i !aret vard r. BEYT Kalemim ve levhime varl &kta Allah'&n kalem ve levh- & mahfuzu yard&m eder. Elim ise, melekut leminde Allah' &n kudretidir. Diledi imi orada icra ederim. lemde grnen btn resimler ise h azlard &r. Ben derim ki; kul, ilhi ilhamlar&n kendisine yap&ld& & yerdir. Ve kul, mahv ve isbat levhas &d&r. Allah ne dilerse onu yapar. Baz )s)n) mahv eder vcda getirmez, baz)s)n) da vcda getirir. Ana kitab Onun nezdindedir. (Ra'd sresi, yet: 39) Kulun kalbine her hangi bir i !i yapmas iin bir duygu gelir. Sonra bir ba!ka duygu gelir ve bir nceki duyguyu kalbden siler, ilk gelen duygu mahv edilmi ! olur ikincisi ise sabit kal r. Bu hl kul kalbine gelen duygulara aldand ) ve ilhi ilhamlar n ke!finden mahrum kald ) mddete devam eder... Nihayet duygular)n kalbine (zne) gelen kul, *ayet Neb ise ismet s)fat)yla vas)flan)r. &ayet Vel ise o da h)fz) ilh ile korunmaya al)n)r. Neb ve Vel ismet ve h)fz-) ilhiyle teyid edildiklerinde onlar )n kalbleri levh-i mahfuz olur. yle levh- ) mahfuz ki bir *eyin onda yok edilmesi tasavvur edilmez ve tebdil ve ta ,yirden beri olur. Anlatt),)m)z makama sahib olan bir Neb veya Veliden varl ),)n zahirinde bir duygunun vcda gelmesinden sonra o duygunun mahv) zuhur ederse ki byle olmas da kalble kaim olan Hak'k n bir

- 106 -

tak m tecellilerindendir. onlar hakk)nda "mahv ve isbat levhas )d)r" denilmez. Zira onlar ke *if sahibidirler. Mahv ise varl ),)n zahirinde vaki oldu, hikmeti ise kalbde bakidir. &nsan lem-i Kebirin bir nshas olmas ndan tr bu makamlar biz !u isimlerle isimlendirdik. lem-i Kebirde *u iki levha mevcuttur biri mahv di,eri de isbat levhas)d)r. nsan da lem-i kebirin ufak bir nushas )d)r dolay)s)yla insandada lem-i kebirde bulunan iki levhan )n mukabili iki levha vard)r. Bizim gayemiz burada sana, insanda bulunan mahv ve isbat levhalar n n yerlerini, keyfiyetlerini ve ne zaman olu !acaklar n tan tmakt r. Btn a klamalar m zda bu hakikte i !aret etmek iindir. Ey Evlad!. Allah sana afiyet versin. Kelam, )k)* yeri itibariyle i*lenmi* amellerden biridir. Melekler o ameli kay)t alt)na al)rlar. &!te bu hakikati yazaca ) m z yet ifde etmektedir: O, bir sz atmaya dursun, mutlak yan)nda haz)r bir gzc vard)r. (Kaf sresi, yet: 18) Sonra melekler amelleri her sabah ve ak *am huzur-u ilhiye )kar)rlar. Art)k o amellerden halis olanlar ) lliyine koyuverirler. O amellerden halis olmayanlar ) da Sicciyne b)rak)rlar. Halis olmayan ameller ise *unlard)r: Riya, yalan, ba*kalar)na al)m satmak iin bilgifru*luk yapmak ve zulme yard )m etmek iin mcadele etmek ve bunlara benzeyen amellerdir. Halis amellerin illiyin'e koyuverilmesine yazaca ) m z yet delildir: Hakka ki iyilerin ameli kitablar ), hi *phesiz "illiyin "dedir. (Mutatfifin sresi, yet: 18) Halis olmayan amellerinde yazaca) m z !u yetdir: Siccin'e b rak verilmesine delil de

Sak)n hileye sapmay)n. h)ret hesab)n) unutmay)n. nk ktlerin kitab ) muhakkak ki "Siccin'dedir. (Mutatfifin sresi, yet: 7) Bu fele)in sonunda in!allah bunlar ayr ca yazaca) m. Bu kitab ve di )er kitablar n menzillerini, varl ktaki mertebelerini bilmesi iin ve insan ne olursa olsun k )yamet gn kitab)n) okumas) iin a,)r)lacak. O gn Allah' n koruduklar mstesna herkes kitab n okuyacak. Allah koruyucular n hay rl s d r. Kul, dil hakk nda varid olan ilhi emir ve yasaklara uyma konusunda i !in hakiktini bilse ve yani dil iin tayin edilen s n rlar iinde hareket etse, o zaman kul konu !mak hususunda

- 107 -

vacibat if edecek mevzlarla i !tigal eder. Vacibat da !yle s ralaya biliriz: Kelime-i *ehdet, kimi zamanlarda Kuran okumak, emr-i bil maruf, insanlar aras )nda sulhu tesis etmek, drst *ahitlikte bulunmak, sapk)nlar) ir*ad ve selam verildi ,inde selama cevap vermek ve bunlar gibi dnya ve h)ret menfaatlarm) celb edecek, zararlar) def edecek hususlarla i *tigal eder. Kulun, sylevlerinde ra )bet etmesi gereken !eyler de vard r. Kur'n tilaveti, devaml te!bih, zikir ve vaizler gibi. Kulun konu!mas haram olan !eylerde vard r. G ybet etmek, sz ta! mak, ifsada sebeb olacak iftira etmek ve sz sylemekte cahil olmak. Ve dinen yasaklanan kt konu !malar n tamam . Kul, dil hakk)nda vasf etti,imiz bu s)fatlarla i*in hakiktine erdi,inde diline malik ve *eytan) uzakla*t)ran y)ld)zlar olur. *te byle olan kula sahib'ul-kelam "sz ustas )" denir. BU UZVA A T KERAMETLER Dil iinde di)er uzuvlarda oldu)u gibi menziller ve kerametler vard r. Dil iin kuldan istenilen iki yce menzil vard )r ki onlardan stn ba*ka menzil yoktur. Bu menzillerden birincisi bu blmde a klayaca) m z gibi Hakk')n sana kendi kitab )n) tilavet etmesidir. Bu tilvet de tayin etti )i s n r ve belirtti)i almetlerle gerekle!ir. kincisi, Hakk')n kitab)ndan diledi,i miktar) sana tilvet etmesidir. Sen de onu i!itirsin. Bizim !art ko!tuklar m za binaen evla olan !udur bu menzilin i*itme idrakinde telakki edilmesidir. Zira kul i!itip dinleyendir konu!an mtekellim de)ildir. Yaln z kul ile Hakk' n tilavetteki i !tiraklerini bu blmn sonunda in!aallah izah edece )iz. Lisana has olan kerametlerden biri: Kulun alem- ) ala (melekler) ile konu*mas) ve onlarla sohbet etmesidir. Kul meleklerin dediklerini duyup i*itmesini peki*tirdi,inde, o melekler taraf )ndan a,r)lan ve kendisiyle ileti *im ili*kisi kurulan olur. *te bu kul lem-) ala aras)nda kar*)l)kl) konu*ma sa,land),) zaman; kulun meleklere syledikleri kendi lisan)n)n hakiktine ermesinin ynyle gerekle *ir. Ve meleklerin sylediklerini kavramas )nda kulun kendi i*itmesinin hakikatine ermesinden trdr. Kulun lem- ) alay) m*ahade etmeside grmesinin hakiktine ula *mas)ndand)r. Hal di,er zikredilen uzuvlar hakk )nda da byledir. Niye di,er uzuvlarda da durum byledir? Zira insan vcudunda mevcd olan her uzuv aras)nda ihtiyari bir tertib vard )r. *te bu tertibin mnasebetiyle her bir uzuv aras)nda manev ve maddi bir ba,lant) olu*maktad)r. Bu uzuvlardan birisinin ula*t),) her hususa di,erleride ula*)r. Lisana zgn kerametlerden biri de; varl ),)n vcdu zuhura gelmeden nceki letafet halinde iken o varl )kla olan konu*makt)r ve lem-i &ehdette maddi varl)klar) husule gelmeden nce, varl )klar)n nas)l olacaklar)n) bildirmekdir.

- 108 -

Varl)klar)n olu*umu a),a )kmadan nce onlarla olan konu *mak sofilere gre k)sma ayr)lmaktad)r. 1- lka, 2- Kitabet, 3- Lika. lka; ilham ve Vahyi kapsar. Kitabet yaz )*mak. Lika; Kavu*ma, yzyze gelme ve kar *)la*ma. Takyuddin bin Muhammed Allah ondan raz ) olsun. O bu hususu cem edenlerdendi. Hz. H )z)rla arkada*l)k edenlerden idi ve o bu s fat yla !hret bulmu!tur. O H z r ile arkada!l k etmi! ve bu hususu kendilerinde bar nd ran bir cemaatla bizzat grm !t, Bu fakrde bu hali kendisinde defalarca m *ahade etti. Bu zellikle nitelenenler bu makamdan *erefli bir makama intikal ederler. O gei* sa,lad)klar) bu *erefli makamda Allah' )n izniyle bir *eye "Ol!.." dediklerinde o *eyde Allah')n izniyle oluverir. Bu ne *erefli bir makam ne yce bir m*ahadedir. Hz. &s, Allah' n salt ve selm onun zerine oisun, lleri diriltmesi, krlerin gzlerinin a lmas ve ebraslar n iyile!mesinde "Ol!" szn syledi ve onlar n her biri Allah' n izniyle oluverdi. Kr grr oldu, ebras iyile!ti ve l dirildi. Bunlar n tamam da Allah' n izniyle oldu. Hz. &brahim Aleyhisselm' n halide byle idi, O birgn ku !lar Allah' n emriyle kesti ve ayr ayr paralara blerek de )i!ik tepelerin stne o paralar kar ! k bir tarzda koydu. Sonra da onlara seslendi "Haydi Allah' n izniyle dirilin" dedi. Onlar da Allah' n izniyle dirilip onun huzuruna vard lar. &!te btn bunlar)n olmas) Allah')n izniyle gerekle *ir. Ak l kaziyesinde Allah Azze ve Celle Veiilerinden birisine byle kerametleri ihsan etmesi ve diledi )i birisinin elinde izhr etmesi uzak bir ihtimal de)ildir. Yani bunu ak lda kabul eder. Asl nda bu tr kerametlerden tr has)l olan *eref Allah Rasl'ne aittir. Zira kul Allah Rasi'ne her hl ve hareketinde keml- ittiba ile uydu)undan ve Allah Rasl'nn bildirdi)i s n rlara riayet etmesinden tr bu hususlarla m !erref olmu!tur. Ola)anst olaylar n Vellerden sudur etmesi meselesinde ulem aras nda ihtilf vard r... Kimi Allah Rasl Aleyhisselm' n mucizelerini Veller iin keramet oldu )unu kabul etmi !tir. Kimi de bunlar n tamam n inkr etmi!ler, kimi de Nebier iin mucize olabilen her !eyi Veller iin keramet olabilece )ine kaildir, Ashab)m)za (sofilere) gelince onlar, ola,anst olaylar) hem kendilerinde hem de ihvanlar)nda m*hade ettiklerinden tr asla inkra te*ebbs etmezler ve ihtilaf da etmezler. Zira onlar hem ke *if hem de zevk sahibidirler.

- 109 -

E)er biz ola)anst olaylardan m !hade ettiklerimizi ve bize gvenilir kimselerden ula!anlar burada sylersek i !itenler "Bu bhtand r" derler. Bu sebebden tr kendimizi cahillerin hedef tahtas haline getiririz. Onlar n bu olaylar kabul etmeleri sebebi, ola )anst olaylar n zuhur eden !ahsa hakaretle bakmalar ve ondan sudur eden gzellikleri nazarlar ndaki noksanl klardan tr onun be !er olmas hasebiyle grntsne aldanmalar d r. E,er bu kimseler ola,anst olaylar) icra ettiren gerek faile bakarak nazarlar )n) olgunla*t)rlarsa bu olaylar onlar)n da nezdinde a,)r gelmezdi. Demek ki onlar, gerek faili grmekte kusur i*liyorlar. Sebeblere tak )l)p kalm)*lard)r. a)da! bilginlerden biriyle tan !t m... Onunla epey sohbet ettik. Konu!mam z birara kerametlerin olmas mmkn m de)il mi mevzuuna temas etti. O !ah s aynen !yle dedi: "E)er bir !ah sta ola)anst bir olay bizzat grrsem derim ki: "Dima ) mda bir bozukluk peyda olmu !tur da ben aldan yorum. Yoksa bu !ah sta byle mkemmel bir !eyin suduru mmkn de)ildir.." Halbuki bu !ah s, di)er bir mevzuda "Byle ola)anst olaylar Allah Subhneh diledi )i kulun eliyle icra ettirir." demekteydi. Ey Evld!.. Grd,n gibi bu ne *edid bir inkr ve cehalettir. Allah nuruyla bizim ve onun nn ayd)nlats)n ki basiretimiz marifet ilmiyle nurlar)s)n. AM N. H MMET Varl)k leminde zuhuru insana zgn olan ola ,anst olaylar)n olu*malar)n)n as)l sebebi; kuvve- ) nefsin kendisine ba,lant)s) bulunan i gddr. Bu i gdye sofler "H MMET" ismi verirler. Kimileri de o gdy "SIDK" diye isimlendirirler. Sofilerin gerekesi Araplar bir i !i yapan kimse hakk nda !yle demeleridir: "Falan himmetini !u i!in yapmas na sarf etti de o i ! olu!tu." Di)erlerinin gerekesi de !u sylemleridir: "Falan yapt ) i!te sad kl kla yneldi de o i ! de olu!tu." Ola,anst olaylar)n olu*mas)na sebeb olan bu s)fatta Neb ve Vel m*terektir. Ola,anst olaylara sebeb olan s )fatlardan di,er ikisi Neb ve Velye hast)r. Onlara has olanlardan birincisi: Neb ve Velye ilmi birikimde tefekkr etmeksizin verilen ilmi kesbidir. ilmi kesbi Neb ve Velye delil ve medlul aras )ndaki ba,lant) oldu,u gibi ibdidaen verilir. Onlara bu ilmi asl)nda bir gayret harcamadan bir ltuf olarak ihsan edilir. Onlara has olan ilimlerden ikincisi: nsanlar)n uykuda rya olarak grdklerini Neb ve Vel uyan)kken grrler. A)klamas)yla me*gul oldu,umuz ola,anst olaylar) Neb ve Veller himmetlerinin arac)l),)yla ve insan gcnn dairesinden tamamen hari olan ilhi

- 110 -

bir ltufla elde ederler. nsanda mevcd olan bu himmet iki e *ittir. Ve her bir himmet iin iki mertebe vard )r. 1- F)tri olan himmet, 2- F)tr olmay)p sonradan olu*an himmetdir. Sofiler himmetin her iki k )sm)n)n da f)tr oldu,una itikd ederler. E)er birisi !yle sual ederse: - "Siz himmetin insan yarat #l# #nda varoldu&unu sylyorsunuz. Halbuki yarat#l# ta olan bir eyle insan#n temyiz gcne sahip olmas #, konu mak, gzel veya kt ahlakla ahlaklanmaktan sonra peyda olmamas# gerekir. Himmet ise, ancak bu unsurun olu mas#ndan sonra husule gelmektedir?.. Buna ne dersiniz?.. - Biz de deriz ki; durum sizin anlad ),)n)z gibi de,ildir. Himmet asl)nda yarad)l)*ta insanda var edilmi* bir gtr. &yle ki Allah Subhneh insanlardan diledi,ini o s)fat zere yarat)r. Yaln)z o insan bu gcn kendisindeki varl ),)n)n bilincinde de,ildir. Ve o gc a)klad),)m)z *eylerin d)*)ndaki ola,anst olaylarda harcar. Amma insan kendisinde byle bir gcn oldu ,unu bildi,i zaman, mevcudatta diledi,i *eylerde o gc sarf eder. Hz. sa Aleyhisselm')n Allah')n emriyle be*ikte konu*mas) gibi, Hz. Meryem'in hamileli )i dneminde ma)arada e!it e!it nimetlere ula!mas na vesile olan himmeti gibi., i !te bu ztlar kendilerinde mevcd, olan o gc bildiklerinden onu diledikleri !eyleri peyda etmek iin sarf etmi!lerdir. Bu olay !yle de izah edebiliriz: Nazar sahibi olan bir insan kendi hayl dnyas nda ba!kas n n devesini tencereye ve ba !kas n n ocu)unuda kabre gitmesini hkmederek haylini nazar d !ncesinde glendirir. Art k ocu)a nazar etti)inde devenin ak beti tencereye ve ocu)un ak beti de kabre girmek olur. Bu anlatt ) m z Allah Rasl'nn sadece gz de )me hususunda isbt etti)i bir ok !eylerden biridir, i !te grld) zere, insan i dnyas)nda mevcd olan bir tak)m glerini farkl) farkl) a)larda kullanmaktad )r. Kimi bunun fark)nda olur, kimi de fark)nda olmaz. Ola,anst olaylar hakk)nda bizimle ba*kalar)n)n aras)nda bir fark vard)r. Biz ola,anst olaylar)n sebeblerden bir sebeb oldu,una inan)r)z. &yle ki: Yarat)lmas) irde edilen her hangi bir *eyin varl),) o sebebin varl),) esnas)nda olu*ur. Di,er taife ise, sebeblerin hakiki fail oldu ,una inan)rlar. Bir *eyin yarat)lmas)nda o sebeb k)l)nan *ey olmazsa o *ey de olmaz. Burada anla*)lan *udur: Onlar gerek faili unutup esbab perestlik etmektedirler.

- 111 -

Kuva-) Nefsn olan himmetin cisimlerdeki infiali de bu hkmdendir: Yani cisimlerde infiale sebeb olan himmet de lem- ) esbabdand)r. Vehmin tasallutuna u )rayan adam n durumu, iki yksek duvar n stne bir kar ! enindeki tahtay koyup bir duvardan di )erine gemek isteyen !ahs n haline benzer. Bu adam iki duvar aras na koydu)u tahtan n stne kt ) nda alt na bakar ki ok yksekte oldu)unu anlar. Ve hep haylinde !imdi d!erim diyerek hayl kurar... Art k yle bir hle giriftar olur ki o ykseklikten yere arp verir. Halbuki bu adam daha nceleri bir parmak kal nl ) ndaki bir nesnenin stnde o yksekliklerde yrrd. Ve onun d!mesi vak de)ildi. Vehim, olmam)* bir *eyi olmu* gibi kabullenmektir. Bu adam mevhum d *meyi hayline sokup sonunda gerekle*tirdi. Mridlere araz olan hallerde bu blmdendir. E ,er ilim gzyle tema*a edersen, varl)ktaki btn hareketlerin sebebini a )klad),)m)z nkteden oldu,unu bilirsin. Yaln)z bu nkte ok gizli bir hikmet oldu,undan, herkes onu anlayamaz. Ola,anst olaylar) btn mertebeleri zere olu*turan *ey: insana verilen ilhi bir kuvvet olan himmettir. Himmet insanda zahr olan bir ok Esman)n birle*ik bir *ekilde tezahrdr. Allah Subhneh baz) kimseleri bu tr hikmetlerle donatarak yaratm )*t)r. Gryoruz ki zatlar dinleyenlerde konu!malar mthi ! tesir etmektedir... Konu !malar dinleyenlerde bazen sevin bazen de glme belirtir... O sevin ve glme, dinleyenlerin cisimlerinde a )a k ncaya de)in srer. Sultanlar sayg n olmalar na ra)men byle bir hle sahip olmaya g getiremezler. Fiiller cisimlerde ok byk infiallerde bulunur. yle bir infial ki nefislerde tam uyumluluk sa)land ) ndan tr cisimlerin d ! ndaki varl klarda byle bir infali grlmemi !tir. Bazen bu kelm n ayn n syleyenlere rast gelirsin. Fakat onlar n nezdinde anlatt ) m z manev kuvvetten bir eser yoktur. Bundan daha !a! rt c olan da !udur: Kuva-) maneviyesi olan kimseden bu gc grmeksizin, i*itme yoluyla o kuvvetten fa'l himmetin ne *et etmesinin varl),)n) kabullenmektir. Buna misl ise !u toplulu)un hlidir. "Bu s fatlarla vas flanm ! bir kimsenin hali kendilerine ula !t ) nda, onlar o bilgilerden tr memnun olurlar ve nefisleri o kimseyi dinlemeyi i !tiyak eder. Tam bu esnada onlara bir !ah s gelir ve onlara "i !te bu gelmesini temenni etti )iniz kimsedir" denir. Halbuki bu !ah s gelmesini arzu ettikleri kimse de )ildir. Ve bu !ah s onlar n bekledikleri olmamas na ra)men onlarla konu !maya ba!lamas ndan sonra onlarda tarif edilmeyecek bir !ekilde sevin ve ne!e peyda olur. Halbuki onlarda has l olan bu ne!e ve sevin gerekte bizzat o

- 112 -

kimsenin syledikleriyle has l olmam !t r. Asl nda onlar n nefislerinde, o kimsenin konu!malar nda tefekkr etmelerine engel olan haylleri onlarda o sevinci olu!turmaktad r. O kimsenin konu!malar n idrk etmeleri o sevinlerine sebeb de )ildir. Bu kimselerin halide kendisini grmeden haberini i !itenlerin durumu gibidir. Hatta !yle de diyebiliriz. Belki de o kimsenin konu!malar n dinlemeleri musiki sesini dinlemelerine benzer. Musiki tesiri kendisinden olan ve soyut bir sestir. Musikiyi dinleyenler kendi nefislerinde onu somutla !t rmaktad rlar. *te bu nefsn a*kt)r. Bunu da ancak hikmet erbablar ) bilir. Birisi !yle itirazda bulunabilir. Ola )anst olaylar n vcda gelmesini tesir eden kuva- nefse sahib bir kimse, peygamberlik iddias nda bulunsa ve bu iddias n harikulade i !leri yapmakla teyid etmeyi arzularsa, sana gre bu kimse bu davas nda tasdik edilmesi gerekiyor. O davas n kuvanefsin tesiriyle vcda gelen harikulade i !lerle te'yd etmi !tir ve onun kuvanefsiyle olu!an bu davas kabul grr. Halbuki deliller bu ola )anst olay onun davas na uygun olarak vak olmayaca ) na dellet etmektedir. E)er ola)anst olaylar n vcda gelmesinin as l sebebi kuva- nefsdir denilirse, o zaman bu iddia sahibinin arzulad ) !eylerin vak olmas lz md r. nk o ki !i kuva- nefs sahibidir... Bu itiraza biz de !yle cevap veririz: "Kuva-) nefs, tek mertebeden ibaret de ,ildir. Bilkis o kuvan)n ok mertebeleri vard )r ve her bir mertebe di,erinden kat kat stndr. Ehli ak)l bu hususta ittifak etmi*ler. Madem ki her nefsin kuvvetinde stnlk var, Hakk )n Neblere hibe etti,i kuvvetin derecesinin stnl, apa)k olarak grnr. Zira Hak Subhnehu Neblere ba,)*lad),) gc Neb olmayanlara vermemi *tir. tiraz edici *yle demi*ti "Bu yalanc) Nbvvetinde kendi gcyle olu*acak ola,anst olaylar) iddia edecek ve bu olayda onun davas )n)n kabul edilmesine sebebdir" Biz de itiraz ediciye deriz ki: Deliller bu i*in muhal oldu,una dellet etmektedir yleyse iki *eyden birisinin gerekle *mesi lz)md)r. O iki *eyden biri *yledir. &ayet kuva-) nefs iddia sahibinin yarat )l)*)nda mevcdsa, Allah Subhneh o kimsenin bilemedi ,i ar)z) bir *eyle o gle yapmak istedi,i *eylerden onu engeller. E,er o g o kimsenin yarat )l)*)nda mevcd de,ilse ve o gc kesbi yollarla sonradan elde etmi *se Allah Subhneh o kimsenin yapmak istedi ,i *eyin z)dd)n) yaratmakla onun arzulad),) *eyi yok eder. Bu olaya Hz. brahim Aleyhisselm)n ba*)na gelen vak)a en gzel misldir. Zira Hazreti brahim Aleyhisselm') Nemrud ate*e at)p yakmak istemi*ti fakat ate* Hazreti yakmad). Allah Subhneh,

- 113 -

hazretin ate*e at)lmas) esnas)nda ate*e *yle emir etti: Ey ate*, brahim'e kar*) serin ve selmet ol." (Enbiy Sresi, yet: 69) E,er Hazret kendi haline b )rak)lm)* olsayd) ate* onu yakard). Zira ate*in hakikti yakmakt )r. Allah Subhneh ate*in yak)c)l),)n) yok edip onda selmet ve serinli ,i vcda getirdi. Sonradan elde edilen kuvvetin durumu da byledir. yle ise kuvva-) nefsin tesiriyle hibir hakikatin kalbi (de ,i*imi) mmkn de,ildir. Zira bir !eyin hakikti e)er her hangi ba !ka bir hakikte geerse, o zaman btn hakiktlerin aklen de )i!imi sahih olurdu. Elimizde hibir !eyin bilgisi kesinlikle kalmazd . Umulur ki ma'lumun hakikti de)i!mi!tir. Ve hibir kalbde Tevhd'in kesinlikle sabit olmamas lz m gelir. Umulur ki Vahdaniyetin delilleri Vahdaniyete dellet etmekten km !lard r. Bu da kabul edilir bir !ey de)ildir. Bu hikmete binaen Kelm Ulems "E yan#n hakikti sabittir, de&i mez" demi!lerdir. Bizim a klamalar m z teyid eden bir ok deliden birisi Allah Rasl'nden rivayet edilen !u Hadis-i $eriftir: "Allah kaza ve kaderini infaz etmek murad etti ,inde, kaza ve kaderinin hkmn infaz edinceye kadar, ak )l sahiplerinin ak)llar)n) kendilerinden al)r. Emrinin hkm yerine geldikten sonra ise onlar )n ak)llar)n) iade eder de onlarda nedamet vuku bulsun." (Cami'us Sa) r) Art)k onlarda ak)l kalm)*sa onlarda ibret alma duygusu da vard )r. L SANA A T OLAN MENZ LLER Ey Evlad!.. Mevcd olan kitablar) tan)mad)ka o kitablar)n tilavet edilmesinin menzillerini bilemezsin. O kitaplar ) tan)d),)nda nas)l okuyaca,)n) ve kimlerden dinleyece ,ini bilirsin. Bir i*i bilmeyi arzuluyorsan o i*in hakiktine muttali olmaya gayret sarf et!. ALLAH GEREK MR & D'D R. NZAL ED LEN K TABIN S MLER El MUNR: Ayd)nlat)c), El MUBN: Apa)k olarak her*eyi beyn edici, El MUHSI: Btn ilimleri sayan, El AZIZ: Her a)dan bulunmas) nadir olan ve her kitaba gaiebet eden, El MERKUM: Btn ilimlere nokta koyan, El MESTUR-UL ZAH R: Zahiri olarak yaz)lan,

- 114 -

El MESTUR-UL BTIN: Bt)ni olarak yaz)lan, El CM: Toparlay)c) ve ku*at)c) kitab. nzal edilen Kitaba verilen bu isimleri tabi ki bilmek gerekir. Ve bu her bir Kitab)n ihtiva etti,i mnlara bir tak)m insanlar erbab olarak tayin edilmi*tir. *te bu her bir Kitaba tayin edilen erbablar )da bilmek lz)md)r. Bunlar: Kitab'ul Mnir: Deliller Ehline, Kitab'ul Mubin: Hakikt Ehline, Kitabul Muhsi: Murakabe Ehline, Kitab'ul Aziz: smet Ehline, Kitab'ul Merkum: Rasuller ve onlar )n varislerine, Mestur-ul Zahir: Tevili ve itibar cihetinde imn ehline, Mestur-ul Bt)n: Tevili ve itibar cihetiyle ibhe ehline, Kitab'ul Cami: Ruhanilere hast )r. Huzurda bu kitablar) tilvet edenlerin almetleri vard )r. &yleki: Kitab'ul Munr'i okudu,unu iddia edenlerin almeti; muk *efedir. Kitab'ul Mbin'i okudu,unu iddia edenlerin almeti; temyiz ve tertibdir. Kitab'ul Muhsi'yi tilavet edenlerin belirtisi tayin edilen *eriat)n s)n)rlar)nda durmakt)r. Kitab'ul Aziz i okudu,unu iddia edenlerin almeti; kendi makam )n) bilmektir. Kitab'ul Merkumu okuyanlar)n almeti; btn hllerde Allah'a teslm olmak ve iyili ,i emretmek ve ktlklerden engellemelerde bulunmakt)r. Mestur-ul Zahiri okuyanlar)n almeti; mcahededir. Mestur-ul Bt)n) okuyanlar)n almeti; z)nd)kl)kt)r. Kitab'ul Camii okuyanlar)n almeti; be*eri vas)flardan )k)p Meiek heyulaya dhil olmakt )r. Cenab-) Hakk)n kendilerine kitab ) tilavet etti,i kimselerin de almetleri vard )r. Bu hususu kulakla alkal ) olan felekte a)klam)*t)k. Fakat bu blmde ok k )sa olarak bu konuya de ,inece,iz. Hak Subhneh'nun kendisine Kitab- ) Muniri okudu,u kimsenin

- 115 -

almeti; nefsin arzu ve isteklerine uymaktan ka )nmakt)r. Kitab-) Mubin'in kendisine okunan kimsenin almeti; o kitab )n anlatt),) manlar) m*hade etmektir. Hak'k)n kendisine Kitab-ul Muhsi'yi okudu ,u kimsenin almeti; o Kitab)n gsterdi,i kurtulu* yolunda sulukta bulunmakt )r. Kitab-ul Aziz kendisine kibirlenmekten ka )nmakt)r. tilavet edilen *ahs)n almeti;

Kitab-ul Merkum kendisine tilavet edilen ki *inin almeti; o Kitabda a)klanan ana maksatlara vas )l olmakd)r. Mestur'ul Zahir kendisine tilavet edilen kimsenin almeti; Rahmeti ilhi ile kurtulu*a ermekdir. Mestur'ul Bt)n kendisine tilavet edilen *ahs)n almeti; &eytan')n ona dostlu,udur. Kitab'ul Camii Hakk')n tilavetini dinleme *erefine erenin almeti; ALLAH'tan ba*kas)na iltifat etmemektir. B R NC MENZ L Birinci Menzil: Kulun kitab ) Hakka tilavet etmesi hakk )ndad)r. Ey Evld!. Kitab)n harflerine gz gezdirmekle kitab )n tyin etti,i s)n)rlara riyet etmeksizin, hatimler devirmekle ve o Kitab' )n bildirdi,i haki ktlar) anlamaya ald )r)* etmeyerek, Kitab') Hakk'a okuyan gerek okuyuculardan olmay) umuyorsundur.. Veya, sen "El hamdu lillhi rabbil alemyn" demekli ,in esnas)nda, Hakk')n senin bu szne mukabil "Kulum bana hamd etti beni vd.." demesini hayl etmektesin... Ey O,ul!. Allaha yemin ederim ki Allah Subhneh tilavet esnas )nda huzurda olmayan kimsenin okuduklar)na byle mukhabele etmeyecektir. Salh amellerle nefsinin kurtulu *una gayret sarf edenler mstesna. Hak Subhneh yce Kitab )nda beyn etti,i hikmet ve s)rrlan kullar ancak kendi makam, ke *f ve zevklerine gre anlarlar. Dolay)s)yla tefekkr ve zikir ehlnin anlay )*)yla onlardan olmayanlar)n anlay)*) farkl) olacakt)r. Anlatt ) m z bu hakiktleri Cenaba kl yor: Hak yazaca) m z !u yetle

(Bu Kuran), yetlerini iyiden iyi d*nsnler, temiz ak)l sahibleri ibret als)nlar diye sana indirdi,imiz feyz kayna,) bir kitabd)r.

- 116 -

(Saad Sresi, yet: 29) Ba!ka bir yetle de herkesin kendine gre anlama ve izah etmesine i!aret edilmektedir, Her s)n)f, su alaca,) yeri ,renmi*ti. (Bakara Sresi, yet: 60) Fakat ben de derim ki kul lisan)yla Kur'n-) tilavet etmese de itaati kendisine elbise edinir ve istikmet caddesinde oturursa o kul haliyle Hakk'a hamd edici olur ve fiiliyle de verilen ni'metlerin *krn yerine getirir. Allah Subhneh bu kulun yapt )klar)na mukabil "Kulum bana hamd etti ve beni vd" der. Lisn "El hamdu lillhi" dedi ,inde kalb dkkanla veya evle veya dnyevi ve nefsan herhangi bir maksatla me *guldr.. Niteli,i byle olan kimsenin Allah' ) vmesi nas)l gerekle*ebilir? Kalbi, lisn)n sylediklerinden tamamen ,afl olan kimsenin Hakk ) hamd etmesi tasavvur edilemez. Ey O,ul!. Allah Teal seni muvafak k )ls)n! Sen, Hak Subhneh'nun senin okuman) i*itmesini, Kitab) gerekten okuyanlar)n kayd edildi,i divna isminin yaz)lmas)n) ve Hakk)n "Kulum bana hamd etti" sana demesini istiyorsan, ncelikle tilavet menzillerini, vatanlar )n) ve sende ki okuyucular)n ka) Kitab) tilavet etti,ini bilmelisin. Sendeki mevcd bulunan okuyucular ) *yle taksim edebiliriz. 1- Lisn, 2- Bedenin btn uzuvlar), 3-Nefs, 4- Kalb, 5- Ruh, 6S)rr, 7- S)rr)n s)rr). Lisn)n tilaveti; okumas)d)r. mkellef insan)n Kitab) tertil ile gzelce

Bedenin btn uzuvlar)n)n tilveti; insan)n bedenindeki her bir uzvu Kitab'taki emr edilen ve yasaklanan hususlara riyet ederek muamelesidir. Nefsin tilveti; esma ve s)fat-) ilhi ile ahlklanmas )d)r. Kalbin tilveti; ihls, tefekkr ve her *eyden ibret almakd )r. Ruhun tilveti; Tevhd'dir. S)rr)n tilveti; ittihadd)r. S)rr)n s)rr)n)n tilveti; EDEBdir. Edeb ise, Cenab-) Hak taraf)ndan kendisi hakk )nda varid olunan tenzhdir. Bu s)fatlar)n tamam)yla vas)flanan kimse gerekten kll kul olur.

- 117 -

Onun hibir czi Mevls )n)n, r)zas)n) celb edecek niteliklerden yoksun de,ildir. *te bu adam, Rabbinin huzurunda keml-i edeble )kmay) bilendir. Hakk Teal'da bu kul iin "kulum bana hamd etti" der. Szl veya haliyle kulun sylediklerine Hak mukabele eder. Bu vas)flar)n biraz) kulda bulunur ve gafletle de ba ,lant)s) varsa o zaman bu kul klli bir kul olmaktan )kar. Art)k o kulda, ubudiyyetten vas)fland),) miktardan fazlas) mevcd de,ildir. Bu durumda Allah iin alt)da birisi ve baksi nefsi iin olan bir kul vard )r. Bu hl *yle devam ede durur. Allah iin drtte biri... Allah iin te biri ve Hak ile olmakla kesb etti ,i nraniyeti itibariyle yar)s) Hak iin olan kul mevcd olur. Bu da kulun yapaca ,) amelde kalben huzuru ilhde olu*unun btn bedeninin uzuvlar)na olan tesiri nisbetindedir. N YET amellerin ruhudur. Niyetin samimiyetinin tesiride samimiyetin nisbetine gredir. E ,er kul yapaca,) amelde btn uzuvlar)yla huzurda olursa, o zaman kul iin tamam ) hs)l olur. Zira Hakk')n sana gelmesi, senin Ona gitmenin nisbetindedir. Allah Subhneh kds hadiste *yle buyurmad) m)? "Bir kimse bana bir kar)* yak)nla*)rsa ben ona bir zira yak)nla*)r)m. Bir kimse bana bir zira yakla *)rsa ben de ona bir kula yakla*)r)m. Bir kimse bana yryerek gelirse ben de ona ko *arak gelirim." Yrmeyi sratlendirmek ko !makt r. Bu Hadis-i Kudsi'de iki fide mevcddur. Bunlardan biri kulun istediklerinden ok ok stn ve yce mkfatlar n kula verilmesidir. Yazaca) m z Hadis bu hususu tasdik etmektedir. "Cennette gzlerin grmedi,i, kulaklar)n i*itmedi,i ve be*erin hat)r)na gelmedi,i e*it e*it nimetler vard)r." Grld) gibi Allah Subhneh ilmimizin dairesinde dhil olmayan bilemedi )imiz nice ni'metleri bize ihsan etmi !tir. Halbuki irde ilimde !artt r. Hadis-i Kudsi'de anlat lmakta olan hakiktle alkal di)er fide de !udur: Hakk' n keremiyle sana gelmesi senin Hakk'a olan gidi !inin miktr ndad r. Zira sen Hakk'a bir kar ! yakla! rsan Hak sana ltfuyla bir zira yak nla! r. Fakat kime bir kar ! yak nla! yorsan o ltfuyla sana o kar ! n kendisiyle sana yak nla!t ) gibi mkfat ve sevab bak m ndan da sana o kar ! n misliyle yak nla!maktad r. &!te o kar ! n olu!umu bir ziran n gerekle!mesidir. Hadis'in metninde geen di )erlerinin hlide bunun gibidir. yle ise Hak Subhneh kuldan sudur eden fiil vesilesiyle dima kula keremiyle

- 118 -

yak)n oland)r. Sanki Allah Subhneh bu kelmla seni uyarmaktad r. Ve sana !unlar sylyor: Ey kulum bana yak)n olmay) irde etti,inde ve bana yak)nl),)n) sa,layacak amellerinde beni m *hade k)ld),)nda, ben de sana bir zira yak)n olurum. Beni m*hade etmende ancak benim senin k'kln tuttu ,umu ve senin hi hareket ve kudreti olmayan ller gibi oldu ,unu idrk etmenle gerekle *ir. Art)k ben de bunlara kar*)l)k yapt),)n iyi amelin misliyle seni mkfatland )r)r)m. E,er sen bir iyilik yapmakla bana gelirsen ben de sana iyilikle kar*)l)k veririm. &ayet byle yapmazsan ben adalet ve hkm sahibiyim. Bu sizin amellerinizden ba*ka bir*ey de,ildir." Bu a klamam z m!kildir. Her ne kadar bu izahata bir tak m itirazlar yap lmaktaysa da bizim i !aret ettiklerimizi incelersen o itirazlar n def oldu)unu grrsn. Bunlar) ara*t)r ve kendinde incele. Bu makamda en yce menzil kendi nefsinin kusurlar )n) incelemektir. Ey O,ul!. Yapt),)n amellerde ki kasd )n nereyedir? Sen Hakk)n nezdinde takdim ettiklerinden ba*kas)n) bulamazs)n. Halbuki sen btn menzilleri bildin. Ya tam bir kul veya noksan bir kul. *te bu tilveti gzelce tefekkr et. Hayat )n)n btn safhalar)nda o tilveti kendi nefsine uygula!. Billahi, Lillh, Mallhi, Fillahi, lllhi ve Anillh hareket et. Hep tyin edilen bu s)n)r zere ol! Btn hareketlerinde Billahi, Lillh, Mallhi, Fillh, lllhi ve Anilih olmaya gayret gster! $imdi bu kelimelerin mnlar n izah edelim ki Murid kendi nefsini hangi mertebede oldu)unu gzetebilirsin. Billh; Hakk)n kulun yapt),) btn i*leri stlenmesi, Lillh; kulun i*ledi,i her*eyi yaln)z Allah iin yapmas), Mallh; m*hade ve murakabe de hep Allah ile oldu ,unun *uurunda olmak, Fillh; Allah')n sanat eserlerini tefekkr etmek, llallah!; yaln)z Allah'a ynelmek ve Onu kasd etmek, Anillh; sadece Allah'a kar *) mkellef bulunmak. i*te Ey O,ul!.. Hakk'a okuman byle olmal ).

- 119 -

(Zira O) gizliyi de gizlinin daha gizlisini de bilir. (Tah Sresi, yet:7) Onun raz) olmad),) bir ameli sende m*hde etmesin. Ey O,ul!. Senin fiilini de, lemde olup biten her *eyi icd eden faili hakki 'O'dur. Byle olmas )na ra,men, Hakka kar*) hep edebini tak)n ve hazret-i ilhinin iktiza etti ,i t'zm ve sayg)da kusur etmemeye gayret sarf et. Bil ki; Ey O,ul!. nsanlar)n i*ledikleri fiillerin tamam )n) Allah Subhneh yaratt). O fiilleri Mahmud ve Mazmum olmak zere ikiye ayr )d). Mahmud ilh vgye mazhar olan fiillerdir. Mazmum da ilh yermeye mstehk olan fiillerdir. yle ise bulundu ,un an iinde i*lemekte oldu,un amellere bak, e ,er o amel mazmum ise, bil ki sen o anda gazaba u,ram)*lardans)n. Ve Allah'a ynelerek nasuh tvbe et. E ,er i*lemek arzusunda oldu,un amel Mahmud ise, bil ki sen Mahbub'sun ve buna *krle mukabelede bulun. Ey O,ul!. Hakk)n raz) olmad),) bir amel i*lemek i*ledi,inde kendi nefsine zem etmek ve taksirlikte bulunmakla sorgula. Zira sen byle davranmakla Hakk taraf )ndan mkfatland )r)l)rs)n. Bilkis bu davran)* Tevhidin de hakiktidir. Zira edebli olmay ) gerektirmeyen Tevhd Tevhd de,ildir. E,er kusurlar)n senden tredi,ini grmezsen, o kusurlardan dolay) nefsini yad)rgamazsan ve i*lemi* oldu,un o ktlklerden pi*man olmazsan senin tevben sahih de ,ildir. Tevbe etmedi,in zaman da sen Mahbub olamazs)n. Ve bu hakiktlerden de dnyada ne de h)rette sana hibir fide vermez. Ey O,ul!. Okumakla tbir etti,imiz fiiln Billh Mertebesiyle sudur ederse, sen Mahv sahibi m*ahade edicisin. Fiilin Ma'llhi Mertebesiyle zahr olursa sen hl sahbi muridsin. Fiilin Fillh mertebesiyle mevcd olursa, sen sbt sahibisin. Fiilin llllahi Mertebesiyle vaki olursa, Himmet sahibi Arifsin. Bu makamlar) Allah Subhneh bize ve sizlere myesser k )ls)n. Hepimizi btn afatlardan muhafaza eylesin. AM N. T LAVET BLM Bu blm Hakk&n kula kendi Kitab&n& tilvet etmesi hakk &ndad&r. Ey O)ul!. Umulur ki sen, Hakk Tel Kitab n sana tilvet etmesini

- 120 -

arzuluyorsundur. Halbuki sen her hlinle hem cinslerinle varl ) n srdrmektesin ve her yap lan i!lerde nefsini mlahaza etmektesin. Heyhat!.. Bu hlinle arzu etti )in tilvetin gerekle!mesi uzak bir ihtimldir. Hakk)n tilveti ya s)fatlar) itibariyle veya fiilleri itibariyledir. Hakk Teal senin bu makamla m*erref olman) ve sana tilvetini duyurmay) irde etti,inde, seni be*eri ahlklardan ar)nd)r)p varl)kta hibir nisbete sahib olmayan bir varl )k hline getirdikten sonra sana, kendi Kitab)n) tilvet eder. Bu tilvet, anlatt ),)m)z i*lemleri sana uygulatt)ktan sonra gerekleri *ir. Hakk)n abd'e olan tilveti k )sma ayr)l)r. k)s)mdan birincisi; Hakk')n sende gzellikleri icd etmesidir. T LVET N B R NC KISMI: Hak Tel gzellikleri sende icd etti ,inde ve sen de o gzelliklerin hkmlerini kendinde zuhura getirdi ,inde btn gzel s)fatlarla vas)flan)rs)n, Hak Teal sende a ),a )kan kendi fiillerinin eserleriyle "vgler sana olsun ey kulum" der. Kul da bu hli ve vasfi olan hitab m!hade etmesinin esnas nda "Rabbim beni vd" der. Daha sonra kul kendisine bah ! edilen bu yce ni'mete kar ! l k "El hamdu lillhi" diyerek Hakk'a mukabele eder. Kulun bu sz sylemesinin esnas nda Hak Teal'da "Kulum bana hamd etti" der. Hakeza s fatlar n sena ile sende devam eden inayetin devam yla s fatlarla mnasebeti srer. yle ise HAK; "El Hamid" ve "El Mahmud'dur. Kul ise Hamid ve Mahmud dur. Yani kulun hamd etmesinde Hakk )n hamd) da vard)r. Yaln)z Hakk)n hamd etmesinde kulun hamd ) yoktur. Bu itibrla kulun her hamd'inde Hakk)n hamd'ide mevcddur. Hakk )n baz) Hamdleri vard)r ki kulun hamd') ona dahil de,ildir. Mahmudiyet Makam)nda da durum de,i*miyor. Onun iin her ne varsa lemde topyekun Hakk'a hamd etseler Hakk )yla hamd edemezler. Ancak Zt )n) O kemliyle hamd eder. Hamidiyyet ve Mahmudiyet ancak Hakka mahsustur. Grld) zere burada ilhi iki ihtiyardan ba !ka bir !ey mevcd de)ildir. Ayn zamanda bu makam Hak ile kul aras )n) ay)rd ettiren makamd)r. Zira Hak Tel'y) kendi varl),)yla hi kimse -Hak onlarda hamd etme s)fat)n) icd etmedike- hamd edemez. Durum byle olunca Hak Subhneh bu makamda bizzat kendi fiili ile kendisine hamd edendir. Kul burada o fiilin zuhura gelme yerinden ba *ka bir *ey de,ildir. &!te bundan dolay biz makamda kula hi bir !eyi nisbet k lmad k. yle ise kul, yaln)z hamd edicidir Mahmud de,ildir. Zira Allah Subhneh, kulu diledi,i s)fatla vas)flar. Kul ise bu makamda vas )f edici de,ildir. Art k Hakk' n kula olan tilvetine ba !lamadan nce sen tilvetin birinci k sm n anlamaya al ! ki ok harika meziyetler gresin.

- 121 -

T LVET N K NC KISMI: Bu k)s)m tilvetin birinci k)sm)n)n kul iin peyda olmas )ndan sonra hs)l olur. Bu tilvet !yle gerekle!ir: A)klad),)m)z mehamidlerin tilvet edilmesinin huslu esnas )nda kulda neticelendirdi,i s)rrlar), hikmetleri ve ilimlerin tertibi Hakk )n kula tilvet k)lmas)d)r. Hakk)n bu makamda kula olan tilveti sebeblere nisbet edilen tecellilere has olan tilvetidir. Kul a)klad),)m)z niteliklerle vas )fland),)nda Hakk Tel o kula hl lisan)yla Rahman ve Rahiym gibi isimlerle hitb eder. Kulda bu esnada gzel ahlklanmas ) ynyle hl lisan)yla *yle der; "Rabbim ak)l sahiblerinin idrk edemeyecekleri nimetleri bana bah * etmesiyle beni vd" der. yle bir halet ruhiyeye erer ki himmeti o ni'metin talebinden dolay) seilmi* hi bir kay)tla kayd edilmemi* varl)k olmay) arzular. Kendi be*eri niteliklerden ar)nmay) arzular ki o nimeti devaml) has)l olsun. Ey Rabbim bu nimetlerinden tr bana evvelin ve ahrin iinde do,ruluk lisn) ihsan et. Hakktte ERRAHMAN ve ERRAH YM SENsin. Kulun terennmlerinin esnas )nda Rabbl Alemin *yle der: "Kulum beni vd ve Bana hamd etti"... Ve bu durum Hak ile kul aras)nda kar*)l)kl) olarak devam eder. Bu her iki tilvet aras )nda fark vard)r. Birinci tilvet; ilh edeblerle ahlklanmakla gerekle *ir. kinci tilvet ise, hakikti tahkk etmekle olu *ur, ikinci tilvetle kulun vas)flanmas) mmkn de,ildir. Zira hakikt byle *eyleri kabul etmez. Olsa olsa bu tilvet ancak Rabbani bir hediye ve ilhi bir varl)kt)r. Tilvetin bu k)sm)nda da tefekkr et ki harikalar gresin. T LVET N NC KISMI: Tilvetin nc k)sm) halktan, ihtirdan ve ibda'dan haritir. Bilmek ve hakikt cihetiyle tilvetin bu k )sm)na dnyada ancak bir k)s)m muhakkikler ula*abilir. Onlar)n bir k)sm) da ancak h)rette bu tilvetin *erefine erebilirler. Bu yle bir hikmettir ki s )rr)n) a)klamam)za bizzat kendisi engeldir. Zaten onun s rr n her lim ve arifin akl tahamml etmez. yle &se biz seni bu s rrla ba!ba!a b rakal m ki sen onu kendi nefsinde ke !f et ki o s rra erenlerden olas n. Allah'a hamd olsun ki kitab n birinci blmn bitirmeyi bize &tf etti. FELEK- YEMN BLM Bu blm Felek-i Yem'n hakkindadlr. Umulur ki "EL"inin varl kta ki yerinin nerede oldu )unu ve hazret- cd'ta

- 122 -

mertebesinin ne oldu )unu soruyorsundur... yle ise Ey Sad O,lum!. Szlerime kulak ver dinle!. BEYT Her kim Rahman ile alacaklar &n& tutarsa o gerek gendir. 'kramlar onun stnde kesintisiz olarak ya ar. Ondan dnyay& tutmas&n& ve yaymas&n& taleb et. Ellerin bu i#leri yapar!. Hay&r! Hay&r! Rabbiniz btn i#leri yapand&r. Ey Evld!. Bu ok yce ve *erefli bir makamd )r. Sen bu makama melek vas )flar) elde etmedike ula *amazs)n. Melek vas)flar)da ancak be*er kt duygular)ndan ar)nmakla kazanabilirsin. Edebin gzeliyle ahlklanmad )ka da onlar)n hakiktini tahkik edemezsin. Sana bu edebler hakk )nda tevfk verilmedike de sen o adablarla edeblenemezsin. Zarif insanlarla arkada *l)k etmedikede muvaffak olamazs )n. Sana bu melek edebler hakk )nda ilhi tevfk verildi ,inde art)k sen o edeblerle edeblenirsin. Melek ahlkla ahlkland ),)nda onlar)n hikmetlerini incelersin. Onlar)n hikmetlerini inceledi ,inde de kt ahlklardan ar )nd),)nda da Meleklere ilhak olursun. Meleklere ilhak oldu,unda da kendine nisbet etti ,in btn varl)klar) elinden atar, kendi kendine kle olmaktan ve kt s )fatlar)n dairesinden )kars)n. Art)k senin elin Hak'la veren ve Hakka engelleyen cmertlik eli olur. Ey Evld!. Murad ve muvaffak kul, "EL" hakk )nda varid olan emir ve yasaklara riyet etme hususunda tahkike erdi ,inde, ellerini ona mubah olan *eylerde kullan)r ve onlar) kendisine farz k)l)nan *eylerde alabildi,ince yayar. Kendisine haram ve mekruh olan *eylerde ellerini geri eker. Veya mubah olan *eylerden vera'dan tr ellerini geri eker. Zira bo * ve abes *eyleri terk etmek ki *inin slm) anlamas)n)n gzelli,indendir. Elle alkal) varid olan yasaklar ) k)saca *yle tasnif edebiliriz.

- 123 -

1-Zekt ve benzerlerini if etmek farzlardand )r. 2- Nafle sadaka vermek snnetlerdendir. 3- H)rs)zl)k yapmak ve haks )z yere adam dvmek haramlardand )r. 4- Kaza-) hacet esnas)nda veya ba*ka bir yerde n ve arkan) sa, elle ellemek veya y)kamak mekruhlardand )r. 5- Herhangi bir insana veya arkada *)na, arkada*)n ihtiya duymamas)na ra,men ellerinle ona yard )mc) olmakta mubahlardand)r. Allah')n kula mkellef k)ld),) vazifelerin s)n)rlar)n) kul Rabbiyle olan ahde vefa gstererek tecavz etmezse, kulun s )n)rlar) tecavz etmemesi onun gnlnde cmertlik, zhd ve mal ile insanlara yard )m etmeyi ye*ertir. nsan kendi eli ile ve elin kom *ular)n)n isimlerinin hikmetleriyle ahlklanmad )ka anlatt ),)m)z gzellikleri i*leyemez. *te bu ahlk ve anlay)* ancak insan)n gnlndeki dnyaya olan ba,l)l),)n ba,)n) kopar)p atmaya ula*t)r)r. Gnldeki dnyaya kar*) bulunan alkan)n kesilmesinin peyda olmas ) ise, ancak parmaklar ) arac)l),)yla yapaca,) sena, hamd ve te*bihlerle gerekle *ir. T rnaklar yla o mal n gnle tesir etti )i alkalar n tutup koparmak suretiyle tasarrufu alt nda olan mal na kar! zafer elde edebilir. Yani o mal takva ve birr yolunda harcamakla gnldeki tesirlerinden kurtulur. Velevki byle birisine iki cihan serveti verilse de o kimse o servete gnlde asla meyi ve iltifat etmez. O, o servetin malik olursa hemen elinden kar verir. O, o servete kar! zhd tercih eder. Selef-) Salhinden baz)lar)n)n yaln)zca Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselama ittib edenler ne gzel numune- ) imtisaldirler. &!te bu zhd ve ver'a, varl)kla alkal) esrar ve hikmetlerin ya ,mur misli ya,mas)na vesiledir. O hikmetlerin kul stne ya ,)ncaya deyin kulun kalble dnya ve dnya iindeki beyhude *eylere meyi etmekten daima ka)nmal). Ve ellerini Allah' )n haram k)ld)klar)na uzanmas)n) engelleyecek Allah' )n korumas)yla kendisini haram ve mekruhlardan koruyacak. Bu korumak esnas )nda ise, Allah')n gerekte onu muhafaza etti,inin bilincinde olup ve hep Hakk )n korumas)n) muhafaza edecek. Yani, kul mrnce hep Allah' )n kendisini korudu,unu mlhaza etmeli. Kul hayat safhas)nda gei* yapaca,) her bir mertebeye inyet-i ilhi ile ancak ula *abilir. Bu mlahazay da !yle yapmal : 1- Ba*ta Allah')n onu yaratmakla yokluktan, 2- Genel (a'mm) Tevhd'le genel (a'mm) *irkten kurtarmakla,

- 124 -

3- Tevhid-i has ile *irk-) hastan halas etmekle, 4- mn) ona ihsan etmekle nifaktan beri k )lmakla, 5- hsan mertebesiyle hicablardan temizlenmekle, 6- Hakk) m*hade vesilesi olan ihsanla kula kendi kendisini m*hade vesilesi olan ihsandan, 7- Hass ve a'mm (zel ve genel) hayatla, 8- Hass ve a'mm mesirle, 9- nsaniyetle hayvanla *maktan, 10- S)fatlarla afatlardan, 11- limle cehaletten, 12- Zhd ile dnya arzu ve isteklerinden korudu ,unu mlhaza etmeli. $ayet kul ahlk- hamidenin mertebelerini bir bir gzel ahlkla kat ederse, Allah' n onu korudu )unu !yle tefekkr etmeli. 1. Sab)r ile tela*lanmaktan, 2. &krle nankrlk etmekten, 3. Adil olmakla zlm i *lemekten, 4. Uyanmakla uyuya kalmaktan, 5. Hat)rlamakla unutmaktan, 6. Dikkatli olmakla gaflette bulunmaktan, 7. Ay)kl)kla sarho*luktan, 8. mid var olmakla umidsizlikten, 9. Gleryzl ve geni* olmakla ek*i suratl) ve s)k)nt)l) olmaktan, 10. Cmert olmakla varl )k klesi olmaktan, 11. Unsiyetle heybetten, 12. Cemale tema *a ile Celalden, 13. Mutedil olmakla Cemala tak )l) kalmaktan, 14. Visalle arzularla yetinmekten, 15. Hatalardan geri dnmekle yerinde kalmaktan hep Allah' )n onu korudu,unu mlhaza etmeli ve her mertebeye gre neden korundu,unu grmelidir. Kula mr boyunca peyda olabilecek btn hl ve makamlarda durum byledir, insanlar aras nda ly do)rultmak ve adaleti izhr etmek

- 125 -

iin insan n mkellef oldu)u vazifeleri kendisine z rh ve lemde zuhur eden hikmetleri Mevis na itimad ederek kendisine dost edinmeli. O zuhur eden hikmetlerin de bir k sm n n da Mevls n n yard m yla onun iin olu!tu)una inanmal d r. Mutluluk ve gzellikle ilhi buyruklara yard m elini uzatmal d r. Yapt ) yard m da Allah' n bildi)ine ve grd)ne yetinmeledir. Dnyev ve uhrev sadetine ula!t ran vesileleri de eliyle glendirmelidir. Btn bu hususlar icra ederken de sa ) eliyle kavga etmelidir. Sol eliyle de maddi ve manev menfaatlar edinmekte ihvanlar n kendisine tercih etmelidir. $imaliyle de btn hayr ve hasanat ve vgleri kendisinde toplanmal d r. Ebed saadete ula*t)ran hikmet ve s)rlarla vas)flananlar, elin isimlerinin s)r ve hikmetlerini izah etti ,imiz tarzda hep tema*a ederler. Zira Allah Subhneh lemde hibir !eyi bat l olarak yaratmad ) gibi hibir !eye de bo! ve abes isimle ad koymad . Ey Rabbimiz, sen bunu bo *una yaratmad)n, seni btn eksikliklerden tenzih ederiz; o hlde bizi o ate * azab)ndan koru. (Al-i imrn sresi, yet: 191) Hem o g,, yeri ve aras)ndakileri oyunculuk etmek zere yaratmad)k. (Sad sresi, yet: 27) Biz g,, yeri ve aras)ndakileri oyunculuk etmek zere yaratmad)k. (Enbiy sresi, yet: 16) O halele kinatta mevcd olan her bir varl ),)n kendisine has bir hikmeti vard)r. yle ise, lemin tamam)nda olu*an intizam ve birbirlerine olan nisbeti ya zahiri veya bat )n bir mnsebetten dolay)d)r. Varl k hikmetini inceleyenlerin nc ve byklerinden olan Ebul Hamid &mam Gazli'den rivayet edildi )i zere: Varl)kta ki birbirine olan bu mnasebeti nesnenin hakiktini inceleyen hikmet ehl ara *t)rd),)nda o hikmeti ke*f eder. Gazli'de varl klar aras nda mnsebetten bahseder ve o mnsebetler hakk nda gr! bildirirdi. Bir gn imam Gazali Kuddus'ta bir gvercinle kargan n birbirine biti!ik olarak durduklar n grd. Ve onlar birbirinden korkmadan nsiyet ediyorlard . Buna binen Gazall "Karga ve gvercin yanyana durmalar nda bir mnsebet vard r" dedi. Ondan sonra eliyle onlara i !aret edince birbirlerinden ayr ld lar. Onlar ayr ld klar nda her birisinin topal olduklar grld. "&!te bunlar n yanyana olu!lar n n hikmeti topall klar d r"dedi.

- 126 -

Varl klar n birbirlerine olan mnsebetlerini inceleyenlerden biride Ebu-I Medyen diye !hret bulan Ma)rib diyar n n $eyhlerinin !eyhi olan Ebu-n Necad r. Birgn onun gnlne hi kimsenin arzulamayaca ) Allah' n gayr s yla alkal bir hat ra peyda oldu. O da bu hl zere iken o duygudan uzakla!may arzulad ve gnlne peyda olan o hat r sorgulad . Bir de ne grsn kalbinde hs l olan o duyguda Allah'a !irk katmay m!hade etti. Derhal o hat rat n hangi mnsebetten tr gnlne geldi )ini ara!t rd ve sebeblerini )renir )renmez o duygunun olu !umuna vesile olanlar ve meknlar terk etti. yle ise varl klar n siyak nda birbirine olan mnsebetleri gerek ve do)ru. Yaln)z e*yan)n birbirine olan mnasebetini bilmek tarikat ehli olan havvass)n makam)d)r. Onlar)n mnasebetini bilmek ok etindir ve o mnasebet btn varl)klarda mevcuttur. sim ve msemme ba,lant)s)nda da vard)r. Ebu Zeyd Essuheyli Allah Rasul Aleyhisseltu Vesselm' n Muhammed ve Ahmed isimleri hakk nda telif etti)i "El Merif ve El a'lam" kitab nda tasavvuf yolunun yabanc s olmas na ra)men anlatt ) m z hakiktlere i !aret etmi !tir. O kitabda Allah Rasl'nn isimleri ile efl ve ahlk aras ndaki mnasebetleri hakk nda uzun uzad ya a klamalar yapm !t r. yle ise tasavvuf yolunda e*yan)n birbirlerine olan mnasebetini kabul edenler, murakabe, edeb ve kendilerinin halleriyle me *gul olanlar)n en bykleridirler. Bu hususiyet onlarda ke *f-) ilmi ve m*ahad-) Melekti'den sonra hs )l olur. Hususan Melmilerde bu zellik daha a)k olarak belirlenir. Melmiler ba!ta $eybn R, ve Beyz d- Bestmi ve kendileriyle sohbet !erefine erdi )imiz El Arab, Ahmed El Mers ve Abdullah El Bercn gibi zatlard r. Ey Aziz!. Varl)kla alkal) a)klad),)m)z hakiktlar) ,renip ve kendi varl),)nda bulunan uzuvlar)n isimlerinin gerektirdi ,i ahlkla ahlklamrsan Allah Subhneh yapaca,)n her i*te seni muvaffak k)lar. O hlde senin zerine; zahiri ve bat)n varl),)nda as)l olan karanl)klar) kendinden kald )rman ve gidermendir. O da bu dnyda kulun gzn rten perdelerin a)l)m)na sebebdir. O perdelerin a )l)m) da Cd, Kerem, Seh ve *ard)r. Cd: Senden bir*ey istenilmeden ba *kas)na ba,)*ta bulunmand)r. Kerem: Bir*eyin senden taleb edilmesinden sonra sadece ho*nutlukla, ilhi edeblerle ahlklanmakla ve Rabbani makamlar )

- 127 -

taleb etmekle isteyen kimseye ba ,)*ta bulunmand)r. Seh: htiya miktar) olan *eyi sadece muhta olana vermendir. *ar: Bizat senin muhta oldu,un *eyi ba*kas)na ihsan etmendir. Ey O,ul!. Bil!. Hz. brahim Aleyhisseltu Vesselam )n dostlu,u cd, kerem, seh ve isrla gerekle *mi*tir. Allah Subhneh Cibrl-i emn'i bir !ahs n suretinde hazrete gnderdi ve Hz. ibrahim'e !yle dedi "Ey ibrahim dost ve d !mana ikram etti )ini gryorum" hazrette !u cevab verdi "Ben iyilik yapmay Rabbimden )rendim. Zira o yaratt ) hibir kulu r z k hususunda darl kta b rakm yor. Ve onlara hep cmertlik yapmaktad r. Binenaleyh ben de onlar bu hususta s k nt ya sokmam." Bu olay n akabinde Allah Subhneh Hz. &brahim'e !yle vahyetti. " Ey brahim sen gerekten benim halilimsin ". Zhd sende hakk)yla olu*tu,unda; hibir *eye sahib olmad ),)n)n ve sana kendisinde tasarruf etme yetkisi verilenlerde de vas )ta oldu,unun idrk ve bilincinde olursun. Dolay)s)yla bu idrk ve bilin sende varl)k iddias)n) d*rr. Zira Malik-i Hakk Allah Subhneh'dur. Sen ise Onun hkmnn alt )nda olan abd's)n. Zahri ve bat)n her i*inde Allah'a muhta olmakl ),)nda seni ebrar ve mukarribler menziline ykseltir. Art k sen de o menzilde Vehhab Subhaneh'nun sana ba ) !layaca) hikmetlerden ba !kas n m!ahade edemezsin.Her hlinde ilh !u hitaba; Sa, elindekini b )rak (Tah / 69) muhatap ol. Her kim de kendi irdesini Mevls n n irde deryas na b rak rsa, Mevls onun i !lerini ltif hikmetiyle stlenir. Ve onun zerinde ezeli inayetini icra eder. Art k o kimseyi Hak Subhneh saadet hayat yla ve tasarruf etme yetkisiyle ihya eder. Hak Subhneh o *ahs) ihya ettikten sonra onda bulunan btn ktlkleri, bat)l duygular) ve elindekini att )ktan sonra nefsinde aldat)c)lar)n aldatmas)yla peyda olacak vesvese ve haylatlar ) yakar ve yok eder. Onun hayat da hem cinsleri aras nda kmil !erefle !ereflenmesi hs l olur. &!te bu nefis hs kullar aras na dhil olacak Rahman'a kom!uluk edecek ve Cennet-i Firdevste her trl ni'metle m !erref olacak nefsi mutmainne, raziye ve merziyedir. O nefsin her iki eli a )kt)r. Diledi)i gibi infk eder. Zira o nefis, ke*if mahallindedir. Ke*if makam)nda ise her hareket izinledir. BU MAKAM SAH PLER NE A T OLAN KERAMETLER Elini koynuna sokup daha sonra ekip kar r eli de grenlere bembeyaz oluverir, Hz. Musa Aieyhisselm da bu tr mucizeler sudur etti )i

- 128 -

gibi baz Vellerde de onun benzeri kerametler zahrolabilir, Parmaklar aras nda suyun o)alarak kaynamas da Vellerin kiminde keramet olarak grlebilir. Allah Rasl -Salt ve Selm Ona ve l'ne olsun- nden de byle mucizelerin sudur etti )i sahih rivayetlerle sabittir. D!man ordular n n yzne toprak al p savurmas n n akabinde ordular n hezimete u)ramas da bu tr kerametlerdendir. Allah Subhneh, dost edindi )i kullar ndan diledi )ini havada lemGayb'e al r ve o lemde alt n ve gm!n hakikti ona a l verir. Kul, yukarda a)klamas) geen s)fatlarla ahlkland )ktan sonra bu menzil ve makamlara )kabilir. Art k bu durumda sa ) el kendi kalemini s ms k tuttu)unu m!hade eder. O kalem de lemi, korunan vcdun levhas nda varl ) n hakiktlar n benzerlerinden ay rtmak iin nokta nokta harf harf ve !ekil !ekil olarak yazmaktad r. O korunan vcdun levhas nda varl ) n hakiktlar n benzerlerinden ay rtmak iin nokta nokta harf harf ve !ekil !ekil olarak yazmaktad r. O korunan vcdun levhas nda yaz lan lemin trlerinden biri de insan trdr. Mesel insan n yarat l ! ndaki sib) (boya)n n benzerleri ile hakiktinin fark n temyiz etmek gibi. Trlerden drt ayak sahibi olanlar oldu)u gibi kanat sahibi olanlar da vard r. Varl klardan canl ve camid olanlar n s n flar n n durumu da aynen yukarda beyn etti )imiz gibidir. Hayatdar varl klarda geli!ken olmak ve geli!ken olmamak aras ndad rlar. yle ise bu trler zatlar itibariyle noktaya muhta olmayan ayr ayr emsallerdirler. M!terek olan varl klar ise, onlar birbirinden ay r c olan zellik ve niteliklerin her bir !ah sta peyda olmas na ihtiya duyulur. O niteliklere sahib olanlar !yle s ralayabiliriz: 1- Zhid, 2- Abid, 3- Sof, 4-Fas)k, 5Kfir, 6- Mmin. Bizim yolumuz ise o niteliklere sahib olanlara *yle denir. Rabban, Rahmanve lh. Makamatlarda ise *yle denmektedir. Melekt, Cebert ve Melek. Art)k bu makam sahibi bu plana (sisteme), yce makama ve en gzel levhada harika suretlerle muhte *em nizm zere icd edilen harflere srekli tema *a eder. &nsan n mr k sad r. Vakit haddizat nda k ymetlidir. Dolay s yla kul kendisi iin iki cihanda faideli olacak i !lerle i!tigal etmesi lz md r. Kul, kinat)n hadsiz vaziyetlerinde tefekkre dald ),) zaman, Allah Subhneh kulun kalbinde Allah'a boyun e ,me, Ona yalvarma ve Onun r)zas)n) celb edecek amellere ra ,bet etme duygusunu yayar. Bu

- 129 -

hl de kulu mevcudat )n btn hikmetlerini ihtiva eden bir makama ula*t)r)r. Kul da bu makam vesilesiyle btn vakitlerinde kendisiyle hayat ve ne*e bulaca,) hikmetler ve s)rrlar) bir defada al)r. Art)k kulun bu hususlara ynelen himmeti (niyeti) sad )k olur. O s)dk)ndan dolay) da her i*inde Hakka taalluk etmi *tir. O himmet de *yle der: "*ayet gzn bir lahzada ihata edece i darac&k bir #eyde varl&k hikmetleri benim iin keml&yla ihtisar etmi# olsayd&n, ben o hikmetleri bulamazd&m. Zira ben bu yce menzillerden mahrum kalarak lem-i #ehdette tak&l& kal&rd&m." Yani "var olman)n hikmetinden uzakla *mama sebeb olacak varl)klar)n grnen *ekillerine tak )l) kal)rd)m. Bu da benim o yce menzil ve makamlara ula *mam) engellerdi." Himmetin bu szlerinin akabinde Allah Subhneh ona *yle hitab eder: "Ey himmet i*te btn bu hususlar senin olsun." Himmet bu kitapla m*erref olur olmaz kula kendi nefsini m *hade etme kap)s) a)l)verir. Art)k (sa, el) kendi nefs- ) zekiyesinin ve kalbi keriminin aynas )n)n cilalanm)* olarak grr. (El Yemin burada Ruhtan kinayedir) Sa, el (yemin) srekli nefsi gzetir durur. Nefs ve kalb mkemmel olarak cilland ),)nda ve onlar)n her taraf)n) rten kir ve paslar temizlendi,inde bast eli me*iet kap)s)na uzan)verir. Bast eli me*iet kap)s)na uzan)verince de czlerin kap )s) ve kHlerin kap)s) aras)nda bulunanlar ona a)l)verdi, cilalanm)* o mkemmel ayna da Kllnin kap )s)n)n ynne do,ru evrildi. Btn kainat)n suretleri de onda aks ederek mhrlendi. Bu mhrlenme i*lemi de kll kap )s)n)n ard)nda gerekle*ti. O kll kap), lem-i Kebrin menzillerinden ba*ka bir *ey de,ildir. Art)k basiret gz makama tehayuz etmeyen, ba *)n) sa,a sola evirmeyen ve hibir cihetle ba,lant) kurmayan *ey-) vahidte sururla oturur. Kalb aynas)na tecelli eden )*)klar), o )*)klar) verenle birle*tirdi,inde o aynan)n sureti kendisine yans )yan o )*)klardan daha ltif, gzel ve sa,lam olur. Kalbin o gzellik ve letafet nisbetince m*hadelerdeki lezzetleri artar ve o m *hade lezzetlerde byr. Tecelli hkmleri ve a ),a )kan esrarlar)n kap)s) da cz kap)d)r. Hazret-) ilhiye ile ba,lant)s) olan Rabban belirtilerden ve kudsi marifetlerden drlenlerin en bed ve en fer de cz kap )d)r. Czler varl)k leminde tamam)yla hs)l olmad),)ndan tr tkenmezler. Zira onlar)n varl),) senin onlar) anlaman ve kavramana ve de o czileri m*hade etmen esnas )nda Hakk)n sende icd etti,i *eylere bakar. Yoksa onlar )n varl),) bizzat kendilerine bakmaz. yle ise, czlerin en son gayesi: senin nezdinde olan varl )klar)na dellet eden s)rrlar)n peyda olmas)na sebebdir. O czler, Hak

- 130 -

Subhnehnun onlar)n grnmeleriyle birlikte sende icd edece ,i manlar iin gelen lf )z ve harflerdir. Bu kap ) ancak ba,)*lar sunan Hakk)n irde edece,i miktarda a)labilir. Fakat irde edilen a)lmaktaki miktar srekli artar. Hl byle olunca art )k btn lemlere ait olan makamat, belirtiler ve esrarlar ) ihata olunmu* ve mansurdur. Felek-i Yemne sahibi olan zt bu lemden daima ilhi mevhibeleri bulunduklar) mertebeler zere al)rlar ve ald)klar) ilhi mevhibeleri mertebe ve menzilce kendilerinden d *k olan fukaraya da,)t)rlar. Kevnden (varl)ktan) dolay) olu*an gaflet perdeleri onun nezdinde mukaddes el yard )m edinceye de,in sal)verilmi*tir. Netice de o da !unu idrk eder: Onun zt)ndan ba*ka her *ey helak olacakt )r. (K sas sresi, yet:88) *te bu esnada kevn (varl )k) perdeleri ona par)ldamaya ba*lar ve gaflet de nn kapatan duvar olmu*tu.. Bundan dolay) himmet derhal o duvar) delmeye ve hicablar) kald)rmaya kalk)*t). Bu esnada hicablar)n ard)nda ona *u nida da bulunuldu: "Eliyle bizim hazretimizden ba #kas&na tutunan kimse bize ula#amaz. yle ise a yar& terk et ki zenginlik ve rahat & bulas&n. lemi onu icd edene terk et." Yani lemde olup bitenlere tak )l)p kalmaktan tr lem Yaratan Zta itiraz etme. Yoksa sen byle davranmakla lemde ikinci bir Rab m) olmak istiyorsun?.. Art)k kalb de bu hitab ) i*itir i*itmez iinde bulundu,u duygulardan vazgeer. Hatalar)nda isti,far ederek niyaza da ba*lar. Gzlerini de kendi nefsinin mlhaza etmekten ve nefs aynas )yla lemi gzetmekten yumar. Yemn (sa, el) bu esnada kalbin semas )n) drer ve kalbden varl)klar)n b)rakt),) izleri giderir. Ve de selim gz onun iin belirtir. O gz a),a )kt),)nda El Yemn, El Yemne (sa, ele), net ve s)fat net ve s)fata, isim isme ve zt da zta *ahitlik eder. Bunlar)n tamam) toplanarak ittifak ederler. Da,)n)kl)klar) nizm bulur. Mlkn tamam)na bilgi ve m*hade ile muttali olur. Art )k o da mlk avucunda kendi hakiktinde nak * edilmi* olarak bulur. Kendi hakikti ise Hak Subhnehnun onun kalb aynas)na koydu,u ltuflard)r. Zira O her*eyi Mcdinin aynas )nda m*hade etmektedir. yle ise o bu suretle ltfu ltfa nak * etmi* olur.

- 131 -

Ebul Abbas Er lekka!a yazd ) m bir kaside de o makam i !aret yoluyla anlatm !t m. Kalb aynas)nda tecelli eden halk )n vcdu Hak'tand)r.yle ise her i*inde sen Hakka itimat et. Art )k o vcdun hakikti sana belirtidi,inde kurtulu*a erersin. Her kim, ki bu makama o makam )n gere,i zuhur edecek man ve hakiktlere uygun hareket ederse kervanlar ona ynelir ve onun grnmesinden tr esaret zincirleri darmada ,)n olur. Bu makam ayn) zamanda Allah Subhnehnun beyn etti,i ilh biatle*menin vaktidir. Her halde sana biat edenler ancak Allah'a biat etmi * olurlar. Allah')n eli onlar)n elleri stndedir. (Feth Sresi, yet: 10) Biz bu makam n "Mubyatui Kutb" adl inceliklerini izah ettik. kitab m zda btn

Hulsa-) Kelm; o makam sahibi yce imm )n eli Hacer-i esved, kalbi Kabe, cesed Harem-i &erif, s)rr) Arefe ve nefsi Min'd )r. FELEK-UL BATN (KARINLA ALKALI FELEK) BEYT Midenin #ehvetleri hakk&nda s&rrlar vard&r. O surlar& hi kimse bilemez. Ancak Rezzak'&n bilebilirler. r&z&k verici oldu unu m#hade edenler

G&da ve onun hikmetlerinin s&rlar& olmasayd& hibir varl& &n feri zahir olmazd& ve damarlar da olmazd&. Hell yiyecekleri ye ki, Hak senin kalbine Vehhab ve Hallak olarak onlar&n hikmetlerini icd ederek ilham etsin. Ey O,ulcu,um!. Bil ki!. Allah Subhneh has kulunun yce makamlara terakki etmesini diledi,inde, kulun zndeki d*manlar) kula yak)nla*t)r)r. Bu sayede kulun zndeki d*manla yapaca,) cihad yce olur. Ve kul nce nefs olan d*man)yla harb etsin. Sonra da kendisinin zndeki d*manlar)n d)*)ndaki uzak d*manlar)yla sava*s)n. Ey imn edenler, kfirlerden size yak )n olanlarla muharebe edin. Onlar sizde byk bir azm- *iddet bulsunlar. Bilin ki Allah muhakkak takva sahibleriyle beraberdir.

- 132 -

(Tevbe sresi, yet: 123) Sofler ve salih amellerde muvaffak olan herkesin bu yetten istifde ettikleri pay ktlkleri emredici olan nefsin ay )plar)n) ve kusurlar)n) grmektir. Halbuki nefsin yarat)l)*)nda muhalefet etmek esasd )r. *te bu duygu insan) haram ve mekruh olan her *eyi yapmaya, farz ve snnetleri de terk etmeye azmettirir. Nefs, insana en yak )n olan kfirlerden ve d*manlardand)r. Art k insan nefsiyle hakk )yla cihd yapt),)nda ve onu kati ederse veya esir al)rsa, o zaman insan bulundu )u makam n gerektirdi )i !ekilde ve edindi )i menzillerin verece)i !eyler nisbetinde ba*kalar)yla olacak cihada ynelebilir. yle ise nefs cesaret ve h rsl olma bak m ndan en !edd ve gl d !mand r. Bundan dolay nefsle yap)lan cihad byk cihadd)r. Her kim ki nefisle olan cihadda sebat gsterirse ve bu cihd )n manlar)n) tahkik ederse Melekt leminde Melk (Padi *ah) ve Melekler onunla oturan dostlar olur. Yaln z inkr edici ve d!man olan bu nefs-i emmarenin insan stnde kulland ) ok kuvvetli ve byk silhlar vard r. Onlardan ikisiyle byk adamlar n boyunlar n vurur. O ikisi mide *ehveti ve tenasl *ehvetidir. Bu ikisi btn halk) kendilerine tapt )r)r ve esir al)rlar. &mam Gazali -Allah ondan raz& olsun- bu iki !ehvetin tehlikesine binen "&hya-u Ulumu-ddin" adl kitab nda "$ehvetleri teskin edici" ad alt nda mstekil bir blm yazm !t r. Selefin byk limleri de -Allah hepsinden raz& olsun- bu iki !ehvetin tehlikeli olu!lar ndan tr onlarla mcahade etmeye ok nem vermi !lerdir. Her an hcum edenlerden biri olan mide !ehvetini a klamaya ba!layal m. Konuya keskin k l olan mide !ehvetiyle giri !i yapt k.. Ondan sonra tenasl !ehveti gelmektedir. Geen blm a klad ) m z slup zere bu blmde keramet ve menzilleriyle tek tek izah edece )iz. Ey O,ulcu,um!. Allah seni te'yid askerleriyle glendirsin ve tevhd-i ihya etmen iin sana yard )m etsin. Bil ki. insan diye isimlendirilen bu aciz ve miskin kula Allah Subhneh iki byk *ehveti ve afeti musallat etmi *tir. &nsanlar n o)u bu iki beldan dolay helak olmaktad r. Onlar, mide ve tenasl !ehvetleridir. Yaln z tenasl !ehveti her ne kadar byk gnh ve onun gnh olmas n n delilleri kuvvetli de olsada tesir bak m ndan mide !ehvetinden kktr. Zira !ehvet- fere (tenasl) iin !ehvet-i batn (mide)

- 133 -

teyid edecek tesir yoktur. E)er midenin !ehveti olan bu d!man galebet ederse tenasl uzvundaki !iddet ve sertli)i azalt r. Belki de tamamen yok olmas n sa)lar. &!te !ehvet- batn (mide) sahibini yemekle midesini t ka basa doidurtur. Halbuki o da biliyor ki dini ve tabii olan btn hastal klar n ana sebebi haz ms zl kt r, insan cesedinin bozulmas olan tabi hastal klar haz ms zl k peyda eder. $yle ki insan e!it e!it yemeklerle midesini doldurur. Ondan sonra hazm edemedi )inden midede pis kokular ve kt buharlar olu !ur. Bunlarda bnye kald rmad ) ndan dolay iten ie vuru!lar olu!turur. &!te bu vuru!larda insan n helak olmas na vesile olan ac lar ve a)r lar n n olu!umuna sebebdir. Sleyman bin Abdil Melik bin Mervan ok obur birisiydi. Bir gn seferde giderken kervanda bulunan bineklerden birisinin stnde ii pi!irilmi! yumurta ile dolu bir zenbil grd. Adamlar na "hemen bana incir getir" dedi sonra her bir yumurtay bir incirle yemeye ba !lad .. Tki zenbiiin iindeki yumurtalar bitinceye kadar.. O bir de ne hissetsin kendisinde mthi! bir a) rl k. Hl byle olunca akibeti lmle sonuland . Bak i!te !ehvet-i batn insan nas l helak ettirir. Allah'tan dini dnyav ve uhrev selmet ve afiyet vermesini niyaz ederim. mm &iblye -Allah ondan raz& olsun"O)lunun dn gece ok yemekten tr midesi zehirlendi" denildi)inde., imm !yle cevap verdi "O lseydi onun cenaze namaz n k lmazd m." Sanki imm o)lunun yapt ) bu i!i kendisini ldrmeye te!ebbs oldu)unu telakki etmi ! ve ondan tr onu ay pl yor. $ehvet-i bat nda (midede) hs l olan bu tr hastal klar tabi hastal klard r. Bu !ehvetten hs l olacak dini hastal klar ise !unlard r. Bu !ehvet insan fuzuli nazara, kelma, yrmeye ve cimya ve bunlardan daha ba !ka eziyet verici hareketlere sevk eder. yle ise bu !ehvet madem ki bu haldedir her ak)l sahibine karn)n) yemek ve iecekle doldurmamas ) vacibdir. E,er bu ak)l sahibi dine mensubiyetinden tr dnya ve h)rette kurtulu*unu arzuluyorsa ona haramlar) terk etmek ve zan yoluyla *pheli olan *eylerden de ka)nmak vacib olur. &ayet haraml),)ndan *phe edilen *ey zan ile de,ilde *phesi tahkikle sabit olursa, o zaman bu tr *pheli *eyleri kesinlikle terk etmesi ne durumda olursa olsun vacib olur. Zira insan)n ba*)na ne gelirse kar)n bels)ndan gelmektedir. Dnyan)n aldat)c) gzelliklerine olan ra ,bet, kaz)nc)nda hell ve haramlara dikkt etmemek ve Allah' )n tayin etti,i s)n)rlar) a*mak hep o *ehvetten tremektedir.

- 134 -

Ey O,ul!. Allah hakk) iin sylyorum. Sen sen ol trl trl yemeklerden ve e*it e*it elbiselerden edinece,in gzel g)day) azalt. Zira, insan bedeni yiyeceklerden nas l ki g da ediniyorsa elbiselerden de so )uk ve s caktan korunma a s ndan da g da edinmektedir. O so)uk ve s cakl k da al k, tokluk, susuzluk ve kana kana su imek mesabesindedir. yle ise cisminin ibdetlerde sebat etmesi iin ye, i ve giyin. Yoksa nefsin arzular)n) yerine getirmek iin de ,il. Zira, cismin so)ukluk ve s cakl ktan koruyacak llere haiz elbiseyle ihtiyac n gidermekten ba!ka bir arzusu yoktur, ister bu elbise ssl ister aba olsun asi olan onun kendisini koruma ihtiyac n gidermesidir. Kezlik cisim yemek ve ieceklerden de ihtiyac n giderecek miktara yetinir. O yemek ve iecekler ister ok leziz !eyler olsun ister arpa ekme )i asi olan onun al ) n ve susuzlu)unu gidermesidir. Nefis ise yiyecekler, iecekler, manzaralar, meskenler ve bineklerin iinde en al ml ve gzel olanlar ndan ba!kas n arzulamaz. Nefs, her *eyin en gzel, en yce ve en pahal )s)n) ister. Nefs, hi kimsenin edinemeyece )i bunlar n en gzellerinin tamam n elde etmeye hususunda kusur etmez. nde olmak, ba*bu,luk, ba*kalar)n)n kendisine nazar etmelerini sa ,lamak ve parmaklarla gsterilmek gds nefsi bunlar ) i*lemeye sevk eder. Bunlar ) yaparken de hibir *eye ehemmiyet vermez ve yapt ),) i*lerin hell m), haram m) oldu,una ald)r)* etmez. Cismin durumu byle de,ildir. O sadece edindi,i yiyecek, giyecek, binekler ve meskenlerle korunmay ) arzular. yle ise cismin (bedenin) tek bunlar yapmakta yaln zca korunmay murad etmektedir. Akl-) *er'i bedeni yemek, iecek, giyeceklerinde onu yediren, iirten ve giydiren olur. &ayet nefis bedeni gzeten ve g )daland)ran olursa onu *pheli *eyleri yapmaya dald)r)r ve kesin haram olanlarda da vartaya sevk eder. Yani "bu *ey haram de,ildir.." d*ncesiyle i*letirir. Zira nefis ktlkleri i *lemeye emr edicidir ve neva ile itminan bulur. Art)k nefs byle yapmakla iki cihanda hem helak olur hem de helak edici. nk bazen arzulad klar n elde edemeye bilir. R)z)k taksim edilmi*tir. Kime ne verilecekse o malmdur. Herkesin ise muayyen bir mr vard)r. Dolay)s)yla hi kimse taksim edilmi * r)z)ktan ve tayin edilen mrden fazlas )n) elde edemez. $ayet akl-) *er' bedenin ihtiyalar)n) yerine getirmekte nderlik ederse, kesinlikle ahkmlarla i !leyece)i her!eyi kay t alt na al r. &htiyac olanlar da hell kazantan al p yerli yerine kullan r. Yiyeceklerinden hell olanlar n dahi takva gere)i azalt r. Al ) toklu)a, sert elbiseyi yumu!ak olanlar na tercih eder. Art k byle olan n elbisesi pazusu yapt ) d r. Bu

- 135 -

kimsenin himmeti ebed olarak Mevls n n kat nda k ymetli olanlara ynelir. Ebed kal c ni'metlerin en faziletlisi hi !phesiz r'yettir. Nefsin durumu akl-) sernin aksinedir. Zira nefs her ne kadar hl haz rda himmeti nesnelerin en gzellerine taalluk etsede onlar n sonu o)u zaman irkeflikle grnmekle ve o nesneler ebed kalmazlar. Zira nefs nikahlanaca ) kimseye bakt ) nda sadece onun ryp yok olacak beden ve gzelli )ine bakar, De)erli kuma!larla yap lan elbiselerin ak beti pl)e at lma olan sslerine, mimarisi mkemmel olan binalar n ak beti harabat olmalar na ve lezzetli yiyeceklerin akibeti olan pis kokulu ynlerine tak l kal r. Nefsin dnyada elde edece )i btn gzel !eylerin akibeti grld) gibi ya ryp yok olmak ya pl )e at lacak paavralar veya pis kokular yayacak pisliklerdir. $ayet nefs sadece !ehvan duyguyla bunlara sahip olmay arzularsa h ret hayat na onlar n intikal edece)i hibir faidesi rnevcd olmaz. &!te bundan dolay nefsin arzu ve isteklerine boyun e )memek gerekir. Onun her arzu ve iste )i hi ku!kusuz !ehvetten ve hevdan ileri gelmektedir. Biz ise bize tebli ) edilen Kitab ve Snnet'e uyarak hayat m z dzenlemeliyiz. Ke!ke nefs dnyada ya !ad ) srete s n rlara riayet ederek ya!asayd da h rette ynlendirilecek !u suallerin s k nt lar na duar kalmas n. Her nefis sahibi kazanc )ndan, ilminden, infak)ndan ve insanl)k yap)p yapmad),)ndan sorguya ekilecektir. En k ymetsiz olan hurma ekirde )i zerindeki zarda !efkat etmek ve bak ma muhta olan kitmir hakk nda bile sorgu edilerek hesab verecektir. &nsan dnyada kendisine verilen en yce ni'met ve en d !k ni'metler, en basit iyilik ve ktlklerden hisab verece )ini hibir an hat r ndan gidermemesi lz m. Art)k dnyada verilen meskenlerin akibetinin harabe, ssl psl elbiselerin paavra, nikhlan )lan e*lerin sonu rmek ve yiyecek ve ieceklerin de akibeti pislik olduklar )n) grmez misin!... Ey Rabbim bize dnyan)n aldat)c) olan bu gzelliklerine gnl ba,lamamay) ihsan et ve bizi afiyet zere dam eyle!. AM N. Halbuki her insan hayat n btn safhalar nda bu durumlar m!ahade etmesi bizat insan n aleyhinde olu!an net delillerdir. Bunlar szden ibaret de)ildir. Szden ibaret olmu! olsayd kimi zrlerin olma ihtimali vuku bulurdu. Dolay s yla bu hususla alkal zr beyn etmek yoktur. Btn bunlar n bizden taayyn edi !i m!ahade edilen hallerin de)i!imindendir. yle ise her ak l sahibinin lehinde veya aleyhinde sabit olan deliler bizzat kendisinde mevcuttur. Yeterki o, bunlar fark etsin. Ke!ke nefs btn bunlar kendi haline b rak verseydi.

- 136 -

Nefsin iinde bulundu,u hallerin en kts, dnyada arzulad ),) *eylerin kendisine verilmesi ve lmle hem bu hayattan hem de o verilen *eylerden ayr)lmas)d)r, i!te bu da nefs iin en byk felket ve mzmin hastal kt r. Nefs bu yurttan dnya hayat nda i!lemi! oldu)u salih amellerden ba!kas n n kendisini kar! lamayaca) h ret yurduna geer. Onun ihti !aml binalar , gzel han mlar ve leziz yiyeceklerinin hibir faides olamaz. $ayet nefs, dnyada salh ameller i *lememi*se h)ret yurdunda s),)naca,) bir meskeni olamaz. Zira o, dnyada h )rette kendisine lz)m olacak bir evi sat )n almam)*t)r. Onu kazanmak iinde al)*mam)*t)r. Allah')n me*ietinde o berzah da haps edilmi * olarak kal)verir. Ey O,ul!.. Senin haram veya *pheli yiyecekleri terk etmen farz oldu ,u gibi giyeceklerini de azaltman lz )md)r ki Vera' Mertebesine eresin. *te bu mertebe, her mridin kendisine ihtiya duyduklar ) mertebedir. Asli ihtiyalardan edinilen fazlal klara hikimse muhta de )ildir. O fazlal klar ister ev olsun ister daha ba !ka !eyler... Zira Allah Subhneh onlar iin ma)ara, s ) nak ve mescidleri yaratm !t r. Mrid iin mesken edinme slk vaktinde asli ihtiyadan de )ildir, insanlar n tamam na !mil olan as l ihtiya giyecek ve yiyecek ihtiyac d r. i!te buna binaen Allah Subhneh !yle buyurmaktad r: nk senin ac)kmaman, )plak kalmaman hep oradad )r. Ve sen hakikaten burada susamayacaks )n, Gne*tin s)ca,) alt)nda) kalmayacaks )n. (Tah Sresi, yet; 118-119) Allah Subhnehu insan n hayat n idame etmesi iin asl ihtiyatan fazlas n zikretmemi!tir, Zaruri ihtiyalar izah ettiklerimizden ba !ka bir!ey de)ildir. Asli ihtiyalardan fazlas na ihtiya duyulmad ka zaruri de)ildir, Zaruri ihtiyatan maksat, olmazsa olmaz anlam na gelen temel gereksimlerdir. Fazlal klar ise o ihtiyalar gibi de)ildir. Fakat bazen fazlal klarda ihtiya olabilir. Subhanel olsun -: Hakem-il Adl. - brahim bin Edhem -Allah ondan raz)

Nefsinle mcadele etmekten tr ak *am yeme,inden bir lokmay) terk etmen o geceyi ibdetle ihya etmenden hay )rl)d)r." buyurmu!tur. Terk edilen lokman n hell yiyeceklerden olmas !art yla. Haram yiyeceklere gelince onun hakk nda sylenen bir sz de )ildir.

- 137 -

Zira m'minin zaten haram i !lemekten ka nmas farzd r, Srekli haram i!leyen bir adam n bir lokmas n terk etmesinde ne hay r olabilir? Hell yiyecek ve iecekle t )ka basa doldurulan ktlklerle doldurulmu* kaplar)n en ktsdr." mide,

&!te bu o zat n nefisle mcahade etmek iin hell yiyecekleri tavsiye eden szdr. O zt ki necat yolunun nclerindendir. Yine o zt n gzel kazan iin buyurdu )u !u kelma da ibretle bakmak lz m. "Kazanc)n)n tayyib olmas)na bak ve dikkat et!." Byle davrand ) nda nafile ibdetlerin ister namaz ister oru olsun seni geip gitmelerine ald r ! etme.. yle ise, hell tayyibdir. Tayyib olanlarda tayyib *eyeri hs)l ederler. Kt kad)nlar (ve kt szlere), temiz kad )nlar (ve temiz kelimeler) ise temiz erkeklere, temiz erkeklerde temiz kad )nlara (ve temiz kelimelere yak )*)r). (Nr Sresi, yet:26) Bu yette anlataca ) m z hususlarda sof ve ilh m !ahade ehline ibretler vard r. Allah kat)nda habislerden olan bir kimse ancak habis (kt) yiyeceklerle g )daian)r. Habis fiiller de sadece habislerden sudur eder. Allah nezdinde tayyiblerden (temizlerden) olan bir kimse de tayyib (temiz) yiyeceklerle g )daian)r. Tayyibler ise onlardan sadece temiz fiiller sudur eder. G da veya bu yiyeceklerin bizat kendileri kt yiyecek olan haramlar kt insanlara ly k etti. Nas l ki o habisler de (kt !ah slarda) kt g dalara ehil k l nd ) gibi. Temiz insanlar nda temiz yiyeceklerle olan durumu da byledir. Zira kim neye ehil k)l)nm)*sa, o *eyde ona ly)k olmu*tur. &ayet insan yiyeceklerin hell )yla g)dalan)rsa ve onu da azaltarak yerse kalb mncata, bedenin uzuvlar ) ibdetle, dili tilvet ve zikre ve gzleri seher vaktinde uykuyu terk etmeye ynelir. yle ise, hell yiyeceklerle g )dalanmak insan) ibdet etmeye ra,bet ettirir. O yiyecekleri azaltmak da o ibdetlerdekl a *k) artt)r)r ve ibdetlere kar*) olan tenbelli,i giderir. Art)k bu iki faideden daha byk hangi faide olabilir?. Bize de onlar) tahsil etmek d*er ve Allah'dan onlar)n devam)n) taleb etmek de.. Ey O,ul!.. Allah iki cihan)n mutlulu,unu bize ve size bah* etsin. Sen sen ol!. Ne oldu,unu bilmedi,in g)dalardan yeme! Zira, dinde en byk sermaye Ver'a ve Zhd'dr. Ver'a'n n arkada!l k etmedi )i amellerin sahibi aldanm !t r. Ver'a ve Zhd iki

- 138 -

cihandaki hs l olacak her faidenin saikidir. Ey Evlad!.. yle ise, e)er sen bir sanat sahibi isen kendi el eme )inden yel. Btn gayretini hell kazan elde etmek iin sarf et!. E )er bir sanat n yoksa bostan ve tarlan koru te!ebbs edece)in i!lerde istikamet yolu zerinde sebat et ve her amelinde kalblerde thmet eserini gideren kmil ve !f olan Ver'a'y terk etme!. Muflihlerden olmay arzuluyorsan kesinlikle bu anlatt klar m yapmal s n. Bu anlatt klar m z ancak kazanc n hangi tr hell oldu)unu ve kazan lan nesnelerin hell m yoksa haram m oldu)unu bilinmedike gerekle !mez. yle ise, hell ve haramlara alkal ) olan ilmi tahsil etmek de farzd)r. Buraya kadar anlatt ),)m)z slupla amel etmen *ayet sen bir mr*ide ba,l) de,ilsen senin iin ka )n)lmaz bir yntemdir. Btn hallerinde korunmaya al)nm)* bir mr*ide ba,l) isen, onun buyruklar)na itaat et. Zira o her *eyde senin maslahat )n) gzetir. Hevs)ndan bir*ey sylemez. Mr*id-i kmil Allah ve Allah Raslnn -Aleyhisselm- tayyin etti ,i s)n)rlar) a*maz. S)n)rlar) a*t)racak bir i*i de emr etmez. Mr*id-i kmil, takva, ver'a ve zhde sahib olmal). Ba*kalar) da onun bu faziletlerine *ahidlik etmeli. Bizzat ya*ant)s) da kendisinde grnen ve duyulan o faziletlere mutab )k olmal). Sen ona kar*) nefsinde sayg) hissediyorsan yle sayg ) ki senin kurtulu*una vesiledir. Sen gnlnde ona kar*) sayg) gstermeyi his etmezsen ba *ka bir mr*id ara. Sayg) gsteremeyece,in mr*id insanlar)n en faziletlisi ve en bilgini de olsa sen ondan istifade edemezsin. Gnlnde kendisine sayg ) gsterece,ini his etti,in bir mr*idi tan)d),)nda derhal ona hizmet et ve onun huzurunda l gibi ol. O mr*ide tab olduktan sonra nefsin iin sen tedbiri terk et. O senin iin her *eyin akibetini d*nerek tedbirini al)r ve onlar) sana syler. Sen de o sylenen *eyleri yapt),)nda said ve bahtiyar olursun. Mr!id-i kmil bir mesle)i )renmeni ve onu icra etmeni sana emrederse derhal onun emrini uygula. O, sana her !eyden alkan kesip bir k!ede oturman emr ederse her !eyden alkan keserek bir k!eye ekilip otur. O senin hevna gre emr etmemi !tir. Bilkis o hep senin iin akibeti gzei olacak maslahatlar syler. Btn bunlar icra etmeyi de mr!idin emretti )i iin yap. Kendi arzunmu ! diye de)il. Mr!id senin iin olan maslahatlar senden daha iyi bilir. O maslahatlarda seni Allah'a yakla!t racak olanlar da herkesten daha ra )bet edicidir. Art k sen mr!idin nurlar ndan bir nr oluverirsin. Bunlar i!itip uygulad ) nda da "Din nasihattir" Hadisindeki hakiktle de !ereflenmi! olursun. O mr!idin de h rette bu hkm yerine getirmesinden hs l olacak dereceleri artar. O

- 139 -

seni hisab gnnde terazisinin hafif olan kefesini a ) r veren olarak bast ran grr. O, senin ona ittiba etmenle kendisine tbi olanlar n o)almas n taleb edebilir. Zira ulema Enbiy'n n varisleridirler. Allah Rasl Aleyhisselam: "Ben sizin oklu,unuzla k)yamet gnnde iftihar ederim." buyurmu!tur. Mr!id senin ve ba!kalar n n onun vesilesiyle slah olmalar n taleb etmesinde Allah Rasl Aleyhisselm'a tab olanlar n o)almas ndan ba!ka bir arzu ta! mam !t r. O, zikr etti)imiz Hadis-i i!itti)inden tr bu i!e kalk !m !t r. Mr!id kendisine tbi olanlar n o)almas n ancak Allah Rasl Aleyhisselm' n kadrini yceltmek ve O'nun sayg nl ) iin taleb edebilir. Bu makam nefsi arzu ve i*tiyaklar)n huslundan lidir ycedir. Mr*idin niyeti bu amaca ba,land),)ndan da Allah Subhneh onu makam)n)n gere,i mkfatland)r)r. A klad ) m z llere ve niyetine gre verilecek mkfatlara ra )men mr!id nas l az nasihat etsin diye ittiham edilebilir? Yani mr*id, ne kadar ok nasihatta bulunursa o kadar iyidir. Mr!id ancak nasihati azaltt ) ve makam nda taksirat etti)inde ittiham edilebilir. Ittiham edilme sebebierinden biri de maksattan uzak kalan talebesi iin a lanlar m!ahde etmesidir. Halbuki o talebesine y llarca hizmet etmi!tir. Talebenin m!hadesi edilen a l mlara ula!mamas ya mridin !ahs nda bulunan bir tak m illetlerdir. Veya mr!idin mridi iin arzulad ) makamdand r. Halbuki insan ilerinde ok aceieci olarak yarat lm !t r. Mrid de buna ra )men istenilen makama ula!makta geri kalmaktad r ve sratle ona ula!may temenni etmektedir, Heyhat!.. Heyhat!.. Nas l olabilir?.. Sen hibir gayret sarf etmeyeceksin.. Sab r sebatta bulunmayacaks n amma yce makam ve mertebelere ula !may hemen istiyorsun!!!... Gerekten ok yaz k!!!.. Cneyd-i Ba,dadiye -Allah ondan raz& olsun- "Ula!t ) n makama neyle ula!t n?" diye soruldu o da !u cevb verdi: "Ben bu makama *u merdivenin alt)nda otuz y)l oturmamla elde ettim." Beyaz)d-) Bestm -Allah ondan raz) olsun- on iki y)l nefsinin demircisi oldu. Ondan sonra elli y)l terzisi. Ondan sonra zahiri znnar)y) sekiz y)lda kesmeye gayret sarf etti ondan sonra da Bat )n-i Zannarini bir y)lda kesti. Ondan sonra ula *abildi,i en byk nimetlere ula*t) ve onlar) kendisinde toplad ).. yle ise, Ey Tlib sana ne oluyorda kendine bakm yorsun. O byk ztlarla kendini kar! la!t r bakal m!.. Senin Allah hakk na ve kul hakk na olan riyetine ve onlar n gayretlerine bir bak bakal m senin itihad nla

- 140 -

onlar n itihatlar bir midir???!!!... Nefsine hep kusurlarla bak. Onun fethe (a l mlara) ehil olmad ) n gr!. Kendini yad rga. Nefsine "E&er sen byk sdt'#n makamlar#n# arzu ediyorsan o zaman onlar#n yolunda slk ederdin. Mr idine ey nefsim sayg #yle bak. Ondan vgyle bahs et. Mr idim benim hakk #mda bir iyilik i itirse mutlaka syler. Ey nefsim e&er sen bu kt durumda oldu &un hlde sana o iyilikleri i ittirirse sen derhl o iyilikten yz evirirsin.. Fakat senin durumun ne olursa olsun sevin. Zira mr idin her eye ra&men yine himmet etmektedir. Mr idin sana olan bu tevecch asl #nda byk bir mjdedir. Zira mr id e&er senin slih amel etmedi&ini hayl etseydi sana yakla mazd# ve seni kendisine yakla t#rmazd#. O senden hep mitli oldu. Senden bir tak #m maslahatlar#n sudurunu temenni etti. Onlar #n senden zuhurunu ve senin fideli olman iin gayret sarf etti. O hep seni gzetir. Umulur ki Allah Subhneh a l mlarla sana ihsan eder. Art #k sen de mflihlerden olursun." Her an nerede olursan ol nefsini bu tarz azarla. Ye'se de d !rme. Zira Allah')n rahmetinden kfirlerden ba *kas) midini kesmez. Art k sen gnlne Allah Subhnehunun nefsini azarlamal ilham etti )ini grd)n bil ki sen murads n. Allah Subhneh bu ilham senin elinde tutmak iin gnlne aktarm !t r. O ilhamlardan sonra ilham edilen !eyler hakk nda sana tevfk verilmenni !se ve (fiillerini) amellerini o do)rultuda icra etmemi!sen nefsinden ba !kas n yad rgama. Mr!idinin hakk nda kt zan besleme. Bu durumda mr !idine kt zan edersen dnya ve h rette hsrana u)rars n. yle ise, Ey Evld!. Sana sylediklerimi ezberle. Yap )lmas)n) tavsiye ettiklerimi uygulamayla me*gul ol. Sana yap)lmas) gereken hibir nasihati gzard) etmedim.. Art)k ey Tlib bekle!.. Allah sana a )l)mlar) ihsan etsin. Bu beklemen velevki mrnce olsa da her an uyan )k ol. Allah')n rahmetinde mitsizli ,e d*me. Ver'a Mertebesine nail olmak iin gsterilen gayrete binaen helllerden g )da lan ma k pek az ve nadirdir. O mertebeye nail olmak iin yap)lan harcamalar)n israf *e tebzire ihtimali yoktur. Yani israf ve tebziri i*leyen bir kimsenin ver'a sahibi olamaz. Bilakis sen takva sahibi olan ver'a ehlinin ver'ada terk etmedikleri !eylerden uzakla! rsan israf edicilikle vas flan rs n. Art k senin gndelik ihtiyac n olan butun senin kusurlar na ra)men her gn sana teslim edilmektedir. Nas l olurda sen o verilen kutu nefsi arzular na ula!maya sarf edersin. Ver'a ehlinden Muhsib Hars bin Esed , ver'a'n n mahiyetini idrk etmemiz iin fiilini hat rat olarak zikr edelim.. Hars bin Esad Sofilerin imamlar ndand r. Babas zengin bir !ah sd . ld)nde bir ok menkl ve

- 141 -

gayr menkul mal varislerine kald . Kalan terikeden Hars n pay olarak bin dirhem d!yordu. Hars o maldan hibir !ey almad . Ona soruldu "Baban n miras ndan sana d!en pay n niin alm yorsun?" o da "Babam kaderi inkr edenlerdendi. Allah Rasl iki farkl dine mensub olanlar birbirine varis olamazlar. diye cevb verdi." i !te ver'a ehl byle titiz davranan kimselerdir. Di)er bir hat ratda bu mevzyla alkal zikr edelim. Mlik bin Enes'in talebesi bn-ul Kas)m n -Allah ikisindende raz& olsun- babas zengin bir tccar idi. Babas vefat etti )inde &bn-ul Kas m'a birok mal ve bin dinar miras kald , ibn-ul Kas m kendisine kalan mirastan hibir !ey almad . Ona "niin sana kalan pay n alm yorsun?" diye soruldu o da, "babam al !veri!le alkal ilmi olmayan bir tccard . Hatta al !veri!ine dikkt etmezdi. Dolay s yla onun kazanc na rib (faiz) bula!m ! olabilir. Art k ben nas i o mal alabilirim?" dedi. bn-ul Kas)mdan bir ba!ka hat rat da rnevzyla alkal nakl edelim. Birgn &bn-ul Kas m bir yere gitmek iin at kiralar. Adam n biri onun yan na gelerek !yle der. "Duydum ki sen falan yere gidecekmi !sin ltfen benim !u mektubumu da orada bulunan falan !ahsa verir misin?" &bn-ul Kas m "Ben o at kiralad ) mda byle bir !art ko!mad m. Dolay s yla o mektubu ta! yamam." O adamda meseleyi husn kabulle dinledikten sonra "hakl s n z" deyip gitti. Ver'a ile alkal bir hat ratta Beyaz)d-) Bestami'den nakledelim. Kom!usunun bahesinin meyveleri onun bahesinin meyvelerine kar !t ) ndan dolay kendi bahesinde elde etti )i btn meyveleri kom!usuna vermi !. Muass rlanm zdan olan Eb'ul Medyen'den de bir hat rat nakledelim. Eb'ul Medyen - Allah ondan raz& olsun- Ketif veya kutuf denilen bir sebzeyi mrnde hi yememi !. Z&r o sebzeye "rum baklas " diye ad koymu!lard . Kutuf veya ketif diye isimlendirilen bu bitki asl nda dev!irmekle elde edilen bir mahsldr. &!te btn bunlar ver'a hakk nda i!ittiklerimizdir. Yanl z bunlar n iinde herhalde ver'a da en kmil olan Eb'ul Medyen'in yapt ) d r. Kavmin (sofilerin) ver'a da tutunduklar tav r budur. Allah'a Allah'a s ) n! Pahal ve leziz g dalarla nefsin kendi !ehvetini tatmin etmesine arkada !l k etme. O seni !ehvetin buyru)u alt na sokmay hep arzular. Onun buyru )u alt na girdin mi seni usuz bucaks z tehlikelerin iine at verir. Sana d!manl ) ndan tr o tehlikeli vadide ne kadar irkin !eyler varsa hepsini sana !irin gsterir. Gnlne yle tahakkm eder ki art k sana haramlar i!lemek iin bask uygular. Sen de onun bu aldatmalar na kanar kesin haramlar bile tevl etmeye kalk ! rs n. Zira yasaklanan bir yerin s n r nda otlanan n nihyetinde o yere girmesi ka n lmaz bir gerektir.

- 142 -

Her *eyin bir s)n)r) vard)r. Allah')n i*lenmesi haram olan *eylere de bir s)n)r koymu*tur. Senin vazife-i asliyen o s )n)rlar) a*mamak ve ona yakla*mamakt)r. yle ise bu durumda sen derhl o s n rlarda nefsin at rd ) kap lar kapatman lz md r. Hell g)dalar) ise mkellef oldu,un kulluk vazifelerini yerine getirmek iin ye. Ver'a mertebesine nail olmak istiyorsan o helllar) da azaltman gerekir. Giysilerin durumu da byledir. Aile efrad )na harcad),)n nafakan tertemiz helllerden olsa da onda israf etme. Zira israf ktdr. Onu i !leyende ktlenen mubezzirdir. Zira Allah Subhneh israf edenler hakk nda !yle buyurmaktad r: nk sa)p savuranlar *eytanlar)n biraderleri olmu*lard)r. &eytan ise Rabbine kar *) ok nankrdr. (&sr sresi, yet:27) Allah Subhneh bir ba !ka yette de !yle buyurmaktad r: Ey ademo,uliar) her mescid huzurunda zinetinizi al )n (giyin). Yeyin, iin, israf etmeyin. nk O (Allah) israf edenleri sevmez. (A'rf sresi,yet: 31) Bu yetteki emir yemek, iecek ve giysileri de kapsamaktad r. yle ise insan i!ledi)i amel hangi boyutta olursa olsun israf da bulunmayacakt r ki Hakk' n r zas na nail olabilsin. Mide, nefs ve tenasl uzuvlar ndan sonra en byk d!manl ) i!ler. Allah bizi btn *ehvetlere kap )lanlardan etmesin ve bizi bu afetlerden muhafaza etsin. AM N. M DEN N KERAMETLER Her bir uzva ait kerametler vard r bu uzvada ait bir ok kerametler mevcuttur. Bu kerametlerden biri !udur. Bu kerametin bizzat kendisi ki*inin haram ve *pheli olan yiyecek ve ieceklerden korumas)d)r. Bu keramete asla mekr ve istidra kar )*maz. Bu kerametin gerekle !mesi ise !yledir. Allah Subhneh bir tak m almetleri ya o insan n kendisine veya haram ve !pheyle vas flanan nesneleri yerle!tirir. Art k ister bu almetler onunla kaim olsun ister yiyecek ve giyilecek !eylerde ki!i temiz olan nesnelerden ba !kas yla g dalanmas n. Bu almetler cziyatlar bir kayidede zabd edilmeyecek kadar ok ve da ) n kd r. O cziyatlar n as llar yukarda beyn ettiklerimiz ki onlar bir tak m hat ratlarla anm !t k. Haris bin Esed El Muhasib'ye !pheli bir yiyecek takdm edildi)inde parmaklar n n stndeki damarlar atmaya ba!lard . Beyaz d- Bestm'nin annesi Beyaz d'ten hamile iken elini kesinlikle haram bir !eye uzatannam !t r. Kimi Veller haram veya !pheli yemekleri

- 143 -

y lan ve daha ba !ka hayvanlar n suretinde m!hade ederler. Kimi de o tr yemekleri grdklerinde kar nlar bulan r nerdeyse kusacak olurlar. Kimi de gaybtan !yle nidalar i !itirler "Sak n bu yeme)i yeme" Grld) gibi Allah Subhneh bu almetleri kullar)ndan seti,i kimselere vermi*tir. Bu almetlerin ana temelleri k )sma dn*trlebilir. Bir, insan)n bizzat kendisinde mevcudiyeti. ki, ka)n)lmas) gereken nesnelerde. , hari veya dahilde i !lenilmesi arzu edilen i !lerde ki haram veya !pheyi ikz edici da'vetler. Bu almetlerin ana esaslar da kendi keyfiyetleri a s ndaki k s mlar n da "Miftah'ul Ekfal-ut Tevhd " adl kitab m zda geni !e izah ettik. Bu kitab) Beyz)d-) Bestmnin hllerini *erh etmek iin yazd )k. Bu uzva ait kerametlerden biri de az yemekle kalabal k topluluklar n doymas d r. Byklerden birisine dostlar ziyarete gidiyorlar. O zt n yan nda ise ancak bir ki!iye yetecek miktarda yiyecek varm !. O zt o yiyece)i mendil ile rterek onlar n nne koyuveriyor. Onlarda mendil ile rtl olan yiyecekten yemeye ba !l yorlar. Ve herkes doyuyor. O yiyecek hi azalmadan aynen kalm !t r. Bu Vellerden sudur eden Aleyhisselm'dan onlara mirasd )r. kerametler Allah Rasl

Sahh-i Mslim'de rivayet edilen bir Hadis-i $erifte k tl k gnlerinden birinde Allah Rasl Ashab na "Herkes yan)nda ne varsa *u has)r)n stnde toplas)nlar" dedi. Ashab'da ellerinde avular nda ne varsa o has r n stne koydular. Toplanan erzak az c k bir !eyden ba!ka de)ildi. Sonra Allah Rasl da etti ve Ashab na "Herkes kendi ihtiyac olan miktar nca bu erzaktan als n" Ashab n her biri kendi ihtiyac olan miktar kaplar n doldurup doldurup ald lar. O toplanan erzak yine aynen yle duruyordu. &!te bu bereket Allah Rasl'nn das yla gerekle!ti. Her hareketinde Allah Rasl'ne uyan Evliya ve Asfiyda da bu tr bereketler Allah Rasl'ne uymalar )n)n bereketi olarak zuhur eder. Bu makama ait kerametlerden biri de sofraya konulan yemekleri yiyen kimsenin damak ve gz zevkine gre e !it e!it renk ve tatlara tebdil edilmesidir. Bu makama ait kerametlerden biri de tuzlu ve ac suyu ok tatl ve leziz suya tahvil edilmesidir. Bu makama ait olan kerametlerden biri de Zyed, Amr' n yerinde yemek yer. Amr onun yan nda olmamas na ra)men aynen o yeme )in damak zevkini- hissederek doyar. Bu makama ait olan bu kabilden say lmayacak kadar ok kerametler mevcuttur. Bu makam)n tahkiki *yledir. Her kim el eme ,i olan hell g)dayla veya tevhd gere,i olan ver'a ile bu makamda inceden inceye ara*t)rsa, o *phesiz hell yiyecek ve giyecekleri azalt )r. Hell g)da ve tevhid gere,i olan ver'a da tahkik etti ,inde art)k onun himmetinde Allah Subhneh ibdet zevkine ve ne *esine g verir. O da R)z-)

- 144 -

Bari iin ceht etmeye ba *lar. Bu da en byk ltufdur kul iin. Sadece Allah'a hamd olsun. yle Allah ki Vahd'dir; *eriki olmad) ve olmayacakt)r. BU MAKAMIN MENZ LLER Bu makam)n ilki brhm menzildir. Bek- Nefsin kendisiyle olu!acak ruhan g daya ula! ncaya deyin insan cismn g dalar n tertibinde ara!t rma yapmaktan beri olamaz. Cisman g dalar n yarat l !lar nda^ tertibte ara !t rma yaparak ruhan g dalara ula!makta insan cisman g dalardan ve o g dalar n his ve mu!ahas olan muktezas ndan isti )na eder. Fakat insan cisman g dalardan vazife-i aslisi olan kulluk grevlerini yerine getirmek iin yedi )i iti)i miktar hari. Zira Ruhan g dalar n peyda olmas cismani g dalar n asl vazifelerdeki kullan m ndan tr gerekle !ir. Bu menzillerden ilk kar*)la*)lacak makam; ye*eren ve byyen nesnelerin s)r ve hikmetine vak)f olmakd)r. Topra)a serpilen tohumlara ya)mur ykl bulutlara ve o bulutlar ihtiya duyulan yerlere sevk eden rzgarlara bakm yor musun? Ne mkemmel bir intizamla emredilenleri harfiyen yerine getirmektedirler. Tohum topra )a serpildikten sonra gklerde ya)mur ykl bulutlar ar ! emrine imtisal ederek tohumlar n nev!u nema etmeleri iin rzgarlar n vesilesiyle derhl o blgeye ynelirler. &htiya miktar suyu bo!altt ktan sonra gne !in o tohumlara verece )i farkl g dalar iin bulutlar bu sefer farkl blgeye ynelirler. O bitkilerin tohumlar toprak alt nda yava! yava! a l p filiz vermeye ba!larlar. Art k filizlenmeye ba!larlar bu ne s r ve hikmettir. &nsan n btn bunlar n gzel ve ahenkli hizmetlerinde deh !ete d!memesi mmkn de)ildir. Her ne kadar o tohumlar ufac k nesneler olsa da btn kinat ve iinde var olan nesneler ona hizmet eri misli hizmet eder. O tohum topraktan ya )murdan rzgardan ve gne !ten kendisine has g dalar al r ve byr. &nsan iin cisman g da olan her hangi bir yiyecek veya meyve veya sebze olur, O tohumun geirdi )i devreler hi !phesiz onu icd eden Mcid-i Hakknin tasarrufuyla olmaktad r. O'nun tasarruflar olmam ! olsayd ne bu kinat ne de iindeki bu nesnelerden hibir !eyin varl ) a )a kamazd . Yce Yarat c 'n n kinat ve iindeki nesnelerin varl k hazinesi k ld ) n grmek elbette insana byk bir surur vermektedir. Sof, varl)k alemindeki bu hususlara vak )f oldu,unda ve her*eyin stnde Kadr-i Mutlak')n sanat mhrn m*hade etti,inde zuhura gelen ne varsa hepsinin Kudret eseri oldu ,unu ve onlar)n s)rlar)n) lmel-Yaknle bilir. Bu ilim byk ilimdir. Semeresi de en yce semeredir. Her *eyin bir ilac) ve tedavisi vard )r. Bu ilim de nefsin kmil *ifas)d)r.

- 145 -

Sof varl)k leminde olu*an bu muhte*em sanat) kendi varl),)ndaki hikmetlere dellet eden deliller oldu ,unun muhazas)yla tefekkrle terakki etmeyi irde etti ,inde ve tefekkre ba *land),)nda, kendi varl),)nda ke*f edemedi,i ba*ka menzilleri m*hade edip o menzillere ykselir. O menzillerde nefsinin sahih akaidle gzelle*ti,imde grr. mna dellet eden deliller art )k onun iin *uhd olur. Varl)k leminde mevcd olanlarla onunla mnasebeti olanlar) tesbit edip onlar) kendi nefsinde tatbik etmeli. Tevfk kalbe gelen tohum gibidir. O ilhi hikmetleri aramaya sevk ettiren *evk-) tefehhusdur. O tohumu gnlnde his eder etmez derhal kendisinden gizli ve bilinmesi arzu olunan ilhi hikmetleri aramaya ba*lar. Bu hikmet Enbiy ile Ulemn)n aras)ndaki mertebe fark)na gre sevablarm olu*umu sa,lar. Hikmet ehl, o tohumu beden tarlas )na serpti,inde ver'a bulutlar) olan saih amellerle tohumu sulamaya ba *lar. yle bulut ki inayet rzgr) onu sevk eder. O vakit Tevhd de ihls meyveleri ye *ermeye ba*lar. Bedenin btn uzuvlar) da o meyvelerden g )dalan)r. Art)k hikmet ehl bu vesile ile ilhi s )rlar, Rabban hikmetler ve Furkni nurlar) elde etmeye g getirir. Bu menzilde sulku sahh olanlar )n hilleti (dostlu,u) gerekle*ir. Allah'a hamd olsun. Bu Makama ait menzillerden biri de Mikil Menzildir. M K L MENZL Mikil Menzil, adalet menzilidir. Bu menzil her varl ),)n kendi mertebesine gre vas )talarla r)z)k taksimi iin vazifeli olan Melek m*hade etmekten ibarettir. O melek her varl k iin ne takdir edilmi !se onu i !ler. O takdir edilende ne noksanl k ne de fazlal k edemez. Art k kulun bu menzilleri m!hade etmesinde !u hikmet "Her *ey yerli yerine konulmu*tur" ve "Her hak sahibine hakk) *er' ve akl ller zere verilmektedir " has l olur. Bu makamda ok byk faideler vard r. yle faide ki Allah Subhneh bize yazaca) m z yetle tenbh etmi !tir. Allah')n dini(ni tatbik) hususunda ac )yaca,)n)z tutmas)n. (Nr sresi, yet:2) Allah Rasl Aleyhisselm bu menzilden tr o )lu &brahim'in vefat zaman nda kalbi hznlendi. Gzleri ya !la doldu. "Ey brahim ben senin vefat)ndan tr mahzun oldum. Amma Rabbimizin raz ) olmayaca,) bir *eyi syleyemeyiz. Bu mbarek menzilin nihayeti Abd- ) hussnin (zel kulun) Hakk iin Rezzak Esmas )n)n tecelli hazretinde El Adi, El Hakm, El Muksit ve El Cam'i isimlerin m*hade etmekdir. Kinata cereyan eden

- 146 -

hadisatlar)n icras)nda Hakk)n elini keyfiyetsizce ve akla hayle gelen hibir *eye benzetmeksizin m*hade etmekte bu makama eren Abd) hussnin niteliklerindendir. Art )k her Vel kendisine tahsis edilen Mertebeyi bu makamda al )r. Her d*man da onun iin tyin edilen s)n)r ve taksim edilen d*manl)ktaki pay)n) al)r. Bu makam bu bak)mdan her varl),)n hakiktinde kendisine gizli kalan s)rlar) bildirmeye vesiledir. Alm ilmini, cahl cehaletini, zan ehl zar)n)m, *pheci *phesini, gafil gafletini, mmin imn)n), mnaf)k nifak)n), gz grmesini ve lisan nutkunu bu s )rra binen al)rlar. Grld, gibi her*ey yerli yerince en mkemmel bir sanat olarak konulmu*tur. Btn mevcudat hayat)n)n ve beks)n)n kendisiyle gerekle*ece,i *eyleri a,z) a)k olarak kabul etmeye haz )rd)r. Hatta cisim btnselli,i olu*turan czlerini, cevher araz )n), mevsuf s)fat)n), Neb nbvvetini ve Rasl Risletini kabule haz )rd)r. Mevcudattan kimisinin ihtiyac ) tabidir. Kiminin ihtiyac)n) varl)k hikmeti vermektedir. Tabi ihtiya yarat )l)*)nda muhta ve acziyet var demektir. Varl)k hikmetinin verdi,i ihtiya ise sonrada muhta oldu ,u *eylere i*retdir. Her cins bulundu,u makamda ve kendisine zgn olan hakiktinin verdi,i *eylere gre faziletlidir. Her cins iin kendisine has trleri vard)r. Her *ahs)n alt)nda arazi bir mertebeyi gerektiren hakiktler vard )r. En son tr *ah)sla birlikte cinsin trle birlikte olan hli gibidir. Anla!. Hakik Mr *d Allah Subhneh'dur. MENZ L Bu menzillerde a)yar n mlahazas ve ekvan n mba!ereti bulundu)undan tr kul Hak Subhneh'dan onu bu menzillerden daha ltif g dalarla g dalanm ! makamlar na intikal etmesini taleb eder. O ltif g da ise g dalar n g das d r. Bunu ma'nas !udur: Hayattar olan varl klar n aklen !er'an ve adeten (rfen) g das hayat n bekas na sebebdir. Aklen hayat n bekas na dell illet ve ma'lul gibi !er'an delili itaat edenlere sevab asilere azap ve adeten delil susay nca su imek duygusu, ac k nca yemek gibi. E!a'rilerin izah ettikleri akaid usul zere biz de bu mevzya temas ettik. Allah onlar n basiretini nrland rs n ve onlardan raz olsun. Art k g dalanan kimse g day kayb etti )inde bu onun iin yoklukdan ibarettir. Bu s r g da alan ile g da aras ndaki mnasebet ve g da alan iin g dan n kendisiyle vcda geldi )i latifeye taalluk eden nisbetdir. Zira g dalar ok muhtelif !ubeleri vard r. jS da alan n kendisiyle g day temesuk etti)i s r tekdir. Nas l ki g da alan n g da almaya muhta k ld ) sebeb de tek oldu)u gibi.

- 147 -

Alm ve Arf'in nazar) daima bu s)rrad)r. Bu makam &erf Makamd)r. Bu Makam)n k)ymetini bil. TENB H Bil ki bir *eyin s)rr) ya o *eyin hakiktinden ibarettir veya o *eyin semeresinden. S rr !ayet !eyin hakiktinden ibaretse bize o !eyden fazla bir faide sa)lamaz. $ayet s rr o !eyin semeresinden ibaretse o zaman kat m zda o !eyle alkal bilmediklerimizi bildirmeye vesile olur. Biz de bu hikmete binne deriz ki ba !lang ta g dan n s rr hayat n bekas d r. G dadan iki !ey peyda olmaktad r. Biri Hayat di)eride hayat n bekas d r. yle ise g da olu!um mertebesinde hayattan daha byktr. G daya has olan Felek kinattaki her olu !umu ihata etmesi bak m nda hayata has olan Felekten daha azimdir. yle ise hayat camid ve camid olmayan btn varl klarda cereyan etmektedir. Fakat hayat baz varl klarda m!ahhas olarak zuhur eder. Kiminde ise manen. Hayat n en bariz tezahr insan n hayvan? cisminde (bedeninde) gerekle!ir. Bitkilerdeki Hayat insan bedenindeki hayata oranla daha gizlidir. Cemadattaki hayat da bitkilerin hayat na oranla pek a!ikr de)ildir. Ukuldaki (ma'nev varl klar) hayat ise cemadat n hayat na oranla daha gizlidir. nsan ve insan olmayan varhklardaki hayat )n varl),) birdir. Hep s)rr olarak kar*)m)zda durmaktad)r. Amma bu varl klar n edindikleri btn g dalar ilim yoluyla vak f olmak gerekten zor bir i !tir. O g dalar n varl klar n olu!umundaki incelikleri ara !t rmak yoluyla ve ke!ifle kolayd r. Siz bir varl ) incelemeden nas l olu!tu)unu, neyle beslendi )i bilemezsiniz. Varl k hikmeti ilmini prati)e geirmek gerekir. Yoksa tasavvuri (teoride) kald ) mddete varl klar n neyle beslendiklerini ke!f edemezsiniz. yle ise lemin devrelerinde srekli olarak hayat ve g da en d!k lemden terakki ederler. Onlar n terakkisi g dalar n g das olan ilk g daya ula! ncaya deyin srer. O ilk g da da Zt- Mutlakd r. G dan n bir !eyin varl ) n n olu!umunun sebebi oldu )unu kesinlikle bildi)imizde kinat n g das n n varl ) kinatta varl klar n !ekil ve sureti iin var oldu)unu grrz. Nefislerin g)das) gzel ahlkd)r. Gzel ahlk yoksa nefislerin bekas) sz konusu olamaz. Nefsin de gzel ahlkla ahlklanmas ) ancak kalbin ihls ile beslenirse. Kalbin de bu besinle beslenmesi de Ruh fevhdle beslenmedike mmkn de ,ildir. Ruhun bu besini s)r tevhidte kamil ba,lant) olu*turmad),) mddete Ruhun tevhidie beslenmesi noksan olur. S )rr)nda ba,lant)s) noksan olur s)rr)n s)rr) edeble beslenmedike...

- 148 -

Bu s rlar idrk ettiysen senin iin art k hayat n ve g dalar n tan mak ve ona gre ya !amak d!er. Allah ne gzel yr ve yard )mc)d)r. Yaln)zca Ondan yard)m taleb ederiz ve sadece Ona kulluk ederiz. Allah bizi istikmet zere sabit eylesin. AM N. TENASUL FELEK Furuc Feleki Alt&nc& Felekdir Ey Evlad!.. Bil ki cinsi mnasebete sevk eden !ehvet haddi zat nda zay fd r. nk onda kendisinde kaynaklanan bir hareket kabiliyeti yoktur. $ehveti ynlendiren esas muharrik kalbe gelen duygulard r. Kalbe gelen duygular !ehveti harekete geirir ve o da nikhlanmay arzular. Kalbe gelen !ehveti tahrik eden duygular da gzn bak !lar , elin dokunu!lar ve !ehvetengiz sohbetleri diniemek do )urur. Bunlar n olu!mas n n ana sebebi t ka basa karn doldurmakt r. yle ise karn doldurmak !ehveti ynlendiren her hareketin ana esas d r. Kar n t ka basa doldurmak ne zaman gerekle !irse gz kalbe gelen o duyguyu tatmin etmek iin nazar etmeye, el dokunmaya ve kulak o tr konu !malar dinlemeyi arzular. Bunlardan her birisi gerekle !ti)inde !ehvet suitan glenir. $ehveti glenen ister erkek olsun ister bayan sultana boyun e)erek arzu ve duygudan &baret olan o hareket uzuvlar na sirayet eder. Ondan sonra uzuvlar harekete geer. Art k o uzuv neye do )ru harekete gemi!se onu arar. $ayet !ehvetini hell &li!ki ile giderirse o kimse h fz ilhi de olur. Bir kimse de !ehveti azd r c yollar n tamam kapat lm ! olursa o asla byle bir arzu iin harekete gemez. Ba !ta da yazd ) m z gibi btn bunlar n ana sebebi karn t ka basa doldurmakd r. Kar n t ka basa doldurulunca insan n nefsinde bo! ve fuzuli d!nceler peyda olur. Art k bedenin uzuvlar da o fuzuli ve bo! !eylerin trlerinin hakiktleri zere harekete geer. Kar n a kald ) nda gzler o duygulara kapan r. Lisn konu!maz ve kulaklar sa) r olur. El ve ayaklar kendilerini geri ekerler. Dolay s yla fere !ehvetide yok oluverir. Fuzuli ve bo ! duygularda giderilmi ! olurlar. Bu hikmete binen Allah Rasl Aleyhisselm !yle buyurmaktad r: "&eytan insan)n kan damarlar)nda dola*)r. &eytan)n dola*ma yollar)n) al)k ve susuzlukla kapat )n." Yani tokluk !eytana emredece )i ktlk ve feh!aya yard mc d r. Allah Rasl Aleyhisselm bir ba !ka Hadis de de !yle buyurmaktad r: "Evleniniz. Zira evlilik gz ba *kalar)na bakmaktan al)koyar ve

- 149 -

ferci de muhafaza eder. Evlenmeye g getiremeyeniz de oru tutsun. Zira oru onun iin bir z)rhd)r. "Bir ba!ka Hadis de de !yle buyurmu!tur: "Oru kalkand )r." Allah Rasl Aleyhisselm bu Hadislerle bu hasis !ehvetin fevran etmesinin ana sebebinin yemek ve ieceklerin oldu )unu ikaz etmektedir. E,er al)k nefs ile mcahade etmek iin olursa kalb nrlan )r ve lem-) gaybde ke*ifler onun iin gerekle *ir. Zira bu al k bir gayeyi kast etmekten tr hs l olmu!tur. Art)k o hikmetlerden Allah' )n onun iin dilediklerine muttali olur. O s )r ve hikmetleri m*hade eder. Bu yet i!te bu s rra i!aret etmektedir: (Mahlukat)) Onun ilminden yaln)z kendisinin diledi,inden ba*ka hibir *ey'i (kabil de,il) kavrayamazlar. (Bakara sresi, yet: 255) E)er al k zorunlulukla gerekle!irse bu kitabta biz bu tr al ktan bahsetmiyoruz. Yaln z zorunlulukla a kalan ehli tarik olursa onun al ) inyet-i ilhidir. Ve Hak'tan ona bir hediyedir. Me!ay h n kimi !yle demi !ler: $ayet al k pazarda sat lan bir nesne olsayd , mridlerin pazarda al !veri! yapt klar nda al ktan ba!ka bir !eyi almalar caiz olmazd . Al k ve fakr ancak tadanlar tan r. Onlar yle bir gayeye sahibdirler ki o gayeyi s n rlamak ve idrk etmek mmkn de )ildir. Madem ki tercin !ehveti byle zay f bir !eydir. yle ise sen ona iltifat etme. Nefsinde o !ehvete do)ru a lan kap lar izah etti)imiz llerle kapatmakla me !gul ol. TENB H ve TAHK K Ey Evlad!.. Allah bize ve sana tevfk versin. Kevn ve fesad leminde tefekkr et. Bu lemdeki btn varl )klar canl)s), insan ve hayvan)n hepsi izilmi* harflerdir. Bu lem de yaz)lm)* bir kitabd)r. Ve sen o kitab ) okumaya gayret sarf etmelisin. O harflerden olu*an kelimeleri ve o kelimelerden olu *an cmleleri Allah Subhneh varl)k (vucd) levhas)nda yazm)*t)r. &ahsiyeti be*eriyeyi ve besinlerle beslenen cismi hassas ) izen kalem ikidir. Bu kalemden biri Nefh (frmek)le isimlendirilenidir. Di,eri de zeker (penis) diye. Zeker diye adlanan kalemle be *erin ilk anas)n)n levhas)nda be*erin ilk babas) olan Hz. Adem yaz)y) yazd). Fakat bu kalemin izdi ,i hatlar *ekilsiz ve suretsiz bir heyulad )r. Bilkis Allah Subhneh'nun dedi ,i gibi olu*maktad)r.

- 150 -

(O Rabbine kar*Oki seni yaratan, sana ( *u) salim uzuvlar) veren, (onlar) birbiriyle denk yapmak suretiyle) sana *u nizam ve i'tidal) bah* edendir O. (&nfitar sresi, yet:7) Bu yette geen: "Sana (*u) salim uzuvlar) veren (onlar) birbiriyle denk yapmak suretiyle sana *u nizam ve i'tidal) bah* edendir O" bu blmde Allah Subhneh o heyulan n s n rlar n tayin etmektedir. Yazaca) m z yet yarat l ! kanunlar diye tbir edilen ilhi kalemin yazd ) nshalardan bir nsha oldu )una dellet vard r. Seni diledi,i herhangi bir sufetde terkib edendir O. (&nfitar sresi, yet: 8) Bu kalem heyula olarak zekerin b rakt ) !eye !ekil verir. Ve nefh kalemin de mcmel olarak ilka etti )inin tafsilat n yapar. Art k zekerin ilka etti )i o heyula rahimde fitil gibi uzan rda nefh diye tabir edilen kalem- ruhiyi ilh onda hatlar n izer. &!te bu safhalara gelen hayvan rhdur. O hayvan rhdan halk edilende edilmeyende olur. Byle olmas n n hikmeti !udur. lemde vcda gelen hibir !ey olmas n ki onun hakk nda me!ieti ilhi olmas n. lemde icd edilenlerin vcdu Allah' )n me*ietiyle gerekle *ir. O dilemedike hibir *eyin olmas) mmkn de,ildir. Btn bunlar ayn) zamanda dnya hayat)nda zahir olan) bilen basireti kr olanlar )n gzlerini rten perde ve sebeblerdir. lim, insan)n basiret gznde bu rtleri kald)rmaya ve sebeblerin esnas )nda bu *eylerin olu*mas)n) stlenenin Hak Subhaneh oldu,una ula*t)rand)r. Sebeblern varl),) bize nazarand)r. Btn bunlar) yaratan Hak'd)r. O yaratt)klar)yla diledi,ini sapt)r)r diledi,ini de hidyet verir. Mlk "O"nundur. "O" yapt)klar)n)n hakk)nda suale tab k)l)nmaz. Onlar iin zlme hasrete d*me. Allah onlar)n i*lediklerini hakk )yla bilendir. Kalem Adamd)r. Levha ise kad )nd)r. Bazen de adam levha olur nefh diye tabir edilen kaleme. Meryem ve sa Aleyhisselm gibi. yle ise bu m!ahhas olan kalemin m !ahhas levhalarda ki izgilerinde hikimse beri de )ildir. Ancak bu izgilerden !ahsiyet mstesnad r. Bunlardan biri Adem Aleyhisselam'd r. Allah Subhaneh onu kendi eliyle yaratt . "Buyurdu: Ey iblis, iki elimle yaratt ),)m (yni bizazt) yaratt),)ma secde etmenden seni hangi *ey men'etti? Kibirlenmek mi istedin?" (Sad sresi, yet: 75) Bu nden biri de Havva anam zd r. Onlardan biri de &sa Aleyhisselam'd r. Bu minvelde yarat lanlardan ikisi ki onlar Havva ve &sa

- 151 -

Aleyhisselam'd r. Onlar bu kalemin izdi)i hatt n yar s ndan olu!mu!lard r. Yaln z Hz. isa Aleyhisselm'a zel nefhin derecelerinden bir zellik peyda olmu!tur o da !udur: Meryem anam)z)n fercini korumas)d)r. Allah Subhaneh'nun buyurdu )u gibi. Namusunu muhkem bir kal'a gibi muhafaza eden mran k)z) Meryem'i de (Allah bir misl olarak ird buyurdu.) Biz bundan dolay ) ona ruhumuzdan frdk. (Tahrim sresi, yet: 12) &!te bu ona frlen zel ruhdur. Irz)n) (bir kala gibi) koruyan o k)z) da (yad et)ki biz ona ruhumuzdan flemi*, kendisini de, o,lunu da lemlere ibret k)lm)*t)k. (Enbiy sresi, yet: 91) Havva anam z ve Hz. isa o kalemin izdi )i hatt n yar s ndan yarat lm !lard . Fakat isa Aleyhisselm'a bu yarat l !ta has bir derece ihsan edilmi !tir. O da bu yetlerin ifde etti )i zel Ruh'dur. Bu yetlerde ocuk ancak ana babadan do )ar diyenlere red vard r. Zira Hz. &sa Mele)in frmesi ve Meryem'den do )mu!tur. $ayet bole diyenler ancak ocuk iki !eyden do)ar deseydiler szleri do)ru olurdu. Bu ara!t r lmas gereken bir hussdur. Bu makamda sofnin menzili ara!t rmak ve tahkikdir. Sofi bu makamda rz n muhafaza etti )inde o kendi levhas n pak olarak muhafaza eden birini kasd eder. Sof levhas n paklad ) nda ve onda bulunan kirleri giderdi )inde onu zel hatlar izen kalemin yazacaklar n kabul etmeye haz r bir tarzda b rakm ! olur. Allah Subhneh onun levhas)na kendi kat)ndaki ruhu fler ve yine kendi kelm)ndan diledi,i szleri onun levhas)na nak* eder. lleri Allah' )n izniyle diriltmek, krleri iyile *tirmek ve alacal )klar) gidermenin s)rr) bu ruhun flenmesiyle gerekle *ir. Bu ruhun flenmesi ayn) zamanda Allah ile me*gul olmaya engel olan *eyleri terk etmeye de sebebdir. Bu makam n kerametlerinden en ycesi de bunlard r. Bu makam n alameti ise dnya ve ehlini terk etmek, kelam ve nasihatlar)da dinleyenlerin o ,unda tesir etmesidir. Talebe ve mridler bu makama ermi * stad ve *eyhlerin levhalar)d)rlar. O stad ve *eyhler o levhalara s )rrlar)n ruhunu ve kudsi manalar)n harflerini srekli nak * ederler. Bu makamda stad ve *eyhler "Hallak" ve "Hakm" isimleriyle muttas)f olurlar. Bu isimler bu uzva bakarlar. Bunlar ) ara*t)r kamil ir*ada ersin

- 152 -

FELEK- KADEM (AYAK FELE# ) Ey Evlad!. Akl)nla e*ya aras)nda tercihte bulundu,un, nefsinin hevas)na kulluk etti,in, *eytan)n izdi,i yollara tbi olarak lezzet putlar )na tap)nd),)n, isyan ve muhalefet vadisinde karanl )klar ierisinde yzd,n, gurur ayaklar)yla her *eye ko*ru,un ve her *eyin kendisine dn* yapaca,) Zttan gafil oldu,un halde ayaklar)n)n hakiktine vak )f olmak istiyorsun!!!... Heyhat!!!.. Heyhat!!!.. Bu ne garipsenecek bir hl!. Ayaklar hakk nda varid olan hkmleri riayet etmekle mkellef oldu )un vazifeleri icra edebilirsin. O hkmlerin kimi yasaklar kimi de buyruklara ayr lmaktad r. Biz sana burada k sa bir mukaddime ile onlara i !aret edece)iz. Aya) n d ! ndaki uzuvlarda yapt ) m z gibi. Sen de mkellef oldu )un vazifeleri bildi )inde o hkmlere riayet ederek mcahade meydan nda at ko!tura bilirsin. Bu ka n lmaz bir gerekdir. Asla bunlar kulak ard etme. Kalbin gzelli )i bedenin uzuvlar yla tezahr edebilir. Onun iin biz bu kitabda bedenin uzuvlar n n ana umdelerini olanlar tek tek ele ald k ki okuyucuyu Allah nezdinde ki kendi k ymetini bilmesini sa)layacak nktelere ynlendirsin. Sen Allah')n hkmlerini ne kadar icra ediyorsan Onun kat )nda o kadar de,erin olur. Onun buyruklar)na boyun e,melisin. Yoksa szl iddialar)n hibir k)ymeti yoktur Onun kat)nda.Varl),)nda tezahr eden fiillerle szlerin uyum iinde olmal ). yle ise sen aya) n haram i!lerin i!lendi)i yerlerden kes. $eytan ve avanesinin pe!ine tak lma. Mescidlere ad mlar n art rarak git. Her namaz n cemaatle k l. Gece karanl kta mescide yryenlerden ol ki susmakla mjdenenlerden ol. Mslman karde !inin ihtiyalar n gider. oluk ocu)un nafakas n temin etmek iin al !. Harb meydan ndan kama. S rat- mustakiymde yr. Mustakiym yolun haricindeki yollara dalma. Yeryznde kibirlenerek al m satma. Bu a klad ) m z !eylerde yry!n sa)lamla!t r rsan yar n k yamette k ldan ince k l tan keskin olan kpr de sa)lam olarak yrr geersin. O kpr belki daha ince ve daha gizlidir. Bu tarz hayat n dzenlersen Allah Subhneh dilerse sana bir tak m kerametleri de ikram eder. Di )er uzuvlarda oldu)u gibi seni bir tak m menzillerle !ereflendirir. Btn bunlar sadece kalbin itminan bulsun diye sana bah ! eder. Bu makama ait olan kerametler temelde k )sma ayr)l)r. 1- Su stnde yrmek, 2- Tayy) mekan, uzun mesafeyi k )saltmak, 3- Havada yrmekdir.

- 153 -

Evliy'n n bu makama ait olan menk beleri me!hurdur. Biz onlar zikr etmeyece)iz. Zira Evliya hayatlar n anlatan Tabakat kitablar bunlarla doludur. Allah' n yle dostlar vard r ki Allah Subhneh onlara btn bunlar bir ihsan olarak yarat r. Bizim gayemiz k sa bir slupla mevzular izah etmek oldu )u iin art k bu Felekin menzillerini a klayal m. BU FELEK N MENZ L Ey Evlad!.. Said ve bahtiyar muvaff )klar, srekli bu kerametlerde at ko *turur ve onlar)n s)rlar)na muttali olmaktan beri olmaz. O bahtiyar, a )klanan gzel ahlklarla muttas )f oldu,unda ona lem-i Melekta a )lan bir kap) a)l)verir.. Art)k onun lem-i Melekttaki say) ve gayreti lem-i &ehdette hay)rl) i*leri sratle yapmas )n)n miktar)nca tahakkuk eder. lem-i Melekttaki i*leri grme sratinin lsne gre ke *ifleri olur. Burada Kre-i Arz kendisi iin drlen bu makam sahibine Ruhan lemde cisimlerin arz) onun iin toparlanm)* olur. O da onlar)n hakiktlerini bu vesile ile bilir. Onlar )n zahiri ve batini tabakatlar )na vak)f olur. Onlar)n gizliliklerini tan)r. Allah')n onlara yerle*tirdi,i ltif hikmetleri ve *erif s)rlar) mcmel ve mufassal olarak tamam )n) bilir. Hepsini ilmi olarak ihata eder. Bu ne mthi* bir s)r. Herkes o s)rra kadem basamaz. Ancak Allah Subhneh inystiyle bir kula yard )m ederse o zaman btn bunlar)n olu*mas)nda hibir zorluk yoktur. lem-i &ehdette kul anlat )lan zellik ve nitelikleri kazanmaya gayret sarf etmeli ve o nitelikler Allah')n raz) oldu,u llerde olursa onun iin Melekt leminde seyr etmek kolay olur. Su stnde yrmeyin &ehdet leminde husluna vesile oldu ,u fazilet ve ahlklarda kul yrmeye gayret sarf ederse Melekt leminde suya yerle *tirilen s)rlara ve hayat)n hikmetlerine bir kap ) a)l)rsa, lezzet ve elemleri his eden cismin varl ),a ba,l) olan hayat) tan)rsa ilimle adland )r)lan ltif hayat) bilirse, varl)klar)n marifeti s)rr)na erirse ve ltif bir slupla btn varl )klarda his edilen lezzet ve elemleri birle*tirirse bu makam sahibini tan)r. O bu hazrette ki btn ilimlerin mertebesini de bilir. O varl )kta hazz)n)n nerede oldu,unu, neye ba,land),)n), kime yneldi,ini ve ondan nas)l sudur edece,ini de bilir. O kulun bu ilimlere olan vukufu ve onlar ) tahsii etmekle onun iin malumatlar has )l olur. lem-i &ehdette su yznde yryen her Velye Allah Subhneh lem-i Melektta anlatt )klanm)z) ihsan eder. Yaln)z Velnin lem-i Melektra bu hikmetlere vak )f olmas)n)n *art) hayat)n) Kur'n ve Snnet-i Seniye ile dzenlemesidir. lh ahlkla

- 154 -

ahlklanmak Allah Rasl'nn Snnetlerini icra etmekle gerekle *ir. Dolay)s)yla, bu ahlakla ahlk )n) dzenleyemeyen insan)n lem-i Melektta hikmet ve s )rlar bahs etmesi nas)l mmkn olabilir. Allah Rasl'nn Snnetlerini kmseyen ve onlar ) icra etmeyenler ancak nefs ve *eytan)n avaneleridirler. En kmil insan Allah Rasul'dr. Kemlat sahibi oldu)unu iddia edenler acaba hi mi d !nmyorlar? -Allah Rasl bugn hayatta olsayd nas l ya!ayacak, Zaman n gere)i bir tak m !eylerde de)i!iklikler oldu. Ve o de)i!iklikleri Allah Rasl'de uygulard " diyorlar. Bu sz syleyenler Allah Rasl'nn Hatemu-l Enbiy olu*unun s)rr)n) idrk etmemi* sufl bir tak)m nefisperest kimselerdir. Madem ki O Hatem-ul Enbiy'd)r Onun getirdikleri kemlat a)s)nda en son ve mkemmeldir. En son ve mkemmel olanlar) icra etmesi ister Stayatta olsun istei' olmas )n de,i*mez. Muhal farz Allah Rasl gnmzde ya*asayd) da en mkemmel olanlar) yine icra ederdi. Hayat )n) o gn nas)l duzenlemi*se bugn de aynen dzenlerdi. Btn bunlar anlatmam zdaki ama iem-i $ehadette su da (ilim)de yzenlerin i !in hakiktine vak f olmalar iindir. i!in hakiktine vak f olduktan sonra ayaklar n! sa)lam yere basar. lem-i Melektta hs l olacak ilimlerde noksanl k olursa lem-i $ehadette de icra etti )i s fatlara bakmal . O s fatlan ve ahlklar hakk yla icra ediyor mu etmiyor mu?.. Zira kusur onun kendisindedir. Derhal o kusurlar n tesbit etmeli ve onlar telafi etmeye ai !rnai . Hangi s fat ve ahlk icra etti)inde e)er onda kemlata ermiyorsa o icra etti )i s fat ve ahlkta ait olan fitneleri gidersin. Ondan sonra Melekt lemine ynetsin. yle ise, lem-i &ehadette icra ettiklerimiz lem-i Melekttaki hakiktlere ula *man)n basamaklar)d)r. *in ehl olanlar, yapacaklar ) i*in ba*lang)c) ve sonucunu tesbit ederek yaparlar. Amma bizim iin nemli olan; bu ba *lang) ve sonu zerinde fazla kalmamak. Allah Rasl neyi tavsiye etmi *se biz onu yapar)z. Yapmam)zda *evkimizin artmas) iin hikmetlerine bakar)z. Yoksa Onun tavsiye ettiklerinin s )hhatli m), de,il mi tart)*mas)na girmek olan cidal etmememiz lz )m. Gnl leminde sabit kadem olan &ehdet leminde ilim ve amel ile sslenir. &ehdet leminde ilim deryas )nda hakikt ve *eriat lleri zere hareket eden de Melekt leminde e *yan)n hakiktlerine vak )f olur. Havada yrmenin gerektirdi,i fazilet ve ahlklarda gayret sarf

- 155 -

ederse ona Melekt leminde ki lem-i Ervaha a )lan kap)lar a)l)r. O da kap)lar)n a)lmas)yla varl)k s)rr)n)n hakiktlerini, o leme ykseli *i, o lemde ini*i, o lemde istiva etmeyi, orada yard )m taleb etmenin s)rr)n), oradaki tedbiri, te*hiri ve kavu*man)n keyfiyetinin ne oldu,unu bilir. Orada tekliflerin nereden sudur etti ,ini ,renir. Kendisine istiva edilenin haysiyyetiyle istivada duraklar. stiva eden Rahman)n istivas) haysiyyetiyle bu duraklamak gerekle *mez. Zira o istivan)n keyfiyetini ancak Allah bilir. Bu makam)n sahibi asla Krs'yi gemez. Ar *) da, o Ar* ki bu makamdan sonra zikr edece ,imiz Kalb Makam)n)n sahibine aittir. E)er bu s rlardan noksanl k ederse tekrar ilk ba !lang ca dnmeli. Su yznde yryenin hasletlerini izah etmemizde bu dn !m nas l yapaca) n uzunca yazm !t k. Art k hangi s fatta noksanl k etmi!se o s fat sa)lamla!t rsin ki lem-i Ervahta ki Makam da sa)lam olsun. Art k bunlardan a ka anla! lan !udur ki bu lemin s)rr)na i*ara! etmek zor ula*)lan bir *eydir. Art k gaflete uyan kimse iin ne va'd edilmi!se o has l olur. Her kim ki bu hakiktlere vak f olursa, himmetinin aya) yla kat m!kl olan bu yolda sebatla yrse ve o yolculukla Rezzak ve Hkim-i Mutlak' n r zas n kazanmay amalay p &sra ederse i !te o kimse; bacak, ayak ve kadem sahibidir. O dur hakikt meydan )nda at ko*turan. O dur tarikat esrarlar)yla vas)flanan. O dur kendisinin s)fatlar)nda tahkike eren. O dur akranlar) aras)nda mehul olan asker. Allah Subhneh bu s)fatlarla vas)flananlar)n hrmetine kendi kat)nda bize hediyeler bah* etsin. E)er biz kalemi bu makam n do)uraca) neticelere uzat rsak ve bacak, kalem ve na'leyni karma hususunda konu !ursak konuyu uzat r z. Bu da b kk nl )a sebebdir. Gayemiz ise bu kitab k sa olarak yazmakt . $eriat dairesi iinde kan btn yollar Allah'a var r. Hamdler yanl zca Allah'a mahsusdur. KALB FELE# Muhakkikin kalbi nazar edenlerin aynas & olur, O kalbde ruh ve suretleri icd edeni grr, Varl&k paslar& kalbden giderildi inde, Art&k bu kalbin sahibinin s&fatlan Hakk&n s&fatlar& zere olur, Gerekten ibret almak ve hikmetlere vak &f olmak, Bu kalbe sahib olan hikmet ehline aittir. Ey O,ul!.. Bil ki!..

- 156 -

Kalb Rahman)n parmaklar) aras)ndad)r. Dilerse kalbi do,rultur. Dilerse sapt)r)r. $ayet sapt r rsa kalb $eytan' n evi, hsranlar n mahalli, rahmetten uzakla !an n nazargah , vesveselerin kayna) ve aldanman n hazinesi olur. $ayet kalbi Allah Subhneh do )rultursa bu kalb muttaki ve ver'a sahibi m'minin kalbidir. Bu kalb yle bir kalb ki Allah Subhneh onu !yle vas l yor. Beni ne gk ne de yer iine s ),d)ramad). Beni m'min kulumun kalbi iine s),d)rd).. yle ise Kadimi iine s )d ran bu kalb nas l varl ) sonradan olanlar mevcd olarak hissedebilir? Bu makam n hakiktine eren Ba !bu) Vellerinden biri olan Byezd-i Bistm -Allah ondan raz& olsun- !yle buyurmaktad r. "Ar* ve ar*')n ihtiva etti,i her*ey Arifin kalbinin bir zaviyesinde toplansa Arif onlar)n varl),)n) his etmez." yle ise abd- hussinin kalbi Allah' n evi, nazargah , ilimlerin ma'den, s rlar n n bekisi, meleklerinin ini ! yeri, nurlar n n hazinesi, kasd edilen k'besi ve me!hd olan a'rafat d r. Bu kalb, cismin ba !bu)u ve melkidir. O kalb bedenin bir !eyi yapmas n hkm etti )inde o !eye "Ol!" der. O da selmetle oluverir. Onun s hhatli olu!u bedenin s hhatli olu!una sebebdir. Onun buzulmas cesedin bozulmas na illetdir. &nsan bedeninde zuhur eden hibir !ey O'nun emri olmadan zuhur edemez. Ne hkm ne tesir ne emniyet ne de ba !ka !eyler. Kalb irde etmedike a )a kamazlar. O'dur kabz ve bast n, rec ve havf n, !kr ve sabr n mahalli. O'dur imn ve tevhdin, tenzh ve tecridin yeri. O'dur sarho !luk ve ay kl kla, bir !eyi isbt etmek ve gidermekle, isr etmek ve nuzulla vas flanan. O'dur cell ve ceml, ns ve heybet, tecelli ve mihenk sahibi. O dur engelleyici ve tahkim edenin, inen ve ykselenin, nazlanan ve kar ! layan n, edeb ve s rr n, kavu!an ve ayr lan n ve gayret ve hayretin ta kendisidir. Btn bu manlar yklenen odur. Allah ona nazar etmedi )inde de cehaletin ve gafletin, zan ve !ekkin, kibirlenmek ve inkr etmenin, nifak ve riyan n, ucb ve hasedin, kar !t rmak ve tela!lanman n sahibidir. Hidyet ve inayetten mahrum kald ) nda da btn kt niteliklerin mahallidir. Kalb Hakk' n cisme gnderdi)i elisidir. Ya sad kd r. Ya deccald r. Ya da mudilidir. Ya da haddir. Art)k o kalb *ayet kermse ikram eder. Sulh edici olursa teslm olur. Kalb, e,er iyilik ve hidyet elisi olursa beden kafas )ndaki askerlerini Allah'a itaat etmeye harekete geirir. Kalbin sefirleri de kendisinin lem-i gyb da ve lem-i *ehdette mevcd olan on emirine ehl snnet vel cemaatta istikmet zere olmay ) ihtiva eden

- 157 -

mektubu gnderir. O mektubda her bir emirin hakiktinin gerektirdi ,i hikmet ve onlar)n her birisine ly)k olan teklifleri iermektedir. O emirler on tanedir. Be*i lem-i Melektta, be *i de lem-i Mlk de mevcddur. Melekt leminde mevcd olanlara ervah denir. Mlk leminde mevcd bulunanlara da hassalar ad ) verilmektedir. Bunlardan i !itme hassas , grme hassas , koku almak hassas , tat alma hassas ve dokunma hassas d r. K sacas be! duyu organ n n hassalar d r. Melelt leminde olanlar ise !yledir. Rh-i hayvani (nefs), rh-i hayli, rh-i fikri, rh-i akl, ve rh-i kudsdir. Art )k ilh bir hkm bunlardan birine nfs edince kalb kalbe tesir eder ve kendi hakiktinin hasebince ona varid olan hkm yerine getirmeye sratle ynelir. O sefirler ise kalbe gelen me *hur havat)rlard)r (duygulard)r). Ey O,ul!.. Allah seni hay)rl) i*leri yapmaya muvaffak etsin, kalbini nrland)rsm, g,sn geni*letsin, elbiselerini tahr etsin ve senin s)rr)n) mnezzeh k)ls)n. Bil ki; geen blmlerde her bir uzuv iin zikr etti )imiz keramet ve menzillerin hepsinin merkezi kalbdir ve onlar haddizat nda kalbe aittirler. E)er kalb mevcd olmazsa o uzuvlardan sudur eden bu ola )anst olaylar n hibiri mevcd olamaz. Zira o uzuvlardan a )a kan her amelin ruhu ihlst r. &hls ise, katbi bir ameldir. Amel ihlss z olursa, sa l p yay lan toz taneleri gibi hibir k ymeti yoktur. Byle olan amellerden hibir hay rl sonu elde edilemez. Bu ameller insan iin edeb mutlulu )a vesile olamazlar. Zira Allah Subhneh i*lenen amellerin ihlsla olmas )n) emretmi*tir. Halbuki onlar Allah'a, onun dininde ihls (ve samimiyyet) erbab ) ve muvahhidler olarak ibdet etmelerinden, namaz ) dosdo,ru k)lmalar)ndan, zekt) vermelerinden ba*kas)yla emr olunmam)*lard). En do,ru din de budur. (Beyyine Sresi, yet: 5) Allah Rasl Aleyhisseltu Vesselamda amellerdeki ihlsa i !aret etmek iin !yle buyurmaktad r: "Amellerin s)hhatleri, k)ymetleri ancak niyetlere gredir. Herkes iin ancak niyet etti ,i *ey vard)r. Onun elde edece,i ancak ondan ibarettir. Art)k her kimin hicreti Cenab- ) Allah'a ve Onun Rasl'ne mteveccih ise hicreti Allah Telaya ve Onun Rasl'ne olmu * olur. Ve her kimin hicreti kendisine isabet edecek dnyaya ise veya evlenece,i bir kad)na ise art)k onun hicreti kasd etmi* oldu,u *eye ait bulunmu* olur." (Buhri, Mslm)

- 158 -

Art k bu hakiktlerle net olarak !u hikmet anla! lmaktad r. Kalb-i eylemler zahir ve bt n olan amelleri ya tezkiye eder veya bozar. yle ise insan n uzuvlar ndan sudur eden ne kadar hareket ve durgunluk varsa hepsinin men!e kalbdir. Kalbde ilk nce yap lacak bir amelin duygusu do)ar. Kalb de nce tahkik eder ve ara !t rd ktan sonra o ameli yapmay kast etti )inde art k o duyguya has olan ameli yapacak uzva nazar eder etmez, o uzuv, o ameli i !lemek iin harekete geer. Bu amel ya ibdettir veya gnh. Uzvun harekete gemesinden sonra ondan zuhur eden amele kar! l k ya sevap veya ikab yaz l r. Grmyor musun? Yabanc namahrem kad nlara bakmak haramd r. Fakat insan n kas ds z olarak gzne ili !en kad nlara olan ilk bak ! n Allah Subhneh afv etmi !tir. Zira o bak ! kalbinde bir kasd olmaks z n gerekle!mi!tir, ilk bak !tan sonra ki bak !lar n durumu byle de )ildir. Zira onlarda art k bir kalbi kas t mevcddur. Unutarak yap lan amelde de kalb kas t yoktur, insan n kalbine herhangi bir gnh i!lemeye sevk eden duygu do )arsa o insan o duyguda &srar edici olmad ) mddete afv edilir. &nsan kalbine o duyguyu i!lemedi )i mddete veya o gnh konu!mad ) mddete kendisine o duygudan dolay ne ikab yaz l r ne de hesaba ekilir, ibdet ve taatlerle alkal gelen duygulardan tr kula mkfat verilmektedir, insan e )er bir kt ameli i !lemeye niyet etse ve sonra onu terk ederse ona bir hasene yaz l r. Allah Rasl bir Hadisde bu hakikti !yle ifde ediyor: "Kul gzel bir ameli i*lemeyi niyet edipde i*lemezse ona o niyetinden tr bir hasene yaz )l)r. E,er niyet etti,i o gzel ameli i*lerse onun iin on kat ) fazlas) hasene yaz)l)r. E,er kul kt bir ameli i*lemeyi niyet edipde onu i*lerse ona bir ktlk yaz)l)r. E,er niyet etti,i o kt ameli i*lemezse ona hibir *ey yaz)lmayacakt)r. O esnada Allah Subhneh vazifeli meleklere *yle emredecek o kulum iin bir hasene yaz )n. Zira o kulum o kt ameli benim r)zam iin i *lemedi." (Mslm) Allah Rasl bir Hadisde de !yle buyurmaktad r: "Allah Subhneh mmetimin unutarak ve yanl )*l)kla i*lemi* olduklar) amelleri ve kalblerine gelen vesveseleri afv etmi *tir." (Mslm) Tehdit edilen bir !ahs n i!ledi)i amel de afv edilen amellerdendir. Zira bu !ah s o fiili ldrlmek korkusuyla i !lemi!tir. Allah kat nda o bu amelden mesul de )ildir. Zira bu ameli kalben kasd ederek i !lememi!tir. O bu ameli i !lemeye cebr edilmi !tir. Allah Subhneh yce kitab nda bu hususu !yle beyn etmektedir:

- 159 -

Kalb imn zere (sabit ve bununla) mutmain ve msterih oldu ,u halde (cebr-li) ikrahe (tehdite) u ,rat)lanlar mstesna olmak zere kim imn)ndan sonra Allah') tan)maz, fakat kfre sine(-i kabul) aarsa Allah')n gazab) onlar)n bas)nad)r. Onlar iin en byk bir azab ve vard)r. (Nahl Sresi, yet: 106) Btn bunlardan net olarak anla ! lmakta olan !udur: Kalb bedenin ba!bu)udur, insanda ilhi emir ve yasaklara muhatab olan odur. Allah' tan yan odur. Beden yurdunda itaat edilen Melk odur. Allah Rasi bir Hadiste kalb hakk nda !yle buyurmaktad r: " nsan bedeninde bir et paras ) vard)r. O et paras) iyi ve s)hhatli oldu,unda bedenin tamam) iyi ve s)hhatli olur. O et paras ) kt ve s)hhatsiz olursa bedenin tamam ) da kt ve s)hhatsiz olur. Dikkat edin o et paras) kalbdir." Madem ki kalb bu hususiyetlere sahibdir. yle ise insan bedeninde sudur eden ne kadar keramet varsa ve ne kadar nail oldu )u menzl mevcd ise hepsi kalbe aittir. Art k kalbe zgn keramet ve menzillerin olmas da gereklidir. yle keramet ve menziller ki kalbin d ! ndaki hibir uzvun onlara ynelmesi mmkn de )ildir. Kalblerin bedendeki konumu bir memleketin padi !ah n n konumu gibidir. O memlekette padi !ah nam na hareket eden herkese zgn nimetlerin tamam padi !aha aittir. Fakat padi !ah n kendisine has bir tak m nimetleri vard r ki onun du!unda hi kimse onlara ula !amaz. Biz bu konuyu "Tedbrt-) lhiyye" adl kitab m z n bir blmnde geni !e izah ettik. Merak edenler ona mracaat etsinler. Fakat biz burada kalbe has olan baz kerametleri ve menzilleri yazaca ) z. Kalbe ait olan menzillerin varl ) o menzillerin bir ok !artlar n n olu!umuylad r. yle !artlar ki kalbin d ! ndaki uzuvlar n olu!mas nda !art ko!ulmam !lard r. Kalbin d ! ndaki uzuvlar n menzilleri o uzuvlara has olan kerametlerin peyda olmaks z n gerekle!ebilir. Amma kalblerin menzilleri kalbe has olan menzillerin varl ) kalbe ait olan baz kerametlerin varl ) na ba)l d r. Allah' n izniyle biz bu kitabta bir nebze de olsa kalbe has olan keramet ve menzillerden bahs edece )iz. Kalbe has olan keramet ve menziller i iedir. Di ,er uzuvlar)n keramet ve menzillerinin durumu byle de ,ildir. Onlar n menzil ve kerametlerini ayr ayr izah etmi!tik. Kalbe has olan kerametlerin tatl l ) ndan ve menzillerle iice olu!lar ndan tr sanki o keramet ve menziller ba !ka bir heyet olmu!lard r. Onlar biribirinden ay rmak g bir i !dir.

- 160 -

KALB N MENZ L VE KERAMETLER Bu kerametlerden ilki kevni (varl ) ve nesneleri) daha olu !madan nce bilmesidir. Bir *eyin varl),a a),a )kmadan nce o *eyi bilmek kalbe ait bir keramettir. Bu da s )rr ilminin mertebesinin stnde olan haf ilmidir. lm-i haf'nin mertebesinin stnde de ilm-i ahf (1) mertebesi vard)r. lm-i ahf da kendi iinde bir ok mertebeleri vard )r. O mertebelerin en stnde Allah' )n kendisine seti,i ilm-i ahf mertebesi mevcddur. Allah' )n kendisine seti,i ilm-i ahf ilimleri kullar)ndan seti,i kimselere verir. Onlar )n d)*)nda hi kimse bu ilme muttali olamaz. yle ise ahf ilminin ilk mertebesi Hakk )n bah* etti,i bir keramettir. Bu kimselerin d )*)ndakiler bu ilimden krdrler. Bu ilim, Hakka nisbet edilmesi itibariyle s )rrd)r. Zira Hak o ilmi s)rr mertebesinde m*hade eder. Kul ise o ilme haf mertebesinde muttal olur. Amma sofiler bu ilme edeben s )rr)n s)rr) ilmi diye ad verdiler. Zira onlar Hakk' )n kendisine seti,i ilmi ahf diye isimlendirmi*ler.
(1) )lm-i ahf: En gizli, insanlarda bulunan yedi latfeden biri.

Ben de kalemimi bu edeb ile icra etmekteyim. Halbuki ben bu s rra ahf ad n burada zikr ettim. Byle zikr etmemin hikmeti !udur. Dinleyici ve okuyucuyu bu s rr n mans na ikaz etmek iindir. yle ise s rr n s rr olan ilim, bu ve onun fevkindeki ilm-i ahfd r. &lm-i ahf ile Hak temeyyz etmi !tir. Yani her insan n haf kalan s rr mevcddur. Ve o s rr Allah'tan ba!kas bilemez. Heyhat!.. Levh-i mahfuzun, kalemin, Mele )in lmmes ve !eytan n lmmesinin hikmeti nerede kald ?.. Evet zevken her insana ait s )rlar vard)r. O s)rlar) o insan)n d)*)ndaki yarat)lan varl)klar)n hibiri bilemez. Yaln z Allah Subhneh bu s rrlar diledi)ine )retti)inde bilinmemesi iin hibir engel kalmaz. yle ise gnl erbablar), Allah')n bildirdikleriyle s)rrlar) bilirler. Onlar nefislerinin gizlediklerini de Allah' )n ltf ile bilirler. Basar fele)inde izah ettiklerimizi hat rlatarak meseleyi daha iyi anlatm ! oluruz. Gnl erbablar)ndan birinin, gnllerden gelip geen duygulardan ve nefislerinin gizlediklerinden bildiklerini gnl erbab ) olmayanlar)n hibiri bilemez. Ayr)ca gnl erbab) bunlar)n hangi keyfiyet zere a ),a )kaca,)n) da bilir. Art k bu imm, Levh-i mahfz'u bizzat kalbiyle mukabele eder. Levh-i Mahfuzda olanlar da onun gnlne ke !finin miktar nca nak! edilir. Bu

- 161 -

makam m!hade edenin m !hade esnas nda onun hibir uzvu hareket etmez. Ancak gznn hareket etmesi lz md r, Yaln z gzn hareketinide sa)layacak olan basiret gz olmal d r. Bu da makam n gerektirdi )i kuvvetle olur. Levh-i mahfuza a lan yolda slk edenlerin kimi srekli ona baka kal r, byle olandan asla istifde edilmez. Kimi de bazen Levh-i m !hade eder, bazen de etmez. Kimi bir defa bakar bir daha Levh-Mahfza nazar edemez. Kimi de nazar n sadece yaz lan sat rlar na b rak r. Burada da iki mertebe vard )r. Bu mertebelerden biri sadece neyin yaz)ld),)na bakanlar)n mertebesidir. Biri de kalemin nas )l bir hat izdi,ine bakanlar)n mertebesidir. Bu makam sahibi gayet mcmel kelmla konu*tu,u iin kimse onun kelm )n) anlayamaz. Bu makamda Rasllerin iece)i, Neblerin iece)i ve muhakkik vars soflerin iece)i vard r. Bu makamatlardan her bir makama has bir edeb vard)r. Keml sahibi m*hade ediciler buna *hidlik ederler. Biz bunlar) izah etmekten ka )nd)k. Bu ka)nmam)z da bir edebdir. Hatta iddia edicilik ve onun lzumu olan !eylerle ittiham edilmeyelim. Ben buraya kadar izah ettiklerimle bu makamlar n tahsil edilmesi iindir. Ne zamon ve nas l a laca) n izah etmeyi fevk ettim. Bu hususu kas tl olarak kapal b rakt m. Bunlar zevk edenlerin da'vas do)rudur ve o bizim ketm ettiklerimizi bilir. Allah cmlemizi iyilerden etsin. Bu kitabta kalb perdelerden ve hallerde olu*an gafletlerden bahs etmedik arzularsan "Minhac'ul stikamet" adl) kitab)m)zdan bu hususlar) istifade edebilirsin. Allah ne gzel vekldir. LH OLAN MTLLARIN NCS lh olan mtllar)n ncs; Rahamt ve Rahabt berzah)nda mdebbir olan kutbun burcunda do ,an Hilaldir. Bu hill zengin ve fakirli,e sebebdir. Temennim !udur: Birbirine benzeyen ve denk iki hakikt temiz, zeki ve r&za sahibi imma gzkt m- Yine muhtelif iki hakikt ona belirti mi? 'ki kesif #ey birle#emedi tk iki ltif #eyle birle#ir. Raman hikmetlerini ayan iin zahir etti. Zihinlerde aks eden tabiat &n varl& &n& zaman ihtiva edemez. Bunlar &n havan& ard& ard&nca tasavvur edilmesi ancak burhanlarla mmkndr. Gnller yak &nla#tmld&. Ate#ler tutu#turuldu. Yani peyda olan gzellikler hcum ettiler. Z &tlar bulu#tu. Birbirine benzeyenler icd edildiler. Ayr & ayr& gruplar kendi nesillerini rettiler. Bunlar k&ymetli gayb e#mesinden a& a &kt&lar. Yak&n ve uzak olanlar& grdler. Kal&p ve ikinciyi vurmaktan emin oldular. Putlar& inkr ettiler. Gzel bahelerde kokla #t&lar. 'hsana s& &nd&lar. 'mn nimetiyle mkfatland &lar. Eman z&rh&yla korundular. 'ki #eyin

- 162 -

birle#mesinde belirginsizlikten ba#ka bir #ey zuhur etmez. Kuran inzal edildi. Furkan belirginsizlikleri giderdi. Kur'n ve Furkan en mkemmel murebbi oldular. Reyhan ve gl bahelerinde ki en gzellerini sundular. O bahedeki gzelliklerden onlar & engelleyecek hibir perde yoktur. Bu gzellikler insan bedeninde haps edildiler. 'nsanda onlar& aramak iin yeryzne yay &ld&. As&rlar insanl& & iine ekerek zamin oldular. Onlar &n ad&rlar& k&rm&z&, direkleri beyazd &r. 'nsanlar Mennan'&n ltfuyla nimete erdiler. Fazilet ve stnl e a#&k oldular. 'nsan!. "Hsrana ilhak ol!" nidas&yla a r&ld&. 'nsanda at&ld& & derya iinde a yara maliktik etmek iddias&yla yzd. Gzlerini tavaf eden gazalleri grmekten al &koydu. 'nsan helak oldu. Gz, uzvuyla o hakikatlere i#aret eder oldu. E er insan vucd s&rr&yla nikah k&ysa ona tahtlar dikildi. Eylemleri ona a &r geldi. Ondan do an ocuklar& onu zayi ettiler. O hakikatlerden insan ve cin varl & & ne#et etti. Onlardan kimi taatte kimi de isyanda oldular. Bu itaat ve isyanda Adnana mensub olan Burhan Sahibi zata kar #& i#lenmektedir. Bunlar&n tamam&n&n hkm insandan zahir oldu. BU MATLAIN NS YET ETT # KALASI Ak l sahibi hakm dedi ki: "Mehirsiz nikah znad#r. Mehir olarak miskalleri ver. Bu Mutal'l #n muhimmat#ndand#r. Bak ki o nas#l ehemmiyyet vermekte gr. Veya lemdeki infiallere nazar et. Ben de dedim ki; "Ey fele in sultan&!. Bu nefs senin iin haz&rlanm&#t&r. O senin ar#&nd&r, haydi ar#&na yksel. Ona galebet et. Ey padi#ah sen mkemmel dolunays &n. Ben fele in zym. E er burada vatans&zl&k gelir ise orada sultan te #rif eder. Mina berzah&nda hayat sr. Sana mal kemalin hakikatidir. O mal &n makam& infialdir. Zekat& hallerdir. Madeni kamil erlerdir. Sultan & visaldir. Cemal iinde yzer. Dilin dolunay & kum sahibi oldu. Onu zeval gazelleri rtt. O gelen ge ba#lad&. Pahal& pahal& sat&ld&lar. Onda perdeler zayi oldu. Dolunay ve hilal aras &nda #ekiller de i#ti. Kemalat dolunay& s&fat ve esmalar&n glgesidir. Meyi edenlerin meyle ve dallar & ona do ru yneldiler. Onlar&n i#i gizli gizli gitti. Misller alabildi ine inceldiler. Hayaller ltifle#ti. Unsiyet edebiyle sorular&nda

- 163 -

alabildi ince yumu#ad&. Perdeler onlar& st ste rtt. Vaktin uzamas&ndan #ikayeti oldular. Bu darda onlara azabda uzad &. Vusiata engeldir bu dnya. Gzler hicran ya muru ya d&rd&. Bu firakla oian szleri i#itilmedi. Mal ile levha de i#tirildi. Derhal ona giysiler giydirildi. O giysiler ona Vacibul vucdun mmknle mmknm ki sen bu tafebde bulunuyorsun?. denildi. birle #mesi

Hi Vacib'ul vucd sonradan olanlarla birle #ebilir mi?. O da o giysileri bin m&skal ile tasdik etti. *yle denildi #erefliler #yle derler; "Allah'a verdi i nimetlerinden tr hamd ederiz" syledi. FURKAN MEVAK 'UL NCM Kitab&m&z& Kuran yetferiyle sona erdirdik ki kullar &na bir vasiyet hkmnde olsun. Ey Evlad!. Hak Subhanehu'nun kitab )nda zikr etti,i vasaya muttali ol ki hayat)n) Kur'n ahlk) ile dzenleyesin. Sz odur. Hkm odur. Mutlak do,rular onun ifde ettikleridir. yle ise biz btn himmetimizi onu anlamaya ve ya *amaya sarf etmeliyiz. Rabbin, "Kendinden ba*kas)na kulluk etmeyin. Ana ve babaya iyi muamele edin" diye hkm etti. E ,er onlardan biri veya her ikisi senin nezdinde ihtiyarl),a ererse onlara "f" bile deme. Onlar ) azarlama. Onlara ok gzel (ve tatl )) sz syle. (&sra sresi, yer: 23) Onlara ac)yarak tevazu kr nadim (yerlere kadar) indir. Ve "Yarab, onlar beni ocukken nas )l terbiye ettilerse sen de kendilerini (ylece) esirge" de. (&sra sresi, yet: 24) H)s)ma, yoksula, yolda kalm)*a hak (lar))n) ver. (Mal)n)) israf ile sa)p savurma. (&sra sresi, yet: 26) Elini boynuna ba,l) olarak asma. Onu bsbtn de a )p sama. (&sra sresi, yet: 29) Zinaya yakla*may)n. nk o, *bhesiz bir hayas)zl)kt)r, kt bir yoldur. (isra sresi, yet: 23)

- 164 -

Evladlar)n)z) fakrlik korkusuyla ldrmeyin. Onlar ) da, sizi de r)z)kland)r)r)z. Hakkat, onlar) ldrmek byk bir sudur. (&sra sresi, yet: 2) Yetimin, erginlik a ,)na eri*inceye kadar, mal )na yakla*may)n. Me,er ki bu, en iyi bir suretle ola. Bir de ahdi yerine getirin. nk ahid(den caymak) sorumludur. (isra sresi, yet: 34) Allah')n k)ymay)n. haram k)ld),) cana, hakl) bir sebeb olmad)ka,

(isra sresi, yet: 33) ld,nz vakit de le,i tam yap)n. Do,ru terazi ile tart )n. (isra sresi, yet: 35) Senin iin hakk )nda bir bilgi has)l olmayan *eyin ard)na d*me. nk kulak, gz, kalb: Bunlar)n her biri bundan mesuldr. (&sra sresi, yet: 36) Yeryznde kibr- azametle yrme. nk (ne kadar bassan) arz) cidden yaramazs )n, boyca da asla da ,lara eremezsin. (isra sresi, yet: 37) O halde insanlar aras )nda hak (ve adlet)le hkmet. (Hkmde) hev (ve heves)e (hissiyat )na) tab olma ki bu seni Allah yolundan sapt)r)r. (Sad sresi, yet: 26) &)marma. nk Allah *)mar)klar) sevmez. (Kasas sresi, yet: 76) Allah')n sana verdi,i (maldan harcay)p) h)ret yurdunu ara. Dnyadan nasibini de unutma. Allah' )n sana ihsan etti,i gibi sende (insanlara infakta bulunarak) ihsan et. Yeryznde fesad arama. nk Allah fesadlar) sevmez. (Kasas sresi, yet: 77) Nas)n e*yas)n) (mallar)n), hakk)n)) eksiltmeyin. Yeryznde ise fesadc)lar olarak fenal )k yapmay)n. (Hud sresi, yet: 85) nsanlardan yzn evirme. Yeryznde *)mar)k yrme. Zira Allah her kibir taslayan ), kendini be,enip vneni sevmez. (Lokman sresi, yet: 18)

- 165 -

Yry*nde mutedil ol. Sesini alalt. Seslerin en irkini hakikat, e*eklerin an)r)*)d)r. (Lokman sresi, yet: 19) &phesiz ki (emretti,im) bu (yol) benim dosdo,ru yolumdur. O halde ona uy. (Ba*ka ayk)r)) yollara tab olmay)n. Sonra sizi Onun (Allah')n) yolundan ay)r)r. lerinden zulmedenler mstesna olmak zere ehl- ) kitab ile en gzel (sava*dan) ba*ka bir suretle mcadele etmeyin. Ve deyin ki: "Bize indirilene de size indirilene de inand )k. Bizim ilh)m)z da sizin ilh)n)z da birdir, (*u kadar ki) biz Ona teslim olanlar )z. (Ankebt sresi, yet: 46) nsanlara gzellikle syleyin, dosdo ,ru namaz k)l)n, zekt verin. Sana (bu emir ve nehiy sebebiyle) isabet eden *eylere katlan. (Lokman sresi, yet: 17) Nefislerine hainlik etmi * kimselerden yana mcadele etme. nk Allah hainlikde ileri gitmi * gnahkarlar) sevmez. (Nisa sresi, yet: 107) Sabah, ak*am Rablerine, (s)rf) Onun cemlini dileyerek, dua edenlerle beraber candan sabr(u sebat) et. Dnya hayat)n)n zinetini arzu edib de gzlerim onlardan ay)rma. Kalbine bizi anmaktan gaflet verdi ,imiz, hev ve hevesine uymu*, i*inde haddi a*m)* kimselere boyun e ,me. (Kehf sresi, yet: 28) De ki: "Ben dinimde, kendine ihlas edeci olarak, ancak Allah'a ibdet ederim. (Zmer sresi, yet: 14) De ki: "Ben bu (tebli,ime) kar*) sizden hibir cret istemiyorum. Ancak Rabbine (do,ru) bir yol tutmay) dileyen adamlar (istiyorum). (Furkan sresi, yet: 57) (Habibim) sen (gl de,il) kolayl),) (sa,layan yolu) tut. yili,i emret. Cahillerden yz evir. (A'raf sresi, yet: 199)

- 166 -

Size azab gelib atmazdan evvel Rabbinize dnn, Ona teslim olun. Sonra yard)m edilmezsiniz. (Zmer sresi, yet: 54) Allah Subhneh'nun kitab&nda byle tavsiyeleri ihtiva eden daha ok yetler mevcddur. Biz kitab&m&z& Hakk&n tavsiyeleriyle bitirdik. Umulur ki bize ve okuyup amel edenlere faideli olur. Allah'&n Rahmetine muhta olan abd-& aciz der ki "bu kitab hakk&ndaki ilhi ilkalar ve ruhani ilhamlar burada sona erdi. Her kalb kendi me#rebini bilir. Herkes neyin talebinde ise onun s &rr&n& edinir. Bedenin uzuvlar& da taat ve ibdetlerle ne#esini bulur. Bu vesile ile Hakka yak &nla#&r. R&za ve ndvan makam&na kesintisiz olarak, feyizlerle ula #&r. Masum ve tahir olan Seyyidimiz Muhammed bin Abdillah bin Abdilmuttalik'e Salt ve Selm olsun. yle Seyyid ki bizi bu l makamlara ve kuds manlara ula#t&rmaya vesile odur. lemlerin Rabbi Allah'a hamdler olsun. A. Tah Feraizo ,lu Sultanahmet / STANBUL 02 Aral)k Per*embe 1999

- 167 -