Kapitulli VII-t

N kt ligjrat do t njiheni me:

Nocionin e mimvnies
Metodat e aplikuara pr formimin e mimeve t
produkteve
Metodat interne t mimvnies
Metodat pr prcaktimin e mimeve eksterne
VENDIMET MBI MIMVNIEN
26.12.2007
METODAT E APLIKUARA PR FORMIMIN E
MIMEVE T PRODUKTEVE
Sipas Shmallenbahut: Efekti intern
ekziston kur njri repart e furnizon
repartin tjetr t ndrmarrjes s njjt
dhe se pr kto reparte kryhet
prllogaritje e posame e shpenzimeve

Mellerovicz efektin intern e definon si
efekt t prodhuar n kuadr t
reparteve t veta dhe t harxhuara pr
nevoja t veta, e t cilat jan t
prgatitura pr tu ndrruar n treg

KA MENDONI: N NJ EKONOMI T TREGUT, CILAT NGA
KRITERET E MPOSHTME DUHET T JEN BAZ PR
VENDOSJEN E MIMEVE T PRODUKTEVE N NJ
NDRMARRJE?:

A) Kosto e produktit
B) Krkesa pr produktin e prodhuar
C) Dshira dhe vullneti i pronarit
D) Konkurrenca
E) mimi i caktuar nga qeveria

TEST I SHPEJT
mimvnia sht bashksia e hapave dhe e
vendimeve q ndrmerr nj firm pr
vendosjen e mimeve t nj produkti apo
shrbimi q prodhon (ose tregton).
mimvnia vendoset kundrejt tri
kritereve:
1) t kostos
2) t krkess pr at mall, dhe
3) t konkurrencs
METODAT E APLIKUARA PR
FORMIMIN E MIMEVE T
PRODUKTEVE
METODA E TREGUT
Metoda e bazuar n krkesn
Metoda e bazuar n
konkurrencn
CAKTIMI I MIMEVE NORMALE
T SHITJES S PRODUKTEVE
Metoda e bazuar n krkesn
prcakton mimin n pajtim me
krkesn pr produkte
METODA E TREGUT
Metoda e bazuar n
konkurrencn prcakton mimin
n pajtim me mimin e ofruar nga
konkurruesit
...METODA E TREGUT
METODAT E APLIKUARA PR
FORMIMIN E MIMEVE T
PRODUKTEVE
mimet interne n njsit organizative t
ndrmarrjes prodhuese kan pr qllim
sigurimin e funksionimit t sistemit n t
cilin secila njsi organizative mund t
vrtetoj t ardhurat e saj si shprehje e
rezultatit t aktivitetit riprodhues
Ekzistojn tri forma themelore t lidhjeve
organizative n mes t njsive t nj
ndrmarrje prodhuese:
1) Organizimi horizontal
2) Organizimi vertikal
3) Organizimi i kombinuar
N Angli, mimet interne jan t
njohura si mime transfere
Teoritikisht mimet transfere duhet
t merren n konsiderim nse
plotsojn tri kushtet vijuese:
1) Pajtueshmria e realizimit t
qllimit
2) Vlersimi i performancave
3) Autonomia divizionale
...METODAT E APLIKUARA PR
FORMIMIN E MIMEVE T
PRODUKTEVE
1) METODA E KOSTOS PLUS PROFITI
2) METODA SIPAS MIMEVE
NEGOCIUESE
3) METODA SIPAS KOSTOS VARIABILE
METODAT INTERNE T
MIMVNIES
Kur divizionet transferojn produktet apo
shrbimet e kryera te njri tjetri, shfrytzohen
mimet transfere pr t marr kompensimin
pr produkte apo shrbime
MIMVNIA
1) Divizionet mund t vlersohen si qendra
profiti apo investuese
2) Divizionet jan t shtyra t kontrollojn
kostot dhe operacionet n trsi
3) Nse divizioneve u lejohet t blejn
pjes komponentsh me mim m t
mir (brenda apo jasht), mimet
transfere do ti lejojn kompanis t
maksimizoj profitin e saj
PRFITIMET NGA MIMET
TRANSFERE
1) Qasja mimeve t tregut mund t orientoj
mimet e produkteve q transferohen, n at
drejtim q ato t mund t shiten edhe blersve
t jashtm
2) Qasja e mimeve negociuese lejon
menaxherve decentralizim n kuptim t
pajtimit (negocimit) me njri tjetrin
3) Qasja e mimeve t kostos (variabile apo t
plota) shfrytzon koncepte t ndryshme t
shpenzimeve pr caktimin e mimeve
transfere
SHFRYTZIMI I ZAKONSHM I
MIMEVE TRANSFERE
Shuma e ngarkuar kur nj divizion i shet
mallra apo shrbime divizionit tjetr
Divizioni i baterive
Auto
Divizioni
Baterit
MIMET TRANSFERE
mimet transfere shkaktojn matjen e
profitit pr t dy divizionet t shitjes dhe
at t blerjes
mimi m i lart i transferit
pr bateri nnkupton . . .
Profit m t lart pr
divizionin e baterive
Auto Divizioni
Divizioni baterive
...MIMET TRANSFERE
Profit m t ult
pr auto divizion
mimet transfere shkaktojn matjen e
profitit pr t dy divizionet t shitjes dhe
at t blerjes
Auto divizioni Divizioni i baterive
mimi m i lart i transferit
pr bateri nnkupton . . .

...MIMET TRANSFERE
MIMI TRANSFER

=

Kosto konsumi pr njsi e shkaktuar
sepse mallrat jan transferuar
+
Kosto oportune pr njsi pr
organizatn pr shkak t transferit


RREGULLI I PRGJITHSHM I
MIMEVE TRANSFERE
Kosto variabl
pr njsi
10
mimi i tregut pr
njsi
20
Kosto e
plot
13
mimi
negociues
SHFRYTZIMI I ZAKONSHM
I MIMEVE TRANSFERE
CAKTIMI I MIMEVE
NORMALE T SHITJES
METODA KOSTO PLUS
1) Koncepti i kostos totale
2) Koncepti i kostos s produktit
3) Koncepti i kostos variabile

Duke prdorur konceptin e
kostos totale, t gjitha kostot
e prodhimtaris s produktit...
Kosto e
prodhimtaris
KONCEPTI I KOSTOS TOTALE
plus shpenzimet
administrative dhe
shitjes...
Kosto e
prodhimtaris
Shpenzimet e
shitjes
Shpenzimet
administrative
KONCEPTI I KOSTOS TOTALE
prfshihen n kosto t
cils i shtohet nj ngritje e
caktuar mimi
Kosto e
prodhimtaris
Shpenzimet e
shitjes
Shpenzimet
administrative
Kosto Totale
Profiti i
dshiruar
...KONCEPTI I KOSTOS TOTALE
Profiti i dshiruar
i kompanis
160,000
Kosto e
prodhimtaris
Shpenzimet e
shitjes
Shpenzimet
administrative
Profiti i
dshiruar
mimi i
dshiruar i
shitjes
...KONCEPTI I KOSTOS TOTALE
Kosto pr Kosto
njsi totale
Shembull i strukturs s kostos (100,000 njsi)

Kosto variabile (pr njsi):
Materiali direkt 3.00 300,000
Puna direkte 10.00 1,000,000
Kostot indirekte 1.50 150,000
Shp. e shit.& admin. 1.50 150,000
Totali i kostos variabile 16.00 1,600,000

Kosto fikse:
Kostot indirekte .50 50,000
Shp. e shit.& admin. .20 20,000
Totali i shp. fikse .70 70,000
Kosto totale 16.70 1,670,000
...KONCEPTI I KOSTOS TOTALE
Vetm profiti i dshiruar
mbulohet me ngritjen e
mimit
Ngritja e mimeve:

Profiti i dshiruar 160,000
Kosto totale 1,670,000

= 9.6%
=
Kosto totale pr kalkulator 16.70
Ngritja (16.70 x 9.6%) 1.60
mimi shits 18.30
...KONCEPTI I KOSTOS TOTALE
Dshmo se shitja e 100,000 kompjuterve me mim prej
18.30 secili do t krijoj profitin e dshiruar prej 160,000
Shitja (100,000 njsi x 18.30) 1,830,000
Shpenzimet:
Variab. (100,000 nj. x 16.00) 1,600,000
Fikse (50,000 + 20,000 70,000 1,670,000
E hyra nga operacionet 160,000
Ardi shpk.
Raporti i te ardhurave
m dat 31 dhjetor, 2005
...KONCEPTI I KOSTOS TOTALE
Duke prdorur konceptin e kostos
s produktit, vetm kosto e
prodhimtaris prfshihet n shumn
n t ciln aplikohet ngritja
KONCEPTI I KOSTOS S PRODUKTIT
Kosto pr Kosto
njsi totale
Shembull i strukturs s kostos (100,000 njsi)
Kosto variabile:
Materiali direkt 3.00 300,000
Puna direkte 10.00 1,000,000
Kostot indirekte 1.50 150,000
Shp. e shit.& admin. 1.50 150,000
Kosto totale variab. 16.00 1,600,000
Kosto fikse:
Kostot indirekte .50 50,000
Shp. e shit. & admin. .20 20,000
Kosto totale fikse .70 70,000
Kosto totale 16.70 1,670,000
Kosto e produktit = 15 pr njsi
...KONCEPTI I KOSTOS S PRODUKTIT
Kosto e
prodhimtaris
Kosto e produktit
Ngritja e mimit
Shpenzimet
administrative
+
Shpenzimet e
shitjes
+
Profiti i dshiruar
...KONCEPTI I KOSTOS S PRODUKTIT
Prqindja e
ngritjes s
mimit
Profiti i dshiruar + Shp. totale administrative dhe t shitjes

Kostot totale t prodhimtaris
=

...KONCEPTI I KOSTOS S PRODUKTIT
Prqindja e ngritjes s mimit =
22%
Prqindja e ngritjes s mimit =
160,000 + 170,000
1,500,000
MD (3 x 100,000) 300,000
PD (10 x 100,000) 1,000,000
Kostot indirekte:
Variabile (1.50 x 100,000) 150,000
Fikse 50,000
Kosto totale e prodhimtaris 1,500,000
...KONCEPTI I KOSTOS S PRODUKTIT
Kosto e prodhimit t kalkulatorve 15.00
Ngritja e mimit (15 x 22%) 3.30
mimi i shitjes 18.30
...KONCEPTI I KOSTOS S PRODUKTIT
1. Metoda sipas mimeve negociuese sht rrug e
njohur e vendosjes s mimeve interne prmes
lejimit t negociatave pr mimin e caktuar n mes
t qendrs blerse dhe asaj shitse n kuadr t
ndrmarrjes si trsi, edhe pse duhet pasur kujdes
q me rastin e prcaktimit t ktyre mimeve
interne t mos krijohet nj suboptimizm,
prkatsisht t mos krijohet nj situat e till n t
ciln maksimalizimi i kontributit t nj qendre (si
qllim i pozicionimit t saj), t jet si nj akt i
disavantazhit t ndrmarrjes si trsi
MIMET NEGOCIUESE
FORMIMI I MIMIT NEGOCIUES PRFSHIN DISA MUNDSI:

1) Negociimi i mimit t transferit nse nuk ka tejkalim kapaciteti, sipas
forms:

MIMI MINIMAL I TRANSFERIT
=
Kosto variabile + Kosto oportune (apo marzha e kontributit e
humbur)
18 = 11 + 7

2) Negocimi i mimit t transferit nse ka tejkalim kapaciteti, sipas forms:

MIMI MINIMAL I TRANSFERIT
=
Kosto variabile + Kosto oportune (apo marzha e kontributit e
humbur)
11 = 11 + 0
...MIMET NEGOCIUESE
Prdorimi i ksaj metode t prcaktimit t mimeve
interne, ka t bj me mundsin e aplikimit t kostos
variabile me rastin e transferimit t produkteve nga
njra njsi n tjetrn n kuadr t ndrmarrjes si
trsi
Duke supozuar se shpenzimet variabile jan afrsisht
t njjta me shpenzimet margjinale ekonomike,
ather kjo metod mund t jet shum leht e
aplikuar me rastin e marrjes s vendimit me qllim t
realizimit t interesave t ndrmarrjes si trsi dhe t
njsive organizative, n mes t cilave kryhet bartja e
produktit dhe caktimi i mimit intern pr at produkt
KONCEPTI I KOSTOS VARIABILE
Koncepti i kostos variabile shfrytzon kostot
totale variabile t prodhimtaris dhe shpenzimet
variabile t shitjes dhe administrative si shum
n t ciln aplikohet ngritja e mimit
...KONCEPTI I KOSTOS VARIABILE
Formula e aplikuar pr prcaktimin e
mimit intern bazuar n metodn sipas
kostos variabile, ka formn vijuese:

MIMI
=
KOSTO VARIABILE E PRODUKTIT
+
(SHKALLA E SHTUAR X KOSTOJA VARIABILE E
PRODUKTIT)

...KONCEPTI I KOSTOS VARIABILE
APO
Kosto e produktit
Ngritja e mimit
Kosto
variabile e
prodhimtaris
+
Shp. variabile
t shitjes dhe
administrative
Totali i kostos
fikse + Profiti
i dshiruar
KONCEPTI I KOSTOS VARIABILE
Prqindja
e rritjes
Profiti i dshiruar +
Shpenzimet totale variabile
=
Shpenz. fikse totale
...KONCEPTI I KOSTOS VARIABILE
Prqindja e
ngritjes s
mimit
=
160,000 + 50,000 + 20,000
1,600,000
Prqindja e
ngritjes s
mimit
=
14.4%
Materiali direkt (3 x 100,000) 300,000
Puna direkte (10 x 100,000) 1,000,000
Kosto variabile indirekte
(1.50 x 100,000) 150,000
Shp. variabile t shitjes dhe admin.
(1.50 x 100,000) 150,000
Kosto totale variabile 1,600,000
...KONCEPTI I KOSTOS VARIABILE
Kosto variabile pr kalkulator 16.00
Ngritja e mimit (16 x 14.4%) 2.30
mimi i shitjes 18.30
...KONCEPTI I KOSTOS VARIABILE
CILAT ISHIN METODAT INTERNE T
MIMVNIES?:

A) Metoda e kostos artificiale
B) Metoda e kostos plus profiti
C) Metoda sipas mimeve negociuese
D) Metoda e profitit m t lart
E) Metoda sipas kostos variabile

TEST I SHPEJT
METODAT EKSTERNE T
MIMVNIES
1) METODA SHPENZIMET PLUS
2) METODA E SHKALLS S KONTRIBUTIT
3) METODA E SHPENZIMEVE MARGJINALE
4) MODIFIKIMI I METODS SHPENZIMET
PLUS
Prcaktimi i mimeve eksterne me an t
metods shpenzimet plus nnkupton aplikimin
e prllogaritjes s shpenzimeve me metodn e
mimit t plot kushtues si baz pr prcaktimin
e mimit shits, ashtu q vlers s plot t
shpenzimeve i shtohet profiti i dshiruar
mimi i plot kushtues nuk sht prcaktues pr
mimin shits sipas ksaj metode, sepse kjo
metod mund t prdoret edhe n rastet kur
kemi t bjm me mimin jo t plot kushtues
(shih koston totale, koston e produktit dhe
koston variabile)
METODA KOSTOT PLUS

mimi i shitjes
=
Kosto totale
+
Profiti i dshiruar i
produkteve

METODA KOSTOT PLUS

mimi i shitjes s
produktit
=
Shpenzimet mesatare
direkte
+
Prqindja e profitit t
dshiruar
Formula pr prllogaritjen e mimeve
eksterne prmes ksaj metode ka formn:
APO
METODA KOSTOT PLUS
Prparsit T metat
T besuarit se kjo metod do
t siguroj mim real apo
objektiv caktimi i lir i
profitit: mundsia e
zvoglimit t mimeve shitse
Mundsia e shitjes nn
mimin kushtues: prfitimi i
konsumatorit dhe nxitja e
konkurrencs
Pengon lajmrimin e
humbjeve afatshkurta
Fikson t ashtuquajturn
mime dysheme
prkatsisht mimin nn t
cilin nuk ka leverdi t
angazhohen mjetet dhe puna
Nuk ka kujdes ndaj
krkess pr produkte. Disa
produkte ngarkohen m
shum e disa m pak
mimi kushtues mund t
ndryshoj edhe pr shkak t
shprndarjes s
shpenzimeve t
prgjithshme
Injorohet efekti i
ndryshimit t vllimit t
prodhimit n shpenzimet
sipas njsis. Vllimi m i
madh i prodhimit
nnkupton shpenzime m
t vogla pr njsi dhe e
kundrta
Nuk tregon se sa mund t
humbet nse nuk pranohet
porosia plotsuese

Parasupozimi kryesor sht se ekziston lidhja direkte
n mes t vllimit t prodhimit, prkatsisht shkalls
s shfrytzimit t kapaciteteve dhe shpenzimeve
variabile t cilat prbjn strukturn e mimit
kushtues
Produktet e ndryshme japin kontribute t ndryshme
n rezultatin financiar pr shkak t diferencave n
lartsin e mjeteve t angazhuara n prodhimin e
produktit t caktuar si dhe n realizimin e tij
Sipas logjiks: sa m shum mjete t angazhuara do
t duhej t sjellin kontribut m t madh financiar
METODA E SHKALLS S
KONTRIBUTIT
METODA E SHKALLS S
KONTRIBUTIT
Konsiderohet se paraqet nj pasqyr
bashkkohore jo vetm n kontekst t
prcaktimit t mimeve shitse por
edhe n lmin e prllogaritjes s
prodhimtaris
Si metod nuk mund t realizohet pa
ndarjen e shpenzimeve t trsishme
n variabile dhe fikse
Shpenzimet fikse konsiderohen t
pashmangshme n rezultatin financiar
METODA E SHPENZIMEVE
MARGJINALE
...METODA E SHPENZIMEVE
MARGJINALE
Pr shpenzimet e trsishme Pr shpenzimet mesatare
MK = RE - SHV Mk = Re - Shv

prkatsisht

MK = SHF + FN

Mk = Shf + fn

Legjenda:
MK Marzha e kontributit ose mbetja e realizimit
RE Realizimi
SHV Shpenzimet Variabile
SHF Shpenzimet Fikse
FN Fitimi Neto
METODA E SHPENZIMEVE
MARGJINALE
T gjitha metodat e prmendura (eksterne) m hert
marrin parasysh vetm shpenzimet por jo edhe
elementet e tregut q prcaktojn mimin. Prandaj
nevojiten modifikimet e metodes shpenzimet plus si
m posht:
1) Metoda e marzhs elastike karakterizohet me
mundsin e shtimit t marzhs jo t njjt pr t
gjitha produktet e gatshme. Bazohet n kushtet e
tregut
2) Metoda intuitive nnkupton prcaktimin e mimit
bazuar n prvojn e personit q prcakton
mimet. N mnyr mjaft fleksibile shpenzimeve iu
shtohet nj fitim i caktuar, i cili mund t realizohet
n treg
3) Metoda e mimeve eksperimentale krkon
propozimin e mimit e t cilin m par njoftohet
tregu, me rast prcjellt reagimi i konsumatorve
MODIFIKIMI I METODES
SHPENZIMET PLUS
CILAT ISHIN METODAT EKSTERNE T
MIMVNIES?:

A) Metoda shpenzimet plus
B) Metoda e mimeve negociuese
C) Metoda e shkalls s kontributit
D) Metoda e kostos artificiale
E) Metoda e shpenzimeve margjinale
F) Modifikimi i metods shpenzimet plus
TEST I SHPEJT
PRFUNDIMI I KAPITULLIT T
VII-t