1

HYRJE

Teoria dy faktoriale ose teoria e dy efekteve u themelua nga Frederich Herzberg. Ai
shkroi veprn e tij Motivacioni n pun.
sht teori prmbajtsore lidhje me motivacionin n pun dhe sipas Herzbergut
motivacionin e t punsuarve e rregullojn dy faktor edhe at higjienik dhe
motivacional.
Zbulimi baz i ksaj teorie pa mdyshje q sht tek nxjerrja n pah se knaqsin
dhe paknaqsin e njerzve n pun e prcaktojn faktor t ndryshm.
Herzbergu ishte n krkim t dhnies prgjigje pyetjes q ai u kishte parashtruar t
punsuarve ka dshirojn njerzit nga puna e tyre? andaj edhe prgjigjet e marra
nga kjo pyetje i grumbulloi n dy grupe.
Ndjenjat e mira lidhje me punn i kishte ndrlidhur me prmbajtjen e puns, ndrsa
ndjenjat negative i kishte ndrlidhur me kontekstin e puns do t thot me mjedisin
n pun.
Q do t thot se ndjenjat e kndshme kan t bjn me at se ka vepron gjat
puns njeriu, ndrsa t pakndshmet kan t bjn me at se nn far kushtesh
sht duke vepruar.
FREDERICK HERZBERG DHE TEORIA
Gjat viteve t 60-ta, Herzberg bashk me dy koleg t tij mbajtn
seminare dhe konferenca n m se 500 organizata t ndryshme, korporata
private shtetrore lidhje me motivuesit dhe knaqsin ose paknaqsin
n pun.
Prfundimi gjat gjith ksaj pune: intervista, pyetsor, observime me t
punsuarit ishte se prezencn ose mos prezencn e paknaqsis e
prcaktojn faktort higjienik, ndrsa prezencn ose mos prezencn e
knaqsis e prcaktojn faktort motivues.
M e rndsishme lidhje me kta dy faktor sht se knaqsia dhe
paknaqsia nuk jan faktor kundrthns t njri tjetrit por jan t
ndrlidhur mes vete dhe bashkveprojn.
1. Te faktort higjienik ai vendosi: pagn, politikn e kompanis,
karakteristikat fizike t amibientit t puns, relacionet, sigurin e puns.
2. Te faktort motivues: shanset pr prparim, shanset pr zhvillim
personal, miradin, prgjegjsin, t arriturat.
2
KARAKTERISTIKAT E TEORIS S
HERZBERG
Faktort motivues dhe ata higjienik kur krahasohen n fakt t dy grupet
dalin si shtyts dhe ngrits t motivacionit n pun. Vetm se, faktort
higjienik n fakt prmbajn efektiv q doemos duhet t jen prezent n
nj pun dhe kur kta faktor jan t prshtatshm n pun ather nuk
do t ket paknaqsi, por nuk do ket edhe knaqsi.
Nga kjo q u tha lidhje me faktort higjienik vijm n prfundimin se nse
vijn q ndikuesit higjienik t rriten kta nuk do ta stimulojn gati se
aspak t punsuarin, vetm se parandalohet paknaqsia.
Gjithashtu nse ndodh q faktort higjienik t mos jen ather doemos
vjen deri te paraqitja e paknaqsis dhe demotivimit. Q do t thot se
faktort higjienik jan t nevojshm madje edhe t domosdoshm pr t
penguar paraqitjen e paknaqsis n organizat.
3
KARAKTERISTIKAT E TEORIS S
HERZBERG - 2
Pr t qen m e qart situata shembull marrim t punsuarit n tekstil
ku diku prdoren shum elementet kimike dhe nse sistemi i ajrosjes
(faktor higjienik) sht n nivel t duhur dhe t knaqshm, t
punsuarit n at korporat nuk i motivon, vetm se parandalon
paknaqsin. Por t njjtt puntor nse do ta ken mundsin e
avansimit n pun dhe ngritjes s pozicionit do jen m shum t
motivuar.
Faktort motivues jan t ndrlidhur me ndjenjat pozitive t individit
lidhje me punn dhe lidhje me vet prmbajtjen e puns. Kto ndjenja
jan t ndrlidhura me arritjet, prparimin dhe mirnjohjen.
Gati se n t gjitha hulumtimet e tija sht theksuar se motivuesit e
brendshm jan faktor shum t rndsishm lidhje me knaqsin,
suksesin dhe prparimin e t punsuarve n pun.
N hulumtimet e bra n SHBA 80% e faktorve q sjellin knaqsi jan
motivuesit, edhe n shtetet tjera t bots kjo prqindje lviz nga 60-90.

4
KARAKTERISTIKAT E TEORIS S
HERZBERG - 3
Ndrsa faktort higjienik shkaktojn paknaqsi n Finland 80%
kan pohuar t njjtn, ndrsa vetm 10% kan pohuar se sjellin
knaqsi.
Implikimi sht i prqendruar n faktin se n vend q t ket nj
shkall me dy gjendje: knaqsi dhe paknaqsi; kemi t bjm me
dy shkall dhe katr gjendje: shkalln e paknaqsis t
puntorve gjinit e s cils jan paknaqsia dhe mungesa e
paknaqsis dhe shkalln e knaqsis t punsuarve ku jan
knaqsia dhe mungesa e knaqsis.
Ashtu q sipas Herzbregut, nse dikush e ka rrogn e lart (faktori
higjienik) kjo nuk do t thot se ai sht i knaqur, por vetm jep
faktin se nuk sht i paknaqur. E kundrta e ksaj, nse rroga
sht e ult, ather puntori do jet i paknaqur dhe i demotivuar.

5
Karakteristikat - 4
N ann tjetr nse puna ofron mundsi pr t msuar dhe pr tu
zhvilluar, nse puna sht sfiduese dhe dinamike, t punsuarit do
jen t knaqur.
Herzberg n mesin e faktorve higjienik radhiste ato faktor q te
Maslow figuronin si bazik dhe pjesrisht q bnin pjes n grupin e
nevojave pr antarsim.
Motivues t vrtet pr Herzberg jan ata faktor q te Maslow
knaqnin ose prmbushnin nevojat e vet aktualizimit ose vet realizimit.
Megjithat implikimet m t theksuara pr menaxhues ishin faktet se
prmes faktorve higjienik t punsuarit mund t motivohen pr pun
deri n nj shkall, ose m drejt thn me mbshtetjen e plot n
kta faktor assesi nuk mund t shfrytzohet energjia kreative dhe
potenciali i tr q e kan puntort.
6
Karakteristikat - 5
-Sipas Herzbergut me mbshtetjen e plot n rritje t rrogs, nuk mund
t arrihet motivimi i plot i t punsuarit. sht e domosdoshme q
t prmirsohen edhe faktort motivues. P.sh. Dikujt q nuk bn
pun t rndsishme dhe ju gjithnj ia rrisni rrogn t jeni t sigurt
q ai nuk do jet aspak i motivuar pr t dhn dika me rndsi pr
organizatn.
-Me qen se Herzberg i ndau faktort q n mnyr dominante nxisin
knaqsi nga ata q dominueshm nxisin paknaqsi, ather kemi
mundsi pr nj model me 4 lloje punsh ose vende pune.
-Ndaj dy llojeve q jan t pritshme, ata q nxisin paknaqsi t lart
dhe knaqsi t ult dhe ata q nxisin paknaqsi t ult dhe
knaqsi t lart, kemi edhe dy lloje t punve interesante: lloji i
par q nxisin paknaqsi t lart por edhe ata me knaqsi t lart.
7
PROVAT EMPIRIKE T TEORIS
HERZBERG
Provat empirike t teoris n baz t t arriturave t Herzbergut kan
dal shum domethnse vemas kur jemi te knaqsia dhe
paknaqsia.
Konstatimet ishin se: faktort higjienik jan t paprshtatshm dhe jo
efikas, ndrsa motivuesit jan t mir dhe efikas dhe se nj puntor
do vazhdoj t punoj n vende pune ku rroga sht e ult dhe
kushtet jo t volitshme pr t vetmen arsye se n ann tjetr kan
mundsit t msojn, zhvillohen, t prparojn ose s paku kan
autonomin dhe prgjegjsin e puns.
Megjithat menaxhuesit jan t vetdijshm q i punsuari n kto
vende pune nj koh mund t jep mundin dhe kreativitetin n pun
nga ajo q do prparoj ai, mirpo nuk mund t pritet q prjetsisht
t mund ta mbaj kt nivel t motivimit.

8
PROVAT EMPIRIKE T TEORIS
HERZBERG - 2
Kur ai t vij n situat dhe koh t mendoj se un kam prparuar
mjaft dhe kam arritur t jem kompetent n pun q ndoshta diku
tjetr i mundson pozit m t mir se ktu, ai i punsuar do
largohet nga organizata.
N ann tjetr jan konstatuar q ka pun ku niveli i paknaqsis
dhe i knaqsis sht i ult. T punsuarit kan kushte relativisht
t mira dhe rrog t mir mirpo motivuesit jan t dobt dhe nuk i
ofrojn knaqsi t punsuarit. T punsuarit n ksi vende pune
do ta bjn punn q krkohet prej tyre, mirpo ata m t mirt
mes tyre, ata q duan t msojn, t prparojn, t bjn risi, q e
mojn arritjen ata do jen t paknaqur dhe shpejt do largohen.
9
VLERSIMI I TEORIS S HERZBERG
Gjat viteve 90 Herzberg do hulumtoj edhe faktort motivues
n suaza t multikulturalitetit dhe kshtu do arrij n konkluza
gati se t ngjashme me ato q ai kishte br m hert n
shum shtete t Ameriks.
N hulumtimet e tija kishte kyur Japonin, Malajzn, dhe disa
shtete tjera aziatike; m pas kjo shtrirje kishte prfshir disa
shtete t Afriks dhe Europs.
Nga krejt ato hulumtime kishte konkluduar q niveli i
motivimit pr pun gjithnj ishte n rritje e sipr nse ishin
prezent faktort intrinzik, duke mos dalluar madje asgj as
mes puntorve t Zambis dhe SHBA.

10
VLERSIMI I TEORIS S
HERZBERG - 2
Teoria dy faktoriale e Herzbergut ka realizuar ndikim domethns n
mjediset akademike dhe profesioneve t ndryshme.
Kritikat kan qen t prqendruara n kufizimin metodologjik q ka
prdor Herzbergu. Ka qen i prqendruar n dy pyetje: ka ju bn
t ndjeheni t knaqur dhe t paknaqur.
Arsyeja sht se n ksi rastesh njerzit japin prgjigje q jan t
dshirueshme nga aspekti shoqror ose prgjigje q duan t
dgjojn vet hulumtuesit ose prgjigje q duken t logjikshme. T
tillt meritat ia prshkruajn vetes, a arsyet pr rezultate t dobta
tjerve.
Problemi i dyt ka t bj me ndarjen e knaqsis dhe paknaqsis
a thua jan dimensione vrtet t ndara, sepse disa hulumtues kan
konstatuar se diku motivuesit nxisin knaqsin e diku faktort
higjienik.
11