1 MBUROJA.

net
DIALOG ME NJ EVOLUCIONIST
1

salafimanhaj.com


Muslimani
2
: Sa i prket Islamit, ne besojm se njerzit jan
krijuar nga Allahu pr nj qllim madhshtor, si prmendet n
Kuran, nse e lexon kt ajet kuranor:

$ M)=z g:# }# ) 79

Xhint dhe njerzit i kam krijuar vetm q t M adhurojn.
(Kuran, 51:56)

Evolucionisti: Por si e shpjegoni origjinn e specieve dhe at
far sht vrtetuar me prova shkencore?

Muslimani: Prova Shkencore? far ke pr qllim me kt?


1
Ky dialog bazohet n debatet dhe bisedat faktike q kemi pasur gjat prvojs ton
me evolucionistt, prandaj ky material nuk mund t konsiderohet thjesht si nj mjet i
pashoshitur propagandistik. Gjat ktij punimi kemi hasur n njerz q kan
argumentuar nga kndvshtrimi i evolucionistve, prandaj ky dialog bazohet n
prvojn ton reale n daueh pr m shum se dhjet vite. Pr shembull, vllezrit
selefi t cilt jan aktiv n daueh, gjat debateve dhe bisedave tona me evolucionistt
n Hyde Park Speakers Corner (Kndi i Bisedave n Hyde Park) n Londr, i din
mir argumentet bindse, por t gabuara dhe t pasakta, q i sillnin ata t cilt
ndiqnin teorin e evolucionit, si dhe pamundsin e tyre pr tiu prgjigjur pyetjeve
qe u parashtroheshin. N disa raste, pasi sfidoheshin, kta njerz fillonin t reagonin
n mnyr shum joracionale, gj q paraqet nj kundrtez absolute prej asaj q
pretendohej nga ata!? Kshtu, ky sht m tepr nj kompilim i dialogve q kemi
zhvilluar me pseudo-evolucionistt t cilt ndjekin verbrisht Charles Darwinin dhe
iftin e tij Richard Dawkins.
2
Me muslimanin ktu kemi pr qllim at i cili ndjek Kuranin, Sunetin dhe
menhexhin (metodologjin- sh.p.) e Selefve, i cili n njfar mnyre di se si t thirret
n fen e Allahut, pra, m urtsi, me predikime t mira dhe me argumente. S
kndejmi, kjo thirrje assesi nuk do t thot t modelohet sipas atyre muslimanve q
pasojn punimet e industris Harun Jahja, industri kjo e cila e kundrshton Sunetin
dhe Hadithin dhe bazohet n menhexhin e Kuranijunve (atyre q ndjekin vetm
Kuranin dhe e refuzojn hadithin-sh.p.). Ktu nuk kemi pr qllim as muslimanin i cili
e tepron, duke u munduar q do fenomen shkencor ta provoj nn dritn e Kuranit.


2 MBUROJA.net
Evolucionisti: Pr shembull, shkencn empirike dhe provat q
prdoren n kohn ton pr t kuptuar se si funksionon bota e
q bazohen n teorin e evolucionit t Darwinit.

Muslimani: T kuptuarit se si funksionon dika nuk sht e
njjt me t kuptuarit se si ka ardhur n ekzistenc ajo. Pra,
far mund t m thoni pr kt teori?

Evolucionisti: Teoria bazohet n vrojtimet q jan br gjat
grmimeve n kohn e Darwinit. Aty sht zbuluar se shtresat
m t vjetra prmbanin forma m primitive t jets, kurse
shtresat m t larta kishin forma m progresive dhe m t
zhvilluara t jets. Gjithashtu, Darwini e kishte shpjeguar
evolucionin si dika q bhet nprmjet seleksionimit natyror,
ku faktort destruktiv zhdukin speciet e dobta dhe i ln ato
m t fortat. Kjo njihet ndryshe edhe si mbijetesa e species m t
prshtatshme. Prandaj, speciet m t zhvilluara mbijetojn duke
i bartur kshtu tiparet e tyre t forta tek pasardhsit e tyre. Me
kalimin e kohs, tiparet e forta kombinohen pr t formuar nj
tipar t ri tek speciet. Natyra e seleksionon specien q sht m
e avancuar duke ia flakur kshtu karakteristikat e saj t
paprshtatshme. Kjo sht far kuptohet me evolucionin i cili i
bn speciet t zhvillohen n specie m superiore. Pra, ky
zhvillim i vazhdueshm njihet si evolucion dhe sht prdorur
nga disa shkenctar pr t shpjeguar sjelljet njerzore.

Muslimani: Kjo ide ekzistonte edhe para Darwinit. At e kishte
plasuar francezi Lamark. Kjo sht nj ide q ka shum
mangsi. Un e di se Lamarku e jo Darwini ishte ai q kishte
prvijuar kt mendim dhe ishte i pari q kishte sjell teorin e
evolucionit. A e keni ditur kt?

Evolucionisti: Jo, nuk e kam ditur.

Muslimani: Darwini ishte ai i cili ksaj teorie i kishte dhn nj
kah m shkencor, duke e argumentuar at n mnyr
sistematike. Mirpo, ky mendim ekzistonte edhe m par n
kokat e njerzve.


3 MBUROJA.net
Evolucionisti: Mir. Sidoqoft, sa her q shfaqet nj tipar i ri, ai
bartet tek pasardhsit. Kjo, pra, sht shkencore, racionale, e
sakt, dhe model i drejt pr dallim nga ajo far ju that e q
sht joracionale, religjioze, fanatike dhe e pasakt.

Muslimani: Ather, si ta dim se cilat bim apo kafsh jan
m t prshtatshme? Cili sht kriteri?

Evolucionisti: M t prshtatshmet jan ato q jetojn m gjat.

Muslimani: Mirpo, teoria nuk na tregon mekanizmin q i solli
organizmat m t lart n tok.

Evolucionisti: Darwini prmendi se organizmat zhvillojn
varietete t ndryshme:

Varietetet e mira kan nj eprsi ndaj atyre q nuk jan aq
t mira e q dbohen (nga varietetet e mira). Varietetet e
mira mbijetojn n kt luft dhe, prgjat nj periudhe t
gjat kohore, zhvillojn dalngadal dhe gradualisht
organizma t ri.

Pra, e tra ka t bj me seleksionimin. Natyra e zgjedh at e cila
sht m e dobishme, si, pr shembull, qafn e gjirafs. Por, kur
kemi t bjm me proto-gjirafn
3
, pr shembull, ajo fillon ta
zgjas qafn e saj pr ti kapur dhe ngrn gjethet n drunjt m
t lart dhe, me zgjatjen e qafs s saj, pasardhsit e proto-
gjirafs do t zmadhohen, derisa t formohet gjirafa.

Muslimani: Kjo, n t vrtet, sht nj teori e vjetruar, pasi
tani kemi m shum njohuri rreth sistemit riprodhues dhe
proceseve molekulare e biokimike. Prandaj, ndryshimi
fiziologjik nuk l kurrfar pasoje tek pasardhsit. Vetm pse nj
njeri i zhvillon muskujt e tij me ushtrime kjo nuk do t thot se
pasardhsit e tij do t jen shum muskulor, apo jo!? Nse e
kputni dorn apo hundn, fmijt e tu nuk do t lindeshin pa
dor e pa hund, apo jo? Pasi q ndryshimet fiziologjike nuk
ln kurrfar pasoje tek pasardhsit, ndryshimet duhet t

3
Forma e hershme e gjirafs pa qaf t gjat.

4 MBUROJA.net
ndodhnin n ADN-n tnde dhe n informatat prbrenda teje,
t cilat jan t paracaktuara n gjenet tua. Pr kt arsye,
Lamarkizmin duhet hedhur n brllok.

Ve ksaj, t paramendojm sikur atmosfera e toks sht br
tepr e nxeht e ne jetojm n nj shkrettir globale, ku ka
vetm pak uj dhe bimsi. N kt skenar imagjinar, a nuk do t
ishte e mrekullueshme q qeniet njerzore t fillonin t
zhvillonin sistemin e rezervave t ujit sikurse deveja!?
Pastaj, ai do t quhej Proto human camelus (para-njeri-gjiraf)
ose Homo sapiens camelus (njeri-gjiraf), dhe do t kishte nj
sistem t veant pr deponim t ujit, q do tia mundsonte
jetn n planetin e nxeht. Si do t formohej nj krijes e till?
Q nj gj e till t ndodhte, do duhej q ndryshimet t
ndodhnin n ADN, n qelizat t cilat jan prgjegjse pr
riprodhim. far duhej t ndodhte sht q ADN-ja t
ndryshonte n at mnyr sa t prodhonte nj gung n kurrizin
tnd. Seleksionimi natyror, sipas jush, do t duhej t
seleksiononte prparsin e t pasurit gung n shpinn e
njeriut, pr shkak t prparsis q ndrlidhet me t. Ti
kontrollojm tani problemet q dalin nga kjo.

Evolucionisti: N rregull, po ju dgjoj.

Muslimani: Problemi i par ka t bj me mutacionin. Si ndodh
mutacioni n radh t par? Si pson mutacione ADN-ja?

Evolucionisti: Nuk jam i sigurt. Disa shkenctar thon se ajo
pson mutacione aksidentalisht, ndoshta si pasoj e rrezatimit
apo drits ultravjollce. T tjert thon se mutacioni ndodh pr
shkak t pshtjellimeve dhe gabimeve q ngjajn gjat kopjimit.
Nuk jam i sigurt se si ndodh, por e di se ndodh.
4
Pra, ky
mutacion i dobishm del nga ky lmsh gabimesh.

Muslimani: Ktu kemi nj problem. S pari, mutantt kan
aftsi shum t dobta riprodhuese, dhe kjo tashm sht fakt.
Shembull pr kt kemi testet laboratorike t bra n mizat e

4
Kjo tregon mungesn e siguris q kta njerz kan n teorin e evolucionit pr t
ciln thon se bazohet n prova.

5 MBUROJA.net
frutave (drosophila- sh.p.), t cilat u bombarduan me rrezatim.
Rezultatet tregonin se disave prej tyre filluan tu dilnin kmbt
nga koka n vend t brirthve, disave u dilnin nga dy koka, dhe
disa kishin nga dy trupa dhe nj kok, etj. Pas gjith ksaj,
than:Shih se si ndodhin kto mutacione! N fakt, far
zbuluam nga kjo sht se mutantt, si sht rasti m t gjith
mutantt, kan aftsi t dobta riprodhuese. Me fjal tjera, ata
nuk jan n gjendje t shtohen ose t ken pasardhs. Dhe kjo
paraqet problem pr evolucionin. Pra, si mund t bartet tek
pasardhsit mutacioni i ardhshm i dobishm?
Por, edhe nse ky mutant sht n gjendje t shtohet, barrier
tjetr q ngrihet ktu sht se kush do t dshironte t ket
marrdhnie seksuale me nj homo-camelus (njeri-gjiraf)
gunga, prve nj njeriu anormal! do specie do t krkoj
antarin m t prkryer t llojit t vet pr tu shtuar me t e jo me
ndonj specie mutante t hibridizuar. Edhe nse gjenet do t
psonin mutacion pr t prodhuar nj mutacion t dobishm,
gjasat q ato t bartn tek pasardhsit jan minimale.

S treti, nuk kemi asnj garanci se ky mutacion do t bartej tek
pasardhsit. Nj person mund t ket sy me ngjyr t blert,
gruaja e tij sy ngjyr kafe, kurse pasardhsit e tyre t ken sy me
ngjyr t kaltr. Si ndodh kjo? Kjo ndodh pr shkak se prindrit
e njrit prej prindrve mund t ken pasur sy me ngjyr t
kaltr. Prandaj, informacioni gjenetik mund t bartet apo edhe
t mos bartet.

Mbi t gjitha, ktu duhet llogaritur edhe faktort tjer t
ndryshm, si jan p.sh. rastet kur proto human camelus
(para-njeriu-gjiraf) ose homosapiens camelus (njeriu-gjiraf)
refuzohet apo abortohet para lindjes nga prindrit e vet me
klithmn:Oh!, brenda paskam nj deve! Ta heqim qafe at! Me
kt do t abortohej nj foshnje pa qen n dijeni prindrit e saj
se pikrisht kjo foshnje do t ishte ardhmria e racs njerzore?

Ve ksaj, homosapiens camelus do t mund t vdiste duke
qen ende foshnje, t goditet nga rrufeja apo t shkelet nga nj
automjet. Pasi t gjitha kto gjra do mund t ndodhnin, ather
far gjasash reale do t kishim pr fardo krijese t
dobishme ekzistuese? Realisht, asnj. Megjithkt, ne duhet t

6 MBUROJA.net
besojm kinse qeniet njerzore, devet, gjirafat, hipopotamet,
elefantt, zebrat dhe t gjitha speciet e shumllojshme t toks
jan produkt i mutacioneve t rastsishme t ADN-s! Pr
evolucionin problemet shumfishohen, kur hyjm n rrafshin
biokimik

Evolucionisti: Prit pak! N natyr gjenden dshmi pr
seleksionim natyror n natyr.

Muslimani: Mir, far dshmish ke pr kt? Duhet t ket
ndonj dshmi, apo jo? A ekziston ndonj fosil q tregon
paraqitjen graduale t organizmave t rinj n t dhnat e
fosileve? Nse po, a mund t m referoni te ndonj punim a
hulumtim shkencor i till?

Evolucionisti: Hm... nuk jam i sigurt.
5


Muslimani: Nuk ekziston asnj fosil q tregon ndonj form
kalimtare prej nj specie n nj specie tjetr. Studimet e t
dhnave t fosileve, n fakt, vrtetojn se katastrofat natyrore
ishin shkak i zhdukjes s specieve. Kto katastrofa ishin t
befasishme, kolosale, t prmasave t atilla q kursyen vetm
disa prej tyre. Trilobitet, t cilat ishin ambientuar plotsisht dhe
n mnyr t suksesshme n mjediset e tyre, dhe dinozaurt, t
cilt dominonin tokn, ujin dhe ajrin gjat epoks Mesozoike, u
fshin nga faqja e dheut pikrisht nga katastrofat natyrore. N t
vrtet, speciet q u kursyen n kt rast ishin zvarranikt m t
dobt, m t vogl dhe m pak t prshtatshm, si jan
breshkat, hardhucat dhe krokodilt!! Katastrofat natyrore si
jan vullkanet, vrshimet, zjarret, trmetet, tufanet dhe ciklonet
e ndryshme, reshjet e mdha t shiut, uraganet dhe cunamit
shkatrrojn tr populacionin, dhe nuk mbijetojn vetm se
pak prej gjallesave. Bombat e prodhuara nga njeriu nuk ln

5
Ktu prsri shohim realitetin e t-qenit-i-mashtruar t shum prej atyre t cilt
ndjekin verbrisht teorin e evolucionit. Pasi harxhuan shum koh n prpjekjet e
tyre pr tu paraqitur si intelektual, racional, njerz t empirizmit q mbshteten n
prova shkencore, n fund doln t pavetdijshm rreth hulumtimeve aktuale
shkencore n kt fush! Por, ata t cilt jan t vetdijshm rreth ktyre
hulumtimeve, mundohen me dinakri ti anashkalojn dhe ti hedhin ato prapa
shpine.

7 MBUROJA.net
prapa vetes vetm se shkrumb t zi n qytetet dikur tejet t
populluara, si ishte rasti i Hiroshims dhe i Nagasakit. Prandaj,
ktu kemi t bjm me faktor q jan jasht kontrollit t
specieve. Disa bim prodhojn kemikale t cilat i joshin insektet
pr tu ushqyer me to (bimt), gj e cila shkakton vdekjen e tyre
(bimve-sh.p.). Seleksionimi natyror nuk ndrhyn ktu pr ta
shptuar bimn. S dyti, nse speciet kan evoluar gradualisht,
ather edhe organet e tyre duhet t jen shfaqur gradualisht.
Eshtrat, puplat, brinjt e ndryshm dhe dhmbt jan struktura
t ruajtura mir. Prse ather t dhnat e fosileve nuk japin
asnj informat se si jan shfaqur kto organe. Nuk ka asnj
shenj t fazave t zhvillimit t ndrmjetm n t dhnat e
fosileve.
6
Fosilet e zogjve t hershm tregojn se ata kishin pupla
dhe pendla fare mir t zhvilluara. N t vrtet, Kurani thot:


`9& # <) 9# N` _ $9# $ 3`
) !# ) 79 M )9 ``


6
Douglas Dewar ishte nj evolucionist i cili m von, gjat studimeve t tij mbi jetn e
zogjve dhe t zoologjis, hoqi dor nga teoria Darwiniane e evolucionit. Ai ka shkruar
shum libra kundr ksaj teorie. N nj rast, ai shkroi:
Sipas teoris s evolucionit, t gjitha kafsht shumqelizore kan prejardhje nga
paraardhsit e lasht njqelizor, tek t cilt zor se gjejm ndonj organ n kuptim
t ngusht t fjals. Tani keni parasysh numrin aq t madh t organeve dhe
strukturave t cilat sht dashur t ken evoluar nga kta paraardhs pa organe;
keni parasysh do qeliz, asht, krci, muskul, gilc, nerv, en t gjakut, ganglion,
qime, pendl, lusp, palc kurrizore, kafkull, zhguall, apua, bri, thundr, kthetr,
thua, atall, anten dhe shtojc t diferencuar, do organ t brendshm q nga
rruazat e gjakut e deri te lukthi e mlia. T gjitha kto organe, sipas teoris s
evolucionit, duhet t ken ekzistuar n nj koh n nj gjendje fillestare. Tani keni
parasysh me miliona kafsh e specie q supozohet t ken qen q t gjitha n
evoluim e sipr. Sikur kto specie njmend do t evoluonin, ather shumica e
tyre do t duhej t shfaqnin struktura fillestare n t gjitha fazat e zhvillimit, prej
bullungave t panjohshme deri t strukturat e gatshme pr funksionim. Por,
duket se, as edhe nj e vetme prej tyre nuk ekziston. Douglas Dewar and H.S
Shelton, Is Evolution Proved? (A sht dshmuar evolucioni?) (London: Hollis and
Carter, 1947), fq. 226-227.

8 MBUROJA.net
A nuk shohin ata sesi fluturojn shpendt pa mundim n
hapsirat qiellore? Ato i mban vetm Allahu. Kjo, n t vrtet,
sht shenj pr popullin q beson.
(Kuran, 16:79).

E njjta mund t thuhet edhe pr brinjt e ndryshm dhe
dhmbt; strukturat e tyre t hershme ishin plotsisht t
formsuara dhe jo gjysmake si pasoj e t qenit n fazn e
zanafills s krijimit t tyre. Ato nuk kan evoluar me kalimin e
kohs. Kjo i shtyu disa evolucionist t propozojn nj teori t re
t quajtur punctuated equilibrum (evolucion me periudha t
shkurtra t ndryshimit rapid) pr ta shpjeguar kt dukuri. Por,
shprthimi kambrian nuk mund t shpjegohet me kt hipotez
pa prmendur ktu shfaqjen e organeve t reja tek llojet e
njpasnjshme, e cila nuk sht vrejtur te zvarranikt. S fundi,
far do t ishte prparsia selektive e migrimit kundruall
gjasave jashtzakonisht t mdha pr gjetjen e ushqimit dhe
mjeteve t jetess? Shkenctari i quajtur Von Bertalanffy
shkruan:

... Pavarsisht t gjitha dobive q burojn nga gjenetika dhe
teoria matematikore e seleksionimit, ende nuk po ia dal ta
kuptoj prse sht prparsi selektive pr ngjaln e
Comacchio (Komaios) t udhtoj me gjith ato rreziqe deri
n detin Sargasso...
7


Shum nga krijesat e tilla kan aftsi t qensishme qysh me
formimin e tyre, si sht pr shembull kameleoni. T gjitha
gjallesat kan kufij prtej t cilve ato nuk mund t kalojn, pra,
potenciale t lindura e jo tipare t fituara si pasoj e
ambientimit. Nj argument tjetr i qart pr kt jan bagtit
dhe gjallesat tjera t Allahut, si thot Allahu n Kuran:



7
L. Von Bertalanffy, Chance or Law (Rastsi apo Ligj) n A.Koestler and J.R.
Smythies (eds.) Beyond Reductionism (Prtej Reduksionizmit) (Londr: Radius Books,
Hutchinson, 1972), fq. 65.

9 MBUROJA.net
) /39 {# 99 /3)` $ $/ /39 $
V. $] =.'? $= ? 7=9# =tB


Vrtet, edhe te bagtit pr ju ka shenja (pr t medituar): ju
pini at q gjendet n barkun e tyre, hani mishin e tyre, nxirrni
shum dobi t tjera dhe udhtoni me ato, ashtu si udhtoni me
anije.
(Kuran, 23:21-22)

Allahu gjithashtu thot:

`9& # $& $)=z 9 $ M= $& $& $9 3=
$=9 ; $] ''5. $] =.' ; $ >$ &
`3


Vall, a nuk e shohin ata se ndr gjrat q Duart Tona kan
krijuar pr ta, jan bagtit q ata zotrojn?! Ne bm q ato tu
nnshtrohen atyre, kshtu q disa i shalojn e prej disave
ushqehen, prej disave pin dhe nxjerrin dobi t tjera. Vall, si t
mos falnderojn!
(Kuran, 36: 71-73)

Allahu m tej na tregon se:

!# %!# _ `39 {# #72I9 $] $] =.'? 39 $
#=7F9 $= _%n 2 $= ? 7=9# =tB





10 MBUROJA.net
Allahu sht Ai q ka krijuar pr ju kafsht, n mnyr q disa
prej tyre ti shaloni e disa t tjera ti prdorni pr ushqim. Ju
prfitoni prej tyre n shum mnyra; ato ju ojn ku t keni
nevoj, duke ju mbartur npr tok si ju mbartin anijet npr
det.
(Kuran, 40:79-80).

Mendo pak m thell rreth ktyre ajeteve t mrekullueshme
kuranore! A gjejm di si bagti e egr!? Bagtit jan krijuar
pr dobi t njerzve dhe pikrisht ekzistenca e tyre, prdorimi
dhe shfrytzimi i tyre shkon n dobi ton. A nuk ke menduar
pr kt!?

Evolucionisti: Por, nj zog q sht gjetur, hallk e humbur,
kishte disa tipare t zvarranikve, kishte bisht t gjat, sqep
dhmbzor, kthetra n paragjymtyrt e mbuluara me pupla dhe
tipare tjera.

Muslimani: far ishte ky zog? Si quhej?

Evolucionisti: Tani nuk po m kujtohet emri i tij.

Muslimani: Mos bhet fjal pr archaeopteryx?

Evolucionisti: Po, m duket se ky sht ai zog.

Muslimani: Ather t shohim se u b me t. A e dini se kjo
dshmi e evolucionit sht hedhur posht m von?

Evolucionisti: Ashtu?

Muslimani: Fosili i ktij zogu (archaeopteryx- nj zog i zhdukur
primitiv i epoks Mesozoike, me karakteristika t hardhucs -
sh.p.) sht gjetur pas publikimit t par t "Origjins s
Specieve" t Darwinit. Shum njerz ishin t etur pr t gjetur
dshmi q do ti mbshtesnin propozimet e tij. Fosilet e ktij
zogu jan gjetur n shkmbinjt e njjt ku jan gjetur edhe ato
t dinozaurve t zhdukur. Kjo bri q ata t besojn se
archaeopteryx kishte evoluar nga zvarranikt dhe si i till
paraqiste formn kalimtare t evolucionit. Zbulimet e fundit

11 MBUROJA.net
kan treguar se edhe disa zogj modern kan t ashtuquajtura
tipare zvarraniksh, si jan vrejtur edhe tek archaeopteryx, t
cilat i prmendt m hert. Struci, hoacini i Ameriks Jugore
(opisthocomus hoazin- zogu kutrbues me kresht mbi kok, t
vegjlit e t cilit kan kthetra n rratht e par dhe t dyt t
krahve-sh.p.), dhe turako i Afriks (zog i madh me kresht dhe
pupla me ngjyra t ndezura i familjes musophagidae-sh.p.) jan
shembuj t ktij lloji. Sa i prket asaj se bishti i gjat paraqet
tipare zvarraniksh, edhe pterodactyl (nj zvarranik i zhdukur
fluturak i rendit Pterosauria i epoks s fundit Mesozoike-sh.p.)
kishte bisht t shkurtr, por ai, prapseprap, klasifikohet si
zvarranik
8
. Ve ksaj, ende nuk kemi fosile q tregojn se
feka ka evoluar n sqep! Apo fosile q tregojn se si sht
zmadhuar truri, si kan evoluar pendlat, si jan zhvilluar kraht

8
Dewar thot:
Archaeopteryx sht zog, si e kan pranuar edhe Dames dhe Deperet. Pendlat e
tij tregojn se ky zog i prket shpezve gjaknxehta. Ai ishte klasifikuar si zog
jofluturak (Dewar, op. cit., fq. 110).
N vitin 1982, Brian Leith duke vijuar kt kontekst shprehej:
Kohve t fundit ka qarkulluar lajmi se sht gjetur fosili i vrtet i nj zogu q
kishte jetuar para Archaeopteryx-it. Kshtu, si po shihet, nj fosil i vetm mund
ta shemb tr tregimin q sht thurur gabimisht; tregim ky i cili sht thurur
pr t shpjeguar se si nj lloj evoluon n llojin tjetr. Tani shum kladist
(mbshtets t nj sistemi t bazuar n marrdhniet filogjenetike dhe n historin
evolutive t grupeve t organizmave) i ka kapluar nj dyshim i prgjithshm ndaj
tregimeve evolucionare. Shih: Brian Leith, The Descent of Darwin (Tatpjeta e
Darwinit) (Londr: Collins, 1982), fq. 102.
Arthur Koestler thot:
Po aq e ftoht sht edhe ideja se disa zvarranik t lasht jan kthyer n zogj
nprmjet ndryshimeve t njpasnjshme, t shkaktuara nga mutacionet
aksidentale t cilat kan pasur efekt mbi organet e ndryshme. N fakt, dikush i
sheh mornicat e pats thjesht si nj numr rrotzash t ruletit Monod, t cilat
duhen ln vazhdimisht t rrotullohen pr t prodhuar transformime t
njkohshme t luspave n pendla, t eshtrave solid n zgavra, degzime t
qeskave t ajrit n pjes t ndryshme t trupit, zhvillimi, e kshtu me radh. Ky
rimodelim i strukturave trupore shoqrohet me ndryshime bazike n sistemin e
brendshm, prfshir ktu edhe jashtqitjen. Zogjt nuk jashtqitin! N vend se
ti hollojn mbeturinat e tyre nitrogjenike me uj i cili paraqet nj ngarkes t
panevojshme, ata i jashtqitin ato nga veshkat n nj gjendje gjysm solide
nprmjet kloaks (nj kavitet i prbashkt i trakteve urinare, intestinale dhe
gjenitale q hasen tek disa zvarranik, peshq, zogj, dhe disa gjitar primitiv-
sh.p.). Pastaj kemi dhe shtjen e vockl t tranzicionit t rastsishm prej
gjendjes gjakftoht n at gjaknxeht. Nuk ka mbarim t kushteve specifike q
duhej plotsuar pr ta br zvarranikun ton t fluturonte apo konstruktuar
syrin me tipare t kamers nga nj softwear i gjall. Shih: Arthur Koestler,
Janus- A Summing Up (Janus- Nj Prmbledhje) (Londr: Hutchinson, 1978), fq.
175.

12 MBUROJA.net
dhe muskujt dhe n far mase shpezt gjaknxehta kan evoluar
nga zvarranikt gjakftoht. N fakt, t qenit e archaeopteryx si
form kalimtare tashm sht hedhur posht.
9


Evolucionisti: Por, natyra shkon kundr tipareve t
paprshtatshme. Kjo shihet, pr shembull, prmes mutacioneve
t rastsishme.

Muslimani: Thumbimi i blets sht fatal pr bletn, por blett
kan mbijetuar dhe bashk me to dhe ky tipar fatal. Pra, ky tipar
nuk sht prjashtuar prmes seleksionimit natyror.

Evolucionisti: Mnyra se si funksionon seleksionimi natyror i
bn antart e nj specieje t jen n rivalitet me antart tjer t
s njjts specie, e pastaj kjo specie t jet n rivalitet me speciet
tjera. Pr shembull, kafsha q vrapon m shpejt pr ti ikur
ndjeksit t saj apo ajo e cila ka mbijetuar n saje t prleshjes
m efikase apo q ka mbijetuar n ndonj mnyr tjetr
relevante, do t ket m tepr gjasa t mbijetoj sesa rivalja e saj,
dhe kshtu prapa vetes l pasardhs q bartin gjenet t cilat e
kan sjell kt avantazh. Si ilustrim kemi shembullin e ujqve
kur gjuajn drert; ujku m i shpejt, mbyt drerin dhe e ha
mishin e tij.

Muslimani: Megjithat, ky argument ka t meta, sepse ujqit
gjuajn duke qen n tuf e pastaj ndajn mishin e gjahut mes

9
Dr. David Raup, paleontologu nga Field Museum of Natural History of Chicago (Muzeu
Fushor i Historis Natyrore t ikagos) shpalos kt:
Darwini u zu ngusht nga t dhnat e fosileve, sepse ato nuk shprfaqnin at
q ai e kishte parapar. Speciet e ndryshme zakonisht ishin shfaqur dhe
zhdukur nga t dhnat, pa treguar tranzicionet e sugjeruara nga ai. Tani jemi
100 vite pas Darwinit, kurse njohurit rreth fosileve jan zgjeruar bukur
shum. Tani kemi nj erek milioni fosile t specieve, por gjendja nuk ka
ndryshuar edhe aq. Tani kemi ca shembuj m shum t tranzicioneve
evolucionare sesa q kishim n kohn e Darwinit. Me kt dua t them se disa
raste t ndryshimeve Darwiniane n t dhnat e fosileve, si ishte rasti i
evolucionit t kalit n Amerikn Veriore, sht dashur t hidheshin posht apo
t modifikoheshin si rezultat i njohurive m t detajuara. (N Field Museum of
Natural History Bulletin (Buletini i Muzeut Fushor t Historis Natyrore) (nr. 50),
fq. 22-29).
Dr. David B. Kitts thot:
Evolucioni krkon forma t ndrmjetme midis specieve, kurse paleontologjia
nuk i ofron ato. (Evolution (Evolucioni)) (nr. 28), fq. 476).

13 MBUROJA.net
tyre! Konrad Lorenz tregonte se peshqit e llojeve t ndryshme
do t ushqeheshin mbi shpinn e korales duke qen fare pran
njri-tjetrit, por pa u prleshur.
10
Disa studime madje thon se
ka bashkpunim dhe ndihm reciproke mes bimve dhe
shtazve, dhe mes specieve t ndryshme t shtazve t
llojllojshme, qofshin ato t mdha apo t vogla. Reciprociteti,
bashksia dhe parazitizmi jan disa nga mnyrat me t cilat
organizmat varen nga njri-tjetrit. Bashksit stabile qndrojn
t tilla pr shkak t varsis s ndrsjellt mes antarve t tyre.
Brenda grupeve t larmishme t insekteve (bletve,
milingonave, grenzave, etj.) gjejm organizime n bashksi, ku
secili individ kryen detyrat e tij/saj t ndryshme. Mnyra e tyre
e jetess si dhe ekzistenca e tyre sht prsosmrisht e lidhur me
natyrn e veant t organizmit t tyre. Ato kan mbijetuar n
saje t ndrvarsis s tyre. Midis zogjve t tufs s njjt,
gjitarve (kopeve) dhe grupeve t peshqve vrejm sjellje t
njjt me an t t cilave prfiton e tr bashksia; i forti e
mbron t dobtin dhe m t pafuqishmin, sikurse sht e njohur
edhe te shum populacione t gjitarve. Mutacionet e
rastsishme nuk mund t prodhojn bashksi t integruara si i
shohim ato n mbretrin e kafshve dhe n ekuilibrin e eko-
sistemit, t cilat jan t organizuara dhe t dizajnuara
diametralisht n kundrshti me rastsin. Ky argument ka edhe
defekte tjera sa i prket seleksionimit t aftsive m t mira si
propozuat ju.

Evolucionisti: Si pr shembull?

Muslimani: Bretkosat dallojn nga njeriu pr nga aftsit e tyre
pr t jetuar n uj dhe n tok. Zogjt dallojn nga njeriu pr
nga aftsit e tyre pr t fluturuar dhe ndrruar drejtimin n
mnyr rapide, pa ndihmn e ndonj makine. Hunda e qenit
sht shum m e ndjeshme sesa ajo e njeriut. A do t thot kjo
se hunda e qenit sht m e avancuar se ajo e njeriut? Syt e
deveve, t kuajve dhe t gomarve shohin mir si ditn, ashtu
edhe natn. N ann tjetr, syt e njeriut nuk mund t shohin n
terr. Syt e shqiponjs shohin shum m larg sesa ata t njeriut.
A mund t thuhet se shqiponjat jan m t avancuara se njeriu?

10
On Aggression (N Agresion).

14 MBUROJA.net
Evolucionisti: Mir.

Muslimani: M pas kemi kafsht q nuk kan aftsi pr ti
dalluar ngjyrat; shumica e gjitarve nuk mund ti dallojn
ngjyrat. Qent jan shembull tipik i ksaj, si dhe disa shtaz
tjera, prandaj teoria e evolucionit nuk arrin ta shpjegoj dot
prse kafsht (gjallesat) q supozohet t jen m t ulta n
shkalln evolucionare, si jan disa peshqit (troftat, levrekt,
barbunt, harengat), bretkosat, breshkat dhe hardhucat, kan
aftsi pr ti dalluar ngjyrat. far kishte ndodhur me kto
gjallesa? Kishin evoluar, apo degjeneruar?

Evolucionisti: Mirpo, erdh Darwini dhe i sqaroi shum gjra.

Muslimani: Ama, n at koh Darwini nuk kishte njohuri rreth
gjeneve dhe biologjis molekulare. N realitet, njerzit asokohe
nuk dinin se far po ndodhte n brendi t qelizs q, si
rrjedhoj, do t sillte n jet shum procese. Prandaj, kur
shikojm nivelin e tanishm, ku duhet t ndodhnin ndryshimet
m t rndsishme, evolucioni na del t jet nj legjend q
skaprdihet.

Evolucionisti: Seriozisht e ke? Evolucioni ndodh dhe ky sht
fakt!

Muslimani: Ktu e kam fjaln pr evolucionin ku speciet
shndrrohen n specie tjera, e jo pr mikro-evolucionin me an
t t cilit speciet psojn variacione t vogla n organet/trupat e
tyre. Islami nuk ka problem me kt, por e kundrshton iden
se nj specie evoluon n nj specie tjetr. Kur shkenctart thon
q evolucioni sht nj fakt i provuar, m shumti q mund t
pranojn sht se ky fakt vlen pr mikro-evolucionin, jo pr
makro evolucionin. Shum libra shkencor zakonisht
prshkruajn procesin e mikro-evolucionit ku asgj e re nuk
sht krijuar, por ka nj theksim t nj tipari q ka ekzistuar
edhe m par. Kjo mbshtet me prova, kurse sa i prket asaj se
nj amebe zhvillohet gradualisht duke kaluar prej nj forme n
form tjetr pr t krijuar diversitetin e jets, kjo tez s'mund t
mbrohet dhe sht statistikisht e pamundur, si do ta shohim
kt kur t zbarkojm n nivelin biokimik, ku bash asgj nuk e

15 MBUROJA.net
mbshtet teorin e evolucionit! A i keni lexuar punimet e
Michael Denton?

Evolucionisti: Jo, por kam dgjuar pr t.
11


Muslimani: Ai sht nj biolog molekular, i cili vrejti se:

Tani qartsisht sht dshmuar se struktura e
diversitetit n nivel molekular prputhet me sistemin
tejet t rregulluar hierarkik. Secila klas n nivel
molekular sht unike, e izoluar dhe e palidhur me
ndrmjetsues. Kshtu, molekulat, ashtu si fosilet, nuk
sigurojn asnj prov pr elemente t ndrmjetme aq
shum t dshiruara nga biologjia evolucioniste Ka
nj ik dyshimi se, sikur kto dshmi molekulare t
kishin qen n dispozicion nj shekull m par, ato do
ishin gllabruar nga kundrshtart e teoris s
evolucionit si jan Agassiz dhe Owen; ideja e
evolucionit organik nuk do t ishte pranuar kurr.
12


Pra, dshmit e nivelit biokimik e rrzojn evolucionin.

Evolucionisti: N cilin aspekt e keni fjaln?

Muslimani: Pas vitit 1950, kur shkenca morri hov, prparoi
edhe biologjia molekulare, duke ekzaminuar piknisjen e jets
dhe duke zbuluar mekanizmat molekular brenda trupave ton,
si thuhet n Kuran:


# 8 <) 7m$_ `l`B $/ # z&



11
Ktu, ai q thot se ndjek teorin e evolucionit Darwinian dhe sht i bindur se
sht e vrtet, sht i pavetdijshm ndaj dshmive q ngrihen kundr ksaj teorie
dhe studimeve t thella q i sillen para hundve.
12
Michael Denton, Evolution- A Theory in Crisis (Evolucioni- Nj Teori n Kriz)
(Londr: Burnett, Books, Ltd, 1985), fq. 290-291.

16 MBUROJA.net
N Tok ka shenja pr ata q besojn me bindje, po edhe n
vett tuaja. A nuk e shihni vall?
(Kuran, 20:22)

Pas Lufts s Dyt Botrore, avancohet mikroskopi elektronik,
m par i zbuluar nga J.J. Thomson. Tani, qelizat m nuk
dukeshin t thjeshta si ishte menduar n shekullin XIX.
Zbulimet shprfaqnin struktura komplekse t saj. Kto zbulime
vn n pikpyetje nj pjes goxha t madhe t teoris s
Darwinit, i cili e shihte qelizn si nj organizm t thjesht
bosh.
13


Evolucionisti: Me kt ju po propozoni kreacionizmin (se jeta
sht krijuar nga nj Zot)?

Muslimani: Ne nuk e pranojm kt term. Ky term nuk sht i
zbatueshm n rastin e muslimanve. Nj term i till prdoret
n kontekst t atyre q e pasojn Bibln fjalprfjalshm dhe
besojn se toka sht e vjetr vetm gjasht mij vjet, pra, sipas
Bibls. Pasi muslimant nuk i mbshtesin dshmit e tyre n
Bibl, ather nuk mundeni t zbatoni emrtimin
kreacionizm n rastin ton. Ne besojm n Krijuesin dhe
besojm se jemi t krijuar, e sa i prket termit kreacionizm
dhe manifestimit aktual t tij t bazuar n t krishtert
ungjillor, neve muslimanve nuk duhet ngatrruar me ta
assesi. Ne muslimant nuk kemi problem t besojm se universi
sht i vjetr miliarda vjet, si argumentojn fizikant. Pr shkak
t disa ekstremistve ungjillor, me t cilt ballafaqohen
evolucionistt, sidomos n bastionet e ungjillorve n SHBA, ju,
duke u munduar t mbroheni prej tyre, i futni Islamin dhe
muslimant
14
n nj thes me ta.

13
Pra, pohimi se evolucionistt e mbshtesin teorin e tyre n shkenc dhe prova
shkencore, n fakt, nuk sht i vrtet. Kjo, pr shkak se shpjegimet evolucionare
rreth origjins s funksioneve nuk prkojn me shkencn bashkkohore dhe ende jan
t rrnjosura n kontekstin e kohs s Darwinit, pra, n shekullin e nntmbdhjet.
14
Kjo sht e vrtet pr shkak se ungjillort e flakt amerikan jan aq ekstrem n
pasimin e fjalprfjalshm t Bibls joautentike dhe t shtrembruar, saq n disa
raste shkojn kundr do progresi! Si rezultat i ksaj, evolucionistt e regjur
Darwinian kalojn n ekstremin tjetr duke i sfiduar ata, duke sjell kshtu komente
ekstreme t cilat jan shum larg nga sjellja racionale t ciln ata thon se e kan.
Prandaj, myslimanve nuk bn stampuar damkn e quajtur kreacionizm, i cili

17 MBUROJA.net
Evolucionisti: Por, a nuk besoni ju muslimant se universi sht
krijuar pr gjasht dit? Ky besim sht i njjt me at t
kreacionistve.

Muslimani: A e keni lexuar Kuranin?

Evolucionisti: Jo, jo si do duhej.

Muslimani: Prandaj nuk jeni n pozit t volitshme ta dini kt,
sepse nuk e keni lexuar Kuranin!

Evolucionisti: Po, ashtu sht, e pranoj.

Muslimani: N Kuran prmendet krijimi i universit. Por, dihet
mir nga Kurani se nj dit nuk do t thot vetm 24 or, pra,
dita ktu ka kuptimin pikrisht t nj periudhe kohore.
Muslimant gjithashtu besojn n Ditn e Gjykimit, e kjo dit
nuk d.t.th. t jet patjetr 24 or!

Ti kthehemi tani qelizs.

Evolucionisti: N rregull.

Muslimani: Biokimia e shtyu teorin e Darwinit n qorrsokak,
dhe zbulimet e kompleksitetit t strukturave organike
nnqelizore solln nj pyetje: Si kan arritur t evoluojn t
gjitha kto? Kurani shtron kt pyetje:

& #)=z ` & ` )=9#


ssht gj tjetr pos nj fenomen i ungjillorve krishter anglo-amerikan. Prpjekjet
e t dyja palve pr ta bindur njra-tjetrn jan t tepruara, duke u orvatur kshtu ta
paraqesin shkencn dhe religjionin si dy bot t kundrta, ku t dyja e prjashtojn
njra-tjetrn n mnyr t ndrsjell.

Kt koncept m tej e sqarojn edhe shum hadithe tjera autentike t Pejgamberit,

alejhi selatu ue selem; ndr ta sht edhe hadithi ku prmendet dnimi i mosdhnsve
t zekatit:Kshtu vazhdon deri sa Allahu t gjykoje mes robrve t Tij, n nj dit
(jeum) e cila zgjat pesdhjetmij vite (E shnon Muslimi n Sahih nga hadithi i
Ebu Hurejrs (radiaAllahu anhu), Kapitulli i zekatit, nnkapitulli: Mkati pr at q
nuk e nxjerr zekatin, hadithi nr. 2287, vll.7, fq. 67. Botimi i Komentit t Sahih El
Muslim nga shtpia botuese Daru El Mearif, Bejrut, Liban, botimi i 6, 1420 H-1999 e.r.).
Dijetari i madh islamik, Shejh Nasirudin el-Albani (rahimullah) e vlerson si autentik
kt hadtih, shih Es silsile Es sahiha, vll. 6, fq. 766 (sh.p.).

18 MBUROJA.net
A mos vall ata jan krijuar nga hii, apo mos jan ata krijues
t vetvetes?!
(Kuran, 52:35).

Ti hedhim tani nj shikim shembujve t sistemit biokimik e t
reflektojm pak rreth tyre.

Evolucionisti: Para se ta bjm kt, sipas Darwinit, evolucioni
arrin ti shpjegoj strukturat komplekse q do t zhvilloheshin,
nse gjeneratat e organizmave dalngadal akumulojn
ndryshimet e dobishme gjat nj procesi gradual.

Muslimani: Por, Darwini e dinte se, nse n nj gjenerat do t
gjendej ndonj organ kompleks si sht syri, i cili shfaqet
papritmas, kjo do t sillte probleme. N t vrtet, nuk ka
dshmi se syri i njeriut ka evoluar gradualisht, pasi q shum
tipare t tij t sofistikuara jan t pavarura. Pas gjith ksaj,
Darwinit iu desh ti bindte njerzit se organet komplekse kan
evoluar nga nj proces gradual. E vrteta sht se Darwini nuk
u prpoq ta zbulonte procesin e vrtet, i cili do ta sqaronte se si
e ka br evolucioni syrin. Krejt far ai bri ishte t drejtonte
gishtin kah kafsht e kohs son, t cilat kan sy t ndryshm
(prej atyre t thjesht deri te ata m kompleks) e t thot se
evolucioni i syrit t njeriut, ndoshta, kishte evoluar nga organet
e ngjashme. Ky argument i Darwinit mund t parafrazohet
kshtu: Ani pse njerzit kan sy kompleks me tipare t
kamerave, shum kafsh ia dalin mban edhe me m pak se kjo.
Disa krijesa t imta kan vetm nj grup t thjesht t qelizave
t pigmentuara, jo m shum se nj pik sensitive ndaj drits.
Por, ky rregullim i thjesht nuk konsiderohet imazh (t par),
por nj prshtypje e drits dhe e errsirs, dhe plotsim i
nevojave t krijess. Michael Behe parashtron kt:

Duke prdorur kt argumentim, Darwini arriti ti
bindte shum lexues t tij se shtegu evolucionar shpie
prej piks m t thjesht sensitive deri te syri i
sofistikuar i njeriut me tipare t kamers. Por, pyetja se
si ka filluar t parit mbetet pa prgjigje. Darwini ia
mbushi mendjen pothuajse tr bots se syri modern
kishte evoluar nga nj struktur e thjesht, por ai as q u

19 MBUROJA.net
mundua ta sqaronte piknisjen e saj - piks sensitive
ndaj drits. Prkundrazi, Darwini huqi pyetjen rreth
origjins themelore t syrit: Si u b nervi i ndjeshm
ndaj drits na intereson thuajse m shum se si ka filluar
vet jeta.
15
Por, ai kishte nj arsye t shklqyeshme pr
ti ikur ksaj pyetjeje: e kjo ishte dika q shkonte
krejtsisht prtej shkencs s shekullit nntmbdhjet.
Pyetja se si funksionon syri - far ndodh kur fotoni bie
n kontakt t par me retinn - n at koh thjesht nuk
kishte prgjigje. Faktikisht, asnj pyetjes rreth
mekanizmave t jets nuk mund ti jepej prgjigje. Si e
shkaktojn lvizjen muskujt e kafshve? Si funksionon
fotosinteza? Si nxirret energjia nga ushqimi? Si e lufton
organizmi infeksionin? Askush nuk i dinte kto.
16


Prandaj, gabimi i shkenctarve q plasonin punimet e tyre n
shekullin e nntmbdhjet, atyre shkenctarve q ju thoni se i
pasoni, ishte se ata nuk mund ti shihnin apo ti ekzaminonin
organizmat biokimik e molekular, nuk kishin qasje n to, ata
thjesht prdoren t njjtin shabllon duke i konsideruar t gjitha
si t thjeshta.

Koha dshmoi se teoria e tij nuk ia del dot ti shpjegoj
strukturat molekulare. Darwini e dinte se teoria e tij mbi
evolucionin gradual nga seleksionimi natyror sht e
paqndrueshme, bile edhe ai thoshte: Nse mund t provohet
se ndonj organ kompleks ka ekzistuar dhe nuk sht formuar

15
Charles Darwin, Origin of Species (Origjina e Specieve), botim i 6 (New York: New
York University Press, 1988), fq. 151.
16
Michael Behe, Darwins Black Box - The Biochemical Challenge to Evolution (Kutia e
Zez e Darwin-it Sfida Biokimike e Evolucionit) (New York: Simon and Schuster,
1996), fq. 18. N kt libr t vlersuar lart, autori, profesor i biokimis pran Leigh
University, e shpartallon n trsi teorin e evolucionit Darwinian duke treguar qart
se ajo sht nj teori e strvjetruar pr ta shpjeguar kompleksitetin e jets n nivel
biokimik. Behe gjithashtu trheq vmendjen se, megjithse disa evolucionist flasin
pr prova, asnjher nuk jan br studime shkencore pr t provuar se si nj
sistem kompleks i pareduktueshm n trupin e njeriut mund t ket ardhur n
ekzistenc nprmjet teoris s strvjetruar dhe t prapambetur t Darwinit. Ky libr
vije n prfundim se prapa gjith ksaj duhet t ket patjetr nj Krijues dhe
Projektues.

20 MBUROJA.net
n asnj mnyr nga nj mori modifikimesh t lehta t
njpasnjshme, ather teoria ime do t shembej trsisht.
17


Evolucionisti: Mirpo...

Muslimani: Madje, edhe n shekullin e nntmbdhjet, shum
shkenctar kishin vrejtur defektet e teoris s Darwinit. N
vitin 1871, Mivart shprehej:

far e kundrshton at (Darvinizmin) mund t
prmblidhet si vijon: Seleksionimi Natyror sht i
paaft t jap shpjegim t pranueshm pr fazat
fillestare t strukturave t dobishme. Kjo nuk sht n
harmoni me bashkekzistencn e strukturave t
prafrta t origjins shumllojshe. Ka arsye pr t
menduar se dallimet specifike jan zhvilluar
papritmas e jo gradualisht...se mungojn disa fosile t
formave kalimtare, t cilat priteshin t jen
prezente...dhe se ekzistojn edhe shum fenomene t
mrekullueshme n format organike t cilat nuk i
ndrion dot Seleksionimi Natyror.
18


Evolucionisti: Por, Richard Dawkins
19
thot se brumbulli
bombardues nuk sht dshmi e krijimit t cilin po e
promovoni ju.

17
Darwin, op. cit., fq. 154.
18
Shn George Mivart, On the Genesis of Species (Mbi Gjenezn e Specieve) (Londr:
Macmillan and Co., 1871), fq. 21.
19
Ky sht nj evolucionist fanatik, pasues i verbr i imamit t tij Charles Darwin.
Richard Dawkins sht Kryetar i Katedrs t Public Understanding of Science pran
Oxford University , dhe autor i nj numri t librave si jan The Blind Watchmaker
(Orbrsi i Verbr), The Selfish Gene (Gjeni Vetjak), The God Delusion (Mashtrimi Zot),
dhe autor i punimeve t ndryshme. Ky njeri shquhet pr prkrahjen e tij t flakt ndaj
teoris s evolucionit Darwinian; disa prej ideve t tij do t prgnjeshtrohen n kt
material. Karakteristik tjetr e ktij njeriu sht se ai e prkrah verbrisht Darwinin
duke qen i bindur se evolucioni mbshtetet n prova t qarta, mirpo ky material
(Dialogu me Evolucionistin-sh.p.), n fakt, dshmon se e kundrta sht e vrtet. M
9 prill, 1989 (fq. 34) ai shkruante pr New York Times se, kushdo q e mohon
evolucionin, sht ose injorant, ose torollak, ose i mendur, ose i poshtr, por un
nuk do ta konsideroja ashtu. Pra, ktu vihen n pah t ashtuquajturat racionalitet
dhe toleranc t cilat ky dhe grupi i tij pohojn t jen rezultat logjik pr ta pranuar
teorin e evolucionit!? Me kt sjellje, ky njeri tregon se sht nj partizan i njanshm
i shkolls s mendimit Darwinian, nj njeri i prir pr polemika t pagdhendura dhe

21 MBUROJA.net
Muslimani: Me t vrtet!?

Evolucionisti: Ai e prgnjeshtron Francis Hitching, i cili
prpiqet ta prdor shembullin e brumbullit pr t dshmuar se
ai (brumbulli) sht i krijuar. Hitching n librin e tij Neck of the
Giraffe (Qafa e Gjirafs) mundohet ta hedh posht teorin e
Darwinit:

Brumbulli bombardues urgon n fytyrn e armikut
nj przierje vdekjeprurse t hidrokinins me
peroksid hidrogjeni. Kur kto dy substanca przihen,
shprthejn n kuptim t plot t fjals. N mnyr q
kto dy substanca kimike ti deponoj n trupin e tij,
brumbulli bombardues ka zhvilluar nj inhibitor
kimik pr ti br ato t padmshme. N momentin
kur brumbulli urgon lngun jasht bishtit t tij, aty
shtohet nj anti-inhibitor pr ta br przierjen prsri
shprthyese. Zinxhiri i ngjarjeve q kan shpn n
evolucion t nj procesi aq t koordinuar, kompleks

t ulta (Dawkins, n nj dokumentar me titull Expelled- No Intelligence Allowed (I
prjashtuar- nuk lejohet dizajni inteligjent), i realizuar nga Benjamin Jeremy Stein
(Ben Stein), ish fjalim-shkruesi i ish presidentve t Ameriks, Richard Nixon dhe
Gerald Ford, megjithat e pranon se njerzit jan t krijuar, por jo nga Allahu, Krijuesi
i qiejve dhe toks, por nga jashttoksort t cilt, sipas bindjeve t tija fantastiko-
shkencore, mbolln n tok farn e jets dhe nga kjo evoluuan gjallesat n tok- sh.p).
Si shkak i ksaj, nj numr i ateistve i refuzuan argumentet e tij, madje disa ateist
than se metodat e Dawkins vese i inkurajojn njerzit q edhe m shum t besojn
n Krijuesin! Pra, edhe ateistt e tij ia hedhin pr fytyre metodologjin dhe besimin e
tij! N fakt, Michael Ruso, filozof Darwinian thot: Dawkins dhe Dennet jan me t
vrtet t rrezikshm, si n aspektin moral ashtu edhe n at legal. (Madeleine
Bunting, Why the Intelligent design lobby thanks God for Richard Dawkins (Pse lobi i
Dizajnit Inteligjent po e falnderon Zotin pr Richard Dawkins) n The London
Guardian, e hn, 27 mars, 2006 e.r.). Ve ksaj, Richard Dawkins ka formuar dhe
afruar pran vetes shum grupime t cilat e pasojn at verbrisht. Sado q Dawkins
n shum raste prdor metoda t sofistikuara t argumentimit, n realitet, ai as q
prek shtjet kryesore, as q u jap prgjigje pyetjeve thelbsore. N fakt, ai bn
tejthjeshtzime n mnyr q ti mashtroj lexuesit e tij dhe ti bj ata t mendojn se
evolucioni mund t shpjegohet shum leht, kurse realiteti sht se n rrafshin
biokimik evolucioni nuk sjell shpjegime t mjaftueshme. Si rezultati i ksaj, disa
shkenctar tjer u detyruan ta pranonin se shpjegimi i tanishm racional sht se
ekziston nj Krijues dhe Shpiks i Gjithdijshm. Gjithashtu, pohimet e Dawkins se
teoria e evolucionit on patjetr n ateizm jan t paqndrueshme, sepse shum prej
atyre q pasojn teorin e evolucionit megjithat besojn n Krijuesin! Ose ka njerz
q besojn se ka prova pr mikro-evolucionin n shkall t vogl dhe kshtu ln pak
hapsir edhe pr evolucionin.

22 MBUROJA.net
dhe delikat, sht prtej shpjegimeve biologjike q
bazohen thjesht n nj proces q ka ngjar hap pas
hapi. Vetm nj ndryshim i vogl n balancimin
kimik do t linte menjher pasoja n llojin e
brumbujve shprthyes.
20


Ky ishte qndrimi i Hitching, kurse Dawkins i prgjigjet kshtu:

Nj koleg biokimist m dha nj shishe me peroksid
hidrogjeni dhe nj sasi t hidrokinins q do t
mjaftonte pr 50 brumbuj bombardues. Un jam gati
ti prziej kto dy substanca. Sipas (Hitching), ato do
t shprthenin n fytyrn time. Ja, e bra...dhe ende
jam gjall. Un e derdha peroksidin e hidrogjenit mbi
hidrokininn dhe nuk ndodhi absolutisht asgj. Un
madje nuk ndjeva as nxehtsin e tyre...thnia se kur
kto dy kemikale przihen, shprthejn n kuptim t
plot t fjals, sht thjesht e pavrtet, ndonse nj
thnie e till prsritet me t madhe n literaturn
kreacioniste. Por, nse jeni kureshtar t dini se far
ndodh me brumbullin bombardues, meq ra fjala,
ather kt do ta prmblidhnim kshtu: sht e
vrtet se brumbulli urgon lngun prvlues, q
sht nj przierje e peroksid hidrogjenit me
hidrokinin, n fytyrat e armiqve t tij. Por, peroksid
hidrogjeni dhe hidrokinina nuk reagojn vrullshm
pos nse i shtohet nj katalizator. Kjo sht far bn
brumbulli bombardues. Sa i prket pararendsve
evolucionar n sistem, q t dy, peroksid hidrogjeni
dhe llojet e ndryshme t kininave, prdoren pr
qllime t ndryshme n kimin e organizmit.
Paraardhsit e brumbullit bombardues thjesht kishin
shkelur mbi substanca t ndryshme kimike q rastisn
t jen andej-pari. Kshtu, pra, funksionon
evolucioni.
21



20
Francis Hitching, The Neck of a Giraffe (Qafa e Gjirafs) (Londr: Pan, 1985), fq. 68.
21
Richard Dawkins, The Blind Watchmaker (Orbrsi i Verbr) (Londr: W.W Norton,
1985), fq. 86-87.

23 MBUROJA.net
Ja, pra, ky sht shembulli i evolucionit!

Muslimani: Mir, ti analizojm me kujdes fjalt e tij. Nuk duhet
reaguar me emocione. Megjithse Dawkins e mposht
Hitchingun me kt shembull, shpjegimet e tij mbi evoluimin e
sistemit mbshteten n iden se elementet e sistemit rastisn t
jen andej-pari. Por, Dawkins nuk dha kurrfar shpjegimi se si
peroksid hidrogjeni dhe kinina u sekretuan s bashku n sasi t
mdha n nj dhomz q sht e lidhur nprmjet nj tubi me
dhomzn e dyt, e cila prmban enzime t domosdoshme pr
gufimin e vrullshm t substancave kimike!
22
Ende mbetemi te
pyetja kryesore, si ka arritur t zhvillohet gradualisht sistemi
kompleks biokimik? Problemi tjetr i debatit mes Dawkins dhe
Hitchings sht se q t dy mundohen ta mposhtin njri-tjetrin;
njri sjell fakte t gabuara e tjetri vetm i korrigjon ato. Edhe
ktu mbetemi pa prgjigje n pyetjen se cilat jan fazat e
evolucionit t brumbullit dhe si i sqaron ato evolucioni i
Darwinit? Dawkins nuk dha asnj dshmi se si mund t ket
ndodhur kjo.

Evolucionisti: A ka ndonj lloj t sistemit biologjik q ju mund
t ma tregonit, i cili nuk sht formuar nga nj mori
modifikimesh t lehta t njpasnjshme si argumentonte
Darwini?
23


22
Behe, op. cit. fq. 34.
23
Tr kjo retorik ssht gj tjetr pos hamendje dhe spekulim i pastr. Teoria e
evolucionit sht ngulitur n pararendsit konceptual, por jo edhe n ata fizik dhe
real. Michael Behe thot: Pr ta qartsuar kt pik, keni parasysh kt rreshtim:
skejtbord, vagon lodr, biiklet, motoiklet, automobil, aeroplan, avion luftarak,
anije kozmike. Kjo duket si nj progres natyral pr faktin se ktu rreshtohen
mjetet t cilat q t gjitha mund t prdoren pr transport dhe jan t radhitura
sipas shkalls s kompleksitetit. Kto mjete mund t lidhen dhe t przihen
konceptualisht n nj madhsi t vetme t pandashme. Por, a sht, ta zm,
biikleta nj pararendse fizike (dhe potencialisht Darwiniane) e motoiklets? Jo.
Kjo sht vetm nj pararendse konceptuale. Asnj motoiklet n histori, madje
as ajo e para, nuk sht br duke modifikuar shkall-shkall biikletn. Nse po,
ather do t ishte e mundshme q nj tinejxher n nj pasdite t s shtuns ta
merrte nj biiklet t vjetruar, nj makin kositse bari, dhe disa pjes rezerv
dhe (pas prpjekjeve disa orshe) ta mbaronte nj motoiklet funksionale. Por,
kjo tregon se njerzit nuk mund ta dizajnojn kompleksin e pareduktueshm t
cilin tashm e kemi t njohur. Pr t qen pararends n kuptimin Darwinian, ne
do t duhej t sillnim prova se motoikleta mund t ndrtohej nga biikleta
nprmjet nj morie modifikimesh t lehta t njpasnjshme. (Behe, op. cit., fq.
43-44).

24 MBUROJA.net
Muslimani: Pra, ti kthehemi edhe njher sistemit biologjik i
cili sht skajshmrisht kompleks, nj sistem i vetm i prbr
nga disa pjes ndrvepruese t puthitura n mnyr t
shklqyeshme, t cilat mundsojn funksionet bazike, ku
largimi i vetm njrs prej tyre do t ndrpriste funksionimin e
ktij sistemi. Nj sistem i till kompleks nuk do t ket mundur
t zhvillohej duke u prmirsuar funksioni i tij fillestar, i cili
vazhdon t punoj me mekanizma t njjt, nprmjet nj morie
modifikimesh t lehta e t njpasnjshme t sistemit pararends.
Kjo sepse mungesa e vetm ndonjrs prej ktyre pjesve tek
cilido pararends i ktij sistemi aq kompleks, sipas definicionit,
do ta bnte at jofunksional. Kjo sht dika e pakaprcyeshme
pr evolucionin Darwinian, pasi q seleksionimi natyror
przgjedh vetm ato sisteme q tashm funksionojn mir.
Pastaj, nse sistemi biologjik nuk ka mundur t formohej
gradualisht, atij do ti duhej t zhvillohej si njsi integruese, aty
pr aty, q kjo pastaj tia mundsonte seleksionimit natyror
ndonj veprim mbi t.

Evolucionisti: Paj ndoshta ekziston mundsia t ket pasur
mutacione t shumfishta q kan ngjar njkohsisht, ani pse
gjasat pr kt jan minimale, pr t mos thn krejt me fat.
24


Muslimani: Ky sht nj argument shterp, sepse tani at po e
bazoni n spekulime metafizike e jo n prova shkencore! Kurani
thot:

-+' +- - '= --' -- '' ,+- '- =' '' ,--,

Ata ndjekin vetm hamendjet dhe at q ua ka qejfi, ndonse u
ka ardhur prej Zotit t tyre udhzimi (pr rrugn e drejt).
(Kuran, 53:23).


24
Ky, n fakt, sht nj gjykim bosh n t cilin bie n fund evolucionisti. Pr shembull,
nj student i Cambridge University njher pat thn: Edhe pse sht e pamundur q
universi t ket ardhur ne ekzistenc rastsisht, ende ekziston nj ik mundsie pr
kt. Sidoqoft, pr mua sht m mir q akoma ta besoj kt, pasi nuk e dim t
kundrtn. Ktu thot nuk e dim sikur prfshin edhe muslimant, besimtart, n
gjirin e atyre q jan injorant dhe arrogant ndaj Zotit t tyre. Ky argument sht
sikur ti thuash nj studenti t mos vijoj asnj ligjrat, por n fund mund ta kaloj
provimin, sepse ende ekziston nj ik mundsie pr kt!

25 MBUROJA.net
Tani t shohim se a mund t evoluoj nj biiklet n
motoiklet nprmjet akumulimeve graduale t
mutacioneve. Paramendoni nj fabrik q prodhon biikleta,
por her pas here bhet nj gabim gjat prpunimit, gabim ky i
cili shpie kah prmirsimi i biiklets dhe kjo, sipas radhs,
shpie n krkesa m t mdha n treg pr nj biiklet t till,
dhe e tr kjo e detyron fabrikn q mutacionin ta bj tipar t
prhershm.

Evolucionisti: Pra, ashtu sikurse mutacionet biologjike,
mutacionet e suksesshme mekanike do t shumoheshin dhe
prhapeshin.

Muslimani: Megjithat, do ndryshim do t ishte vetm nj
modifikim i leht, dublikat ose rirregullim i komponents
paraekzistuese, kurse ndryshimi do t duhej ta prmirsonte
funksionin e biiklets. Nse fabrika gabimisht do ta rriste
madhsin e heliks, apo do ta zvoglonte madhsin e timonit,
apo do ti vendoste pedalet n shtylln horizontale t eprme,
apo do tia shtonte kallpin pr lirim t shpejt, apo do tia
ndrpriste punn rrots s parme, dhe nse secila nga kto
ndryshime t lehta do ta bnte m t mir ngasjen e biiklets,
ather nj gj e till do t vrehej shum shpejt nga blersit dhe
me kt biikletat q kan psuar mutacione do t ishin
dominuese, sipas logjiks Darwiniane.

Evolucionisti: Po, sigurisht.

Muslimani: Po sipas ksaj logjike, a mund njmend t evoluoj
nj biiklet n motoiklet?

Evolucionisti: Ne mund t lviznim n drejtim t duhur duke i
br ulset m komfore dhe at me ca hapa t vegjl, rrotat
mund t zmadhoheshin dhe t merrnin formn e prshtatshme,
nprmjet modifikimeve t lehta t njpasnjshme.

Muslimani: Por, motoikleta sht e varur nga karburanti,
kurse biikleta ska asgj pr t prshtatur apo modifikuar deri
n at mas sa ta shndrronte at n rezervuar karburanti! Ciln
pjes t biiklets do duhej br dublikat pr t filluar

26 MBUROJA.net
formimin e motorit? Edhe po t sillej ndonj motor n fabrik t
biikletave, at prapseprap duhej montuar dhe vendosur si
duhet, e si do t mund t arrihej nj gj e till hap pas hapi nga
pjest e biiklets? Fabrika q prodhon biikleta thjesht nuk do
t ishte n gjendje t prodhonte nj motoiklet sipas teoris s
seleksionimit natyror t Darwinit, e cila vepron mbi variacione
nprmjet nj morie modifikimesh t lehta t njpasnjshme.
N t vrtet, nuk gjejm asnj shembull n histori q tregon se
ndryshimet komplekse t produktit jan br n kt mnyr.

Evolucionisti: Vrejtje me vend. Pra, duhet t ket patjetr
pararends fizik e jo vetm konceptual.

Muslimani: Tani ti kthemi sistemit kompleks t
pareduktueshm brenda trupave ton, t cilit i nevojiten
komponentt ndrveprues pr t funksionuar, sikurse te arku i
minjve, ku do pjes e vetme duhet t jet aty n mnyr q ky
mjet t funksionoj. arku i minjve prbhet nga nj platform
druri, nj cop teli elastik dhe kurthi, kapsja e telit elastik dhe
grremi q shrben pr ta lshuar kapsen n mnyr q kurthi
t aktivizohet.

Evolucionisti: Mir.

Muslimani: Nse e largojm ndonjrn prej ktyre pjesve,
arku do t bhej jofunksional. T gjitha pjest duhet vn
bashk n koh dhe vend t duhur. Teli elastik duhet t ket
fuqin dhe zgjatjen e duhur, kurse platforma duhet t jet bukur
solide. Ky sht nj shembull i thjesht i sistemit t
pandryshueshm kompleks, ku do pjes duhet t jet e
prputhur saktsisht. Problemi pr evolucionin fillon me t
ekzaminuar qeniet njerzore, kafsht apo edhe qelizat primitive
n nivel molekular. Aty vrejm shum sisteme komplekse t
pareduktueshme. Ta marrim sa pr ilustrim mpiksjen e gjakut,
rreth s cils nuk e vrasim mendjen edhe aq. Aty shohim se si
molekulat dhe substancat tjera kryejn punn e tyre pr ta br
gjakun t ngjizur, pra, edhe ktu shohim nj sistem kompleks t
pareduktueshm. Qelizat prmbajn dika q quhet flagjela

27 MBUROJA.net
bakteriale
25
, e cila ka nj helik q e v qelizn n lvizje. Por,
nse vshtrojm prbrsit e ksaj flagjeleje dhe at far i
nevojitet asaj pr t lvizur, vrejm se ajo sht shum m
komplekse se sa arku i minjve. Ather si kan ardhur kto
gjra n ekzistenc? Cili sht procesi i vrtet nprmjet t cilit
ato kan evoluar?

Evolucionisti: Padyshim se ka shpjegim evolucionar pr kt.

Muslimani: A mund t m referoni tek ndonj punim shkencor
apo literatur q ka provuar t'u jap shpjegim atyre nprmjet
teoris Darwiniane t evolucionit?

Evolucionisti: Hm... Jo.

Muslimani: N fakt, si e pohojn kt edhe biokimistt, nuk
sht br ndonj hulumtim rreth ktij sistemi t rndsishm
biologjik dhe mjeksor q t provohet ekzistenca e tij nprmjet
evolucionit! Literatura dhe t ashtuquajturat prova
evolucioniste jan trsisht inekzistente! Ani pse na thuhet se
gjithka duhet par nn dioptrin e evolucionit,
26
asnj
shkenctar nuk ka publikuar asnjher ndonj mostr pr ta
shpjeguar evolucionin gradual t makins molekulare vitale t
jets son.
27


25
Disa baktere posedojn kt mjet t shklqyeshm pr notim, flagjeln, dhe nuk
vrejm di t ngjashme as tek qelizat edhe m komplekse. N vitin 1973, u zbulua se
disa qeliza notojn duke rrotulluar flagjelat e tyre. Pra, flagjela bakteriale e luan rolin
e heliks rrotulluese pr dallim nga qepallzat q luajn m shum rolin e rremave.
Zbulimi i natyrs rrotulluese t motorit flagjelar bakterial ishte dika befasuese, krejt i
papritur. Ndryshe nga sistemet tjera t cilat gjenerojn lvizjen mekanike (muskujt,
pr shembull), motori bakterial nuk e prdor energjin e ruajtur n molekuln
bartse t tilla si ATP. Pr ta futur flagjeln n lvizje, bakteria e shfrytzon
energjin e gjeneruar nga qarkullimi i acidit npr membran. Prmbushja e ksaj
nevoje sht goxha komplekse dhe sht br tem e studimeve aktive. (Shih Behe,
op.cit. fq. 70-73).
26
Shum studentve u msohet nga tekstet shkollore se botn duhet par nn
dioptrin e evolucionit, por atyre nuk u msohet se si evolucioni Darwinian mund t
ket sjell n ekzistenc sistemet e ndrlikuara dhe komplekse biologjike prbrenda
nesh!?
27
Ktu, pasuesi i verbr i Darwinit ngelet fare i mashtruar. Pasi q n mnyr
arrogante u prpoq t argumentonte se evolucioni i tij batil (i kot) mbshtet n
shum prova, tani fillon t ndjej siklet t madh.


28 MBUROJA.net
# 8 <) 7m$_ `l`B $/ # z&

N Tok ka shenja (argumente) pr ata q besojn me bindje,
po edhe n vett tuaja. A nuk e shihni vall?
(Kuran, 51:20-22).

Askush nga universitetet Oxford, Cambridge, Harvard, Instituti
Kombtar i Shndetsis, Akademia Kombtare e Shkencave, e
as ndonj fitues i mimit Nobel, asnjher nuk ka prezantuar
ndonj punim t detajuar rreth sistemeve biologjike brenda
organizmave ton q mund t ken ardhur n ekzistenc
nprmjet evolucionit Darwinian! Organizmat ton edhe ashtu
jan skajshmrisht kompleks, e lre m n nivel biokimik ku
ekziston nj kompleksitet i paimagjinueshm dhe i
pareduktueshm.

Evolucionisti: Por ka shembuj q tregojn se n krijim, si po e
quani ju, dhe n natyr ka gjra q nuk jan t prkryera n
form.
28


Muslimani: Edhe nse ka raste kur paraqiten disa gjra q nuk
jan perfekte si po i prshkruani ju, kjo nuk ia pakson
aftsin e Krijuesit pr ta br nj gj t till. Madje, edhe n
fabrikat e veturave dihet mir se prodhuesit qllimisht i vn
disa pjes t vjetruara n mnyr q t mos qndroj gjat, pr
arsyet q tejkalojn qllimin e thjesht t dizajnit dhe krijimit t
prsosur. shtja tjetr sht vendimi personal q merret sa
pr prova dhe testime, si sht rasti i prindit i cili nuk ua jep
fmijve gjrat m t mira pr t mos i prishur ato. Thnia e juaj
e anashkalon faktin se Krijuesi mund t ket motive t
ndryshme, si thuhet n Kuran...


28
Duke mos qen n gjendje ti hedh posht argumentet e mhershme, pasuesi i
verbr i Darwinit kalon n linjn tjetr t argumentimit sa pr ti fshehur gjurmt e
tij/saj. T vetmen gj q mund ta japin si prgjigje ateistt apo evolucionistt e regjur
prball dshmive q rrzojn teorin e evolucionit sht se universi sht krijuar nga
mrekullia. Mirpo, kjo nuk sht logjike, racionale dhe akademike, sepse, nse
dshirojm t jemi shkencor, ather duhej dhn shpjegime, kurse shpjegimi m
racional do t ishte se ekziston Krijuesi dhe Shpiksi i tr ktij universi.


29 MBUROJA.net
/ ,= $ '$ '$F $ %2 `9 :# s6 !# ?? $
2

Zoti yt krijon t doj dhe zgjedh lirisht, ndrsa ata (idhujt)
nuk mund t zgjedhin.
(Kuran, 28:68).

Edhe po tentove ndonj psikanaliz ndaj Krijuesit t qiejve dhe
toks, kjo do t ishte e kot dhe e pamundshme, pos nse
Krijuesi ti ka treguar arsyet e Tij. Sa i prket muslimanve, ne
besojm se Krijuesi i ka treguar njerzimit arsyet e Tij, pra, ato
q i prmenda qysh n fillim. Q ti t tentoje ta bje ndonj
psikanaliz ndaj Krijuesit duke mos u munduar aspak ta krkoje
burimin e shpalljes s urtsis s Tij, duke e arsyetuar kt me
t metat e perceptuara, q sipas jush ojn n evolucion, sht
dika e rrejshme dhe emocionale, e bazuar jo n dshmi dhe
prova shkencore n ka ju pretendoni se kapeni. Ve ksaj,
mund t ndodh q disa organe q ju i shihni si t pavlefshme
dhe t paprkryera t ken funksione pr t cilat tani ju nuk
keni njohuri. Por, ti ende nuk solle ndonj shpjegim rreth
zanafills s funksioneve! Prfundimisht, argumenti juaj
tingllon sikur t thuash se vetm pse fotokopjuesja i qet me
dhjetra kopje t mira dhe nj t keqe, do t ishte jo e drejt pr
mua ta prdori kopjen me njolla si dshmi se fotokopjuesja ka
ardhur n ekzistenc nprmjet evolucionit dhe seleksionimit!

Evolucionisti: Mir, ather kush e krijoi Krijuesin?
29


Muslimani: Ky sht nj dyshim i zakonshm q e hedhin
njerzit. Ky dyshim, pik s pari, sht i pavend, prandaj edhe
nuk bn t bhen ksi lloj pyetjesh. Ju me kt pyetje po
mundoheni t bni nj analogji midis t krijuars, e cila i ka
rregullat dhe ligjet e veta sipas s cilave drejtohet dhe mbahet
n jet, dhe Krijuesit dhe Shpiksit t qiejve dhe t toks


29
Duke mos qen n gjendje t sjell asnj prov pr argumentet e tij, Shejtani i vjen
ktij personi sikurse na ka lajmruar Profeti Muhamed (sal-lAllahu alejhi ue selem), dhe
i pshprit Kush e krijoi Allahun?.

30 MBUROJA.net
$9# $ #9#

Ai e ka ngritur qiellin lart dhe ka vn Balancn (pr do gj)
(Kuran, 55:7)

Kto dy entitete jan krejtsisht t ndryshme. Brenda universit
gjithka ka shkakun e vet. Kshtu Allahu i ka krijuar ato dhe ai
sht Shpiksi i tyre (shkaqeve-sh.p.). Nuk mund t ecim tutje
pa pohuar ekzistencn e Krijuesit dhe Shpiksit t qiejve, Atij i
cili sht i pari, pa fillim dhe pa mbarim, Atij i cili nuk sht i
krijuar, por Vet sht Krijues.
30


Evolucionisti: Nse teoria e evolucionit sht prplot defekte,
prse ather sht br aq e prhapur? Prse u pranua kjo teori
gjersisht nga intelektualt e athershm dhe t sodit?

Muslimani: Arsyet nuk jan vetm shkencore. Duhet par dhe
kuptuar rrethanat q mbretronin n Evropn e shekullit
nntmbdhjet.

1. Problemet fillestare t teoris s Darwin-it u injoruan dhe
u hijezuan, pr shkak t qndrimit dogmatik t kishs
ndaj shkencs, i cili ishte nj qndrim injorance dhe
prapambetjeje.
2. Kisha kmbngul(te) se toka nuk sht m e vjetr se
gjasht mij vite, kurse fosilet dshmonin se toka ishte
shum m e vjetr sesa pohohej.
3. Kisha pohonte se speciet nuk kishin psuar asnj
ndryshim, kurse shfaqja e varieteteve midis organizmave
t gjall ishte nj fakt m se i njohur.
4. N kt mjedis ngulfats, teoria e Darwinit dukej si nj
frym e re apo ajr i freskt n krahasim me qndrimin
statik dhe pa progres q kishte kisha ndaj bots. Njerzit
e prqafuan ateizmin mu pr shkak t kokfortsis s
kishs ndaj shkencs. Peshkopi Samuel Wilberforce u
mposht nga Thomas Huxley.

30
Shih "Dy Mnyra pr ta Njohur Krijuesin" http://mburoja.net/PDF_files/600dd801-
8f80-4e0a-8752-d93a918e2aa6.pdf).

31 MBUROJA.net
5. Shkenctart e dinin fort mir se far qndrime
famkqija mbante kisha ndaj shkencs, provave dhe
dshmive racionale. Disa prej ktyre shkenctarve u
persekutuan n mnyra t ndryshme, u helmuan, u
dogjn n turr drush, vriteshin me gjakftohtsi; t gjitha
kto bheshin n emr t Krishterimit. Darwini ktu
dukej si nj kalors me nj parzmore t shndritshme q
kishte marr guximin pr ta sfiduar status quo-n. Si
rrjedhoj, ndonse disa hulumtime t detajuara kan br
q shum zbulime kohve t fundit ti shprfaqin t
metat themelore t teoris Darwiniane t evolucionit,
paragjykimi ndaj kishs Perndimore, ndaj evangjelizmit
Perndimor si dhe formave t interpretimeve t
fjalprfjalshme ka turbulluar mendjet e neo-
evolucionistve.
31
Evolucioni m von do t prdorej si
akt i gjakmarrjes, duke zvendsuar kshtu nj ortodoksi
me nj tjetr. Jo vetm kaq, por evolucioni do t prdorej
si mjet pr ti shkatrruar popujt tjer gjat kolonializmit
n mnyr q t arrihej sundimi dhe dominimi mbi
njerzit q shiheshin si t ult n fazn e tyre t
zhvillimit evolucionar. Shkollimi kolonialist, pasi u
prpoq ta shkatrronte fen e popujve t pushtuar,
imponoi studimin e teoris s evolucionit duke e
arsyetuar at si dika shkencore dhe t bazuar n
fakte. Por, n Evrop, pasi i dhan goditjen e fundit
vdekjeprurse fes s tyre t devijuar, proklamuan se
teoria e Darwinit, t ciln e patn prdorur n mejdan pr
ta mbshtetur shkencn kundr fes, nuk ishte fakt
shkencor; ajo ishte vetm nj teori e asgj m shum, dhe
sa m shum q prparonte shkenca, aq m tepr dilnin
sheshazi pavrtetsit e ksaj teorie.
32
N Gjermani, Adolf
Hitleri, duke u mbshtetur n teorin e evolucionit,
zhvilloi konceptin e tij bizar nazist t racs superiore. Ai
i vendosi gjermant n krye t t gjitha racave!? N vitin
1906 t ers s re, ktu u zhvillua nj ekspozit e

31
Khurshid S.Nadvi, Darwinism on Trial (Darvinizmi n Gjykim) (Londr: Ta-Ha
Publishers, 1414 H/1993 e.r.), fq. 93.
32
Umer S. el-Eshkar, Belief in Allah, Islamic Creed Series-Vol. 1 (Besimi n Allah, Seri e
Akides Islame Vll. 1) (Rijad: International Islamic Publishing House, 2003) fq. 142-
143.

32 MBUROJA.net
majmunve, shimpanzeve, gorillave, dhe orangutangve
t ashtuquajtur strgjyshrit evolucionar t njeriut. N
mesin e majmunve ishte edhe nj afrikan me emrin Ota
Benga nga fisi i bushmenve. Samuel Verner e kishte sjell
at s bashku me disa pigmej tjer nga Kongoja belge, e
cila n at koh ishte nn regjim t hekurt t
kolonialistve belg. T gjith kta ishin ekspozuar n
panairin botror t St. Louis n vitin 1904. Ota Benga
ishte lindur n vitin 1881, ishte i gjat 125 cm, dhe
peshonte rreth 47 kg. Pas ekspozits n St. Louis, Ota u
drgua n kopshtin zoologjik t Bronx-it i cili n at koh
drejtohej nga Dr. William T. Hornaday. Hornaday
besonte se nuk kishte dallime midis shtazs dhe zezakut
shtatshkurtr. Pasi u krcnua me padi gjyqsore,
Hornaday u detyrua ta lironte Benga-n nga kafazi dhe ta
lente at t shtiste n kopshtin zoologjik, porse gjat
netve ai do t flinte n kafazin e majmunve. 40.000
vizitor do ta vizitonin kopshtin zoologjik pr ta par at
pr t cilin ishin informuar se sht hallka e humbur e
evolucionit midis majmunit dhe njeriut, pra, zezakun e
egr nga Afrika. Kshtu, Benga do t prndiqej brenda
kopshtit, do t shpotitej, do t prtallej rnd, do t
prqeshej e prbuzej, do t tregohej me gisht kah ai, do t
irrej e do t ulrihej mbi t. Pas daljes nga kopshti
zoologjik, disa institucione u munduan ta ndihmon at,
por m kot. Ai la kolegjin pr t'u punsuar m pas n nj
fabrik duhani. Ndrsa m von, n vitin 1916, Benga
bn vetvrasje duke shtn n zemr.
33
Edhe tekstet tjera
shkollore evolucioniste i barazojn njerzit e origjins
afrikane me majmun!? Kjo ishte edhe m e theksuar
gjat kohs kur po lulzonin idet Darwiniane.
6. M tej, pse evolucionistt ngurrojn aq tepr pr ti
pranuar provat dhe dshmit q tregojn Krijuesin sht
pr shkak t qndrimeve t tyre filozofike. Ata thjesht
nuk dshirojn t besojn n asgj prtej natyrs q
vepron mbi natyrn. N kt mnyr, evolucionistt jan
partizan t njanshm mu sikurse ungjilltart e flakt

33
Philip V. Bradford dhe Harvey Blume, Ota Benga- The Pygmy in the Zoo (Ota Benga-
Pigmeu n Kopshtin Zoologjik) (New York: St. Martins, 1992).

33 MBUROJA.net
nga bastionet e shteteve jugore t Ameriks t cilt
besojn se toka sht e vjetr vetm gjasht mij vite,
duke pasur kshtu qasje paragjykuese e cila i kufizon ata,
dhe bn q t dy grupimet partizane t shfaqin sjellje
joracionale.

Evolucionisti: Sidoqoft, idet e Darwinit ishin krejtsisht
origjinale dhe unike n kohn e tij dhe pr kt duhet lavdruar.

Muslimani: A jeni i sigurt pr kt? Shum bashkkohs t tij e
akuzonin at pr plagjiatur. Frencis Hitching thekson kt:

Ajo sht nj nga ant m pak t knaqshme t
Darwinit, prndryshe i dashur dhe i dhn pas natyrs
shkencore, por q kurr nuk e solli veten e tij n pozit
q ta pranoj se u ka borxh paraardhsve t shumt n
fushn e tij t cilt ishin orvatur ta studionin origjinn
e specieve.
34


Darwini kishte prfituar edhe nga punimet e shkenctarve
musliman, t cilt trajtonin evolucionin e bimve dhe t
kafshve. A e keni ditur se Darwini kishte studiuar gjuhn
arabe?

Evolucionisti: Me t vrtet!? Jo, nuk e kam ditur kt.

Muslimani: Ky sht nj fakt fare pak i njohur dhe i fshehur n
mas t madhe. Ai kishte studiuar arabishten gjersa po vijonte
studimet e Teologjis pran Cambridge University. Pas daljes nga
ky universitet, ai vazhdoi edhe pr nj koh t gjat
letrkmbimet me msuesin e tij t gjuhs arabe, Samuel Lee
(1783-1852 e.r.). Prandaj, ka shum gjasa q Darwini ta ket
studiuar literaturn e cila prdorej pr studimin e arabishtes n
universitetet evropiane.

Evolucionisti: Po a nuk pati bota muslimane histori t ngjashme
t lufts kundr shkencs?


34
Hitching, op.cit. fq. 227.

34 MBUROJA.net
Muslimani: far dshmish keni pr kt?

Evolucionisti: Mir, tani nuk po m kujtohet ndonj shembull
specifik, porse muslimant kan pasur qasje t njjt ndaj
shkencs.

Muslimani: Ti nuk solle asnj shembull pr pohimin tnd. E
vrteta sht se n botn muslimane nuk ka pasur agresion t
till ndaj shkencs. Shembulli m i mir sht kur Spanja ishte
nn sundimin e muslimanve pr qindra vite. N plan-
programet e shkollave muslimane (atyre t shekullit t dhjet t
ers son), pas studimit t Kuranit, prfshiheshin lndt si
matematika, botanika, zoologjia, gjeologjia, mjeksia dhe lndt
tjera. Prandaj, nuk ka pasur kundrthnie n studimin e lndve
t tilla, e ky ishte nj realitet i para njmij viteve! N ann tjetr,
Evropa n kt epok ende po dergjej n Shekujt e Errsirs.
Pimienta-Bey n kt kontekst shprehet si vijon:

sht fare e leht pr ti vrejtur themelet dhe
prototipin e konceptit t Evropian t Njeriut t
Renesanss n realitetin shoqror dhe filozofin
arsimore t Maurve mesjetar.
35


Njri nga mbretrit e krishter evropian, Alfonso X (i urti)
kishte mbshtetur shkolln e prkthyesve n Toledo gjat
shekullit 13 t e.r. pr ti prkthyer punimet nga gjuha arabe.
Toledo kshtu bhet qendra m e madhe e prkthimit n
Evropn krishtere dhe ishte m frytdhnse se qendrat tjera t
prkthimit, si ishin ato n Barcelona, Tarazon, Leon, Segovia,
Pamplona, Toulouse, Beziers, Narbonne dhe Marseilles.
36

Alfonso X kishte promovuar msimet dhe erudicionin e
muslimanve, kurse veprimet e tij patn ndikim t madh n
Spanj, dhe, rrjedhimisht, n Evropn Perndimore. Madje,

35
Jose V. Pimienta-Bey, Moorish Spain- Academic Source and Foundation for the Rise and
Success of Western European Universities in the Middle Ages (Spanja Maure- Burim dhe
Themel i Ngritjes dhe Suksesit t Universiteteve Evropiane n Mesjet) n Ivan Van
Sertima (ed.), Golden Age of the Moor (Epoka e Art e Maurve) (New Brunswick dhe
Londr: Transaction Publishers, 1992), fq. 168-247.
36
Charles Homer Haskins, Studies in the History of Medieval Science (Studime n
Historin e Shkencave Mesjetare) (New York: Frederick Ungar Publishers, 1960), fq.
17.

35 MBUROJA.net
sht thn se universitetet e Spanjs n Palencia (i themeluar
n vitin 1214 e.r. nga Alfonso i tet), Salamanca (i themeluar n
vitin 1215 e.r.) dhe Lerida (i themeluar n vitin 1300 e.r. nga
Jamie i dyti n Aragon)
37
ishin themeluar n radh t par pr
qllime specifike, pr ti prkthyer broshurat e muslimanve
nga arabishtja n latinisht.
38
Ai thot:

Universiteti i par n Spanjn krishtere ishte
themeluar n Palencia nga Alfonso i tet n shekullin e
trembdhjet, dhe msuesit e punsuar aty ishin
musliman dhe jehudi.
39


N fakt, po i hodhm nj shikim periudhs n t ciln u
themeluan universitetet m t mira t Evrops, nuk mund t
mos mbetemi gojhapur me afrsin kohore t lulzimit
shkencor t muslimanve n Endelus dhe themelimit t
qendrave evropiane pr prkthimin e literaturs s maurve

.
40


Evolucionisti: Cilat universitete?!
41


Muslimani: Mir, kto jan sipas studimeve t bra n
universitetet e Bologna (i themeluar m 1158), Montpellier (i
them. 1180), Oxford (i them. 1200 e.r.), Valencia (i them. 1209
e.r.), Padua (i them. 1228 e.r.), Rome (i them. 1245 e.r.),

37
James Monroe, Islam and the Arabs in Spanish Scholarship (Islami dhe Arabt n Dijen
Spanjolle) (Leiden: E.J. Brill, 1970), fq. 205.
38
Pasi kryqtart spanjoll e spastruan Spanjn nga muslimant n vitin 1492 e.r.,
Kardinali Jimenez de Cisneros dha urdhr t digjeshin gati tetmij libra nga sheshi
publik i Grnads. Kardinali thuhet t ket thn se Pasi q t gjitha librat ishin
shkruar n arabisht, ato ishin Kuran, dhe si t tilla prbnin rrezik. (Monroe, op. cit.
fq. 13).
39
S.S. Imamudin, Some Aspects of the Socio-Economic and Cultural History of Muslim
Spain (Disa Aspekte t Historis Socio-ekonomike dhe Kulturore t Spanjs
Muslimane) (Leiden: E.J. Brill, 1965) fq. 137-138.

Edhe shum autor tjer t njohur jomusliman kan trajtuar temn e civilizimit t
madh musliman n Spanj dhe gjetiu, shih Will Durant The Story of Civilization,
H.A.R. Gibb Whither Islam, Bertrand Russel History of Western Philosophy, John
William Draper History of Intellectual Development of Europe, Gustave Le Bon La
Civilisation des Arabs, Jollivet Castelot Laloi de l-historie, etj.(sh.p.)
40
Anwar Chejne, Muslim Spain- Its History and Culture (Spanja Muslimane- Historia
dhe Kultura e Saj) (Minneapolis: University of Minnesota Press, 1974), fq. 350.
41
Ja edhe nj shembull i injorancs s atij q pretendon se sht i brumosur n prova
shkencore. Shihet se ai q pretendon t jet racional dhe intelektual, nuk e njeh
madje as historin e shkencs dhe intelektualizmit t popullit t vet!

36 MBUROJA.net
Salamanca (i them. 1250 e.r.), Cambridge (i them. 1257 e.r.),
Coimbra (i them. 1279 e.r.) dhe Lisbon (i them. 1290 e.r.).
Piminenta-Bey pr kt thot:

Zbulimi i atyre q u prmendn m lart, mbshtet
qart pretendimin se ngritja akademike e Evrops u
lind kryekput nga kontaktet e saj me maurt t cilit
kishin okupuar tokn evropiane. Themelimi i ktyre
universiteteve t famshme evropiane n t njjtn
koh kur dijetart e tyre po studionin punimet e
maurve t Endelusit, madje duke i br ato tekste
standarde t astronomis, t matematiks, t
mjeksis, etj., nuk mund t hidhet prapa shpine si
dika e rastit. Shtrirja e ndikimit maurit npr t gjitha
fushat e akademis perndimore sht dika q mund
t faktohet.
42


Shum emra t yjeve dhe konstelacioneve yjore jan t emrtuar
me emra arab si Ekreb, Elteir, Ferkhard, Dineb, Nedir,
Ezimuth, t gjith kta emra jan me origjin arabe. Edhe disa
fjal tjera angleze jan m prejardhje arabe si (alcohol) alkooli,
(cipher) shifra, etj.

Pr shum shekuj, pr marrjen e titujve akademik mjeksor n
universitetet m prestigjioze evropiane krkohej zotrimi i
shkencave mjeksore t cilat ishin farktuar nga dijetart
musliman. N vitin 1311 e.r., Kisha Katolike madje mbajti nj
koncil n Vjen, ku proklamuan dhe nnshkruan studimin e
arabishtes n universitetet e Roms, Parisit, Bollonjs, Oksfordit
dhe Sallamanks.
43
Nj profesor spanjoll qysh n shekullin e
gjashtmbdhjet e.r. thoshte se:

Ekziston nj nevoj e madhe pr arabishten, e
sidomos midis doktorve t mjeksis...Nunez sht i
ngritur intelektualisht...at duhet shprblyer, nse pr

42
Pimienta-Bey, op. cit. fq. 225.
43
James Monroe, op. cit. fq. 41.


37 MBUROJA.net
asgj tjetr, ather vetm pr msimin e gjuhs
arabe.
44


Me pak fjal, jomuslimant mesjetar t Evrops dispononin
mjete t ndryshme pr t arritur tek dija e muslimanve q ishin
n Spanj, qoft nprmjet studime t drejtprdrejta n
universitetet islamike, sikurse ato n Kurtuba (Kordov) ose
Grnada - duke bler libra n Kurtuba e cila kishte 20.000
librashits - apo nprmjet msimeve nga msuesit musliman
t shkollave evropiane, brenda apo jasht gadishullit Iberik;
nprmjet prdorimeve standarde t teksteve q ishin prkthyer
nga arabishtja n institucionet evropiane. E vrteta sht se kto
mnyra t prvetsimit t dijes ishin aplikuar nga evropiant
mesjetar kureshtar, t cilt e pranonin superioritetin e
muslimanve t asaj kohe.
45


Evolucionisti: Por rrnjt joracionale t fes ushqejn
jotoleranc deri n shkall t vrasjeve. Kjo bie ndesh me

44
Ibid. fq. 4.
45
Qytetet e Andaluzis kishin madje edhe rrug t asfaltuara, t ndriuara dhe me
kanalizime n mes t shekullit dhjet shkruante McCabe gjersa i krahasonte pamjet e
Spanjs muslimane me ato t qyteteve si Londra dhe Parisi t shekujve m pas.
[Joseph McCabe, The Moorish Civilisation in Spain (Civilizimi Maur n Spanj) (Girard
Kan.: Haldemar-Julius Co., 1927), fq. 20] McCabe thoshte se Londra dhe Parisi n
shekullin e gjashtmbdhjet kishin: Ujra t ndyra dhe t kontaminuar q rridhnin
gjithandej, apo ishin t akumuluara n pellgjet e palvizshme t rrugve t
paasfaltuara... Shumica e qyteteve n Andaluzi kishin spitale t cilat ishin t pajisura
me banj dhe uj rrjedhs. Kto spitale ishin t hapura si pr musliman njashtu edhe
pr jomusliman, njzetekatr or n dit, pa marr parasysh mundsit e pagess s
pacientve. Barnat dhe ushqimi ishin gjithher n dispozicion, kurse mjekt
musliman kishin njohuri rreth qarkullimit t gjakut, fruthit dhe lis. (Chejne, op cit.
fq. 352). Shoqria muslimane n Spanj gzonte edhe rekreacione t ndryshme si
ishin: garat me kuaj, qitjet e prpikta, polo, etj., kishte edhe salla t leximeve q
frekuentoheshin nga intelektualt. Aty kishte edhe banj publike (hamame) me dhoma
t ndara pr meshkuj dhe femra, dhe kso lloj banjash kan mbetur edhe sot e ksaj
dite n disa shtete muslimane, si pr shembull n Marok. Pr dallim nga muslimant
dhe kujdesi i tyre pr higjienn dhe pastrtin, Evropa perndimore shfaqte neveri
pr to n kohn kur muslimant sundonin n Spanj. N fakt, banjat publike ishin
shkatrruar n trsi nga kryqtart, gj q tregon mentalitetin e tyre injorant.
Historiani anglez, Charles H. Haskins, gjithashtu theksonte neverin q shumica e
evropianve shfaqnin ndaj larjes s trupit. (Haskins, op. cit. fq. 257); shih gjithashtu
studimin historik t Terence McLaughlin me titull Dirt-A Social History as Seen
Through the Uses and Abuses of Dirt (Flliqsia- Nj Histori Sociale e Par Prmes
Prdorimeve dhe Keqprdorimeve t Flliqsis).

38 MBUROJA.net
shkencn e cila ushqen racionalitet, studime empirike,
neutralitet dhe hulumtime t paanshme.

Muslimani: Po, ky ka qen dhe mund t jet ende rasti me fen,
por fushatat e terrorit dhe shfarosjes t ndrmarra nga
shekullaristt modern i ln shum prapa operacionet e
terroristve islamik!
46
Vetm kthehuni prapa n kohn e
sundimit nazist t terrorit dhe despotizmit ateist t Stalinit,
Pinochetit dhe Maos. Hedhja e bombs atomike sht arsyetuar
mbi baza shekullare e jo mbi ato fetare. Luftrat m t mdha n
qindvjearin e fundit skishin t bnin asgj me fen, ato ishin
br m shum pr arritjen e qllimeve shekullariste n politik
dhe qeverisje! Metodat q i kishte ndrmarr Hitleri kan m
shum karakter evolucionist-darwinist sesa fetaro-kristian.
Michael Burliegh n librin e tij The Third Reich- A New
History (Rajhu i Tret- Nj Histori e Re) kur prmend Hitlerin
shprehet si vijon: N fakt, pikpamjet e tij jan nj przierje
mes biologjis materialiste dhe atyre paragjykuese anti-
klerikale. M tej, Burleigh citon nga Tavolina e Biseds s
Hitlerit ku Fhrer (titulli i Hitlerit- sh.p.) u drejtohej t ftuarve
n dark me kto fjal: Lufta do t prfundoj nj dit. Un
ather do t konsideroja se detyra ime finale e jets sht q
ta zgjedh problemin e religjionit...Rrenn e organizuar duhet
patjetr shpartalluar...

Evolucionisti: A nuk mendon se shkenca promovon fakte t
paanshme dhe t qndrueshme?

Muslimani: Kjo nuk do t thot patjetr se po. Teoria e
evolucionit t cilin ju po e ngrini n qiell ka promovuar shum
pabarazi dhe tirani.


46
Dominic Lawson q shkruante pr The Independent (t Londrs) theksoi kt:
...epoka moderne i ka br t duken t vogla krimet ku me miliona njerz ishin
masakruar dhe mbytur nga uria prej duarve e fuqive krejtsisht shekullare: jo
vetm t nazistve, por edhe atyre t kardinalve t komunizmit, Josef Stalinit dhe
Mao Zedongut. far demonstrojn kto fushata shfarosse- fushata t cilat kur
krahasohen me asgjsimin e Qendrave Tregtare nga fundamentalisti islamik Bin
Laden, kjo e fundit del thjesht nj higj... (Dominic Lawson, An unbelievers
defence of religious faith (Mbrojtja e Besimit Fetar nga Jobesimtari) n The Independent
t Londrs, e mart, 17 janar 2006, fq. 29).

39 MBUROJA.net
Evolucionisti: Si?

Muslimani: Shumimi selektiv i racs njerzore ishte
formuluar pr her t par n kohn moderne nga Francis
Galton n vitin 1865 e.r. Sa pr ironi, ky njeri nuk ishte askush
tjetr pos kushriri i Charles Darwin! Gjat viteve 1860 dhe
1870, Francis Galton i sistematizoi kto ide n praktik duke u
bazuar n njohurit e reja q buronin nga teoria e evolucionit t
kafshve dhe njerzve, t ciln e kishte plasuar kushriri i tij,
Charles Darwin. Pas leximit t Origjins s Specieve t Charles
Darwin, Galton vren nj interpretim t veprs s Darwinit, ku
mekanizmat e seleksionimit natyror ishin stopuar pr shkak t
qytetrimeve njerzore. Pasi shum shoqri njerzore ishin
munduar ti mbronin t paprivilegjuarit dhe t dobtit,
argumentonte ai, ato kishin rn ndesh me seleksionimin
natyror q shkakton zhdukjen e m t dobtit.

Gjermania naziste nn sundimin e Adolf Hitler, ishte br e
famshme pr programet e tyre eugjenike, t cilat synonin
ruajtjen e racs s pastr gjermane nprmjet nj vargu
programesh q realizoheshin nn titullin higjiena racore. N
mesin e shum aktiviteteve, nazistt kryenin edhe eksperimente
gjithprfshirse mbi qeniet e gjalla njerzore pr ti testuar
teorit e tyre gjenetike, duke filluar nga matjet e thjeshta t
karakteristikave fizike deri te eksperimentet m t tmerrshme
q ndrmerreshin n kampet e prqendrimit. Gjat viteve 1930
dhe 1940, regjimi nazist me forc i shterpzoj me qindra e
mijra njerz t cilt ata i shihnin si mentalisht dhe fizikisht t
paprshtatshm dhe vrau me dhjetra mijra njerz t cilt
ishin shpallur invalid dhe t paaft nga institucionet shtetrore
nprmjet programeve t detyrueshme t eutanazis. Ata
gjithashtu implementuan edhe nj sr politikash pozitive
eugjenike, duke i shprblyer grat ariane t cilat kishin lindur
shum fmij dhe duke inkurajuar shrbimet n t cilin femrat e
pamartuara nga raca e pastr mbeteshin shtatzna me oficert
e SS-s!? Interesimet e tyre t shumta rreth programeve
eugjenike dhe higjiens racore vrehen qart n vrasjet
sistematike t miliona evropianve t padshiruar, prfshir

40 MBUROJA.net
ktu edhe vrasjen e jehudive, romve dhe t paaftve gjat
holokaustit.
47


N Amerik, disa shtete kishin shterpzuar imbecilt me
dekada t tra prgjat shekullit XX. Gjykata Supreme e SHBA-
ve n vitin 1927 vendos q shteti i Virgjinias (rasti Buck v. Bell)
mund ti shterpzonte ata q konsideroheshin t
paprshtatshm. Periudha m e njohur e shterpzimeve
eugjenike n SHBA ishte ajo mes viteve 1907 dhe 1963, gjat s
cils mbi 64.000 njerz ishin detyruar me forc t
shterpzoheshin nn legjislacionin eugjenik.
48
Nj raport q
shkonte n favor t shterpzimeve n Kaliforni, shtet ky q
kishte numrin dukshm m t madh t shterpzimeve, ishte
botuar n format libri nga biologu i quajtur Paul Popenoe dhe
ishte cituar n mas t madhe nga qeveria naziste pr ti
arsyetuar programet e tyre t shterpzimeve masive si t
mundshme dhe humane!! Kur qeveritart nazist u gjykuan pr
krime lufte n Nuremberg pas lufts s dyt botrore, ata i
justifikonin shterpzimeve masive (mbi 450.000 sosh pr m pak
se nj dekad) duke prmendur SHBA-t si burim t tyre
inspirimi.
49


Pavarsisht q pas lufts ndryshoi qndrimi ndaj programeve
eugjenike n SHBA dhe n disa vende evropiane, n disa shtete,
veanrisht n Kanada dhe Suedi, programet eugjenike masive
si dhe eksperimentimet tjera vazhduan t ndrmerreshin, duke i
detyruar me forc invalidt dhe individt me t meta mentale t
shterpzoheshin, deri n vitet 1970. Suedia me forc shterpzoi

47
Robert Proctor, Racial Hygiene: Medicine under the Nazis (Higjiena Racore: Mjeksia
nn pushtetin Nazist) (Cambridge, MA: Harvard University Press, 1988).
48
Diku rreth 60.000 amerikan ishin shterpzuar me zor gjat fushatave eugjenike t
organizuara nga korporata dhe organizata filantropike si ishin Carnegie Institution
dhe Rockefeller Foundation. Ky program pastaj u bart n Gjermani ku Rockefeller
Foundation dhe eugjenistt amerikan themeluan dhe sponsorizuan eugjenikn
naziste. Shih: Edwin Black, War Against the Weak: Eugenics and Americas Campaign to
Create a Master Race (Lufta Kundr t Dobtve: Eugjenika dhe Fushata e Ameriks
pr t Krijuar Nj Rac Mbizotruese) (Four Walls Eight Windows, 2003).
49
Pr m shum rreth marrdhnieve midis SHBA-ve dhe eugjeniks dhe
eugjenistve nazist lexo librin e Stefan Khl, The Nazi Connection: Eugenics, American
Racism, and German National Socialism (Marrdhnia e Nazistve: Eugjenika, Racizmi
Amerikan dhe Socializmi Kombtar Gjerman) (New York: Oxford University Press,
1994).

41 MBUROJA.net
62.000 t paprshtatshm si pjes e programeve t tyre
eugjenike pr m shum se dyzet vite. Fatkeqsi t ngjashme
kishin psuar edhe njerzit t cilt qeveria i kishte shpallur me
t meta mentale n Kanada, Australi, Norvegji, Finland,
Danimark, Estoni, Zvicr dhe Island.

Autor t ndryshm, n mesin e tyre edhe autori i njohur
Stephen Jay Gould,
50
vazhdimisht potenconin faktin se
restrikcionet e SHBA-ve n emigrim gjat viteve 1920 (t
rishikuara n vitin 1965) ishin t motivuara nga qllimet
eugjenike, posarisht nga dshira pr ti prjashtuar racat
inferiore nga pellgu i tyre nacional gjenetik. Gjat viteve t
hershme t shekullit njzet, n SHBA dhe Kanada shprtheu
fluksi i madh i emigrantve nga Evropa jugore dhe ajo lindore.
Eugjenistt me ndikim t madh, si ishin Lothrop Stoddard dhe
Harry Laughlin (i cili ishte emruar ekspert pran Komitetit t
Kongresit pr Emigracion dhe Natyralizim n vitin 1920)
prezantuan argumentet e tyre duke thn se kto raca inferiore
do ta ndotnin pellgun nacional gjenetik po q se numri i tyre
nuk do t kufizohej. Tashm sht dshmuar se nj gj e till
shtyu Kanadan dhe SHBA-t t miratonin ligje, ku krijoheshin
hierarki t nacionaliteteve, duke i klasifikuar ato prej m t
prshtatshmeve, si ishin anglo-saksont dhe skandinavt, deri
te emigrantt kinez dhe japonez t cilt pothuajse e kishin t
ndaluar trsisht t shkelnin tokat a ktyre dy shteteve.
51


Pra, eugjenika, e cila u lind pikrisht nga Darwini, u b
shkaktare q t ndrmerreshin metoda t ndryshme
shkencore t cilat ishin dhe jan joetike dhe n kundrshtim t
plot me at q mund t quhet e paanshme, e drejt dhe
neutrale.

Shembulli i falsitetit bashkkohor, pasimit dhe besimit t verbr
n gjithka q emrtohet si shkenc, mund t shihet n teorit
raciste si sht rasti me librin e titulluar The Bell Curve
(Kambana e Grafikonit).

50
Stephen J. Gould, The Mismeasure of Man (Keqmatja e Njeriut) (New York: Norton,
1981).
51
Shih eugenics n wikipedia.


42 MBUROJA.net
Evolucionisti: Nuk di edhe aq rreth ktij libri. Pr far bhet
fjal aty?

Muslimani: Autort e ktij libri, Charles Murray dhe Richard
Herrnstein, prpiqeshin q diskriminimin racor n Amerik ta
justifikonin shkencrisht duke argumentuar se njerzit me
prejardhje afrikane kan inteligjenc m t ult se ata me
prejardhje evropiane, pr shkak se t part gjenden n shkall
m t ult evolucionare. Edhe pse sht thn se libri bazohet n
hulumtime t rndomta shkencore
52
, Murray, i cili zor se
mund t cilsohej si shkenctar, deklaronte pr New York Times
Magazine (9/10/94) se, disa gjra q i lexojm pr ta br kt
punim, n t vrtet, i fshehim kur gjendemi n aeroplan dhe
trena. N fakt, shumica e hulumtimeve mbi t cilat Murray dhe
Herrnstein i mbshtesnin qndrimet e tyre racore rreth
koeficientit t inteligjencs (IQ), financoheshin nga Pioneer Fund,
t cilin Sunday Telegraph (12/3/89) nga Londra e prshkruante si
nj organizat neo-naziste e cila ishte integruar
drejtprdrejt n politikn amerikane.
53
Misioni i fondeve t
ksaj organizate ishte t promovonte programet eugjenike, pra,
filozofin e cila pohon se individt apo racat gjenetikisht t
paprshtatshm(e) paraqesin krcnim pr shoqrin. Pioneer
Fund ishte themeluar n vitin 1937 nga milioneri Wickliffe
Draper, i cili mbronte iden se shtetasit e Ameriks me origjin
afrikane duhej kthyer prapa n Afrik. Statuti i ktij fondacioni

52
Pas publikimit t librit, shum pasues t verbr deklaronin n mediat e SHBA-ve,
edhe pse nuk e kishin lexuar fare librin dhe ishin t paditur rreth sfondit t
financuesve t tij, se aty kishte studime t zakonshme shkencore(!?). Nicholas
Lemann n librin e tij The Bell Curve Flattended- Subsequent research has seriously
undercut the claims of the contraversial best seller (Kambana e Grafikonit Nokautohet-
Hulumtimet e Radhs n Fakt Hodhn Posht Pohimet e Librit m t Shitur
Kontrovers) shnon kt: The Bell Curve doli t ishte me plot gabime, duke filluar
nga shpjegimi i lerosur deri te keqcitimet e burimeve dhe gabimet e hapura
matematikore. Si edhe pritej, t gjitha gabimet shkonin n drejtim t mbshtetjes s
tezs s autorve...Ndrsa psikometricientt q zn hapsirn m t madhe t
poshtshnimeve n The Bell Curve, jan John Hunter, Arthur Jensen, Malcolm Ree,
dhe Frank Schmidt. Kta njerz njihen mir n kt fush si prfaqsues t krahut
djathtist e jo si prfaqsues t konsensusit t rndomt shkencor.
53
Shumica e fakteve q flasin ktu rreth sfondit racist pseudo-shkencor t Pinoneer
Fund jan marr nga Jim Naureckas, Racism Resurgent: How Media Let The Bell
Curves Pseudo-Science Define the Agenda on Race (Rigjallrohet Racizmi: Si e Lejuan
Mediat Pseudo-Shkencn e Kambans s Grafikonit ta Definonte Agjendn mbi
Racn) n Extra! (Janar/shkurt 1995).

43 MBUROJA.net
kishte pr qllim prmirsimin racor dhe ofrimin e ndihms
njerzve q konsideroheshin pasardhsit e par q ishin
vendosur qysh n fillim, para se t miratohej Kushtetuta e
SHBA-ve, n 13 shtetet e Ameriks.
54


Presidenti i par i ktij fondacioni, Harry Laughlin, nj njeri me
ndikim t madh, mbronte iden se duhej shterpzuar ata q
konsideroheshin gjenetikisht t paprshtatshm. Duke i
mbrojtur me sukses ligjet q vnin restrikcione ndaj
emigrantve t Evrops jugore dhe lindore, Laughlin
dshmonte para Kongresit se 83% e emigrantve jehudi ishin
mendje-mekur (Rolling Stone, 20/10/94). Themeluesi tjetr i ktij
fondacioni, Frederick Osborne, e cilsonte ligjin e Gjermanis
naziste pr shterpzim si nj nga eksperimentet m
ngazlluese (Discovery Journal, 9/7/94). Drejtori i thesarit t ktij
fondacioni, John Trevor, i cili m par kishte mbajtur post t
njjt n organizatn kripto-fashiste Coalition of Patriotic Societies,
n vitin 1962 krkonte q t liroheshin kriminelt nazist t
lufts dhe i lavdronte politikat e mir-arsyetuara racore t
Afriks s Jugut (Rolling Stone, 20/10/94). Nj nga prfituesit e
tanishm m t mdhenj t Pioneer Fund sht aktivisti dhe
botuesi Roger Pearson, i cili mban lidhje me rrymat
ndrkombtare fashiste. Pearson n nj rast shkruante se:

Nse nj popull m i prparuar, m i specializuar, apo n
fardo mnyre m superior gjenetikisht przihet - n vend
se t ta asgjsonte - me ndonj fis inferior, ather ai popull
bn vetvrasje racore. (Rus Bellant, Old Nazis, the New Right
and the Republican Party (Nazistt e Vjetr, e Djathta e Re dhe
Partia Republikane)).

Kta, pra, ishin njerzit q i financuan pothuaj tr t dhnat
shkencore t The Bell Curve (Kambana e Grafikonit) q flisnin
mbi racat dhe koeficientin e inteligjencs. N kapitullin e 13 t
ktij libri, pr t cilin Murray thot se sht i vetmi kapitull ku
flitet pr racat (edhe pse n libr gjenden s paku katr kapituj

54
N vitin 1985, pasi recipientt e Pioneer Fund u goditn nga trysnia politike, statuti i
ktij fondacioni u amandamentua pak sa pr ti zbutur pikpamjet racore, shih: Jim
Naureckas, op. cit.

44 MBUROJA.net
ku fokusi vihet trsisht mbi racat. N fakt, i tr libri ndrtohet
mbi kt koncept!!) pohimet e Murray dhe Herrnstein rreth IQ-
s m t ult t aziatikve q citohen me t madhe n mediat e
SHBA-ve si nj fakt- bazohen thuajse n trsi n citatet e
Richard Lynn, profesorit t psikologjis pran University of
Ulster. N faqen e falnderimeve t librit, Murray dhe
Herrnstein pohojn t ken prfituar posarisht nga kshillat
e Lynnit dhe pes personave tjer. Lynn kishte arktuar s paku
325.000 $ nga Pioneer Fund (Rolling Stone, 20/10/94). Lynn her
pas here boton artikuj n buletinet eugjenike si jan Mankind
Quarterly (Njerzimi Tremestral)- q botohet nga Roger Pearson
n bashkredaktim me vet Lynnin Personality and Individual
Differences (Personaliteti dhe Dallimet Individuale), q
redaktohet nga njri prej prfituesve t fondit t lartprmendur,
Hans Eysenck. Ndr shkrimet e Lynnit t cituara n The Bell
Curve (Kambana e Grafikonit) jan edhe The Intelligence of the
Mongoloids (Inteligjenca e Mongoloidve) dhe Positive
Correlations Between Head Size and IQ (Korrelacionet Pozitive
Midis Madhsis s Koks dhe Koeficientit t Inteligjencs).
Murray dhe Herrnstein e vlersojn Lynnin t jet nj dijetar
prijatar q merret me dallimet racore dhe etnike. Ja nj
shembull ku Lynn prmend dallimet e tilla:

Ajo q krkohet ktu nuk sht gjenocid; shfarosja e
popullatave nga kulturat e paafta. Pra, duhet menduar
realisht n pamundsimin e ekzistencs s popujve t
till...Progresi evolucionar do t thot zhdukjen e atyre q
jan m pak t aft. T menduarit ndryshe nga kjo sht
thjesht shtje sentimentale. (cituar n Newsday, 9/11/94).

N nj vend tjetr Lynn na e bn t qart se cilat kultura t
paafta duhej pamundsuar s ekzistuari(!!):

Kush mund t dyshoj n at se kaukaziant dhe
mongoloidt jan t vetmet raca q nuk kan dhn asnj
kontribut domethns pr civilizimin? (cituar n New
Republic, 31/10/94).
55


55
Jim Naureckas, op. cit.


45 MBUROJA.net
Mirpo, The Bell Curve (Kambana e Grafikonit) citon si burime
kryesore pr kt pohim (se IQ e zezakve sht pr 15 pik m
e ult se ajo e t bardhve!) R. Travis Osborne, Frank C.J.
McGurk dhe Audrey Shuey, q rastisn(!) t jen t gjith
recipient t Pioneer Fund!! Osborne, i cili kishte arktuar gati
400.000 $ nga Pioneer Fund, kishte prdorur hulumtimet e tij t
inferioritetit gjenetik t zi pr ta arsyetuar restaurimin e
segregacionit n shkolla (Newsday, 9/11/94)!!

Ndoshta rasti m i pazakonshm nga t gjith prfituesit e
Pioneer Fund sht ai i J. Philippe Rushton. Rushton (i cili kishte
arktuar n xhirollogarin e tij m shum se 770.000 $ nga
Pioneer Fund) e kishte transformuar shkencn viktoriane t
matjeve t kafks n fetish seksual! Rushton ishte qortuar nga
shkolla e tij, University of Western Ontario, pr at se kishte
akuzuar njerzit npr qendra tregtare dhe kishte krkuar prej
meshkujve ti tregonin madhsit e penisve t tyre?! N nj
artikull t vitit 1986, Rushton sugjeronte se makina shfarosse e
lufts naziste ishte br superiore fal pastrtis racore, dhe
njkohsisht shfaqte brengn se ndryshimet demografike e
vnin n rrezik civilizimin ton euro-verior. Rushton ishte
gjithashtu bashkautor i nj punimi i cili argumentonte se
zezakt kan prirje t natyrshme gjenetike pr tu smur nga AIDS
pr shkak t strategjis s tyre riprodhuese nga marrdhniet
e shthurura seksuale (cituar n Newsday, 9/11/94).

Ky, pra, sht realiteti prapa t s ashtuquajturit fondacion
shkencor dhe shkencs s rndomt (mainstream science) t
inkuizicionit t Bell Curve i kurdisur nga Murray dhe
Herrnstein. N lidhje me kt, Jim Naureckas konkludonte se:

dokush q ka lexuar poshtshnimet dhe referencat e
librit t autorve Murray dhe Herrnstein, ka mundur t
vrej se n prapavij t burimeve t tyre fshihej dika
tendencioze. Nuk ka ndonj propozim q hidhet n kt
libr e t mos jet demaskuar para nj dekade nga punimi

Po ta zgjeronim shabllonin e Lynnit, ather afrikanve, arabve, jehudive, turqve,
kurdve, aborigjenve, maoritve, fiseve inuite dhe shum t tjerve do duhej
pamundsuar s ekzistuari sepse nuk kan dhn asnj kontribut domethns
pr civilizimin? (Shnim i botuesit n anglisht).

46 MBUROJA.net
klasik i Steven Jay Gould, The Mismeasure of Man
(Keqmatja e Njeriut), punim ky q trajton pseudo-
shkencn q fshihet prapa eugjeniks. Ather, prse The
Bell Curve (Kambana e Grafikonit) na bhet befas nj
libr i rndsishm i cili duhet zn hapsirat e ballinave
t ndryshme, minutazhin e lajmeve, madje edhe hapsirn
e disa revistave q tr materialet e tyre ia prkushtojn
ktij libri? Kjo, pr shkak se n pjesn m t madhe ky
libr ishte prllogaritur mir n koh q t prfitohej nga
rasti pr ta rigjallruar racizmin n mediat dhe shoqrin e
SHBA-ve-, nj racizm q nuk dshiron ta prqafoj
identitetin e vet. N nj nga propozimet e konturuara n
kt libr, Murray shkruan se ekziston nj numr i madh i
t bardhve dashamirs q friksohen se jan racist t
fsheht, por ky libr u thot atyre se ata nuk jan t till. Ky
libr do ti liroj ata nga ky siklet dhe nga ato gjra q ata i
kan n kokat e tyre, por nuk din se si ti shprehin ato.
(New York Times Magazine, 9/10/94). The Bell Curve, n t
vrtet, u thot racistve t fsheht se ata nuk jan t till,
dhe u thot atyre t ndihen rehat, sepse paragjykimet e tyre
jan t bazuara shkencrisht. The Bell Curve prputhet fare
mir me disa agjenda t tanishme politike. shtjet e
imigracionit jan rrmbyer nga e djathta e SHBA-ve sikurse
jan rrmbyer edhe nga djathtistt e shteteve tjera. Libri i
Murray dhe Herrnstein pjesn m t madhe ia kushton
propozimit se emigrantt latino-amerikan dhe
zezak...po bjn shtypje n distribuimin e inteligjencs.
Katalizatori i ktij libri dhe lvizjes anti-emigrante edhe
ksaj here sht Pioneer Fund; ky fondacion prher i sht
friksuar emigrantve, megjithse brengat e tyre jan
zhvendosur prej friks nga polakt e italiant n at nga
zezakt dhe latino-amerikant. Grupi prijatar anti-emigrant
n SHBA sht Federation for American Immigration
Reform (Federata e Reforms Amerikane pr Imigracion), i
cili, pr fat t keq, mban akronim t njjt me at t grupit
pr mbikqyrje t mediave FAIR (akronim n anglisht-
sh.p.). Ksaj federate i jan dhuruar m shum se 1 milion $
nga parat e Pioneer Fund, i cili kishte rn n gjendje
kritike dhe orvatej ta hiqte veten nga skena. (Shih Extra!, 7-
8/93.) Pioneer gjithashtu financon edhe American

47 MBUROJA.net
Immigration Control Foundation (Fondacionin Amerikan
pr Kontroll t Imigracionit), nj grup racist q vepron
haptazi, punimet e s cilit jan cituar nga Murray dhe
Herrnstein.

Pra, shkenca nuk sht e mbushur gjithher prplot prova
shkencore dhe paanshmri si e pohojn kt me thjeshtsi
shum njerz. N t vrtet, kta jan njerz naiv q pasojn
gjithka q shkenca u servon atyre; jan ata q ndikohen
shum leht nga marrzit dhe dokrrat pseudo-shkencore t
justifikuara nn flamurin e teoris s evolucionit.

Evolucionisti: Shih, kjo puna e Krijuesit mund t demonstrohet
me faktin se religjioni te njerzimi kishte filluar me adhurimin e
forcave natyrore, pr shkak t mahnitjes s tyre me efektet
shkatrruese q ato kishin n mjedisin e tyre dhe n natyr. N
kt mnyr, bubullima, vettima, trmetet, shprthimi i
vullkaneve konsideroheshin si qenie mbinatyrore. Si rezultat i
ktij besimi, njerzit iu rrekn gjetjes s mnyrave pr ti
knaqur dhe qetsuar kto qenie nprmjet ceremonive,
ritualeve, faljeve dhe sakrificave t ndryshme. Autoktont e
Ameriks veriore, q besojn n shpirtra t lumenjve dhe t
pyjeve, merren si shembull tipik i etaps s hershme n
evolucionin e religjionit, q njihet ndryshe si Animizm. Si
rrjedhoj, shfaqet diateza e cila pohon se forcat mbinatyrore u
reduktuan n dy zota kryesor: zakonisht, n zotin e s mirs
dhe zotin e s keqes. Sipas evolucionistve, shembull i ksaj
etape sht religjioni i zoroastrianve t Persis. Para ardhjes n
sken t reformuesit persian Zaratustra,
56
mendohet se
persiant kishin besuar n shpirtra t natyrs, zota t fiseve dhe
familjeve. Sipas dshmive t mbledhura dhe t interpretuara
nga antropologt, gjat kohs s zoroastrianve, zotat e fiseve u
reduktuan n dy: Ahura Mazda, q kishte krijuar t mirn, dhe
Angora Mazda si krijues i s ligs. Me kalimin e fiseve n kombe,
zotat fisnor ia lshuan vendin zotit kombtar, dhe kshtu, me
sa duket, lind edhe monoteizmi. Sipas ksaj pikpamjeje,
monoteizmi nuk ka origjin hyjnore. Monoteizmi ishte thjesht

56
N greqisht, Zoroaster.

48 MBUROJA.net
nj produkt i evolucionit t fazs s hershme t bestytnive
njerzore, q vinin si pasoj e mungess s njohurive shkencore.

Muslimani: Dijetari i shquar i hadithit, Shejh Nasirudin el-
Albani (rahimehullah)
57
thot: sht fakt i pakontestueshm n
Islam dhe n Sheriat se njerzimi n fillim prbnte nj bashksi
t vetme q ishin n teuhid [monoteizm] t vrtet e pastaj
shirku gradualisht kishte deprtuar tek ata. Dshmi pr kt
sht fjala e Allahut:

' '-' - -= -- '' ,,--' , --- , ---


Dikur, t gjith njerzit prbnin nj bashksi t vetme. Pastaj
Allahu u drgoi profett me lajme t mira dhe paralajmrime.
(Kuran, 2:213).

Ibn Abasi
58
Allahu qoft i knaqur me t, ka thn:

Mes Profetit Nuh (Noa) dhe Ademit, paqja qoft mbi t dy,
ishin dhjet gjenerata dhe t gjitha ishin n Sheriatin e drejt,
por, m pas, u pran. Kshtu, Allahu drgoi Profet me
lajme t mira dhe me paralajmrime pr popujt e tyre.

M tej, Shejh Albani argumenton se dshmit e prmendura m
lart (ajeti kuranor dhe hadithi autentik) hedhin posht
pretendimet e filozofve dhe t ateistve t cilt thon se baz e

57
U lind n Shqipri (emri dhe mbiemri i tij i vrtet sht Muhamed Nexhati, nofkn
El-Albani e mori pr shkak t prkatsis etnike-sh.p.), por u rrit n Siri, ku u b nj
ndr dijetart m t dalluar islamik. Shquhet si dijetari m i madh i shekullit n
lmin e Hadithit dhe n prgjithsi si riprtrits i fes Islame. Nj koh ishte edhe
profesor n Universitetin Islamik t Medins, biblioteks s t cilit ia dedikoi nj
numr t madh librash. Ka br hulumtime referuese n hadith, si jan: Silsileh el-
Hadith as-Sahihah dhe ed-Daifeh. Ai sht, po ashtu, autor i Tehdhir es-Saxhid, et-Tevesul,
Fikh ul-Vakii, etj.
58
Abdullah ibn Abas (vdiq n vitin 68 pas Hixhretit/687 t ers s re). Ai ishte
kushriri i afrm i Profetit Muhamed, dhe nj nga dijetart m t spikatur t Kuranit
n mesin e shokve t Profetit. Ishte i njohur si turxhuman ul-Kuran (komentues i
Kuranit), jurist dhe dijetar i hadithit. Shpjegimet e tij t Kuranit jan baz e t gjitha
shpjegimeve tjera t Kuranit. Mirpo, shum komente q i vishen atij nuk jan
autentike. I ashtuquajturi Komentimi i Ibn Abasit, i prpiluar nga Ebu Tahir
Muhamed ibn Jakub el-Fejruzabadi, n realitet, nuk sht nga Ibni Abasi.

49 MBUROJA.net
natyrs njerzore ishte shirku,
59
kurse teuhidi evoluoi n njeriun!
Ajeti paraprirs dhe hadithi autentik vijues hedhin posht kt
pohim. Profeti Muhamed, sal-lAllahu alejhi ue selem, ka thn:

Allahu ka thn: T gjith robrit e mi i kam krijuar n fe t
vrtet (n teuhid e jo n shirk) e m pas shejtant u erdhn
atyre dhe i devijuan nga feja e vrtet. Ata ua ndaluan
njerzve at q Un ua kisha lejuar dhe i urdhruan q Mua
t m shoqronin ortak n adhurim, pr ka nuk kam
zbritur kurrfar argument.
60


Po ashtu, Muhamedi, sal-lAllahu alejhi ue selem, ka thn:

do fmij lind n Fitreh (animi natyror ndaj adhurimit t
nj Zoti - sh.p.), por prindrit e tyre, m pas, e bjn ifut, t
krishter ose zjarrputist
61
.

Evolucionisti: A ka dshmi pr kto q i thoni?

Muslimani: Dshmit q flasin se koncepti monoteist, besimi i
njerzimit n Nj Zot, kishte degjeneruar n idhujtari, adhurim
t njerzve, t t shenjtve dhe t perndive tjera jan t shumta.
Feja Islame argumenton se qeniet njerzore fillimisht adhuronin
vetm Nj Zot e m pas devijuan n shum forma t politeizmit
sikurse u prmendn m lart. Koncepti Islam thot se Zoti
kishte drguar Pejgamber pr t gjitha fiset dhe popujt n faqe
t dheut, n mnyr q ti udhzonte dhe ti kthente ata prsri
n rrugn e monoteizmit:

--' '-`- . - '',- --= '' ,---= ,='='


59
Shirku sht form e adhurimit drejtuar t tjerve krahas Allahut, i cili n vete
ngrthen adhurimin e idhujve, t t shenjtve, bestytni t ndryshme, si jan: leximi i
shuplaks s dors, leximi i fletve t ajit, shikimi n topthin e kristalt, magjit,
parashikimi i s ardhmes, pretendimi pr njohjen e s padukshmes n sfern e
ekzistencs, etj.
60
Hadithi Kudsi sht shpallje hyjnore q vjen drejtprdrejt prej Allahut tek
Muhamedi, sal-lAllahu alejhi ue selem. Kt hadith e shnojn Muslimi dhe Ahmedi
nga Ijjeh ibn Himar el-Muxhashi (radiAllahu anhu).
61
Adhurues i zjarrit. Arabisht: mexhus. Anglisht: zoroastrian.

50 MBUROJA.net
do populli Ne i uam nj t drguar (q u thoshte):
Adhuroni Allahun dhe shmangni idhujt!
(Kuran, 16:36).

Dijetari Islamik Ibn ul-Ethiri ka thn:

Fitreh sht predispozit e natyrshme me t ciln lind do
qenie njerzore, predispozit pr fen e vrtet. Po t lihej
njeriu ashtu, ai do t vazhdonte t mbetej n t. Megjithat,
devijimi prej natyrshmris s tyre vjen si shkak i dobsive
njerzore dhe pasimit t verbt t t tjerve.
62


M tej, dshmit tregojn se n mesin e t gjitha fiseve t
ashtuquajtura primitive q jan zbuluar deri m sot, ishte i
pranishm besimi n Nj Zot. Majant e Ameriks qendrore
besonin n Nj Zot q kishte krijuar do gj, t cilin e quanin
Itzamna
63
. Populli Mende i Sierra Leones n Afrikn
perndimore besojn n Nj Zot i cili ka krijuar universin dhe
shpirtrat, t cilin e quajn Ngevo
64
. N Babilonin e lasht,
perndia Merduk
65
, perndia kryesore e qytetit, shihej si Zoti m
i Lart. N hinduizm, Brahman sht Nj Zot i paprcaktuar e
absolut, q nuk ka as fillim e as fund.
66
N religjionin Joruba, q
numron mbi 10 milion ithtar n Afrikn perndimore
(kryesisht n Nigeri), Zoti sht Nj dhe m i Larti,
Olorius/Olodumare (Zoti i qiejve). Por, religjioni i sotm i Jorubs
karakterizohet me nj mori ritesh t adhurimit t Orisha-s, q e
shpijn kt religjion m afr politeizmit. Stephen Langdon nga
Oxford qe ndr shkenctart e par perndimor q vrtetoi
faktin se monoteizmi kishte degjeneruar n politeizm t
skajshm. Langdon kt pikpamje e mbshtet n faktin se
sumert ishin civilizimi m i vjetr historik, dhe
Opinioni im sht se historia e civilizimit m t vjetr t njeriut
sht nj rnie rapide prej monoteizmit n politeizm t

62
En Nihajeh (3/457).
63
John Hinnels Dictionary of Religions (Fjalor i Religjioneve) (Penguin Books:1984),
fq. 93.
64
ibid, fq. 210.
65
ibid, fq.204.
66
ibid, fq. 68.

51 MBUROJA.net
skajshm dhe n nj besim n shpirtra. Kjo, n t vrtet, sht
historia e rnies s njeriut.
67


Edward McCrady, studiues i religjioneve Indiane, thot se,
madje, edhe Rig Veda (Libri 1, fq.164) tregon se perndit e
hershme shiheshin thjesht si manifestime t ndryshme t Nj
Qenieje t Vetme Hyjnore. Ai m tej jep kt koment:
At e quajn Indra, Mithra, Varuna, Agni - t gjitha kto jan
emrtime t ndryshme q tregojn Nj Zot t Urt.
68


Historiant kinez shpeshher periudhn e tyre t lasht e
klasifikojn n tri periudha t ndara: e para, primitive e lasht; e
dyta, e lasht e mesme; e treta, e lasht e afrme. Periudha e
par fillon prafrsisht prej shekullit 21 p.e.r. deri n shekullin
12 p.e.r. Sipas Ron Williams, i cili zotron mir leximin kinez,
secila prej ktyre periudhave karakterizohet me tipare t
veanta religjioze. Periudha e par ishte qart monoteiste.
Williams, m tej, thot:

N kt periudh t historis kineze, Zoti, Sunduesi
Suprem, ishte Nj dhe i pandashm, q nuk u nnshtrohej
ndryshimeve. Ky Zot nuk kishte rival dhe sundonte i vetm,
n mnyr absolute, si lart n qiell, ashtu dhe posht n tok.
Ai bnte fardo q dshironte. Asnj fuqi nuk mund ta
pengonte dhe dshira e Tij gjithher ishte e drejt.
69


N nj nga serit e buletinit Epokat e Mdha t Njeriut, nj
vllim i veant i prkushtohet Kins s lasht nga autori
Edward H. Schafer, i cili vren me sa vijon:

Njra ndr perndit m t vjetra dhe m t mdha ishte
Zoti Qiell, Tien. N periudhn m t hershme, Tien
konsiderohej si Mbret i madh n qiell, m madhshtor se

67
Stephen H. Langdon Mythology of all Races (Mitologjia e t Gjitha Racave) n
Semitic Mythology Journal (Buletini i Mitologjis Semitike) (Vll.5, Archaeological
Institute of America: 1931), fq. xviii/fq.18.
68
Edward McCrady Genesis and Pagan Cosmologies (Gjeneza dhe Kozmologjit
Pagane), [Prkth. Vict.Institute; vll.72 (1940), fq. 55].
69
Ron Williams Early Chinese Monotheism (Monoteizmi i Hershm Kinez),
punim diplome i prezantuar para Kelvin Institute (Toronto, 1938).

52 MBUROJA.net
ndonj n tok. M von, Tien shihej si gjenerator i
paprcaktuar, burim i energjis q ngjallte botn.
70


Nj punim tjetr me vler t madhe, q shtjellon monoteizmin e
hershm t njerzve primitiv, ishte ai i Wilhelm Schmidt.
Ndonse n gjermanisht sht nj punim voluminoz, n gjuhn
angleze sht botuar i prkthyer si prmbledhje n nj vllim n
vitin 1930. Schmidt, n studimet e tij, kishte zbuluar se kulturat
primitive, n fazat m t hershme t niveleve kulturore, kishin
pasur koncepte t qarta rreth Zotit. Ai m tej thekson se, me
progresin prej gjahtarve t thjesht n grumbullues t
ushqimeve, prej deponuesve t ushqimit n kultivues t
ushqimit, si nomad baritor n shfrytzues t bagtive e deri
n kultivues t ushqimit q kishin arat e tyre, e duke u ngritur
deri n shkalln e komuniteteve gjysm-urbane, nj gj q bie n
sy sht besimi i thjesht n nj Zot Suprem, i Cili nuk ka as
grua e as familje. Sipas Schmidt, kt form t besimit e hasim
tek pigmenjt e Afriks qendrore, aborigjent e Australis jug-
lindore, autoktont amerikan t Kalifornis veri-qendrore, dhe
deri diku edhe te algonkiant primitiv (grupe indiansh t
Ameriks veriore q fillimisht kishin jetuar n regjionin nn-
arktik t Kanadas lindore - sh.p.), si dhe, deri n njfar mase,
tek korjakt (grupe t nomadve paleo-siberian q jetonin
kryesisht n Siberin lindore - sh.p.) e tek ainut (autoktont e
Hokaidos dhe pjess veriore t Honshus n Japonin veriore -
sh.p.). Pr t dhn nj prmbledhje t zbulimeve t tij, po ia
lm vendin fjalve t vet autorit:

Nse kthehemi n periudhn e njerzve m primitiv,
periudhn e pigmenjve t Afriks, aborigjenve t Australis
qendrore apo indianve t Ameriks qendrore, t gjith kta
kishin Nj Zot, t cilit i ofronin sakrificat e tyre t gjith
kta njerz kishin edhe ca lutje t shkurtra
71
Andrew Lang
prmend kt:

70
Edward H. Schafer Ancient China (Kina e lasht) n The Great Ages of Man
(Epokat e Mdha t Njeriut) (New York: Time Life, 1967) fq.58.
71
Wilhelm Schmidt The Origin and Growth of Religion- Facts and Theories
(Zanafilla dhe Zhvillimi i Religjionit - Fakte dhe Teori), (Londr: 1931), fq.131.
(prktheu n anglisht HJ Rose).

53 MBUROJA.net
Aborigjent australian, me gjas, kan kulturn m t
thjesht nga t gjith popujt e njohur, por konceptet e tyre
religjioze jan aq t larta, sa sht e natyrshme q ato t
shpjegohen si rezultat i ndikimit evropian.
72


N kohn e shkrimeve t tij, Lang mendonte se ky shpjegim
ishte i justifikueshm, sepse, n mjedisin ku ai jetonte, koncepti
rreth Zotit llogaritej si m i evoluuari dhe m i civilizuari.
Lang, po ashtu, prmend se banort e Ishujve Andaman, t cilt
i konsideronte t jen n nivel t njjt kulturor me aborigjent,
besonin n Nj Zot dhe e prshkruanin At t jet i padukshm,
i Pavdekshm, Krijuesi i t gjitha gjrave (pos t ligs), Njohsi i
zemrave dhe mendjeve, Ai q hidhrohet nga gnjeshtra dhe
keqbrjet, q u del n ndihm atyre q jan n fatkeqsi dhe
vuajtje. Ve ksaj, koncepti i tyre rreth Zotit ishte se Ai sht
Gjykues i shpirtrave, dhe n nj t ardhme do t udhheq
Gjykimin e Madh. Lang kto t dhna i kishte marr nga
antart e moshuar t komunitetit t cilt nuk kishin pasur
kontakt me popujt tjer. Lang thot:

N konceptin e tyre rreth Zotit, as q bhet fjal pr
ndonj ndikim t huaj.
73


Samuel Zwemer kishte diskutuar rreth karakterit monoteist t
bushmenve dhe popujve t kulturave arktike. Ai kishte
vrejtur se ky karakter sht:

I qart madje, edhe n rastin e nj hulumtimi t
prcipt.
74


N punimin e tij, ky autor nuk prsriste thjesht at far t
tjert kishin vrejtur, q d.t.th. njohurit e ktyre popujve
primitiv rreth Zotit, Nj dhe m i Larti, por at se Zoti m i

72
Andrew Lang The Making of Religion (Brja e Religjionit), (Londr: Longmans
Green, 1909) fq.175-182, 196.
73
Ibid, fq.196.
74
Samuel Zwemer The Origin of Religion - By Evolution or by Revelation (Origjina
e Religjionit - Prmes Evolucionit apo Prmes Shpalljes), (Prkth. Vict. Institute,
Vllimi 67; 1937) fq.189.

54 MBUROJA.net
Lart, t cilin ata e njihnin, sht, para se gjithash, figura e njjt,
me atribute t njjta.

Canon Titcombe, kur flet pr fisin zullu, citon ish-peshkopin e
Natalit, q posedonte njohuri nga dora e par pr kt fis. Zullu,
prderisa ende ishin t pandikuar n aspektin kulturor, nuk
kishin idhuj, por e pranonin Nj Qenie Supreme, q njihej si i
Madhi, i Plotfuqishmi, i Pari, etj.
75
Titcombe pohon se ky
koncept vrehet edhe tek banort autokton t Madagaskarit.
76


T gjitha kto dshmi e shtyn Paul Radin t konstatonte, pasi
prmend punimin e Langut, se:

Mprehtsia e tij intuitive sht provuar n mas t
madhe.
77


Pr m tepr, The Journal of the Royal Anthropological
Institute (Buletini i Institutit Antropologjik Mbretror) publikoi
nj punim t E.O. James, i cili sjell kt konkluzion:

Prandaj, nuk sht e mundur ta mbrojm evolucionin e
njanshm n mendimin dhe praktikat religjioze, si sht
propozuar deri m tani nga racionalistt Frazer, Tylor dhe
Comte n Tri Etapat. Sidoqoft, as spekulimi se ideja e Zotit
zuri fill tek adhurimet e paraardhsve - ide e ngjallur nga
Herbert Spencer - e as modeli evolutiv i politeizmit dhe ai i
animizmit n monoteizm i propozuar nga Frazer, nuk mund
t bashkrenditen me Zotin fisnor, q sht Nj dhe m i
Larti, tipar ky i shpesht dhe i prsritur n konceptin
primitiv mbi Zotin.
78



75
J.H. Titcombe Prehistoric Monotheism (Monoteizmi Parahistorik), (Prkth. Vict.
Institute, vll. 8, 1937) fq.145.
76
Ibid, fq., 144.
77
Paul Radin Primitive Men as Philosophers (Njerzit Primitiv si Filozof), (New
York: 1956) fq.346.
78
E.O. James Religion and Reality (Religjioni dhe Realiteti) n The Journal of the
Royal Anthropological Institute (Buletini i Institutit Antropologjik Mbretror), (vll.
79, 1950) fq. 28.


55 MBUROJA.net
Degjenerimi i monoteizmit mund t shihet n Budizm, q filloi
n shekullin e 6-t si nj lvizje reformatore brenda Hinduizmit.
M von, statujat gjigante t imazheve t Buds u ngritn dhe u
rrethuan me lule, me arom dhe tym temjani, etj. Budistt
kryenin nj numr ritesh, si jan prkulja dhe rnia me fytyr
prdhe pran ktyre statujave. Ve tjerash, Dalai Lama nga
Tibeti adhurohet si njeri-zot nga adhuruesit e tij, t cilt bien
prmbys para tij. Kto rite jan t pranishme edhe tek lvizja
botrore e sufive nakshibendi, me liderin e tyre aktual Nazim
Kubrusin, pastaj tek mrekullibrsit si jan Sai Baba dhe
Ajetollah Homeini. T gjith kta njerz adhurohen krahas
Allahut, gj q argumenton edhe njher degjenerimin e
monoteizmit n politeizm.

Prktheu: Visar ZEKA