SVEUILITE U RIJECI

POMORSKI FAKULTET U RIJECI

Barbara Horvat
Ines Mati
INTELIGENTNI SUSTAVI UPRAVLJANJA PROMETOM
Trans!ort inte""i#ent s$ste% tra&&i' %ana#e%ent
Se%inars(i ra)
Ri*e(a+ ,-.-/
SVEUILITE U RIJECI
POMORSKI FAKULTET U RIJECI
INTELIGENTNI SUSTAVI UPRAVLJANJA PROMETOM
Trans!ort inte""i#ent s$ste% tra&&i' %ana#e%ent
Se%inars(i ra)
Ko"e#i*0 Meto)o"o#i*a 1nanstveno istra2iva3(o# ra)a
Mentor0 4r/ s'/ Bran(o Ra&a*a'
St5)enti0 Barbara Horvat+ Ines Mati
Ri*e(a+ ,-.-/
,
Sa)r2a*
Sa)r2a*////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////6
UVO4////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////7
./OP8I POJMOVI PROMETA I TRA9SPORTA////////////////////////////////////////////////////////////////:
,/I9TELI;E9T9I TRA9SPORT9I SUSTAVI///////////////////////////////////////////////////////////////////<
6/TEH9OLO;IJE ITS=a//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////.-
6/./Be2i3ne (o%5ni(a'i*e////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////.-
6/,/P"5ta*5i a5to !o)ata(////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////..
6/6/Sensin# te>no"o#i*e////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////.,
Te>no"o?(i na!re)a( 5 ob"asti te"e(o%5ni(a'i*a i in&or%a'i*s(e te>no"o#i*e 5
(o%bina'i*i sa stan*e% %i(ro3i!a+ RFI4 @Ra)io FreA5en'$ I)enti&i'ationB+ i *e&tini
inte"i#entni sv*etioni( sensin# te>no"o#i*e i%a*5 !obo"*?ane te>ni3(e %o#5nosti (o*e
e o"a(?ati si#5rnosne !re)nosti vo1a3 1a inte"i#entne trans!ortne s5stave na
#"oba"no* ra1ini/ ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////.,
In&rastr5(t5rni sen1ori s5 ne5ni?tivi @(ao 5=roa) re&"e(toriB 5reCa*a (o*i s5 insta"irani
i"i 5#raCeni na 'esti i"i 5 ne!osre)no* o(o"ini 'esta @1#ra)e+ st5!ovi+ 1na(oviB (ao
obave1na i&rastr5(t5ra+ i %o2e i> se r53no ?iriti ti*e(o% !reventivni> i1#ra)n*a 'esta
i"i o)r2avan*a/ //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////.,
6/7/Vi)eo 1a ot(rivan*e vo1i"a ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////.,
6/:/Inte"i#entne trans!ortne a!"i(a'i*e/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////.6
7/D9AAJKE ITS=a U POBOLJA9JU SI;UR9OSTI U PROMETU///////////////////////////.E
7/./S5stav 5!rav"*an*a in'i)entni% sit5a'i*a%a 5 !ro%et5//////////////////////////////////////////////,.
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////,.
7/,/O'*ene !obo"*?an*a si#5rnosti 5 !ro%et5 !ri%*eno% ITS=a//////////////////////////////////////,6
:/DAKLJUAK///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////,7
Literat5ra//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////,:
Po!is s"i(a/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////,<
6
UVO4
Inte"i#entni trans!ortni s5stavi 5 !ro%et5 sve se vi?e nasto*e 5vesti 5 vein5
ra1vi*eni> 1e%a"*a )a bi se 5 (ona3ni'i o"a(?a"o o)vi*an*e !ro%eta te naravno !obo"*?a"a
si#5rnost o)vi*an*a !ro%eta/ 9ai%e+ veina ra1vi*eni*i> 1e%a"*a ve *e 5ve"i(e 5>o)ana sa
(ori?ten*e% ITS=a+ i to ne sa%o 5 !ro%et5/ ITS *e novi*a te>no"o#i*a (o*a se (oristi 5
ra1ni% #rana i as!e(ti%a (a(o bi 5na!ri*e)i"a i 5br1a"a ra1ne s"o2ene !ro'ese/
U ovo% se ra)5 va"*a 5sre)oto3iti na !ro%etni as!e(t ITS=a (o*i se nasto*i 5br1ano
5vesti i na na?e !ro%etni'e/ Interes 1a ITS )o"a1i o) !rob"e%a 51ro(ovani> !ro%etni%
#52va%a i siner#i*e nove in&or%a'i*s(e te>no"o#i*e 1a si%5"a'i*5+ rea"=ti%e (ontro"5 i
(o%5ni(a'i*s(e %re2e/
Ci"* ra)a *e !ri(a1ati 53in(ovitost i (orisnost !ri%*ene ITS=a 5 svi% as!e(ti%a+ a
naro3it5 5 !ro%et5/ Si#5rnost i (va"iteta !ro%eta #"avni s5 3i%beni( 5voCen*a ove
te>no"o#i*e/ S%atra se )a e se !ot!5ni% 5voCen*e% )o!rini*eti s%an*en*5 bro* 1asto*a 5
!ro%et5 i 3e(an*a+ a ?to *e *o? va2ni*e i s%an*en*5 bro*a !ro%etni> ne1#o)a i stra)an*a/
Svr>a ra)a %o2e se #otovo !oistov*etiti sa 'i"*e% *er *e svr>a naravno 3itate"*a 5!o1nati s
na3ino% &5n('ioniran*a ITS te>no"o#i*e+ !o1nati% vrsta%a te (o"i3ino% 53in(ovitosti 5
1e%"*a%a 5 (o*i%a se ITS !ri%*en*5*e/
Pri i1ra)i ra)a (oristi"a se )ost5!na "iterat5ra+ i to !ona*vi?e istra2iva3(i 3"an'i i
Internet i1vor/ Va2no *e na!o%en5ti )a *e veina "iterat5re bi"a )ost5!na is("*53ivo na
en#"es(o% *e1i(5/
Ra) se sasto*i o) 3etiri !o#"av"*a/ Prvo !o#"av"*e+ O!i !o*%ovi !ro%eta i
trans!orta+ )a*e *e)nostavan i (rata( !re#"e) )a"*n*e# istra2ivan*a+ o)nosno 3itate"*5
!o*a?n*ava ra1"i(e i s"i3nosti i1%eC5 s!o%en5ti> !o*%ova/ 4r5#o )io+ Inte"i#entni
trans!ortni s5stavi+ ba1ira se na !o*a?n*avan*5 te>no"o#i*e ITS=a/ 9ave)eno *e (a(o se
)e&inira na ne(o"i(o na3ina !o*%a ITS=a te 1bo# 3e#a *e 5o!e !o(ren5to 5voCen*e isto#a
5 svi*et5/ Tree !o#"av"*e+ Te>no"o#i*a ITS=a+ 5!o1na*e nas s ne(o"i'ino% te>no"o#i*a (o*e
se ve !ri%*en*5*5 5 !ro%et5 i 3e%5 one s"52e/ etvrto !o#"av"*e+ Dna3a*(e ITS=a 5
!obo"*?an*5 si#5rnosti 5 !ro%et5+ #ovori )ire(tno o (va"itetni% !ro%*ena%a i
!obo"*?an*i%a (o*e s5 nast5!i"e ot(a(o se !o3eo 5vo)iti i !ri%*en*ivati ITS s5stav 5
!ro%et5/
7
./ OP8I POJMOVI PROMETA I TRA9SPORTA
Pro%et *e !ri*evo1 "*5)i+ )obara i in&or%a'i*a s *e)no# %*esta na )r5#o/ Pro%et
sa3in*ava*50 in&rastr5(t5ra @'este+ 2e"*e1ni3(a !r5#a+ aero)ro%i+ "5(e///B+ !ro%eta"a
@'estovna vo1i"a+ 2e"*e1ni3(a vo1i"a+ 1ra(o!"ovi+ bro)ovi///B i o!era'i*e @sv*et"a+ 1na(ovi+
(ontro"a 1ra3no# !ro%etaB/ Pro%et se )i*e"i na (o!neni+ 1ra3ni i vo)ni !ro%et/ U (o!neni
!ro%et s!a)a 'estovni i 2e"*e1ni3(i !ro%et+ a 5 vo)ni s!a)a ri*e3ni i !o%ors(i !ro%et/
Pro%et se 5 trans!ortno% in2en*erstv5 )e&inira 5 tri ra1"i3ita s%is"a0
./ 9a*?iri !o*a%Fs%isao 0 Pro%et 1na3i o!enito o)nos %eC5 "*5)i%a @G)r5?tveni
!ro%etHB
,/ U 52e% s%is"50 Pro%et s!a)a 5 t1v/ e(ono%s(o=&inan'i*s(5 (ate#ori*5 @to se
o)nosi na !"atni !ro%et+ tr#ovins(i !ro%et+ robni i nerobni !ro%etB
6/ U na*52e% s%is"5 0 Pro%et ob5>vaa a"i i sve o!era'i*e i (o%5ni(a'i*e 5 ve1i sa
!ri*evo1o%
Pri*evo1 *e !a( s!e'i*a"i1irana )*e"atnost (o*a (oristi !ro%etne in&rastr5(t5re i
s5!rastr5(t5re 1a !roi1vo)n*5 !ro%etne 5s"5#e/ Sinoni% 1a !ri*evo1 *e trans!ort (o*i i%a
#otovo i)enti3no 1na3en*e/
Trans!ortna i"i !ri*evo1na 5s"5#a *e (retan*e "*5)i i )obara s *e)no# %*esta na
)r5#o/ 9a3ini trans!orta *es5 1ra3ni+ 2e"*e1ni3(i+ 'estovni+ vo)a+ (ab"ovi+ '*evovo)i i
!rostor/ Trans!ortna !o"*a %o#5 se !o)i*e"iti 5 tri #rane0 trans!ortna in&rastr5(t5ra+ vo1i"a i
trans!ortne o!era'i*e/ Ona se ne %o2e 5s("a)i?titi+ sa35vati i"i !on5)iti na tr2i?t5 *er ne%a
%ateri*a"ni ob"i( (ao ?to *e s"53a* sa sa%o% robno% !roi1vo)n*o%/
Te%e"*ni e"e%enti ra1vo*a trans!orta s5 sre)stva 1a ra)+ !re)%et ra)a i ra)na sna#a+
o)nosno sa% ra)/

Kro1 !ovi*est !osto*a"e s5 ra1ne &a1e 5 trans!ortno% !ro'es5/ Te se &a1e o)nose na
na3in ra)a i ra1vita( i na!re)ovan*e te>no"o#i*e 1a ra) (o*a se (oristi 5 !ro'esi%a/ Fa1e se
%o#5 !o)i*e"iti 5 3etiri s(5!ine
.
0
./ Man5a"i1a'i*a= na*ni2i st5!an* ra1vo*a trans!ortne te>no"o#i*eI 5 to* &a1i (oristi se
sa%o &i1i3(a ener#i*a "*5)i i"i 2ivotin*a 1a !roi1vo)n*5 !ro%etne 5s"5#e
.
J5!anovi+ I/I Te>no"o#i*a 'estovno# !ro%eta+ Sve53i"i?te 5 Da#reb5+ Fa(5"tet !ro%etni> 1nanosti+ Da#reb
.KK7/+ str/ ,7/
:
,/ Me>ani1a'i*a= ve2e se 51 ot(rie !arno# stro*a i (ori?ten*e %e>ani3(e ener#i*e/ U
to* &a1i 3ov*e( obav"*a !ri!re%ne i 1avr?ne o!era'i*e+ a !ri*evo1 se obav"*a
%e>ani3(i !ri%*eno% stro*eva/
6/ A5to%ati1a'i*a= !rvi s5stavi 5 (o*i%a 3ov*e( na)#"e)a !ro'es (o*i *e os%is"io
7/ A5to%ati(a @roboti(aB= )ana?n*i st5!an* ra1vo*a trans!ortno# in2en*erstva= stro*evi
!ro#ra%ira*5 sve i)e*e )o rea"i1a'i*eI &or%iran*e ITS
,
=a 5 !ro%et5/ T5 se na*)a"*e
i?"o 5 'estovno% !ro%et5/
,
ITS= Inte"i#entni trans!ortni s5stavi
L
,/ I9TELI;E9T9I TRA9SPORT9I SUSTAVI
Po*a% inte"i#entni trans!ortni s5stav @ITSB o)nosi se na na!ore 1a )o)avan*e
in&or%a'i*s(e i (o%5ni(a'i*s(e te>no"o#i*e 1a te>no"o#i*5 !ri*evo1a i vo1i"a 5 nasto*an*5
)a e se 5!rav"*ati 3i%beni'i%a (o*i s5 obi3no 5 s5(ob5 *e)ni s )r5#i%a+ (ao ?to s5 vo1i"a+
o!tereen*a+ i r5te 1a !obo"*?an*e si#5rnosti
6
/
Interes 1a ITS )o"a1i o) !rob"e%a 51ro(ovani> !ro%etni% #52va%a i siner#i*e
nove in&or%a'i*s(e te>no"o#i*e 1a si%5"a'i*5+ rea"=ti%e (ontro"5 i (o%5ni(a'i*s(e %re2e/
Da#5?en*e !ro%eta *e 5 !orast5 5 'i*e"o% svi*et5 (ao re15"tat !oveane %otori1a'i*e+
5rbani1a'i*a+ !orast bro*a stanovni(a te !ro%*ene 5 nase"*enosti/ Da#5?en*e s%an*5*e
53in(ovitost !ro%etne in&rastr5(t5re i !oveava vri*e%e !5tovan*a+ 1a#aCen*e 1ra(a i
!otro?n*5 #oriva/
9e)avna v"a)ini> a(tivnosti 5 !o)r53*5 ITS = !osebno 5 S*e)in*eni% A%eri3(i%
4r2ava%a = )o)atno %otivira i !er'i!ira !otreb5 1a )o%ovins(5 si#5rnost/ Mno#i o)
!re)"o2eni> ITS s5stavi 5("*535*5 na)1or !ro%etni'a+ (o*i *e !rioritet 1a )o%ovins(5
si#5rnost/ Finan'iran*e %no#i> s5stava )o"a1i"o bi )ire(tno (ro1 )r2avne si#5rnosne
or#ani1a'i*e i"i 51 n*i>ovo o)obren*e/ 9a)a"*e+ ITS %o2e i#rati 5"o#5 5 br1ini %asovne
eva(5a'i*e "*5)i 5 5rbani% 'entri%a+ 5 s"53a*evi%a (ao ?to s5 !riro)ne (atastro&e i"i
!ri*etn*e/ Ve"i( )io in&rastr5(t5re i !"aniran*a 5("*53eni s5 sa svo*i% !ara"e"a%a i
!otreba%a 1a )r2avn5 si#5rnosti s5stava/
U ra1vi*eno% svi*et5+ %i#ra'i*e stanovni?tva i1 r5ra"ni> 5 5rbani1irana stani?ta
na!re)ova"a s5 )r5#a3i*e/ Mno#a !o)r53*a 5 1e%"*a%a 5 ra1vo*5 s5 5rbani1irana be1
1na3a*ni> %otori1a'i*a/ U !o)r53*i%a (ao ?to s5 Santia#o+ i"e i s"i3no+ viso(a #5stoa
nase"*enosti *e !o)r2an o) strane %5"ti%o)a"ni> s5stava/ Ma"i )io stanovni?tva %o2e si
!ri5?titi a5to%obi"e/ A5to%obi"i 5ve"i(e !oveava*5 1a#5?en*a 5 %5"ti%o)a"no%
trans!ortno% s5stav5/ Oni ta(oCer !roi1vo)e 1natne (o"i3ine 1a#aCen*a 1ra(a+
!re)stav"*a*5 1na3a*an si#5rnosni ri1i(+ i stvara*5 os*ea* ne*e)na(osti 5 )r5?tv5/
6
PostnoteI Inte""i#ent Trans!ort S$ste%s+ Si*e3an* ,--K+ bro* 6,,+ URL0
>tt!0FFMMM/!ar"ia%ent/5(F)o'5%entsF!ostF!ost!n6,,/!)&
<
Osta"i )i*e"ovi svi*eta 5 ra1vo*5+ !o!5t Kine+ ostati e 5 ve"i(o* %*eri r5ra"ni+ a"i s5
br1o 5rbani1irani i in)5stria"i1irani/ U ti% !o)r53*i%a %otori1irana in&rastr5(t5ra se
ra1vi*a 51 %otori1a'i*5 stanovni?tva/ ;ra)s(a in&rastr5(t5ra se br1o ra1vi*a+ !r52a*5i
!ri"i(5 1a i1#ra)n*5 novi> s5stava (o*e sa)r2e ITS 5 rani% &a1a%a/
Inte"i#entni trans!ortni s5stav @ITSB se %o2e )e&inirati (ao >o"isti3(a+ 5!rav"*a3(a i
in&or%a'i*s(o=(o%5ni(a'i*s(a @(ibernets(aB na)#ra)n*a ("asi3no# s5stava !ro%eta i
trans!orta (o*i% se !osti2e 1natno !obo"*?an*e !er&or%ansi+ o)vi*an*e !ro%eta+ 53in(oviti*i
trans!ort !5tni(a i roba+ !obo"*?an*e si#5rnosti 5 !ro%et5+ 5)obnost i 1a?tita !5tni(a+
%an*a one3i?en*a o(o"i?a+ it)/ ITS i%a 1na3en*e novo#a (riti3no# !o*%a (o*i %i*en*a
!rist5! i tren) ra1vo*a !ro%etne 1nanosti i te>no"o#i*e trans!orta "*5)i i roba ta(o )a se
53in(ovito r*e?ava*5 rast5i !rob"e%i 1a#5?en*a !ro%eta+ one3i?en*a o(o"i?a+
53in(ovitosti !ri*evo1a+ si#5rnosti i 1a?tite "*5)i i roba 5 !ro%et5+ U to% s%is"5
inte"i#entna !ro%etni'a !re)stav"*a (ibernets(5 i in&or%a'i*s(o=(o%5ni(a'i*s(5
na)#ra)n*5 ("asi3ni> !ro%etni'a ta(o )a se osi% osnovni> &i1i3(i> &5n('i*a ostvar5*e bo"*e
in&or%iran*e vo1a3a+ voCen*e !ro%eta+ si#5rnosne a!"i(a'i*e+ it)/
ITS *e s5stav (o*i is!or535*e 5s"5#e i in&or%a'i*e (orisni'i%a !5te% )istrib5irano#
in&or%a'i*s(o# s5stava 51 5!orab5 s53e"*a (o*e *e !ri"a#oCeno (orisni(5 i"i !o(retno%
ob*e(t5+ bi"o 5 o(vir5 !rivatno# i"i *avno# se(tora/ S5stav ITS %ora biti (onver#entan i
otvoren+ n5)ei s *e)ne strane !ri%*en5 ra1"i3iti> te>no"o#i*a intera(tivno# i
%5"ti%e)i*a"no# obi"*e2*a+ i s )r5#e strane *a%3ei '*e"ovitost )*e"ovan*a !o 'i*e"o%
#eo#ra&s(o% !o)r53*5+ o) %i(ro"o(a'i*a+ #ra)ova )o re#i*a+ )r2ava i (ontinenata/ Osnovna
svr>a i%!"e%enta'i*e inte"i#entno# trans!ortno# s5stava *e !o)ii (va"itet5 !ro%etovan*a i
trans!orta+ !obo"*?ati is(5stva vo1a3a i !5tni(a+ !obo"*?ati !ost5!(e ve1ane 1a !5tovan*a
"*5)i+ ra1%*en5 )obra i 5s"5#a+ te !oveati sve5(5!n5 !ro%etn5 in&or%a'i*s(5
trans!arentnost/ Sto#a *e #"avni 'i"* i1#ra)n*e ITS=a+ inte#ra'i*a s5stava (o*i e !obo"*?ati
!5tovan*a i !ri*evo1 (ro1 53in(oviti*e i si#5rni*e (retan*e "*5)i+ robe i in&or%a'i*a+ 51 ve5
%obi"nost+ ve5 53in(ovitost #oriva i %an*e 1a#aCen*e o(o"ine+ t*/ si#5rni*i e(osiste% 5
'i*e"osti/ U s("a)5 s #"avni% 'i"*e% %o#5 se )e&inirati !osebni 'i"*evi (o*i !ob"i2e o!is5*5 i
!o*a?n*ava*5 ?irin5 (o*5 ob5>vaa*5 s5stavi ITS0 !oveavan*e ra)ne 53in(ovitosti i
(a!a'iteta trans!ortno# s5stava+ !ovean*e %obi"nosti osoba i robe+ !reven'i*a i
s%an*ivan*e ne1#o)a i ?teta 51ro(ovani> trans!orto%+ s%an*ena !otro?n*a ener#i*e i
)5#oro3no (ontro"irana 1a?tita o(o"i?a/ Potrebno *e ta(oCer na!o%en5ti )a i !osto*ei
!ro%etni s5stavi i%a*5 o)reCena svo*stva inte"i#en'i*e i1 sa%e "o#i(e+ *er *e i 3ov*e( 5
E
!ravi"5 )io to# s5stava+ a"i inte"i#en'i*a i (o%5ni(a'i*a i1%eC5 vo1i"a i ob*e(ata nis5
(va"itetno 5%re2ene i s5stavno or#ani1irane/ Osnovn5 sr2 ITS=a 3ine s5stavna 5!rav"*a3(a
i in&or%ati3(o=(o%5ni(a'i*s(a r*e?en*a 5#raCena 5 %re2n5 in&rastr5(t5r5+ vo1i"a+
5!rav"*a3(e 'entre i ra1"i3ite (o%5ni(a'i*s(o=ra35na"s(e ter%ina"e/ Ra1vo* !ro%eta
("asi3no% i1#ra)n*o% in&rastr5(t5re )ove"i s5 )o !rob"e%a e&i(asnosti i 1a>t*eva 1a novi%
5s("aCeni% r*e?en*i%a 5 'estovno% i )r5#i% #rana%a !ro%eta+ te n*i>ovi% s53e"*i%a s
"53(i%+ (o"o)vors(i%+ te "o#isti3(i% i )r/ !ro%etno=trans!ortni% s5stavi%a/
S"i(a .0 Je)nostavan !ri%*er ITS=a
I1vor0 >tt!0FFMMM/!ro%etna=si#na"i1a'i*a/'o%Fin)eN/!>!O"an#P>rQ!i)P6,-
K
6/ TEH9OLO;IJE ITS=a
Inte"i#entni trans!ortni s5stavi ra1"i(5*5 se 5 te>no"o#i*a%a (o*e se !ri%*en*5*5I o)
osnovni> s5stava 5!rav"*an*a (ao ?to s5 a5to navi#a'i*a+ saobraa*ni si#na"i (ontro"e+
s5stavi 5!rav"*an*a (onte*neri%a+ !ro%*en"*ivi !ro%etni 1na(ovi+ a5to%ats(o
!re!o1navan*e re#istars(i> o1na(a i"i (a%ere 1a !raen*e br1ine+ 1ati% (ao ?to s5
si#5rnosni s5stavi i vi?e na!re)ni> a!"i(a'i*a (o*e inte#rira*5 2ive !o)at(e i !ovratne
in&or%a'i*e i1 bro*ni> )r5#i> i1vora+ (ao ?to s5 !ar(in# s%*erni'e i in&or%a'i*es(i s5stavi+
vre%ens(a !ro#no1a+ %ost 1a o)"eCivan*e s5stava i s"i3no/ Osi% to#a+ te>ni(e s5 se ra1vi"i
(a(o bi se o%o#5i"e na!re)no %o)e"iran*e i 5s!ore)b5 s !ovi*esni% !o)at'i%a osnovni>
!o)ata(a/ 9a)a"*e e biti o!isane ne(e o) (onstit5tivni> te>no"o#i*a (o*e se obi3no
!rovo)e 5 ITS=5/
6/./ Be2i3ne (o%5ni(a'i*e
Ra1"i3iti ob"i'i be2i3ni> (o%5ni(a'i*s(i> te>no"o#i*a s5 !re)"o2ene 1a inte"i#entne
trans!ortne s5stave/
Ra)io %o)e% (o%5ni(a'i*a na UHF i VHF &re(ven'i*e se na?iro(o (oristi 1a ve"i(
o)nosno ?iro( ras!on (o%5ni(a'i*a/ Krat(o# )o%eta (o%5ni(a'i*e @%an*e o) :-- %etaraB
%o#5 se ostvariti (ori?ten*e% IEEE E-,/.. !roto(o"a
7
+ !osebno TALAS/ Teorets(i ras!on
ovi> !roto(o"a %o2e se !ro)52iti (oristei Mobi"e a)=>o' %re2a i"i 5%re2avan*e/
Da )52i ni1 (o%5ni(a'i*e !re)"o2eno *e (ori?ten*e in&rastr5(t5rne %re2e+ (ao ?to s5
RiMAS @ IEEE E-,+.L B+ ;"oba"ni s5stav 1a %obi"ne (o%5ni(a'i*e @;SMB+ i"i 6; / Lon#=
ran#e (o%5ni(a'i*e (oristei ove %eto)e s5 )obro 5s!ostav"*ene a"i+ 1a ra1"i(5 o) (rat(o#
)o%eta+ ove %eto)e 1a>ti*eva*5 o!se2ne i vr"o s(5!e in&rastr5(t5re i%!"e%enta'i*e/ T5 *e
ne)ostata( (onsen15sa 5 to%e ?to bi !os"ovni %o)e" treba"i !o)r2ati ov5 in&rastr5(t5r5/
7
S(5!ina stan)ar)a E-,/.. tren5ta3no sa)r2i ?est na3ina be2i3ne %o)5"a'i*e si#na"a+ (o*i (oriste isti
!roto(o"+ a na*3e?i na3ini s5 )e&inirani a+ b i # )o)at'i%a i1vorno# stan)ar)aI si#5rnosne o)re)be s5
na(na)no )o)ane i o(5!"*ene s5 5 E-,/..i )o)at(5/ Osta"i )o)at'i ove !oro)i'e @'=&+ >=*+ nB s5 servisna
!o)o"*?an*a i !ro?iren*a i"i is!rav(e !ri*a?n*i> o)re)bi
.-
6/,/ P"5ta*5i a5to !o)ata(
P"5ta*5i a5to !o)ata(a @FC4B+ ta(oCer !o1nat (ao !"5ta*5i stani3ni !o)ata(a+ *e
%eto)a 1a o)reCivan*e br1ine !ro%eta na 'estovno* %re2i/ Ona se te%e"*i na !ri(5!"*an*5
!o)ata(a "o(a"i1a'i*e+ br1ine+ s%*era (retan*a i vri*e%ena in&or%a'i*e i1 %obite"a 5 vo1i"a
(o*a se !o(re5/ Ovi !o)a'i s5 bitan i1vor 1a in&or%a'i*e o !ro%et5 i 1a vein5 inte"i#entni
trans!ortni s5stavi @ITSB/ To 1na3i )a sva(o vo1i"o sa a(tivni% %obi"ni te"e&ono% )*e"5*e
(ao sen1or 1a 'estovne %re2e/ 9a te%e"*5 ti> !o)ata(a+ 1a#5?en*e !ro%eta %o#2e se
i)enti&i'irati+ !5tovan*e+ o)nosno )52ina !5ta %o2e se i1ra35nati+ a i1v*e?a o !ro%et5
%o#5 br1o biti #eneriran/
M*eren*e% i ana"i1o% %re2e !o)ata(a+ (oristei trian#5"a'i*a+ 51ora( !o)5)aran*a
i"i stani'a se(tor5 statisti(e = 5 anoni%no% ob"i(5 = !o)a'i se !retvara*5 5 to3an !roto(
in&or%a'i*a !ro%eta/ S vi?e 1a#5?en*a+ !osto*i vi?e a5to%obi"a+ vi?e %obite"a+ te sto#a vi?e
son)i/ U ve"e#ra)s(a !o)r53*a+ 5)a"*enost i1%eC5 antena *e (raa i )a("e+ to3nost se
!oveava/ 9e%a !otrebe 1a #ra)n*o% in&rastr5(t5re 51 'est5+ ve se sa%o !osto*ea %re2a
%obi"ni> te"e&ona %o2e is(oristiti/ U ne(i% #ra)s(i% !o)r53*i%a (oristi se RFI4 si#na"a
:
i1 ETC trans!on)era/ Te>no"o#i*a !"5ta*5i> a5to !o)ata(a !r52a ve"i(e !re)nosti 5
o)nos5 na !osto*ee %eto)e %*eren*a !ro%eta0
1natno *e&tini*i o) sen1ora i"i (a%ere
vi?e !o(rivenost0 sva %*esta i 5"i'e
br2e !ostav"*an*e @be1 ra)ne 1oneB i %an*e o)r2avan*a
ra)i 5 svi% vre%ens(i% 5v*eti%a+ 5("*535*5i i *a(5 (i?5
Vri*e%e !5tovan*a te !o)at'i o a5to!5tevi%a ta(oCer se !ri(5!"*a*5 !o%o5 sen1ora na
osnov5 B"5etoot> te>no"o#i*e/
:
RFI4 *e te>no"o#i*a (o*a (oristi ra)io &re(ven'i*5 (a(o bi se ra1%*en*iva"e in&or%a'i*e i1%eC5 !ri*enosni>
5reCa*aF%e%ori*a i >ost ra35na"a
..
6/6/ Sensin# te>no"o#i*e
Te>no"o?(i na!re)a( 5 ob"asti te"e(o%5ni(a'i*a i in&or%a'i*s(e te>no"o#i*e 5
(o%bina'i*i sa stan*e% %i(ro3i!a+ RFI4 @Ra)io FreA5en'$ I)enti&i'ationB+ i *e&tini
inte"i#entni sv*etioni( sensin# te>no"o#i*e i%a*5 !obo"*?ane te>ni3(e %o#5nosti (o*e e
o"a(?ati si#5rnosne !re)nosti vo1a3 1a inte"i#entne trans!ortne s5stave na #"oba"no* ra1ini/
In&rastr5(t5rni sen1ori s5 ne5ni?tivi @(ao 5=roa) re&"e(toriB 5reCa*a (o*i s5 insta"irani i"i
5#raCeni na 'esti i"i 5 ne!osre)no* o(o"ini 'esta @1#ra)e+ st5!ovi+ 1na(oviB (ao
obave1na i&rastr5(t5ra+ i %o2e i> se r53no ?iriti ti*e(o% !reventivni> i1#ra)n*a
'esta i"i o)r2avan*a/
6/7/ Vi)eo 1a ot(rivan*e vo1i"a
M*eren*e !roto(a !ro%eta i a5to%ats(i% ot(rivan*e% in'i)enta !o%o5 vi)eo
(a%era *e *o? *e)an ob"i( )ete('i*e vo1i"a/ B5)5i )a vi)eo s5stavi 1a ot(rivan*e !o!5t
oni> (o*e se (oriste 1a a5to%ats(o !re!o1navan*e re#istars(i> o1na(a* ne 5("*535*e
insta"iran*e bi"o (o*e o) (o%!onenti i1ravno na (o"ni(5+ ova* ti! s5stava *e !o1nat (ao Tne=
na%et"*ivaT %eto)a )ete('i*e !ro%eta/ Ka%ere s5 obi3no !ostav"*eni na st5!ove i"i
(onstr5('i*e i1na) i"i 51 (o"ni(/ Veina vi)eo s5stava 1a ot(rivan*e 1a>ti*eva ne(e !o3etne
(on&i#5ra'i*e 1a Tna53itiT !ro'esor s"i(e/ To obi3no 5("*535*e 5nos !o1nati> %*eren*a (ao
?to s5 5)a"*enost i1%eC5 "ini*a i"i visina (a%ere i1na) (o"ni(a/ Po*e)ini vi)eo !ro'esor
)ete('i*e %o2e ot(riti !ro%et isto)obno *e)ne )o osa% (a%era+ ovisno o %ar(i i %o)e"5/
.,
6/:/ Inte"i#entne trans!ortne a!"i(a'i*e
E"e(trons(a na!"ate 'estarine @E9CB o%o#55*e vo1i"5 !roi (ro1 vrata 'estarina 5
!5no* br1ini+ s%an*en*e 1a#5?en*a na na!"atni% !osta*a%a i a5to%ati1a'i*5 na!"ate
'estarine/ I1vorno ETC s5stavi s5 (ori?teni 1a a5to%ati1a'i*5 na!"ate 'estarine+ a"i novi*e
inova'i*e (oristiti i> )a bi se i1vr?i"o 1a#5?en*a 'i*ene (ro1 (or)on 1one 5 'entr5 #ra)a
L
/
E"e(troni3(a na!"ata 'estarine @E9CB %eto)a *e bes(onta(tne na!"ate be1
!osre)ovan*a b"a#a*ni(a+ a !ro'es na!"ate 'estarine o)vi*a se !o%o5 E9C=5reCa*a
s%*e?teno# na v*etrobrans(o% sta("5 va?e# vo1i"a i antene na na!"atno* sta1i/ E9C=5reCa*
%o#5 (oristiti (orisni'i I/+ III/ i IV/ s(5!ine vo1i"a/ Mini%a"ni i1nos (o*i trebate 5!"atiti 5
Hrvats(o* *e .-- (5na/ Mo2ete #a vi?e(ratno na)o!5n*avatina 2e"*eni i1nos i (oristiti 5
ra1)ob"*5 (o*e va%a o)#ovara+ *er E9C ne%a vre%ens(o# o#rani3en*a (ori?ten*a/
K5!n*o% E9C 5reCa*a i !ravi"no% 5!orabo%+ o%o#5i"i e se br2e i "a(?e !"aan*e
'estarine/
4o !ri*e ne(o"i(o #o)ina veina E9C s5stava te%e"*i"a se na (ori?ten*5 ra)io
5reCa*a 5 vo1i"5 (o*a s5 se (oristi"a 1a i)enti&i(a'i*5 vo1i"a/ 4r5#i s5stavi (o*i se (oriste
5("*535*5 bar(o) na"*e!ni'e+ !re!o1navan*e re#istars(e !"o3i'e+ in&ra'rvena (o%5ni(a'i*a
s5stava i s"i3no/
ProvoCen*e (a%era 5 !ro%etni s5stav+ (o*i se sasto*i o) (a%ere i 5reCa*a 1a
%onitorin# vo1i"a+ (oristi se 1a ot(rivan*e i i)enti&i(a'i*5 vo1i"a te !re(ora3en*a
o#rani3en*a br1ine/ A!"i(a'i*e 5("*535*5
<
0
Br1e (a%ere (o*e i)enti&i'ira*5 vo1i"a (o*e !5t5*e !re(o )o1vo"*ene o)nosno
o#rani3ene br1ine/ Mno#i ta(vi 5reCa*i (oriste ra)ar 1a ot(rivan*e br1ine i"i
e"e(tro%a#nets(e !et"*e 1a(o!ane 5 sva(o* !ro%etno* tra'i 'este/
Crveno sv*et"o (a%ere (o*e )ete(tira vo1i"a (o*a !re"a1e "ini*5
Ka%ere 1a a5tob5sn5 tra(5 (o*e i)enti&i'ira*5 vo1i"a (o*a !5t5*5 5 sta1a%a
re1ervirani%a 1a a5tob5se/ U ne(i% *5ris)i('i*a+ a5tob5s trase ta(oCer se %o#5
(oristiti 1a ta(si i"i s"i3no
L
Pro%etna 1onaI URL0 >tt!0FFMMM/!ro%etna=1ona/'o%F'estovni='estarina/>t%"
<
Inte""i#ent trans!ortation s$ste% I URL0 >tt!0FFen/Mi(i!e)ia/or#FMi(iFInte""i#entUtrans!ortationUs$ste%
.6
Ka%ere (o*e i)enti&i'ira*5 vo1i"a (o*a !re"a1e 2e"*e1ni3(e !ri*e"a1e na %*esti%a
#)*e to ni*e )o1vo"*eno
Ka%ere (o*e i)enti&i'ira*5 vo1i"a (o*a !re"a1e )5!"e "ini*e
Ka%ere na ras(ri2*i%aI ova* ti! (a%era se 5#"avno% (oristi 5 #ra)ova i"i *a(o
nase"*eni% !o)r53*i%a
9e)avno se 5 !o*e)ini% )r2ava%a !o3e"o s e(s!eri%entiran*e% s !ro%*en*ivi%
o#rani3en*e% br1ine (o*a se %i*en*a s ob1iro% na 1a#5?en*e na 'esta%a i s"i3ni%
3i%beni'i%a/ Ci"* *e naravno s%an*en*e bro*a !ro%etni> ne1#o)a te *e)nostavni*i !roto(
!ro%eta/ 9asto*i se ne ra)iti !ro%*ene o#rani3en*a br1ine 5 "o?i% 5v*eti%a ve )a se isto
!ri%*en*5*e i re#5"ira i 5 )obri% 5v*eti%a/
S"i(a ,0 Pri%*er s5stava (o*i re#5"ira !ro%*en*iva o#rani3en*a br1ine (retan*a !o 'esta%a
I1vor0 >tt!0FFMMM/!ro%etna=
si#na"i1a'i*a/'o%Fin)eN/!>!O"an#P>rQ!i)P6,-
.7
Dnatan bro* te?(i> !ro%etni> nesrea 51ro(ovan *e ve"i(i% br1ina%a vo1i"a
ne!ri"a#oCeni% !ro%etni'i i tren5tni% 5v*eti%a 5 !ro%et5/ Sto#a *e (ontro"a br1ine *e)na
o) na*va2ni*i> %*era 1a !ovean*e si#5rnosti na 'esta%a/
U )osa)a?n*o* !ra(si veina !ost5!a(a (ontro"e br1ine vo1i"a te%e"*i se na
%*eren*5 tren5tne br1ine na !o*e)ini% to3(a%a !ro%etni'e/ 9a ova* na3in %o2e se 5
o)reCeno* %*eri !ri%orati vo1a3e na s!ori*5 vo2n*5 5 b"i1ini (ontro"ni> to3a(a+ %eC5ti%
na%e5 se !itan*a0 (a(o osi#5rati 5ravnote2eni to( !ro%eta na )5"*i% )ioni'a%a
!ro%etni'e i (o) vo1a3a stvoriti (5"t5r5 !o?tivan*a !ro%etni> !ravi"a i 1na(ova
o#rani3en*a br1ine/
U Re!5b"i'i Hrvats(o*+ (ao o)#ovor na ova !itan*a+ a s"*e)ei s5vre%ene sv*ets(e
tren)ove 5 !ro%etni% te>no"o#i*a%a+ Pee(
E
*e ra1vio s5stav 1a a5to%ats(o !re!o1navan*e
i !raen*e vo1i"a (o*i se i1%eC5 osta"o# (oristi i 1a (ontro"5 br1ine na !rin'i!5 )ete('i*e
vo1i"a i %*eren*a !ros*e3ne br1ine na )ioni'a%a !ro%etni'e/
9a %*erni% to3(a%a vo1i"a se )ete(tira*5 i sni%a*5 te se vr?i a5to%ats(o o!ti3(o
!re!o1navan*e re#istars(i> tab"i'a/ Po)a'i sa %*erni> to3a(a ?a"*5 se 'entra"no% server5
(o*i na osnov5 !o)ata(a o vo1i"5+ vre%en5 i !reCeno% !5t5 ra35na !ros*e3n5 br1in5 svi>
vo1i"a na sva(o* )ioni'i/ U(o"i(o *e ne(o vo1i"o !re(ora3i"o %a(si%a"n5 )o1vo"*en5
br1in5+ #enerira se !re(r?a*/ Obra)a !re(r?a*a %o2e biti a5to%ats(a @s5stav #enerira (a1n5
1a vo1a3a (oristei !o)at(e i1 !o"i'i*s(e ba1eB i"i r53na @o!erater na Ba'(=o&&i'e ra35na"5B/
S5stav ta(oCer o%o#5ava a5to%ats(o s"an*e !o)ata(a !o"i'i*s(o* o!>o)n*i o vo1i"i%a
(o*a s5 !re(ora3i"a br1in5 i"i se na"a1e na "isti tra2eni> vo1i"a
K
/
S"i(a 60 Prin'i! o3itavan*a tabe"arni> o1na(a
E
S!e'i*a"i1irani is!or53ite"* si#na"ne o!re%e i !roi1vo)a+ s5stava i r*e?en*a 1a a5to%ats(o 5!rav"*an*e
'estovni% !ro%eto%/
K
S!e'i*a"i1irani is!or53ite"* si#na"ne o!re%e i !roi1vo)a Pee(I URL0 >tt!0FFMMM/!ee(/>rFroa)r5nner/>t%
.:
I1vor0>tt!0FFMMM/!ee(/>rFroa)r5nner/>t%
Pre)nosti s5stava 1a a5to%ats(5 (ontro"5 !ros*e3ne br1ine na) ("asi3ni% %eto)a%a0
= Mo#5e *e (ontro"irati br1in5 na 1natno vee% !o)r53*5 @!roi1vo"*no ve"i(e
)ioni'eB
= Vo1a3i ne %o#5 i1b*e#avati (ontro"ne to3(e @5s!oravan*e+ obi"a2en*eB
= Kontro"a br1ine se vr?i ,7 sata na )an
= Posti2e se e&e(t 5*e)na3en*a br1ine vo1i"a na vei% )ioni'a%a !ro%etni'e 3i%e se
1natno !o)i2e si#5rnost s5)ioni(a 5 !ro%et5+ s%an*5*5 se #52ve i stres (o) vo1a3a+
b5(a i 1a#aCen*e o(o"i?a
= Prave)ni*i na3in (ontro"e i (a2n*avan*a vo1a3a
= A5to%ati1ira se obra)a !re(r?a*a i (a1ni
S"i(a 70 Prin'i! ra)
.L
I1vor0 >tt!0FFMMM/!ee(/>rFroa)r5nner/>t%
.<
7/ D9AAJKE ITS=a U POBOLJA9JU SI;UR9OSTI U
PROMETU
Da s5stavno istra2ivan*e !ro%etne si#5rnosti na*va2ni*e *e )a se )obro ra15%i*e
s"o2ena intera('i*a i1%eC5 3ov*e(a+ vo1i"a i 'este+ o)nosno !ro%etni'e/ Ove s5 intera('i*e
vr"o va2ne (a(o 1a si#5rnost i 5!rav"*an*e !ro%eto% ta(o i 1a sa%o stvaran*e o)nosno
)i1a*niran*e !ro%etni'a/ Po#re?no !ona?an*e s5)ioni(a 5 !ro%et5 na*3e?i s5 51ro( 1a
!o*av5 !ro%etni> nesrea/

S"i(a :0 ITS (ao na)#ra)n*a ("asi3no# !ro%etno# s5stava
I1vor0 MMM/its='roatia/>rFin)eN/!>!Oo!tionP'o%U)o'%anQtas(///
Pro35avan*e !ona?an*a vo1i"a i vo1a3a na 'esti %o#5e *e te%e"*iti na !o"a1no%
%o)e"50 Hvo1a3=vo1i"o=o(o"inV
.-
/ Ra)i se o (o%!"e(sni% %e>ani3(i%+ bio%e>ani3(i%+
!s>o"o?(i% i )5r#i% re"a'i*a%a (o*e o)reC5*5 !ona?an*e !ro%atrano# )ina%i3(o# s5stava
s osnovni% (o%!onenta%a/
A%eri3(i !rist5! 5("*535*e i !o"iti(5 @5 52e% s%is"5 !ro%etn5 !o"iti(5B (ao
!oseban 5t*e'a*ni 3i%beni( (o*i 1na3a*no 5t*e3e na stan*e si#5rnosti 5 !ro%et5/ On se
o#"e)a (a(o (ro1 1a(ono)avn5 i !o"i'i*s(o=na)1orn5 sastavni'5 si#5rnosti !ro%eta+ ta(o i
(ao o!i stav !o"iti(e i )r5?tva 5 '*e"ini !re%a ovo% #or5e% !rob"e%5/ 9e(e ana"i1e
.-
Cerova'+ V/I Te>ni(a i si#5rnost !ro%eta+ Fa(5"tet !ro%etni> 1nanosti+ Da#reb ,--./+ str/ :L/
.E
5!55*5 )a e se )o 1na3a*ni> !obo"*?an*a si#5rnosti 5 !ro%et5 )oi sa%o a(o se 5(5!ni
stav )r5?tva i !o"iti3(e e"ite !ro%*eni 5 to% s%is"5
..
/
S"i(a L0 Tro(5t si#5rnosti 5 !ro%et5 @5("*53ena !o"iti(aB
I1vor0 MMM/its=
'roatia/>rFin)eN/!>!Oo!tionP'o%U)o'%anQtas(///
Mo#5nosti ITS=a 5 !obo"*?an*5 si#5rnosti 5 !ro%et5 %o2e se sa#"e)avati (ro1
ne(o"i(o te>no"o?(i> '*e"ina o)nosno 1na3a*(i/ Osnovne+ ("*53ne '*e"ine %o#5 se svrstati 5
tri s(5!ine
.,
0
= S5stavi ve1ani 51 in&rastr5(t5r5 @'este+ %ostovi+ t5ne"iW B
= S5stavi ve1ani 51 vo1i"a
= S5stavi ve1ani 51 (oo!era'i*e
Kao na*1na3a*ni*i !re)stavni'i !rve s(5!ine s50
= S5stavi 5!rav"*an*a !ro%eto% na a5to'esta%a @ra%! %eterini#= !ro%*en"*ivi
!ro%etni 1na(oviB
= 4ete('i*a in'i)enata 5 !ro%et5
..
Bo?n*a( I/+ Man)25(a S/+ i%5novi L*/I GMo#5nosti inte"i#entni> trans!ortni> s5stava 5 !obo"*?an*5
stan*a si#5rnosti 5 !ro%et5H+ Fa(5"tet !ro%etni> 1nanosti Da#rebI URL0
>tt!0FFMMM/%%!i/>rFUser4o'sI%a#esFSa)(o=Man)15(a=FPD/!)&
.,
Ibi)e%
.K
= S5stavi 1a !ot!or5 !rove)be 1a(ona @%*eren*e br1ine i vi)eo 1a!is ne)o1vo"*eni>
ra)n*iB
= 9a!re)ni !ost5!'i 5!rav"*an*a !ro%eto% na (ri2an*i%a
= 9a!re)ni s5stavi 5!o1oren*a
= S5stavi na !r52ni% !ri*e"a1i%a
= Cestovni %eteo s5stavi
U !os"*e)n*e vri*e%e !o1ornost 1na3a*no !riv"a3e s5stavi (o*i%a se o!re%a*5
vo1i"a+ a (o*i 1na3a*no 5na!reC5*5 si#5rnost vo2n*e/ 9*i>ova te%e"*na !o)*e"a *e na
a5tono%ne s5stave i s5stave na%i*en*ene sav*et5 vo1a3a0
= ABS X anti b"o'(in# s$ste% @re#5"a'i*a si"e (o3en*aB
= ASS X a(tivni s5stavi stabi"i1a'i*e
= AYC Xa(tivni s5stavi 1a (ontro"5 1ano?en*a vo1i"a
= L4RS X s5stavi 5!o1oren*a na!5?tan*a 'estovne tra(e
= ACS X s5stavi (ontro"e br1ine i )r2an*a o)sto*an*a
= APS Xa5to%ats(i !ar(in# s5stav
= BLIS X !obo"*?an*e stra2n*e !re#"e)nosti
4anas se na*1na3a*ni*a istra2ivan*a ra)e 5 !o)r53*5 (oo!erativno# 5!rav"*an*a
vo1i"a i n*e#ovo# o(r52en*a @)r5#a vo1i"a+ 'estovna in&rastr5(t5ra+ 'entri voCen*a !ro%eta+
(ri2an*a i )r/B/ U to% s%is"5 )anas s5 5ve"i(o i1#raCeni i )*e"o%i3no nor%irani stan)ar)i
1a !o*e)ine ob"i(e (o%5ni(a'i*e @V,V= vo1i"o s vo1i"o%+ V,R= vo1i"o s 'esto%B/
4*e"otvorni s5stavi 5 ovo% !o)r53*5 %o#5 se ra1vrstati 5 s"*e)ei% !o)*e"a%a0
= 9avi#a'i*s(i s5stavi i s5stavi !5tno# in&or%iran*a
= U!rav"*an*e vo1i"i%a 25rni> s"52bi
= Inte"i#entni s5stavi 5!rav"*an*a br1ino%
= S5stavi !ot!ore (o%er'i*a"ni% vo1i"i%a
Posebna se !o1ornost !ri)o)a*e s5stavi%a 5!rav"*an*a vo1i"i%a 25rni> s"52bi te
inte"i#entni% s5stavi%a 5!rav"*an*a br1ino%/ Oba ova s5stava 1na3a*no 5na!reC5*5 stan*e
si#5rnosti 5 !ro%et5/
Va2no *e ista(n5ti )a se 5 svi% re"evantni% sv*ets(i% st5)i*a%a 5 %o#5nosti ITS=
a 5 !obo"*?an*5 si#5rnosti 5 !ro%et5 5(a15*e )a ITS i !ri!a)ne te>no"o#i*e nis5 1a%*ena 1a
"*5)s(i %o1a( i n*e#ove s!osobnosti obra)e s"o2eni> in&or%a'i*a+ !ros5Civan*a i
,-
!o)51i%an*a o)#ovara*5i> a('i*a/ Ove te>no"o#i*e sa%o !obo"*?ava*5 s!osobnost vo1a3a
)a 3ini )obre i si#5rne o)"5(e
.6
/ U to% !o#"e)5 ITS ni*e niti 1a%*ena 1a ne(e )r5#e
3i%beni(e !o!5t !o"i'i*s(o# na)1ora na) !ro%eto%+ (o*i ta(oCer bitno )e&inira*5 stan*e
si#5rnosti 5 !ro%et5/
7/./ S5stav 5!rav"*an*a in'i)entni% sit5a'i*a%a 5 !ro%et5

Dbo# s!e'i&i3no# (ara(tera !ro%etni> nesrea sa na*te2i% !os"*e)i'a%a o)
!osebno# *e interesa s5stav 5!rav"*an*a in'i)entni% sit5a'i*a%a 5 !ro%et5/ U!rav"*an*e
in'i)entni% sit5a'i*a%a *e (oor)iniran s(5! a(tivnosti (o*i%a se !o%a2e 5nesreeni%a+
5("an*a*5 vo1i"a i nor%a"i1ira !ro%etni to( na(on nastan(a !ro%etne ne1#o)e i"i )r5#e
in'i)entne sit5a'i*e (ao ?to *e (var vo1i"a !ri%*eri'e/ Br1i (oor)iniran o)a1iv !o"i'i*e i
)r5#i> 25rni> s"52bi @!rva !o%o+ vatro#as'iWB ("*53ni s5 1a>t*evi !ri nastan(5 !ro%etni>
ne1#o)a i"i )r5#i> in'i)entni> sit5a'i*a na !ro%etni'a%a/ S5stav 5!rav"*an*a in'i)entni%
sit5a'i*a%a 5s(o *e ve1an s )r5#i% !o)s5stavi%a 5!rav"*an*a !ro%eto% 5 #ra)5+ o)nosno
)r5#i% !o)s5stavi%a/ I)5a s"i(a !ri(a15*e o!isano stan*e/
S"i(a <0 Inte#ra'i*a s5stava IM @in'i)entne sit5a'i*eB
I1vor0 MMM/its='roatia/>rFin)eN/!>!Oo!tionP'o%U)o'%anQtas(///
S!a?avan*e stra)a"i> 5 !ro%etni% ne1#o)a%a RSIM @Res'5e servi'e in'i)ent
%ena#e%entB !re)stav"*a *e)n5 o) tra2eni*i> i%!"e%enta'i*a ITS=a 5 ra1vi*eni% 1e%"*a%a/
9a(on nastan(a !ro%etne ne1#o)e i1 vo1i"a se a(tivira si#na" @a(tiviran*e% 1ra3no#
.6
Re#an M/+ ON"e$ J/+ ;o)"e$ S/+ Tin#va"" C/I Inte""i#ent trans!ort s$ste%s0 Sa&et$ an) >5%an &a'tors iss5es+
RACV+ ,--./
,.
*ast5(a i"i r53noB i ?a"*e )o RSIM 'entra/ Po1i'i*a vo1i"a se !re'i1no 5tvrC5*e !re(o
#"oba"ni> sate"its(i> !o1i'i*s(i> navi#a'i*s(i> s5stava/ S5stavi a5to%ats(o# !raen*a i
)avan*a !rioriteta o%o#55*5 na*b"i2e% vo1i"5 )a na*(rao% r5to% )oCe )o %*esta
ne1#o)e/
Pro'es IM i%a 3etiri se(ven'i*a"ne &a1e/ 4ete('i*a *e !rostorno vre%ens(o
o)reCivan*e in'i)entne sit5a'i*e+ veri&i(a'i*a *e o)reCivan*e ti!a i "o(a'i*e/ Sve )o !o*ave
na!re)ni> ITS r*e?en*a )o%inantan na3in )ete('i*e bi"e s5 re)ovite !o"i'i*s(e o!>o)n*e/
Pro%etna !o"i'i*a 5 !ravi"5 (oor)inira a(tivnosti i (o%5ni(a'i*e )o Gra?3i?avan*aH
sit5a'i*e/
S"i(a E0 etiri &a1e !ro'esa IM=a
I1vor0 MMM/its='roatia/>rFin)eN/!>!Oo!tionP'o%U)o'%anQtas(///
Br1e i !re'i1ne a(tivnosti IM=a 5%an*5*5 ne#ativne !os"*e)i'e (ao ?to s5 3e(an*e+
!ro%etno 1a#5?en*e i se(5n)arno i1a1vane !ro%etne ne1#o)e/ Br1i )o"a1a( %e)i'ins(e
!o%oi o)"535*5i *e 1a s!a?avan*e 2ivota te?(o stra)a"i>/ ;IS te>no"o#i*a i e(s!ertni
s5stavi 1a )ono?en*e o)"5(a 5("*53eni 5 ITS o%o#55*5 to3n5 )ete('i*5+ br1 o)a1iv i bo"*5
(oor)ina'i*5 ra1"i3iti> or#ani1a'i*a 5("*53eni> 5 IM/
,,
7/,/ O'*ene !obo"*?an*a si#5rnosti 5 !ro%et5 !ri%*eno% ITS=a
U !rona"a2en*5 r*e?en*a i strate#i*a !o"a1i se o) !ri(5!"*eni> !o)ata(a o ne1#o)a%a
te se ra1%atra*5 ra1"i3iti na3ini !obo"*?an*a si#5rnosti/ Po2e"*ni o5t!5t i1 ove &a1e *e s(5!
53in(oviti> i !rove)eni> r*e?en*a (o*a s5 #enera"no !ri>vat"*iva
.7
/ I%!"e%enta'i*s(i !"an
ra1raC5*e s!e'i&i3ne 'i"*eve+ %*ere i !ost5!(e te )e&inira o)#ovornosti i ro(ove !rove)be/
U i1ra)i !"ana (oriste se !ro%etni !o)at'i+ !ro'*ene si#5rnosno# ri1i(a+ &inan'i*s(i
1a>t*evi+ "*5)s(i res5rsi it)/ !raen*e i%!"e%enta'i*e !"ana obav"*a se !re(o 5s!ostav"*eno#
s5stava na)1ora 51 i1v*e?ivan*e i )e&inirani% vre%ens(i% interva"i%a/
Pro%etne ne1#o)e na 'esta%a i )r5#i% !ro%etni'a%a neo!>o)no *e s5stavno
!ro53avati ta(o )a se ra1"i3iti% na3ini%a+ %*era%a i !ost5!'i%a %o2e )*e"ovati na
s%an*en*e n*i>ova bro*a i n*i>ovi> !os"*e)i'a/ U ra1vi*eni% 1e%"*a%a 53esta"ost i
!os"*e)i'e !ro%etni> ne1#o)a s5 ta(ve )a *e to bio *e)an o) na**a3i> !o(reta3a 1a 5voCen*e
ITS=a/ !osti#n5ti re15"tati 5 1e%"*a%a (o*e )52e vre%ena ra1vi*a*5 ITS @SA4+ Ja!an+
1e%"*e E5ro!s(e Uni*e+ A5stra"i*aB 5(a15*5 )a s5 ovo )anas ve 1re"e te>no"o#i*e/ U
!o*e)ini% st5)i*a%a se 5(a15*e )a *e 5!ravo s5stavna !ri%*ena ITS=a %o#5nost 1a
1na3a*no !obo"*?an*e si#5rnosti 5 !ro%et5/
Bo?n*a( I/+ Man)25(a S/ te i%5novi L*/ 5 svo% s5 istra2ivan*5 5 ra)5 !o)
nas"ovo% GMo#5nosti inte"i#entni> trans!ortni> s5stava 5 !obo"*?an*5 stan*a si#5rnosti 5
!ro%et5H o'*en5 !obo"*?an*a si#5rnosti 5 !ro%et5 !ri%*eno% ITS=a !ri(a1a"i &or%5"o%0

#)*e *e
K
RE4
= !o(a1ate"* !ro%*ene @s%an*en*aB bro*a ne1#o)a
9
-
= bro* ne1#o)a 5 !ret>o)no% ra1)ob"*5 @!ri*e 5voCen*a ITS r*e?en*aB
9
ITS
= bro* ne1#o)a na(on 5voCen*a ITS r*e?en*a
.7
Bo?n*a( I/+ Man)25(a S/+ i%5novi L*/I GMo#5nosti inte"i#entni> trans!ortni> s5stava 5 !obo"*?an*5
stan*a si#5rnosti 5 !ro%et5H+ Fa(5"tet !ro%etni> 1nanosti Da#reb+ URL0
>tt!0FFMMM/%%!i/>rFUser4o'sI%a#esFSa)(o=Man)15(a=FPD/!)&
,6
:/ DAKLJUAK
Je)an o) te%e"*ni> !rob"e%a s5vre%eno# svi*eta *e sva(a(o !ro%et i n*e#ov
vrto#"av !orast #otovo i1 )ana 5 )an/ Sa%i% ti%e nasta*e i !otra2n*a 1a ra1vo*e% sve vei>
!ovr?ina 1a !ro%etni'e+ a s5("a)no to%e na)a"*e i nove te>no"o#i*e (o*a bi %o#"a
(ontro"irati i vo)iti to"i(5 %as5/
I1 to# se ra1"o#a ITS !o(a1ao (ao i)ea"no r*e?en*e 1a (ontro"5 !ro%etno# (aosa/
Ka(o *e re3eno+ ti%e se ne nasto*i ot(a1ati svr>a ("asi3ni% na3ini%a (ontro"e+ o)nosno
!o"i'i*s(o* s"52bi i s"i3no+ ve se nasto*i n*i%a !o%oi/ Br1ina i a25rnosti !reno?en *a
!o)ata(a ITS s5stava *e)nostavno e* n52na stvar 5 sva(o% vee% i ra1vi*eni*e%
!ro%etno% sre)i?t5/
9ovo !o)r53*e+ t*/ ITS+ is(a15*e novi !rist5! i !ri%*en5 na!re)ni> 5!rav"*a3(i> i
te>no"o?(i> r*e?en*a+ (o*i%a se nasto*i !ostii vea si#5rnost+ 53in(ovitost i !o51)anost
!ri*evo1a+a isto)obno s%an*en*e 5t*e'a*a na o(o"i? i )r5?tvo/
U3in(ovitost !ri%*ene ovo#a s5stava o3it5*e se na*vi?e 5 br1ini rea#iran*a (o)
in'i)entni> sit5a'i*a/ 9ai%e+ 5 1e%"*a%a (o*e ve )5#i ni1 #o)ina !ri%*en*5*5 ova* s5stav+
!o(a1a"o se )a se s%an*io bro* !ro%etni> ne1#o)a i stra)a"i> na !ro%etni'a%a/ ITS br1i i
)eta"*no !renosi "o(a'i*s(e o1na(e !o)r53*a #)*e se )esi"a ne1#o)a te (a(o )a na*b"i2a
*e)ini'a 1a !o%o sti#ne )o site "o(a'i*e/ 9aro3ito *e to 53in(ovito na a5to'esta%a i
'esta%a s ve"i(o% (o"i3ino% )nevno# !ro%eta+ !ro%etni'a%a (o*e se te?(o )ost5!ne i
s"i3no
Mno#e 1e%"*e i )a"*e vr?e istra2ivan*a na ovo% s5stav5 (a(o bi se isti %o#ao ?to
vi?e i s(ori*e 5na!ri*e)iti i !obo"*?ati+ te biti !rist5!a3an 1a 5voCen*e na sve !ro%etni'e
#)*e *e (o"i3ina !ro%eta ve"i(a i 1a>t*eva !ovean5 !a2n*5/ To naravno+ (a(o *e ve re3eno
ne bi 5%an*i"o i a(tivnosti s"52bi (o*e vr?e re)ovite (ontro"e !ro%etni'a+ a"i bi sva(a(o i
n*i%a !o%o#"o 5 ot(rivan*5 "o(a'i*a ne1#o)e i %o#5nosti o)"as(a na teren (a(o bi se
5nesreeni%a !o%o#"o/
Svr>a *e )a("e o%o#5iti "*5)i%a si#5ran i br1 !roto( !ro%etni'a%a+ si#5rni*e
sti1an*e na o)re)i?te+ te %a(si%a"no i1b*e#avan*e 3e(an*a i stvaran*a #52vi i (o"a!sa 5
!ro%et5/
,7
Literat5ra
./ Cerova'+ V/I Te>ni(a i si#5rnost !ro%eta+ Fa(5"tet !ro%etni> 1nanosti+ Da#reb+ ,--./
,/ J5!anovi+ I/I Te>no"o#i*a 'estovno# !ro%eta+ Sve53i"i?te 5 Da#reb5+ Fa(5"tet
!ro%etni> 1nanosti+ Da#reb+ .KK7/
"an'i
6/ I/ Bo?n*a(+ S/ Man)25(a+ L*/ i%5novi0 GMo#5nosti inte"i#entni> trans!ortni>
s5stava 5 !obo"*?an*5 stan*a si#5rnosti 5 !ro%et5, Dnanstveni s(5! 9e1#o)e i
nesree 5 !ro%et5 i %*ere 1a n*i>ovo s!r*e3avan*e+ HADU ,--</
7/ Pa!a#eor#io5+ ;/0 GMo)e""in# an) si%5"ation o& trans!ortation s$ste%s0 a s'enario
!"annin# a!!roa'>H+ A5to%ati(a+ vo"0 :-+ ,--K/+ br0 .F, I str/ 6K=:-/
:/ Iva(ovi /+ a&ran M/0 GMeC5naro)no 1nanstveno=str53no sav*etovan*e Lo#isti(a i
inte"i#entne trans!ortne te>no"o#i*e = !ri"i(e 1a novi #os!o)ars(i 5s!onH+ Dborni(
ra)ova+ Da#reb 0 Fa(5"tet !ro%etni> 1nanosti+ ,--K/
L/ Anto"i?+ K/+ Str%e3(i+ S/+ Ma#5?i+ F/0 GIn&or%a'i*s(a si#5rnost i inte"i#entni
trans!ortni s5staviH+ S5vre%eni !ro%et+ vo"0 ,E+ ,--E/+ br/ :/+ str/ 6:6=6::
</ Sr?en+ M/0 GInte"i#entni trans!ortni s5stavi 5 5!rav"*an*5 'estovno% %re2o%H+
S5vre%eni !ro%et+ vo"0 ,E+ ,--E/+ br0 .F, I str/ .7.=.:./
Internet i1vori0
E/ O!en 4ire'tor$ = S'ien'e0 Te'>no"o#$0 Trans!ortation0 Inte""i#ent S$ste%sI URL0
>tt!0FFMMM/)%o1/or#FS'ien'eFTe'>no"o#$FTrans!ortationFInte""i#entUS$ste%sF
K/ RITAI Inte""i#ent Trans!ortation S$ste%s @ITSBI URL0
>tt!0FFMMM/its/)ot/#ov
.-/ S!e'i*a"i1irani is!or53ite"* si#na"ne o!re%e i !roi1vo)a Pee(0 URL0
>tt!0FFMMM/!ee(/>rFroa)r5nner/>t%
../ Pro%etna 1onaI URL0 >tt!0FFMMM/!ro%etna=1ona/'o%F
.,/ ITS Hrvats(aI URL0 MMM/its='roatia/>rFin)eN/!>!O
o!tionP'o%U)o'%anQtas(///
.6/ Pro%etna si#na"i1a'i*a+ URL0 >tt!0FFMMM/!ro%etnasi#na"i1a'i*a/'o%Fin)eN/!>!O
"an#P>rQ!i)P6,-
,:
,L
Po!is s"i(a
S"i(a .0 Je)nostavan !ri%*er ITS=a
S"i(a ,0 Pri%*er s5stava (o*i re#5"ira !ro%*en*iva o#rani3en*a br1ine (retan*a !o 'esta%a
S"i(a 60 Prin'i! o3itavan*a tabe"arni> o1na(a
S"i(a 70 Prin'i! ra)
S"i(a :0 ITS (ao na)#ra)n*a ("asi3no# !ro%etno# s5stava
S"i(a L0 Tro(5t si#5rnosti 5 !ro%et5 @5("*53ena !o"iti(aB
S"i(a <0 Inte#ra'i*a s5stava IM @in'i)entne sit5a'i*eB
S"i(a E0 etiri &a1e !ro'esa IM=a
,<