Amerika

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri

16.08.2012 -zdemir Akbal


Amerika'nn istihbarat faaliyetleri Suriye'de devam etmektedir.

Giri

ABD, Suriyedeki i savaa dnen atmalardan genel olarak uzakta kalmay ve krizi
Orta Dou ve Avrupadaki mttefikleri zerinden ynetmeyi tercih etmektedir. ABDnin kriz
ynetimi yaklamnda Orta Doudaki mttefiklerinin arasnda, Krfez birlii Konseyi
(KK) lkeleri, Trkiye, rdn ve Lbnann rolnn daha nemli olduu sylenebilir. ABD
perde arkasndan olaylar ynetme politikas uygulad Suriyede istihbarat servislerini de
devreye sokarak etkin olmaya almaktadr.

ABD istihbarat servislerinin Suriye faaliyetlerinin ierii ABD basnnda tartlmaktadr.
Baz iddialara gre Amerikan istihbarat servisleri krizin balad gnden itibaren lkede
faaliyet gstermektedir. Baka bir iddiaya gre ise ABD istihbarat servisleri Haziran 2012
www.21yyte.org 1
itibaryla faaliyetlerine balam, Esadn bakanlarnn bir bombal saldr sonucu
ldrlmesiyle birlikte faaliyetlerini younlatrmtr. Amerikan istihbaratnn bu
faaliyetleriyle Esad rejimine kar baar kazand aktr. Zira olaylarn balad gnden
itibaren geliim seyri izlendiinde Esad aleyhine gelimelerin giderek oald grlebilir.
Bu almada ABD istihbarat servislerinin Suriyedeki faaliyetleri deerlendirilmeye
allacaktr.

Gen CIAin lk Tecrbelerinden Suriye

Amerikan istihbaratnn Suriyedeki faaliyetleri, Suriyede son dnemde gerekleen
toplumsal olaylarla balamamtr. Tam tersine ABD, srailin kuruluundan itibaren
Suriyede eitli vesilelerle faaliyet gstermektedir. Suriye, Fransz igal kuvvetlerinden,
dnemin ngiliz Babakan Winston Churchillin ama asker gnderme tehdidine istinaden
Charles De Gaulle 15 Nisan 1946 itibaryla atekes ilan etmesiyle kurtulmu; akabinde
Suriye 17 Nisanda istikllini iln etmitir.[1] Tabii bu eit bir bamszln bedeli olan
ngiliz nfuzunu Suriye peinen kabul etmitir. ABDnin II. Dnya Savandan galip
kmasyla Londra, Washington merkezli bir bat Dnyasn kabul etmitir. Suriyeye
Amerikan-ngiliz destei ile 1945 ylnda Arap Amerikan Petrol irketinin aklad, Trans
Arap Boru Hatt (TAPLINE) projesinin aklanmas arasnda bir iliki sz konusudur.[2]
Bununla birlikte Suriyenin SSCB ile yaknlamas ABD-ngiltere ikilisinin ekonomik
karlarnn nndeki byk bir engel olarak ortaya kmtr. Btn bu olaylar CIAin
blgede faaliyetlerde bulunarak durumu Amerikan karlar lehine evirme almalarn
balatmtr.

CIA 1947de Amerikan Mill Gvenlik Kanununa istinaden kurulduktan sonra[3] 1948
ylnda Suriyede Amerikan kart gsteriler dolaysyla faaliyet gstermitir. Dnemin
Suriye Babakan Cemil Mardamn istifasna yol aan gsterilerden sonra, Stephen Meade
adl CIA personelin hem Suriyeli sac gruplarla hem de Suriye Genelkurmay Bakan,
Hsn Zaim ile bulumutur.[4] Bu bulumalar neticesinde dnemin Suriye Babakan
kr iekli Hsn Zaim ve muhtemelen Stephen Meade tarafndan ABD tarafnda yer
almaya ikna edilmi; Pentagon da Suriyeye askeri malzeme yollama konusunda izin
vermitir. Ksa bir sre sonra Suriye, Trkiye ile ikili savunma grmelerine ve TAPLINEn
yenilenme almalarna balamtr. Ayrca Suriye, srail ile bar anlamas imzalamaya
gnll olmu, bunun karlnda askeri yardm dnda Truman ynetiminin Dnya
Bankasna yapt baskyla 200 milyon Dolar bor almas vaad edilmitir.[5] Ancak ABD ile
iekli anlaamadan 25 ubat 1954te bir darbe ile iktidardan indirilmitir. Bu durumu
dnemin CIA Bakan Allen Dulles Suriyedeki darbeyi lkedeki durum blge lkelerinin
arasnda en kt olandr szleriyle tanmlamtr.[6] Badat Paktnn kurulmasyla birlikte,
Suriyede Genelkurmay Bakan Adnan El Malkinin ban ektii bir grup subay pakta
Suriyenin katlmasna kar kmtr. Hatta Adnan El Malki, Cemal Abdlnasr ile
yaknlam ve gcn de Amerikan kart olarak Suriyede artrmtr. Baas yanls olan
Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 2
Adnan El Malki, Suriye Sosyalist Nasyonalist Partisi (SSNP)ne ye bir asker tarafndan
vurulmutur. Bu suikastte CIA parma olduu iddia edilse de kesin bir kanta
ulalamamtr.[7] Ancak El Malkinin ortadan kalkmasnn ABDnin karlar dorultusunda
olduu su gtrmez bir gerektir.

El Malki suikastndan sonra, iekli ve CIA destekli bir grup tarafndan Bat kart olarak
deerlendirilen hkmeti devirmek iin Operation Struggle kod adyla bir harekt
balatlmtr. Bu operasyonun dierlerinden fark Amerikallarla birlikte ngilizlerin
sonradan adn MI6 olarak deitirecek olan Secret Intelligence Service (SIS)in de
bulunmasdr. Dnemin CIA Orta Dou efi Kermit Roosvelt ve Allen Dulles Londrada
operasyon ayrntlarn planlamtr. Plana gre Trkiye snrdaki olaylar dzenlemekle
grevlendirilmitir. ngiliz grevliler Suriyedeki kabileleri kkrtacaktr. Amerikan istihbarat
grevlileri de SSNP yelerini seferber etmekle grevlendirilmitir. stelik bu operasyon iin
ABD, 150 bin Dolar harcamay da gze almtr.[8] Ancak Nasrn Svey Kanaln
milliletirmesiyle balayan gerginlik ngilterenin operasyondan ekilmesiyle sonulanmtr.
ABDnin Suriyedeki istihbari faaliyetleri grld gibi II. Dnya Savann hemen
ardndan balamaktadr.

Bugn uygulanan taktikler asndan da byk benzerlik arz etmektedir. CIA o dnem
olduu gibi bugn de Trkiye snrnda faaliyet gstermekte, Suriye iindeki muhalif
gruplara rejim gleri ile savamak iin lojistik destek salamaktadr.

ABD stihbarat Trkiyede

Suriyedeki isyanda, Suudi Arabistan ve Katar tarafndan finanse edilen, Trkiye tarafndan
koordine edilen d yardm, gzetmek ve ynlendirmek amal Trkiyede bulunduu
Amerikan kaynaklarnca ileri srlen CIA personelinin Trkiye-Suriye snrnda muhaliflere
silah geiini salamak iin bulunduu iddia edilmektedir.[9] Trkiyenin snrlarn silah
geileri iin yabanc bir lkenin istihbarat servisi elemanlarnn kontrolnde at iddias
vahim olmakla birlikte bu iddia Trk siyaset ve medyasnda tartma/tepkiye neden
olmamtr.

Trk basnnda yer alan baz iddialara gre sz konusu CIA ekibi alt kiiden olumaktadr.
[10] Bu say her ne kadar netlememi olsa da, Amerikal kaynaklarn ifadeleri ve Esada
kar direnite gzle grlr bir art olmas, Suriye muhalefetine destein artt
dncesini akllara getirmektedir. ABD, gayr nizami harp ile ilgili oluturduu el kitabnda,
lkelerde gerektiinde bir igal zemini hazrlanmas iin eitli aamalar ortaya koymutur.
Bu aamalarn genel olarak; hazrlk, ilk temas, szma, rgtlenme, ina, konvansiyonel
glerle birleecek harektlar, ulusal denetimi ele geirerek dzenli orduya geerken var
olan gleri datmak olarak tanmlanmaktadr.[11] Anlan bu yaklama uygun olarak
Amerikan isthibarat Suriyede faaliyet gstermektedir.
Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 3

CIA koordinasyonunda, Suriye muhalefetine otomatik tfekler, roketatarlar, cephane ve anti
tank silahlar temin edildii sylenmektedir. stelik bu silahlarn paralarnn Trkiye, Suudi
Arabistan ve Katar tarafndan dendii, muhaliflere ulatrlmasnda Mslman Kardelerin
arac olduu iddia edilmektedir.[12]

Amerikan kaynakl silahlarn Suriyeye gnderildii iddias sadece Amerikan basnnda yer
almamaktadr. Suriye resmi haber ajans SANA da NATO meneli silah ve mhimmatn ele
geirildii haberlerine yer vermektedir. SANAya gre 15 Temmuz 2012de yaplan bir
operasyonda, 45 otomatik tfek, 13 NATO meneli drbnl tfek, 9 RPG ve 32 adet RPG
mhimmat, C-4 kalplar ele geirilmitir.[13] RPG roket atarlar her ne kadar Rus yapm
olsalar da Amerikan kaynakl haberlerde anti tank silahlar ve omuzdan atelemeli bomba
atar olarak tanmlanan silahlarn RPGleri kastetmesi muhtemeldir. Bunun dnda C4 tipi
patlayc Amerikan Ordusu envanterinde yer almaktadr.

SANA kaynakl 14 Haziran 2012 tarihli bir haberde de ele geirilen otomatik silah ve
mhimmatnn dnda termal roketlerden bahsedilmektedir.[14] SANA ve Amerikan basn
birbiriyle ilgili olmamasna ramen temel olarak benzer noktalara deinmektedir. ABD
basn da marka ak bir ekilde belirtilmeden anti-tank silahlar, omuzdan atelenen
bomba atar gibi tabirlerle roket atarlarn Suriyede CIA tarafndan datldn
sylemektedir.

CIA Faaliyetlerinde Blgesel Yardmclar

CIAin II. Dnya Savann sonundan itibaren Suriye ile ilgilendii aktr. Son dnemde de
hem Amerikan, hem de Suriye ak kaynaklar benzer sylemlerle Suriyede silah
saladn da ifade etmektedir. Ancak Amerikan istihbaratnn faaliyetlerini yrtmekte
blgesel mttefiklerinden destek ald da ortadadr. Suriyeye corafi ulam iin Trkiye,
rdn, Irak, srail ve Lbnan nem arz eden lkelerdir. Bunun dnda corafi olarak
Suriyeye nispeten uzak Katar ve Suudi Arabistan da ABD mttefiki olmas yannda
Suriyede aktif rol oynamasyla gndemdeki yerini korumaktadr. Orta Dou corafyasnda
yer almamasna karn kimisi tarihi karlar kimisi de ABD mttefiki olmasndan dolay
soruna mdahil olan lkeler de mevcuttur. Bu lkeler iinde bata eski igalci Fransa,
ngiltere, Kanada saylabilir.

Elbette ki bu lkelerin birbirinden farkl katklar mevcuttur. Gelien olaylar ve sylemler
gstermektedir ki, Trkiye, rdn, Lbnan, srail gibi lkeler CIAe blgede istihbarat
konusunda da destek vermektedir. Bu noktada srailin ABD istihbaratna sinyal istihbarat
(SIGINT) asndan destek vermesi muhtemeldir. srailin SIGINT ile grevli Unit 8-200 bir
dier adyla Shmoneh Maatayim adl biriminin Amerikallarla Suriyede gerekleen
olaylarn aa karlmas iin SIGINT asndan yakndan altklar iddia edilmektedir.
Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 4
[15]

rdn ABD ile ibirlii iinde olan bir baka lkedir. Seymour Hersh nl makalesi The
Redirectionsda Dick Cheyneye atfta bulunarak srail ve rdn rann tehdidinin
genilemesinden korkuyor demitir.[16] Bu trl kayglardan dolay rdnn Suriyede
muhalefete am rejiminin ranla olan ilgisinden dolay destek verdii ortadadr. Bu destein
Amerikan istihbari faaliyetleri iin de saland sylenebilir. rdn istihbarat servisi Dairat
al Muhhabarat al Ammah baz kaynaklara gre Amerikan stihbarat servislerinin 11 Eyll
olaylarndan beri Orta Dou blgesindeki en nemli mttefikidir.[17] Ayn kaynak, CIAin
Ammandaki istasyon efliinin son derece rahat almalar yrttn belirterek, rdn
istihbarat personelinin de Orta Dou ve Gney Asyada, Amerikal meslektalaryla
istihbarat toplama ve terrizmle mcadele faaliyetlerinde bulunduunu belirtmektedir.
Btn bu yakn ilikiler dolaysyla rdn istihbaratnn Suriye konusunda da CIA ve dier
istihbarat servislerine yardmc olduu aktr.

Suudi Arabistan da Suriye konusunda faal lkelerden biridir. ABD ile olan askeri ve ticari
irtibatndan dolay Riyad Suriye konusunda ABDnin yannda yer almaktadr. Bununla
birlikte Suudi Arabistann kendi karlar da lkeyi Suriye kart politikalar yrtmeye sevk
etmektedir. S. Arabistan, rdn gibi rann etkisi dolaysyla Suriyeyi tehdit olarak
grmektedir. Bu ekimenin temel iki alanndan biri Lbnandaki Hizbullah ve ii etkisi,
dieri ise Filistin meselesidir. Bu sorunlar dolaysyla S. Arabistan ran-Irak Savann
balangcndan itibaren oluturulan Suriye-ran ittifakndan rahatsz olmaktadr.[18] Anlan
kayglar dolaysyla yaknlaan ABD-S. Arabistan ittifak, dnemin Suudi Arabistan Milli
Gvenlik Danman Prens Bin Sultann liderliinde ABDnin Orta Dou politikalarnn
yeniden oluturulmasna sebep olmutur. Bu deiimle birlikte S. Arabistann ezeli
dman ran, Suriye ve Hizbullah blgede istikrarszln temsilcisi olarak ilan edilmitir.
[19]

Prens Bandar hlihazrda Suudi Arap stihbaratnn bandadr.[20] Bandarn S. Arap
istihbaratnn bana atanmas uygulad politikalar ve ABD zerindeki etkisi dikkate
alndnda olduka dikkat ekicidir. Son dnemde eitli kaynaklarda bir suikasta kurban
gittii iddia edilen Bandarn baa gelmesinin ardndan Suriyede olaylarn daha da
hzlanmas da dikkat ekicidir. S. Arabistan-ABD ikilisinin askeri ve ekonomik ibirliinin
dnda, istihbarat faaliyetleri asndan da ibirlii iinde olduunu sylemek yanl
olmayacaktr.

Katar, ABDnin bir baka nemli mttefikidir. Tpk S. Arabistan gibi Katar-ABD ilikileri de
hem askeri hem de ekonomik balamda olduka yakndr. Katar dikkate deer bir hava
gcne sahip olmamasna ramen Dohada bulunan El Udeyd Hava ssne 1991 ylndan
2011e kadar 1 milyar Dolar yatrm yapmtr. Ayrca, ABD Hava Kuvvetlerinin kullanmna
sunulmak zere, anlan ste 100 milyon dolarlk bir yatrmla yenileme ve gelitirme
Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 5
almalar yaplmtr.[21]

Bunun dnda Katar enformasyon savann bir unsuru olarak basn yayndan da Suriye
meselesinde faydalanmaktadr. Katardaki en nemli medya organnn El Cezire
Televizyonu olduu sylenebilir. ngilteredeki Sandhurst Askeri Akademisinden mezun
olan eyh Hamid bin Halife El Saninin salad 140 milyon dolarlk kaynakla 1996 kurulan
El Cezire dikkat ekici haberlere imza atmaktadr.[22] zellikle Arap lkelerinde ba
gsteren ayaklanmalara odaklanan kanal, Suriye ile ilgili haberlerde de n plana kmtr.
Ancak zaman zaman speklatif haberler yapt iddia edilmektedir. Bunun nemli
rneklerinden biri de Hamadaki olaylarda bata ilan ettii 350400 muhalifin ldrld
haberini, delillere dayanan tepkiler dolaysyla geri ekmesidir. El Cezire kanal ngilizce
yayna 2006 ylnda ABDdeki merkezinde balamtr. Enformasyon savann[23]
istihbarat faaliyetlerinin nemli bir paras olduu dikkate alnacak olursa, Katarn ABD
istihbaratnn iini kolaylatrma noktasnda faaliyetlere katkda bulunduu aktr.

Suriye meselesine Trkiye asndan bakldnda durum blgedeki dier ABD mttefiki
lkelerden farkl grlmemektedir. 1998de terr rgt eleba dolaysyla yaanan krizden
sonra nispi bir iyileme srecine giren ilikiler; Suriyede olaylarn balamasyla birlikte
gerilemi ve en sonunda 26 Mart 2012de Trkiyenin am Bykeliliinin kapatlmasyla
kopma noktasna gelmitir. Trkiye ABDye Suriye konusunda istihbari destek vermektedir.
Bunun en nemli kant, CIA personelinin Trkiyeden muhaliflere silah datm iini
dzenlediklerine dair haberlerin yalanlanmamasdr.

Trkiyenin istihbari faaliyet noktasnda akl kartran bir dier durumu, Haziran aynda
drlen RF-4 Sava uann keif gzetleme ua olmasdr. Sz konusu uan
Suriye hava savunma sistemine tahrik testi uygulad iddialar eitli kaynaklarda yer
almtr.[24] [25]

Bunlarn dnda Trkiyenin Milli stihbarat Tekilt vastasyla ABD servislerine destek
verdii kaynaklarda yer almaktadr. Son dnemde Genelkurmay Bakanlndan MTe
devredilen ve eski ad Genelkurmay Elektronik Sistemler Komutanl (GES) olan birimin
de SIGINT asndan ABD istihbaratna destek verdii anlan iddialar arasndadr.[26]

ABD Bykelilii Faaliyetleri

Amerikan Bykeliliinin faaliyetleri Suriye-ABD ilikilerinde nemli anlamazlk
alanlarndan biri olmutur. nk Suriye Amerikan elilii faaliyetlerini normal diplomatik
grevleri dnda alglamtr. ABDnin Suriye Bykelisi Robert Fordun Temmuz 2012de
Hamay ziyaretinden sonra artan kargaa ortam Suriye hkmetini rahatsz etmitir. Sz
konusu ziyaretten sonra aklama yapan bir ABD Dileri grevlisi, bu faaliyetin asl
amacnn muhaliflerin siyasi amalar hakknda bilgi toplamak olduunu ifade etmitir.[27]
Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 6
Diplomatik misyonlarn grev yaptklar lkelerin i ilerine karma yetkileri konusunda bir
yorum yapmaya dahi ihtiya duyulmamaktadr. Bykeli Fordun bu seyahatinin ardndan
Suriye devlet yetkilileri de onu olaylar kkrtmakla sulamtr.[28] Bu gerginliin ardndan
artan gsteriler dolaysyla ABD, am nezdindeki bykeliliini Ekim 2011de kapatmtr.
[29] Amerikan basnnda am Bykeliliinin kapanmasndan sonra, ABDnin istihbar
faaliyetlerinde zorluklar yaamaya balad iddialar yer almtr.

Bu ifadelerden de anlalmaktadr ki, ABD istihbarat servisleri Suriyedeki bykelilik
araclyla faaliyetlerini yrtmektedir. Greg Miller ve Joby Warrick imzasyla Washington
Postda kan bir makalede, ABD Bykeliliinin kapatlmasndan sonra istihbarat
servislerinin faaliyetlerinde sknt ektii iddias yetkililere dayandrlmaktadr. ABD
istihbarat servislerinin bykeliliin kapatlmasndan baka sorunlar da meydana
gelmitir. Sz konusu sorun Libyada muhaliflerin mdahale iin zemin hazrlamasnn
aksine Suriyeli muhaliflerin CIAin almasn rahatlatacak bir alan ele geirememi
olmalardr.[30]

ABD stihbaratnn Suriyedeki Faaliyetleri

Suriyede olaylarn balangcndan beri ABD ve mttefikleri Suriye meselesinin iinde yer
almaktadr. Bunun sebebi olarak da lkeyi demokratikletirmek, Suriye halknn ektii
aclar ortadan kaldrmak gibi sebepler ne srlmektedir. Ortaya konan bu durumun
salanabilmesi iin de olaylarn bandan itibaren muhalefete yardm yaplmas gndeme
getirilmektedir. Sz konusu yardmn yaplabilmesi iin 28 Ekim 2011de muhalifler
tarafndan uua yasak ve tampon blge oluturulmas gndeme getirilmitir.[31] Ancak
uua yasak blge iln ABD CENTCOM Komutan Org. James Mattisin Senato Silahl
Kuvvetler Komisyonuna 6 Mart 2012de verdii brifingde Libyadaki kadar kolay
olmayaca gerekesiyle reddedilmitir.[32]

Bu gelimelerin ardndan dorudan mdahalede bulunamayacan anlayan Amerikan
ynetimi, muhalefete ara gere salama yoluna gitmitir. Bu akn salanabilmesi ve
muhalefete yardmn daha etkin hale getirilebilmesi iin, Amerikan dnce kurulularnda
lkeye zel kuvvetlerin sokulmas ve/veya belli baz alanlarn kurtarlm blge iln edilmesi
tartlmtr.[33] Bu sre zarfnda Amerikan istihbarat elemanlarnn konuyla alakadar
olmalar iddetle muhtemeldir. Washington Post, CIA personelinin onalt aydan beri
Suriyede faaliyet gsterdiklerini iddia etmektedir.[34] Bu durumda Amerikan istihbarat
servislerinin anlan mdahale yntemlerinin ortaya kmasnda katkda bulunduu iddias
ne srlebilir.

Amerikada gerek siyasiler gerek de dnce kurulular sk sk, Suriyedeki muhaliflere
eitli ekillerde yardm edilmesi gerektiini gndeme getirmektedir. Yaplmas istenen
yardmn ierii, ila ve gda gibi insani ihtiyalardan silah ve operasyonel haberleme
Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 7
aralarna kadar deiiklik gstermektedir. Amerikan Dileri Bakanl 15 milyon dolar
tutarnda tbbi yardm malzemesi ve iletiim aralarnn Suriye muhalefetine teminini
salamaktadr.[35] Suriye Ordusundan ayrlmalarn teviki meselesi olaylarn balad
dnemden itibaren ABD ve mttefiklerince tartlmaktadr. Suriyenin dostlar adyla bir
araya gelen Suudi Arabistan, Katar, Birleik Arap Emirlikleri gibi lkeler, isyanclarn
maalarnn denmesi, Suriye ordusundan ayrlmalar tevik etme vb. konular iin
harcanmak zere 100 milyon dolar fon salamtr.[36] Bu tartmalar dorultusunda Suriye
ordusundan ayrlmalarn belli bir oranda baarld ortadadr. Son dnemde Suriye
ordusundan ayrlan bata generaller olmak zere st rtbeli subaylarn bu fonlar sayesinde
angaje edildikleri sylenebilir.

Salk malzemesinin insani yan ak bir ekilde anlalabilir. Ancak iletiim aralarnn
insani gereklilii zihinlerde phe uyandrmaktadr. Ayn iletiim aralar eylemlerin
planlanmas ve uygulanmas iin de kullanlabilir. rnein 16 Kasm 2011de Suriye
stihbarat Binasna yaplan saldrda uydu telefonlarnn kullanld sylenmitir.[37] Bu gibi
olaylarn gerekletirilmesinde muhtemelen Amerikan istihbarat servisleri tarafndan
salanan ve o dnem aklanmayan silah yardmlarnn olmas da muhtemelidir.

ABD stihbaratnn Gndeme Gelmesi

stihbari faaliyetler doas gerei televizyon ya da gazete haberlerinde sklkla yer
almamaktadrlar. Ancak, Amerikan stihbaratnn Trkiyedeki faaliyetleri gazetelerde haber
ve makalelere konu olmutur ve bir sre daha olmaya devam edecektir. Bu noktadan
bakldnda istihbaratn doasndan kaynaklanan gizliliin ihlal edildii grlmektedir. Peki
bu ihlal kime ne kazandrabilir? ABDde seimler yaklamaktadr. Amerikan Bakan
Obamann eletirilere hedef olduu konulardan biri de Suriyede Amerikann faal bir rol
almasn salayamama noktasnda olmutur.[38]

Obama ynetimine bu iddialarla muhalefet edilmesinden ksa bir sre sonra, ABDnin
Suriyede durumu istihbarat tekilatlar vastasyla kontrol ettii ynnde haberler basna
yansmtr. Elbette ki Obama ynetimi bu haberden sonra da Suriye konusunda eletirilere
maruz kalmtr ancak istihbarat faaliyetleri ile ilgili kan haberler Obamay biraz olsun
rahatlatmtr. Konunun ABD gndeminde yer almasnn politik bir yn olduu iddia
edilebilir. Fakat i politika kaygsnn sz konusu faaliyetlerde kk bir neme sahip
olduunu sylemek yanl olmayacaktr.

ABD, Suriyedeki iktidarn el deitirmesinde ynlendirici bir yne sahip olma abas
iindedir. ABDnin iktidarn el deitirmesi ile ilgili kaygs 2003 ylnda Irakta yaanan
durumun benzerinin Suriyede gereklemesinden kaynaklanabilir. Irakn igalinden sonra
terhis edilen gvenlik birimleri personeli ve askerler silahlaryla birlikte ayrlmlar ve daha
sonra bu personelin bir ksm Amerikan askerlerinin karsna direnii olarak kmtr.* Bu
Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 8
durumun tekrar etmemesi iin ABD, Suriyede kontroll bir dnm salama abas
iindedir. Adnn gizli kalmas artyla Washington Posta konuan bir Amerikal yetkili,
Esad sonrasnda gvenlik sorunlarnn yaanmamas iin hlihazrdaki Suriye kurum ve
kurulularnn dnmde gerekli olacan ifade etmitir.[39]

Dnmde kontrol azami seviyede tutabilmek iin gsterilen abalarn Amerikan
istihbarat servisleri tarafndan gerekletirilmesi mmkndr. nk CIA faaliyetleriyle ilgili
ilk haberlerden sonra, aslnda ABD istihbaratnn Suriyedeki olaylarn balad gnden
beri faal olduuna dair haberler kmaya balamtr. Bu da Amerikann olaylarn balad
gnden itibaren dnm kontrol altnda tutma abas olarak yorumlanabilir.

Sonu

ABD Suriyede olaylarn bandan beri, konuyu insani kayglar ve halkn demokrasi istei
balamnda ele aldn iddia etmektedir. Bu iddialarna destek olarak da lkeye insani
yardm kapsamnda malzeme gnderildii ve bu malzemelerin gda, giyim ve ila gibi
maddeleri kapsad ne srlmektedir. Buna ramen Amerikan gazetelerinde yer alan
haberler ve olaylarn geliimi bunun aksini ortaya koymaktadr. ABD, Suriyede tercih ettii
gruplara silah yardm yapmaktadr. Bu yardmn temel sebebi de u anda Suriyenin
banda olan Esad ve rejimini devirmektir. Ancak, Esad devirmek iin yaplan yardmlar
Esad sonras dnem iin ABDyi endielendirmektedir. Son dnemde ABD basnnda
Suriyede El Kaide faaliyetlerinin arttna dair haberler kmaktadr. Muhtemel bir rejim
deiikliinde u anda muhalif olmalar dolaysyla ABD yanda gibi grnen baz gruplar
Amerikan silahlaryla ABD karsnda yer alabilir. Amerikan istihbaratnn bu durumu
nlemek iin de faaliyetlerde bulunmaktadr. Dolaysyla ABD Suriyede

a) nsani yardm bir kenara koyarak muhalifleri silahlandrmakta,

b) Muhalefeti glendirme harektlarn Trkiye, Suudi Arabistan, Katar, rdn gibi yakn
mttefiklerini kullanarak gerekletirmekte,

c) Esad rejiminin ardndan ortaya kacak yaplanmada kaosu engelleyebilmek iin
muhalifleri kontrol altnda tutmaya almakta,

) Suriyede El Kaide gibi rgtlerin yerlemesini engellemek iin faaliyetlerde
bulunmaktadr.

Amerikann Suriyeye dair nemli kayglarndan biri de Esad sonras dnemde tpk Irakta
yaand gibi gvenlik kurumlarnn ilemez hale gelerek personelin babo kalmasdr.
Bunun iin Amerikal yetkililer Suriye muhalefetine sz konusu kurumlarn Esad sonras
dnem iin de gerekli olduunu belirtmektedir. Bir baka deyile Esadn gitmesi
Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 9
durumunda Amerikan istihbaratnn Suriyede daha ok ii olacaktr. Muhtemelen Esad
sonras dnemde ABD istihbarat faaliyetlerini lkenin yeniden yaplandrlmas iin
yrtmeye alacaktr. Ancak bu durumda ABDnin nemli sorunlarndan birinin Suriyede
faaliyet gsteren el Kaide olaca sylenebilir. ABD bunun nne geebilmek iin imdiden
muhaliflere, devlet kurumlar konusunda hassas olmalarn tlemektedir. Bunun dnda
Amerikan istihbarat silahlarn ABDnin arzu ettii ellerde bulunmas iin abalarn
hzlandrmtr. Gelecek dnemde Suriyede daha sert istihbarat savalar izleme olasl
hzla artmaktadr.




[1] Mehmet Akif Okur, Emperyalizmin Orta Dou Tecrbesinden Bir Kesit: Suriyede
Fransz Mandas, Bilig, K 2009, say: 48, s: 152.

[2] http://almashriq.hiof.no/lebanon/300/380/388/tapline/ (06.08.2012)

[3] https://www.cia.gov/about-cia/index.html (06.08.2012)

[4] Douglas Little, 1949-1958, Syria: Early Experiments in Covert Action s: 12
http://coat.ncf.ca/our_magazine/links/issue51/articles/51_12-13.pdf (06.08.2012)

[5] A.g.m., s:13.

[6] A.g.m., s:13.

[7] Elie Podeh, The Quest for Hegemony in the Arab World The Struggle over the Baghdad
Pact, E.J. Brill, Netherhands, 1995, s:146-147.

[8] Dougles Little, s:13.

[9] Eric Schmitt, C.I.A. Said to Aid in Steering Arms to Syrian Opposition, The New York
Times, 21 Haziran 2012. http://www.nytimes.com/2012/06/21/world/middleeast/cia-said-to-
aid-in-steering-arms-to-syrian-rebels.html?pagewanted=all (21.06.2012)

[10] Hatayda 6 CIA ajan alyor, Akam, 25.07.2012. http://www.aksam.com.tr/hatayda-
6-cia-ajani-calisiyor--128878h.html (27.06.2012)

[11] Ergin Yldzolu, Suriyenin Yeni Resmi I Cumhuriyet, 29 Temmuz 2012.

[12] Eric Schimitt, a.g.m.

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 10
[ 13] Treymsa da st n Ni t el i kl i Bi r Operasyon, Sana, 15 Temmuz 2012,
ht t p: / / sana. sy/ t ur/ 339/ 2012/ 07/ 15/ 431277. ht m (06. 08. 2012)

[14] Cami Yaknlarnda 8 Bomba Koydular... Keif Uaklar Bile Var, Sana, 14 Haziran
2012. http://sana.sy/tur/339/2012/06/14/425375.htm (06.08.2012)

[ 15] Mat t hew M. Ai d, I nt el l i gence Probl ems i n Syri a, 24 Hazi ran 2012.
http://www.matthewaid.com/post/27902593683/intelligence-problems-in-syria (30.07.2012)

[ 16] Seymour Her sh, The Redi r ect i on , The New Yor ker 5 Mar t 2007.
http://www.newyorker.com/reporting/2007/03/05/070305fa_fact_hersh?currentPage=all
(01.06.2012)

[17] Matthew M. Aid, a.g.m.

[18] mit zda, Suriyede Glge G Suudi Arabistan, 21. Yzyl, Temmuz 2012, S:43,
s:32.

[19] A.g.m., s:34.

[20] Mahdi Daryus Nazemroaya, The Syrian Intelligence War: A Tale of Two Security
H e a d q u a r t e r s , G l o b a l R e s e a r c h , 3 1 . 0 6 . 2 0 1 2 .
ht t p: / / www. gl obal research. ca/ i ndex. php?cont ext =va&ai d=32134 (06. 08. 2012)

[21] Blanchard, M. Christopher; Qatar: Background and U.S. Relations, Congressional
Research Service, Washington, 2011 s:9

[22] A.g.m. s:16.

[23] mit zda; stihbarat Teorisi, Kripto Yaynlar, 2011, s:214215.

[24] Haim Sylemez, Pilot Vuruldu Jet Ani Dnte akld, Aksiyon, 16 Temmuz 2012.
http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/haber-33090-pilot-vuruldu-jet-ani-donuste-cakildi.html
(20.07.2012)

[25] TSK, drlen uan paralarn yaynlad, Cumhuriyet, 5 Temmuz 2012.
http://www.cumhuriyet.com.tr/?hn=349958 (08.08.2012)

[26] Matthew M. Aid, a.g.m

[27] Eliler Hamaya Siper Oldu, Milliyet. http://dunya.milliyet.com.tr/elciler-hama-ya-siper-
oldu/dunya/dunyadetay/09.07.2011/1412078/default.htm eriim: 10.02.2012.

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 11
[28] Syria Condemns US Ambassador's 'Provocative' Visit to Hama, The Guardian, 8
Temmuz 2011. http://www.guardian.co.uk/world/2011/jul/08/syria-condemns-us-
ambassador-visit-hama (30.07.2012)

[29] U.S. Ambassador to Syria Leaves Damascus Amid Threats to Safety, The New York
Times, 24 Ekim 2011. http://www.nytimes.com/2011/10/25/world/middleeast/us-
ambassador-to-syria-leaves-damascus-amid-threats-to-safety.html (30.07.2012)

[30] Greg Miller, Joby Warrick, In Syria Conflict, U.S. Struggles to Fill Intelligence Gaps,
The Washington Post, 24 Temmuz 2012. http://www.washingtonpost.com/world/national-
s e c u r i t y / i n - s y r i a - c o n f l i c t - u s - s t r u g g l e s - t o - f i l l - i n t e l l i g e n c e -
g a p s / 2 0 1 2 / 0 7 / 2 3 / g J Q A W8 D G 5 W_ s t o r y . h t m l ( 2 5 . 0 7 . 2 0 1 2 )

[ 31] Syr i a pr ot est er s cal l f or no- f l y zone, BBC News, 28 Eki m 2011.
ht t p: / / www. bbc. co. uk/ news/ wor l d- mi ddl e- east - 15498485 ( 30. 07. 2012)

[ 32] Syri a: What Prevent U. S. Mi l i t ary I nvol ment , St rat f or, 7 Mart 2012.
http://www.stratfor.com/analysis/syria-what-prevents-us-military-involvement (20.03.2012)

[33] Mi l i tary Opti ons to Undermi ne Syri a' s Regi me, Stratfor, 2 Aral k 2011.
http://www.stratfor.com/analysis/military-options-undermine-syrias-regime (20.03.2012)

[34] Greg Miller, Joby Warric, In Syria. The Washington Post, 24 Temmuz 2012.
http://www.washingtonpost.com/world/national-security/in-syria-conflict-us-struggles-to-fill-
intelligence-gaps/2012/07/23/gJQAW8DG5W_story.html (25.07.2012)

[35] Eric Schmitt, CIA Said to, The New York Times 21 Haziran 2012.

[36] Haddick Robert, This Week at War: Syria as Prologue, Foreign Policy, 06.04.2012.
http://www.foreignpolicy.com/articles/2012/04/05/this_week_at_war_syria_as_prologue?pa
ge=0,1 (24.04.2012)

[37] Syri an Intel l i gence Faci l i ty Attack Exami ned, Stratfor, 18 Kasm 2011.
http://www.stratfor.com/analysis/20111118-syrian-intelligence-facility-attack-examined
(20.03.2012)

[38] David Rhode, Obama, Romney and Leading from the Front in Syria, Reuters, 14
Haziran 2012, http://blogs.reuters.com/david-rohde/2012/06/14/obama-romney-and-
leading-from-the-front-in-syria/ (30.07.2012)

* ABD, Irak Ordusunu datrken sz konusu personelin bir ksmnn karsna direnii
olarak kacan tahlil edecek kapasiteye sahiptir. Bu davran sergilemesinin ardnda
igal srasnda kendisine kar oluan direnii dnya kamuoyuna gstererek Irakn igalinin
hakll noktasnda dayanak noktalar elde etmek olabilir.
Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 12

[39] White House Cautions Syria Rebels not to Repeat Mistakes of Iraq, Washington Post,
29 Temmuz 2012. http://www.washingtonpost.com/world/national-security/white-house-
cautions-syrian-rebels-not-to-repeat-mistakes-of-iraq/2012/07/28/gJQAJx9uGX_story.html
(30.07.2012)

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri
zdemir Akbal
www.21yyte.org 13