Professional Documents
Culture Documents
13 9
13 9
13 9
r=1
N
t=1
x
s,t,r
(4)
- Cc bin tr gip z
s,j
, trong z
s,j
= 1 nu ln trc th j 1 v j ca cn b s cch nhau
7 ngy, ngc li z
s,j
= 0.
z
s,j
=
{
1 Nu (y
s,j
y
s,j1
) mod 7 = 0
0 ngc li
(5)
Trong j=1,. . . ,|c
s
|.
Rng buc cng :
- HC1: Ti mt thi im, mt cn b khng c php trc nhiu b phn
|R|
r=1
x
s,t,r
1 1 t |T|, 1 s |S| (6)
- HC2: Khng xp cn b ngh php, cng tc phi trc
|S|
s=1
|T|
t=1
S
s,t
x
s,t,r
= 0 1 r |R| (7)
- HC3: Mi ngy, mi b phn u phi c mt cn b trc
|S|
s=1
x
s,t,r
= 1 1 t |T|, 1 r |R| (8)
- HC4: Mi cn b ch c php lm vic mt s b phn nht nh
|R|
r=1
|S|
s=1
Q
s,r
x
s,t,r
= 0 t (9)
Rng buc mm:
- SC1: Khong cch gia 2 ln trc ca mt cn b cng cch xa nhau cng tt.
|S|
s=1
|T|
j=2
(y
s,j
y
s,j1
) max (10)
97
Chuyn san Cng ngh thng tin v Truyn thng - S 02 (4-2013)
- SC2: Trnh xp cn b trc mt ngy c nh trong tun. Nu z
s,j
= 1 th 2 ln trc lin
tip ln j-1 v j cng mt th trong tun.
|S|
s=1
|cs|
j=2
z
s,j
min (11)
- SC3: Tng thi gian trc ca cc cn b tng ng nhau. Thi gian trc ca mt cn b
gm: thi gian trc ca lch ang xp + thi gian trc t lch trc t.
t
s
= c
s
+ t
s
(12)
|S|
i=1
|S|
j=i+1
(t
i
t
j
)
2
min (13)
4. Thit k gii thut di truyn cho bi ton Lp lch Bnh vin Mt Trung
ng
Trong phn ny chng ti s m t thit k gii thut di truyn gii quyt bi ton lp
lch Bnh vin Mt Trung ng. Gii thut bt u bng vic khi to ngu nhin mt qun
th cc gii php (lch trc). Qun th s c tin ha qua nhiu th h. Qua mi th h,
c th tt nht c lu gi cho qun th tip theo. Sau khi tin ha xong, c th tt nht
trong qun th cui cng s l phng n xp lch ca bi ton. Thit k tp trung vo cc
vn sau:
- Biu din gii php: Biu din cc gi tr trong mt nhim sc th.
- Hm nh gi: nh ngha thch nghi ca mt gii php.
- Cc ton t tin ha: nh ngha phng php bin i nhim sc th trong qu trnh tin ha.
4.1. Biu din qun th
Biu din l mt vn quan trng i vi vic gii cc bi ton lp lch [8]. i vi
bi ton ny, chng ta c th s dng mt trong hai cch: biu din nh phn v biu din
nguyn. i vi biu din nh phn, ta c th thc hin nh x trc tip t vector nh phn
thnh lch c th (thng qua cc bin quyt nh x). i vi biu din nguyn, chng ta c
th s dng nh x gin tip ti x. Vi nh x gin tip, ta c th loi b mt cch t ng
mt s rng buc (v d: HC3).V y cng l l do m chng ti chn biu bin nguyn
trong thit k thut ton ca mnh.
Mt gii php hon chnh bt buc phi c y cc thng tin v lch trc: b phn, thi
gian, cn b. Do , mt nhim sc th (gii php) ca chng ti c biu din nh sau(v
d lp lch cho giai on 4 tun):
98
Tp ch Khoa hc v K thut - Hc vin KTQS s 153 (4-2013)
i
1
i
2
i
3
i
4
i
5
. . .
i
28
pk
1
cb
1,1
cb
1,2
cb
1,3
cb
1,4
cb
1,5
. . .
cb
1,28
pk
2
cb
2,1
cb
2,2
cb
2,3
cb
2,4
. . .
pk
n
cb
n,1
cb
n,2
cb
n,3
cb
n,4
cb
n,5
. . .
cb
n,28
Trong :
+ i
1
, i
2
, . . . , i
28
l cc khe thi gian cn xp cn b trc.
+ pk
1
, pk
2
, . . . l cc phng khm trong bnh vin.
+ cb
k,j
l cn b th j ca phng khm k.
y, do c mt s phng khm cn lp lch theo tun nn c th thu gn khng gian biu
din. C th:
+ Cc phng khm trc theo tun ch cn xp 4 n v thi gian ( v d: pk
2
).
+ Cc phng khm trc theo ngy phi cn xp 28 n v thi gian ( v d: pk
1
).
4.2. nh gi c th
Vic nh gi c th (gii php) lin quan ti kim tra tnh kh thi thit lp bi cc rng
buc cng v mm. nh gi tt ca mt c th, u tin phi cn c vo tng s
ln vi phm rng buc cng: Nu hai c th cng vi phm rng buc cng, mc vi phm
rng buc cng s c dng nh gi, vi phm t hn c ngha l thch nghi cao hn.
i vi cc rng buc mm, SC3 s c u tin xem xt trc (v c coi l hm mc
tiu), sau l SC1 v SC2. la chn c th cho th h tip theo ca gii thut tin ha,
chng ti s dng php la chn giao u nh phn (binary tournament selection).
Sau qu trnh tin ha, chn c th tt nht lm phng n cho bi ton. Gii php ny cn
phi tha mn cc rng buc cng. Nu c th ny vn vi phm rng buc cng, chng ti
hin cnh bo chi tit cc vi phm cho ngi dng.
4.3. Cc ton t
Ch : Phng php ca chng ti vn cho php cc c th vi phm rng buc cng tham
gia vo qu trnh tin ha (s dng mc vi phm rng buc lm gi tr thch nghi). Ton
t chn lc dng chn ra nhng c th tt, sau lai ghp chng vi nhau sinh ra th h
con tip theo. iu ny cng ging nh trong t nhin vi hy vng rng: cc hai th tt lai
vi nhau th con chu chng s tt hn so vi hai c th ti hn lai vi nhau. Chng ti
dng php chn lc giao u (tournament selection). Theo cch ny, c mi cp ngu nhin
2 c th, s chn ra c th tt hn ca cp tham gia lai ghp.
Ton t lai ghp c vai tr sng cn trong xc nh hnh vi ca cc gii thut tin ha (EAs).
Thng thng, hai c th c la chn v cc c tnh ca chng c kt hp sinh ra
hai c th con (offspring). Ghi ch, cc c ch tng t thng xy ra trong t nhin, trong
lai ghp cho php th h tip theo tha hng cc c tnh t cha m. Tuy nhin, t gc
99
Chuyn san Cng ngh thng tin v Truyn thng - S 02 (4-2013)
tm kim v ti u, ton t ny cung cp kh nng thm him khng gian xung quanh v
tr ca cc c th cha m.
Trong thit k ny, chng ti s dng k thut lai hai im ct (two-point crossover) tng
t nh trong biu din nh phn. Vi mi mt ln thc hin ton t lai ghp, cn la chn 2
im ct, sau hon i ni dung gia hai im ct.
Cng nh lai ghp, ton t t bin l mt thnh phn quan trng trong thit k gii thut
tin ha. Khi thc hin t bin, mt s gi tr gen ca nhim sc th s thay i ngu nhin.
Ton t ny h tr vic to ra mt s c tnh gen mt trong qu trnh tin ha. Mi c
th, chng ti chn ngu nhin mt on gen thc hin ton t t bin s nguyn. i
vi qu trnh tm kim v ti u, ton t ny tng cng kh nng khai thc vng tm kim
mi ca thut ton. Trong thit k ny, cc gi tr gen c thay i theo phn b u.
4.4. Chin lc tm kim
Qun th c tin ha qua nhiu th h. Phn t tt nht ca th h cui cng c chn
lm phng n ca bi ton. Ngi dng vn c th thc hin qu trnh tin ha tip theo
chn phng n ph hp hn. Qua mi ln tin ha, cc c th u t nht nhm gi li
nhng thuc tnh tt ca tng th h.
5. Thc nghim
5.1. Chun b d liu
D liu th nghim c thu thp ti Bnh vin Mt Trung ng. D liu bao gm:
+ Danh sch cc cn b, nhn vin.
+ Danh sch cc b phn chuyn mn.
+ Danh sch cc phng khm ca vin.
Chun b d liu lp lch:
+ Danh sch cc ngy ngh, ngy l, tt.
+ Cc thng tin cho tng b phn chuyn mn, phng khm (trc na ngy, c ngy, c tun,
trc c th 7- ch nht hay khng).
+ Chuyn mn cho tng cn b.
+ Thng tin phng khm cho tng cn b (theo tng khong thi gian).
+ K hoch ngh php, cng tc, ngh hu ca cn b.
+ Lch khm cha bnh ngoi gi, lch trc ngy l - tt d kin theo ng k ca cc cn b.
5.2. Kch bn test
Chng ti tin hnh thit lp b d liu, chy th nghim cc ln khc nhau so snh
k qu thu c bi gii thut di truyn (GA) do chng ti thit k vi kt qu ca gii thut
100
Tp ch Khoa hc v K thut - Hc vin KTQS s 153 (4-2013)
Bng 1. So snh gii thut di truyn v leo i trong xp lch chuyn mn
Ln chy
Thi gian
(ms)
Gi tr hm mc
tiu
GA HC GA HC
1 1811 1726 293 323
2 1765 1803 346 360
3 1753 1792 320 357
4 1748 1758 319 335
5 1738 1763 294 326
6 1739 1752 307 315
Trung bnh
1759 1766 313 336
leo i (HC). Phng php di chuyn c s dng trong gii thut leo i l di chuyn
sang trng thi tt nht. Mi ln lp, chng ti to ra c th mi bng ton t t bin. C
th mi s c la chn nu tt hn c th c.
K hoch chy th nghim nh sau:
+ Gii thut di truyn: S c th 200, s th h 150. iu ny c ngha l thc hin 30.000
ln nh gi c th. Xc xut lai ghp v t bin ln lt l 0.9 v 0.01.
+ Gii thut leo i: m bo cng iu kin th nghim, chng ti thc hin gii thut
leo i vi s ln lp l 30.000.
+ Chy th nghim 6 ln, mi ln khi to qun th v c th mt cch ngu nhin. Qua cc
ln chy cho thy gii thut di truyn nhanh hi t n li gii tt nht nhanh hn.
5.3. Kt qu v Phn tch
5.3.1. Phn tch mc hiu qu: : Chng ti ghi li thng tin v cc gii php tt nht
trong cc ln chy tm hiu mc hiu qu ca thut ton trn bi ton. C th thy
trong tt c cc ln chy, th nghim ca chng ti u tm thy cc gii php m tha mn
mi rng buc cng. Cc kt qu trn cho thy gii thut tin ha cho kt qu tt vi bi
ton lp lch ny.
thy r hn kt qu ca gii thut tin ha, chng ti ghi nhn v so snh vi s liu th
nghim ca thut ton leo i. C th, kt qu thu c c so snh vi gii thut leo i
thng qua gi tr hm mc tiu ca gii php tt nht (xem Bng 1 v Bng 2).
C th nhn thy t hai bng kt qu ca c 2 lch chuyn mn v phng khm, Gii thut
di truyn thu c kt qu tt hn hn gii thut leo i trong tt c cc ln chy th
nghim; trong khi thi gian th kh tng ng. R rng, nguyn l tin ha t nhin gip
cho gii thut di truyn tm ra gii php mt cch hiu qu hn.
101
Chuyn san Cng ngh thng tin v Truyn thng - S 02 (4-2013)
Bng 2. So snh gii thut di truyn v leo i trong xp lch phng khm
Ln chy
Thi gian
(ms)
Gi tr hm mc
tiu
GA HC GA HC
1 642 626 104 125
2 580 569 123 112
3 579 570 110 239
4 580 564 104 154
5 585 569 104 139
6 581 566 119 128
Trung
bnh
591 577 111 150
5.3.2. Phn tch tnh ng: Vic phn tch hnh vi ca thut ton khng ch da vo kt
qu cui cng m cn da vo kt qu trong qu trnh chy. lm iu ny, chng ti ghi
li cc gi tr hm mc tiu ca cc gii php tt nht qua cc th h. Vi c hai trng hp
lch chuyn mn v lch phng khm, gii thut di truyn u hi tu rt nhanh; c th ch
sau 50 th h, gi tr hm mc tiu u thu c xung quanh 250, trong khi vi gii thut
leo i th xung quanh 1000.
thy r hn, chng ti ghi li c vic vi phm rng buc cng theo thi gian. Kt qu cho
thy l ch sau khong 50 th h, gii thut di truyn u tm ra cc gii php m khng vi
phm cc rng buc cng, gii thut leo i th kh chm trong vic tm ra gii php khng
vi phm (xem v d Hnh 1).
Hnh 1. th minh ha s ln vi phm rng buc cng ca gii thut di truyn (tri) v leo i (phi) theo
thi gian (i vi Lch phng khm)
6. Kt lun
Trong bi bo ny, chng ti a ra vn xp lch cng tc ti Bnh vin Mt Trung
ng. y va l mt bi ton lp nhiu k hoch cng tc c lin quan n nhau, va l
bi ton cp pht ti nguyn. gii quyt vn ny, chng ti m hnh ha ton hc
bi ton. T dng gii thut di truyn vi biu din nhim sc th s nguyn xy dng
102
Tp ch Khoa hc v K thut - Hc vin KTQS s 153 (4-2013)
phn mm h tr ra quyt nh. D liu th nghim v kim tra ly trc tip Bnh vin Mt
Trung ng.
7. Ph lc
Hnh 2. Mn hnh hin th Lch chuyn mn
Ti liu tham kho
[1] Burke, E. K., Kingston, J. H., & de Werra, D. (2004d). Applications to timetabling. In J. Gross & J. Yellen
(Eds.), The handbook of graph theory (pp. 445474). London: Chapman Hall/CRC.
[2] E. K. Burke, D. G. Elliman, P. H. Ford, and R. F. Weare, Examination timetabling in british universities
a survey, in The Practice and Theory of Automated Timetabling: Selected Papers from the 1st International
Conference (Lecture Notes in Computer Science 1153), E. Burke and P. Ross, Eds. Berlin, Germany: Springer-
Verlag, 1996, pp. 7690.
[3] Burke, E. K., & Petrovic, S. (2002). Recent research directions in automated timetabling. European Journal of
Operational Research, 140(2), 266280.
[4] Burke, E. K., Elliman, D. G., & Weare, R. F. (1994). A genetic algorithm for university timetabling. In
Proceedings of the AISB workshop on evolutionary computing, University of Leeds, UK, 1113 April 1994.
[5] Colijn, A. W., & Layfield, C. (1995b). Interactive improvement of examination schedules. In E. K. Burke & P.
Ross (Eds.), Proceedings of the 1st international conference on the practice and theory of automated timetabling
(pp. 112121), 30 August1 September 1995. Edinburgh: Napier University.
[6] Corne, D., Ross, P., & Fang, H. (1994). Evolutionary timetabling: Practice, prospects and work in progress. In
P. Prosser (Ed.), Proceedings of UK planning and scheduling SIG workshop.
[7] A. Konar, Computational Intelligence: Principles, Techniques and Applications, Springer, 2005.
[8] Ross, P., Hart, E., & Corne, D. (1998). Some observations about GAbased exam timetabling. In E. K. Burke &
M. W. Carter (Eds.), Lecture notes in computer science: Vol. 1408. Practice and theory of automated timetabling
II: selected papers from the 2nd international conference (pp. 115129). Berlin: Springer.
103
Chuyn san Cng ngh thng tin v Truyn thng - S 02 (4-2013)
Hnh 3. Mn hnh hin th Lch phng khm
[9] White, G. M., & Xie, B. S. (2001). Examination timetables and tabu search with longer-term memory. In E.
K. Burke & W. Erben (Eds.), Lecture notes in computer science: Vol. 2079. Practice and theory of automated
timetabling III: selected papers from the 3rd international conference (pp. 85103). Berlin: Springer.
Ngy nhn bi 16-01-2012; ngy gi phn bin 21-01-2012.
Ngy chp nhn ng 5-6-2013.
Bi Thu Lm Nhn bng tin s khoa hc my tnh ti i hc New South Wales, Kensington,
Australia, nm 2007. o to sau tin s ti i hc New South Wales t nm 2007 n 2009. c
phong Ph gio s nm 2012. Hin nay, l Ph Gio s v Ph Ch nhim khoa Cng ngh Thng
tin, i hc K thut L Qu n. Ni cng tc hin nay: Khoa Cng ngh Thng tin, i hc K
thut L Qu n. Hng nghin cu chnh: tnh ton tin ha v ti u a mc tiu.
Email: lam.bui@mta.edu.vn
Phan Vit Anh Sinh ngy 19/05/1984 ti Ph Th. Tt nghip Hc vin K thut Qun s nm 2008.
Nhn bng thc s Khoa hc my tnh ti Hc vin K thut Qun s nm 2013. Ni cng tc: Khoa
Cng ngh Thng tin - Hc vin K thut Qun s. Hng nghin cu chnh: H qun tr C s d
liu. Lp lch v lp k hoch.
Email: anhpv@mta.edu.vn
104