МЕНАЏЕРСКА ФУНКЦИЈА-

ОРГАНИЗИРАЊЕ: ПОДЕЛБА И
ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ

ПЕТТА ТЕМАТСКА ЕДИНИЦА

ОСНОВИ НА МЕНАЏМЕНТ
 ОРГАНИЗАЦИЈА И ОРГАНИЗИРАЊЕ

Поимот потекнува од грчкиот збор "organon“ =

Орудие = средство за постигнување на нешто

Поимот се состои од три аспекти:

- организацијата како систем
- организацијата како процес
- организацијата како менаџерска функција

Запомни: Поимот во модерната теорија = структурен процес во

кој индивидуите влијаат меѓусебе за да се постигнат целите
ОРГАНИЗАЦИЈА И ОРГАНИЗИРАЊЕ
 ОРГАНИЗАЦИЈА И ОРГАНИЗИРАЊЕ

Колку е значајна организацијата за едно

претпријатие???

Nopt : Nstv = Ropt : Rstv

N = ниво на организираност (оптимално/стварно)

R = резултати од работењето (оптимални/стварни)
ФОРМАЛНА И НЕФОРМАЛНА ОРГАНИЗАЦИЈА
ФОРМАЛНА
 ФОРМАЛНА ОРГАНИЗАЦИЈА

Карактеристики:

 Формална организација = de jure организација

 Формална организација= јасно дефинирана структура
 Формална организација = трајна и планирана
 Формална организација = плански приод на алокација на
функциите помѓу одделенијата, политиките, стандардите и
сл.
 Формална организација = свесно координирани активности
 Формална организација = организациона шема, која
покажува различен авторитет, позиција на секоја личност
 Формална организација = званичен документ со опис на
работата
 НЕФОРМАЛНА ОРГАНИЗАЦИЈА

Карактеристики:
Неформална организација = de facto организација
Неформална организација = вон формалната
организација
Неформална организација = контакти меѓу
вработените, кои се повторуваат
Неформална организација = спонтана
организација
Неформална организација = не е свесен план
ФОРМАЛНА И НЕФОРМАЛНА ОРГАНИЗАЦИЈА

Неструктуирана
Флексибилна
Недефинирана
Спонтана

Структуирана
Ригидна
Дефинирана
Трајна
СЕВКУПНОСТ НА ОРГАНИЗИРАЊЕТО

Контролирање
реорганизација
ПОДЕЛБА НА РАБОТАТА-СПЕЦИЈАЛИЗАЦИЈА

Специјализацијата значи поделба на работите

Тотална неспецијализација (еден човек ја работи целата работа)

Тотална специјализација (работата е поделена на многу сегменти и

луѓе)

Запомни: Односот меѓу специјализацијата и задоволството при работа не се

задржува во сите ситуации
РАБОТНА ДЛАБИНА И РАБОТНА ШИРИНА
 РАБОТНО ПРОШИРУВАЊЕ, РАБОТНО ЗБОГАТУВАЊЕ И
ДРУГИ МОЖНОСТИ
РАБОТНО
ПРОШИРУВАЊЕ
 Со работното проширување се
зголемува работната ширина;
 Со работното проширување се
комбинираат хоризонталните
организациски задачи;
 Со работното проширување се
воведува ротација во работењето
РАБОТНИ ЗБОГАТУВАЊЕ
 Со работното збогатување се
комбинираат вертикалните
организациски задачи;
 Со работното збогатување се
стимулира работната самостојност;
 Со работното збогатување се
зголемува мотивацијата и
ентузијазмот
 РАБОТНО ПРОШИРУВАЊЕ, РАБОТНО
ЗБОГАТУВАЊЕ И ДРУГИ МОЖНОСТИ

Како други можности за намалување на фрустрациите

на вработените:

Алтернативни работни распореди

- збиена работна недела
- флексибилно работно време

(поугодни раб.часови + поквалитено неработно време);

 ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ

Групирање = департментализација =
секторирање
Какви организациони единици постојат во
претпријатието?
1. Организирање според броеви (букви) и време (смени);

2. Организирање според функции;

3. Производно/пазарно организирање;

4. Матрично организирање
 ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ
Организирање според броеви (букви) и време (смени)

 Организирање според броеви (букви) и време

(смени) се врши заради:
- карактерот на работата (кај непрекинлив
производен процес)
- обемот на работата (кај прекинлив, но обемен
производен процес)
 Слабости при работа во трета смена:
- зголемени Т
- амортизирање (трошење на машините) за
пократок временски период
- превземање на работите од една во друга смена
 ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ
Организирање според функции

 Организирање според функции најзастапено кај

помалите претпријатија

 Организирање според функции = организирање во

организациони единици
= функционално организирање

 Класична поделба на подсистеми (организациони единици)

 Преовладува парцијалното (секоја функција придонесува да се

добие целина)

Што се тоа функции???

Дали постојат главни и споредни (подфункции)???
 ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ
Организирање според функции

Што се тоа функции???

 Оние целини кои чинат логички систем

 Постојат на основа одреден критериум

ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ
Организирање според функции
ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ
Организирање според функции
 ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ
Производно-пазарно организирање

Карактеристично за мултипродуктивните фирми

Полусамостојна поделба од страна на врвните менаџери

(секој за својот производ » дизајн, производство, маркетинг, продажба)

Централизирано поставување на функциите (на ниво на

целата фирма), секторирање (по три основи)

Преовладува целината (кај купувачите доаѓа до израз целината на

п/дот)
 ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ
Производно-пазарно организирање
 Производно-пазарно организирање,
поделба според производите

Логичен модел
Заради различни производи
Заради различен пристап на пазарот
 Производно-пазарно организирање,
просторна поделба

сите активности во еден регион

близина до изворите
близина до пазарите
близина до специјализацијата
 Производно-пазарно организирање,
поделба според купувачите

според корисници (потрошувачи);

наликува на водење посебен бизнис;
менаџерите не се независни
 ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ
Производно-пазарно организирање

ПРЕДНОСТИ НЕДОСТАТОЦИ

 Целокупната работа полесно се

 Интересите на секторите
координира;
пред интересите на
претпријатието;
 Квалитетот и брзината на
одлуките поблиску до местата;  Краткорочни секторски
заработувачки за сметка на
 Олеснет товар на врвниот долгорочната
менаџмент профитабилност
 Зголемени
административни
трошоци
 ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ
Матрично организирање

 Матричното организирање постои за да се надминат аномалиите кај

другите видови организирања;

 Организацијата е на ниво на проектни водичи (координатори на

проекти)
 Матричното организирање може да биде на ниво на:
- целата компанија
- пооделни сектори
 Матричното организирање и примена бара целосна реорганизација
на компанијата (флексибилност и собаротка од луѓето на сите
нивоа)

 Матричното организирање бара специјализирани обуки

 Матричното организирање значи "еден вработен два шефа“

ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ
Матрично организирање

ПРОЕКТЕН МЕНАЏЕР (И)

 ГРУПИРАЊЕ НА РАБОТИТЕ
Матрично организирање
ПРЕДНОСТИ НЕДОСТАТОЦИ

 Тимска работа на  Потреба од поголема

специјализирани луѓе по способност на луѓето во
проект; тимот во меѓучовечките
односи;
 Поголема слобода во  Негативно за моралот
располагање со заштедите;

 определување на точен број

на луѓе
 СТРАТЕШКА БИЗНИС ЕДИНИЦА

Генерални карактеристики

Стратешка бизнис единица (SBU)-Strategic Business

Unit) се формира за да се обезбеди автономија на
некој производ;
Идејата е: сите активности за п/дот на едно место
SBU мора да има целосен оперативен план Operation
Manuel Plan (OMP)
SBU има свој менаџер
Вработените во SBU работат со полно или скратено
работно време (full time /part time)