DEFICITARNE BOLESTI I

BOLESTI METABOLIZMA
OSTEOPATIJE- Bolesti kostiju
Kod domaih ivotinja javljaju se u 3 oblika:

- RAHITIS

- OSTEOMALACIJA

- OSTEOFIBROZA
RAHITIS
Etiologija
- Javlja se kod mladih jedinki u fazi rasta kod kojih je
kotani sistem u fazi okotavanja
- Poremeaj u metabolizmu Ca i P uz uee vit D.
- Na nedostatak Ca i viak P naroito su osjetljiva prasad
i tenad
- Kod biljojeda uzrok je nedovoljno unoenje P uz
poveano unoenje Ca
- Vit D ima ulogu u nastajanu rahitisa samo ako doe do
poremeaja u metabolizmu Ca i P

- Do deficita u vit D. dolazi ako se ivotinje dugo dre u
zatvorenom prostoru bez svijetla, sunca i zelene trave
Klinika slika
- Promjene na kostima
- Smetnje pri kretanju
- Promjene u apetitu (povean, smanje, neprirodan)
- Poremeaj u probavi
- Bolovi u kostima pri emu ivotinja ispoljava nemir,
izbjegava kretanje, kree se ukoeno, zaostaje, epa
- Oticanje zglobova
- Deformacija karpalnih i tarzalnih zglobova
- Javlja se X stav, medvjei stav
- Moe doi i do deformacije kime (Skolioza, Kifoza)
- Na spojevima rebara i rebarne hrskavice mogu da se
pojave kvrice (brojanice)
- Moe da doe i do deformacije kostiju glave
Terapija i profilaksa
- Ako nema promjena na kostima bolest moe i
spontano da proe uz adekvatnu ishranu (Ca, P i vit D.)
- Mineralni premxi, zelena trava, dovoljno kretanja po
suncu
OSTEOMALACIA- Omekavanje kostiju
- Zahvaa ve okotali sistem, te ima za posljedicu
omekavanje kostiju
Etiologija
- Najee se javlja kod krava u vrijeme visokog
graviditeta i laktacije
- ee se javlja u kasnim zimskim mjesecima kod dueg
boravka u stajama
- Deficit Ca i P soli, usljed ega dolazi do izlaska Ca iz
kostiju-omekavanje kostiju
- Kod preivara se uglavnom radi o deficitu P
- kod mesojeda deficit Ca
Klinika slika
- Ponekad poinje sa probavnim smetnjama, lizavou i
nervnim smetnjama
- Bolovi u kostima
- Hod je nabadajui, korak skraen, brzo zamaranje
- X stav, medvjei stav
- Jaka uznemirenost prilikom akta defekacije i mikcije
- esti su lomovi kostiju
- Tetanije, pareze, paraliza, ekscitacije
Terapija i profilaksa

-terapija uspjena ako se radio o poetnom stadiju bolesti
-poboljati prehranu
-mineralni dodatci u hrani
-aplikacija gotovih mineralnih preparata

OSTEODISTROFIA FIBROSA-fibrozna
degeneracija kostiju
Kotano tkivo se pretvara u vezivno, pri emu zahvaeni
dijelovi postaju mekani. Obino se javlja sa rahitisom i
osteomalacijom

Klinika slika
- oteano uzimanje hrane i vode, zbog omekavanja
kostiju lica i vilice

Terapija ista kao kod rahitisa i osteomalacije

TETANIJE
- Tonino klonini grevi skeletne muskulature
- Nastaju usljed poremeaja metabolizma nekih
mineralnih materija (nedostatak Ca i Mg,
viak K), kod nekih nervno-vegetativnih i endokrinih
poremeaja.
- Kod mlijenih krava se javlja: pana tetanija, stajska
tetanija, transportna tetanija, te tetanija teladi

PANA TETANIJA

- kod krava i ovaca
- u proljee kada ivotinje prelaze sa zimske na proljetnu
ishranu
Klinika slika
- podrhtavanje muskulature
- pojaana salivacija
- krgutanje zubima
- gr cjelokupne muskulature, ivotinja pada
- somnolencija i komatozno stanje



Tok
Brzo uginue ukoliko se ne poduzme adekvatna i
pravovremena terapija

Dijagnoza
na osnovu klinike slike i anamneze
TALSKA TETANIJA

- kod visoko mlijenih krava u vrijeme maksimalne
mljenosti,visoke gravidnosti, kod partusa kada su
ivotinje hranjene hranom deficitarnom u mineralima i
vitaminu D.
- simptomi i dijagnoza kao kod pane tetanije

TRANSPORTNA TETANIJA

- nepovoljne transportne prilike: transport po vruini,
prenatrpanost, dugotrajna vonja, neredovna ishrana i
napajanje, nagle promjene vremenan i dr., a naroito
transport neposredno nakon pae
- Javlja se kod visoko gravidnih krava ili krava u laktaciji
TETANIJA TELADI

- Telad starija od dva mjeseca koja se preteno hrane
mlijekom, ili nakon prelaska sa mlijene hrane na
ishranu koncentratom
- Biohemijski nalaz-hipokalcemija sa iastovremenim
smanjenjem serumskog Mg
- Napadi nastaju ili spontano ili usljed spoljanjih
nadraaja (nagli ulazak u talu)
LIJEENJE TETANIJA

- Pana tetanija -ivotinju vratiti u talu, promijeniti hranu,
i.v. aplikacija preparata Ca i Mg (frakcionirana
aplikacija)
- Transportna tetanija u sumnjivim sluajevima aplicirati
prvo kardijake, a zatim terapirati kao i prethodnu
- Tetanija teladi terapija ista, i ivotinje smjestiti u mirnu
prostoriju
PROFILAKSA TETANIJA

- Vie sedmica prije izgona na pau ivotinjama davati
riblje brano i kredu
- Postepeno privikavanje na pau, smanjivanjem suhih
obroka u staji
- Postepeno uzgojno potiskivanje podlonosti tetanijama
nekih rasa i linija goveda

- Profilaksa transportne tetanije - 24 sata prije transporta
ivotinjama ne davati suhu hranu, tokom transporta
obezbijediti dovoljnmo hrane i dovoljno napajanje,
poslije transporta ne drati ivotinje u prirodi

- Profilaksa tetanije teladi pravilno odbijanje od sise i
pravovremeno privikavanje na suhu hranu

PUERPERALNA HEMOGLOBINEMIJA I
HEMOGLOBINURIJA KRAVA
Etiologija
- Javlja se nekoliko sedmica poslije telenja
Klinika slika
- Poremeeno opte stanje (groznica, crvena boja
mokrae, ponekad crvena boja mlijeka, ubrzan puls,
srana insuficijencija, dispnea)
Terapija
- Transfuzija krvi, aplikacija adrenalina, glukoze preparata
Fe, kardijaka
ALOTRIOPHAGIA- Lizavost
Izraz je opteg poremeaja u metabolizmu usljed ega se
kod goveda, ovaca i kunia javlja prohtijev za uzimanjem i
lizanjem stranih predmeta

Etiologija
- Reim ishrane (hrana bogata K, siromana NaCl-om)
- Jaka invazija parazitima
- Sune, neplodne godine, pjeskovita tla
- Deficit alkalnih soli u organizmu

- Nedovoljno snadbijevanje organizma natrijevim solima
(formalna glad za solju)
- Nedostatak vitamina
- Gravidnost i anemina stanja pogoduju nastanku bolesti
Klinika slika
- Smanjen apetit i nagon za lizanjem i glodanjem zidova i
okolnih predmeta
- Lizanje vune je ee kod jagnjadi (pilobezoari)
- Kanibalizam (ovce odmah po jagnjenju janjetu
odgrizaju rep, ui ili papke)

Terapija
- Promjena hrane ili putanje na pau
- Ako je problem u sastavu tla promijeniti mjesto ispae
- Dodatak kuhinjske soli
- Dodavanje hrani natrij bikarbonata i kalcij karbonata
- Vit D.
- Kod pojave kanibalizma ovcama davati hranu bogatu
bjelanevinama
CETOSIS BOVIS- Ketoza, Acetonemija goveda
- Patoloko stanje preobilja ketonskih tijela u organizmu
- Poremeaj metabolizma ugljenih hidrata i masti
- uvezena grla

Etiologija
Primarna ketoza
- Nastaje u poodmaklom graviditetu i puerperijumu, u
punoj laktaciji visokomlijenih krava najee u prvim
sedmicama nakon telenja





- Ketoze kod uvezenih krava javljaju se u vezi sa
puerperalnim poremeajima (zapaljenje materice,
retencija sekundina), u vezi sa bolestima papaka
Sekundarna ketoza
- Komplikacije usljed raznih bolesti i patolokih stanja
(probavne smetnje, indigestija, mastitis, hronina
oboljenja..)

- Ketoze se ee javljaju zimi i to kod onih krava koje se
dre u staji
- Obilna ishrana silaom uz nedostatak ishrane sijenom

Klinika slika
- Simptomi se najee javljaju etiri sedmice nakon
partusa, rijetko u toku laktacije ili neposredno nakon
partusa
Latentna ili subklinika ketoza
- Neuravnoteena mlijenost, sklonost mravljenju uz
dobar apetit i normalnu funkciju predeludaca,
umjerena ketonurija
Manifestna ili klinika ketoza
- Znatni porast ketonemije, uz pad krvnog eera
- Smanjenje mlijenosti za 50%
- Mravljenje, apatija, alotriofagija
- Poremeaj preivanja, sadraj buraga je esto kiseo
- Atonija predeludaca i sklonost opstipaciji
- Izdahnuti vazduh i mlijeko miriu na trulo voe tj.
aceton
- Mlijeko je gorkog ukusa
- U teim sluajevima pridruuju se i znaci acidoze i
dehidracije
- Mokraa kisela
- Elasticitet koe je smanjen
- U najteim sluajevima javljaju se nervni poremeaji,
nekoordinirani pokreti
- riu, otimaju se
- Grevi vratnih i lenih miia
- ivotinja lijee, refleksi se gase, pad tjelesne
temperature, usporavaju se puls i disanje, grevi i smrt
Tok
- Hronian i prognoza je nepovoljna kod upornih
indigestija
Dijagnoza
- Klinika slika
- Pregled mokrae i mlijeka na prisustvo ketonskih tijela
Diferencijalna dijagnoza
- Primarna atonija predeludaca, alimentarne indigestije
od trovanja hranom, puerperalne pareze, zapaljenje
crijeva
Profilaksa
- Naroito bitna kod mlijenih goveda prije i poslije
partusa (ishrana kvalitetnim sijenom, koncentratima
itarica, repinih rezanaca i silae, zasuenje 60 dana
prije partusa, povremena kontrola mokrae nakon 6 i
21 dana postpartum
Terapija
- Natrij propionat
- Obustava mue 24 sata, nakon toga musti jednom
dnevno nekoliko dana
- Glukokortikoidi
- Glukoza
- Vit. B1, vit.C
- Poboljati ishranu i dodavati svjei kvasac
CETOSIS OVIS- Graviditetna toksemija ovaca

Nastaje usljed poremeaja ugljenih hidrata i masti
Etiologija
- Najee kod ovaca koje nose 2-3 fetusa
- Javlja se kratko prije jagnjenja ili u puerperiju
- Hrana siromana ugljenim hidratima, hipovitaminoza
- Dranje ovaca u torovima

Klinika slika
- ivotinje zaostaju iza stada
- Gube apetit
- Teko se kreu
- Udaraju od prepreke i krguu zubima
- Spontani pobaaji
- ivotinja lijee, toninoklonini grevi, opistotonus i
smrt

Profilaksa i terapija
- Dobro sastavljeni obroci u i nakon graviditeta
- Davati hranu bogatu ugljenim hidratima
- i.v glukoza
- Glukokortikosteroidi
- Natrijev propionat
- kretanje
DEFICITARNE BOLESTI


Deficitarne bolesti su bolesti poremeenog metabolizma
kod kojih organizam ne prima ili ne koristi potrebne
koliine pojedinih hranjivih materija i drugih materija
neophodnih za normalno odvijanje ivotnih funkcija
DEFICIT VITAMINA
VITAMIN A
- Liposolublan, u biljkama u vidu provitamina karotina,
katalizator pri oksidacijama i redukcijama, uestvuje u
metabolizmu masti i lipida, titi sluzokou i kou, depo
vitamina A je jetra
A AVITAMINOZA
- Promjene na koi, sluznicama, pljuvanim lijezdama i
oima (atrofija epitela-bujanje bazalnih elija-stvaranje
vieslojnog epitela koji keratinizira)



- Nervni poremeaji
Etiologija
- Najee se javlja kod mladih ivotinja
- nedostatak vitamina u hrani, smetnje u uzimanju hrane,
bolesti jetre i probavnog aparata, graviditet, laktacija
- A-avitaminoza novoroene teladi je u vezi sa ishranom
gravidne majke
Klinika slika
- Promjena epitela na sluznicama i njihovim lijezdama
(degeneracija, parakeratototino oroavanje sa
pojavama sekundarnih infekcija)
- Probavne smetnje
- Nervni poremeaji
- Smetnje u ulu vida
- Nono slijepilo (hemeralopija)
- Totalna sljepoa (amauroza)
- ivotinje se nesigurno kreu sa ispruenom glavom
- Udaraju u zid, ograde, tre u krug
Klinikim pregledom ustanovljavamo sljedee:
- Jasna i providna kornea, ravnomjerna ili ekstremna
midrijaza oba oka
- Ako se svijetlo na oko usmjeri sa strane vidi se svijetla
zeleno-plava unutranjost oka
- Egzoftalmus manjeg stepena
- Nervni poremeaji (smetnje u koordinacji pokreta,
napadi greva, nemir, nefizioloki stavovi
- Kod odraslih goveda mogu se javiti spontani abortusi,
ugibanje ploda, neplodnost, a kod mukih ivotinja
azospermija
- Promjene na dlaci i oroinama
- Kod ovaca- slab apetit, sluzav iscjedak iz nosa, ataksije,
opistotonus, keratokonjuktivitis, nono slijepilo, esto
raaju mrtvu jagnjad
- Kod mladih ivotinja smanjena rezistencija, iscrpljenost,
prolivi, rinitisi, bronhitisi
Dijagnoza
- Klinika slika
- Utvrivanje koliine karotina u jetri i krvi
Diferencijalna dijagnoza
- Korica gangrenoza, zarazni i parazitarni
keratokonjuktivitis, trovanje Pb, Hg, bronhitisi,
pneumonije

Profilaksa i terapija
- Pravilna prehrana hranom bogatom ovim vitaminom
- Davanje vit.A
VITAMIN D

- Regulator metabolizma Ca i P
- Antirahitini faktor

D- AVITAMINOZA
- Rahitis kod mladih ivotinja
- Osteomalacija kod odraslih ivotinja
VITAMINI B kompleksa

- Uestvuju u prometu materija u organizmu, u izgradnji
koenzima i metabolikim procesima
- Normalno se kod odraslih preivara vit.B se sintetiu u
buragu, tako da se nedostatak ovih vitamina uglavnom
javlja kod mladih ivotinja
B- AVITAMINOZA
Klinika slika
- Apatija
- Inapetenca
- Ataksija
- Grevi
- Promjene na nervnom sistemu, koi, sluznicama,
probavi i kardiovaskularnom sistemu
- Moe se javiti poslije due primjene sulfonamida i
antibiotika


Terapija
- pivski kvasac
- preparati vit. B
- Ishrana hranom bogatom ovim vitaminima
VITAMIN E


- Antioksidans, regulie funkciju hipofize, utie na
aktivnost mukih i enskih spolnih lijezda ( vitamin
plodnosti), metabolizam ugljikohidrata i vode kao i na
promet materija u miiima i nervnom sistemu
E - AVITAMINOZA
- Degenerativne promjene na spolnim organima (sterilitet
i abortusi)
- Oteenja miinog i nervnog tkiva (grevi i pareze)
- Degenerativne promjene krvnih sudova
- Kod jagnjadi i teladi muskularne distrofije ili padanje sa
nogu ( stanje povezano sa nedostatkom vit.E i selena)
Klinika slika muskularne distrofije
- Ukoeni prednji ekstremiteti, ivotinje klee na
koljenima, zadnje noge su podvuene ispod abdomena,
- Gube volju za dojenjem
- Kaheksija i ugibanje
- Karakteristine promjene na miiima, miokardu i
bubrezima
Terapija
- Natrium selenosum
- Preparati vit. E
- Adekvatna ishrana

VITAMIN K

- Uestvuje u koagulaciji-antihemoragini vitamin

K- AVITAMINOZA
Klinika slika
- Hemoragine dijateze :
krvarenja po koi i sluznicama, anemija, oteano kretanje,
hematomi po tijelu, epistaksis
Terapija
- Preparati vit. K
VITAMIN C

- Antiskorbutivni vitamin
- Inaktivie toksine, stimulie titnu lijezdu

C AVITAMINOZA
- Naroito osjetljivi svinje i psi te mladunad preivara
Klinika slika
- Promjene na zubima i kostima
- crvenilo, otok i krvarenje po gingivama


- Votana degeneracija skeletnih miia (ukoen hod,
hramanje i bolnost miia)

Profilaksa i terapija
- Pravilna ishrana
- Davanje preparata vit. C
VITAMIN H

- neophodan za normalnu funkciju koe

H - AVITAMINOZA
- Osjetljivi psi, kunii i kokoi
- Ekcemi, alopecija, pruritus, ljutenje koe, irevi, nervni
simptomi
Terapija
- Promjena hrane
- Davanje preparata vit. H
DEFICIT MIKROELEMENATA
NEDOSTATAK ELJEZA

- Uestvuje u oksido-reduktivnim procesima, stvaranju
hemoglobina i detoksikaciji organizma

- Nedostatak eljeza nastaje zbog njegove nedovoljne
koliine u hrani ili zbog hroninog gubitka krvi to
dovodi do nastanka anemija



NEDOSTATAK BAKRA

- Neophodan za normalno odvijanje hematopoeze
- Do hipokupremije dolazi usljed nedostatka Cu u tlu

- Hipokupremija se ispoljava: anemijom, alotriofagijom i
depigmentacijom dlake
- Kod jagnjadi ataksija, prolivi, mravljenje, anemija,
zaostajanje u rastu, promjene u vuni
- Dodavanje vitaminsko mineralnih premixa u hrani
NEDOSTATAK KOBALTA

- Uestvuje u hematopoezi
- Sastavni dio vit. B12
- Uestvuje u sintezi miinih bjelanevina

Simptomi nedostatka kobalta su:
- Inapetenca, anemija, apatija, kaheksija, usporen rast

- Dodaje se hrani kao kobalt hlorid
NEDOSTATAK JODA

- Nakuplja se u titnoj lijezdi i zajedno sa tiroksinom
uestvuje u metabolizmu i iskoritavanju hrane
- Nedostatak se javlja na tzv. strumogenim podrujima
Simptomi
- poveanje titnjae (gua), ugibanje mladunadi,
kretenizam, jalovost, smanjena mlijenost, koa na glavi
zadeblja, teko gutanje, oteano disanje, poremeaj
cirkulacije, grevi, opistotonus i smrt
Profilaksa i terapija
- jodirana sa, vitaminsko-mineralni premiks
NEDOSTATAK MANGANA

- Aktivator enzimskih procesa, uestvuje u stvaranju
hormona prednjeg renja hipofize, utie na aktivnost
alkalne fosfataze u izgradnji kostiju

- Usljed nedostatka nastaju : osteoporoza, deformacija
kostiju, anemija, disfunkcija reprodukcije, kod krava
usporeni spolni ciklus, a kod njihove teladi slabost
nogu, pobaaji
Profilaksa i terapija
- Vitaminsko mineralni premiks
NEDOSTATAK MOLIBDENA

- Uestvuje u metabolizmu fosfora
- Nedostatk uzrokuje inhibiciju fosfora koji sudjeluje u
kalcifikaciji kostiju
- Viak molibdena dovodi do trovanja
NEDOSTATAK CINKA

- Uestvuje u katalitikim procesima i metabolizmu
ugljikohidrata (aktivator inzulina), mokrane kiseline

- Nedostatak cinka kod goveda manifestuje se smetnjama
u reprodukciji jer pojaava estrogeno dijelovanje
folikulina
- Kod malih ivotinja se javljaju promjene na koi i
sluznicma (hiperkeratoza), depigmentacija dlake i vune,
promjene na oima (keratitisi, konjuktivitisi)
- Dodavati vitaminsko mineralne premikse