1

Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 2 2

Slajdovi uz predavanja Slajdovi uz predavanja
Osnove projektovanja seizmi!ki otpornih
zgrada
2
SAVREMENI KONCEPT PROJEKTOVANJA
ZGRADA U SEIZMIKI AKTIVNIM OBLASTIMA
(Filozofija racionalnog seizmi!kog prora!una)
RA$UNSKI INTENZITET ZEMLJOTRESA SA
POVRATNIM PERIODOM OD 100 - 500
GODINA
ELASTI$NO PONAANJE VELIKI UTICAJI
EKONOMSKI RAZLOZI NELINEARNE
DEFORMACIJE DISIPACIJA ENERGIJE
MOGU&A SANACIJA KONSTRUKCIJE
MANJI ZEMLJOTRESI U ELASTI$NOJ
OBLASTI
VELIKA OTE&ENJA PAD NOSIVOSTI
KOLAPS?
3
KONCEPCIJA PROJEKTOVANJA AB
KONSTRUKCIJA:
ZONE SA KONCENTRACIJAMA NELINEARNIH
DEFORMACIJA ("PLASTI$NI ZGLOBOVI")
ZA DEJSTVO PROJEKTNOG ZEMLJOTRESA
KONSTRUKCIJA MORA DA POSEDUJE
INTEGRITET (BEZ RUENJA)
MORA DA POSEDUJE KAPACITET
PREOSTALE NOSIVOSTI (GRAVITACIONO
OPTERE&ENJE, NAKNADNI POTRESI)
OTE&ENJA DA, ALI TAKVA DA JE
MOGU&A SANACIJA I DA ONA BUDE
TEHNI$KI I EKONOMSKI OPRAVDANA
4
GRANINA STANJA
a) UPOTREBLJIVOSTI (GSU) OGRANI$AVAJU SE
POMERANJA:
OBJEKTI: STANOVANJE, KOMERCIJALNI
ZA ZEMLJOTRESE NISKOG INTENZITETA Tp = 50
GODINA:
- NEMA OTE&ENJA; ograni!ena spratna pomeranja
- FUNKCIJA OBJEKTA O$UVANA
- RAD U ELASTI$NOM PODRU$JU
- PRSLINE MALE IRINE
- NEPOTREBNA SANACIJA
-
a
<
v
5
OBJEKTI: BOLNICE, TELEKOMUNIKACIJE,
POLICIJA ...
- VII STEPEN ZATITE
- PRORA$UN GSU SA Tp 100 GODINA
b) NOSIVOSTI (GSN) DOKAZUJE SE:
- ZAHTEVANA NOSIVOST I DUKTILNOST
- PRETURANJE OBJEKTA
- KLIZANJE OBJEKTA
- TEMELJI I PODTEMELJNO TLO OBJEKTA
- EFEKTI II REDA
- STABILNOST NEKONSTRUKTIVNIH
ELEMENATA
6
c) KONTROLA OTE#ENJA
(PRI ZEMLJOTRESU VE&EG INTENZITETA)
DOPUTA SE:
-
a
>
v
PRSLINE VELIKE IRINE
- OTPADANJE ZATITNOG SLOJA
PRITISNUTOG BETONA
MOGU&A SANACIJA OTE&ENJA:
- TEHNI$KI IZVODLJIVA
- EKONOMSKI OPRAVDANA
LAKO SE USPOSTAVLJA PRVOBITNA
FUNKCIJA OBJEKTA
7
d) PRINCIP PREIVLJAVANJA
- PRI NAJJAEM MOGU#EM
ZEMLJOTRESU NA DATOJ LOKACIJI
NEMA GUBITAKA LJUDSKIH IVOTA
- OTE&ENJA NEPOPRAVLJIVA
- NEMA KOLAPSA KONSTRUKCIJE
- O$UVAN INTEGRITET ZA PRENOS
GRAVITACIONOG OPTERE&ENJA
8
ZAKLJU$AK
SEIZMIKA OTPORNOST KONSTRUKCIJE
MOE SE POSTI#I:
a)VELIKOM NOSIVO&U (BEZ BILO KAKVOG
OTE&ENJA) - VELIKA PO$ETNA ULAGANJA
b)KOMBINACIJOM: MANJA NOSIVOST +
ODGOVARAJU&A DUKTILNOST (JA$I
ZEMLJOTRES PRIHVATLJIVA
OTE&ENJA + SANACIJA) OPTIMALNO
REENJE MANJA PO$ETNA ULAGANJA
9
DUKTILNO PONAANJE PODRAZUMEVA
OTVARANJE PLASTI$NIH ZGLOBOVA
PRERASPODELU STATI$KIH UTICAJA
(NA$IN DA KONSTRUKCIJE PREIVE JAKE
ZEMLJOTRESE) UZ MALI PAD NOSIVOSTI
DOBRODOLE KONSTRUKCIJE SA VE#OM
STATIKOM NEODRE%ENO#U
10
11
Pomeranja objekta u funkciji nekih vanijih
parametara
U
4
O
1
O
2
M
R
U
2
U
3
U
1
a
g
Osnovna stena (brzina S
talasa V(800 m/s)
Lokalno tlo
U
1
(R,M) pomeranje osnovne stene
U
2
=AU
1
amplifikacija pomeranja
lokalnog tla
U
3
=IU
2
pomeranje na nivou temelja u
funkciji interakcije tlo-objekat (I)
U
4
=KU
3
pomeranje konstrukcije u
funkciji njene krutosti (k)
12
Uticaj krutosti lokalnog tla
Generalno, meka tla mogu bitno da menjaju karakteristike
kretanja osnovne stene. Primer: zemljotres u Meksiko Sitiju
1985. godine gde je dolo do amplifikacije ubrzanja osnovne
stene !ak 5 puta!
13
1. Mera ja'ine zemljotresa (M)
2. Intenzitet zemljotresa (I)
3. Vremenski interval - povratni period
zemljotresa (T
p
)
Karakteristike zemljotresa
14
1. Magnituda mera energije koja se oslobaa
(Rihter), izraena u jedinicama skale 5<M<9
(Lisabon 1755.). M se zasniva na merenju
amplituda pomeranja tla na razli!itim
udaljenostima od epicentra,
2. Intenzitet zemljotresa se procenjuje na osnovu
u!inka na zemljinoj povrini na: ljude, objekte,
okolinu, ivotinje. Skala Medvedev-Sponhauer-
Karnik MSK (1964) sa 12 stepeni intenziteta
(korelacija :
VII stepen a
g
) 0.1g,
VIII stepen a
g
) 0.2g,
IX stepen a
g
) 0.4g).
15
3. Povratni period - prose!an vremenski interval
izmeu dva zemljotresa iste ja!ine M.
Verovatno*a pojave u teku*oj godini je 2% za
T
p
= 50 god.
T
p
= 50 god. (ote*enja koja ne zahtevaju
popravku)
T
p
= 500 god. (projektni zemljotres - ote*enja
koja se popravljaju)
T
p
= 1000 god. (nepopravljiva ote*enja ali
bez kolapsa).
16
Klasifikacija tete na
zgradama prema
European
Macroseismic Scale
(1998.)
17
Stepeni MSK-1964 skale
18
Zgrade tipa C
od AB
Ote*enja III
stepena
ve*e pukotine
Ote*enja IV
stepena
delimi!no
ruenje
19
Seizmoloka karta za
povratni period 50 g.
Seizmoloka karta za
povratni period 500 g.
6
6
6
7
8
8
8
8
9
9
9
9
9
20
-0.4
-0.2
0.0
0.2
0.4
0 5 10 15 20 25 30
U
b
r
z
a
n
j
e

(
g
)
-0.4
-0.2
0.0
0.2
0.4
0 5 10 15 20 25 30
U
b
r
z
a
n
j
e


(
g
)
-0.4
-0.2
0.0
0.2
0.4
0 5 10 15 20 25 30
Vreme - (s)
U
b
r
z
a
n
j
e

(
g
)
Petrovac '79
a
g
=0,30g
Ulcinj '79
a
g
=0,24g
Beograd '98
a
g
=0,023g
d.
e.
f.
-0.4
-0.2
0.0
0.2
0.4
0 5 10 15 20 25 30
U
b
r
z
a
n
j
e

(
g
)
-400
-200
0
200
400
0 5 10 15 20 25 30
B
r
z
i
n
a

(
m
m
/
s
)
-250
-200
-150
-100
-50
0
50
0 5 10 15 20 25 30
Vreme (s)
P
o
m
e
r
a
n
j
e

(
m
m
)
El Centro '40
a
g
=0,32g
El Centro '40
v
g
=361mm/s
El Centro '40
d
g
=214mm
a.
b.
c.
Zapisi ubrzanja tla tokom zemljotresa - akcelerogrami
M=6.6
M=7
Mionica 1998.
M=5.6, R=74km
H=16 km
21
Mexico City - 1985
t = 40 s t = 3 s
a
g
=0.17g
a
g
=0.5g
d
g
=20cm
d
g
=5cm
Banja Luka - 1981
22
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
0 5 10 15 20 25 30
-200
-150
-100
-50
0
50
100
0 5 10 15 20 25 30
Pomeranje tla
Pomeranje konstr.
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
0 5 10 15 20 25 30
a.
b.
c.
d.
e.
f.
T=0,5s
T=1,5s
T~1,5s
T~0,5s
El Centro
a
g
=0,2g
-200
-150
-100
-50
0
50
100
0 5 10 15 20 25 30
Pomeranje tla
Pomeranje konstr.
A
p
s
o
l
u
t
n
o

p
o
m
e
r
a
n
j
e

(
m
m
)
R
e
l
a
t
i
v
n
o

p
o
m
e
r
a
n
j
e

(
m
m
)
U
b
r
z
a
n
j
e

(
g
)
0,58
35,7
66,2
0,12
-0.6
-0.4
-0.2
0.0
0.2
0.4
0.6
0 5 10 15 20 25 30
Vreme t (sec)
Pseudo ubrzanje
Ubrzanje tla
-0.6
-0.4
-0.2
0.0
0.2
0.4
0.6
0 5 10 15 20 25 30
Vreme t (sec)
Pseudo ubrzanje
Ubrzanje tla
0.12g/0.2g=0.6 !
0.58g/0.2g~3 !
23
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
0 5 10 15 20 25
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
0 5 10 15 20 25
a.
b.
c.
d.
T=0,5 s T=1,5 s
Petrovac
a
g
=0,2g
R
e
l
a
t
i
v
n
o

p
o
m
e
r
a
n
j
e

(
m
m
)
U
b
r
z
a
n
j
e

(
g
)
60,5
30,3
0,054
-1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
0 5 10 15 20 25
Vreme t (sec)
Pseudo ubrzanje
Ubrzanje tla
0,97
-1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
0 5 10 15 20 25
Vreme t (sec)
Pseudo ubrzanje
Ubrzanje tla
Amplifikacija! 0.97g/0.2g~5 !
Ruenje krutih kamenih zgrada!
24
i primenom nekog poznatog akcelerograma sa ve*
dogoenog zemljotresa, metodom dinami!ke analize
mogu*a je analiza konstrukcije na dejstvo tog zemljotresa.
Meutim, svaki dosadanji zemljotres je bio razli!it od svih
ostalih, a svaki budu*i bi*e razli!it od svih prethodnih.
Sve u vezi zemljotresa je neizvesno +teorija slu*ajnih
procesa, matemati!ke statistike i teorije haosa.
Iz tog razloga primenjuju se SPEKTRI ODGOVORA koji
predstavljaju maksimalan odgovor sistema sa jednim
stepenom slobode u funkciji sopstvene periode oscilovanja
konstrukcije (T) i stepena priguenja (,).
"
) ( ) (
2 '
) (
"
) (
2
t g t t t
d d d d = + +
Na osnovu jedna!ine kretanja sistema sa jednom masom
25
Elasti!ni spektri odgovora
"
) ( ) (
2 '
) (
"
) (
2
t g t t t
d d d d = + +
d(t)
T
1
T
i
T
n
=5%
D=max d(t)
V=D
A=
2
D
Novi zapis ubrzanja tla - Z
D
1
(T
1
)
D
i
(T
i
)
D
n
(T
n
)
Period T
P
o
m
e
r
a
n
j
e

D
Z
1
Z
j
Z
m
Start
26
Elasti'an spektar odgovora
elasti!ni spektri odgovora mogu biti dati po: pomeranju,
brzini, ubrzanju, energiji...
slue kao osnovni na!in prikazivanja zemljotresa jer su
laki za primenu,
spektralne linije dobijene numeri!kim reavanjem
jedna!ine kretanja su skup izlomljenih linija +anvelopa
anvelopa predstavlja verovatnu krivu maksimalnih
apsolutnih ubrzanja sistema (pomeranja, brzina,...)
ovako dobijeni spektar opisuje elasti!ni odgovor sistema
kada se vrednosti spektra podele sa najve*im ubrzanjem
tla (a
g
), onda je spektar normiran prema najve*em
ubrzanju tla.
27
a
g
ubrzanje tla na
osnovnoj steni
S faktor amplifikacije
(tla iznad osnovne
stene)
= 1 (kada je priguenje
5%)
28
Oblik elasti!nog
spektra prema EC 8
u funkciji vrste tla (tlo
tipa A je osnovna
stena)
T
D
T
C
T
B
29
S-seizmi!ko
optere*enje
F-nosivost
m - masa
)
duktilitet
m
Nelinearni sistemi - koncept nelinearnog
odgovora konstrukcije
30
31
Poloaji
plasti!nih
zglobova u
elementima
konstrukcije
32
Uticaj normalne sile na krivinu
0

50

100

150

200

250

300

0

0.01

0.02

0.03

0.04

0.05

0.06

0.07

0.08

Krivina (1/m)

Mo
me
nt
(k
Nm
)

max

s

= 1%

max

s

= 4%

n= 0

n= 0,10

n= 0,20

n= 0,50

n= 0,80

b= 40

40

=

1%

u

/


y

= 4-5


b.

n=N
u
/(bdf
b
)
33
Efekat popre!ne armaturena na odnos
napon dilatacija u betonu
34
Elasto-plasti!no ponaanje
35
Elasto-plasti!no ponaanje AB elemenata
pri cikli!nom optere*enju
36
Nelinearno ponaanje konstrukcije u toku
zemljotresa
Za T<2s (izrazito krute konstr.) + R=1 objekti se projektuju kao elasti!ni
(Konstrukcije
srednje krutosti)
(Konstrukcije manje
krutosti)
37
Postupak prora!una konstrukcije primenom
projektnog spektra
38
Evrokod 8 (EC8)
Sa ciljem da se izbegne nelinearna analiza, a uzimaju*i u obzir
kapacitet konstrukcije za disipaciju energije kroz duktilno
ponaanje njenih elemenata, sprovodi se elasti!na analiza
zasnovana na projektnom spektru odgovora koji je
redukovan u odnosu na elasti!ni spektar. Ova redukcija se
ostvaruje uvoenjem faktora ponaanja q.
Ukupna seizmika sila u osnovi objekta za posmatrani pravac:
F
b
= S
d
(T
1
) m #
S
d
(T
1
) ordinata projektnog spektra za period T
1
,
T
1
osnovni period sopstvenih oscilacija objekta
m ukupna masa objekta iznad temelja ili krutog podruma,
! korekcioni faktor: !=0.85 za T
1
" 2T
c
i n>2 sprata; ! =1
39
Projektni spektar za
elasti!nu analizu S
d
(T)
a
g
- projektno ubrzanje tla
- = 0.2 (faktor donje granice
projektnog spektra)
S parametar tla
#=a
g
/g
Elasti!an spektar (q=1)
40
Tipovi konstrukcijskih sistema prema EC8:
a) okvirni sistemi: vertikalna i horizontalna optere*enja
se prihvataju preteno prostornim okvirima, !ija je
nosivost na smicanje u osnovi ve*a od 65%ukupne
nosivosti na smicanje
b) dvojni sistemi: u prijemu horizontalnih optere*enja
u!estvuju delom okvirni sistem, a delom konstrukcijski
zidovi, pojedina!ni ili spojeni;
c) dvojni sistem sa dominantnim delovanjem zidova:
nosivost na smicanje zidova u nivou temelja je ve*a od
50% ukupne nosivosti
41
d. duktilni sistem zidova (povezani ili nepovezani):
vertikalna i horizontalna optere*enja prihvataju se
preteno vertikalnim konstrukcijskim zidovima, bilo
povezanim ili nepovezanim, a !ija je nosivost na
smicanje u osnovi ve*a od 65%ukupne nosivosti na
smicanje
e. sistem velikih lako armiranih zidova;
f. sistem obrnutog klatna: sistem kod koga je 50%ili
vie od ukupne mase locirano u gornjoj tre*ini visine
konstrukcije;
g. torziono fleksibilni sistem: dvojni sistem ili sistem
zidova koji nemaju dovoljnu torzionu krutost.
42
q = q
0
k
w
1,5
q
0
- osnovna vrednost faktora ponaanja, zavisna od tipa
konstrukcijskog sistema
k
w
- faktor koji uzima u obzir preovlauju*u vrstu loma konstruk-
cijskih sistema: sa zidovima 0.5 ) k
w
) 1; okvirne konstr. k
w
= 1
2.0 1.5 Sistem obrnutog klatna
3.0 2.0 Torziono fleksibilni sistem
4.0 do 5.2 3.0 Sistem nevezanih zidova
4.5 do 5.9 3.0 do 3.9 Okvirni sistem, dvojni sistem,
sistem povezanih zidova
DCH DCM Tip konstrukcije
Osnovne vrednosti faktora ponaanja q
0
za sisteme regularne po visini
DCM zgrade srednje duktilnosti
DCH zgrade visoke duktilnosti
43
1981.
44
45
46
- KORISTI SE SPEKTAR ODGOVORA
- PODRAZUMEVA SE DA JE PONAANJE MDOF
SISTEMA MOGU#E OPISATI PREKO
EKVIVALENTNOG SDOF SISTEMA
B) DINAMIKI ODGOVOR KONSTRUKCIJE NA OSNOVU
NEZAVISNIH ODGOVORA ZA SVAKI POJEDINANI
OBLIK OSCILOVANJA. ZATIM, OVI ODGOVORI SE
ME%USOBNO KOMBINUJU NA IZABRANI NAIN.
(KORISTI SE INJENICA DA JE SAMO NEKOLIKO
NAJNIIH TONOVA OSCILOVANJA ZNAAJNO ZA
PRORAUN STATIKIH UTICAJA)
A) PRETPOSTAVKA: UKUPNA MASA SISTEMA OSCILUJE
SAMO U I (OSNOVNOM) TONU
47
MDOF SDOF W
E
= W
i
(1)
k
E
= k (2)
T
E
= T
MDOF
(3)
AKO SU (1) I (2) ZADOVOLJENI OBA SISTEMA IMAJU
JEDNAKO PSEUDO UBRZANJE A(a
g
) PA I SEZMI$KU
SILU S = m a
g
A(a
g
) =
RASPODELA UKUPNE SEIZMI$KE SILE PO VISINI
OBJEKTA ODGOVARA POMERANJU U I TONU:
E
g g
W
a A(a )
g

i i i
j j j
j j
S m d
S m d

=

i i
i
j j
j
m d
S S
m d

=

d
d
i
48
UPRO&ENJE:
OSNOVNA FORMA OSCILOVANJA U OBLIKU TROUGLA
(LINEARNA):
(*)
YU PROPIS:
- IZRAZ (*) VAI ZA SPRATNOST i 5
- za i > 5: 0,15 S APLICIRA SE NA VRH, A 0,85 S
RASPODELJUJE SE PRIMENOM (*)
i i
i
j j
j
h W
S S
h W

=

49
KORISTE&I SPEKTAR ODGOVORA:
UKUPNA SEIZMI$KA SILA JE:
S
d
(T
1
)- ORDINATA PROJEKTNOG SPEKTRA
T
1
- OSNOVNI PERIOD OSCILOVANJA
(PRVI TON)
PANJA! (T
1x
. T
1y
)
W - UKUPNA TEINA OBJEKTA
( )
d 1
S S T W =
50
PRIBLINO ODRE/IVANJE PERIODA OSCILOVANJA
ZGRADA:
a) EMPIRIJSKI
AB RAMOVI: T
1
= 0,061 H
0,75
H = ....[m]
AB ZIDOVI: T
1
= 0,09 H/(L)

ILI: T
1
= (0,06 0,09) n
n - BROJ SPRATOVA
L - DUINA OBJEKTA U PRAVCU ZEMLJOTRESA
b) UPRO&EN REJLIJEV METOD:
T
1
= 2(d)
1/2
d [m]
W
i
gravitaciono optere*enje
koje deluje horizontalno
d
W
i
51
M
T
M
T
Principi projektovanja zgrada u seizmi!kim
oblastima
1. Lokacija: Urbanisti!ki planovi definiu poloaj, spratnost,
gabarite, orjentaciju objekta. Prethodni istrani
radovi+geoloki profili, karakteristike tla, eventualno +
seizmi!ka mikrorejonizacija,
2. Veli!ina i raspored mase: teiti smanjenju mase, laki
pregradni zidovi, izbaciti velike konzole i nepotrebne
teine; ve*e mase na niim etaama,
3. Eliminisati diskontinuitete krutosti po visini objekta,
Problemati!an prenos smi!i*e sile T
Moe nastupiti preoptere*enje stubova
M
T
M
T
Principi projektovanja zgrada u seizmi!kim
oblastima
1. Lokacija: Urbanisti!ki planovi definiu poloaj, spratnost,
gabarite, orjentaciju objekta. Prethodni istrani
radovi+geoloki profili, karakteristike tla, eventualno +
seizmi!ka mikrorejonizacija,
2. Veli!ina i raspored mase: teiti smanjenju mase, laki
pregradni zidovi, izbaciti velike konzole i nepotrebne
teine; ve*e mase na niim etaama,
3. Eliminisati diskontinuitete krutosti po visini objekta,
Problemati!an prenos smi!i*e sile T
Moe nastupiti preoptere*enje stubova
52
4. Osnova objekta: izbegavati zgrade razuenih,
nepravilnih i nesimetri!nih osnova,
5. Zgrade velike duine su izloene nesinhronom
oscilovanju i krutost tavanice u horizontalnoj ravni je
pod znakom pitanja +seizmi!ke dilatacije,
6. Nesimetri!ne zgrade kod njih pribline metode
prora!una nemaju smisla; uticaj torzionog oscilovanja
moe biti veliki i nepredvidiv,
7. Visoke zgrade sa aneksima je bolje dilatirati zbog
nagle promene krutosti, ali i zbog mogu*e torzije.
53
Nepovoljno Povoljnije
PRINCIPI OBLIKOVANJA ZGRADA
54
Nepovoljno Povoljnije
55
Nepovoljno Povoljnije

v
i
s
i
n
a
krutost
v
i
s
i
n
a
krutost
fleksioni
sprat
kontinualna
deformacija
56
Nepovoljno Povoljnije
C
M
C=M
M
C
M
C
M
M
C M
C
M
C
C
S
C=M
C=M
C M
C=M
57
M
C
A B
M
C
A B
N
W
Ako se plastifikuje zid u osi B konstrukcija je
torziono nestabilna
U ovom slu!aju postoje zidovi u drugom
pravcu koji ostaju elasti!ni pod silom N
torziono nestabilni sistemi
Mt
C
C
Mt
C
Mt
torziono stabilni sistemi
C C
58
Tipovi konstrukcijskih sistema zgrada
a) Ramovske konstrukcije (okvirni sistemi): vertikalna i
horizontalna optere*enja se prihvataju preteno
prostornim okvirima, !ija je nosivost na smicanje u osnovi
ve*a od 65% ukupne nosivosti na smicanje
Ostvaruju se vezama vertikalnih (stubova) i horizontalnih
(ili kosih) elemenata (greda),
Podela: prosti i sloeni viespratni ramovi; prostorni
ramovi,
Kod sloenih ramova osovinski razmaci stubovai se kre*u
uobi!ajeno od 3.5 m do 10 m,
59
Stubovi su konstantnih preseka, ili se menjaju skokovito po
visini,
Fundiranje na temeljima samcima, trakastim temeljima,
temeljnim rotiljima ili, danas naj!e*e, temeljnim plo!ama,
Dimenzije greda zavise od raspona, broja polja i
optere*enja; visina se kre*e od l/8 do l/16, irina je obi!no
b(25 cm,
U prora!unima se usvaja da se krutosti elemenata rama
odreuju na bazi homogenih preseka sa po!etnim modulom
E
b0
; za prora!un stabilnosti po teoriji II reda: grede
0.4E
b0
J
b
a stubovi 0.8E
b0
J
b
!ime se priblino uzima u
obzir pojava prslina,
60
Kombinacije optere*enja za dimenzionisanje obuhvataju:
stalna, pokretna, vetar, seizmiku, temperaturne
promene, skupljanje betona,
Za veliki broj kombinacija stati!kih uticaja sa razli!itim
parcijalnim koeficijentima sigurnosti, merodavne su one
kombinacije koje daju najve*u armaturu u preseku i
najve*a naprezanja u betonu,
Za velika pokretna optere*enja +ekstremne vrednosti
uticaja,
Karakteristi!ni preseci: greda - polje i oslonci prema M
u
(obi!no su N
u
~0), oslonci prema T
u
; stubovi - presek na
vrhu i u dnu stuba za
max
M
u
i
odg
N
u
i
max
N
u
i
odg
M
u
;
61
$vorove rama armirati tako da se omogu*i prenos
unutranjih sila sa priklju!nih elemenata greda
(utezanje popre!nom armaturom uzengijama naro!ito
ivi!nih stubva i !vorova poslednje etae),
$vorovi moraju ostati elasti!ni posle zemljotresa; njihova
nosivost mora biti ve*a od nosivosti priklju!nih greda i
stubova.
Zahtevi EC8
Krajevi stubova obezbediti visoku duktilnost
Poduna armatura stubova: 1% 0 4%
Zabranjeno nastavljati armaturu zavarivanjem u kriti!noj
oblasti
62
Za DCH ipke se vode kroz kriti!nu oblast bez prekida;
za ostale oblasti preklapanjem 50 %
Ograni!enje pre!nika podune armature greda koja se
vodi kroz !vor rama
Zahtevi YU-81
Krutost greda manja od krutosti stubova
$vorovi moraju ostati elasti!ni
Plasti!ni zglobovi na kraju greda
Grede iznad oslonaca armirati sa 0.5
Uzengije greda zatvorene, sa preklopom po kra*oj
strani, e
u
20 cm; na 0.2 l od !vora rama e
u
10 cm
63
NAPON U STUBOVIMA RAMOVSKE KONSTRUKCIJE
OD GRAVITACIONOG OPTERE&ENJA OGRANI$EN
NA
O
0.35 0.7 MB
UZENGIJE U STUBOVIMA: e
u
15 cm, NA 1 m OD
$VORA e
u
7.5 cm
NASTAVLJANJE ARMATURE STUBOVA ZA > 20 mm
ZAVARIVANJEM (!), ILI PREKLAPANJEM 50 % NA
SVAKOM SPRATU
UZENGIJE STUBOVA SE PROVLA$E I KROZ
$VOROVE RAMOVA
64
b) dvojni sistemi: u prijemu horizontalnih optere*enja
u!estvuju delom okvirni sistemi, a delom konstrukcijski
zidovi, pojedina!ni ili povezani;
b1) dvojni sistem sa dominantnim delovanjem zidova:
nosivost na smicanje zidova u nivou temelja je ve*a od
50% ukupne nosivosti
b2) duktilni sistem zidova (povezani ili nepovezani):
vertikalna i horizontalna optere*enja prihvataju se
preteno vertikalnim konstrukcijskim zidovima, bilo
povezanim ili nepovezanim, a !ija je nosivost na
smicanje u osnovi ve*a od 65%ukupne nosivosti na
smicanje
65
66
Sistemi sa
jakim
povezanim
ramovima
67
ARMIRANOBETONSKI ZIDOVI TREBA DA OBEZBEDE:
POTPUNO ELASTINO PONAANJE I MALE
DEFORMACIJE ZA NAJJAI VETAR I UMERENE
ZEMLJOTRESE,
KONTROLU HORIZONTALNIH POMERANJA (SPRATNIH I
UKUPNIH) ZA PROJEKTNI ZEMLJOTRES
SIMETRIJU KRUTOSTI OBJEKTA U OSNOVI
TORZIONU STABILNOST OBJEKTA (efikasni su po obimu
objekta)
SIGURNOST NA PRETURANJE CELOG OBJEKTA,
PRIHVATANJE INERCIJALNIH SILA SA ME/USPRATNE
KONSTRUKCIJE VANO JE OBEZBEDITI VEZU
TAVANICE I ZIDA
68
TREBA TEITI:
DA SE ANGAUJU I ZIDOVI DRUGOG PRAVCA (projektovati zidove
oblika T,L ili I ) SA DOBROM VEZOM POMO&U HORIZONTALNE
ARMATURE,
DA SE TO VIE ZIDOVA POSTAVI PO PERIFERIJI OBJEKTA
(VODITI RA$UNA O TEMPERATURNIM PROMENAMA),
KOD DVOJNIH SISTEMA DA SE TO VIE GRAVITACIONOG
OPTERE&ENJA PRENESE PREKO ZIDOVA (problem nom. sile),
DA ZIDOVI BUDU POVEZANI PRE$KAMA (formiranje plast. zglobova),
DA SE PROIRE IVICE ZIDOVA (SMETAJ GRUPISANE
ARMATURE, IZBO$AVANJE PRITISNUTE IVICE PRI
ZEMLJOTRESU...).
69
70
YU PROPISI - AB ZIDOVI DIJAFRAGME
POVRINA POPRENIH PRESEKA ZIDOVA U OSNOVI 1.5 %
BRUTO POVRINE OBJEKTA U OSNOVI
ODNOS H/L 2; DEBLJINA ZIDA d
z
15 cm
PLASTINI ZGLOBOVI SE FORMIRAJU U PREKAMA
UKUPNA VERTIKALNA ARMATURA JE 0.45 % ; NA
l
z
/ 10 GRUPISATI ARMATURU U IZNOSU 0.15 %; SREDNJI DEO
ZIDA = 0.15 %
HORIZONTALNA ARMATURA PRIHVATA CELU SEIZMI$KU SILU NA
POJEDINOM NIVOU; MINIMALNA HORIZONTALNA ARMATURA
#
min
= 0.20 %
71
KADA JE ODNOS H/L ) 2 (KRATKI ZID), MINIMALNA
VERTIKALNA I HORIZONTALNA ARMATURA SU 0min =
0.25 % I RASPORE/UJU SE RAVNOMERNO PO DUINI
ZIDA
NAPON U ZIDOVIMA OD GRAVITACIONOG
OPTERE&ENJA OGRANI$ITI NA O 0.2 0.7 MB
(USLOV DUKTILNOSTI)
NASTAVLJANJE VERTIKALNE ARMATURE U SREDINI
ZIDA NA PREKLOP; NA KRAJEVIMA ZIDA ARMATURA
SE VODI KROZ DVA SPRATA SA 50 % PREKLAPANJA
U SVAKOM SPRATU
72
73
74
h
cr
visina kriti!ne oblasti
c) i d) konstrukcije sa krutim podrumom
l
z
h
cr
= max. (l
z
;H
z
/6)
H
z
N
N
Zid u objektu bez i sa krutom podrumskom etaom
75
b) Linijski
model
c) Model
MKE
a) Model
pritisnutih
tapova i
zatega
Razli!iti modeli za
prora!un zidova
76
Prora!un zidova sa otvorima metodom pritisnutih tapova i
zatega (zatezanje )
1 2 3 4
5 6
7 8
9
10
11
12
13 14
4 3 1
5
7
10 9
12
13
14
11
8
a. b.
77
pritisak
zatezanje
78
79
T
su
N
u
z
l
z
h
z
h
z
>l
z
z
h
A
ah
=1.25T
su
e
ah
/(2
v
l
z
)
N
u
+0
l
z
T
su
/l
z
h
z
e
ah
z
h
z
v
z
v
A
ah
z
h
z
)l
z
A
ah
=T
su
e
ah
/(2
v
l
z
)
o
80
Konstruktivni sistemi prema spratnosti zgrada
81
Krupnopanelni sistem zgrada
82
83
Oblici vertikalnih
panela
Montaa panela
84
O!uvanje integriteta
objekta pri ruenju
jednog broja panela
Uticaj razli!itih krutosti veza
85
armatura
armatura
Horizontalan
presek
Pritisnuti
tap u
betonu veze
Mehanizam prenoenja transverzalne sile na spoju dva
nazubljena panela
Ivica panela
Ivica panela
Vertikalan
presek
86
Detalj veze horiz. i vert. panela
Presek
Presek
Osnova
Presek
Ivi!ni zid
Srednji zid
Detalj veze dva horizontalna panela
87
d) sistem lako armiranih zidova.
f) sistem obrnutog klatna: sistem kod
koga je 50% ili vie od ukupne mase
locirano u gornjoj tre*ini visine
konstrukcije;
g) torziono fleksibilni sistem: dvojni
sistem ili sistem zidova koji nema
dovoljnu torzionu krutost.
88
REZIME
SKELETNE (RAMOVSKE, OKVIRNE) KONSTRUKCIJE:
- VIESTRUKO STATI$KI NEODRE/EN SISTEM POVOLJAN
ZBOG POSTEPENOG OTVARANJA PLASTI$NIH ZGLOBOVA
SMANJUJE KRUTOST POVE&AVA T MANJE SEIZMI$KE
SILE
- MANJE MASE MANJE SILE
- VE&E PERIODE FLEKSIBILNIJA KONSTRUKCIJA MANJE
SILE
- LAKE SE OSTVARUJE DUKTILNOST (PREKO VELIKOG BROJA
GREDA)
- OSETLJIVE NA TEORIJU II REDA (POMERLJIVOST)
- SPRATNA POMERANJA VELIKA OTE&ENJA PREGRADNIH
ZIDOVA
- TREBA RA$UNATI NA VISOK NIVO OTE&ENJA
89
DVOJNI SISTEMI (SKELET + ZIDOVI; UKRUEN
SISTEM)
- ZIDOVI KONTROLA POMERANJA KRA&E PERIODE
INDUKUJU VE&E SILE OD SKELETNIH
- MANJA POMERLJIVOST MANJA OSETLJIVOST NA TEORIJU
II REDA
- POVEZANI ZIDOVI PRE$KE PLASTI$NI ZGLOBOVI
- ZIDOVI KONTROLA NA SEIZMI$KE SILE, RAMOVI 25%
(KONTROLA)
- ZIDOVI MALE N, VELIKI M PROBLEM FUNDIRANJA
PANELNE ZGRADE
- TEE SU VE&E SILE VELIKA NOSIVOST
OTE&ENJA MALA
90
ME%USPRATNE KONSTRUKCIJE
- NAJBOLJE PUNE MONOLITNE PLO$E
- MONTANE - REBRA ZA UKRU&ENJE, SERKLAI, "TOPING"
- LOE KONSTRUKCIJE SA UPLJIM BLOKOVIMA (KRTE) +
ZA MANJU SPRATNOST
RAMPE, STEPENITA
- PROSTORNI SISTEM - REETKE MOGU DA INDUKUJU
VELIKE SEIZMI$KE SILE
POMERLJIVI SISTEMI!
TEMELJI
- ME/USOBNO POVEZANI - NAJBOLJE: PLO$E I TEMELJNI
ROTILJI
- SAMCI POVEZANI U OBA PRAVCA GREDAMA KOJE TREBA
DA PRIME SILU: Z = H - N