MM 303

MAKNA ELEMANLARI 1
EKTRME APARATI
PROJES
alayan DUYGU
Makine Mhendislii
051150021
Do. Dr. Nihat GEMAMAYAN
!"k" #e$e ile %ir%irine %alanan $akine ele$anlar"n" s&k$ek iin dei'ik $etodlar
k(llan"l"r.)(nlardan %iri de ektir$e ad" *erilen a+arat"n k(llan"l$as"d"r.ektir$e a+arat"yla
s&kle,ek $akine +aralar"n"n -arar #&r$e$esi *e tekrar k(llan"la%il$esi iin a+arat"n (y#(n
seil$esi *e dor( k(llan"l$as" #erekir.
ektir$e a+arat" te$el olarak r(l$an ile $il aras"ndaki y-ey %as"n,"ndan
kaynaklanan srtn$e k(**etini yeni+ . $ili r(l$an"n d"'"na it$e i'ini ya+ar./er e'it
$al-e$enin $(ka*e$et deeri 0arkl" old((ndan ektir$e a+aratlar" da k(llan"la,a" %elli
aral"klarda seilir *e (y#(n d(r($lar iin tasarlan"r.
)( +ro1ede a'a"daki ta%loda *erilen deerlere (y#(n ko'(llarda al"'a%ile,ek
ektir$e a+arat" tasar"$" ya+"la,akt"r.
d
2$il a+"3
D
2#&%ek d"'
a+3
/
2#&%ek
#eni'lii3
42
2
5 mm N 3
2y-ey
%as"n,"3

Mini$($ 26 $$ 70 $$ 80 $$ 900 0.1

Ma:i$($ 52 $$ 120 $$ 50 $$ 820
;asar"$"$"- iin e$niyet katsay"s" !< 2 olarak al"n$"'t"r.
=lk olarak $il *e #&%ek aras"ndaki y-ey %as"n,"ndan doan *e $ili ektir$ek iin a'"l$as"
#ereken $ini$($ k(**et deerini hesa+layal"$.
kN dH P F
toplam
989 1 . 0 . 50 . 52 . . 820 = = =
)(l(nan k(**et< a+arat"$"-"n sa *e sol kol( tara0"ndan e'it olarak kar'"lana,akt"r./er kola
%inen k(**et<
kN
F
F
toplam
5 . 1>1
2
989
2
= = =
2

P
A+arat"n kollar" 2 adet sa+la$a olarak tasarlan$"'t"r.!a+la$alar %tn hesa+la$alarda 7.7
kalitesinde seil$i'tir.
7.7 kalitesindeki sa+la$a iin ak$a *e ko+$a #eril$esi deerleri?
2
5 700 mm N
K
=
2
5 680 mm N
AK
=
!a+la$alar iin %oy(tland"r$a hesa%" ya+"l"rsa<
mm
S
F
d
AK
19 . 26
2
680
1>1500 . 8 8
1
= =

olarak %(l(n(r.
!a+la$alar"n tasar"$" iin #ereken $ini$($ a+ 26.19 $$@dir.!tandart ta%los(ndan
yararlanarak %( a+a e'it *eya en yak"n %yk a+l" standard" se$eliyi-.!tandard" M99
olarak seersek di' di%i a+" standart ta%los(ndan 27.>06 $$ olarak ok(n(r.
A+aratla ya+"lan i'le$ sresin,e sa+la$alar #enel dei'ken -orlan$aya $ar(-
kal$aktad"r.)( #eril$e deerini !oder%er# Dia#ra$"ndan yararlanarak %(la%iliri-.
kN
F F
F
O
>5 . 75
2
0 1>1500
2
$in $a:
=
+
=
+
=
kN
F F
F
g
>5 . 75
2
1>1500
2
$in $a:
= =

=
2
2 2
1
2
1
5 6 . 192
8
3 >06 . 27 .2
75>50
8 8
mm N
d
F
d
F
g
O
g O
= = = = =


2
5 920 700 . 8 . 0 8 . 0 mm N
K D
= = =
S
AK
g
D
AK
O

+
A
S
680
6 . 192
920
680
6 . 192

+
8> . 1 = S
E$niyet katsay"$"-< seilen deer olan 2 den kk %(l(nd(( iin< %(
standartlarda k(llan"lan sa+la$a #*enli ol$a-.Barkl" standartl" sa+la$alar seil$elidir.
M9C standartl" sa+la$ay" seeli$2
3 0C9 . 98
1
mm d =
.Ayn" hesa+la$alar" ya+arsak<
2
2 2
1
2
1
5 C8
8
3 0C9 . 98 .2
75>50
8 8
mm N
d
F
d
F
g
O
g O
= = = = =


9
S
AK
g
D
AK
O

+
A
S
680
C8
>20
680
C8

+
2> . 2 = S
E$niyet katsay"$"- 2 den %yk old(( iin 8.8 kalitesindeki M3 sa!la"a
#*enlidir.(2 numaral teknik resim)
Didal" $il iin tasar"$ ya+"la,akt"r.Ayn" 'ekilde *idal" $il de #enel dei'ken -orlan$aya
$ar(- kala,akt"r.Didal" $ile etki eden to+la$ k(**et BE989 kN@d(r.)oy(tland"r$a hesa%"
ya+"la,akt"r.Didal" $il 2hareket ,i*atas"3 iin 10.C kalitesi seilir.)( kalite iin #eril$e
deerleri<
2
5 C00 mm N
AK
=
2
5 1000 mm N
K
=
mm
S
F
d
AK
16 . 91
2
C00
989000 . 8 8
1
= =

/areket ,i*atas"n"n tasar"$" iin #ereken $ini$($ a+ 91.16 $$@dir.!tandart ta%los(ndan

yararlanarak %( a+a e'it *eya en yak"n %yk a+l" standard" se$eliyi-.!tandard" M9C
olarak seersek di' di%i a+" standart ta%los(ndan 98.0C9 $$ olarak ok(n(r.)( ,"*ata iin
hat*e 8 $$ . %&l$ a+" 96.802 $$ *e d"' a+ 97.0C9 $$@dir.
)( ,"*ata iin s"k$a s"ras"nda -orlan$a anali-i ya+"l"rsa.
0C9 . 97 .
8
2

= =
d
h
tg
A 2 =
>1 . 5 =
( )
S
tg
d
d
F
d
F
AK N N
B

+ +

=
2
2
9
1
2
2
1
2
.
. 16
.
. 8
( ) ( )
( )
S
tg
B
C00
>1 . 5 2
2
0C9 . 97
0C9 . 98 .
989000 . 16
0C9 . 98 .
989000 . 8
2
9
2
2

+ +

06 . 2 = S
E$niyet katsay"$"- 2 den %yk old(( iin 10. kalitesindeki M3 #a$eket
%i&atas' #*enlidir. (3 numaral teknik resim)
Follar"n *e *idal" $ilin tasar"$lar" ya+"ld"ktan sonra tra*ersin tasar"$" ya+"la,akt"r.;ra*ers
sade,e eil$e #eril$esine $ar(- kala,akt"r.;ra*ersi dikd&rt#en kesitli +ri-$atik ele$an
8
olarak d'neli$.;ra*ersin kritik %&l#esi ta$ ortas"ndaki kesitidir.;ra*ersin $al-e$esini !t
60 elii seeli$.!t 60 elii iin #eril$e deerleri<
2
5 600 mm N
K
=
2
5 990 mm N
AK
=
;ra*ers iin eil$e #eril$esi anali-i?
2
5 900 600 . 5 . 0 . 5 . 0 mm N
K D
= = =
2
.
5 150
2
900
mm N
S
D
em e
= = =

2
9
.
5 150
12
1
2 2
1>1500
.
mm N
bh
h
L
I
y M
em e
= = =
Follar *e hareket ,i*atas"n"n %oy(tlar"na #&re tra*ers iin (y#(n %oy( 250 $$ olarak
al"n"rsa<
150
12
1
2
250
2
1>1500
2
=
bh
A 75>500
2
= bh
)( deere (y#(n %oy(tland"r$a ya+"l"rsa A mm b 70 = mm h 5 . 109 = olarak
al"na%ilir.An,ak %i- %( hesa+la$ay" %o'l(ks(- tra*ers iin ya+$"'t"k./areket ,i*atas"n"n
%o'l((ndan $eydana #elen $(ka*e$et kay%"n" . kenarlardan ortaya dor( lineer 'ekilde
$al-e$e ekleyerek tolere ede%iliri-.G halde kritik kesitteki
mm b 190 =
olarak al"n"r.
(1 numaral teknik resim)
)( hesa+la$alar ya+"ld"ktan sonra ek$e kollar"n"n (,(na tak"la,ak a+arat"n tasar"$"
ya+"la,akt"r.)( a+arat iin !t >0 $al-e$e k(llana,a"-.Mal-e$enin #eril$e deerleri<
2
5 >00 mm N
K
=
2
5 9>0 mm N
AK
=
2
5 175 . 5 . 0 mm N
AK AK
= =
A+arat"n kritik kesiti. ek$e kol(yla %irle'tii kesittir.)( kesit iin #*enli deerler #&-
&nne al"narak. kes$e *e eil$e #eril$esi anali-i ya+"ld""nda. %oy(tland"r$a ya+"la%ilir?
Eil$e #eril$esi anali-i ?
2
9
5
2
9>0
12
1
2 2
1>1500
.
mm N
bh
h
l
I
y M
S
AK
= = =

A 2>71
.
2
=
l
h b
Fes$e #eril$esi anali-i ?
5
2
175
.
1>1500
= = =
h b A
F
S
AK

A 1758 . = h b
)(ld(($(- %( deerlerden (y#(n %oy(tland"r$a ya+arsak<
mm b 88 . 8C = mm h 5 . 9> =
mm l 25 =
olarak elde edilir.
(4 numaral teknik resim)
6