Vietnam Economy Concetric Review Published by Vietnam

Thng 9 nm 2012
BO CO
TP TRUNG KINH T
VIT NAM 2012
LU
Ti liu ny do Cc Qun l cnh tranh, B Cng Thng ch tr bin son. Nhng quan im v
nhn nh a ra trong Bo co c tng hp t kt qu phn tch s liu cn cu theo nhiu
ngun thng tin khc nhau v khng nht thit phn nh quan im chnh thc ca Cc Qun
l cnh tranh.
Mi trch dn thng tin t ti liu ny phi nu r ngun Bo co tp trung kinh t ti Vit Nam
2012 ca Cc Qun l cnh tranh B Cng Thng.
Ton vn Bo co ny c ng ti trn website chnh thc ca Cc Qun l cnh tranh ti a
ch: www.qlct.gov.vn hoc www.vca.gov.vn
3
BO CO TP TRUNG KINH T VIT NAM
NM 2012
Li gii thiu
Trong bi cnh nn kinh t ton cu ang c nhiu xo trn sau cc cuc khng hong ti
chnh v n cng, nhiu chuyn gia d bo nm 2012 c th l nm m hot ng mua
bn v sp nhp (M&A) trong khu vc ASEAN ni chung v Vit Nam ni ring s c bc
tng trng mnh m. Hot ng mua bn v sp nhp c th gip cc doanh nghip, cc
nh u t tin hnh ti c cu, qua m rng v tip tc pht trin hot ng kinh
doanh, nng cao hiu qu v kh nng cnh tranh, em li li ch cho nh u t v gp
phn gip cc nn kinh t phc hi v tng trng. Tuy nhin, hot ng tp trung kinh t
cng tim n nhng yu t hnh thnh cc doanh nghip c v tr thng lnh v c th gy
nh hng ti mi trng cnh tranh. V vy, cc hot ng tp trung kinh t cn c iu
chnh bi khun kh php l v cnh tranh v c gim st, kim sot ca c quan qun l
nh nc.
Cc Qun l cnh tranh (VCA) c chc nng gip B trng B Cng Thng thc hin
qun l nh nc v cnh tranh, trong c nhim v kim sot qu trnh tp trung kinh
t bao gm vic tip nhn v gim st cc trng hp thng bo tp trung kinh t, th l
h s ngh hng min tr i vi v vic tp trung kinh t b cm trnh B trng
B Cng Thng hoc trnh Th tng Chnh ph quyt nh. Chnh v vy, vic xy dng
bo co tp trung kinh t nh k ca Cc Qun l cnh tranh l nhm r sot, tng kt cc
vn lin quan n tp trung kinh t, bao gm kha cnh th ch, php l cng nh thc
tin a hot ng mua bn, sp nhp doanh nghip ni ring v tp trung kinh t ni
chung c thc hin theo ng quy nh php lut. Sau khi thc hin Bo co tp trung
kinh t u tin (nm 2009), Cc Qun l cnh tranh nhn c nhiu kin ng gp
qu bu t pha cng ng doanh nghip, cc chuyn gia kinh t - ti chnh v cc c quan
qun l nh nc. Nhng kin ng gp v qu trnh thc thi php lut ca Cc
c th hin trong Bo co tp trung kinh t nm 2012. Bo co gm cc ni dung c
bn sau:
- Thc trng hot ng tp trung kinh t ti Vit Nam giai on 2009 2011
- Kinh nghim quc t v kim sot tp trung kinh t
- Mt s vn trong thc thi quy nh kim sot tp trung kinh t ti Vit Nam
- Cc khuyn ngh
Hy vng rng Bo co ny c coi l mt ngun d liu cung cp thng tin cho cng
ng doanh nghip, cc qu u t, cng ty t vn, cc t chc quc t, c quan cnh
tranh cc nc cng nh khi nghin cu kinh t v lut php, qua c th nh hng
v iu chnh cc hot ng c lin quan ti tp trung kinh t cho ph hp vi php lut
hin hnh ca Vit Nam nhng vn m bo tnh hiu qu ca hot ng kinh doanh ni
ring v hiu qu tng th ca nn kinh t. Bn cnh , Bo co cng l c s Cc
Qun l cnh tranh tip tc trin khai cng tc kim sot tp trung kinh t mt cch hiu
4
NM 2012
qu. Bo co cng gp phn phc v cng tc hoch nh chnh sch v hon thin php
lut cnh tranh.
Thay mt Cc Qun l cnh tranh, ti xin chn thnh cm n cc c quan hu quan, cc
chuyn gia nhit tnh phi hp trong sut qu trnh xy dng v ng gp cc kin
bnh lun hon thin Bo co. Cc Qun l cnh tranh mong mun tip tc nhn c
cc kin gp Bo co tp trung kinh t ngy cng hon thin v tr thnh ti liu
hu ch cho cc c quan hoch nh chnh sch, cng ng doanh nghip, cc c s
nghin cu cng nh cc i tng quan tm khc.
H Ni, thng 9 nm 2012
Cc trng Cc Qun l cnh tranh
BCH VN MNG
5
NM 2012
Mc lc
CHNG I THC TRNG HOT NG TP TRUNG KINH T
TI VIT NAM GIAI ON 2009 2011 8
1. Mi trng kinh t v m ca hot ng tp trung kinh t 9
2. Thc trng hot ng M&A trong giai on va qua 11
2.1. Tng quan 11
2.2. Mt s ngnh c hot ng M&A si ng 14
2.3. Mt s c im ca cc v M&A c cng b 20
3. Tp trung kinh t ca cc tp on, doanh nghip nh nc 22
4. Mc tp trung kinh t ti Vit Nam 24
4.1. Ngun s liu 24
4.2. Cc ngnh c doanh nghip/nhm doanh nghip chim v tr thng lnh 24
5. Tnh hnh M&A theo thay i ng k kinh doanh 28
5.1. Tng hp 28
5.2. Thng k theo tnh, thnh 29
6. Thc trng kim sot hot ng tp trung kinh t 30
6.1. Cc vn bn php lut mi c ban hnh 30
6.2. Cc v vic tp trung kinh t c thng bo hoc tham vn vi Cc QLCT 32
CHNG II KINH NGHIM QUC T V KIM SOT TP TRUNG KINH T 37
1. Khung kh kim sot TTKT ca cc c quan cnh tranh quc t 38
1.1. Mc tiu ca chnh sch kim sot tp trung kinh t 38
1.2. Cc hnh thc TTKT 39
1.3. nh gi tc ng ca v vic TTKT theo chiu ngang 39
2. Kim sot TTKT ti cc nc ang pht trin 44
2.1. S thiu vng vn ha cnh tranh ph hp 44
2.2. Kh khn khi chuyn i sang nn kinh t th trng 44
2.3. Vai tr ca chnh sch cng nghip 45
2.4. Hn ch v ngun lc 45
2.5. Khun kh php l cha y 46
2.6. Vai tr ca u t nc ngoi (FDI) 46
6
NM 2012
CHNG III - MT S VN TRONG THC THI QUY NH
V KIM SOT TTKT VIT NAM 48
1. Mi trng php l ca hot ng M&A ti Vit Nam 49
2. Bt cp khi s dng th phn lm tiu ch nh gi v vic TTKT 50
2.1. Kh khn i vi doanh nghip khi s dng th phn lm tiu ch
thng bo 50
2.2. Hn ch khi nh gi v vic TTKT ch da trn tiu ch th phn 50
2.3. Kh khn vi c quan qun l cnh tranh v thu thp thng tin, d liu 51
3. Bin php khc phc cha thc s ph hp 53
CHNG IV - KHUYN NGH 54
1. Khuyn ngh v phm vi v cc hnh thc TTKT phi kim sot 55
1.1. M rng v hnh thc v hnh vi giao dch TTKT cn phi iu chnh 55
1.2. Cn xem xt kim sot c cc giao dch TTKT c thc hin
ngoi lnh th Vit Nam nhng c tc ng gy hn ch cnh tranh
mt cch ng k trn th trng Vit Nam. 56
2. Khuyn ngh v b sung ngng thng bo TTKT 58
3. Khuyn ngh v nh gi tc ng cnh tranh ca v vic TTKT 59
3.1. V xc nh th trng lin quan 59
3.2. nh gi tc ng ca v vic TTKT 60
3.3. Nn xem xt b quy nh min tr 62
4. Khuyn ngh v s thng nht v tng thch ca quy nh
v tp trung kinh t gia Lut Cnh tranh v cc Lut khc 63
5. Khuyn ngh hon thin quy trnh thng bo TTKT 64
6. Khuyn ngh v vic xy dng h thng c s d liu chung quc gia
v M&A phc v t vn v qun l nh nc 65
7. Khuyn ngh i vi cng ng doanh nghip/nh u t 66
PH LC 67
PH LC 1: XC NH NGNG THNG BO TP TRUNG KINH T 68
PH LC 2: CC BIN PHP KHC PHC V NGUYN TC P DNG TRONG V VIC
TP TRUNG KINH T 73
PH LC 3: KINH NGHIM KIM SOT TP TRUNG KINH T TI MT S QUC GIA 81
I. KIM SOT TP TRUNG KINH T TI HOA K 81
II. KIM SOT TP TRUNG KINH T TI LIN MINH CHU U (EU) 85
III. KIM SOT TP TRUNG KINH T TI NHT BN 88
IV. KIM SOT TP TRUNG KINH T TI TRUNG QUC 91
PH LC 4: MT S V VIC TP TRUNG KINH T IN HNH TRN TH GII GY QUAN NGI
V CNH TRANH MT CCH NG K 93
7
NM 2012
MC LC BNG, HNH
Bng 1: Hot ng M&A theo ngnh (2011)
Bng 2: Cc thng v in hnh ngnh ti chnh ngn hng (2009 2011)
Bng 3: Mt s v M&A in hnh trong ngnh hng tiu dng (2009 2011)
Bng 4: S lng cc ngnh c CR3 > 65%
Bng 5: S lng cc ngnh c CR1 > 50% (theo hnh thc s hu)
Bng 6: S lng cc ngnh c doanh nghip thng lnh (CR1 > 50%) theo lnh vc
Bng 7: Cc ngnh c mc tng HHI ln nht
Bng 8: Cc ngnh c mc gim HHI nhiu nht
Bng 9: Thng k thay i ng k kinh doanh do M&A
Bng 10: Thng k cc v vic TTKT c thng bo/tham vn n Cc QLCT
Hnh 1: S lng v gi tr M&A ti Vit Nam (2003 Q1/2012)
Hnh 2: Thng k thay i ng k kinh doanh do M&A theo tnh, thnh
8
NM 2012
THC TRNG
HOT NG TP TRUNG KINH T
TI VIT NAM
GIAI ON 2009 - 2011
CHNG I
9
NM 2012
1
Ngun:
- Tnh hnh kinh t x hi nm 2010, Tng Cc Thng k (02/2011)
- Tnh hnh kinh t x hi nm 2011 Tng Cc Thng k (02/2012)
- Tng quan kinh t Vit Nam nm 2010 v trin vng nm 2011, TS. Nguyn Hng Nga v Nht Trung, S
4.2011, Tp ch ngn hng (3/2011)
- Phng hng v gii php ti c cu doanh nghip nh nc giai on 2011 2015, TS. Phm Vit
Mun, Tng quan Kinh t - X hi Vit Nam s 4/2011 (01/2012)
1. Mi trng
kinh t v m
ca hot ng
tp trung kinh t
Sau giai on duy tr n nh v tng trng
kh cao trong cc nm 2005 2007, k t
2008, nn kinh t Vit Nam gp nhiu kh
khn v suy gim do tc ng ca suy thoi
kinh t ton cu v ni ti nn kinh t. Chnh
ph lun tp trung n lc huy ng cc
ngun lc kinh t, x hi, tn dng kp thi
v ti a c hi, thc y sn xut, kinh
doanh tng kh nng m bo n nh
kinh t v m, ra nhng chnh sch kim
ch lm pht, gi tc c tng trng ra,
tng cng ci cch hnh chnh, sp xp v
i mi doanh nghip nh nc, thu ht
vn u t nc ngoi, nng cao hiu qu
hp tc kinh t quc t
1
.
Trong nhng nm gn y, c bit l nm
2011 l nm u thc hin K hoch pht
trin kinh t - x hi 5 nm 2011 2015, bi
cnh nn kinh t Vit Nam vn c nhiu
chuyn bin tch cc v t c mt s
kt qu nh sau:
Tng trng GDP n nh: Tng sn
phm trong nc qua 3 nm k t 2009
2011 tng ln lt l 5,32%; 6,78% v
5,89%. GDP nm 2011 t mc khong
120 t USD, v bnh qun u ngi t
1300 USD. Tuy tc tng trng GDP
ca Vit Nam c gim trong nm 2011,
y l kt qu tt yu ca khng hong
ti chnh ton cu v nhng gii php
ch yu tp trung kim ch lm pht, n
nh kinh t v m.
So vi cc nhm ngnh, nhm dch v
(c bit bao gm hot ng bn l
hng ha v dch v tiu dng, vn ti
hng ha v bu chnh vin thng) c
tc tng trng cao nht vi mc
tng nm 2011 l 6,99% so vi nm trc
, t trng trong GDP tng ln n gn
50%. Tuy c gim so vi mc tng ca
nhng nm trc , khu vc cng
nghip v xy dng tng mc 5,53%,
t trng trong GDP t trn 39%. Duy
nht c khu vc nng, lm nghip v
thy sn lin tc tng trong 3 nm lin
tip, mc tng 4%, gp t trng khong
11% trong GDP, th hin vai tr tr
quan trng trong nn kinh t.
Tng vn u t ton x hi nm 2011
t 877, 9 nghn t ng, tng 5,7% so
vi nm 2010 v bng 34,6% GDP. Khu
vc vn u t Nh nc c mc tng
cao 8% v lun chim t trng cao nht,
gn 39% tng s vn u t pht trin.
Thu ht u t trc tip t nc ngoi
nm 2011 t 25,9% c cu tng s vn,
gii ngn 11 t USD v 14, 696 t USD
vn ng k. Tnh n thng 12/2011, c
gn 1.091 d n mi c cp giy
chng nhn u t (11,559 t USD), tng
65% so vi nm 2010, v 274 d n tng
vn (3,137 t USD). Trong , lnh vc
cng nghip ch bin, ch to l lnh
vc c nhiu d n mi ng k v tng
vn nhiu nht, tip n l lnh vc sn
xut phn phi in, xy dng v kinh
doanh bt ng sn. Xt v vn a
10
NM 2012
phng, mt s tnh, thnh ph c khi
lng vn u t thc hin ln bao gm
Thnh ph H Ch Minh (17862 t ng),
H Ni (16859 t ng), Nng (7698
t ng), Qung Ninh (5120 t ng),
Thanh Ha (4396 t ng).
Mc hi nhp kinh t ngy cng
rng v su. Gi tr trao i thng mi
tng ng k nm 2011, vi kim ngch
hng ha xut khu t 96,3 t USD, kim
ngch hng ha hp khu t 105,8%,
tng tng ng 33,3% v 24,7% so vi
nm 2010. C cu mt hng xut nhp
khu Vit Nam khng my thay i,
trong mt hng xut khu ch lc
ca Vit Nam vn l dt may, du th,
giy dp, thy sn, in t in my, cc
mt hng nng sn. Cc mt hng nhp
khu ch yu my mc thit b v
nguyn liu phc v sn xut trong
nc, xng du, sn phm ha cht, v.v.
Ngoi nhng thnh tu kinh t nu trn,
kinh t Vit Nam cn gp nhiu kh
khn, hn ch v khng t lo ngi v mt
s cn i v m. Nhng thch thc ln
nht ca nn kinh t Vit Nam trong giai
on hin nay l:
Ch s gi tiu dng bnh qun nm
2011 vn mc cao l 18,58%, cao hn
rt nhiu so vi mc tiu ra v gy
nhiu nh hng n i sng ca
ngi dn.
Cht lng tng trng kinh t thp
v ch yu da vo vn, trong khi ,
mc li sut cho vay mc rt cao
17-19%/nm, to sc p v gy hiu qu
kinh t thp i vi cc doanh nghip.
Bn cnh , ch s gi sn xut, gi
nguyn, nhin liu tng cao lm tng chi
ph v gy kh khn cho cc doanh
nghip tham gia sn xut kinh doanh.
Sc cnh tranh ca nn kinh t ni
chung cn thp, tng trng vn da
vo pht trin theo chiu rng, tng khi
lng ngun lc v cha nng cao c
hiu qu, hiu sut lao ng. H s s
dng vn (ICOR) ca Vit Nam nm 2010
mc 6,2, gp i mc u t c hiu
qu v pht trin kinh t theo hng
bn vng.
Trong bi cnh kh khn ca nn kinh
t, s lng doanh nghip thnh lp
mi trong hai nm 2010 2011 gim
v s lng v vn ng k. Nm 2011,
c nc c 77.7548 doanh nghip ng
k mi vi s vn ng k l 513 ngn t
ng, gim 13% s doanh nghip ng
k mi v 5,7% v vn ng k so vi
nm 2010. Trong khi , ch trong nm
2011, 7.611 doanh nghip Vit Nam
phi gii th, tng ng vi 10% tng
s doanh nghip gii th t trc n
nay. Qu trnh ti cu trc, i mi, sp
xp li doanh nghip nh nc, c bit
l cc DNNN c quy m ln t c
nhiu kt qu. C th, hin nay, c
gn 4.000 doanh nghip c c phn
ha nhm nng cao hiu qu sn xut,
kinh doanh v gp phn quan trng vo
kinh t nh nc. Bn cnh , n cui
nm 2011, Chnh ph ph duyt
n ti cu trc DNNN, trong nghin
cu phng n i mi, ti c cu cho
nhiu tp on ln nh Tp on Cng
nghip Than Khong sn Vit Nam, Tp
on in lc Vit Nam, Tp on Cng
nghip Ha cht Vit Nam,v.v
Chnh ph p dng chnh sch tht
cht tin t, gim tng trng tn dng
nhm iu chnh th trng, nht l ngn
chn lm pht tng cao, gy kh khn
trong hot ng ca nhiu doanh
nghip, nht l cc doanh nghip c
nh mua bn hoc sp nhp trn th
trng.
Th trng bt ng sn, ngn hng,
chng khon trm lng v gp nhiu
kh khn, n xu ca cc doanh nghip
trong lnh vc ngy cng c xu hng
tng ln.
11
NM 2012
2. Thc trng
hot ng M&A
trong giai on
va qua
2.1. Tng quan
Trong 3 nm va qua, gi tr giao dch M&A
ti Vit Nam c xu hng tng mnh. Nm
2009 ghi nhn 295 v vi tng gi tr 1,14 t
USD, nm 2010 c 245 v vi tng gi tr
1,75 t USD v nm 2011 ghi nhn c 266 v
vi tng gi tr giao dch t k lc l 6,25 t
USD. Ch trong Q1/2012 c trn 60 v (gi
tr gn 2 t USD), Trong 5 nm gn y, tng
trng hot ng M&A ti Vit Nam t mc
bnh qun trn 30%.
Trong s ny, trn 2,6 t USD (khong 65%)
l cc giao dch lin quan n nh u t
nc ngoi. Nh vy, c th nhn nhn rng
M&A ni chung v M&A c yu t nc
ngoi v ang ng vai tr quan trng
trong hot ng u t ti Vit Nam.
Theo mt kho st ca Thomson Reuter v
Pickering Pacific Analysis, trong s 6 nc
trong khu vc ASEAN (gm Singapore,
Thi Lan, Malaysia, Vit Nam, Indonesia v
Philippines), nm 2010 trong s 2337
thng v M&A c ghi nhn vi tng tr
gi 60,7 t USD th Vit Nam chim khong
15% s v nhng ch chim gi tr khong
3%. iu ny cho thy quy m trung bnh
ca cc v M&A ti Vit Nam l tng i
nh (khong 7 triu USD/v) so vi mc
trung bnh trong cc nc ASEAN (trung
bnh khong 45.5 triu USD/v).
Hnh 1: S lng v gi tr M&A ti Vit Nam (2003 Q1/2012)
Ngun: Stox Plus, PwC, Thomson Reuters
12
NM 2012
2
Theo ng Yokomizo Munechika, tng gim c Kirin Vit Nam
Xt v ch th tham gia M&A, trong tng s
4 t USD gi tr cc thng v trong nm
2011 ti Vit Nam th cc thng v c yu
t nc ngoi chim t trng ti 66% v gi
tr v 77% v s lng giao dch.
Nht Bn l quc gia dn u trong vic
tham gia vo cc thng v M&A ti Vit
Nam xt theo s lng. in hnh l thng
v Ngn hng Thng mi C phn Ngoi
thng Vit Nam (Vietcombank) bn cho
Tp on ti chnh Mizuho ca Nht Bn
15% vn tnh trn s c phiu pht hnh
v ang lu hnh. Khon u t ny tng
ng 567,3 triu USD, bng 11.800 t
ng. Vi 14 thng v M&A trong nm
2011, Nht Bn l nh u t nc ngoi
quan trng trong cc giao dch M&A ti Vit
Nam.
Theo cc nh gi ca mt s t chc
nghin cu v M&A ti Vit Nam (StoxPlus,
M&A Forum), dng vn dnh cho M&A n
t cc doanh nghip Nht nm trong xu
th u t ra ngoi chung ca nc ny,
c h tr bi ng Yn tng gi mnh,
th trng ni a bo ha v t d a
tng trng v nhiu cng ty Nht Bn c
lng tin mt ln cn tm a ch u t
hiu qu v a dng danh mc.
Nm 2011, hng Kirin Holdings ca Nht
mt mt mua 57% c phn ca Trade Ocean
Holdings ti Interfoods, cng ty s hu
thng hiu Wonderfarm vn quen thuc
ti Vit Nam v c knh phn phi thc
ung hn 110.000 i l. Mt khc Kirin mua
ton b phn vn gp trong lin doanh vi
Acecook v s hu nh my sn xut nc
ung c vn u t 60 triu USD. Th trng
sn phm nc ung (khng cn) ti Vit
Nam c nh gi l rt tim nng, vi
mc tng trng ch trong nm nm 2006
2010 t 630 triu ln 1,5 t lt v d kin
vt 2,5 t vo nm 2015
2
.
Cng ty chuyn v bnh ko v thc phm
ti Nht, Ezaki Glico, vo u nm 2012
mua li c phn ca KDC thng qua
knh phn phi ca KDC bc vo th
trng Vit Nam.
c im chung ca cc thng v M&A
do cc cng ty Nht Bn thc hin th phn
ln c lin quan n th trng tiu dng
ln l thc phm v ung. Cc cng ty
mc tiu c c im l cc thng hiu
ph bin, dn u th phn, hoc c knh
phn phi rng trn c nc.
Singapore vi 16 giao dch trong nm 2011
cng chim mt t l ln v gi tr cc giao
dch M&A, hu ht l thng qua cc cng ty
u t vn c phn. Trung Quc c 1 v
(nhng v bn cht l ti cu trc trong ni
b tp on), v cc thng v ca M ch
yu l u t vn c phn. Cc giao dch
ca nh u t Nht Bn quan trng c
im l cc tp on trong cng ngnh
mua li mt phn hoc chi phi hot ng
ca doanh nghip Vit Nam nh mt hnh
thc thm nhp th trng.
Nhiu chuyn gia kinh t - ti chnh nhn
nh, cc doanh nghip Vit Nam cn mt
nhiu thi gian na mi tr thnh nhng
bn mua dn u v mt gi tr giao dch
trong cc thng v mua bn sp nhp.
13
NM 2012
Bng 1: Hot ng M&A ti Vit Nam theo ngnh (2011)
Gi tr (triu USD)
Tng
s
S
v
Trong Trong
C phn
thiu s
C phn
a s
Thu
tm
Sp
nhp
Dch v ti chnh 1,588 72 197 1,391 779 808
Ngn hng 1,562 10 889 673 953 609
Thc phm v ung 1,242 26 283 959 1,242 0
Cng ngh 475 22 152 323 425 50
Dch v thit yu 304 16 289 15 304 0
Xy dng v nguyn vt liu 236 28 71 165 236 0
Hng ha c nhn v h gia nh 226 14 12 214 226 0
Du lch v ngh dng 217 14 4 213 131 86
Chm sc sc khe 118 10 15 103 118 0
Ti nguyn c bn 116 12 113 3 116 0
Bo him 93 1 93 0 93 0
Ha cht 31 2 31 0 31 0
Hng ha v dch v cng nghip 29 28 25 3 29 0
Du kh 12 2 12 0 12 0
Bn l 8 6 8 0 8 0
Truyn thng 2 3 1 2 2 0
6,259 266 2195 4,064 4705 1553
Ngun: StoxPlus
14
NM 2012
2.2. Mt s ngnh c hot
ng M&A si ng
Trong s ngnh dch v ti chnh v hng
tiu dng c ghi nhn l c s si ng
nht c v s lng v gi tr giao dch. Theo
thng k ca Nexus Group, tnh ti thng
9/2011, tng gi tr giao dch M&A trong hai
ngnh ny chim khong 55% tng gi tr
cc thng v trong nm 2011
3
.
2.2.1. Ngnh ti chnh ngn hng
Sau khi bng n vic thnh lp cc ngn
hng Vit Nam ln n con s 42 ngn
hng thng mi c phn th nay chnh l
thi im th trng ngnh ngn hng
Vit Nam c cu li v c nhng iu chnh
hp l hot ng n nh, an ton v
pht trin hn.
Bng 2: Cc thng v in hnh ngnh ti chnh - ngn hng (2009 - 2011)
STT Nm
Cng ty mc
tiu
Cng ty M&A
Quc
gia
Hnh thc
% s
hu
Gi tr
(triu
USD)
1 2011
Tit kim bu
in
Lien Viet bank Vit Nam Domestic 100 50
2 2011 Vietinbank IFC US Inbound 10 186
3 2011
Petrovietnam
Insurance
Holdings
Gerling
Industrie
Versicherung AG
c Inbound 25 93
4 2011 FPT Securities SBI Holdings Inc Nht Bn Inbound 20 25
5 2011
PetroVietnam
Securities Inc.
Nikko Cordial Nht Bn Inbound 14.9 6.9
6 2011
Vincom
Securities
Xuan Thanh
Group
Vit Nam Domestic 75 n.a
7 2011
Horizon
Securities
CitiGroup US Inbound 9.9
8 2011 Anbinh bank IFC US Inbound 10 40.5
9 2011
Standard
Securities
Maritime Bank Vit Nam Domestic 2
10 2011 Gia nh Bank Bn Vit Vit Nam Domestic 30
11 2011 Vietcombank Mizuho Nht Bn Inbound 15 567
12 2011 Vietinbank
Ngn hng
Nova Scotia
Canada Inbound 15 n.a
13 2011 NH pht trin Lo Vietinbank Vit Nam Outbound 30 n.a
3
Nexus Group: M&A Report (Q3/2011)
15
NM 2012
STT Nm
Cng ty mc
tiu
Cng ty M&A
Quc
gia
Hnh thc
% s
hu
Gi tr
(triu
USD)
14 2011
SCB
Vit Nam Domestic n.a
Vit Nam Tn
ngha
Nht
(Ficombank)
15 2011
Chng khon
Artex
FLC Group Vit Nam Domestic 37
5 triu
c
phn
16 2011
CTCP qun l qu
An Ph
Chng khon
Ha Bnh (HBS)
Vit Nam Domestic < 10 n.a
17 2011
Chng khon
Kim Eng (Kim
Eng Holdings.Ltd)
Maybank
Malaysia Inbound 44.6 n.a
Tienphong Bank Doji
18 2010 EPS Securities KIS
Hn
Quc
Inbound 49
128 t
ng
19 2010 Phng ng BNP Paribas Php Inbound 10
120 t
ng
20 2010
Ngn hng pht
trin Mekong
(MDB)
Fullerton
Financial
Holdings Pte.Ltd
Singapore Inbound 15 n.a
21 2010 VIB Bank
Commonwealth
Bank
Australia Inbound 5 n.a
22 2010 PVC
Thng Long
Securites Co.Ltd
Vit Nam Domestic 10.31 32.5
Saigon-Hanoi
Securites JSC
23 2010 PVC
ThangLong
Securities Co.Ltd
Vit Nam Domestic 13.33 28.9
24 2010 CTCP i Dng
Cty chng
khon i
Dng OSC
25 2009 AnBinh Bank Maybank Malaysia Inbound 15
2.2 t
ng
26 2009 PIB Campuchia BIDV Vit Nam Outbound n.a
27 2009 Bo Vit HSBC
United
Kingdom
Inbound 8 105.3
16
NM 2012
Trong ngnh ti chnh, ngoi tr cc thng
v M&A ca cng ty chng khon th thc
s Vit Nam cha chng kin mt thng
v M&A ch thc no trong ngnh ngn
hng cho cc tp on nc ngoi. Do
nhng ro cn php l v s hu i vi
nc ngoi nn cha c mt ngn hng
trong nc no c s hu thng qua
nghip v M&A. Cc hot ng chuyn
nhng s hu ch yu c thc hin qua
cc i gia trong nc.
Cc giao dch M&A trong nm nay trong
ngnh ngn hng ch yu vn l pht hnh
ring l v k c hn 20 thng v pht
hnh ring l cho cc i tc nc ngoi
trong 5 nm va qua cng ch l cc giao
dch ln mang tnh chin lc v cha c
s chuyn giao kim sot.
Cui nm 2011, vi ch trng ti c cu
ngnh ngn hng, c cc ng thi sp
nhp cc ngn hng: 3 ngn hng Nht,
Tn Ngha, Si Gn t nguyn sp nhp
tr thnh NHTMCP SCB (t 1/1/2012) di
s h tr ca Ngn hng u t v Pht
trin Vit Nam (BIDV) v nhng thng tin
trn th trng chng khon v vic Exim-
bank nm quyn kim sot trn 50% c
phn c quyn biu quyt ca Ngn hng
Sacombank
4
. Gn y nht, ngn hng
Habubank cng sp nhp vo ngn
hng SHB theo hnh thc chuyn i c
phiu.
V pha Nh nc, Theo n 254 v C
cu li h thng cc t chc tn dng giai
on 2011-2015, Chnh ph ch trng
khuyn khch v to iu kin cc t
chc tn dng sp nhp, hp nht, mua bn
li theo nguyn tc t nguyn, t tng
quy m v kh nng cnh tranh.
Do vy, c th nhn thy, thi gian ti th
trng s tip tc c chng kin cc
thng v ngn hng sp nhp t nguyn
nh din ra. Gn y, ngi ng u
ngnh ngn hng cng khng nh, s tip
tc y mnh vic c cu li khu vc ngn
hng trong nm 2012 vi nhng mc tiu
chnh l tng cng nng lc ti chnh, kh
nng tun th v minh bch ca h thng
v cn d kin s c t 5 n 8 ngn hng
c sp nhp trong nm nay.
2.2.2. Ngnh hng tiu dng
ng th hai sau ngnh ti chnh l ngnh
sn xut kinh doanh hng tiu dng. Nm
2011, gi tr cc thng v mua bn, sp
nhp (M&A) c t gn 4 t USD th trong
hn 1 t USD thuc lnh vc hng tiu
dng, v d kin trong nm 2012, hot
ng M&A trong lnh vc ny cn tng
mnh, c bit l nhm ngnh tiu dng
nhanh (FCMG). Theo phn tch ca cc
chuyn gia ti chnh, c 3 l do th trng
M&A lnh vc tiu dng nm ti tip tc si
ng. Th nht, nn tng th trng tiu
dng Vit Nam rt tt vi dn s tr v thu
nhp ngy cng tng. Th hai, cc doanh
nghip hng tiu dng trong nc ang
gp kh khn v vn do li sut cao. Th ba,
khi th trng pht trin, theo quy lut o
thi, doanh nghip cn xy dng gi tr ct
li v u t con ngi. Thiu c vn ln
kinh nghim pht trin ngnh buc cc
doanh nghip hng tiu dng trong nc
phi tm n cc nh u t. c bit, cc
nh u t Nht Bn, n Do nhng
bt li v thin tai, cng nh do nn kinh t
cc nc ny pht trin n chn, nn
h ang c nhu cu u t ra nc ngoi
gi ngun tin v m rng th trng.
4
http://ebank.vnexpress.net/gl/ebank//thi-truong/2012/02/chu-tich-eximbank-de-nghi-bau-lai-toan-bo-
hdqt-sacombank/
17
NM 2012
Cc nh u t nhn nh, vi th trng
tiu dng ni a c mc tng trng ln,
ngnh hng ny s tip tc si ng, cc
doanh nghip tp u ngnh, c phn
khc sn phm ring, nhm khch hng
tim nng hay t trng xut khu cao s
nm trong ch ngm ca cc i tc c
tham vng gia nhp hoc m rng th
trng.
Nhiu chuyn gia phn tch rng, s d M&A
trong ngnh hng tiu dng s si ng v
th trng ang to ra s thun li cho c
pha cung ln cu. V th trng, Vit Nam
ang c dn s tr, thu nhp trung bnh
ngy cng tng v to ra mt th trng
tiu dng c mc tng trng t nhin n
nh. Mt khc, sau giai on di kh khn
v vn do li sut, trong khi h cn kinh
nghim lm thng hiu v n nh th
trng, vic chn cch hp tc vi nh u
t s d dng hn.
Ngnh hng tiu dng, c bit ngay c
trong giai on kinh t suy thoi, l lnh vc
chu tc ng thp nht bi lin quan n
nhu cu thit yu ca ngi tiu dng hng
ngy. Gn y cc qu cng bt u cng
b hng ngun vn u t vo cc doanh
nghip trong ngnh hng tiu dng v sau
mt giai on gii ngn, n nay vic u
t vo cc cng ty tiu dng u cho kt
qu kinh doanh kh quan v an ton hn
nhng khu vc khc...
Trc y cc qu c xu hng tp trung
vo doanh nghip ln th gn y chuyn
hng u t vo c nhng doanh nghip
nh v va nhng c sn phm tim nng.
18
NM 2012
STT Nm
Cng ty mc
tiu
Cng ty M&A Quc gia
Hnh
thc
% s
hu
Gi tr
(triu
USD)
1 2011 C.P Vit Nam C.P Pokphan
Trung
Quc
Inbound 70.8 609
2 2011
Diana
Vietnam
Unicharm Nht Bn Inbound 95 128
3 2011
International
Consumer
Products
Marico n Inbound 85 60
4 2011 Interfoods Kirin Holding Nht Bn Inbound 57 4.06
5 2011 Giy Si Gn Daio Paper Nht Bn Inbound 48 10.7
6 2011
Masan
Consumer
KKR Hoa K Inbound 10 159
7 2011 Huda beer Calsberg an Mch Inbound 100
1875 t
ng
8 2011 Halico Diageo Anh Inbound 24.9 51.6
9 2011 Yn Vit JSC
VOF
(Vinacapital)
Anh Domestic 32 7.5
10 2011
CT C phn
Kinh
Ezaki Glico Nht Bn Inbound 10
14 triu
c
phiu
11 2011
Vinacafe Bin
Ha
Masan
Consumer
Vit Nam Domestic 50.1
1070 t
ng
12 2010
CT CP Kinh
Min Bc CT CP
KIDO
CT CP Kinh Vit Nam Domestic 100
48.7
(sp
nhp)
13 2010
Cng ty TNHH
Unilever Vit
Nam
Cng ty TNHH
Unilever Quc
t Vit Nam
14 2010 Miraka Ltd Vinamilk Vit Nam Domestic 19.3 n.a
Bng 3: Mt s v M&A in hnh trong ngnh hng tiu dng (2009 - 2011)
19
NM 2012
STT Nm
Cng ty mc
tiu
Cng ty M&A Quc gia
Hnh
thc
% s
hu
Gi tr
(triu
USD)
15 2010
Saigon Coffee
Factory
(Vinamilk)
Trung Nguyn
Coffee
Vit Nam Domestic n.a 40
16 2009 Habeco Carlsberg an Mch Inbound
16.04%
ln 30%
n.a
17 2009 Mirae Fiber Mirae Inbound 10.4
18 2009
Kronenbourgh
(thuc
Vinataba)
Sapporo Nht Bn Inbound
15% ln
65%
25.4
19 2009 Masan Foods House Food Nht Bn Inbound 1.85 20
20 2009
CT CP Thc
phm Thun
Pht
International
Consumer
Products
21 2009
Cng ty lin
doanh
SABMiller
Vit Nam
SABMiller Asia
BV
Anh Inbound 50 31.8
Kirin
22 2009 Sabeco
Cng ty u t
Kinh
Vit Nam Domestic n.a 8.874
23 2009
CT CP Thc
phm
Cholimex
Private Equity
New Markets
an Mch Inbound 16.6 n.a
Mt lnh vc na cng ang c hot ng
M&A rt si ng trong thi gian va qua,
c bit trong bi cnh kinh t c nhiu
kh khn, li sut ngn hng cao, hn ch
tip cn tn dng l ngnh bt ng sn.
Tuy nhin, do c th ca ngnh ny nn
th phn ca mt doanh nghip thng l
tng i nh v mi d n li c c im
ring bit nn mt doanh nghip kh c
kh nng chi phi th trng v tc ng
n cnh tranh xt theo hm ngha kh
nng gy hn ch cnh tranh mt cch
ng k l t khi thc hin cc thng v
M&A nn trong phm vi ca bo co ny
khng cp n.
20
NM 2012
2.3. Mt s c im ca cc
v M&A c cng b
2.3.1. Ch yu l theo chiu ngang
nhng xut hin cc v M&A theo
chiu dc
S liu v cc thng v M&A cho thy cc
thng v theo chiu dc cha c nhiu
m ch yu l M&A theo chiu ngang. c
bit l vic cc tp on nc ngoi tham
gia th trng Vit Nam da trn cc mng
kinh doanh ct li nc ca h. y l
mt chin lc mi trong vic thm nhp
th trng Vit Nam thay cho phng php
FDI nh giai on trc y. Chin lc ny
c th hin r nht cc doanh nghip
Nht Bn. Trong hai nm va qua, mt s
doanh nghip Vit Nam cng tin hnh
cc v mua li, thu tm cc doanh nghip
khc cng hot ng trn th trng.
Tuy nhin, s lng cc v M&A theo chiu
dc cng ang c xu hng tng ln (c
bit l gia cc doanh nghip trong nc)
vi cc mc ch chnh c cho l: kim
sot ngun cung nguyn liu u vo hoc
tn dng h thng phn phi sn c ca
cc doanh nghip mc tiu.
2.3.2. Tnh phc tp ca cc v M&A
gia tng
Nu nh ti thi im Bo co tp trung
kinh t trc c thc hin (nm 2009),
hnh thc cc v vic tp trung kinh t c
nhn nh l cn mc gin n vi c
im ch yu l cc thng v thu tm
mt phn hoc ton b doanh nghip v
c rt t cc v vic c mc phc tp cao
hn nh hp nht (hnh thc i hi trnh
qun l v hp tc, phi hp cao gia
cc bn tham gia). Trc y, c rt nhiu
v M&A di hnh thc u t ti chnh,
mua c phn tr thnh i tc chin
lc hoc k vng vo s tng gi c phiu
(nhm n li ch ti chnh n thun) ch
cha nhm n thu tm khng ch s
hu v iu hnh cng ty. Tuy nhin trong
khong 3 nm va qua, xut hin cc
hnh thc tp trung kinh t mi nh (1) theo
chiu dc (vertical mergers) nhm kim
sot ngun cung, nguyn vt liu cho hot
ng sn xut kinh doanh (Mirae Mirae
Fibers,) hoc (2) tp trung kinh t dng t
hp (conglomerate) m rng lnh vc
kinh doanh (v d thng v ICA l cng ty
chim th phn ln trn th trng cc sn
phm chm sc sc khe ca nam gii
dnh quyn kim sot Cng ty Thun Pht
l cng ty c v tr trn th trng sn
xut nc mm v cc loi gia v, Masan
Food M than Ni Pho) hoc (3) sp
nhp ti cu trc hot ng sn xut
kinh doanh mt cch c hiu qu hn
(Unilever Quc t - Unilever Vit Nam, Kinh
Kinh Min Bc, Vinpearl Land
Vinpearl Hi An Vinpearl Nng,) hoc
(4) thu tm gin tip (v d trng hp Ex-
imbank tuyn b nm gi trn 50% quyn
biu quyt ca Sacombank nhng li thng
qua cc cng ty con/cng ty lin kt hoc
c y quyn t cc c ng khc ca Sa-
combank,)
2.3.3. Hot ng ca cc qu u t
(Private Equity Firms)
Qu u t chim mt t trng kh ln
trong s cc giao dch M&A (gm c trong
vai tr bn bn v bn mua), c nhng th
trng th qu u t ng vai tr ln hn
doanh nghip trong hot ng M&A. Xt c
v l thuyt v thc tin, cc hot ng ca
cc qu u t dng ny thng thng s
khng gy nhng quan ngi ng k v
mt cnh tranh. Tuy nhin, cng cn phi
lu nhng trng hp cc qu u t
c cc tp on a quc gia lp nn vi
mc ch kn o thu tm hoc mua li
cng ty mc tiu mt cch t t trnh s
ch ca ban lnh o cng ty mc tiu
hoc c quan kim sot nh nc.
21
NM 2012
Cc qu u t trong nc cn ng vai tr
khim tn trong vic i mua li, trong tng
quan so snh vi cc qu nc ngoi.
2.3.4. Ch yu l giao dch c quy m
va v nh
Xt v quy m, khong 80% cc thng v
M&A c cng b trong thi gian va qua
c gi tr tng i nh (di 20 triu USD).
Tuy nhin, ngy cng xut hin nhiu
thng v c gi tr ln (t 100 triu USD tr
ln) v xu hng ny c nhn nh l
ang gia tng. iu ny c th c l gii
bi mt s nguyn nhn nh sau: Vi nm
trc y, khi cc nh u t nc ngoi
mun thm nhp th trng Vit Nam thng
qua hnh thc M&A, h cn thn trng thm
d tnh hnh c th ca nn kinh t ni
chung, cng nh th trng m h ang
hng ti. H ch b vn mua li mt cng
ty c quy m trung bnh hoc mt lng c
phn khng ln ca mt cng ty ln. Sau
mt thi gian nht nh, khi nh u t
nc ngoi c mt chin lc kinh
doanh di hn v nhn thy tim nng th
trng Vit Nam, h s xc tin thc hin
nhng thng v M&A c gi tr ln hn
c th thc hin c chnh sch ca ring
mnh.
Ngoi ra, trong nhng nm gn y, mt s
doanh nghip, tp on trong nc cng
trng thnh, ln mnh tim lc kinh
t thc hin mua li cc doanh nghip
khc, thm ch k c mua li doanh nghip
nc ngoi. S lng cc v M&A do doanh
nghip trong nc tin hnh vi gi tr trn
50 triu USD cng ang gia tng mnh.
2.3.5. Mc tiu hu ht l cc cng ty
Vit Nam
Cc thng v M&A trong vi nm tr li
y ch yu thuc hai dng: Cng ty nc
ngoi mua li cng ty Vit Nam chim
khong 40% v Cng ty Vit Nam mua li
cng ty Vit Nam cng chim khong 40%.
Tuy nhin, cng cn lu rng, trong 1,2
nm gn y, ngy cng c nhiu trng
hp cng ty Vit Nam thc hin M&A i
vi cc cng ty nc ngoi ang hot ng
trn th trng trong nc.
22
NM 2012
3. Tp trung
kinh t ca cc
tp on, doanh
nghip nh
nc
Ngay t u nhng nm 1990, ng v Nh
nc ra ch trng hnh thnh mt
s t chc kinh t ln nhm mc ch tch
t, tp trung cao v vn, sc cnh tranh
trn th trng th gii
5
, mc tiu ny xut
pht t ch trng xc nh kinh t nh
nc gi vai tr ch o, trong cc t
chc kinh t ln (tp on kinh t nh nc
v tng cng ty nh nc) l nng ct ca
kinh t nh nc. ng thi nay trong cc
ch trng i mi DNNN nu ti cc ngh
quyt ca ng cng hm cha mc tiu
tn dng li th kinh t theo quy m t
c hiu qu cao hn, sc cnh tranh tt
hn, c th l: thnh lp tp on kinh t
nh nc nhm tng kh nng cnh tranh
trong quan h kinh t vi nc ngoi
6
hoc
cnh tranh v hi nhp kinh t quc t
c hiu qu
7
v tr thnh nhng doanh
nghip c v tr tm c khu vc
8
.
th ch ha cc mc tiu trn, Ngh nh
101/2009/N-CP v th im thnh lp, t
chc, hot ng, qun l v gim st
TKTNN quy nh r v mc tiu, yu
cu th im thnh lp TKTNN. Trong
nu r: tp trung u t v huy ng cc
ngun lc hnh thnh nhm cng ty c quy
m ln trong cc ngnh, lnh vc then cht,
cn pht trin, nng cao kh nng cnh
tranh v hi nhp kinh t quc t.
Cho n nay, c 12 TKTNN c th
im thnh lp, trong c 11 TKTNN do
Th tng Chnh ph quyt nh thnh lp
9

v mt tp on kinh t c TTCP ph
duyt n c phn ha v th im thnh
lp tp on kinh t, y quyn cho B Ti
chnh thnh lp cng ty m
10
.
Xt v ngnh ngh kinh doanh, hu ht
TKTNN u c xy dng trn nn tng
ca cc tng cng ty 90 v 91 thnh lp
trc y
11
, chim v tr thng lnh th trng
nhng ngnh, lnh vc then cht ca nn
kinh t, th hin r nht l cc tp on:
Du kh, in lc, Cng nghip Than v
Khong sn, Dt may, Cng nghip cao su,
Cng nghip tu thy. Trong , mt s tp
on gi v tr chi phi hoc c quyn
ngnh nh Du kh, in lc, Cng nghip
Than v Khong sn
12
.
Trn c s nh gi thc trng th im
thnh lp TKTNN v cc ch trng, nh
5
Ngh quyt Hi ngh TW ng ln th 7 kha VII
6
i hi ng ln th VII
7
Hi ngh ln th 3 Ban chp hnh TW ng kha IX
8
i hi ng ln th XI
9
Gm cc tp on: Bu chnh Vin thng, Than Khong sn, Dt may, in lc, Cng nghip tu thy,
Du kh, Cao su, Vin thng qun i, Ha cht, Pht trin nh v th, Cng nghip xy dng
10
Tp on Ti chnh Bo him Bo Vit
11
C th t chc li 08 tng cng ty 91 v 12 tng cng ty 90 hnh thnh 11 tp on kinh t (theo
Bo co Tng kt sp xp, i mi, pht trin nng cao hiu qu DNNN giai on 2001 2010 v phng
hng nhim v, gii php ti c cu DNNN 2011 2015 ca Ban ch o i mi v pht trin doanh
nghip ngy 5/12/2011.
12
Theo Bo co Tng kt v vic th im thnh lp tp on kinh t nh nc (B K hoch u t) (7732/
BC-BKHT ngy 9/11/2011)
23
NM 2012
hng Khn trng c cu li ngnh ngh
kinh doanh ca cc tp on kinh t v cc
tng cng ty nh nc, tp trung vo mt
s ngnh, lnh vc then cht ca nn kinh
t
13
, Tip tc i mi mnh m v nng cao
hiu qu hot ng ca doanh nghip nh
nc, nht l cc tp on kinh t v cc
tng cng ty. y mnh c phn ha doanh
nghip nh nc; xy dng mt s tp on
kinh t mnh, a s hu, trong s hu
nh nc gi v tr chi phi khuyn khch
t nhn gp vn vo cc tp on kinh t
nh nc
14
v ti cu trc cc tp on
kinh t, tng cng ty nh nc l mt trong
3 lnh vc cn tp trung ti cu trc
15
.
Ngay sau khi nh hng ln ny ca ng
v Nh nc c thng qua, Chnh ph
c mt s bin php thc hin sp nhp
mt s doanh nghip nh nc hot
ng c hiu qu hn, c th l:
- Sp nhp EVN Telecom vo Viettel
- Chuyn giao vn nh nc ti Jetstar
Pacific sang Vietnam Airlines qun l
- Sp nhp 3 Tng cng ty dch v Cng
hng khng ti 3 min
Nhng trng hp ny v bn cht l thuc
trng hp c min tr theo quy nh
ca Lut cnh tranh (nu th phn kt hp
trn 50%) v u c Th tng Chnh ph
quyt nh.
13
Vn kin i hi ng ln th XI
14
Chin lc pht trin kinh t x hi 2011 2020 c thng qua ti i hi ng ln th XI
15
Kt lun Hi ngh TW 3 (Kha XI)
16
Theo Bo co nu trn
Mt s tp on nh nc cng c
n sp nhp mt s cng ty thnh vin,
in hnh l VNPT cng b v vic c k
hoch sp nhp Vinaphone v Mobifone,
sp nhp Cng ty Vin thng lin tnh (VTN)
v Cng ty Vin thng quc t (VTI).
Ngoi ra, trong 10 nm qua (t 2001
2011), thc hin vic sp xp, ti c cu khu
vc DNNN, trong s 4.757 doanh nghip
c sp xp (khng k chuyn thnh
cng ty TNHH mt thnh vin), 427 doanh
nghip c sp nhp, 110 doanh
nghip c hp nht. Trong , giai on
2001 2005 l nhng nm c nhiu doanh
nghip quy m nh c sp nhp, hp
nht vi 430 doanh nghip (chim 80%
tng s thc hin trong 10 nm). Theo
nh gi ca Ban ch o i mi v pht
trin doanh nghip, vic thc hin sp
nhp, hp nht ch yu l i vi nhng
doanh nghip kinh doanh trong cng lnh
vc, ngnh ngh lm gim u mi,
tng quy m doanh nghip, to iu kin
cho doanh nghip tip tc u t pht
trin sn xut kinh doanh v s dng hiu
qu hn c s vt cht hin c. Hu ht cc
doanh nghip sau sp nhp, hp nht u
hot ng hiu qu hn. Tuy nhin, mt s
doanh nghip hot ng km hiu qu khi
sp nhp vo doanh nghip khc lm nh
hng xu n hot ng ca doanh
nghip nhn sp nhp
16
.
24
NM 2012
4. Mc tp
trung kinh t ti
Vit Nam
4.1. Ngun s liu
Cc s liu c Cc qun l cnh tranh
tnh ton trong phn ny c ly t d liu
c s kinh t Vit Nam do Tng cc Thng
k thu thp vi s lng gn 300.000 doanh
nghip v phn nhm ngnh n cp 4
(theo VSIC 2007). y c coi l s liu
chnh thc v ton din nht v hot ng
ca cc doanh nghip trong ton b nn
kinh t v cc phng php tnh ton c
thc hin theo cch tip cn ca cc c
quan cnh tranh c kinh nghim trn th
gii. Cc ngnh c thc hin nghin cu
y khng bao gm nhng ngnh khng
c nhiu ngha v mt th trng v cnh
tranh (v d: hot ng ca cc c quan
mang tnh iu tit nh ngn hng, bo
him hoc trong trng hp doanh nghip
c doanh thu ln nht trong ngnh
thuc trng hp doanh nghip nh v
va
17
. Tng s ngnh c nghin cu
trong bn bo co ny qua cc nm 2008-
2010 ln lt l 418, 422 v 423.
Cn lu rng i vi mt v vic hn ch
cnh tranh c th (i vi cc hnh vi tha
thun, lm dng v tr thng lnh v tp
trung kinh t khng thng bo/b cm) th
c quan cnh tranh s xc nh th phn
da trn cc quy nh ca php lut cnh
tranh v s liu thng k ch mang tnh cht
tham kho.
4.2. Cc ngnh c doanh
nghip/nhm doanh nghip
chim v tr thng lnh
4.2.1. Cc ngnh c nhm 3 doanh
nghip chim v tr thng lnh
S lng cc ngnh c nhm 3 doanh
nghip dn u c xu hng gim dn
trong cc nm trong bi cnh ngy cng c
nhiu doanh nghip tham gia th trng.
Nu nh nm 2008 c khong 18% s
ngnh c CR3 > 65% th ti nm 2010 cn
c khong 14% s ngnh.
Bng 4: S ngnh c CR3 > 65%
S lng cc ngnh c CR3 > 65%
Nm 2008 2009 2010
S ngnh 77 71 59
4.2.2. Cc ngnh c mt doanh
nghip chim v tr thng lnh
Bng 5: S ngnh c CR1 > 50% theo
hnh thc s hu
S ngnh c CR1 > 50%
Nm 2008 2009 2010
DNNN 23 23 18
DNTN 12 18 9
DN FDI 14 13 9
Tng cng 49 58 38
17
theo quy nh ti Ngh nh 56/2009/N-CP v tr gip pht trin doanh nghip nh v va
25
NM 2012
18

Xem bo co Tp trung kinh t ti Vit Nam: Hin trng v d bo Cc Qun l cnh tranh 2009
Tuy nhin, khi xt theo ch s CR1, tc l cc
ngnh ch c mt doanh nghip chim v tr
thng lnh (vi CR1 > 50%) th xu hng
gim li khng c th hin r rng. Nu
nh nm 2008 c 49 ngnh (chim ~12%
tng s) th nm 2009 li tng ln n 58
ngnh (chim ~14%) v nm 2010 gim
xung cn 38 ngnh (~9%).
V c cu s hu trong cc ngnh c mt
doanh nghip chim v tr thng lnh th c
th thy nhm doanh nghip nh nc vn
cn chim t trng ln so vi doanh nghip
ngoi nh nc v doanh nghip c vn
u t nc ngoi. Trong c 3 nm , cc
doanh nghip nh nc vn nm vai tr
ch o vi s lng doanh nghip nh
nc chim v tr thng lnh th trng u
l xp x 50%. Tuy nhin, c s thay i
theo chiu hng gim s lng so vi cc
nm trc
18
khi hu ht cc doanh
nghip thng lnh u l doanh nghip nh
nc. c bit, trong nm 2006, trong s 20
ngnh c mc tp trung kinh t ln nht
c nghin cu, ton b cc doanh nghip
chim th phn ln nht u l doanh
nghip nh nc.
Bng 6: S ngnh c CR1 > 50%
S ngnh c CR1 > 50%
Nm 2008 2009 2010
S ngnh 49 58 38
Cng nghip 5 6 6
Dch v 22 28 21
Nng nghip 22 24 11
Xt v lnh vc th trong 3 nm 2008 2010
cc ngnh cng nghip ch chim t trng
10-15% s ngnh c doanh nghip chim
v tr thng lnh, cn cc ngnh dch v v
nng nghip chim t 35-50% s ngnh
trong nhm ny.
26
NM 2012
4.2.3. Cc ngnh c mc tng HHI ln nht
M Tn ngnh S DN HHI 2010 HHI 2008 Delta HHI
5011 Vn ti hnh khch ven bin v
vin dng
62 82.27 16.14 6613.08
520 Khai thc v thu gom than non 14 99.79 38.04 6175.08
990 Hot ng dch v h tr khai
thc m v qung khc
21 85.13 30.89 5423.63
910 Hot ng dch v h tr khai
thc du th v kh t nhin
9 82.04 36.85 4518.21
1910 Sn xut than cc 21 63.44 18.74 4470.12
6022 Chng trnh cp, v tinh v cc
chng trnh thu bao khc
49 38.83 7.12 3171.35
8220 Hot ng dch v lin quan n
cc cuc gi
9 38.19 8.57 2962.09
1050 Ch bin sa v cc sn phm t
sa
111 38.52 17.39 2112.85
2670 Sn xut thit b v dng c
quang hc
18 60.37 43.41 1695.83
2432 c kim loi mu 34 22.40 9.15 1324.76
Trong s 10 ngnh c mc tp trung kinh t tng mnh nht xt theo ch s HHI, hu
ht u l cc ngnh phi hot ng theo nhng quy nh cht ch ca nh nc hoc
do cc doanh nghip nh nc nm gi.
Bng 7: Cc ngnh c mc tng HHI ln nht
27
NM 2012
M Tn ngnh S DN HHI 2010 HHI 2008 Delta HHI
2812 Sn xut thit b s dng nng
lng chit lu
8 73.49 96.46 -2296.84
2815 Sn xut l nng, l luyn v l
nung
18 21.24 37.99 -1675.37
2652 Sn xut ng h 19 76.61 88.23 -1161.64
4791 Bn l theo yu cu t hng qua
bu in hoc internet
34 7.47 18.97 -1150.60
891 Khai thc khong ho cht v
khong phn bn
31 67.50 78.90 -1140.31
2610 Sn xut linh kin in t 261 2.81 13.53 -1071.76
7710 Cho thu xe c ng c 772 2.10 12.54 -1043.74
2593 Sn xut dao ko, dng c cm
tay v kim loi thng dng
291 5.17 15.02 -985.11
2825 Sn xut my ch bin thc
phm, ung v thuc l
64 21.46 30.24 -878.97
4661 Bn bun nhin liu rn, lng, kh
v cc sn phm lin quan
2898 7.89 16.58 -869.13
Cc ngnh c mc tp trung kinh t gim mnh nht l nhng ngnh hng tiu dng
hoc nhng ngnh m nh nc m ca hoc loi b bt cc iu kin tham gia th
trng. Cc s liu ny cng ph hp vi thc t l s lng cc doanh nghip hot ng
trong tng ngnh cng gia tng qua cc nm.
4.2.4. Cc ngnh c HHI gim nhiu nht
Bng 8: Cc ngnh c HHI gim nhiu nht
28
NM 2012
5. Tnh hnh M&A theo thay i
ng k kinh doanh
5.1. Tng hp
Nm 2007 2008 2009 2010 2011 Tng s
S v 8 32 95 145 128 407
Gi tr giao dch
(triu VN)
207,740 1,292,347 1,964,522 7,009,223 4,594,556 15,068,389
Cc s liu trn c Cc Qun l cnh
tranh thu thp t cc S K hoch u t
v cc Ban Qun l KCN KCX ti cc tnh
thnh ph trn ton quc. Cn lu l ti
thi im thu thp thng tin, c mt s
tnh, thnh ph mi c s liu tnh ti thng
9/2011.
Trong tng s 63 tnh thnh v 35 Ban Qun
l KCN KCX, c 14 tnh, thnh ph khng
ghi nhn c trng hp no thay i ng
k kinh doanh do nguyn nhn tp trung
kinh t trong 3 nm va qua.
Trong 5 nm va qua (t 2007 2011) trn
ton quc c tng cng 407 trng hp
thc hin thay i ng k kinh doanh do
nguyn nhn TTKT vi tng tr gi 15.068 t
ng (tng ng vi khong 780-800
triu USD). S liu ny thp hn tng i
nhiu so vi cc s liu tng hp v cc v
vic M&A c cng b (nh theo bng
trn) c th do cc nguyn nhn sau:
- Nhiu thng v M&A c cng b
mi ang giai on thng nht c
hp ng m cc bn cha thc hin
cc th tc thay i ng k kinh doanh
theo php lut.
- Nhiu thng v M&A vi i tng l
cc cng ty nim yt c thc hin
thng qua S Giao dch Chng khon
tp trung hoc giao dch tha thun v
nhng giao dch ny khng c thng
k ti cc c quan ng k kinh doanh
cp a phng. Trn thc t, chnh
nhng giao dch ny li c gi tr tng
i ln v lin quan n nhng doanh
nghip c v th nht nh trn cc th
trng.
- Trong mt s trng hp, cng ty tin
hnh M&A thu tm c mt phn
ln quyn kim sot ca mt doanh
nghip (thm ch trn 50%), tuy nhin,
trong c cu c ng ca doanh nghip
li khng th hin c iu ny mt
cch trc tip.
Bng 9: Thng k thay i ng k kinh doanh do M&A (2007 - 2011)
29
NM 2012
5.2. Thng k theo tnh, thnh
TP H Ch Minh l ni c nhiu trng hp
thay i ng k kinh doanh do nguyn
nhn tp trung kinh t nht trong c nc
(60 trng hp, chim 15% s v c
thng k). S liu ny cng ph hp vi
mt thc t l TP H Ch Minh c coi l
u tu kinh t ca c nc v cng l a
phng c hot ng mua bn sp nhp
doanh nghip si ng. Phn ln cc
thng v M&A c cng b c s lin
quan ca doanh nghip c ng k kinh
doanh ti thnh ph ny.
Mt im cn lu l mc d Ngh An l
a phng c thng k c s v sp
nhp nhiu th hai trong danh sch nhng
hu ht cc trng hp c thng k l
cc cng ty nh nc c quy m nh v
va hot ng trn a bn, c sp nhp
vi cc tng cng ty nh nc ti trung
ng hoc cc cng ty nh nc cp tnh
c cng lnh vc hot ng.
C mt thc t l cng tc qun l nh nc
v thay i ng k kinh doanh ti cc tnh,
thnh ph trong c nc ang cha c s
thng nht v ng b, c bit l nhng
thng tin v nguyn nhn thay i ng k
kinh doanh (do chuyn i ngnh ngh
hot ng, tng vn iu l, thay i ngi
i din php lut hay nguyn nhn tp
trung kinh t).
Hnh 2: Thng k thay i ng k kinh doanh do M&A theo tnh, thnh
30
NM 2012
6. Thc trng
kim sot hot
ng tp trung
kinh t
6.1. Cc vn bn php lut mi
c ban hnh
Trong thi gian 3 nm va qua, c mt
s vn bn php lut mi c ban hnh
iu chnh mt s vn hoc lnh vc c
th trong hot ng tp trung kinh t, bao
gm Lut Vin thng (2009) v Ngh nh
hng dn thi hnh, Thng t 04/2010 ca
Ngn hng nh nc quy nh vic sp
nhp, hp nht, mua li t chc tn dng,
Ngh nh 119 (2011) ca Chnh ph sa
i th tc hnh chnh ti Ngh nh 116
(2005) hng dn Lut Cnh tranh. Di
y l ni dung c bn iu chnh vn
tp trung kinh t trong cc vn bn php
lut ny.
6.1.1. Lut Vin thng ca Quc hi,
s 41/2009/QH12 ngy 04/12/2009
c hiu lc t ngy 01/07/2010
iu 19 Lut Vin thng (2009) quy nh v
cnh tranh trong kinh doanh dch v vin
thng, c th l:
Khon 1. Doanh nghip vin thng khng
c thc hin cc hnh vi hn ch cnh
tranh, cnh tranh khng lnh mnh theo
quy nh ca Lut cnh tranh.
Khon 5. Cc doanh nghip vin thng khi
tp trung kinh t c th phn kt hp t 30%
n 50% trn th trng dch v lin quan
phi thng bo cho c quan qun l chuyn
ngnh v vin thng trc khi tin hnh tp
trung kinh t.
Khon 6. Vic thc hin quy nh ti khon
1 iu 25 ca Lut cnh tranh trong hot
ng vin thng phi c s chp thun
bng vn bn ca B Thng tin v Truyn
thng.
Khon 7. B Thng tin v Truyn thng ch
tr phi hp vi B Cng thng quy nh
chi tit vic thc hin cc khon 1, 5 v 6
iu ny.
6.1.2. Ngh nh s 25/2011/N-CP
quy nh chi tit v hng dn thi
hnh mt s iu ca Lut Vin
thng
iu 6 Ngh nh ny quy nh v x l v
vic cnh tranh trong hot ng kinh doanh
dch v vin thng, theo :
Khon 2. Thm quyn, th tc x l vic tp
trung kinh t trong hot ng kinh doanh
dch v vin thng c quy nh nh sau:
a) i vi vic tp trung kinh t c th phn
kt hp t 30% n 50% ca mt th trng
dch v vin thng, doanh nghip tham gia
tp trung kinh t phi thng bo cho c
quan qun l chuyn ngnh v vin thng
v c quan qun l cnh tranh trc khi tin
hnh tp trung kinh t. i vi vic tp
trung kinh t c th phn kt hp chim
trn 50% th trng dch v vin thng, B
trng B Cng thng ra quyt nh chp
thun min tr sau khi c vn bn chp
thun min tr ca B trng B Thng tin
v Truyn thng;
b) Trong thi hn 10 ngy lm vic k t
ngy nhn c y h s ngh
hng min tr quy nh ti Khon 1 iu
29 Lut Cnh tranh, B Cng thng gi h
s ti B Thng tin v Truyn thng ly
kin. Trong thi hn 20 ngy lm vic k t
31
NM 2012
ngy nhn c h s ngh hng min
tr, B Thng tin v Truyn thng c trch
nhim tr li bng vn bn cho B Cng
thng.
6.1.3. Ngh nh 119/2011/N-CP sa
i th tc hnh chnh ti Ngh nh
116/2005/N-CP hng dn Lut
Cnh tranh
iu 1 Ngh nh ny quy nh sa i, b
sung iu 38 nh sau:
iu 38. Thng bo, tr li thng bo tp
trung kinh t
1. H s thng bo tp trung kinh t ca
doanh nghip tham gia tp trung kinh t c
th np trc tip hoc qua mng in t
bng hnh thc bn sao (bn scan t bn
gc, file vn bn) km theo ch k in t
hp php ca ngi i din hp php ca
doanh nghip.
2. Vic tr li thng bo tp trung kinh t
phi c thc hin bng vn bn.
3. Vn bn tr li thng bo tp trung kinh
t ca c quan qun l cnh tranh phi
c gi n cc i tng sau y:
a) C quan ng k kinh doanh v cc c
quan khc c thm quyn cho php sp
nhp, hp nht, mua li, lin doanh theo
quy nh ca php lut;
b) i din hp php ca cc bn tham gia
tp trung kinh t;
c) Cc bn tham gia tp trung kinh t.
2. Sa i khon 1 iu 40 nh sau:
1. Bo co gii trnh c th vic p ng
iu kin c hng min tr do doanh
nghip t lp v doanh nghip chu trch
nhim v ni dung ca bo co.
3. B sung khon 3 v khon 4 vo iu
40 nh sau:
3. Bo co gii trnh ca cc bn d nh
tham gia tha thun hn ch cnh tranh
hoc tp trung kinh t c th np trc tip
hoc qua mng in t bng hnh thc bn
sao (bn scan t bn gc, file vn bn) km
theo ch k in t hp hp ca ngi i
din hp php ca doanh nghip.
4. Trong qu trnh nh gi ni dung ca
Bo co gii trnh c th vic p ng iu
kin c hng min tr, c quan qun l
cnh tranh c th t chc ly kin ca cc
t chc khoa hc v cng ngh, cc t chc
nghin cu v pht trin.
6.1.4. Thng t 04/2010/TT-NHNN
quy nh vic sp nhp, hp nht,
mua li t chc tn dng do Ngn
hng Nh nc Vit Nam ban hnh
Theo cc quy nh ti iu 9,10, 13, 14, 17,
18 th iu kin cc t chc tn dng
c php sp nhp, hp nht hoc mua
li l khng thuc trng hp tp trung
kinh t b cm theo quy nh ti Lut Cnh
tranh v t chc tn dng tham gia sp
nhp, hp nht hoc mua li phi c vn
bn thng bo cho c quan qun l cnh
tranh hoc ngh c hng min tr
i vi trng hp tp trung kinh t b cm
theo quy nh ca Lut Cnh tranh.
6.1.5. Quyt nh 55/2009/Q-TTg v
quy nh gii hn t l phn trm
tham gia ca nh u t nc ngoi
vo TTCK Vit Nam
iu 2: Nh u t nc ngoi mua, bn
chng khon trn th trng Vit Nam c
php nm gi ti a 49% tng s c phiu
ca cng ty c phn i chng.
32
NM 2012
6.2. Cc v vic tp trung kinh
t c thng bo hoc tham
vn vi Cc QLCT
Cc v TTKT nm trong ngng phi thng
bo hoc b cm bt u xut hin v c
xu hng gia tng
Trong thi gian va qua, trn th gii c
mt lot cc v sp nhp ln m trong ,
cc bn tham gia u c cng ty con hoc
chi nhnh ti Vit Nam, v d nh Alcatel
Lucent, ICI Akzo Nobel, Prudential AIA
(thng v ny cui cng b hy b)
Nhiu cng ty chim lnh c th phn
ln, thm ch c th c th phn chi phi
trn th trng Vit Nam. xut hin nhiu
trng hp cc cng ty t tuyn b hoc
qung b v th phn ln i vi cc sn
phm ca mnh.
Bng di y thng k cc v M&A
c thng bo (bao gm c theo trnh t
ca Lut Cnh tranh v qua cng vn tham
vn chnh thc) ti Cc Qun l cnh tranh
t khi Lut canh tranh c hiu lc (thng
7/2005) n Thng 12/2011.
Bng 10: Thng k cc v vic TTKT c thng bo/tham vn n Cc QLCT
STT Nm Ngnh
Cc cng ty tham
gia TTKT
Vn iu l Doanh thu
1 2008
Sn
xut
giy
CTCP Giy Tn Mai 357.187.380.000 VND 966.616.066.772 VND
CTCP Giy ng Nai 154.754.200.000 VND 353.873.701.394 VND
2 2008
Cng
ngh
thng
tin
CTCP Sng To 750,000 USD 5,593,906,564 VND
Cng ty TNHH Gii
Php NEC Vit Nam
1,000,000 USD 1,352,546.16 USD
3 2008
Thit b
vin
thng
Cng ty TNHH
Lucent Technologies
Vit Nam
120,000 USD -
Cng ty TNHH
Alcatel - Lucent
Vit Nam
650,000 USD 1,775,000 USD
4 2009
Dch v
khoan
du kh
Tng CTCP Khoan
v Dch v khoan
Du kh (PV Drilling)
1,322 t VND 1,372 t VND
CTCP u t Khoan
Du kh Vit Nam
(PVDI)
1,000 t VND -
5 2009
Sn
xut
chn
gi m
CTCP Mirae 132,870,660,000 VND 108,336,000,000 VND
CTCP Mirae Fiber 103,830,540,000 VND 134,775,000,000 VND
33
NM 2012
STT Nm Ngnh
Cc cng ty tham
gia TTKT
Vn iu l Doanh thu
6 2010
Sn
xut
hng
tiu
dng
CT TNHH Unilever
Vit Nam
442,664,820,000 VND
1,788,774,000,000
VND (2008)
CT TNHH Unilever
Quc t Vit Nam
420,440,000,000 VND
8,791,153,000,000
VND (2008)
7 2010
Bo
him
nhn
th
CT BHNT Prudential 40 triu USD 615 t VND
CT BHNT AIA 1035 t VND 562,745 t VND (2009)
8 2010
Kinh
doanh
thc
phm
CTCP Kinh
1,012,765,880,000
VND
3,317 t VND
CTCP Min Bc 151,242,160,000 VND 355,142,371,392 VND
CTCP Kem Kido's 69 t VND
208,000,000 VND
(ngnh bnh ko,
kem v sa chua)
9 2011
Dch v
ngh
dng
CTCP Vinpearl
1,799,057,210,000
VND
561,639,549,635 VND
(9 thng u 2010)
CTCP Vinpearl
Hi An
300,000,000,000 VND
53,333,117,423 VND
(9 thng u 2010)
CTCP Vinpearl
Nng
288,000,000,000 VND
309,579,645 VND (9
thng u nm 2010)
CTCP Vincharm 400,000,000,000 VND 18,056,372,822 VND
Cho ti nay Cc QLCT ph chun tt c cc v vic TTKT c thng bo. Cha c v
vic no thuc dng b cm theo quy nh ca Lut cnh tranh.
34
NM 2012
Di y l tm tt ni dung mt s v vic thng bo/tham vn ng ch trong nhng
nm qua:
V vic 1: V sp nhp gia Cng ty c phn giy Tn Mai v
cng ty c phn giy ng Nai
Nm 2008, Cc QLCT th l H s Thng bo vic TTKT ca Cng ty c phn giy
Tn Mai v Cng ty C phn giy ng Nai. Hnh thc TTKT l hp nht hai cng ty
hnh thnh doanh nghip mi l Cng ty c phn Tp on Tn Mai, ng thi
chm dt s tn ti ca hai cng ty trc . Sau khi nghin cu v phn tch thng
tin v cc doanh nghip tham gia TTKT, xem xt tng quan v ngnh cng nghip
giy (giy in bo) ca Vit Nam bao gm tnh hnh sn xut giy in bo ti Vit Nam,
tnh hnh u t, nhp khu, c im th trng xt trn gc th phn, cng nh
nhng nh gi v chnh sch gi ca doanh nghip, Cc Qun l cnh tranh cho
php hai doanh nghip c php thc hin hp nht. Xt v tc ng cu trc th
trng giy in bo, qu trnh TTKT gia hai cng ty khng lm thay i cu trc th
trng so vi trc khi hp nht. Mt khc, Cng ty c phn Tp on Tn Mai hnh
thnh sau qu trnh hp nht s c thm li th cnh tranh v tim lc ti chnh,
nhn s, cng ngh, thit bdo c th cnh tranh vi cc doanh nghip nhp
khu giy in bo v cht lng v gi c. Bn cnh , nhng quan ngi gy hn ch
cnh tranh ca hot ng TTKT ny nh vic lm dng v tr thng lnh tng gi
bt hp l hay gy bt li cho khch hng ca doanh nghip mi hnh thnh c
nh gi l khng c kh nng xy ra.
35
NM 2012
V vic 2: Tham vn i vi v sp nhp gia Tng cng ty PV Drilling
v Cng ty PVDI
Nm 2009, Cc Qun l Cnh tranh nhn c cng vn yu cu ca y ban
Chng khon Nh nc v vic tham vn v cho kin h tr lin quan n vic sp
nhp gia Tng cng ty C phn Khoan v Dch v Khoan du kh PV Drilling
(thnh lp nm 2001) v Cng ty C phn u t Khoan Du kh Vit Nam PVDI
(thnh lp thng 4/2007).
Cng ty PV Drilling hot ng trong cc lnh vc ch yu bao gm dch v cho thu
v vn hnh gin khoan, dch v k thut ging khoan, cung cp vt t thit b
khoan. Trong dch v cho thu gin khoan chim ti 40% doanh thu nm 2008
vi 3.720 t.
Cng ty PVDI c vn iu l ban u l 1.000 t ng vi 51% vn do PV Drilling nm
gi v 49% vn ca cn b cng nhn vin ngnh du kh v cc php nhn khc.
Vic thnh lp PVDI nhm mc ch chnh l trin khai u t 02 gin khoan cho PV
Drilling.
Sau sp nhp, 2 gin khoan ny s thuc s hu ca PV Drilling v nng tng s gin
khoan ca PV Drilling ln 3 gin khoan.
Sau khi xem xt v vic, Cc QLCT c cng vn tr li trng hp sp nhp ca 2
cng ty khng thuc i tng phi thng bo TTKT do th phn dch v khoan ca
PV Drilling sau khi sp nhp chim khong 25%. Thc cht y l v sp nhp cng
ty con vo cng ty m nn cng khng lm thay i nhiu cu trc th trng v
nh hng ti cnh tranh. Bn cnh , do tnh hnh kh khn chung ca kinh t th
gii v Vit Nam, vic sp nhp PVDI vo PV Drilling c cc bn cho l gii php
ti u gip PVDI trong vic huy ng ngun vn v tm kim th trng cho 2 gin
khoan mi, nng cao sc mnh, tim lc ti chnh v kh nng cnh tranh ca PV
Drilling ng thi mang li li ch cao cho c ng ca 2 cng ty.
36
NM 2012
V vic 4: Tham vn v vic mua li cng ty BHNT AIA v
BHNT Prudential
Thng 4/2010, Cc QLCT nhn c cng vn ca hai Tp on Prudential Plc (c tr
s ti Vng quc Anh) v American International Group Inc (AIG c tr s ti Hoa
K) tham vn v tha thun mua li AIA Group Limited (AIA) mt cng ty con
thuc s hu ton b ca AIG ca Prudential. Hin ti hai tp on ny c cc cng
ty con ti Vit Nam l Prudential Vit Nam v AIA Vit Nam vi th phn trn th trng
bo him nhn th tng ng l 39,97% v 6,67% cn c trn tng doanh thu nm
2009. V vy trng hp ny nm trong din phi np h s thng bo TTKT chnh
thc ti Cc QLCT do th phn kt hp ca hai bn chim 46,64% th phn (trn 30%
v di 50%).
Xt trn phm vi ton cu, c hai tp on nu u c hot ng ti khu vc chu
v v sp nhp ny c cho l c th gip Prudential gia tng v th chin lc
v pht trin th trng ti chu , gm c Vit Nam, l khu vc ang c tc tng
trng cao. Nhiu ngun tin cho rng v sp nhp ny lm cho Prudential tr thnh
hng bo him ln nht khu vc cn AIG, tp on m ca AIA, s c ngun vn
trang tri cho gi cu tr t chnh ph Hoa K sau khng hong ti chnh 2008. Th
trng Vit Nam c vai tr quan trng i vi c hai bn trong v vic. Do , s
chp thun ca c quan cnh tranh Vit Nam l mt phn ca giao dch.
Cc bn cng np h s ti cc c quan cnh tranh v chng c quyn khc
19
.
Tuy nhin, n thng 6/2010, i din ca cc bn thng bo chm dt hp
ng sp nhp AIA vo Prudential do cc c ng ca Prudential khng chp nhn,
do v vic c ng li.
V vic 3: Tham vn v vic sp nhp cng ty Mirae Fiber vo Mirae
Thng 10/2009, Cc QLCT nhn c cng vn t CTCP Mirae tham vn v vic sp
nhp Mirae Fiber vo Mirae. CTCP Mirae (Mirae) tin thn l Cng ty TNHH Mirae
Fiber VN, chnh thc thnh lp nm 2001 vi ch u t l Cng ty TNHH Mirae Fiber
Technology Co., Ltd t ti Hn Quc, sau c phn ha vo nm 2007. Cng
ty CP Mirae Fiber tin thn l chi nhnh ca Cng ty Mirae Fiber Vietnam, c tch
ra hot ng c lp v ly tn l Cng ty TNHH Mirae Fiber Hng Yn, c phn ha
vo 09/2007. Sau khi tip nhn y thng tin v nghin cu v vic, Cc QLCT
tr li trng hp sp nhp ny khng thuc i tng phi thng bo TTKT ln Cc
qun l cnh tranh theo quy nh ti iu 20, Lut Cnh tranh 2004 (Th phn kt
hp sau khi sp nhp trn th trng lin quan i vi tng loi sn phm m Cng
ty sau sp nhp sn xut v kinh doanh thp hn 30%).
19
Singapore, Hn Quc, Indonesia
37
NM 2012
KINH NGHIM QUC T
V KIM SOT TP TRUNG KINH T
20
CHNG II
20
Phn ny tng hp kinh nghim chung ca cc nc c qu trnh thc thi Lut cnh tranh/chng c quyn trong nhiu nm.
Phn Ph lc 3 ca Bo co nu tm tt v cch tip cn, cc quy nh c th ca cc nc Hoa K, Lin minh chu u, Nht
Bn v Trung Quc. Ph lc 4 tm lc v phn tch mt s v vic v kim sot tp trung kinh t in hnh trn th gii trong
thi gian gn y.
38
NM 2012
1. Khung kh
kim sot TTKT
ca cc c
quan cnh tranh
quc t
Phn ny tm lc nhng vn chung
trong kim sot TTKT ca cc nc trn th
gii, ni dung ch yu t ti liu v nhng
kinh nghim tt nht ca Mng li cnh
tranh quc t (ICN) v Khuyn ngh v kim
sot tp trung kinh t ca OECD.
1.1. Mc tiu ca chnh sch
kim sot tp trung kinh t
mi quc gia, chnh sch kim sot tp
trung kinh t (TTKT) l mt b phn trong
tng th cc chnh sch ca chnh ph, bao
gm chnh sch cng, chnh sch kinh t v
chnh sch cnh tranh. Trong khun kh
ca Bo co ny, nhm nghin cu ch tp
trung phn tch chnh sch kim sot TTKT
theo kha cnh l mt b phn ca chnh
sch cnh tranh.
Xt v cnh tranh, mc tiu ct li ca chnh
sch kim sot TTKT l nhm m bo hot
ng TTKT khng hoc khng tim n nguy
c gy ra tc ng tiu cc ti hot ng
cnh tranh trn th trng.
L mt b phn ca chnh sch cnh tranh
ni chung, chnh sch kim sot TTKT c
c th ha l mt trong ba lnh vc iu
chnh ca Lut Cnh tranh, bao gm: tha
thun hn ch cnh tranh, lm dng v tr
thng lnh/c quyn v kim sot TTKT.
Cc quy nh v kim sot TTKT c tc ng
tin kim, nhm ngn chn cc v vic sp
nhp c kh nng lm phng hi ti cnh
tranh. Trong khi , cc quy nh iu chnh
hnh vi tha thun hn ch cnh tranh v
hnh vi dng v tr thng lnh th trng li
c nhm ti hu kim, x l cc hnh vi lm
phng hi ti cnh tranh trn th trng.
Vic a cc quy nh v TTKT vo Lut
Cnh tranh, nhm ngn chn cc v vic
mi ch c kh nng gy phng hi cho
cnh tranh l do:
l Th nht, TTKT ngay lp tc loi b p
lc cnh tranh gia cc bn tham gia
vo v vic v lm gim s lng cc
i th cnh tranh trn th trng. Khi
tc ng loi b cnh tranh ca v vic
TTKT ln, th trng s mt dn nh
hng hiu qu kinh t; ng thi trong
mt s trng hp, doanh nghip
thnh lp sau v vic TTKT khng cn
phi thc hin cc hnh vi phm cc
quy nh mang tnh hu kim ca Lut
Cnh tranh m vn c th loi b c
cc i th cnh tranh v thu li t th
trng.
l Th hai, hiu qu ca cng tc thc thi
Lut Cnh tranh khng phi l 100%.
Khng phi vi phm no cng c th b
pht hin v x l. Do , vic p dng
cc bin php tin kim c th gip
gim bt p lc cho c quan thc thi
Lut. Ngoi ra, ngay c khi c th thc
hin cc bin php khc phc khu
hu kim i vi cc v vic TTKT b
pht hin c tc ng xu ti cnh
tranh, th cc bin php ny cng rt
tn km.
Tm li, chnh sch kim sot TTKT l nhm
mc ch ngn nga vic thay i cu trc
th trng c th dn n vic lm tn hi
ti ng lc cnh tranh trn th trng, t
lm suy gim hiu qu kinh t v xm
hi ti li ch ca ngi tiu dng.
39
NM 2012
1.2. Cc hnh thc TTKT
Lut Cnh tranh Vit Nam s dng tiu ch
duy nht nh gi cc giao dch TTKT: th
phn ca cc bn tham gia vo giao dch.
Ch cc v vic lm gia tng th phn ca
cc bn tham gia TTKT mi chu s iu
chnh ca Lut Cnh tranh. V mt l thuyt,
c th chia cc giao dch TTKT thnh cc
dng nh sau: TTKT theo chiu ngang, TTKT
theo chiu dc v TTKT theo dng t hp.
1.2.1. TTKT theo chiu ngang
Hnh thc ny bao gm nhng v TTKT ca
cc doanh nghip tham gia cung ng cng
mt loi sn phm hoc cc sn phm c
th kh nng thay th mt thit cho nhau.
Khi nim TTKT theo chiu ngang ngm
rng cc doanh nghip tn ti trn cng
mt cp trong chui sn xut, cung ng sn
phm. Trc khi thc hin TTKT, cc doanh
nghip ny thng l nhng i th cnh
tranh trc tip hoc i th tim nng.
Sp nhp theo chiu ngang c coi l c
kh nng gy quan ngi n cnh tranh
trn th trng nht do vic TTKT trc tip
lm suy gim s lng i th cnh tranh
c lp trn th trng. V vic TTKT theo
chiu ngang c 2 dng tc ng chnh s
c phn tch phn tip theo: tc ng
n phng (unilatery effects) v tc ng
kt hp (coordinated effects).
1.2.2. TTKT theo chiu dc
Hnh thc ny bao gm cc v TTKT gia
cc doanh nghip cp khc nhau trong
cng mt chui sn xut, cung ng sn
phm. Ni cch khc, cc v vic ny pht
sinh khi cc doanh nghip ang hoc s c
mi quan h mua - bn sn phm thc hin
TTKT.
Khng ging nh cc v vic TTKT theo
chiu ngang, cc v TTKT theo chiu dc
khng lm gim s lng i th cnh
tranh trn th trng lin quan, tuy nhin,
cng c th gy ra nhng quan ngi ng
k i vi cnh tranh trn th trng. Quan
ngi nghim trng nht lin quan ti cnh
tranh l khi v vic TTKT gy ra tc ng
ng ca th trng, v d, trng hp mt
doanh nghip sn xut tin hnh TTKT vi
cc nh cung cp nguyn liu u vo thit
yu v t chi cung cp nguyn liu thit
yu cho cc i th cnh tranh khc.
1.2.3. TTKT theo dng t hp
Hnh thc ny bao gm cc v TTKT khi cc
bn tham gia hot ng sn xut kinh
doanh trong cc lnh vc khc nhau. in
hnh l khi cc cng ty khng cng sn xut
mt loi sn phm, v cng khng c mi
quan h mua bn hin hu hoc tim
nng. Cc v sp nhp theo dng t hp
c coi l nhng hnh thc TTKT t gy
quan ngi nht n cnh tranh trn th
trng v thng c min tr trong cc
quy nh ca Lut Cnh tranh.
1.3. nh gi tc ng ca
v vic TTKT theo chiu
ngang
Mc tiu ca vic phn tch tc ng cnh
tranh trong r sot cc v vic TTKT theo
chiu ngang l nhm nh gi kh nng
gy hn ch cnh tranh mt cch ng k
thng qua vic to lp hoc cng c kh
nng hay ng lc ca doanh nghip trong
vic lm dng sc mnh sau TTKT bng cc
hnh vi n phng hoc kt hp vi cc
i th cnh tranh hin hu trn th
trng.
Do , khi nh gi tc ng cnh tranh,
cc c quan cnh tranh thng cn nhc
xem sau v vic TTKT c kh nng dn n
cc hnh vi lm dng n phng hoc kt
hp hay khng. Hai cch nh gi ny c
40
NM 2012
coi l hai khung nh gi cnh tranh
xem xt mt v vic TTKT.
Kinh nghim cho thy, vic nh gi tc
ng cnh tranh, d trong khun kh hnh
vi n phng hay kt hp, cn c da
trn cc phn tch v mt kinh t v iu
kin thc t ca tng v vic.
1.3.1. Tc ng n phng
Khi phn tch tc ng n phng ca v
vic TTKT, cc c quan cnh tranh thng
tp trung nh gi liu doanh nghip hnh
thnh sau TTKT c kh nng gy hn ch
cnh tranh mt cch ng k trn th trng
lin quan thng qua vic to lp, cng c v
th trn th trng v gia tng kh nng v
ng lc ca doanh nghip trong vic
lm dng sc mnh th trng mt cch
c lp.
Mt s yu t cn cn nhc khi nh gi tc
ng n phng ca v vic TTKT:
l V th ca cc bn tham gia TTKT - th
phn, v tr trn th trng xt v mt
th phn, cc i th cnh tranh trc
khi thc hin TTKT;
l p lc cnh tranh t cc doanh nghip
khng tham gia TTKT - th phn, khc
bit v th phn gia doanh nghip
hnh thnh sau TTKT vi cc i th
cnh tranh, d tha nng lc cung ng,
mc khc bit ha sn phm;
l p lc cnh tranh trc tip hoc tim
nng nhp khu v kh nng gia
nhp th trng ca i th mi, s
hin din ca th trng sn phm v
th trng a l thay th gn cho th
trng lin quan ang xem xt, tnh
cnh tranh trong cc th trng lin h
theo chiu dc i vi th trng ang
xem xt;
l Hiu qu kinh t v nng lc hin ti
ca cc bn tham gia TTKT.
1.3.2. Tc ng kt hp
Khi phn tch tc ng kt hp ca v vic
TTKT, cc c quan cnh tranh thng nh
gi xem iu kin th trng sau v vic
TTKT c lm gia tng kh nng cc doanh
nghip trn th trng cu kt ngm vi
nhau hoc tng cng s lin kt hin ti,
gy hn ch cnh tranh mt cch ng k
trn th trng lin quan.
Khi nh gi v kh nng cu kt ngm gia
cc doanh nghip, cn lu mt s iu
kin gip thc hin thnh cng s cu kt
, bao gm: (a) kh nng xc nh iu
kin cu kt, (b) kh nng pht hin vi phm
trong qu trnh cu kt v (c) kh nng
trng pht nhng vi phm .
Ngoi ra, cng cn nh gi nng lc cnh
tranh ca cc doanh nghip trn th trng
trc khi thc hin TTKT v cc yu t c
tc ng km hm hoc ngn cn s cu kt
gia cc doanh nghip sau khi v vic
TTKT c thc hin. Trong qu trnh nh
gi ny, cn xem xt tt c cc bng chng
m c quan cnh tranh c th thu thp
c, bao gm, iu kin th trng trc
khi thc hin TTKT c th gy bt li hoc
to thun li cho qu trnh lin kt gia cc
doanh nghip v tc ng ca v vic TTKT
ln cc iu kin th trng .
1.3.3. Tc ng hn ch cnh tranh
trc tip
Tc dng ca vic xc nh th trng lin
quan l nhm xc nh mt khun kh th
trng, trong , doanh nghip b xem xt
chu tc ng trc tip t hnh vi cnh
tranh ca cc i th khc trn th trng.
Do , vic xc nh mc tp trung ca
41
NM 2012
21
Ch s CR c tnh bng tng th phn ca cc doanh nghip chim th phn ln nht trn th trng,
th hin quy m tng i ca nhm doanh nghip ny so vi tng dung lng th trng.

Trong Si l th phn ca doanh nghip ln th i trong ngnh; n l s lng cc doanh nghip c th
phn ln nht trn th trng xc nh CR
n
.
Ch s CR c s dng ph bin nht l CR
4
(tng th phn ca 4 doanh nghip ln nht trn th trng).
Ch s ny dao ng t xp x 0% cho n 100%. H s tp trung cao ch ra rng cc doanh nghip hng
u chim gi mt v tr quan trng trn th trng v tnh cht tp trung ca ngnh cao. iu cng c
ngha rng kh nng thng lnh th trng ca cc doanh nghip ln, quyn lc trong m phn vi h
thng cung cp hay h thng phn phi cng c tp trung. Khi ch c mt s t doanh nghip nhng
chim gi mt th phn ln th th trng tr ln t cnh tranh, th trng tin gn n tnh trng c
quyn.

Tri li, mc tp trung thp ch ra rng ngnh kinh doanh b cnh tranh bi nhiu doanh nghip, khng
c doanh nghip no c c th phn quan trng. Hin tng ny gi l th trng b phn tn, nhng
mc cnh tranh gia cc doanh nghip li tr ln rt gay gt. Cc doanh nghip thng lun c gng
gia tng phn th trng ca mnh. Th trng cc ngnh ny thng din ra cc cuc chin v gi c.
22
Ch s HHI c tnh bng tng bnh phng th phn ca cc doanh nghip trn th trng, cho thy
quy m ca doanh nghip trn th trng, t , xc nh mc cnh tranh gia cc doanh nghip trn
th trng . Ch s HHI c gi tr trong khong t 0 n 10,000, ty thuc vo s lng doanh nghip
trn th trng. Trn th trng cng c nhiu doanh nghip v th phn ca mi doanh nghip cng gn
vi th phn trung bnh ca th trng th ch s HHI cng nh. iu ny cho thy kh nng gy hn ch
cnh tranh ca doanh nghip trn th trng l thp. Ngc li, cng t doanh nghip v mc chnh
lch th phn ca cc doanh nghip trn th trng cng ln th ch s HHI c gi tr cng cao, cho thy s
tn ti ca doanh nghip hoc nhm doanh nghip chim v tr thng lnh v kh nng xy ra hnh vi lm
dng v tr thng lnh trn th trng.
th trng d khng trc tip phn nh
cnh tranh trn th trng nhng c th
gip a ra nh gi s b xem mt v vic
TTKT c lm ny sinh lo ngi v mt cnh
tranh hay khng, do mc cnh tranh
trc tip t cc i th cnh tranh khng
ln khin doanh nghip sau TTKT c th
lm dng sc mnh th trng ca mnh.
Nhn chung, th trng c mc tp trung
cng cao th p lc cnh tranh trc tip i
vi doanh nghip hnh thnh sau TTKT cng
thp. Cc ch s c bn nh gi mc
tp trung ca th trng bao gm: th phn,
mc tch t th trng (ch s CR
21
) v ch
s Herfindahl - Hirschmann Index (HHI
22
).
Ch s HHI c s dng ph bin cc
quc gia, khu vc c nn cnh tranh lu i
nh Hoa K, chu u v Nht Bn nh
gi mc tp trung ca th trng v coi
nh l bc u ca qu trnh nh gi
v vic TTKT.
1.3.4. Kh nng gia nhp th trng
ca i th mi v m rng sn xut
Ngay c khi mt v vic TTKT lm tng mc
tp trung th trng th n cng cha
chc lm ny sinh cc vn v cnh
tranh nu cc doanh nghip khc vn c
th d dng gia nhp th trng hoc cc
doanh nghip ang hot ng trn th
trng d dng m rng quy m sn xut.
Cc doanh nghip mi c th gia nhp th
trng nu: (i) s thay i v gi to ra ng
lc hay khuyn khch doanh nghip mi gia
42
NM 2012
nhp; v (ii) cc ro cn gia nhp khng cao.
Bn cnh cc ro cn cu trc (v d nh li
th kinh t nh quy m ca cc doanh
nghip hin hu, hoc vic s hu cc ti
sn hay cng ngh then cht), cn c cc
ro cn gia nhp dng hnh vi, v d nh
cc doanh nghip hin ti s i ph vi
doanh nghip mi gia nhp bng cch a
ra mc gi rt thp hoc bng vic u t
m rng sn xut n mc d tha ngn
cn vic gia nhp.
Vy khi no th nguy c gia nhp th trng
ca i th cnh tranh mi thc s tr
thnh mt tc nhn tim nng cn tr hnh
vi lm dng? Vic gia nhp th trng ca
i th mi phi c tnh thc t khi cc bn
lin quan sau TTKT tm cch thc hin hnh
vi lm dng. Kh nng gia nhp th trng
ca i th cnh tranh mi cng cn phi
bn vng v ln m bo cnh tranh
hiu qu v lu di trn th trng sau khi v
vic TTKT c thc hin. ng thi, cng
cn tnh n kh nng chuyn i ca
ngi tiu dng thng qua chi ph thay i
sn phm ang c s dng.
i th mi c th c xem xt t kha
cnh nhp khu hoc s thay th v cung.
Ngoi ra, cng cn tnh n kh nng m
rng nng lc sn xut hoc chin lc
nh v li sn phm ca cc doanh nghip
ln trn th trng. Trong trng hp cc
i th mi c th tham gia th trng ngay
lp tc (trong mt thi gian ngn, khng
tn nhiu chi ph) th cn phi coi l cc
ch th hin hu trn th trng lin quan
ch khng phi l i th tim nng.
V l thuyt, nu vic gia nhp th trng l
d dng th li nhun c quyn ca th
trng sau v TTKT (thu c t vic hn
ch sn lng v nng gi) s thu ht cc
doanh nghip mi tham gia th trng v
to sc p gim gi xung mc gi trc
khi thc hin TTKT. Trong trng ngc li,
nu vic gia nhp th trng l kh khn,
ni cch khc, nu tn ti ro cn gia nhp
th trng th kh nng gia nhp th trng
ca i th cnh tranh mi s b hn ch v
doanh nghip hnh thnh sau TTKT c th
lm dng sc mnh th trng ca mnh
trong mt khong thi gian di. Trong
nhng trng hp nh vy, s phi c s
can thip ca php lut ngn chn cc
tc ng hn ch cnh tranh ca v vic
TTKT.
Hu ht cc vn bn hng dn thc thi cc
quy nh v TTKT ca cc c quan cnh
tranh u nhn mnh vic nh gi xem
kh nng gia nhp th trng ca i th
mi hoc m rng kinh doanh ca cc
doanh nghip ln c nh hng nh th
no trong vic hn ch cc tc ng gy
hn ch cnh tranh ca v vic TTKT. Cc c
quan ny u thng nht rng, thc s
c hiu qu trong vic hn ch tc ng
phn cnh tranh ca v vic TTKT th vic
gia nhp th trng ca i th mi phi (i)
kh thi, (ii) kp thi v (iii) quy m, phm vi
ln.
nhiu quc gia, c s phn bit gia kh
nng gia nhp th trng trong ngn hn v
trong trung hn. V d, theo quan im ca
c quan cnh tranh chu u v Hoa K, kh
nng gia nhp th trng trong ngn hn
c coi l mt dng ca thay th v cung,
do , cc doanh nghip tim nng gia
nhp th trng cng c tnh vo th
trng lin quan v kh nng gia nhp th
trng trong trung hn c s dng
nh gi tc ng cnh tranh ca v vic
TTKT.
1.3.5. Sc mnh ca bn mua
Thng thng, trong trng hp khch
hng c sc mnh m phn c th t
mnh hn ch hnh vi ca doanh nghip
sau TTKT, v vic TTKT s khng gy ra lo
ngi v mt cnh tranh.
Tuy nhin, sc mnh ca bn mua khng
ch n thun xut hin thng qua s tn
ti ca cc khch hng ln. Ngay c cc
43
NM 2012
khch hng ln cng c th khng c kh
nng th hin sc mnh m phn ca
mnh trong nhng trng hp nh phi
mua cc hng ha c th, thiu ngun
cung thay th hoc khng tm c cc
ngun cung thay th tin cy.
1.3.6. Doanh nghip ph sn
Vic phn tch cu trc th trng i hi
phi so snh tnh trng cnh tranh trn th
trng trong hai trng hp: khi v vic
TTKT c thc hin v khi v vic TTKT
khng c thc hin. Nu mt trong s
cc doanh nhip tin hnh TTKT thc s ri
vo tnh trng ph sn, cn phi so snh cu
trc ca th trng trong trng hp cho
php thc hin v vic TTKT vi trng hp
doanh nghip ph sn hoc trng
hp cho doanh nghip khc khng phi
l mt bn ca v vic TTKT mua li doanh
nghip b ph sn .
Trn thc t, cc v vic TTKT him khi p
ng c cc tiu ch c s dng
phn tch trong trng hp mt bn tham
gia TTKT lm vo tnh trng ph sn. Do ,
c quan im cho rng, nu c doanh
nghip ph sn rt khi th trng th ngay
lp tc, cnh tranh s gia tng do cc doanh
nghip cn li trn th trng s phi n lc
cnh tranh ginh cc khch hng ca
doanh nghip va ri b th trng .
1.3.7. Hiu qu kinh t
Mt v vic TTKT c th s khng c vn
nu chng minh c hiu qu kinh t ca
v vic . Tnh hiu qu c th c th
hin thng qua tc ng tch cc n cnh
tranh trn th trng khin cho cnh tranh
khng b suy gim cho d s lng i th
cnh tranh b gim i sau v vic TTKT. V d,
v vic TTKT gip h thp chi ph cn bin
ca doanh nghip sau TTKT hoc nng cao
kh nng ci tin cng ngh ca doanh
nghip. Trong nhng trng hp nh vy,
vic nh gi li ch thu c t vic nng
cao hiu qu kinh t thng c s dng
nh gi cnh tranh trn th trng v
khng cn phi so snh gia li ch thu
c vi tc ng phn cnh tranh ca v
vic.
Trn thc t, c th xy ra trng hp li ch
kinh t c gia tng trong khi cnh tranh
b suy gim. Trong trng hp ny, li ch
kinh t c th c so snh vi tc ng
phn cnh tranh nh gi xem, cui
cng, li ch ca ngi tiu dng (hoc tng
phc li x hi) c tng ln hay khng. im
quan trng nht l phi chng minh c
li ch v mt kinh t hoc tc ng tng
hp ti cnh tranh ca v vic TTKT s c
chuyn ti tay ngi tiu dng.
Khng phi lc no li ch kinh t cng ln
hn so vi tc ng phn cnh tranh. Trong
mt s trng hp, cn phi c mt s p
lc cnh tranh nht nh th mi m bo
t c mt kt qu c li. y, vic
nh gi li ch kinh t cng c lin quan ti
vic nh gi v a cc bin php khc
phc, theo , cc bin php khc phc
cn tng xng hn ch tc ng phn
cnh tranh nhng cng cn m bo pht
huy cc li ch kinh t thu c t v vic
TTKT.
44
NM 2012
2. Kim sot
TTKT ti cc
nc ang pht
trin
Trong xu th chung v kim sot TTKT trn
th gii, cc nc ang pht trin
23
c thun
li l p dng c cc kinh nghim ca
cc nc pht trin, c lch s ban hnh
v thc thi lut cnh tranh hng chc nm,
tuy nhin cn lu nhng vn sau mang
tnh cht c trng ca nc ang pht
trin
24
m Vit Nam c bit cn lu trong
qu trnh thc thi php lut cnh tranh. Hu
ht nhng vn c cp di y
khng ch tn ti trong lnh vc kim sot
TTKT m cng lin quan n cc vn
chung ca lut v chnh sch cnh tranh.
2.1. S thiu vng vn ha
cnh tranh ph hp
Hu ht cc nc ang pht trin thiu mt
nn tng vn ha cnh tranh do mt s cc
yu t sau. mc c bn, nhiu nn
kinh t ang pht trin c mt thi gian di
thc hin theo c ch tp trung ch huy v
k hoch ha do nh nc thng nht kim
sot. Kt qu l, khu vc t nhn khng
c php ng vai tr ng k trn th
trng. Hn na, ti cc nn kinh t ,
cnh tranh khng c coi l mt ng lc
pht trin kinh t. Ngc li, cnh tranh
mang hm ngha xu vi cch hiu rng
cnh tranh l cc phng thc bt hp
php c thc hin nh bi i th
cnh tranh.
Trong xu th ton cu ha v tng thch
ha php lut, cc nc ang pht trin
ch trng hn trong vic vic xy dng v
ph bin vn ha cnh tranh ni a. Tuy
nhin, cn phi lm nhiu hn na thc
y vai tr ca s cnh tranh gia tt c cc
ch th hot ng trn th trng, khng
phn bit ngun gc s hu.
2.2. Kh khn khi chuyn i
sang nn kinh t th trng
Cnh tranh ch c th l mt tin trnh c
ngha i vi mt quc gia nu nh mt
nn kinh t th trng c thit lp. V d
trng hp ca Trung Quc. Khi h thng
kinh t tng bc c gii thiu nhiu
khu vc ca nn kinh t, nhiu vn bn
php lut c ban hnh nhm x l cc
hnh vi phn cnh tranh v kim sot TTKT
25
.
Qu trnh ny dn ti vic p dng Lut
Chng c quyn (AML) nm 2007, l b
lut chuyn bit v cnh tranh Trung
Quc p dng chung cho tt c cc doanh
nghip thuc mi khu vc kinh t. Cc iu
khon ca b lut ny v c bn l ging
vi cc lut cnh tranh ca cc nc pht
trin. Sau 3 nm k t khi lut ny c hiu
lc, B Thng mi Trung Quc (MOFCOM),
23
Trong phn ny, thut ng cc nc ang pht trin c hiu l bao gm cc nc/nn kinh t ang
pht trin v cc nc mi ni (Developing and Emerging Economies). Cc nhn nh trong phn
ny c tng hp t cc ti liu ca OECD v ICN, bao gm Cross-border Merger Control: Challenges
for Developing and Emerging Economies, Series Roundtables on Competition Policy No 122 (2011),
Recommendation on Merger Review (OECD, 2005), Best practices on Merger Control (ICN, 2009)
24
Xem thm Dabbah, Maher, Competition law and policy in developing countries: A critical assessment of
the challenges to establishing an efective competition law regime (2010) World Competition: Law and
Economics Review 457.
25
Chng hn nh Lut Chng cnh tranh khng lnh mnh Trung Quc (1993)
45
NM 2012
26
Xem cc hng dn c ban hnh nm 2009: Hng dn r sot v vic tp trung kinh t; Hng dn v
thng bo tp trung kinh t; v Hng dn v cc ti liu thng bo tp trung kinh t
27
Xem Quy nh v Ngng thng bo tp trung kinh t ca cc doanh nghip do Quc v vin nc CHND
Trung Hoa ban hnh nm 2008; Phng php tnh doanh thu ca t chc ti chnh khi thng bo TTKT do
MOFCOM v cc c quan qun l ti chnh ban hnh (2009); Cc bin php TTKT do MOFCOM ban hnh
(2010) v Cc bin php r sot TTKT do MOFCOM ban hnh (2010).
28
Chi tit v kinh nghim ca Trung Quc trong vic kim sot TTKT, xem thm Ph lc II.
29
Xem, chng hn, Stephen Smith, Chnh sch cng nghip cc nc ang pht trin (Economic Policy
Institute, 1991)
30
Chng hn i vi Nht Bn hoc CHLB c. Ti c, mt quyt nh ca Cc Chng c quyn Lin bang
(bundeskartellamt) khng chp thun mt v vic sp nhp do cc quan ngi v cnh tranh c th b o
ngc bi b trng mt b lin quan bng cch s dng c ch thm quyn php nh, nu nh v sp
nhp c cho l c li cho tnh cnh tranh quc t i vi nn kinh t c.
31
Xem thm cc ti liu ca OECD v Chnh sch cnh tranh, chnh sch cng nghip v cc doanh nghip
hng u ca nn kinh t (2009)
32
Xem Dani Rodrik, Lm sao can thip ng: Hn Quc v i Loan tr nn giu c bng cch no (1995),
Economic Policy 20.
33
Xem thm v phn di v mi quan h gia kim sot TTKT v u t trc tip nc ngoi (FDI)
c quan c trch nhim kim sot tp trung
kinh t, ban hnh cc vn bn hng
dn
26
v quy nh c th
27
, cng nh a
ra mt s quyt nh quan trng trong vic
thc thi php lut v TTKT, bao gm quyt
nh cho php c iu kin v cm thc
hin i vi mt s v vic
28
.
2.3. Vai tr ca chnh sch cng
nghip
Chnh sch cng nghip c vai tr rt quan
trng trong cc tin trnh ra quyt nh kinh
t v hnh thnh chnh sch i vi cc nc
ang pht trin
29
. H qu l, cc vn lin
quan n cnh tranh c th t c u tin
hn. Ti nhiu nn kinh t, cc vn nh
vic lm, pht trin kinh t v nhiu vn
v chnh sch cng nghip khc nhm mc
tiu nng cao tnh cnh tranh quc t l
nhng u tin ca chnh ph. y u l
nhng vn nhy cm v mt chnh tr
bt k quc gia no, k c cc nc pht
trin
30
, nhng c bit cc nc ang
pht trin
31
.
Nhiu quc gia ch trng c bit vo
chnh sch cng nghip trong nhiu nm.
Hn Quc trong nhng nm 1980 l v d
khi cc doanh nghip trong nc nhn
c tr cp ca nh nc v c bo h
trc s cnh tranh ca nc ngoi. C
nhiu nghin cu ch ra nhng li ch
quan trng t cch tip cn chnh sch
ny
32
.
Khi nhn mnh vo nhng quan ngi khng
phi cnh tranh, cc hot ng TTKT lin
quan n cc doanh nghip trong nc c
th c chp thun mc d c th c tc
ng tiu cc tim n m cc v TTKT c
th xy ra i vi cnh tranh trong nc
33
.
2.4. Hn ch v ngun lc
Kim sot TTKT l mt hot ng s dng
nhiu ngun lc c v kha cnh nhn s v
ti chnh. Nu thiu cc nng lc cn thit,
c quan cnh tranh s gp rt nhiu kh
khn trong vic thc thi php lut cnh
tranh, c bit ti cc nc c c ch thng
bo bt buc. Hu nh tt c cc c quan
46
NM 2012
34
Xem ch thch 27 (Dabber Maher trn)
35
y l kinh nghim ca Singapore, v c cho l tng ng vi nhiu nc trn th gii
cnh tranh ti cc nc ang pht trin u
phi i mt vi thch thc ln do thiu
ngun lc con ngi v ti chnh. Tuy nhin,
trong nhng nm qua, vn ny ang
dn dn thay i. Ngy cng c nhiu sinh
vin v chuyn gia tr cc nc ang pht
trin ang theo ui chuyn mn (gm c
lut v kinh t) trong lnh vc lut cnh
tranh. Nhiu c quan cnh tranh cc nc
ang pht trin ang u t ng k trong
vic tuyn dng, duy tr lc lng nhn s
v gim bt cc ng lc cho cc chuyn
gia tr ri b cho nhng c hi ngh nghip
khc khu vc t nhn hoc gii hc
thut
34
. iu ny c coi l tin trin tch
cc v xt trong di hn, nng lc thc thi
ca c quan cnh tranh s c nng cao.
Vi gii hn v ngn sch hot ng, cc c
quan cnh tranh thng phi t s u tin
trong cng tc thc thi v h phi cn nhc
trong vic phn b ngun lc gia TTKT v
cc hot ng khc cng rt quan trng
nh iu tra x l cc tha thun hn ch
cnh tranh, ph bin cnh tranh v x l
lm dng v tr thng lnh
35
.
2.5. Khun kh php l cha
y
Khi lut cnh tranh ca mt nc ang pht
trin khng quy nh khung php l y
kim sot TTKT hoc ch quy nh cc
iu khon c bn (chng hn ch ni rng
sp nhp nm trong phm vi ca lut), c
quan cnh tranh phi i mt vi thch
thc trong vic kim sot TTKT.
Mt c ch kim sot TTKT c hiu qu i
hi h thng php lut phi tng i c
th v chi tit, bao gm: thit lp cc
ngng thng bo; c ch lm vic gia c
quan cnh tranh v cc bn sp nhp hoc
bn th ba; v cc quy nh v nguyn tc
th hin r quyn lc ca c quan cnh
tranh (trong vic nh gi kh nng gy
hn ch cnh tranh ca v vic v a ra
cc quyt nh cm hoc khc phc) cng
nh ngha v ca tt c cc bn (c quan
cnh tranh, cc bn sp nhp v bn th
ba).
2.6. Vai tr ca u t nc
ngoi (FDI)
cc nc ang pht trin, khu vc u t
nc ngoi ng vai tr quan trng c v
kinh t v chnh tr. Mt s t chc quc t
- in hnh l Ngn hng th gii (World
Bank) ng h mnh m cho vic to thun
li cho FDI cc nc ang pht trin nh
mt phng cch m ca vi kinh t th
gii v bo m s gn kt vi nn kinh t
ton cu.
Tuy nhin, khng phi tt c cc nc u
c cch nhn tch cc vi FDI. Nhiu nc
coi FDI nh mt ng lc ch cht t
nng cao v k thut cng ngh v duy tr
nng lc cnh tranh quc t. Mt s nc
li c xu hng kim sot cht ch i vi
s tham gia ca nh u t nc ngoi
trong cc ngnh v th trng khc nhau
ca nn kinh t trong nc.
47
NM 2012
i vi mt s nc ang pht trin, chnh
lut cnh tranh li c th c s dng vi
mc ch thu ht u t nc ngoi (FDI).
Mt trong nhng hnh thc u t vo
mt nc l thc hin mt thng v M&A:
mt cng ty nc ngoi cha c s hin
din ti mt nc thu tm hoc mua li
mt cng ty trong nc ang hot ng
hoc mt cng ty nc ngoi khc ang
hot ng ti nc . Tuy nhin, ngay c
cc cng ty nc ngoi c hin din
cng c th tin hnh hot ng M&A.
Trong c hai trng hp, mc d v M&A c
th t ra cc quan ngi v cnh tranh,
chnh ph nc vn c th khng tin
hnh iu chnh v vic vi lo ngi v kh
nng cc cng ty nc ngoi phn ng li
bng cch khng u t hoc rt lui khi
th trng ni a.
Tuy nhin, cn phi lu rng chnh vic c
mt c ch kim sot TTKT minh bch, r
rng v kh nng thc thi hiu qu lut
cnh tranh ca c quan cnh tranh khng
nhng khng phi l ro cn i vi hot
ng FDI m cn c nhn nhn l b
sung cho vic to nim tin i vi cc nh
u t FDI. Mt mi trng kinh doanh
theo php lut, khi nh u t nc ngoi
bit r rng lut php cho php mnh lm
g v khng c lm g chnh l iu m
nhng cng ty nc ngoi mong mun
lm n nghim tc mong mun.
48
NM 2012
MT S VN TRONG
THC THI QUY NH
V KIM SOT TTKT VIT NAM
CHNG III
49
NM 2012
1. Mi trng
php l ca
hot ng M&A
ti Vit Nam
Qua phn tch php lut Cnh tranh v TTKT
v cc quy nh c lin quan trong mt s
lnh vc php lut khc nh trnh by
trong bo co Tp trung kinh t ti Vit Nam
2009 v cp nht trn y cng nh t thc
tin ca hot ng ny trong thi gian 6
nm k t khi Lut Cnh tranh c ban
hnh, c th nhn thy mt s im cn
c b sung, hon thin trong mi trng
php l v TTKT nh sau:
Th nht, Lut Cnh tranh cha cp n
vic kim sot i vi TTKT theo chiu dc,
TTKT hn hp
36
. Ngoi ra, Lut cnh tranh
cng cha cp n vic kim sot hnh
thc lin kt thng qua i ng lnh o,
qun l chung
37
. Nhng dng TTKT ny, c
kh nng xy ra trong tng lai cng vi s
a dng hot ng kinh doanh ca cc
doanh nghip trn th trng, v c th gy
hn ch cnh tranh mc nht nh
hoc lm gia tng nguy c tha thun gia
cc doanh nghip sau khi tin hnh TTKT.
Th hai, ngoi cc quy nh c ni dung
khi qut v mang tnh nguyn tc trong
Mc 3 Chng II Lut Cnh tranh, v ti
Mc 5, Chng II Ngh nh s 116/2005/
N-CP, hin nay vn cha c cc hng dn
c th. Lut Cnh tranh vn cha c quy
nh trao quyn cho c quan qun l
cnh tranh trong vic xy dng ni dung
thm tra trong th tc thng bo, th tc
min tr cc trng hp TTKT v quy ch
kim sot TTKT. Nu khung php l ny
c hon thin, doanh nghip c th hnh
dung c phm vi ca quyn t do kinh
doanh lin quan n hot ng sp nhp,
hp nht, mua li, gp vn thnh lp doanh
nghip, m h mun thc hin.
Th ba, v tng th php lut lin quan n
TTKT bao gm cc quy nh thuc nhiu
ch nh php lut khc nhau, trong c
bn l php lut v t chc li doanh
nghip, php lut v thc hin quyn gp
vn, mua c phn, chuyn nhng vn
gp, php lut u t, php lut chng
khon, Trong cc lnh vc ny, bc u
c s quan tm mc nht nh n
vic kim sot kinh t bng quy nh dn
chiu n cc quy nh ca Lut Cnh tranh.
Tuy nhin, vn cha c quy nh v c ch
phi hp gia cc th tc kim sot TTKT
vi th tc qun l nh nc trong vic
ng k kinh doanh, th tc u t, cha
c quy ch lin kt lm vic gia c quan
chu trch nhim chnh trong vic kim sot
TTKT l Cc QLCT vi cc c quan qun l
nh nc trong cc lnh vc ni trn. Mc
d c s lin kt v mt php l nhng
vic thiu quy nh v c ch phi hp
trong qu trnh thc thi khin cho vic kim
sot TTKT trn thc t l kh thc hin.
36
C kin cho rng, nu mt v vic tp trung kinh t din ra gia hai doanh nghip khng hot ng trn
cng th trng lin quan (nh trng hp TTKT theo chiu dc hoc t hp) th vn c th tnh cng mt
cch c hc th phn ca cc bn theo dng X% + 0% = X% trn tng th trng ca mi bn. Tuy nhin,
iu khng phn nh ng ngha trong vic nh gi tc ng gy hn ch cnh tranh tim n v
c th gy nhiu kh khn cho doanh nghip bi l trong nhiu trng hp, cc v vic M&A theo dng
ny c th li c hiu qu kinh t. Cn phn bit cch nh gi tc ng gy hn ch cnh tranh mt cch
ng k ca mi dng TTKT.
37
i ng qun l, lnh o chung (interlocking directorates) l mt tp qun trong kinh doanh khi mt
ngi l thnh vin trong Hi ng qun tr/ban iu hnh ca nhiu hn mt doanh nghip. Php lut
cnh tranh/c quyn cc nc trn th gii (Hoa K, Nht Bn,) u cm vic c qun l, lnh o
chung i vi cc i th cnh tranh trc tip trn th trng lin quan.
50
NM 2012
2. Bt cp khi
s dng th
phn lm tiu
ch nh gi
v vic TTKT
2.1. Kh khn i vi doanh
nghip khi s dng th phn
lm tiu ch thng bo
Lut Cnh tranh s dng th phn lm c s
phn loi nhm TTKT v l tiu ch duy nht
xc nh cch thc x l. Thc t cho
thy, mc d s lng cc giao dch TTKT l
kh ln v tng mnh trong cc nm va
qua, quy m ca nhiu giao dch cng
khng nh nhng s lng cc giao dch
c thng bo n Cc QLCT vn cn kh
thp. Mt phn v cc doanh nghip
thc hin TTKT trn cc th trng c th
phn kt hp khng cao (di ngng
kim sot 30%), nhng quy nh ngha v
phi thng tin chnh xc v th phn ca cc
bn tham gia TTKT l mt kh khn cho
doanh nghip. Trn thc t, doanh nghip
ch c th bit v chu trch nhim v doanh
s ca mnh m khng c ngha v phi
nm c doanh s ca cc i th cnh
tranh trn th trng (cn c tnh ton th
phn ca cc bn tham gia TTKT). Vic yu
cu doanh nghip phi thu thp mt khi
lng ln thng tin lin quan n th trng
v th phn to mt p lc rt ln cho cc
doanh nghip mong mun thc hin th
tc thng bo hoc tham vn kin ca
Cc QLCT. iu ny phn no gii thch l
do ti sao rt nhiu v vic TTKT din ra
nhng ch c mt s t c thng bo ti
Cc QLCT.
Bn cnh , t gc ca doanh nghip,
vic xc nh cc i th cnh tranh a
ra cc quyt nh v sn xut, kinh doanh
ph hp cng c nhiu im khc bit so
vi k thut xc nh th trng lin quan
(c th trng sn phm v th trng a l)
theo quy nh ca Lut Cnh tranh. iu
ny cng s to ra nhng tnh ton th phn
kt hp khc nhau t pha C quan cnh
tranh v doanh nghip.
Ngoi ra, vic s dng yu t th phn kt
hp lm cn c kim sot TTKT cho thy
Lut Cnh tranh Vit Nam ch kim sot cc
trng hp TTKT theo chiu ngang. V vy,
vic sp nhp, hp nht, mua li, lin doanh
gia cc doanh nghip khng cng th
trng lin quan (cc dng sp nhp theo
chiu dc v t hp) khng chu s kim
sot ca Lut Cnh tranh.
2.2. Hn ch khi nh gi v
vic TTKT ch da trn tiu ch
th phn
V nguyn tc, iu 18 Lut Cnh tranh ch
cm thc hin TTKT khi th phn kt hp
chim trn 50% th trng. Mt khi khng
nh th phn kt hp ca cc doanh nghip
ch mc 50% tr xung th c quan qun
l cnh tranh s tr li trng hp khng
b cm. Ni cch khc, th tc thng bo
n gin ch l qu trnh xc nh li mt
cch chnh xc v th phn kt hp ca cc
doanh nghip tham gia TTKT m cha l
qu trnh nh gi tc ng ca TTKT n
th trng nhiu phng din.
Cch tip cn ny lm cho php lut kim
sot TTKT cha thc s hiu qu bi nhng
l sau y:
l V bn cht, nh gi tc ng ca vic
TTKT n th trng lun hng v
tng lai. Khi tin hnh th tc thng
bo (trc khi tin hnh TTKT), hu qu
51
NM 2012
hn ch cnh tranh cha thc s xy ra.
Cc s liu chng minh v th phn ch
phn nh nng lc cnh tranh ca tng
doanh nghip tham gia trong qu kh
hoc hin ti. Nu ch da vo chng
nh gi tc ng ca TTKT n
tng lai ca th trng cnh tranh c
ngha l chng ta ang t th trng
trong trng thi tnh. Trong s vn ng
khng ngng ca th trng, nhiu khi
s kin sp nhp, mua li, lin doanh
gia cc doanh nghip l nguyn nhn
to nn nhng bin ng v th phn
trn th trng mt cch nhanh chng
(doanh nghip sau khi TTKT khng cn
thc hin bt c chin lc cnh tranh
no m c th tng c th phn
mt mc nht nh). Th nn, trong
nhiu trng hp, th phn kt hp ca
doanh nghip gn t n mc b cm
mc nhin, song tc ng ca s kin
TTKT lm cho chng pht trin n
hoc vt qua ngng b cm. Nh vy,
mc th phn kt hp hin ti cha
chng minh v tc hi chc chn
trong tng lai gn ca vic TTKT.
l Trong l thuyt cnh tranh, kh nng hn
ch cnh tranh ca TTKT khng ch l
vic lm thay i c cu cnh tranh ca
th trng m cn l kh nng tng
cng quyn lc th trng (market
power) thc hin hnh vi phn cnh
tranh trong tng lai. Th nn, t trong
bi cnh nht nh, vic TTKT cng c
th b coi l nguy hi cho th trng cnh
tranh nu em li cho doanh nghip
kh nng chi phi th trng v tim
nng thc hin hnh vi phn cnh tranh
cho d mc th phn kt hp hin ti
cha b cm mc nhin. Xt trong
bi cnh lch s, ti thi im ban hnh
Lut Cnh tranh th quy nh cm ny c
th c tnh hp l nht nh, nhng vi
s vn ng ca nn kinh t cng nh
qua kinh nghim thc thi ca c quan
cnh tranh, quy nh ny rt cn c
xem xt iu chnh cho ph hp.
Ngoi ra, vic t ra ngng th phn 50%
cm thc hin giao dch TTKT khng
phn nh ng thc trng ca nn kinh t.
S liu thng k v cc v vic TTKT Phn
II cho thy a phn cc v vic u c quy
m trung bnh vi mc th phn kt hp
khong 30% trn th trng c xem xt.
Do , ngoi vic hn ch thm quyn ca
c quan cnh tranh trong vic nh gi v
vic TTKT, ngng th phn 50% theo quy
nh ca Lut Cnh tranh c th b st cc
v vic TTKT c kh nng gy hn ch cnh
tranh trn th trng lin quan.
2.3. Kh khn vi c quan
qun l cnh tranh v thu thp
thng tin, d liu
Hin nay, ngoi c quan qun l cnh tranh
c chc nng kim sot cc hot ng TTKT
i vi nhng trng hp thuc din phi
thng bo hoc b cm, mt s c quan
qun l nh nc chuyn ngnh khc cng
c chc nng kim sot mua li, sp nhp
trong phm vi ngnh, c th l:
l B KHT v S K hoch u t cc
tnh thnh ph:
o Thm nh v cp giy php cho cc
d n u t;
o Thay i giy php ng k kinh
doanh do nguyn nhn sp nhp,
hp nht, mua li, lin doanh;
o Khuyn khch u t trc tip nc
ngoi thng qua cc chng trnh
xc tin u t, ci thin mi
trng u t kinh doanh
l y ban Chng khon nh nc:
o Vic sp nhp, hp nht cc cng
ty chng khon, cng ty qun l
qu phi c s chp thun ca
y ban
52
NM 2012
l Ngn hng nh nc:
o Vic sp nhp, hp nht cc t chc
tn dng phi c Ngn hng nh
nc chp thun bng vn bn.
l Cc c quan iu tit ngnh:
o Vin thng: phi thng bo cho c
quan qun l chuyn ngnh nu
th phn kt hp trn 30%
Tuy nhin, bn cnh nhng bt cp trong
h thng thng bo nu trn, hin nay cha
c mt c ch phi hp v trao i thng
tin gia cc c quan trong vic kim sot
TTKT dn n vic nm bt cc thng tin,
d liu v cc v vic TTKT cn nhiu kh
khn v khng y . Hin ti, Cc Qun l
Cnh tranh ch yu da vo cc ngun
thng tin: t pha doanh nghip thc hin
TTKT, phng tin thng tin truyn thng
trong nc v quc t, s hp tc ca cc
S KH-T
Bn cnh , Cc quy nh v ngng th
phn kt hp cng c lp li trong cc
vn bn php lut khc c lin quan nh
iu 152 v 153 Lut Doanh nghip nm
2005; iu 19 Lut Vin thng nm 2009.
Theo cc quy nh ny cng i hi c quan
Nh nc c thm quyn thc thi cc lnh
vc php lut trn phi xc nh c cc
trng hp tp trung kinh t thuc nhm
cn thng bo tp trung kinh t theo php
lut cnh tranh. Trong trng hp cha
thc hin th tc thng bo tp trung kinh
t, cc c quan thc thi Lut Doanh nghip,
Lut Vin thng khng th cp giy
chng nhn ng k kinh doanh hoc giy
chng nhn thay i ni dung ng k kinh
doanh. iu ny kh thc hin trn thc t
v cc c quan ng k kinh doanh theo
Lut Doanh nghip, c quan qun l ngnh
cha thng tin xc nh th trng
lin quan, xc nh th phn ca cc doanh
nghip tham gia tp trung kinh t bi vic
xc nh nhng ni dung trn i hi nng
lc thu thp, x l thng tin mang tnh
chuyn ngnh su v cnh tranh
38
.
38
Cn lu rng cch xc nh th trng v th phn lin quan theo quy nh ca Lut Cnh tranh c th s
rt khc bit vi cch xc nh th phn nh cch hin nay cc c quan iu tit ngnh ang thc hin.
53
NM 2012
3. Bin php
khc phc cha
thc s ph hp
Theo quy nh ca Lut cnh tranh, trong
trng hp c quan cnh tranh pht hin
mt v vic tp trung kinh t thuc ngng
phi thng bo m khng thng bo hoc
b cm m vn thc hin th cc bn tham
gia v vic c th s b pht n 10% tng
doanh thu ca nm ti chnh trc nm vi
phm v phi khi phc tnh trng trc khi
v sp nhp din ra. Mt khc, nu cc bn
mun thc hin v vic sp nhp thuc
trng hp b cm nhng li khng thuc
din c hng min tr th khng th
thc hin c cho d cc doanh nghip
trong v vic c th ch c th phn kt hp
trn 50% ti mt th trng lin quan no
chim t trng nh trong c cu doanh
thu ca cc bn. Lut php c th quy nh
trong nhng trng hp tng t, cc bn
c th cam kt vi c quan cnh tranh s
thc hin mt/nhiu bin php khc phc
nht nh khng gy ra nhng quan
ngi v kh nng tim n gy hn ch cnh
tranh trn mt th trng lin quan. Bin
php c th l bin php khc phc
mang tnh cu trc (nh bn li mt phn
c s kinh doanh cho mt bn th ba, hoc
m rng phm vi cung cp bn quyn s
hu tr tu) hoc mang tnh hnh vi (khuyn
khch cnh tranh trc tip hoc kim sot
sn lng). C quan cnh tranh cn c
thm quyn nh gi, xem xt bin php
khc phc c ngh c tha ng v
khng gy tc ng hn ch cnh tranh
mt cch ng k hay khng. Chi tit v
kinh nghim quc t i vi cc nguyn tc
p dng bin php khc phc v cc hnh
thc thc hin xin tham kho Ph lc 2 ca
bn Bo co ny.
54
NM 2012
KHUYN NGH
CHNG IV
55
NM 2012
KHUYN NGH
CHNG IV
1. Khuyn ngh
v phm vi v
cc hnh thc
TTKT phi kim
sot
1.1. M rng v hnh thc v
hnh vi giao dch TTKT cn
phi iu chnh
Nh phn tch trn, vic s dng tiu
ch th phn kt hp ca cc doanh nghip
tham gia TTKT nh gi mt v vic TTKT
cho thy Lut cnh tranh Vit Nam ch iu
chnh cc v vic TTKT theo chiu ngang.
Cc tc ng phn cnh tranh tim n ca
dng TTKT theo chiu ngang l r rt khi
doanh nghip sau khi sp nhp c mt sc
mnh th trng ng k. Dng TTKT ny
cng c ch trng trong cc chnh sch
kim sot TTKT ca nhiu nc trn th gii.
Tuy nhin, c v mt hc thut ln thc tin
ch ra rng, cc dng TTKT theo chiu
dc khng phi khng tim n nhng tc
ng xu ti cnh tranh mc d khng lm
thay i trc tip ti cu trc th trng.
Khng th ph nhn cc tc ng tch cc
ti cnh tranh v phc li x hi c th c
ca mt v sp nhp theo chiu dc. R
thy nht l mt v TTKT gia hai doanh
nghip nm 2 cng on lin k ca mt
chui sn xut v u c sc mnh trn cc
th trng lin quan. V sp nhp s lm
tng hiu qu hot ng v lc ny cc hot
ng trc l tch bit ca 2 doanh nghip
nay c thc hin mt cch thng nht
v ng b. Nu khng c v sp nhp, gi
cui cng ca sn phm s hm cha mc
li nhun bin kp ca c hai doanh nghip,
khi mi doanh nghip trong chui sn xut
u c th tng gi, tc l lm hn ch
quyt nh v u vo ca doanh nghip
nm cng on sau ca chui. Vi nhng
li ch trn v kh nng t tc ng trc tip
ti cu trc th trng, nhn chung cc c
quan cnh tranh t ch ti cc v sp nhp
dng ny.
Tuy nhin, cc giao dch TTKT kiu ny cng
c kh nng gy ra tc ng hn ch cnh
tranh nht nh trn mi cp th trng
l ni hot ng ca cc doanh nghip
tham gia TTKT ngay c khi doanh nghip
c hnh thnh sau TTKT khng cn phi
thc hin cc hnh vi phn cnh tranh. Hai
tc ng ph bin nht c cc c quan
cnh tranh quan tm l phn bit gi (price
discrimination) v phong ta th trng
(market foreclosure).
Ngoi ra, c mt s dng giao dch thuc
dng hin ti cha c quy nh trong
Lut cnh tranh cng cn c xem xt
iu chnh nh: mua li phn s hu ca c
ng thiu s; mua/bn mt phn ti sn
c lp. Nhng giao dch dng ny c th
c xem xt iu chnh di dng kim
sot TTKT do c tim n nguy c thu tm
v kim sot doanh nghip/th trng.
Mt khc, khi mt giao dch TTKT c thc
hin trong ni b doanh nghip th giao
dch TTKT c th c coi l mt hot
ng ti cu trc ca bn thn doanh
nghip v khng lm thay i ng k tnh
trng cnh tranh trn th trng. Do , cn
phi c quy nh min tr i vi cc dng
giao dch ni b ny.
Do , Nhm nghin cu kin ngh cn
xem xt m rng vic iu chnh c v hnh
thc v hnh vi ca giao dch TTKT.
56
NM 2012
39
Trng hp ny c tin l khi Prudential c k hoch mua li AIA trong th phn kt hp ca hai
cng ty con ti Vit Nam ca hai tp on ny c bo co cho C quan cnh tranh Vit Nam l chim
gn 50% th trng bo him nhn th. Con s ny ln hn tt c cc th trng khc ti chu m hai
tp on ny hot ng (Hn Quc, Singapore, Nht bn, Malaysia,). Tuy nhin, ti cc quc gia c php
lut kim sot TTKT th v M&A ny phi bo co chnh thc cho c quan cnh tranh nc s ti ngay
t giai on cc bn t c tha thun mua li.
1.2. Cn xem xt kim sot c
cc giao dch TTKT c thc
hin ngoi lnh th Vit Nam
nhng c tc ng gy hn
ch cnh tranh mt cch ng
k trn th trng Vit Nam.
c nh gi l mt nn kinh t nng
ng, thu nhp quc dn tng tng i
nhanh, quy m th trng kh ln v cn
nhiu tim nng pht trin, chi ph sn xut
thp hn nhiu nc khc trong khu vc,
trong nhng nm qua Vit Nam thu ht
s quan tm ng k ca cc tp on a
quc gia. Trn thc t c nhiu cng ty a
quc gia c s hin din ti Vit Nam v
trong s c nhiu sn phm v dch v
do cc cng ty ny cung cp c th phn
ng k trn th trng trong nc.
Mt vn t ra l hin ti Lut cnh tranh
Vit Nam ch mi kim sot bng hnh thc
thng bo hoc cm/min tr i vi hot
ng TTKT thc hin trn lnh th Vit Nam.
Gi nh mt v sp nhp gia hai tp on
a quc gia c cho php ti cc quc
gia khc. Hai tp on ny u c mt trn
th trng Vit Nam vi th phn kt hp
thuc dng b cm theo quy nh ca Lut
cnh tranh Vit Nam
39
. Trong trng hp
, cc bn s phi cn nhc cc tnh hung
sau:
l Cc bn vn tin hnh TTKT nhng
khng thng bo hoc khng xin
hng min tr. Cc doanh nghip
tham gia v vic s phi i mt vi
mt ri ro php l kh ln nu b c
quan cnh tranh pht hin, iu tra vi
mc pht c th ln ti 10% tng doanh
thu ca nm trc thi im vi phm
cng nh phi chia tch doanh nghip
hp nht, sp nhp tr v trng thi
trc khi TTKT.
l Trong trng hp tin hnh thng bo
cho c quan qun l cnh tranh v
khng c hng min tr, cc doanh
nghip lin quan s phi i mt vi
cc la chn:
o Tip tc duy tr s tn ti c lp ca
hai doanh nghip c s lin h vi
nhau v mt qun l. Trn thc t,
khi cc cng ty m nc ngoi
sp nhp xong th s khng thuyt
phc khi cho rng hot ng ca
cc cng ty con l c lp trong
cc quyt nh v sn phm, sn
lng v gi c. iu ny cng a
cc cng ty gp mt ri ro php
l khng km phn nghim trng
l hnh vi tha thun, thng ng
gy hn ch cnh tranh vi cc
mc pht rt ln.
57
NM 2012
o Mt bn trong v vic TTKT s phi
bn li cho mt doanh nghip khc
hoc gii th. Trn thc t, c hai
cch gii quyt ny u ht sc tn
km c v thi gian v tin bc.
o Trong trng hp xu nht, m
bo kinh doanh Vit Nam th v
vic TTKT c th phi hy b d
c chp nhn cc quc gia
khc.
Nh vy, c th ni trong bt k tnh hung
no, vic sp nhp cc cng ty a quc gia
c hot ng ti Vit Nam nu c tim n
kh nng gy hn ch cnh tranh ti Vit
Nam s gp phi rt nhiu kh khn. Chnh
v vy, vic c quan cnh tranh Vit Nam
c thng bo xem xt ngay t giai
on u c c nhng nh gi ph
hp l cn thit.
Do , Nhm nghin cu kin ngh cn c
thm cc quy nh iu chnh hot ng
TTKT ca cc doanh nghip nc ngoi c
hot ng ti Vit Nam.
58
NM 2012
2. Khuyn ngh
v b sung
ngng thng
bo TTKT
Lut cnh tranh Vit Nam kim sot v vic
TTKT thng qua tiu ch th phn. Nh
phn tch trn, vic s dng tiu ch th
phn xc nh ngng thng bo tp
trung kinh t s gip c quan cnh tranh c
c nh gi ban u chnh xc hn v
kh nng gy hn ch cnh tranh ca v
vic, t gia tng t trng cc v vic thc
s c vn v cnh tranh trong tng s
cc v vic m c quan cnh tranh phi
xem xt. Tuy nhin, cc tip cn s dng
tiu ch th phn trn th trng lin quan
cng gy ra rt nhiu kh khn cho doanh
nghip trong qu trnh thc hin th tc
thng bo TTKT nh xc nh th trng
lin quan, xc nh th phn ca mnh trn
th trng lin quan. Kinh nghim ca cc
quc gia tin hnh sa i quy nh kim
sot TTKT cho thy, li ch t vic s dng
tiu ch th phn xc nh ngng thng
bo TTKT khng th b p cho nhng kh
khn v chi ph m doanh nghip phi gnh
chu. Trn thc t, hu ht cc h thng
kim sot TTKT ch s dng tiu ch doanh
thu xc nh ngng thng bo TTKT.
Cc li ch ca vic s dng tiu ch doanh
thu xc nh ngng thng bo TTKT
bao gm:
l Doanh nghip c th d dng cung cp
s liu v doanh thu ca cc bn tham
gia v vic TTKT;
l Ngng thng bo theo doanh thu l
ph hp vi thng l quc t trong
kim sot TTKT.
l C quan qun l cnh tranh, nu thy
cn thit nh gi tc ng tim n
ti cnh tranh ca v vic, s yu cu
cc doanh nghip tham gia TTKT v cc
doanh nghip hot ng trn cng th
trng lin quan cung cp thm thng
tin. S l hp l hn khi vic thu thp
thng tin v th trng c c quan
cnh tranh thc hin.
Vi cc l do trn, thay v quy nh ngng
da trn th phn nh hin ti trong Lut
Cnh tranh, Nhm nghin cu khuyn ngh
s dng tiu ch doanh thu lm c s xc
nh ngng thng bo TTKT.
Trn thc t, khi xem xt cc la chn thay
th cho tiu ch th phn, c s cn nhc
gia hai tiu ch tng doanh thu v tng
ti sn. Tuy nhin, c th thy, tiu ch tng
ti sn s gp nhiu kh khn trong vic
xc nh hn. C nhiu trng hp (c
bit l i vi cc cng ty nc ngoi) c
th c tng doanh thu rt ln trn th trng
Vit Nam nhng tng ti sn ti Vit Nam li
khng ng k. Do , nu xt t quan
im xc nh s hin din ca mt doanh
nghip trong nn kinh t, tng doanh thu
s l ch du i din tt hn tng ti sn. V
nu p dng ngng thng bo theo tng
doanh thu, th c doanh nghip trong nc
v doanh nghip nc ngoi u c i
x nh nhau.
ng thi, theo kinh nghim quc t, t l
gia tng doanh thu v tng ti sn i
vi cc t chc ti chnh (ngn hng, cng
ty bo him, cng ty chng khon,) hon
ton khc vi cc hnh thc doanh nghip
thng thng theo ngha l tng ti sn
ca cc t chc ny thng l rt ln. y
cng l mt lp lun cho thy nu p dng
tiu ch thng bo l tng ti sn th cn
phi c s phn nh gia cc t chc ti
chnh vi cc loi doanh nghip khc.
59
NM 2012
3. Khuyn ngh
v nh gi tc
ng cnh tranh
ca v vic
TTKT
3.1. V xc nh th trng lin
quan
Nhn chung, cch thc xc nh th trng
lin quan ca Lut cnh tranh Vit Nam
cng ph hp vi cc nguyn tc c s
dng ph bin: da trn vic nh gi kh
nng thay th v cu v kh nng thay th
v cung.
Cc tiu ch xc nh th trng lin quan
ca Lut cnh tranh Vit Nam l c quy
nh rt c th ti Ngh nh 116. V mt
tch cc, vic quy nh c th nh vy gip
nng cao tnh minh bch ca php lut
cng nh to iu kin thun li cho c
quan cnh tranh trong qu trnh thc thi
lut. Tuy nhin, vic lit k cc tiu ch c
th cng nh gin lc ha cc nh gi v
mt kinh t trong qu trnh xc nh th
trng lin quan gy khng t kh khn
cho c quan cnh tranh v trong mt s
trng hp c hng vic nh gi ca c
quan cnh tranh xa ri khi thc t th
trng.
Th nht, Khon 2, iu 4, Ngh nh 116
quy nh: c tch ca hng ha, dch v
c xc nh theo mt hoc mt s cn c
sau: (a) tnh cht vt l, (b) tnh cht ha hc,
(c) tnh nng k thut, (d) tc dng ph i vi
ngi s dng, () kh nng hp th. Cc tiu
ch c th nu trn c th ph hp i vi
hng ha nhng khng c mt s lin quan
no ti dch v. Do , trong trng hp
cn phi xc nh th trng lin quan ca
mt loi dch v, c quan cnh tranh khng
th p dng cc tiu ch ny xc nh
c tch ca dch v, t , khng m bo
y cc yu t xc nh th trng lin
quan theo quy nh ca lut
40
.
Th hai, v cch thc xc nh kh nng
thay th cho nhau v gi, im c, Khon 5,
iu 4, Ngh nh 116 quy nh Hng ha,
dch v c coi l c th thay th c cho
nhau v gi c nu trn 50% ca mt lng
mu ngu nhin 1.000 ngi tiu dng sinh
sng ti khu vc a l lin quan chuyn sang
mua hoc c nh mua hng ha, dch v
khc c c tnh, mc ch s dng ging vi
hng ha, dch v m h ang s dng hoc
c nh s dng trong trng hp gi ca
hng ha, dch v tng ln qu 10% v
c duy tr trong 06 thng lin tip. C th
thy y l mt hnh thc n gin ca
php th SSNIP c cc c quan cnh
tranh trn th gii cng nhn rng ri trong
vic xc nh th trng lin quan. V bn
cht, php th SSNIP (small but significant
and non-transitory increase in price mc
tng gi ti thiu khch hng chuyn
sang s dng sn phm thay th khc) l
nhm kim tra kh nng nh c quyn gi
nh c th thu li t vic tng gi sn
phm/dch v mc nht nh (5%-10%)
trong mt khong thi gian nht nh (6
thng 1 nm). Trong trng hp vic tng
gi gip nh c quyn c th thu c
li nhun (mc st gim trong sn lng
bn ra, tng ng vi lng khch hng
chuyn sang s dng sn phm/dch v
khc, khng ln lm gim li
nhun t vic tng gi) th th trng sn
40
Khon 1, iu 4, Ngh nh 116 quy nh th trng sn phm lin quan l th trng ca nhng hng ha,
dch v c th thay th cho nhau c v c tnh, mc ch s dng v gi c.
60
NM 2012
phm lin quan c xc nh. Trong
trng hp nh c quyn khng th thu
li t vic tng gi th th trng sn phm
lin quan s c m rng hn.
Trn thc t, s lng v vic s dng php
th SSNIP thun ty l rt t do kh khn v
mt thu thp d liu th trng v s tn
km trong vic t chc ly kin ngi tiu
dng. Do , cc c quan cnh tranh
thng s dng cng c thay th co
gin v cu gin tip nh gi kh nng
tng gi ca nh c quyn gi nh.
Do , quy nh v xc nh kh nng thay
th v gi ti Ngh nh 116 c nhng im
cha thc s ph hp nh sau:
l Yu cu trn 50% mu chuyn sang s
dng mt hng ha/dch v khc
xc nh kh nng thay th gia hai loi
sn phm/dch v l qu cht ch. Bi
vi mc tng gi 10%, c th s lng
ngi s dng sn phm/dch v quyt
nh khng tip tc s dng hng ha/
dch v na chim trn 50%. Tuy
nhin, trn 50% lng khch hng
chuyn sang s dng mt sn phm/
dch v khc l khng kh thi v thng
dn n kt qu th trng lin quan
c xc nh l ca chnh sn phm/
dch v c kho st hay c th hiu l
doanh nghip b iu tra l doanh
nghip c quyn trn th trng lin
quan c xc nh theo quy nh ca
Lut cnh tranh. iu ny khng phn
nh ng vi thc t cnh tranh trn th
trng.
41
l Vic yu cu thc hin kho st trong
mi trng hp xc nh kh nng thay
th v gi gy ra lng ph v ngun lc
cho c quan cnh tranh. Thay vo ,
vic a ra nguyn tc xc nh kh
nng thay th v gi v cho php c
quan cnh tranh s dng cc cng c
ph hp nht ty vo c im ca
tng v vic s gip tit kim c v thi
gian v chi ph. V d, vi bn cht ca
php th SSNIP nh nu trn, c quan
cnh tranh c th nh gi kh nng
tng gi ca nh c quyn gi nh
thng qua co gin cho v cu.
Tm li, Nhm nghin cu kin ngh, khng
nn p dng mt cch cng nhc cc nh
gi mang tnh k thut i vi vic xc nh
th trng lin quan. Cn m rng cc tiu
ch nh gi xc nh th trng lin
quan c v nh tnh v nh lng m
bo xc nh mt th trng lin quan phn
nh ng thc t ca v vic.
3.2. nh gi tc ng ca v
vic TTKT
Theo quy nh hin hnh, vic nh gi v
vic TTKT ch yu tp trung vo vic xc
nh th phn ca cc doanh nghip tham
gia TTKT trn th trng lin quan. V vic
TTKT s b cm trong trng hp th phn
kt hp ca cc bn tham gia TTKT chim
trn 50% trn th trng lin quan. Trong
trng hp , c th tin hnh giao
dch TTKT, cc bn lin quan cn phi thc
hin th tc xin hng min tr theo quy
nh ti iu 19, Lut cnh tranh.
41
Kinh nghim t vic thc hin kho st gi theo quy nh ca Lut cnh tranh trong mt v v hnh vi lm
dng v tr thng lnh cho thy: c trn 50% s lng ngi c phng vn cho bit s khng tip tc s
dng sn phm c hi trong trng hp gi ca sn phm tng ln 10% trong khong thi gian 6
thng. Tuy nhin, h li quyt nh la chn cc sn phm thay th khc nhau ch khng phi l mt sn
phm duy nht khc. Do , kt qu kho st cho thy, lng ngi tiu dng chuyn sang s dng mt
sn phm thay th khc khng p ng ngng 50% nh quy nh ca lut. Nh vy, c th hiu, theo
cch xc nh th trng lin quan c quy nh ti Ngh nh 116, th trng sn phm lin quan ca v
vic l th trng ca chnh sn phm , khng bao gm cc sn phm cnh tranh no khc. iu ny
khng phn nh ng thc t cnh tranh trn th trng ca v vic.
61
NM 2012
iu 19, Lut cnh tranh quy nh hai trng
hp cho php hng min tr i vi v
vic TTKT b cm: (i) mt bn trong v vic
ang trong c nguy c gii th hoc lm
vo tnh trng ph sn v (ii) tc dng m
rng xut khu hoc gp phn pht trin
kinh t - x hi, tin b k thut, cng
ngh.
Vi cch tip cn nh trn, c th thy, Lut
cnh tranh mc nhin cng nhn: khi th
phn kt hp ca cc bn tham gia chim
trn 50% trn th trng lin quan th v vic
TTKT s gy ra hn ch cnh tranh mt cch
ng k. iu ny ng ngha vi vic nu
th phn kt hp ca cc bn tham gia chim
t 50% tr xung trn th trng lin quan
th v vic khng gy ra tc ng hn ch
cnh tranh v c tin hnh nu nh
thc hin th tc thng bo theo quy nh.
Trong trng hp ny, c quan cnh tranh
khng c ngha v/quyn hn nh gi
tc ng cnh tranh ca v vic TTKT.
Ngay c trong trng hp v vic TTKT
thuc din b cm th nh gi v mt cnh
tranh ca c quan cnh tranh cng b hn
ch. Theo quy nh ca iu 19 nh nu
trn, nh gi ca c quan cnh tranh ch
dng li vic xem xt hiu qu m v vic
TTKT c th mang li cho s pht trin kinh
t x hi. Khng c mt nh gi no lin
quan ti cnh tranh bi s cng nhn mc
nhin rng vi mc th phn kt hp trn
50%, cc doanh nghip tham gia TTKT
gy ra hn ch cnh tranh trn th trng,
d c thc hin cc hnh vi phn cnh
tranh (theo quy nh iu chnh v tha
thun hn ch cnh tranh v lm dng v tr
thng lnh) hay khng.
Trn thc t, i vi mt s th trng, ch
cn mc th phn 10%-20% mang li
cho doanh nghip mt sc mnh tuyt i
trn th trng, c bit i vi cc th
trng phn tn v c s chnh lch ng
k trong th phn gia doanh nghip/nhm
doanh nghip ng u trn th trng vi
cc doanh nghip ng sau. Ngc li,
cng tn ti nhng th trng ch c mt s
t doanh nghip, vi mc th phn ca cc
doanh nghip ng u c s chnh lch
khng ng k th vic tin hnh TTKT gia
mt doanh nghip trong nhm ng u
th trng vi doanh nghip c th phn
nh s khng lm thay i ng k n cu
trc th trng v tng quan cnh tranh
trn th trng.
Do , quy nh hin ti ca Lut cnh tranh
khng ch hn ch thm quyn ca c quan
cnh tranh trong vic nh gi tc ng
cnh tranh ca v vic TTKT m cn khng
phn nh c chnh xc thc t th trng,
dn ti b st nhng trng hp c kh
nng gy hn ch cnh tranh hoc cm
nhng trng hp trn thc t khng gy
ra tc ng phn cnh tranh.
Kinh nghim cc quc gia pht trin cho
thy, lun c mt s nht qun gia mc
tiu ca chnh sch kim sot TTKT v cc
hot ng thc thi php lut v kim sot
TTKT. Nh nu ti phn u ca nghin
cu, mc tiu chung nht ca chnh sch
kim sot TTKT l nhm ngn nga vic
thay i cu trc th trng c th dn n
vic lm tn hi ti ng lc cnh tranh
trn th trng, t lm suy gim hiu qu
kinh t v xm hi ti li ch ca ngi tiu
dng. T , cc hot ng thc thi chnh
sch TTKT lun tp trung vo hai im
chnh: m bo ng lc cnh tranh trn
th trng v hiu qu kinh t cng nh li
ch ngi tiu dng.
Do , php lut cnh tranh cc nc trao
quyn rt ln cho c quan cnh tranh trong
vic nh gi tc ng cnh tranh ca v
vic TTKT, ng thi cng cho php c
quan cnh tranh tin hnh cc bin php
m bo t c li ch kinh t cng
nh quyn li ngi tiu dng. Tiu ch
quan trng nht l m bo, bo v cnh
tranh trn th trng. Do , nhng v vic
TTKT c kh nng gy hn ch cnh tranh
trn th trng u b cm. Trong trng
hp v vic TTKT c mang li hiu qu kinh
62
NM 2012
t hoc li ch cho ngi tiu dng, c quan
cnh tranh c th yu cu thc hin cc
bin php khc phc m bo hiu qu
kinh t hoc li ch thu c t v vic TTKT
s c chuyn ti ngi tiu dng. Tuy
nhin, c mt nguyn tc c bn lun phi
tun th trc khi cho php tin hnh giao
dch TTKT l phi m bo giao dch
khng loi b cnh tranh trn th trng v
giao dch TTKT l bin php duy nht
mang li hiu qu kinh t hoc li ch cho
ngi tiu dng.
Vi nhng nh gi nu trn, Nhm nghin
cu kin ngh thay i cch thc nh gi
v vic TTKT hng mc tiu ca vic
nh gi v vic TTKT l nhm xc nh v
ngn nga tc ng hn ch cnh tranh ca
v vic TTKT hoc a ra cc bin php khc
phc va m bo hiu qu kinh t hoc
quyn li ngi tiu dng, va hn ch cc
tc ng phn cnh tranh ca v vic.
V phng php nh gi tc ng ca v
vic TTKT, cn cn nhc cc nhn t sau:
l Th phn v cc phng php nh gi
mc tp trung th trng ng vai
tr quan trng trong phn tch v vic
TTKT. l nhng thng tin ban u
gip c quan cnh tranh nhn din kh
nng gy quan ngi v cnh tranh ca
v vic TTKT, t tin hnh cc
phn tch su hn. Tuy nhin, cn lu
y khng phi l yu t quyt nh v
kh nng gy hn ch cnh tranh mt
cch ng k ca v vic. Cc nh gi
c th khc v iu kin th trng l
cn thit a ra mt nhn nh v
sc mnh th trng.
l nh gi tc ng ca v vic TTKT da
trn cc tiu ch:
o Tc ng n phng: (i) v th cc
bn tham gia TTKT; (ii) p lc cnh
tranh t cc doanh nghip khng
tham gia TTKT; (iii) p lc cnh tranh
trc tip hoc tim nng t nhp
khu v kh nng gia nhp th
trng ca i th mi; (iv) hiu qu
kinh t v kh nng tn ti ca cc
bn tham gia TTKT;
o Tc ng kt hp: (i) kh nng thit
lp iu kin kt hp; (ii) kh nng
pht hin vi phm khi thc hin
tc ng kt hp; (iii) kh nng
trng pht nhng vi phm .
l Ngoi ra, cn quy nh thm cc bin
php khc phc hu qu hoc iu
chnh cn thit m c quan cnh tranh
c th ch ng p dng i vi cc
bn tham gia v vic TTKT.
3.3. Nn xem xt b quy nh
v min tr
V bn cht, khi lut cho php c quan cnh
tranh quyn nh gi sc mnh th trng
ca cc doanh nghip tham gia TTKT v
nh gi tc ng v vic TTKT, cng nh
vic a ra yu cu i vi cc bn tham gia
TTKT c cc bin php khc phc th quy
nh v vic xin hng min tr l khng
cn thit.
i vi nhng trng hp quyt nh tp
trung kinh t ca cc doanh nghip nh
nc l do chnh ph a ra th lut cn quy
nh r ch thc hin vic thng bo m
khng nht thit phi qua cc quy trnh
nh gi (c hng min tr ng
nhin). Nhng trng hp quyt nh tp
trung kinh t i vi doanh nghip nh
nc do chnh quyn cp a phng thc
hin th vn cn phi c s nh gi tc
ng tim n ti mi trng cnh tranh v
c quan cnh tranh c quyn khng cho
php thc hin cc giao dch ny.
63
NM 2012
4. Khuyn ngh
v s thng
nht v tng
thch ca quy
nh v tp
trung kinh t
gia Lut Cnh
tranh v cc
Lut khc
Vic xy dng c ch phi hp gia qun l
Nh nc trong cc lnh vc chuyn ngnh
v qun l cnh tranh l yu cu tin quyt
m bo hiu qu qun l chung ca
nh nc i vi s vn hnh lnh mnh
ca th trng, xa b cc l hng php l
gia cc khu vc php lut khc nhau. Trong
, cc nguyn tc cn trit tun th l:
- Khng c s chng cho gia qun l
cnh tranh v qun l chuyn ngnh
kinh t. Cc quy trnh v cp giy chng
nhn u t, chp thun cho mua, cp
php t chc li trong cc lnh vc qun
l kinh t ngnh khng th lm thay
hoc bao trm vic thm tra tc ng
cnh tranh ca mt v vic tp trung
kinh t.
- Th tc kim sot tp trung kinh t phi
l th tc tin quyt v c thc hin
trc khi tin hnh cc th tc khc
trong php lut qun l ngnh. i vi
cc v vic tp trung kinh t thuc phm
vi kim sot ca Lut Cnh tranh, iu
kin vi phm iu cm ca Lut Cnh
tranh phi l iu kin tin quyt
c c quan qun l ngnh chp thun
cp giy chng nhn u t, cho php
sp nhp, hp nht, mua li D nhin,
y khng phi l iu kin duy nht m
ch l iu kin tin quyt c c
quan qun l ngnh chp thun.
- Cn xy dng c ch phi hp thm tra
v kim sot gia c quan qun l ngnh
v c quan qun l cnh tranh trong cc
th tc lin quan n cc hnh vi tp
trung kinh t. Trong c ch ny, cn
gim thiu mc thp nht kh nng
lm phin doanh nghip nhng vn
m bo hiu qu ca c ch kim sot
th trng ca cc c quan qun l Nh
nc. Theo , khi kim sot tp trung
kinh t, c quan qun l cnh tranh cn
tham kho kin ca c quan qun l
ngnh nhm c c nh gi chnh
xc tc ng ca mt v vic c th n
nh hng pht trin ngnh, nh gi
cc tc ng khch quan v ch quan
ca th trng n hnh vi ca doanh
nghip. C quan qun l ngnh cn da
trn kt qu kim sot ca c quan qun
l cnh tranh c cc quyt nh cui
cng i vi cc v vic tp trung kinh
t.
64
NM 2012
5. Khuyn ngh
v hon thin
quy trnh thng
bo TTKT
T nhng nh gi v th tc thng bo
TTKT, nhm nghin cu cho rng gii php
tt nht l sa i, b sung quy nh trong
Lut Cnh tranh hoc Ngh nh hng dn
o lut ny. Trong , tp trung lm r
nhng ni dung sau:
- Phi lm r yu cu c bn v ni dung
ca cc ti liu c trong h s thng
bo, c bit l cc thng tin v sn
phm m cc doanh nghip tham gia
tp trung kinh t kinh doanh; cc thng
tin trong Bo co v th phn ca cc
doanh nghip. Ngoi ra, php lut cn
quy nh v c ch ch ng thu thp,
thm tra thng tin ca c quan qun l
cnh tranh i chiu, r sot ti liu
c trong h s thng bo do cc doanh
nghip cung cp. C nh vy, c quan
qun l cnh tranh c th xc minh ti
liu mt cch chn thc v c cc kt
lun ph hp, ng n vi thc t
khch quan.
- Cn lm r ni dung thm tra ca c
quan qun l cnh tranh i vi h s
thng bo tp trung kinh t. Theo ,
php lut s quy nh ni dung thm tra
theo phng thc v cn c kim sot
tp trung kinh t. Nu php lut gi
nguyn c ch kim sot bng ngng
th phn th ni dung thm tra s bao
gm xc minh th trng lin quan v
xc minh th phn ca cc doanh nghip
tham gia. Trong trng hp php lut
chuyn hng kim sot tp trung kinh
t sang c ch nh gi tc ng thc
t ca v vic n cu trc cnh tranh
v s thay i ca mc tp trung trn
th trng th ni dung thm tra s l cc
phng thc v yu t c bn phn nh
mc cnh tranh.
- Cn c c ch h tr v t vn doanh
nghip khi thc hin th tc thng bo
tp trung kinh t. Trong iu kin hin
nay, khi Lut Cnh tranh cn xa l vi
cng ng doanh nghip v cc yu
cu php l cng nhu k thut lp h s
thng bo cn vt qu tm hiu bit
v nng lc ca i b phn doanh
nghip Vit Nam th vic xy dng c
ch tham vn v t vn trong th tc
kim sot tp trung kinh t l cn thit.
iu ny khng ch c tc dng ph
bin su rng lnh vc php lut ny
n cng ng doanh nghip, nng
cao thc tun th php lut m cn
gip doanh nghip trnh nhng rc ri
php l khi thc hin quyn u t, gp
vn, mua c phn, t chc li theo quy
nh ca php lut.
65
NM 2012
6. Khuyn ngh
v vic xy
dng h thng
c s d liu
chung quc gia
v M&A phc
v t vn v
qun l nh
nc
Hot ng M&A hin ang chu s qun l,
gim st di nhiu Lut bao gm Lut
Doanh nghip, Lut u t, Lut Cnh tranh,
Lut Chng khon, Lut Cc t chc tn
dng v cc Lut chuyn ngnh cng vi
cc vn bn php l di lut c lin quan.
Theo , c nhiu c quan c chc nng
qun l nh nc v hot ng M&A nh
trnh by Phn 2.3 Chng III. Ngoi ra,
cng c mt s cng ty cng c hot ng
thu thp cc d liu v tnh hnh M&A ti
Vit Nam, tuy nhin cc s liu m cc
doanh nghip ny a ra ch mang tnh
cht tham kho v khng c s xc nhn
ca cc c quan c thm quyn. Vic xy
dng mt h thng c s d liu chung
quc gia s nng cao hiu qu qun l nh
nc v thc thi php lut ca cc c quan
c lin quan. Chng hn, khi c quan cnh
tranh cn thng tin v mt v vic M&A c
kh nng gy ra hn ch cnh tranh mt
cch ng k trn th trng nhng li
khng c thng bo th c th truy xut
cc thng tin c lin quan n cc bn
tham gia thng v c c s tin hnh
iu tra. Hoc khi c quan ng k kinh
doanh nhn c h s thay i ng k
kinh doanh ca doanh nghip vi nguyn
nhn tp trung kinh t c th tra d liu v
th phn (c tnh) ca cc bn c lin quan.
Trong trng hp doanh nghip hot ng
trong mt ngnh c mc tp trung kinh
t cao th vic xem xt thng v d nh
thc hin c phi thng bo hoc c b cm
khng l rt quan trng. C quan ng k
kinh doanh cn c c s php l yu cu
doanh nghip thc hin theo quy nh ca
Lut cnh tranh trc khi quyt nh cho
php thay i ng k kinh doanh.
66
NM 2012
7. Khuyn ngh
i vi cng
ng doanh
nghip/nh u
t
- Lut cnh tranh Vit Nam khng quy
nh bt buc c s tham vn trc khi
tin hnh TTKT;
- H thng tham vn sm (early consulta-
tion) c thc hin hiu qu nhiu
nc c lut cnh tranh pht trin
- Doanh nghip/i din nn tham vn
vi Cc QLCT :
o Nm c quy nh/quy trnh ca
Lut cnh tranh khi thc hin v vic
M&A c kh nng nm trong
ngng phi thng bo/b cm
o Nu thc hin v vic m thuc
trng hp b cm hoc phi thng
bo m khng thc hin th mc
pht s rt cao, c th ln n 10%
tng doanh thu ca nm ti chnh
trc nm thc hin TTKT
o Chuyn gia ca Cc QLCT phn tch
v cc kh nng gy hu qu phn
cnh tranh hay khng
o Cc QLCT lm vic vi i th cnh
tranh, ngi s dng dch v, nh
cung cp a ra cc quyt nh
v xut M&A c gy hu qu
phn cnh tranh hay khng;
- Xu hng ca hot ng M&A trong
nhng nm ti l mt hnh thc s c
nhiu doanh nghip s dng c t pha
gc bn mua hoc bn bn. Ngy
cng c nhiu cng ty nc ngoi gia
nhp th trng Vit Nam bng con
ng M&A nn s l c hi v thch
thc i vi doanh nghip trong nc.
Do , cc doanh nghip cn c s
chun b trnh b ng
- Vai tr ngy cng tng ca cc hng lut,
cng ty t vn, mi gii chuyn nghip
trong vic kt ni cc giao dch cng
nh thc hin cc th tc php l c
lin quan. Hot ng M&A s cng ngy
c nhiu phng thc phc tp m c
th ban lnh o doanh nghip cha
nm vng. Ngoi ra, h qu php l nu
thng v c s vi phm php lut v
cnh tranh (trong bi cnh cc v M&A
nm trong ngng phi thng bo hoc
b cm c d on l s gia tng trong
nhng nm ti) hoc tn tht v ti
chnh, kinh t l rt ln nu nh cc hp
ng M&A khng c son tho k
lng, cht ch. Do , vic tham vn
vi cc c quan qun l nh nc cng
nh vic cn nhc s dng dch v ca
cc n v t vn, hng lut c kinh
nghim l rt quan trng.
67
NM 2012
PH LC
68
NM 2012
PH LC 1:
XC NH NGNG THNG BO
TP TRUNG KINH T
1. Ngng
thng bo TTKT
Kinh nghim cho thy, c quan cnh tranh
thng khng tiu tn ngun lc vo mt
v vic TTKT, tr khi v vic c th gy
quan ngi ng k i vi th trng. C
ngha l, thay v xem xt ton b cc v vic
TTKT, c quan cnh tranh cn t ra nhng
tiu ch c th la chn xem xt cc v
vic TTKT c kh nng gy ra lo ngi v mt
cnh tranh. ng thi, cc tiu ch ny nn
c hn ch trong phm vi cc i tng
tham gia TTKT hoc lnh vc kinh doanh l
i tng ca giao dch TTKT gia cc bn
lin quan.
Ngoi ra, ngng thng bo TTKT cn phi
r rng v d nm bt, da trn cc tiu ch
nh lng khch quan v da trn cc
thng tin m cc bn tham gia TTKT c th
d dng tip cn.
1.1. Mc ch ca vic a ra
ngng thng bo
Ngng thng bo TTKT cn phi loi b
c cc giao dch khng c nguy c gy
hn ch cnh tranh mt cch ng k
trnh cc chi ph giao dch khng cn thit
cho doanh nghip v gip c quan cnh
tranh tit kim c ngun lc. Cng vi
mt c ch kim sot TTKT hiu qu, vic
a ra ngng TTKT ph hp khng ch
gip tit kim ngun lc cho c c quan
qun l v doanh nghip thng qua vic lc
b nhng v vic khng gy ra lo ngi v
mt cnh tranh m cn hn ch thit hi x
hi khi trnh b st nhng v vic thc s
c tc ng hn ch cnh tranh.
Theo kinh nghim ca mt s quc gia
tin hnh thay i ngng thng bo TTKT,
ngng TTKT s dng cc tiu ch khch
quan nh doanh thu hoc gi tr ti sn ca
cc bn tham gia TTKT khng mang li
nhiu hiu qu trong vic d bo tc ng
cnh tranh ca giao dch TTKT. Ngng
thng bo TTKT s dng cc tiu ch khch
quan c tnh cng nhc cao, c p dng
chung m khng tnh n c th ca tng
lnh vc giao dch. Do , cn phi cn nhc,
tnh ton a ra c mt ngng
thng bo TTKT ph hp vi tng nn kinh
t, nhm trnh b st nhng giao dch c
nguy c gy hn ch cnh tranh nhng
cng hn ch s lng ph ngun lc i vi
nhng giao dch khng thc s gy tc
ng hn ch cnh tranh.
69
NM 2012
So vi cc tiu ch khch quan nu trn, tiu
ch th phn trn th trng lin quan c th
gip phn nh chnh xc hn cc giao dch
c kh nng gy hn ch cnh tranh.
Tuy nhin, thc t cho thy, ngng TTKT
s dng tiu ch th phn gy ra rt nhiu
kh khn v chi ph khng cn thit. Hu
ht cc c quan cnh tranh s dng tiu ch
th phn u kt lun rng li ch do cc
ngng thng bo TTKT dng ny kh c
th b p cho nhng kh khn v chi ph
m phng php ny gy ra. Ngoi ra, h
thng thng bo TTKT s dng tiu ch th
phn cn c th gy ra ri ro php l v ko
di thi gian x l v vic, c bit l cng
on xc nh th trng lin quan v th
phn ca cc doanh nghip tham gia TTKT
trn th trng lin quan. Do , cc ti liu
tng hp kinh nghim thc thi quy nh v
TTKT ca cc t chc nh ICN v OECD u
khng khuyn khch vic p dng h thng
thng bo TTKT s dng tiu ch th phn.
Mc d tha nhn u im ca tiu ch th
phn nhng cc quc gia tin hnh sa i
Lut Cnh tranh trong thi gian gn y
u quyt nh s dng cc tiu ch khch
quan v nhn mnh tm quan trng ca
vic xc nh mt ngng thng bo TTKT
ph hp.
1.2. Xc nh ngng thng
bo TTKT
Trong phn ny, nhm nghin cu tng
hp cc cng on cn thc hin xc
nh ngng thng bo TTKT t kinh
nghim ca mt s quc gia. Thng thng,
vic c c mt ngng thng bo
TTKT ph hp tin hnh cc bc sau: xc
nh mc tiu ca vic a ra ngng
thng bo TTKT, s lng v vic c quan
cnh tranh c th x l, cc tiu ch c s
dng trong thng bo TTKT, s liu v cc
v vic TTKT trong qu kh, thng tin v cc
ngnh cng nghip ni a, hc tp kinh
nghip t cc quc gia c hon cnh tng
ng xut mt ngng thng bo
TTKT ph hp v cui cng, xy dng c
ch cho php c th thay i ngng
thng bo TTKT trong tng lai.
1.2.1. Xc nh mc tiu ca vic a
ra ngng thng bo TTKT
Vic xem xt mc tiu ca ngng thng
bo TTKT c Nhm nghin cu r sot
thng qua kinh nghim ca cc quc gia
tng tin hnh iu chnh ngng thng
bo TTKT. Sau mt thi gian thc hin v
pht sinh nhu cu iu chnh th mc tiu
ca vic xc nh ngng thng bo TTKT
s tr nn r rng v kh thi hn.
Kinh nghim t cc quc gia tin hnh
iu chnh ngng thng bo TTKT cho
thy, mc tiu chung nht l nhm gim
bt s lng v vic TTKT c thng bo
cho c quan cnh tranh. i vi mc tiu
hn ch s lng v vic TTKT cn thng
bo ny (ng ngha vi vic nng cao
ngng thng bo TTKT), cn thn trng
nhm trnh b st cc v vic thc s gy
hn ch cnh tranh.
Mt s quc gia khc li tin hnh iu
chnh ngng thng bo TTKT bng cch
thit lp cc ngng thng bo TTKT cho
tng loi giao dch hoc tng lnh vc kinh
doanh khc nhau nhm lm gia tng t
trng cc v vic thc s cn xem xt. Tuy
nhin, thc hin c mc ch ny, cn
phi c hng dn c th nhm trnh s
chng cho v mu thun gia cc ngng
thng bo TTKT khc nhau.
70
NM 2012
1.2.2. Cn nhc loi ngng thng
bo
Vic xy dng mt h thng ngng thng
bo hiu qu khng ch i hi s linh ng
trong vic iu chnh ngng, m cn cn
xem xt rng hn, tnh n c hnh thc
thng bo.
a phn cc quc gia u s dng ngng
thng bo TTKT da trn tiu ch doanh thu
trn th trng ni a. Trong khi , mt s
khc li s dng ngng thng bo kp,
bao gm c hai ch tiu l doanh thu trn
th trng ni a v doanh thu trn th
trng ton cu. Vi nhng quc gia s
dng ngng thng bo kp ny, tng
doanh thu ton cu ca cc bn tham gia
TTKT thng c xc nh mc tng
i cao nhm trnh vic phi nhn qu
nhiu h s thng bo. Kt qu l, cc giao
dch ch mang tnh cht quc gia, d c kh
nng gy hn ch cnh tranh trn bnh din
ni a, li b b st do khng p ng c
tiu ch v doanh thu trn phm vi ton cu.
Trong nhng trng hp nh vy, mt h
thng ngng thng bo TTKT s dng
c tiu ch v doanh thu kt hp v doanh
thu ca tng doanh nghip tham gia vo
giao dch TTKT trn th trng ni a c th
gip nm bt tt hn cc giao dch c kh
nng gy hn ch cnh tranh. Mc d cch
tip cn ny s khng gip t c mc
ch hn ch s lng thng bo TTKT m
c quan cnh tranh phi tip nhn nhng
li gip lm tng t l cc v vic c vn
c thng bo ln c quan cnh tranh.
Mt s quc gia cn nhc ti vic p
dng ngng thng bo theo tiu ch th
phn nhm phn nh chnh xc hn kh
nng gy hn ch cnh tranh ca v vic
TTKT. Tuy nhin, sau qu trnh xem xt, cc
quc gia ny loi b phng n ny do
nhng kh khn m n gy ra cho doanh
nghip trong qu trnh thc hin cc th
tc thng bo TTKT. Mt s trong thm
ch cn ch ra rng ngng thng bo s
dng tiu ch th phn khng ph hp vi
cc tiu chun quc t c tha nhn
rng ri.
1.2.3. Cn nhc min tr i vi cc
giao dch khng gy quan ngi v
cnh tranh
H thng thng bo cng c hon thin
hn khi xem xt n min tr mt s hnh
thc giao dch khng cn thng bo theo
quy nh v khng gy ra quan ngi v cnh
tranh. Mt s hnh thc min tr ch yu
bao gm: giao dch ni b (khi m bn mua
nm gi hn 50% s lng c phiu c
quyn biu quyt ca bn bn v n thun
ch tng s c phn nm gi, iu ny cng
ng ngha vi vic ti sn c chuyn t
cc nhm c ng trong ni b doanh
nghip), v giao dch vi mc ch duy nht
l u t (thng p dng nu 10% hoc
thp hn 10% s c phiu c quyn biu
quyt b mua li, 15% nu nh u t mua
li l mt t chc).
Bn cnh , nu cc qu tn dng, t chc
ti chnh hoc cc cng ty bo him mua li
c phiu ca doanh nghip khc vi mc
ch bn li, th qu trnh mua li khng
c coi l hnh thc TTKT, trong iu kin
doanh nghip mua li khng s dng
quyn biu quyt ca c phiu v vic bn
li c thc hin trong vng 1 nm.
mt s quc gia (in hnh l CHLB c),
php lut kim sot TTKT cho php min
tr i vi cc giao dch c thc hin trn
cc th trng khng ng vai tr ch cht
ca nn kinh t. y c gi l iu khon
71
NM 2012
i vi th trng nh, c p dng i
vi cc th trng vn hnh ti thiu l 5
nm v tng doanh thu ca th trng thp
hn 15 triu Euro/nm. Ngoi ra, cc quc
gia ny cn c iu khon ti thiu ha,
cho php b qua cc giao dch khi mt
trong cc bn tham gia thuc loi hnh
doanh nghip nh, ngay c doanh nghip
cn li nm trong ngng phi thng bo.
1.2.4. Xem xt cc giao dch trong
qu kh
Kho st ca ICN ch ra l nhiu quc gia
c tnh n gi tr ca cc giao dch trong
qu kh trong qu trnh xy dng hoc iu
chnh ngng thng bo TTKT. Mc d c
s khc bit trong phng php nhng
cch tip cn c bn l r sot li cc giao
dch c tin hnh trong mt vi nm tr
li v xem xt tc ng ca vic tng
ngng thng bo TTKT i vi lng v
vic m c quan cnh tranh phi tip nhn.
Phng php ny cng gip xc nh mt
ngng thng bo TTKT ph hp khng
b st cc v vic tng gy hn ch cnh
tranh trong qu kh.
Kt qu thu c ti cc quc gia p dng
phng php ny cho thy c th nng
ngng thng bo TTKT ln ng k m
khng lm nh hng ti hiu qu ca h
thng php lut r sot TTKT.
1.2.5. Ph hp vi quy m ca nn
kinh t
Quy m ca nn kinh t c th nh hng
n cc tiu ch ca ngng thng bo
TTKT. Mt nn kinh t quy m nh th cc
doanh nghip thng c quy m nh (vi
doanh thu thp) hn cc doanh nghip
trong cng lnh vc ti cc nn kinh t ln.
iu ny l gii v sao ngng thng bo ti
cc nn kinh t nh thp hn ngng
thng bo TTKT ti cc quc gia c nn
kinh t ln.
Mt s c quan cnh tranh cho bit h thc
s quan tm ti th trng ni a v mong
mun nh gi tc ng phn cnh tranh
ca v vic TTKT ln th trng ni a.
t c iu ny, cn phi xc nh
ngng thng bo TTKT mc thp
hoc xc nh cc tiu ch ph hp vi tng
lnh vc/ngnh cng nghip c th.
1.2.6. So snh ngng thng bo s
dng ti cc quc gia c iu kin
tng ng
Rt nhiu c quan cnh tranh tham gia
kho st ca ICN cho rng h tin hnh
so snh cc ngng thng bo trong nhiu
h thng php l khc nhau. Cc nhn t
th trng ni a c coi l rt quan trng
trong vic thit lp v iu chnh ngng
thng bo, v vic so snh tiu chun
ngng thng bo ca cc h thng php
l khc nhau rt hu ch.
1.2.7. Vic iu chnh ngng cn
phi thc hin thng xuyn
Kinh nghim t cc quc gia p dng h
thng iu chnh ngng thng bo TTKT
thng xuyn cho thy, c th khin chnh
sch kim sot TTKT tr nn tt hn khi kt
hp vi vic thng xuyn r sot v iu
chnh ngng thng bo TTKT.
72
NM 2012
Vic iu chnh c th mang ngha rt
quan trng do ngng thng bo c xc
lp khi lut mi ban hnh tr nn khng
cn ph hp. Nguyn nhn c th l do
bn thn vic xc nh ngng ban u l
cha hp l hoc do lm pht cao lm cho
ngng thng bo ban u b h thp mt
cch tng i.
Do , mt s quc gia p dng h thng
t ng iu chnh tng gi tr ca ngng
thng bo TTKT theo bin ng ch s gi.
Mt s khc khng p dng bin php t
ng c th quy nh iu chnh ngng
thng bo khi c s bin ng nht nh
trong ch s lm pht hoc quy nh r vic
iu chnh ngng thng bo vo mi k r
sot php lut v kim sot TTKT.
Do bin ng bt lng ca th trng, cn
phi cn nhc iu chnh ngng thng
bo TTKT cho ph hp sau mt khong thi
gian nht nh. Tuy nhin, vic iu chnh
c thun li, c th cn nhc vic cho
php iu chnh ngng thng bo TTKT
m khng cn phi thng qua c quan lp
php. Mt s quc gia cho php tin hnh
iu chnh ngng thng bo TTKT thng
qua ngh nh ca chnh ph hoc n gin
ch thng qua quyt nh ca c quan cnh
tranh.
73
NM 2012
PH LC 2:
CC BIN PHP KHC PHC V
NGUYN TC P DNG TRONG V VIC
TP TRUNG KINH T
1. Cc nguyn
tc p dng
bin php khc
phc
Nh nu trn, trong mt s trng
hp, m bo t c cc li ch kinh
t, v vic TTKT cn phi c thc hin
trong mt khun kh nht nh. Cc bin
php khc phc c a ra nhm mc
ch khi phc hay duy tr s cnh tranh
trn th trng, m vn m bo t c
hiu qu v li ch ca v vic TTKT. t
c mc ch ny, cn phi la chn cc
bin php khc phc thng qua vic so
snh gia hiu qu hn ch tc ng phn
cnh tranh ca v vic vi gnh nng thc
hin cc bin php v chi ph pht sinh.
Theo khuyn ngh ca ICN, quy nh v quy
trnh thc hin bin php khc phc cn
m bo tnh hiu qu v kh nng gim
st thc hin bin php hu qu .
42
Cc c quan cnh tranh khc nhau s c
cch nh gi khc nhau ty thuc vo
php th cnh tranh m h s dng v
thm quyn c trao trong vic quyt
nh cc yu t li ch lin quan ti TTKT.
Nu mt v vic TTKT c kh nng gy hi
cho cnh tranh m khng th tm ra mt
bin php khc phc ph hp th, thng
thng, v vic TTKT s b cm. Trong
trng hp c th tm c cc bin php
khc phc ph hp, th cc bn tham gia
TTKT s c nhiu ng lc xut cc
bin php ph hp. Do , trch nhim
xut bin php khc phc thng do cc
bn tham gia TTKT thc hin. c c
cch x l hiu qu v kp thi, cc c quan
cnh tranh thng tm cch thng bo cho
cc bin lin quan trong thi gian sm nht
v bn cht v phm vi ca cc vn cnh
tranh m h cho rng cn phi gii quyt
trc khi thng qua mt v vic TTKT.
42
ICN Recommended Remedies Practice C
74
NM 2012
1.1. Tnh tng xng (nguyn
tc t l)
Cc c quan cnh tranh thng tm cch p
dng nhng bin php/hoc nhm bin
php khc phc t phin toi nht i vi
cc doanh nghip m vn c hiu qu trong
vic loi tr cc tc ng phn cnh tranh
ca v vic TTKT.
Mt s c quan cnh tranh p dng quy tc
tng xng, theo , mt v vic TTKT c
th c thng qua m khng phi thc
hin cc bin php khc phc nu gnh
nng thc thi cc bin php l qu ln
so vi tc ng phn cnh tranh ca v
vic. iu ny c th xy ra trong trng
hp th phn kt hp ca cc bn tham gia
TTKT ch chim mt phn rt nh trn th
trng.
Tuy nhin, mt s khc li cho rng vic p
dng nguyn tc ny l khng hp l bi
mt khi v vic TTKT b cho rng c th gy
ra tc ng phn cnh tranh trn th trng
lin quan th cn phi c gii php hn
ch cc tc ng phn cnh tranh .
1.2. Tnh hiu qu
Vic nh gi tnh hiu qu ca mt hay
mt nhm bin php khc phc i hi
phi xem xt cc kha cnh sau:
l Tc ng ton din: bin php khc
phc nn gii quyt c tt c cc tn
hi cnh tranh do v vic TTKT gy ra.
l Ri ro c th chp nhn c: kinh
nghim cho thy, khi a ra mt bin
php khc phc, c quan cnh tranh
khng th chc chn bin php s
mang li kt qu nh d kin. Do ,
cc c quan cnh tranh thng chn
cc bin php m bo va c hiu
qu, va c mc ri ro thp nht
trong trng hp bin php khng
thc s mang li kt qu hn ch tc
ng phn cnh tranh ca v vic TTKT.
iu ny c bit quan trng khi c
quan cnh tranh b hn ch khng c
php thay i bin php khc phc
cho d bin php khng hiu qu
nh mong i
l Tnh thc tin: Mt bin php khc
phc hiu qu l bin php ph hp
vi kh nng thc hin ca doanh
nghip, c th gim st c v c kh
nng thc thi trong phm vi thm
quyn ca c quan cnh tranh. iu
ny cng hm rng vic p dng v
cc bc thc hin bin php khc
phc phi c c quan cnh tranh th
hin r rng.
l Thi im v thi gian p dng ph
hp: Cc bin php khc phc cn x l
c ton b cc tc ng phn cnh
tranh trong mt khong thi gian d
kin nht nh. Cc bin php c tc
ng ngay trong ngn hn thng
c u tin s dng hn cc bin
php d kin s ch c tc ng trong
di hn hoc nhng bin php khng
c khung thi gian thc hin c th.
1.2.1. Cc chi ph v gnh nng tim
n ca cc bin php khc phc
Trong qu trnh nh gi cc bin php
khc phc cng cn tnh n cc gnh
nng hoc chi ph tim n khi thc hin cc
bin php . Mt s dng chi ph pht sinh
cn cn nhc, bao gm:
l Chi ph do tc ng ca bin php
khc phc: Mt s bin php khc
phc c th dn n s bp mo hay
thiu hiu qu trong u ra ca th
trng. y c th l trng hp m
cc bin php khc phc v hnh vi
c s dng can thip trc tip vo
u ra ca sn phm, c bit l trong
75
NM 2012
di hn. V d, vic khng cho php
doanh nghip sau TTKT tng gi c th
ngn cn s gia nhp th trng do mi
lo ngi v kh nng thu hi vn hoc
m bo kh nng sinh li. Tng t
nh vy, nhng hn ch khng lin
quan n gi cng c th c tc ng
tiu cc n quyt nh u t.
l Chi ph thc hin bin php khc phc:
ngoi chi ph trc tip ca vic thc
hin cc bin php khc phc, cn tnh
n chi ph gim st vic thc hin
bin php khc phc (thu gim st,
thu thp thng tin phc v mc ch
gim st).
l D tnh hiu qu kinh t v cc li ch
khc ca v vic TTKT: Mt trong
nhng u im ca bin php khc
phc l nhm m bo t c hiu
qu kinh t hoc cc li ch nht nh t
v vic TTKT m khng th t c
nu v vic b cm thc hin. Th
hin r nht ca nhng li ch bao
gm h gi thnh ng thi nng cao
cht lng sn phm, a dng ha sn
phm, hoc y mnh ci tin. Quan
im v hiu qu kinh t hoc cc li
ch khc ca cc c quan cnh tranh c
th khc nhau nhng u c mt im
chung l hiu qu kinh t v cc li ch
phi xut pht trc tip t v vic
TTKT ang c xem xt v nu khng
cho php thc hin v vic TTKT th
khng th t c nhng kt qu ny.
ng thi, cc li ch thu c t v
TTKT ch c coi l c lin quan khi
chng c kh nng mang li li ch
ng k cho khch hng. Thng thng,
vic chng minh cc li ch ny thng
do cc bn tham gia TTKT m trch.
Nhim v ca c quan cnh tranh ch l
iu chnh cc la chn do cc bn
tham gia TTKT xut hoc ra cc
bin php nhm hn ch tc ng tiu
cc ti hiu qu kinh t hoc li ch do
v vic em li. Tuy nhin, c quan cnh
tranh cng cn m bo rng bin
php do doanh nghip xut l c
hiu qu trong vic x l cc tc ng
phn cnh tranh ca v vic.
1.2.2. Tnh minh bch v nht qun
Trong vic la chn, xy dng v thi hnh
cc bin php khc phc, tnh minh bch
v nht qun l nhng quy tc c bn nhm
m bo tnh cng bng cng nh tnh
hp php. Bn cnh , cc quy tc ny
cng rt quan trng trong vic ti u ha
tnh hiu qu ca cc bin php khc
phc.
Theo khuyn ngh lin quan ti cc bin
php khc phc hu qu ca ICN, c ch r
sot TTKT cn a ra mt khun kh minh
bch cho vic xut, tho lun v thng
qua ca cc bin php khc phc. Tnh
minh bch y c ngha l nhng quy tc
v vn quan trng ca bin php khc
phc cho tng v vic c th phi d hiu
i vi cc doanh nghip sp nhp, thm
ch i vi cc i th cnh tranh v khch
hng ca h. Tnh minh bch khng ng
ngha vi vic tit l cc thng tin mt.
Tnh nht qun trong thc hin bin php
khc phc hu qu ng vai tr quan trng
trong vic to mt c s tin cy cho vic
cn nhc v ra quyt nh ca doanh
nghip. Tuy nhin, do bn cht ca tng v
vic l khc nhau nn rt kh c th m
bo tnh nht qun.
i vi nhng v vic c tnh cht a quc
gia, vai tr ca tnh nht qun cng tr nn
quan trng. Cc c quan cnh tranh cn
phi hp nhm trnh s bt ng v khc
bit trong cc bin php khc phc hu
qu m cc doanh nghip lin quan phi
thc hin.
76
NM 2012
Cc bin php khc phc
Khc phc cu trc
Bn li
Khc phc theo
quyn s hu tr tu
Khuyn khch cnh tranh
trc tip
Kim sot
sn lng
iu chnh quan h
vi khch hng
cui cng
Hn ch tc ng
ca mi quan h
theo chiu dc
Thay i hnh vi
ca ngi mua
Khc phc hnh vi
1.3. Cc bin php khc phc
1.3.1. Tng quan v cc bin php khc phc
Cc bin php khc phc v cch phn loi c th hin nh hnh di y:
Hnh 1: Tng th cc bin php khc phc hu qu
Thng thng, cc bin php khc phc
c phn loi thnh cc bin php khc
phc v mt cu trc v cc bin php v
mt hnh vi.
Cc bin php khc phc v mt cu trc l
cc bin php c thc hin mt ln
nhm phc hi cu trc cnh tranh ca th
trng.
Cc bin php khc phc v mt hnh vi
thng l cc bin php c thc hin
trong mt khong thi gian nht nh
iu chnh hay kim sot hnh vi ca cc
doanh nghip tham gia TTKT. Mt s bin
php khc phc, v d gii php lin quan
n chia s quyn s hu tr tu, thng
kh phn nh xem thuc nhm no.
m bo tnh hiu qu, mt gi gii php
thng phi bao gm c hai yu t cu trc
v hnh vi.
Nhiu c quan cnh tranh cao vai tr ca
cc gii php mang tnh cu trc hn so vi
cc gii php v hnh vi, c bit i vi cc
v vic TTKT theo chiu ngang. Gii php
mang tnh cu trc, nh buc bn li mt
phn doanh nghip, thng hiu qu hn
bi n gip trc tip gii quyt nguyn
nhn gy ra tc ng phn cnh tranh,
ng thi, khng lm pht sinh chi ph
gim st thc hin cng nh hn ch s
bp mo th trng. Tuy nhin, cng c
nhng hn ch i vi gii php bn li ti
sn, gy nh hng ng k ti vic thit k
cng nh tnh ph hp ca gii php. Trong
trng hp ny, la chn thay th tt nht
c th l cm thc hin v vic TTKT.
77
NM 2012
1.3.2. Cc bin php khc phc v
mt cu trc
1.3.2.1. Bn ti sn
Bn ti sn l hnh thc khc phc ph bin
nht v mt cu trc. V bn cht, bn ti
sn l vic c gng duy tr s cnh tranh
trn th trng lin quan bng cch to nn
ngun lc cnh tranh mi - thng qua vic
bn doanh nghip hoc to dng ti sn
cho i tng mi tham gia th trng, hay
cng c sc mnh cho ngun lc cnh
tranh sn c - thng qua vic bn phn ti
sn i tng tham gia trn th trng
c lp vi cc bn sp nhp. t c
hiu qu, vic bn ti sn i hi doanh
nghip bn phn ti sn thch hp cho mt
doanh nghip ph hp.
Cc yu t mu cht ca vic bn ti sn
nh quy m ca phn ti sn phi bn, tm
c ngi mua ph hp v quy trnh x l,
c th gp phi nhiu ri ro nh:
l Ri ro quy m phn ti sn phi bn
quy m phn ti sn phi bn c th
khng c c cu hp dn thu
ht doanh nghip khc mua li hoc
khng doanh nghip mua li c
th vn hnh mt cch hiu qu .
l Ri ro trong vic tm doanh nghip
mua phn ti sn phi bn c th
khng tm c ngi mua ph hp
hoc cc bn tham gia TTKT li ch ch
bn phn ti sn cho mt doanh
nghip yu km hoc khng thch hp.
l Ri ro v ti sn tnh cnh tranh ca
phn ti sn phi bn c th suy gim
mt cch ng k trc khi hon tt qu
trnh mua bn, v d, mt i khch hng
hoc nhn s ch cht do thay i ch
s hu.
Cc bn tham gia TTKT lun c ng lc
hn ch tc ng cnh tranh ca phn ti
sn phi bn, do , cng lm gia tng ri ro
ca bin php khc phc hu qu dng
ny. Cc ri ro dng ny c th c hn
ch phn no bng cch s dng cc bin
php phng nga nh ch nh bn c
y thc gim st thc hin cc bin php
khc phc hoc yu cu phi tm c bn
mua trc cho php thc hin v vic TTKT.
Ngoi ra, vic xc lp mt khong thi gian
hp l thc hin cng vic bn ti sn
cng gip gim thiu cc ri ro tim n.
Quy m ca gi ti sn phi bn cng cn
phi ln gii quyt cc tc ng phn
cnh tranh v cho php doanh nghip mua
li phn ti sn c th cnh tranh hiu
qu trong di hn. Nhn chung, quy m hp
l ca gi ti sn phi bn c th c coi
nh mt n v hot ng nh nht ca
mt doanh nghip (ging nh mt cng ty
con hoc chi nhnh) c th m trch ton
b cc hot ng lin quan v c th cnh
tranh mt cch c lp. Sau khi trao i vi
cc bn tham gia TTKT, c quan cnh tranh
c th cho php thay i quy m ca gi ti
sn phi bn, min l phn ti sn
x l cc tc ng phn cnh tranh. Trong
mt s hon cnh nht nh (v d, vic bn
i hi phi tin hnh trong khong thi
gian ngn), mt s c quan cnh tranh s
xc nh gi ti sn quy m ln hn, d
bn li hn (c gi l bin php crown
jewels
43
) khi gi ti sn c chp thun
bn khng c x l trong khong thi
gian quy nh. Thay v s dng gi ti sn
vng min dng ny, cc c quan cnh
tranh khc li s dng cc bin php khc
(nh ch nh doanh nghip trung gian tin
hnh bn ti sn) thc y tin bn
ti sn ny.
Vic bn phn ti sn ca cc bn tham gia
TTKT c th bao gm: bn mt b phn
43
Crown Jewel: Cng ty b thu tm bn i b phn hoc ti sn c gi tr nht ca mnh.
78
NM 2012
hot ng c lp, bn mt phn ti sn
ca mt bn tham gia TTKT hoc bn phn
ti sn ca nhiu bn tham gia TTKT. Trong
s cc gii php trn, gii php u tin
thng c a chung nht hn ch
cc ri ro nu trn. Trong trng hp khng
th p dng gii php u tin, gii php
bn phn ti sn ca mt bn tham gia TTKT
s hn ch ri ro v tit kim chi ph hn.
Trong trng hp ny, vic nh gi nng
lc v ti sn ca bn mua li cng tr nn
quan trng nhm m bo tnh cnh tranh
hiu qu ca phn ti sn c bn i.
Thng thng, c quan cnh tranh s i
hi quyn ph chun doanh nghip mua li
cng nh phn ti sn phi bn li. Mt
doanh nghip mua li thch hp thng
phi khng c mi quan h ng k i vi
doanh nghip sau TTKT, v d mi quan h
ti chnh. Tuy nhin, trong mt s trng
hp, doanh nghip mua li c th yu cu
tip cn cc yu t u vo ch cht do cc
bn tham gia TTKT cung cp trong mt
khong thi gian nht nh.
Doanh nghip mua li cn phi c ngun
lc v chuyn mn cn thit c th tr
thnh i th cnh tranh thc s nhng
cng phi khng gy quan ngi v cnh
tranh sau khi mua phn ti sn ca cc
doanh nghip tham gia TTKT. ng thi,
vic doanh nghip mua li c k hoch kinh
doanh v ng lc cnh tranh thch hp
trn th trng lin quan s to iu kin d
dng hn cho c quan cnh tranh trong
vic ph duyt k hoch bn ti sn.
Khi nhn thy kh nng xy ra cc ri ro v
quy m phn ti sn phi bn hoc ri ro v
doanh nghip mua li, mt s c quan cnh
tranh c th yu cu cc bn tham gia TTKT
phi tm c doanh nghip mua li ph
hp v phi c tha thun v vic mua li
phn ti sn phi bn trc khi cho php
thc hin TTKT. Trong mt s trng hp,
c quan cnh tranh cn yu cu phi hon
tt vic bn trc khi cho php thc
hin TTKT.
trnh nhng ri ro ti sn, gi ti sn
phi bn cn c tch bit v qun l c
lp vi cc hot ng kinh doanh cn li
ca cc doanh nghip tham gia TTKT. Vic
ny thng c gii quyt thng qua vic
ch nh mt cng ty c y thc gim st
c lp. Trong mt khong thi gian nht
nh, nu cc bn tham gia TTKT khng th
bn phn ti sn buc phi bn nh cam
kt, bn c y thc gim st s c quyn
la chn i tc ph hp v bn phn ti
vi bt k gi no.
1.3.2.2. S hu tr tu
Vic bn li hoc cp php quyn s hu tr
tu (IP), nh cp, c coi l mt bin
php khc phc v mt cu trc v nhn
chung, c th c xem xt nh vic bn li
mt hnh thi ti sn c bit. Tuy nhin,
trong vi trng hp nht nh, cc iu
khon ca cp php quyn s hu tr tu li
bao gm c nhng yu t hnh vi, khin
cho bin php ny tr thnh mt bin php
lai gia cu trc v hnh vi.
im mu cht ca cc bin php lin quan
ti s hu tr tu l mc lin h v mt
vt cht gia bn cp php v bn c
cp php sau khi vic cp php c thc
hin. Trong trng hp bin php khc
phc ch yu cu vic chuyn giao quyn s
hu tr tu mt ln, khng th rt li, khng
th hy b v khng phi tr ph thng
xuyn th bin php ny c th c coi l
gii php v mt c cu. Trong khi , nu
vic chuyn giao quyn s hu tr tu i
hi bn nhn chuyn giao phi ph thuc
vo bn chuyn giao nh vic nng cp
hoc nguyn liu u vo th gii php
ny thng i hi phi thc hin thm
mt s yu cu v mt hnh vi.
Quyn s hu tr tu ni chung em li li
nhun u t thng qua c quyn khai
thc cng ngh trong mt thi gian nht
nh. Khi xem xt cch thc v phm vi ca
gii php khc phc v s hu tr tu, cn
79
NM 2012
m bo s cn bng gia vic duy tr ng
lc i mi cng ngh v vic khc phc
cc tc ng tn hi cnh tranh. Vic ny
chu nh hng ca mt s nhn t sau
y:
l Hnh thc v h thng php l lin
quan n quyn s hu tr tu (v d:
bng sng ch, giy php c quyn,
thng hiu) c th nh hng ti
kh nng chuyn giao ca cc quyn s
hu tr tu.
l Chuyn mn lin quan n quyn s
hu tr tu c th gy mt s hn ch
i vi vic la chn doanh nghip
nhn chuyn giao ph hp. C quan
cnh tranh c th cn t vn c lp v
kha cnh k thut c nhng nh
gi chnh xc i vi bin php khc
phc c lin quan ti quyn s hu tr
tu. Trong trng hp lut khng cho
php c quan cnh tranh c quyn sa
i, b sung i vi cam kt ca cc bn
sau khi thc hin TTKT cho ph hp vi
thc tin th vai tr ca chuyn mn
trong lnh vc s hu tr tu cng tr
nn quan trng hn trong vic xy dng
bin php khc phc.
l Tc i mi cng ngh trn th
trng lin quan c tc ng ti thi
gian p dng ca bin php khc phc.
Th trng c tc i mi cng ngh
cao hn s i hi thi gian ngn hn
i vi cc bin php khc phc v
quyn s hu tr tu v ngc li.
l Tc ng ca hnh thc thanh ton cho
vic chuyn nhng quyn s hu tr
tu. Mi hnh thc thanh ton khc
nhau nh thanh ton mt ln, thanh
ton nh k hoc phn chia li nhun
u c tc ng nht nh ti ng lc
cnh tranh.
Ngoi ra, cc v vic sp nhp trong lnh
vc s hu tr tu c th lin quan n
nhng th tc thuc nhiu quc gia, v d,
trong vic np n v cp giy php quyn
sng ch quc t.
1.3.3. Bin php khc phc v mt
hnh vi
Cc bin php khc phc v mt hnh vi rt
a dng, ng thi, cng i hi cng tc
gim st v thc hin rt phc tp. Ngoi ra,
cc bin php khc phc theo hnh vi cn
c thm cc hn ch khc nh chi ph ln,
hiu qu khng nh mong mun v c
bit l nguy c bp mo th trng. Mc d
vy, bin php v hnh vi vn c la chn
trong mt s trng hp nh khng c gii
php kh thi v mt cu trc hoc trong cc
v vic xuyn bin gii. Cc gii php v
hnh vi c th c phn loi nh sau:
l Gii php gia tng cnh tranh theo
chiu ngang bao gm 3 loi bin php
khc phc nh sau:
o Cc bin php ngn chn doanh
nghip lm dng sc mnh th
trng theo chiu ngang loi b
i th v hn ch cnh tranh, bao
gm: cm bn km (tying & bun-
dling), bn ph gi v s dng hp
ng c quyn hoc c thi hn
di.
o Bin php ngn nga doanh nghip
s dng mi quan h theo chiu
dc bp mo hoc hn ch cnh
tranh theo chiu ngang. iu ny c
th thy r qua trng hp khi
doanh nghip sau TTKT c th kim
sot cc yu t u vo hoc c s
h tng thit yu m cc doanh
nghip khc cng cn c cnh
tranh. Cc bin php bao gm: cho
php cc doanh nghip khc tip
cn cc yu t u vo thit yu v
qun l gi, iu khon v iu kin
tip cn.
80
NM 2012
o Cc bin php nhm thay i hnh
vi ca ngi mua khuyn khch
cnh tranh. Nhng bin php ny
c th bao gm vic cung cp thng
tin cho ngi mua v to iu kin
d dng cho ngi mua c th
chuyn i nh cung cp, v d nh,
yu cu qu trnh u thu m.
l Kim sot kt qu: Nhm gii php ny
ngn chn tc ng phn cnh tranh
thng qua cc bin php kim sot trc
tip h qu ca v vic TTKT nh n nh
mc gi trn, buc phi k cam kt cung
cp cc yu t u vo thit yu
C th thy, mt s bin php v mt hnh
vi nu trn c quy nh trong Lut
Cnh tranh lin quan ti vic iu chnh
hnh vi ca cc doanh nghip c sc mnh
th trng. Do , nhiu quc gia khng
a cc bin php vo gi bin php
khc phc. Tuy nhin, mt s quc gia vn
a cc bin php vo gi bin php
khc phc nhm gip cho vic thc thi tr
nn d dng hn, c bit i vi cc h
thng php Lut Cnh tranh i hi phi
chng minh v tr thng lnh ca doanh
nghip trn th trng lin quan.
Nhng trng hp c th p dng bin
php khc phc v hnh vi
Mc d gii php v cu trc c a dng
hn, bin php khc phc v hnh vi c th
s ph hp vi cc trng hp sau:
l Vic bn li ti sn khng kh thi hoc
cha ng nhng ri ro khng th chp
nhn c (v d nh khng tm c
doanh nghip mua li thch hp) v
khng th cm thc hin TTKT (i vi
v vic TTKT a quc gia) hay
l Cc tc ng phn cnh tranh ch tn ti
trong mt khong thi gian nht nh
do s thay i nhanh chng v cng
ngh hoc cc yu t khc hoc
l Li ch t vic sp nhp l ng k v
vic p dng cc gii php v mt hnh
vi c hiu qu hn so vi cc gii php
v mt c cu trong vic m bo cc li
ch do v vic TTKT mang li.
Nhn chung, cc bin php khc phc theo
hnh vi nhm kim sot u ra ca th
trng thng rt phc tp trong vic thc
thi v gim st, hiu qu khng cao v c
nguy c lm bin dng th trng nu p
dng trong mt thi gian di. Do , cc
gii php ny ch c p dng khi khng
cn bin php no khc v ch nn thc
hin trong mt khong thi gian ngn.
Cc gii php v hnh vi i hi c quan
cnh tranh phi cn nhc khong thi gian
p dng hp l. Cc gii php ny s c
p dng trong mt khong thi gian nht
nh do c quan cnh tranh ra. Sau
khong thi gian , cc bn tham gia TTKT
khng phi thc hin cc bin php gii
hn ny na. Trong mt s trng hp, c
quan cnh tranh c th quy nh s xem xt
vic tip tc p dng, loi b hoc sa i
gi bin php khc phc sau mt khong
thi gian nht nh. Tuy nhin, tu trung li,
cc gii php v mt hnh vi khng th
c p dng v thi hn bi v theo thi
gian, khi iu kin th trng thay i, cc
bin php p dng s tr nn khng ph
hp v thm ch cn gy ra cc tc dng
ph khng mong mun.
81
NM 2012
PH LC 3:
KINH NGHIM KIM SOT TP TRUNG
KINH T TI MT S QUC GIA
1. Cc vn bn lin quan trong
lnh vc tp trung kinh t ti
Hoa K
Mc 7, o Lut chng c quyn Clayton
(Clayton Antitrust Act) ban hnh nm 1914,
15 U.S.C 18, l o lut chng c quyn
lin bang c bn v kim sot sp nhp v
mua li ti Hoa K. Mc 7 ca Lut nghim
cm bt k giao dch mua li c phn hoc
ti sn trong cc giao dch nh hng n
th trng v c kh nng dn ti hn ch
cnh tranh mt cch ng k, hoc c xu
hng to ra c quyn trn th trng.
Ngoi o lut Clayton, Hoa K c hai o
lut chng c quyn lin bang khc iu
chnh v r sot cc v sp nhp, l Lut
Sherman (Sherman Act), v Lut Chng c
quyn lin bang (Federal Trade Commission
Act). Trong Lut Sherman, Mc 15 U.S.C. 1,
nghim cm cc tha thun kt hp gy
hn ch v thng mi, Mc 15 U.S.C. 2,
cm s hnh thnh c quyn v cc n lc
c quyn ha th trng. Trong khi ,
Mc 5 ca Lut Chng c quyn lin bang,
15 U.S.C. 45, cm cc phng thc cnh
tranh khng lnh mnh.
Ti Hoa K c hai c quan cnh tranh Cc
chng c quyn thuc B T php (DOJ)
v y ban Thng mi lin bang Hoa K (US
FTC). Cc Chng c quyn trc thuc B
T php Hoa K l c quan c thm quyn
duy nht trong chnh ph lin bang thc thi
o lut Sherman, trong khi y ban Thng
mi lin bang Hoa K c thm quyn chuyn
bit trong thc thi o lut chng c
quyn lin bang. Tng tiu bang v cc bn
t nhn c th khiu ni dng mt giao
dch sp nhp hoc mua li theo c o
lut Sherman v Clayton. Trn thc t, hai
c quan ny c quyn hn v php l tng
ng nhau trong vic r sot cc v vic
M&A. Trong tng trng hp c th, quyt
nh i vi mt giao dch do hai c quan
a ra hon ton c lp vi nhau hoc c
s phi hp gia hai c quan. Mt doanh
nghip c th n khiu ni i vi v
sp nhp ln ta n v xut chnh ph c
nhng bin php khc phc ph hp.
I. KIM SOT TP TRUNG KINH T
TI HOA K
82
NM 2012
Bn cnh vic thc thi 02 o lut trn, Lut
chng c quyn Hart Scott Rodino An-
titrust Improvements Act nm 1976 (HSR
Act), sa i lut Clayton, b sung yu
cu thng bo i vi tt c cc giao dch
t ngng theo quy nh v c cp
nhp hng nm. Cc c quan cnh tranh
lin bang ban hnh cc quy nh v thc thi
Lut HSR c gi l HSR Rules. Trong
quy nh khi t ngng theo Lut HSR v
HSR Rules, trc khi tin hnh, cc bn thc
hin giao dch M&A phi np h s thng
bo v k hoch sp nhp vi c quan cnh
tranh; v ch khi c s chp thun ca c
quan cnh tranh, giao dch mua bn sp
nhp mi c hon tt. Trong khong thi
gian , y ban thng mi lin bang v B
T php Hoa K (c th l Cc chng c
quyn trc thuc B T php) s xem xt v
nh gi nhng quan ngi v cnh tranh
ca v vic lin quan.
Ngoi ra, mt s vn bn hng dn thi
hnh php lut kim sot mua bn, sp
nhp ti Hoa K bao gm Hng dn sp
nhp theo chiu ngang (Horizontal Merger
Guidelines, 1968, 1982, 1997), Hng dn
sp nhp theo chiu dc (Vertical Merger
Guidelines, 1984), Cc vn trong hng
dn sp nhp (Commentaries on Merger
Guidelines, 2006), Hng dn mi v sp
nhp theo chiu ngang (New Horizontal
Merger Guidelines, 2010).
Nhn chung, nhng vn bn php lut
nhm iu chnh cc v vic tp trung kinh
t ch trng n cc vn to ra sc mnh
th trng ca cc doanh nghip hu sp
nhp c kh nng duy tr mc gi c li
nhun cao hn mc gi cnh tranh trong
mt thi gian ng k. Vic nh gi thng
qua xc nh th trng sn phm v th
trng a l lin quan, nh gi mc gia
nhp th trng, nh gi cc hiu ng
cnh tranh c th xy ra t v vic sp nhp,
nh gi hiu qu c th c t v sp
nhp v xc nh mc tp trung trc v
sau khi sp nhp. Theo , quan ngi ca
c quan cnh tranh v hnh vi ca doanh
nghip c th c phn chia thnh (i) hiu
ng cu kt gia cc i th cnh tranh khi
th trng tr nn tp trung hn; (ii) cc
hiu ng n phng thng qua s thng
lnh th trng.
Trong mt s lnh vc c th, c quan qun
l ngnh cng c quyn lc xem xt v
nghim cm cc giao dch sp nhp; bao
gm lnh vc ngn hng, vin thng, quc
phng, nng lng, vn ti v giao thng.
Nhng thm quyn ny khng xut pht t
nhng quy nh ca php lut chng c
quyn, m c quy nh ngay trong php
lut chuyn ngnh. Bn cnh , cc v sp
nhp c kh nng gy nh hng n an
ninh quc gia c th c xem xt bi y
ban v u t nc ngoi Hoa K (Commit-
tee on Foreign Investment in the United
States CFIUS). Cc doanh nghip sp nhp
c th t nguyn thng bo ti CFIUS v
xut sp nhp, v trong mi trng hp,
CFIUS c th r sot cc giao dch v cm
thc hin i vi cc giao dch thu tm
gy ra nhng quan ngi.
2. Cc ngng thng bo v
xem xt
2.1. Ngng thng bo
Theo quy nh ca o Lut Clayton, tt c
cc v mua bn, sp nhp, thu tm u l
i tng iu chnh ca php lut, bt k
quy m giao dch. Vi quy nh ca HSR,
quy nh v kim sot M&A yu cu doanh
nghip c k hoch sp nhp, mua bn p
ng tiu ch v quy m/ gi tr giao dch,
da trn tiu ch doanh thu v ti sn, phi
thng bo n c quan thc thi php lut
cnh tranh trc khi kt thc giao dch. Khi
thng bo, hai bn bao gm doanh nghip
mua li v doanh nghip b mua li phi
np thng tin v hot ng kinh doanh hu
83
NM 2012
sp nhp ti c quan cnh tranh. Trong
khong thi gian theo quy nh (thng
thng l 30 ngy, mt s trng hp l 15
ngy khi cng ty cho mua cng khai tin
mt hoc cng ty trong tnh trng ph sn),
c quan cnh tranh s xem xt cc tc ng
n cnh tranh ca xut.
Cc quy nh i vi bn mua li v b mua
li phi np h s thng bo nu tha mn
tt c cc iu kin nh sau:
1. Do kt qu ca giao dch, bn thu tm
nm gi c phiu c quyn biu quyt,
NCI (non corporate interests, c
hiu l ti sn em li cho s hu nm
gi quyn i vi bt k khon li
nhun ca doanh nghip hoc trong
trng hp gii th tng t nh bt
k loi ti sn no ca doanh nghip
sau khi thanh ton cc khon n) v/
hoc ti sn ca bn m chng khon
hoc ti sn c quyn chi phi c
mua (bn b mua) c gi tr ln hn 200
triu USD (ngng v quy m giao
dch, 2011), bt k doanh thu hoc ti
sn ca bn thu tm hoc bn b thu
tm; hoc
2. Do kt qu ca giao dch, bn thu tm
gi c phiu c quyn biu quyt, NCI
v/ hoc ti sn ca bn b mua li c
gi tr ln hn 50 triu USD (ngng
c iu chnh) v thp hn 200 triu
USD; v
3. Mt bn c doanh thu thun hng nm
hoc tng ti sn ln hn 100 triu USD
(c iu chnh); v
4. Bn cn li c doanh thu thun hng
nm hoc tng ti sn t nht t 10
triu USD (c iu chnh).
Ngng quy m c xc nh da trn (i)
doanh thu thun hng nm ghi nhn trong
bo co kt qu hot ng kinh doanh hp
l gn nht v (ii) tng ti sn c xc nh
trong bng cn i k ton hp l mi nht.
Bn thu tm phi tnh ton gi tr chng
khon v ti sn c quyn b phiu c th
nm gi sau v thu tm nhm xc nh
ngng v quy m giao dch c p ng
ngng quy nh ca php lut.
2.2. Ngng xem xt
Th phn khng th phn nh y
ngha cnh tranh v mc cnh tranh r
rt gia cc cng ty trn th trng cng
nh tc ng ca v sp nhp, c bit khi
th phn mang tnh n nh. Khi phn tch
v vic M&A gia doanh nghip cnh tranh
hin ti hoc tim nng, mc tp trung
th trng thng s dng nh mt tiu ch
hu ch trong vic xc nh tc ng cnh
tranh ca v sp nhp. Trong , c quan
cnh tranh s xem xt mc tp trung
hu sp nhp v nhng thay i v mc
tp trung trn th trng do v sp nhp
gy ra.
C quan cnh tranh c th tnh ton mc
tp trung th trng bng cch s dng
cc i th cnh tranh chnh trn th trng.
Phng php ny s khng hiu qu nu
khong cch th phn ln gia cc i th
cnh tranh trn th trng hoc kh xc
nh doanh thu trn th trng lin quan.
Thng thng, c quan cnh tranh Hoa K
s dng ch s Herfindahl Hirschman
Index (HHI) tnh mc tp trung trn
th trng sau khi sp nhp v mc tng
HHI t v sp nhp . Da trn kinh
nghim, c quan cnh tranh Hoa K phn
chia thnh 03 trng hp xem xt:
- Th trng khng mang tnh tp trung:
HHI < 1500, v nu mc tng HHI < 100
th c quan cnh tranh khng cn xem
xt;
- Th trng tp trung mc va phi:
1500 < HHI < 2500, v nu mc tng HHI
> 100 th c quan cnh tranh s xem
xt;
84
NM 2012
- Th trng c mc tp trung cao: HHI
> 2500, v nu mc tng HHI t 100
200 hoc > 200 th c quan cnh tranh
s xem xt k, ch trng n sc mnh
th trng doanh nghip hu sp nhp
v quan ngi n cnh tranh c th gy
ra t v vic.
Mc ch ca vic ra ngng khng phi
a ra c ch r sot cng nhc m
nhm phn tch nhng v vic sp nhp
mang tnh cnh tranh v phn cnh tranh,
mc d mc tp trung th trng cao s
lm tng quan ngi. Bn cnh , ch s HHI
hu sp nhp cng cao, c quan cnh tranh
cng cn quan tm n nhng quan ngi
v cnh tranh trn th trng v i hi
thng tin thm cho nhng phn tch v v
vic.
3. Quy trnh xem xt v vic
M&A
US FTC thc hin cc th tc iu tra cc v
vic sp nhp hiu qu bao gm qu trnh
xem xt, trao i, qu trnh a ra bin php
khc phc v khng co. Yu cu th hai
c a ra bi Cc Chng c quyn
(DOJ) nhm xem xt trc khi a ra quyt
nh v m bo rng cc nh gi mang
tnh chnh xc v thu hp khung iu tra
ca v vic nhm trnh gim ti khi lng
cng vic cho c quan cnh tranh. Ngay
sau khi a ra yu cu th hai, Cc chng
c quyn s triu tp cuc hp vi cc
doanh nghip trong v vic mua bn, sp
nhp trao i v cc quan ngi m xut
M&A c th gy ra i vi cnh tranh trn
th trng. Thi hn gii quyt v xem xt c
th kt thc trc thi hn 30 ngy lm vic
theo quy nh ca lut v c quan chc
nng s thng bo ti cng chng.
85
NM 2012
II. KIM SOT TP TRUNG KINH T TI
LIN MINH CHU U (EU)
1. Vn bn bn php l
H thng vn bn php l ca EU bao gm
Quy nh v sp nhp ca EC S 139/2004
ngy 20 thng 01 nm 2004 kim sot tp
trung kinh t gia cc v mua li (EC Merger
Regulation) v Quy nh thc thi S
1033/2008 ngy 23 thng 10 nm 2008
(sa i Quy nh S S 802/2004 ngy 07
thng 4 nm 2004) thi hnh quy nh v
sp nhp bao gm quy nh chi tit v th
tc thng bo, thi hn gii quyt v iu
trn.
Bn cnh , y ban Chu u cng a ra
nhiu Thng bo v vn bn Hng dn chi
tit v cch thc thc thi v tun th php
lut cnh tranh trong lnh vc tp trung
kinh t nh:
- Thng bo thm quyn ca y ban theo
Quy nh sp nhp EC S 139/2004 kim
sot tp trung kinh t gia cc v mua
li, ban hnh ngy 16 thng 4 nm
2008;
- Thng bo ca y ban v th tc n
gin i vi cc v tp trung kinh t
theo Quy nh sp nhp EC S 139/2004,
ban hnh ngy 05 thng 3 nm 2005;
- Thng bo ca y ban gii thiu v cc
trng hp xt v mc tp trung,
ban hnh ngy 05 thng 3 nm 2005;
- Thng bo ca y ban nh ngha th
trng lin quan trong thc thi php
lut cnh tranh, ban hnh ngy 9 thng
12 nm 1997;
- Hng dn v nh gi cc v sp nhp
theo chiu ngang theo Quy ch nh
sp nhp EC S 139/2004, ban hnh
ngy 05 thng 2 nm 2004;
- Hng dn v nh gi cc v sp nhp
khng theo chiu ngang theo Quy ch
nh sp nhp EC S 139/2004, ban
hnh ngy 18 thng 10 nm 2998;
- Thng bo ca y ban v bin php
khc phc theo Quy ch nh sp nhp
EC S 139/2004, ban hnh ngy 22
thng 10 nm 2008;
- Thng bo ca y ban v hn ch cnh
tranh trc tip v mc tp trung, ban
hnh ngy 05 thng 3 nm 2005;
- Quyt nh ca y ban s 2001/462 ban
hnh ngy 23 thng 5 nm 2001 v iu
khon tham chiu ca cn b trong qu
trnh t tng cnh tranh, ban hnh ngy
19 thng 6 nm 2001;
- Thng bo ca y ban v quy nh truy
cp H s v vic theo Quy nh ti iu
81 v 82 ca Hip c EC, iu 53, 54 v
57 ca Hip nh v Quy ch Hi ng
EEA S 139/2004, ban hnh ngy 22
thng 12 nm 2005.
2. Ngng kim sot v
ngng an ton
Cc quy nh v sp nhp ca EC quy nh
cc v vic tp trung kinh t s thuc
ngng kim sot nu:
86
NM 2012
- Doanh thu kt hp (ton cu) sau sp
nhp ca cc doanh nghip tham gia
tp trung kinh t (trong trng hp
mua li mt phn ti sn, ch tnh n
doanh thu trong phm vi mua bn, sp
nhp ca doanh nghip) > 5 t euro
(mt s quy nh ring trong lnh vc
ngn hng), v doanh thu ti EU ca t
nht mt trong cc doanh nghip ln
hn 250 triu euro, tr khi mt doanh
nghip c doanh thu ti mt quc gia
nc thnh vin EU chim trn hai phn
ba ton b doanh thu ti EU ca doanh
nghip ; hoc
- Doanh thu kt hp (ton cu) sau sp
nhp ca cc doanh nghip tham gia
tp trung kinh t > 2,5 t euro, v doanh
thu kt hp ca cc doanh nghip ti t
nht mt trn 3 quc gia bt k trong
EU > 100 triu euro, v ti mt trong s
3 quc gia thnh vin ny, doanh thu
ca mt trong s cc doanh nghip
bt k > 100 triu euro, tr khi mt
doanh nghip c doanh thu ti mt nc
thnh vin chim trn hai phn ba ton
b doanh thu ti EU ca doanh nghip
.
Kim sot tp trung kinh t ca Chu u
cng quy nh v ngng an ton trong
php lut cnh tranh hnh vi tp trung kinh
t khi ch nm gi th phn hn ch khng
mc lm suy gim cnh tranh hiu qu, s
c coi l tng thch vi th trng, c th
khi th phn doanh nghip sau sp nhp
khng vt ngng 25% trn th trng chung
hoc ti mt b phn chnh yu. Tuy nhin,
Ph lc s 24 ca Hng dn sp nhp theo
chiu ngang quy nh r quy nh ny
khng p dng trong trng hp v vic
tp trung kinh t dn n vic hnh thnh
hoc gia tng sc mnh v tr thng lnh tp
th gia doanh nghip sau sp nhp v mt
bn th ba khc.
M&A
Nhng v vic tp trung kinh t thuc
ngng thng bo bt buc s phi thc
hin ngha v theo quy nh ca lut php
v khng c php hon tt khi cha c
s chp thun ca c quan cnh tranh EC.
Khi tip nhn mt v vic tp trung kinh t,
y Ban s xc nh th trng lin quan v
nh gi cnh tranh v mc suy gim c
nghim trng hay khng khi hnh vi ny
din ra. Mt s yu t quan trng trong qu
trnh nh gi mc suy gim cnh tranh
bao gm:
- Nhng nh hng khng mang tnh
cu kt;
- Nhng nh hng mang tnh cu kt
do chnh sch chung ca cc bn;
- Loi b i th cnh tranh tim nng
trn th trng (trng hp ny b EC
cm hon ton);
- nh hng ca sp nhp theo chiu
dc khin chi ph u vo ca i th
cnh tranh tng v dn ti lm suy yu
hoc loi b i th cnh tranh v tng
cng sc mnh thng tr i vi quyn
s dng dch v sn phm u vo;
- nh hng tp on hnh thnh t s
hp nht cc nh sn xut cung cp
sn phm dch v khc nhau trn th
trng lm gia tng kh nng s dng
sn phm ca tp on v loi b nh
cung cp i th hoc sc mnh ca
tp on trn th trng gin tip tng
cng sc mnh ca tp on trn th
trng khc.
Thng thng, ch s HHI c EC sa dng
nh gi an ton ca mt v vic tp
trung kinh t v c quy nh ti Hng
dn sp nhp theo chiu ngang ca EC.
87
NM 2012
Qu trnh iu tra v vic tp trung kinh t
bao gm 02 giai on chnh:
Giai on I - R sot ban u: c quan cnh
tranh tin hnh thm nh chi tit thng
qua vic yu cu cung cp thng tin, phng
vn, thu thp thng tin v kim tra thuc
thm quyn c quan cnh tranh quc gia
thnh vin v y ban EC. C quan cnh
tranh c th yu cu b sung thng tin cn
thit trong vng 15 ngy. Sau khi nhn c
h s y , trong vng 25 ngy lm vic
(c php gia hn trong 35 ngy nu c
yu cu ca c quan cnh tranh quc gia
hoc nu cc bn c lin quan a ra cam
kt. C quan cnh tranh s a ra quyt
nh rng liu v vic tp trung kinh t
trong phm vi ca Quy nh sp nhp EC
hay khng. Trong trng hp mc tp
trung kinh t gy ra mt s quan ngi
nghim trng n cnh tranh trn th
trng, c quan cnh tranh s tin hnh
khi xng giai on II.
Giai on II Khi xng iu tra t tng:
C quan iu tra tip tc yu cu cc doanh
nghip cung cp thm cc thng tin, tin
hnh phng vn nhm thu thp thm c s
nh gi v vic. Cc bn tham gia sp nhp
cng c quyn c tip cn h s v yu
cu t chc phin iu trn chnh thc.
iu 8 Quy nh v sp nhp ch r c quan
iu tra phi a ra quyt nh trong vng
90 ngy lm vic k t khi bt u qu trnh
t tng hoc trong vng 105 ngy lm vic
nu cc doanh nghip thng bo a ra
cam kt sau 55 ngy k t ngy khi khi
xng iu tra (cho php c quan iu tra
gia hn khng qu 20 ngy, v tng thi
gian ti a cho giai on II l 125 ngy lm
vic). Quyt nh v v vic tp trung kinh
t bao gm:
- Chp thun v vic do tng thch vi
th trng chung;
- a ra iu kin hoc ngha v iu
chnh mc tp trung tng thch vi
th trng;
- Cm v vic tp trung kinh t gy quan
ngi v cnh tranh, khng tng thch
vi th trng chung;
- Chp thun v vic tp trung kinh t
km vi iu kin nh bn li mt phn
doanh nghip;
- a ra cc bin php tm thi;
- Thu hi quyt nh cho php thc hin
tp trung kinh t trong trng hp
thng tin sai lch hoc doanh nghip vi
phm ngha v php lut.
Hai thng k t ngy c quyt nh chnh
thc, doanh nghip c th khiu ni v
quyt nh ca c quan cnh tranh. n
khng co c th c xem xt bi Ta n
Chu u cp s thm v cui cng l Ta n
t php Chu u.
88
NM 2012
III - KIM SOT TP TRUNG KINH T
TI NHT BN
Nht Bn
Kim sot tp trung kinh t ti Nht Bn
c thc thi vi h thng lut php v
cnh tranh l Lut Chng c quyn, bn
cnh nhm cc quy nh phi php l tng
i phc tp. Chng IV Lut Chng c
quyn (Lut s 54 ban hnh nm 2947) quy
nh cm vic mua li hoc s hu c phn
ca cng ty (bao gm c phn ca i tc)
(iu 10 ca Lut), ng b v ban qun tr
(iu 13 ca Lut), c phn ca c nhn
(iu 14) hoc sp nhp gia cc cng ty
(iu 15), chia tch thnh lp lin doanh
(joint incorporation type split) hoc chia
tch mua li (absorption type split) (iu
15.2), chuyn nhng c phn (iu 15.3),
hoc mua li doanh nghip, v.v (iu 16)
(sau y gi l kt hp kinh doanh), khi to
ra s kt hp trong kinh doanh, trong
trng hp s kt hp c th gy hn
ch cnh tranh ng k trn th trng c
th, hoc khi s kt hp kinh doanh c
to ra bi hnh vi cnh tranh khng lnh
mnh.
K t khi ra i cho n nay, c th ni h
thng php lut v cnh tranh v nhng
vn bn hng dn sp nhp ca Nht Bn
c iu chnh v sa i kh nhiu ln,
nhm tng hiu qu thc thi trong bi cnh
thay i ca nn kinh t. Hng dn sp
nhp nm 1980 c thay i bi Bn
hng dn sa i nm 1994, tip theo l
Bn hng dn sa i nm 1998 v 2004.
Trong , ni dung sa i tp trung ch
yu vo cc tiu ch nh gi sp nhp,
hon chnh quy trnh nh gi sp nhp,
a vic s dng cc ch s nh HHI, php
th SSNIP trong vic xc nh th trng, b
sung cc bin php khc phc hu qu,v.v.
Cc vn bn hng dn v sp nhp ca
Nht Bn bao gm:
- Hng dn v trng hp doanh nghip
c sc mnh tp trung kinh t cao
(2002);
- Hng dn v vic y quyn vic mua
li v nm gi quyn biu quyt trong
lnh vc ngn hng v chng khon
theo quy nh Mc 11 ca Lut Chng
c quyn (2002);
- Hng dn sa i v vic p dng Lut
Chng c quyn i vi vic r sot
cc v tp trung kinh t (2004, sa i
nm 2011);
- H thng thng bo cc v vic M&A
bn ngoi Nht Bn (1999);
- Chnh sch lin quan dn th tc r sot
thng bo tp trung kinh t (sa i
nm 2011);
- Chnh sch x l tham vn sm v k
hoch tp trung kinh t (2002, sa i
nm 2007).
C quan cnh tranh c quyn hn thc thi
Lut chng c quyn v php lut kim
sot tp trung kinh t theo Lut l y ban
89
NM 2012
thng mi lnh mnh Nht Bn (JFTC), c
quan hnh chnh c lp gm 1 ch tch v
4 y vin trong y Ban. JFCT thng xuyn
tham vn vi cc b v c quan iu tit
ngnh trong qu trnh gim st nhm xem
xt k lng cc vn li ch cng v chnh
sch ngnh c lin quan. Ngc li, cc c
quan iu tit ngnh v c bit l B Kinh
t, thng mi v cng nghip (METI) cng
c nhng nh hng quan trng n vic
xy dng v thc thi chnh sch cnh tranh
ti Nht Bn.
2. Ngng kim sot v
ngng an ton
2.1. Ngng kim sot
Vic kim sot thng qua ngng ti sn l
mt bc ht sc quan trng trong qu
trnh nh gi v vic tp trung kinh t. Cc
ngng doanh thu v ti sn c xc nh
ph thuc vo hnh thc tp trung kinh t
khc nhau nh mua li c phiu (iu 10),
sp nhp (iu 15), chia tch cng ty (iu
15.2), chuyn nhng c phn (iu 15.3)
v mua li doanh nghip (iu 16). Ngng
ti sn tnh bng tin hoc doanh thu i
vi mt v sp nhp thng l 10 t Yn v
1 t Yn. Ngng ti sn v doanh thu da
trn bo co ti chnh gn nht c kim
ton ca doanh nghip (bao gm tng s
ti sn cng ty , cc cng ty con Nht
Bn, bt k cng ty Nht Bn no hoc i
vi cng ty khng phi cng ty Nht Bn
nhng cng ty chim c phn chi phi
trn 50%).
xem xt kh nng tc ng ca vic kt
hp kinh doanh c th gy cn tr ng k
trn mt th trng nht nh thng qua v
vic tp trung kinh t, c quan cnh tranh
cn nh gi nhiu yu t bao gm:
- Thc trng ca cc doanh nghip tham
gia tp trung kinh t: th phn, th hng
th phn, s lng i th cnh tranh
hot ng trn th trng, mc cnh
tranh gia cc doanh nghip trong qu
kh.
- Sc p cnh tranh t cc doanh nghip
khng tham gia v vic tp trung kinh
t: s khc bit v th phn gia cng ty
sp nhp v i th cnh tranh, kh
nng cung cp ca i th cnh tranh,
mc khc bit v sn phm.
- Sc p cnh tranh tim nng v thc t:
s gia nhp th trng, cc th trng
sn phm v a l lin k, cnh tranh
trn cc th trng lin quan theo chiu
dc.
- Tnh hiu qu v kh nng tn ti ca
cc bn tham gia tp trung kinh t.
2.2. Ngng an ton
Thng thng, c quan cnh tranh JFTC t
ra ngng an ton i vi cc v vic tp
trung kinh t vi cc iu kin sau:
- Th phn ca nhm doanh nghip hoc
s kt hp khng vt qu 10% trn th
trng lin quan;
- Ch s HHI khng qu 2.500 v th phn
ca nhm doanh nghip sau khi kt hp
khng qu 25% trn th trng lin
quan.
Cc ch s ny khng kt lun rng v vic
tp trung kinh t c hoc khng gy hn
ch cnh tranh ng k trn th trng. Tuy
nhin, da vo thc t v cc v vic tp
trung kinh t din ra, v vic tp trung kinh
t thuc ngng an ton trn t cho thy
quan ngi v cnh tranh.
90
NM 2012
TTKT
Tnh t ngy h s thng bo c chp
nhn, JFTC c th yu cu cc bn cung cp
thm thng tin, bo co cn thit b sung
trong vng 30 ngy. Sau , c quan iu
tra tin hnh nh gi v vic qua 2 giai
on:
R sot s b: Khi tin hnh tp trung kinh
t, doanh nghip tham gia np h s v k
hoch sp nhp n c quan cnh tranh
c quy nh ti Quy nh v thng bo.
JFTC s r sot v nh gi s b rng (i) v
vic tp trung kinh t khng gy ra quan
ngi theo quy nh ca Lut Chng c
quyn, JFTC s khng a ra yu cu dng
hoc nh ch thc hin theo quy nh iu
9 ca Quy nh thng bo; hoc (ii) nh
gi chi tit hn v v vic v yu cu bo
co.
Giai on r sot ln hai:
- JFTC c th thng bo bng vn bn yu
cu cc doanh nghip np bo co b
sung v v vic theo iu 8 Quy nh
thng bo;
- Lm vic v thu thp quan im, kin
lin quan n v vic t bn th ba:
JFTC s cng khai bo co s b v thu
thp kin t pha cc doanh nghip c
quan tm n v vic trong vng 30
ngy a ra ly kin.
- Kt thc qu trnh r sot chnh thc: Sau
khi c y chng c v v vic, JFTC
s (i) a ra phn tch v kt lun v vic
khng gy quan ngi theo quy nh ca
Lut chng c quyn; (ii) a ra thng
bo v th tc theo quy nh ti Chng
VIII, Mc II ca Lut Chng c quyn.
91
NM 2012
IV- KIM SOT TP TRUNG KINH T TI
TRUNG QUC
Trung Quc
H thng php lut c bn trong kim sot
tp trung kinh t ti Trung Quc c quy
nh ti iu 12 Lut Chng c quyn
(AML, 2008), v hin c b sung bi
khung php l vi nhiu vn bn quy nh,
hng dn thc thi.
Theo iu 21 Lut Chng c quyn, mt
s hnh thc sp nhp, mua li v cc giao
dch thuc nh ngha v tp trung kinh t
doanh nghip phi thng bo n Cc
Chng c quyn thuc B Thng mi
Trung Quc (MOFCOM) c thng qua
trc khi hon tt giao dch. Nu giao dch
t ngng doanh thu v khng p
ng c min tr do thuc phm vi giao
dch ni b, th s phi np h s thng bo
theo quy nh ca AML.
Thng 11/2009, MOFCOM ban hnh vn
bn hng dn Cc bin php thng bo
i vi tp trung kinh t ca doanh nghip.
Tuy nhin, vn bn ny khng cp n
nh ngha hoc gii thch r rng v mt s
khi nim nh kim sot hoc quyt nh
nh hng trong nh ngha tp trung kinh
t, gy kh khn cho vic thc thi i vi c
quan cnh tranh Trung Quc.
khc phc tnh trng trn, MOFCOM lin
tc ban hnh cc vn bn mi hng dn
v b sung cc quy nh thc thi tt hn
php lut chng c quyn trong kim
sot tp trung kinh t. Thng 7/2010,
MOFCOM thng qua Quy nh tm thi v
thc hin bn li ti sn hoc hot ng
kinh doanh trong cc v vic tp trung kinh
t. Quy nh ny thit lp th tc p dng
cc bin php khc phc v cu trc trong
cc giao dch tp trung kinh t. Nm 2011,
MOFCOM a ra quy nh v Bin php
tm thi v cc vn lin quan n thc thi
h thng r sot mua bn sp nhp cc
doanh nghip ni a bi cc doanh nghip
nc ngoi v Bin php tm thi nhm
b sung mt s quy nh nh hnh thc x
pht i vi doanh nghip thuc i tng
nhng khng thng bo,v.v.
2. Ngng kim sot v
ngng an ton
Theo Quy nh ca Quc v vin v Ngng
thng bo i vi tp trung kinh t ca
doanh nghip, ngng doanh thu trn th
trng lin quan c xc nh nh sau:
- Tng doanh thu ton cu ca nhm
doanh nghip tin hnh tp trung kinh
t vt qu 10 t Nhn dn t v doanh
thu ca t nht mt doanh nghip trong
s hai doanh nghip ti Trung Quc
vt qu 400 triu Nhn dn t; hoc
- Doanh thu kt hp ti Trung Quc ca
tt c cc doanh nghip tham gia tp
trung kinh t vt qu 2 t Nhn dn t
v doanh thu ti Trung Quc ca ca t
nht mt doanh nghip trung s hai
doanh nghip vt qu 400 triu Nhn
dn t.
92
NM 2012
Ngng doanh thu trong nh gi v vic
tp trung kinh t c tin hnh bng cch
tham chiu doanh thu nm ti chnh trc
, v s loi tr bn bn khi trong trng
hp mua li c phiu hoc ti sn. Mt s
phng php tnh ton c bit c p
dng cho cc lnh vc c th nh lnh vc
ti chnh v ngn hng.
M&A
Sau khi nhn c h s y t doanh
nghip, MOFCOM s tin hnh r sot Giai
on I trong vng 30 ngy. Nu MOFCOM
xc nh rng c nhng vn nghim
trng cn xem xt, MOFCOM s thng bo
ti cc bn lin quan v tin hnh m rng
iu tra sang Giai on II. Qu trnh r sot
ny c thc hin trong vng 90 ngy (c
th gia hn thm 60 ngy nu cc bn ng
, trong trng hp thng tin h s cha
chnh xc v cn thu thp thm, hoc c
nhng thay i ng k sau c quyt nh
khi xng iu tra). Trn thc t, nm 2010,
khong 60% v vic tp trung kinh t c
thng bo n MOFCOM c gii quyt
v kt thc r sot trong Giai on I.
MOFCOM a ra quyt nh i vi v vic
da trn quy trnh nh gi cc vn v
phng php lun nh xem xt v nh
ngha th trng, l thuyt v gy thit hi,
vn v cnh tranh v bo v ngi tiu
dng, cn nhc cc vn v chnh sch
ngnh trong cc v vic tp trung kinh t.
93
NM 2012
PH LC 4:
MT S V VIC TP TRUNG KINH T
IN HNH TRN TH GII GY QUAN NGI
V CNH TRANH MT CCH NG K
I. y ban Chu u ngn cm v sp nhp
gia hai cng ty chng khon Deutsche
Borse v NYSE Euronext
Ngy 01 thng 02 nm 2012, y ban Chu
u chnh thc ra phn quyt cm v sp
nhp gia hai cng ty chng khon
Deutsche Borse v NYSE Euronext (tr gi 7.4
t USD), theo Quy ch sp nhp EU. Thng
v ny s to ra tnh trng gn nh c
quyn trn khu vc ti chnh Chu u, v
hai cng ty chng khon ny s kim sot
hn 90% cng vic kinh doanh cc sn
phm chng khon phi sinh trn ton cu.
K hoch sp nhp c thng bo n y
ban ngy 29 thng 6 nm 2011. Sau y
ban tin hnh iu tra th trng su
rng nh gi tc ng ca v vic n
cnh tranh trn th trng v li ch ngi
tiu dng.
Xc nh th trng lin quan
Nhng phn tch ca y ban tp trung vo
tc ng ca xut sp nhp trn cc th
trng ti chnh phi sinh Chu u (th
trng li sut phi sinh, th trng chng
khon phi sinh, th trng vn phi sinh)
giao dch trn th trng. Tuy nhin, y ban
khng xc nh bt k vn cnh tranh
ng k no trn cc th trng khc nh
giao dch tin mt, hot ng giao dch v
hu giao dch.
Cc hp ng phi sinh c gi tr bt ngun
t ti sn c bn (v d nh li sut, vn)
c s dng bi cc cng ty v cc t
chc ti chnh nhm qun l ri ro ti
chnh.
Cng c phi sinh c th c giao dch
trn th trng giao dch phi tp trung OTC
l nhng hp ng giao dch trc tip gia
2 bn khng thng qua s giao dch hay
trung gian. Cng c phi sinh giao dch trn
s giao dch ETD (Exchange-traded deriva-
tives) l nhng sn phm phi sinh c
giao dch thng qua s giao dch cc hoc
cc s giao dch khc. Th trng ETD c
94
NM 2012
tnh thanh khon cao, vi quy m tng i
nh (khong 100.000 euro/ giao dch) v
c tiu chun ha v cc iu khon kinh
t v php lut. Cuc iu tra ch ra rng
EDT v OTC khng c khch hng coi l
dch v thay th cho nhau bi mc ch v
hon cnh s dng khc nhau. Mt s
khch hng s dng dch v khng tin
tng vo th trng OTC do vn qun l
ri ro.
Kt lun v vic v tr gn nh
c quyn trn th trng sn
phm ti chnh phi sinh ti
Chu u
Eurex, iu hnh bi Deutsche Brse, v
Liffe, iu hnh bi NYSE Euronext, l hai
cng ty chng khon ln nht trn th gii
v cc sn phm ti chnh phi sinh, c tr
s ti Chu u. Hai cng ty ny cnh tranh
trc tip v l i th cnh tranh chnh ca
nhau.
xut sp nhp c th loi b s cnh
tranh trn ton cu v to ra vic gn nh
c quyn i vi mt s loi ti sn, gy
tn ti ng k n ngi s hu cc sn
phm phi sinh v ton b nn kinh t Chu
u. Nh vy, v sp nhp gy quan ngi hn
ch cnh tranh trn th trng v khch
hng mt i li ch t cnh tranh trong gi
dch v. iu ny dn n vic gim ng
lc i mi dch v trn th trng khi y
c coi l mt yu t cnh tranh lnh
mnh rt quan trng cho c doanh nghip
ln v doanh nghip va v nh.
Mc d cc cng ty khc, bao gm Chicago
Mercentile Exchange (CME), cung cp cc
dch v tng t trn ton cu, h cung cp
mt phn rt nh sn phm trn phn loi
th trng c xem xt. Hot ng ca
Eurex v Liffe u c hot ng cu trc
dc kt ni trung tm giao dch v trung
tm x l thanh ton vi nhau. V sp nhp
cng s to ra mt th trng theo chiu
dc duy nht bao gm c giao dch v
thanh ton vi hn 90% th trng ti chnh
ETDs chu u ton cu. iu tra ch ra rng
do ro cn gia nhp th trng cao, khng
c i th no c th pht trin trn th
trng ti chnh phi sinh ti Chu u vi
quy m ln gi th trng mang tnh
cnh tranh.
Sau khi nh gi nhng tc ng v cnh
tranh m v vic c th gy ra i vi cnh
tranh trn th trng, cc bn tham gia tp
trung kinh t xut a ra bin php khc
phc nhm t c s chp thun ca y
ban. Bin php khc phc bao gm 03 ni
dung: (1) bn li mt phn hot ng kinh
doanh trn th trng chng khon phi
sinh Chu u ca Liffes, (2) tip cn i vi
trung tm x l thanh ton ca doanh
nghip hu sp nhp v hp ng phi
sinh li sut, tri phiu v c phiu, v (3)
a ra giy php i vi phn mm giao
dch phi sinh t gi ca Eurex. Nhng nh
gi cho rng nhn chung, gi bin php
khc phc ny s khng b p nhng
thit hi gy ra do vic hnh thnh v tr gn
nh c quyn trn th trng v rt kh
thc hin cc bin php ny trn thc t.
Hai cng ty tham gia sp nhp lp lun rng
v sp nhp s em li nhiu li ch cho
khch hng v ngi tiu dng xt trn kha
cnh mc ph thp hn, thanh khon cao
hn v cam kt a ra cht lng dch v
tt hn thng qua ci tin dch v. Tuy v
sp nhp c cc nh qun l ti Hoa
K thng qua, nhng quan ngi v cnh
tranh trn th trng khin y ban chu u
vn quyt nh khng chp thun xut
ny. Vi phn quyt ca EC, Boerse v NYSE
buc phi chm dt k hoch sp nhp ti
th trng Chu u.
95
NM 2012
II. B T php Hoa K khng thng qua k
hoch AT&T mua li T - Mobile
Ngy 31/8/2011, B T php Hoa K (DOJ)
chnh thc thng bo v vic khng chp
thun xut Tp on AT&T Inc mua li T
Mobile USA Inc. Phn quyt ca DOJ kt
lun rng giao dch s gy hn ch cnh
tranh ng k trn th trng dch v vin
thng di ng trn khp nc M, gy ra
quan ngi v vic tng gi dch v, gim
cht lng dch v, gim s la chn v ci
tin sn phm, gy nh hng to ln n
hng chc triu ngi tiu dng ti M.
Trc , k hoch AT&T mua li T Mobile
c y ban thng mi lnh mnh Hoa
K (US FTC) thng qua.
Ngy 21/4/2010, cc doanh nghip tham
gia sp nhp np n, theo Mc 214 v
310 (d) ca Lut Truyn thng, n US FTC
c chuyn giao quyn kim sot v
giy php ca T Moblie v cc chi nhnh
thuc s hu hon ton ca Deutsche
Telekom cho AT&T. Sau khi xem xt h s v
ly kin nh gi t cc bn lin quan, US
FTC cho php giao dch ny c thc
hin. Tuy nhin, B trng B T php Hoa
K yu cu xem xt xut ny nh
gi nhng tc ng n cnh tranh v
ngi tiu dng trn th trng.
T Mobile l mt nh cung cp quan trng
trong lnh vc vin thng di ng ti Hoa
K, cung cp cc dch v ci tin, cht lng
vi h thng truyn d liu tc cao. Theo
nh gi ca Ban Chng c quyn B T
php, nu nh v sp nhp khng b ngn
chn, cnh tranh v ng lc ci tin cng
ngh s b gim, nh hng trc tip n
ngi tiu dng.
Trn th trng dch v vin thng di ng,
bn doanh nghip ln nht bao gm AT&T,
T Mobile, Sprint v Verizon nm gi hn
90% th phn vin thng di ng. AT&T v T
Mobile cnh tranh trc tip trn th ton
lnh th Hoa K, vi mng li 97 khu tip
th di ng ln nht, bn cnh vic tp
trung thu ht khch hng doanh nghip v
chnh ph. K hoch sp nhp tr gi 39 t
la s kt hp hai trong s bn doanh
nghip ny, v loi b T Moblie vn c
coi l nh cung gi dch v rt cnh tranh-
ra khi th trng. Doanh nghip hu sp
nhp s vt qua nh cung cp dch v di
ng dn u Verizon Wireless, v chim s
lng thu bao gp 2.5 ln so vi nh cung
cp dch v ng th 3 trn th trng,
Sprint.
Kt qu iu tra ch ra rng T- Mobile nm
gi mt s dch v c nh gi l hng
u trn th trng cng ngh di ng ti
Hoa K, nh vic ng dng sm nht h
iu hnh Android trn thit b di ng,
dch v email Blackberry khng dy, dch
v Sidekick, cc im truy cp Wifi nng
rng khp v k hoch s dng dch v
khng gii hn. c bit, T Mobile cng l
cng ty u tin tung ra th trng h thng
truyn d liu tc cao da trn cng
ngh HSPA+ (High Speed Packet Access).
96
NM 2012
Bo co iu tra cng kt lun rng cc nh
cung cp trong khu vc phi i mt vi
hn ch cnh tranh ng k, ch yu bt
ngun t vic cc mng li quc gia, v do
hn ch kh nng cnh tranh vi 4 nh
cung cp dch v hin ti. Bt k doanh
nghip mi gia nhp th trng cung cp
dch v vin thng di ng u khng th
lm gim tc ng phn cnh tranh m v
vic M&A ny. Cc i th cnh tranh mi
gia nhp s rt kh khn, chi ph v thi gian
tn km, i hi iu kin v giy php ph
tn v xy dng mng li.
Cc lun c iu tra cho thy AT&T khng
th iu hnh k hoch sau sp nhp nh
cam kt v nhng phn tch v hiu qu
sp nhp khng th b p c nhng
tc ng tiu cc i vi cnh tranh v
ngi tiu dng. Theo quy nh Mc 7 o
lut Clayton, 15 U.S.C 18, DOJ quyt
nh khng thng qua v k hoch AT&T
mua li T Mobile buc phi dng li.
Ghi ch:
AT&T, c tr s ti Dallas, l mt trong nhng
l cung cp dch v vin thng di ng ln
nht th gii, v ln th 2 ti Hoa K tnh
theo s thu bao vi 98.6 triu khch hng.
Nm 2010, doanh thu trn th trng dch
v din thng di ng ca AT&T t 53.3 t
la.
T- Mobile, c tr s ti Bellevue, Wash, l nh
cung cp dch v vin thng di ng ln
th 4 ti Hoa K vi lng thu bao xp x
33.5 triu. Nm 2010, T Mobile t 18.7 t
la doanh thu. T Mobile l cng ty con
thuc s hu ton b ca Deutsche Telekom
AG.
Deutsche Telekom AG l mt cng ty c
c tr s ti Bonn, c. y l cng ty cung
cp dch v vin thng ln nht ti Chu u
vi tng doanh thu nm 2010 l 62.4 t
Euro.
97
NM 2012
III. Trung Quc ngn cm xut Coca -
Cola mua li Huiyuan theo
Lut Chng c quyn
Ngy 18/3/2009, B Thng mi Trung
Quc (MOFCOM) thng bo vic dng thc
hin i vi xut Coca Cola mua li
Cng ty Huiyuan Juice Group Lta (Huiyuan)
(vi gi tr giao dch 2,3 t la) ti Trung
Quc, chiu theo iu 28 Lut Chng c
quyn Trung Quc (AML). y l giao dch
M&A u tin b cm bi MOFCOM k t khi
Lut Chng c quyn c hiu lc ngy
01/8/2008.
Coca Cola l cng ty ca Hoa K v Hui-
yuan l cng ty c nim yt ti th trng
Hng Kng v c tr s ti Bc Kinh.
Giao dch mang yu t nc
ngoi
Rt nhiu giao dch gia cc doanh nghip
nc ngoi c thng bo ti Trung Quc
theo quy nh ca Lut Chng c quyn
v thuc i tng phi r sot su v
thm ch b cm nu c nhng quan ngi
v tc ng phn cnh tranh ti th trng
Trung Quc. Sau khi nhn h s v vic
Coca Cola/Huiyuan, MOFCOM khi xng
r sot vi giai on s b 30 ngy, sau
l 90 ngy iu tra giai on 2 trc khi
chnh thc ra phn quyt cm v vic.
Thng lnh th trng v nh
ngha th trng
Quyt nh ca MOFCOM da trn c s
rng Coca Cola c v tr thng lnh trn th
trng nc gii kht ti Trung Quc. Lut
Chng c quyn quy nh rng thng lnh
th trng c xc nh da trn th phn
ca mt doanh nghip hoc th phn kt
hp ca nhiu hai hoc ba doanh nghip
ln nht trn th trng, bn cnh sc mnh
kim sot gi c v cnh tranh trn th
trng lin quan.
Cc phn tch xc nh rng sau khi mua
li Huiyuan, Coca Cola c th s dng sc
mnh thng lnh trn th trng nc tri
cy c ga hn ch cnh tranh thng qua
hnh vi p buc, bn km hoc cc giao
dch c quyn, dn n vic ngi tiu
dng buc phi chp nhn mc gi cao v
gim bt s la chn sn phm. Bn cnh
, thng hiu sn phm mnh trn c
th cn tr cc doanh nghip mi gia nhp
th trng, do i th tim nng kh c
th loi b nhng quan ngi hn ch cnh
tranh tn ti trn th trng. Kt lun ca
MOFCOM cng cho rng v vic tp trung
kinh t ny s gim kh nng tn ti v cnh
tranh i vi cc cng ty va v nh trong
lnh vc ny, v s nh hng xu n cu
trc cnh tranh trn th trng nc tri cy
ti Trung Quc.
Phn tch tc ng ca giao
dch i vi cnh tranh
MOFCOM tin hnh mt cuc iu tra
chuyn su vi nhiu yu t nh gi ch
khng ch n thun xem xt cc vn c
bn theo chiu dc v chiu ngang. Trong
98
NM 2012
v vic ny, MOFCOM xem xt nhiu
kha cnh bao gm th phn, sc mnh
kim sot th trng, mc tp trung kinh
t, tc ng i vi tip cn th trng v
tin b cng ngh, tc ng n ngi tiu
dng v cc i th cnh tranh khc, tc
ng ca thng hiu trn th trng nc
tri cy. MOFOM a ra ba l do chnh khi
cm giao dch thc hin: (i) Vic thu tm
Huiyuan s tn dng sc mnh thng lnh
ca mnh trn th trng nc gii kht c
ga sang th trng ung tri cy; (ii) S
kim sot ca Coca- Cola trn th trng
nc gii kht tri cy thng qua hai thng
hiu nc tri cy l Minute Maid vn
thuc Coca Cola v Huiyuan. Hiu ng
n by thng hiu ny s l ro cn khin
cc i th cnh tranh khc kh c th gia
nhp th trng; v (iii) giao dch mua li ny
s lm gim c hi tn ti v cnh tranh i
vi cc cng ty va nh trong lnh vc, nh
hng xu n cu trc cnh tranh trn th
trng, hn ch qu trnh ci tin sn
phm.
Bin php khc phc
Cng nh h thng php lut cnh tranh
cc quc gia, c quan cnh tranh Trung
Quc s nh gi cc xut v bin php
khc phc nh gi kh nng gii quyt
quan ngi v cnh tranh thng qua cc bin
php . Tuy nhin,
Trong kt lun, quy nh ngn chn ca
MOFCOM i vi vic Coca Cola mua li
Huiyuan t ra mt s tr ngi i vi
doanh nghip, c bit cho cc doanh
nghip nc ngoi c v tr v sc mnh th
trng ng k hoc nm gi thng hiu
mnh mun thc hin vic mua bn, sp
nhp ti Trung Quc.
99
NM 2012
IV - Cc Chng c quyn Trung Quc
chp thun c iu kin xut Panasonic
mua li Sanyo
Thng 02/2010, Cc Chng c quyn
thuc B Thng mi Trung Quc (MOF-
COM), c quan qun l v r sot cc v vic
M&A theo Lut Chng c quyn (AML),
thng qua xut Panasonic Corporation
(Panasonic) mua li Sanyo Electric Co., Ltd
(Sanyo) (gi tr giao dch khong 8,87 triu
la), cng mt s iu kin i km
44
.
Mt s quan ngi v c quyn
trong v vic
Trong qu trnh nh gi vu vic, MOFCOM
xem xt trn ba th trng lin quan c
mc tp trung cao. Theo , Panasonic
v Sanyo hai doanh nghip dn u th
trng sn phm pin dt lithium, c th
phn ton cu kt hp l 61.6%. Tng t
i vi th trng sn phm pin Ni-MH
thng thng, th phn gp ton cu chim
46.3%, v doanh nghip hu sp nhp s tr
thnh i th cnh tranh ln th hai trn th
trng. c bit, v thu tm ny s dn
n tnh trng c quyn trn th trng
pin t Ni-HM, khi Panasonic chim 77%
th phn thng qua lin doanh vi Honda,
v Panasonic & Sanyo s s hu s th phn
cn li trn th trng. Bn cnh , ro cn
gia nhp th trng cao, th trng khng
hp dn, kh nng gia nhp ca cc i th
tim nng khng th lm gim tc ng
cnh tranh t thng v ny.
Kt lun ca MOFCOM
Sau 06 thng tin hnh r sot v vic, C
quan cnh tranh Trung Quc ph duyt
xut sp nhp v p t mt s iu kin
cc doanh nghip phi thc hin trong
vng t nht ba nm:
- Sanyo s phi bn li ton b hot ng
kinh doanh sn phm pin lithium v Ni
MH thng thng, Panasonic s phi
bn li hot ng kinh doanh pin t
Ni-MH cho cc doanh nghip c lp
khc trn th trng;
- Qu trnh bn li phi thc hin trong
vng 06 thng sau khi sp nhp;
- Panasonic buc phi gim c phn nm
gi t 40% xung cn 19.5% trong lin
doanh vi Honda;
- Panasonic phi t b mt s quyn v
kim sot trong lin doanh vi Honda.
Trc , y ban thng mi lnh mnh
Nht Bn (JFTC) v y ban Chu u EC cng
thng qua c iu kin xut ny ca
Panasonic. Vic xc nh th trng lin
quan ca MOFCOM v y ban EC trong v
vic ny kh thng nht. Tuy nhin, C quan
cnh tranh Trung Quc phn tch nhng
vn v cnh tranh trn th trng pin
t Ni-MH ton cu, v a ra iu kin nhm
m bo cnh tranh. Kt lun ny c mt s
tri ngc vi quan im ca y ban EC
rng v vic khng gy ra bt k quan ngi
v cnh tranh, cho d kt qu ca vic mua
li cng ty s to ra mt doanh nghip hng
u trn th trng pin Ni-HM. y ban nh
gi rng sn phm pin Li ion mi s sm
thay th v cnh tranh vi cc sn phm
hin ti trn th trng.
44
http://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=34f3241b-0245-4be5-b881-8bdfe222da47
100
NM 2012

Vietnam Economy Concetric Review Published by Vietnam

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Vietnam Economy Concetric Review Published by Vietnam

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Thng 9 nm 2012

You might also like