05 7 Formul+tablolar

05-7-formul+tablolar.
doc

2009 Kasm
www.guven-kutay.ch
MUKAVEMET
DEERLER
FORMLLER
Ve
TABLOLAR
05-7

M. Gven KUTAY

www.guven-kutay.ch

N D E K L E R

8 FORML VE TABLOLAR.........................................................................................8.3
8.1 Formller ..............................................................................................................8.3
8.1.1 Genel .................................................................................................................8.3
8.1.2 Paradaki gerilmeler .........................................................................................8.3
8.1.3 Malzeme deerleri ............................................................................................8.5
8.2 Tablolar .................................................................................................................8.6
8.3 Malzeme deerleri iin genel tanmlar ...............................................................8.21
8.3.1 evre ss 20 C de bilinen deerler ..............................................................8.21
8.3.2 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fiziksel zellikler.........................8.22
8.4 DIN 17 100 / DIN EN 10025, malat elikleri ...................................................8.30
8.5 DIN 1693, Demir dkmler................................................................................8.35
8.6 DIN 1681, elik dkmler .................................................................................8.39
8.7 DIN 17 200, slah elikleri .................................................................................8.43
8.8 DIN 17 210, Semantasyon elikleri ....................................................................8.48

F o r m l ve T a b l o l a r

www.guven-kutay.ch
8.3
8 FORML VE TABLOLAR
8.1 Formller

No. Forml Aklama
8.1.1 Genel
(8.1)
( )
( )
GER
he he
SK SK
he
S
,
,
S

= 1
S
S
GER
he

S
he
=
SK
/
he
S
GER
S
GER
gerekli emniyet katsays
Tablo 8.75 - Tablo 8.78
(8.2) Boyutlama
) ( = FORML
EM EM

EM
ve
EM
aada verilmitir.
Kontrol
) ( FORML = ) (
EM EM he he

(8.3) Kuvvet: maksimum
F
c
=
F
B max

c
B
iletme katsays Tablo 8.18

srtnme
n SR
F = F

srtnme katsays Tablo 8.17
8.1.2 Paradaki gerilmeler

PARADAK GERLMELERE GENEL BAKI

ekme Eilme Kesme Kayma
A
F
n
b ,
=
eg
eg
eg
W
M
=

A
F
k
=
t
t
t
W
M
=

Normal gerilme Kayma gerilmesi
eg b ,
+ =

t k
+ =

Bileik zorlama gerilmesi
Biim deitirme enerjisi hipotezine (BEH) gre

( )
2
0
2
Bi
3 + =

(8.4)
Bileik zorlama gerilmesi eitli hipotezlere gre toplanr. Makina elemanlarnda
kaynaklar hari btn hesaplar BEH ne gre yaplr. Kaynak balantlarnda
Normal Gerilme Hipotezi NGH kullanlr.

(8.5)
ekme:
A
F
=
n

(8.6)
Basma:
A
F
=
n
b
,
b
N/mm
2

F
n
N
A mm
2

8.4 M u k a v e m e t d e e r l e r i

www.guven-kutay.ch
No. Forml Aklama

(8.7)

Eilme
W
M
=
eg
eg
eg

(8.8)
Normal
gerilmeler
b , eg tp
+ =

(8.9)
Kesme
A
F
=

(8.10)
Torsiyon
W
T
=
t
t

(8.11)
Kayma
gerilmeleri
+ =
k t tp

(8.12)
Yzey basnc:
A
veya A
F
= p =
iz
n
yb

(8.13)
Herz:

2
bHmax
) - (1 L r 2
E F
=

(8.14)
basma
genilii:

2
L E
) - (1 r F 4
= b

(8.15)
Burkulma, flambaj:
Euler'e gre burkulma gerilmesi, >
0
:

2
2
bk
E
=

(8.16)
Tetmajer'e gre burkulma, <
0
:

b - a =
bk

(8.17)
Omega usul burkulma gerilmesi

BEM bk

A
F
=

(8.18)
Narinlik derecesi = L
bk
/i
min

W
eg
mm
3
Tablo 8.15
W
t
mm
3
Tablo 8.16
M
eg
Nmm hesaplanr
T Nmm hesaplanr

yb
N/mm
2

p N/mm
2

bHmax
N/mm
2

F, F
n
N
A, A
iz
mm
2

E N/mm
2

b, r, l mm
|-]
bk
N/mm
2
burkulma gerilmesi
E N/mm
2
elastiklik modl
1 narinlik derecesi

L

=

L
K
F
F
F F
L
L

=

2

.

L
K
K
L

=

0
,
7

.

L
L

=

0
,
5

.

L
K
I II III IV

a, b 1
1

(8.19)
BEH'ne gre karlatrma gerilmesi:
2
0
2
kar
) ( 3 + =

BEH-Biim deitirme Enerjisi Hipotezi

(8.20)
NGH'ne gre:
) ) ( 4 + + 0,5( =
2
0
2
kar

NGH-Normal Gerilme Hipotezi

(8.21)
KGH'ne gre:
) ( 4 + = 2 =
2
0
2
max kar

KGH-Kayma Gerilmesi Hipotezi

www.guven-kutay.ch
8.5
No. Forml Aklama

(8.22)
Hooke kanunu:

E = ;
E
=

(8.23)
Elastiklik modl/kayma modl
bants:

) + 1 ( 2
E
= G

N/mm
2

E N/mm
2

1 ( % )
n 1 Poisson says
Maksimum gerilme:
Statik zorlama

t n max
=

Dinamik zorlama

t
n max
=

(8.24)
entik gerilmesi
he
t
t
=

8.1.3 Malzeme deerleri
(8.25)
Malzemenin devaml mukavemet deeri:
( ) ( )
) (
K 2
K 1 1
1
) (
) (
AK AK
1
1
DG DG
D D

=
m 1 DG DG
R K ) (
( )
2 , 0 p e 2 AK AK
R R K ) (
R
m
, R
p0,2
, R
e2
bak Tablo 8.19
den Tablo 8.55 kadar
K
1
K
2

DG
/R
m
(
DG
/R
m
)
AK
/R
p0,2
(
AK
/R
p0,2
) Malzeme
ek/Bas Eilme Tors ek/Bas Eilme Tors
malat elii 0,44 0,50 1,40 0,58
slah elii 0,40 0,48 1,25 0,65
Sementasyon elii 0,45 0,50
0,3 1,0
1,25 0,58
elik dkm (D) 0,35 0,40 0,23 1,0 1,30 0,58
Demir dkm GGG 0,30 0,50 0,28 1,0 1,30 0,80

Hafif metal 0,30 0,40 0,25

(8.26)
Devaml mukavemet deeri:

G M D
=

G M D
=

(8.27)
ekillenme mukavemet deeri:
t
2 1 D
SK
b b
=

t
2 1 D
SK
b b
=

D
,
M
,
G
bak Tablo 8.19 den
Tablo 8.55 kadar
D
,
M
,
G
bak Tablo 8.19 den
Tablo 8.55 kadar
b
1
bak Tablo 8.59
b
2
bak Tablo 8.60
S
GER
gerekli emniyet katsays
bak Tablo 8.75 - Tablo 8.78

(8.28)
Emninetli mukavemet deeri:
S
b b
=
DGER
t
2 1 D
EM

S
=
GER
SK
EM

S
b b
=
DGER
t
2 1 D
EM

S
=
GER
SK
EM


www.guven-kutay.ch
No. Forml Aklama
entik says:
Thum'a gre:
) 1 - ( + 1 =
t
t t

Siebel'e
gre:
t
t
=

(8.29)

(8.30)

(8.31)
Petersen'e
gre:
t
* *

*
0
*
t

+ 1
+ 1
=

t
bak Tablo 8.61 - Tablo 8.69
t
bak Tablo 8.73
bak
Tablo 8.74
0
*
bak
Tablo 8.74
*
bak
Tablo 8.74
|
.
|
\
|

HV
HV
=
0
2
*
HV
0
= 40 HV 10

(8.32)
Karlatrma momentleri:, BEH'e gre:

2
t 0
2
eg kar
) M ( 0,75 +
M
=
M

NGH'e gre:
|
.
|
\
|

) M ( +
M
+
M
5 , 0 =
M

2
t 0
2
eg eg kar

KGH'e gre:

2
t 0
2
eg kar
) M ( +
M
=
M

Pratikte:

0
= 0,7 torsiyon statik veya dalgal,
eilme deiken
0
= 1,0 torsiyon ve eilme ayn
cinsten.

8.2 Tablolar
Tablo 8.1, Tetmajer-Formlndeki " a " ve " b " deerleri
Malzeme E |N/mm
2
|
0
a |N/mm
2
| b |N/mm
2
|
St37 2,1.10
5
104 310 1,14
St50 St60 2,1.10
5
89 335 0,62
%5-Ni-elik 2,1.10
5
86 470 2,30
Krdkm 1,0.10
5
80
K
= 776 - 12 + 0,053
2

amaac 1,0.10
4
100 29,3 0,194

Tablo 8.2, Omega () deerleri
he
20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220
St 37 1,04 1,14 1,30 1,55 1,90 2,43 3,31 4,32 5,47 6,75 8,17
St 52 1,06 1,19 1,41 1,79 2,53 3,65 4,96 6,48 8,21
10,1 12,2
Taht
1,08 1,26 1,62 2,20 3,00 4,32 5,88 7,68 9,72
12,0 14,5


www.guven-kutay.ch
8.7
Tablo 8.3, Eski Yunan alfabesi
A a Alfa I i j Yota P r Ro
B b Beta K k Kapa S s Sigma
G c Gamma L l Lamda T t Tau
D d Delta M m M Y y psilon
E e
Epsilon
N n N F f Fi
Z z Zeta X x Ksi X h Hi
H e Eta O O Omikron psi Psi
th Teta P p Pi W o Omega

Tablo 8.4, Fiziki temel byklkler ve SI-Temel birimleri
Temel birimler
Temel byklkler
Tanm Sembol
Uzunluk metre m
Ktle kilogram kg
Zaman saniye s
Elektrik akm kuvveti Amper A
Is ( termodinamik ) Kelvin K
Ik kuvveti Candela cd
Malzeme miktar Mol mol

Tablo 8.5, Birimler iin n tak
n tak > 1 n tak < 1
Ad Sembol kuvvet Ad Sembol kuvvet
deka da 10 desi d 10
-1

hekto h 10
2
santi c 10
-2

kilo k 10
3
mili m 10
-3

Mega M 10
6
mikro 10
-6

Giga G 10
9
nano n 10
-9

Tera T 10
12
piko p 10
-12

Peta P 10
15
femto f 10
-15

Eksa E 10
18
atto a 10
-18

ok kullanlan byk saylar: Milyon 10
6
, Milyar 10
9
, Bilyon 10
12
, Bilyar 10
12


www.guven-kutay.ch
Tablo 8.6, Sk Kullanlan birimler
SI-Birimi Tanm ve formlle
gsterilii
(alfabetik sraya gre)
Tanm
Biri
m
Dier balantlar
a ,
,
Radyan rad 1 rad = 1 m/m = 1
1 = / 180 rad
1 gon = / 200 rad
asal hz radyan bl saniye rad/s 1/s = s
-1

alan A metrekare m
2
1a = 10
2
m
2
= 100 m
2

1ha = 10
4
m
2
= 10 000 m
2

basn p Newton bl metrekare N/m
2
1 Pa = 1 N/m
2

1 bar = 10
5
N/m
2

devir says, devir
frekans
n bir bl saniye 1/s 1/dak = 1/(60 s)
enerji W Joule j 1 kWh = 3,6 10
6
j
1 j= 1Nm = 1Ws = 1kgm
2
/s
2

frekans f Hertz Hz 1 Hz = 1/s = s
-1

gerilme
(mukavemette)
, Newton bl metrekare N/m
2
1 Pa = 1 N/m
2

gerinme metre bl metre m/m pratikte [%] ile gsterilir
g P Watt W 1 kW = 10
3
W
hacim V metre kp m
3
1 l = 1 dm
3
= 10
-3
m
3

hz v metre bl saniye m/s 1 km/h = 1/3,6 m/s
i W Joule j 1 kWh = 3,6 10
6
j
1 j= 1Nm = 1Ws = 1kgm
2
/s
2

ivme, yer ekimi
ivmesi
a,g metre bl saniyenin
karesi
m/s
2
1 g 9,81 m/s
2

s T,' Kelvin K 1C = 1 K
s tutar W Joule j 1 kWh = 3,6 10
6
j
1 j= 1Nm = 1Ws = 1kgm
2
/s
2

ktle m Kilogram kg 1 g = 10
-3
kg, 1 t = 10
3
kg
kuvvet F Newton N 1 N = m g = 1 kgm/s
2

moment M Newton metre Nm 1 Nm = 1 j = 1 Ws
zgl arlk kilogram / metrekp kg/m
3
1 kg/dm
3
= 10
-3
kg/m
3

uzunluk l metre m 1 mm = 10
-3
m
viskozite (dinamik) Paskal saniye Pas 1 Pas = 1 Ns/m
2
= 1 kg/(sm)
viskozite (kinetik) metre kare bl saniye m
2
/s
yol s,f metre m m = 10
-6
m, mm, cm, km
zaman t saniye s 1 dak = 60 s , 1 h = 3600 s
1 g (gn) = 86 400 s
1 a (sene)= 31,536 10
6
s

www.guven-kutay.ch
8.9

Tablo 8.7, Birim sistemleri , SI-(MKS), CGS, m kps ve fp s sistemleri
Tanm SI (MKS) CGS m kp s f p s
a rad rad rad rad
asal hz rad/s
-1
rad/s
-1
rad/s
-1
rad/s
-1

alan A m
2
cm
2
m
2
ft
2

basn (Pascal) p
Pa=N/m
2
=kg/(m
s
2
)
g/(cms
2)
kp/m
2
= 10
-4
at lb/ft
2

devir says n s
-1
s
-1
s
-1
s
-1

enerji W
J = Nm =
kgm
2
/s
2

erg = g cm
2
/s
2
kpm =kcal/427 lbf ft =1,285 btu
frekans / asal f, s
-1
s
-1
s
-1
s
-1

gerilme , N/m
2
dyn/cm
2
kp/m
2
lb/ft
2

gerinme % % % %
g P
W = J/s =
kgm
2
/s
2

gcm
3
/s kpm/s = PS/75 ftlb/s=1,815.10
-3
hp
hacim V m
3
cm
3
m
3
ft
3

hz v m/s cm/s m/s ft/s
i W
J = Nm =
kgm
2
/s
2

erg = g cm
2
/s
2
ivme, yer
ekimi
a,g m/s
2
cm/s
2
m
2
/s
2
ft/s
2

s T K C C deg F
s tutar
J = Nm =
kgm
2
/s
2

erg = g cm
2
/s
2
ktle m kg g kps
2
/m lb
kuvvet F N = kgm/s
2
dyn = gcm/s
2
kp pdl=0,31081 lbf
moment M Nm dyn cm kpm lb ft
zgl arlk kg/m
3
g/cm
3
kps
2
/m
3
lb/ft
3

uzunluk L m cm m ft
viskozite,
dinamik
Pas = kg/(ms) P = g /(cms) kps/m
2
=9,81 P lb/(fts)
viskozite,kine
matik
m
2
/s cm
2
/s m
2
/s = 10
-4
St ft
2
/s
yol s m cm m ft
zaman t s s s s

atm atmosphere (atmosfer) ft foot lbf pound force
btu British termal unit gal gallon pdl poundel
cwt hundredweight hp horsepower yd yard
cal calorie (kalori) in inch UK United Kingdom
degF degree Fahrenheit lb pound US Uneited States of Am.
in/s inch per second in
2
square inch in
3
cubic inch

f p s - system foot pound second - system

www.guven-kutay.ch

Tablo 8.8, f p s birimlerinin Si-sistemine evrilmeleri
Tanm f p s SI (MKS)
alan 1 ft
2
= 144 in
2
1 ft
2
= 0,092903 m
2

basn
1 lb/ft
2
= 6,9444.10
-3
lb/in
2

1 lb/in
2
= 0,068046 atm
1 atm=29,92 in Hg=33,90 ft water
1 lb/ft
2
= 47,88 N/m
2

1 lb/in
2
= 6894,76 N/m
2

1 atm = 1,01325 bar
enerji
g
1 ft lb/s = 1,8148.10
-3
hp
1 ft lb/s = 1,28182.10
-3
btu/s
1 ft lb/s = 1,35334 W
hacim
1 ft
3
= 1728 in
3
= 6,2282 gal(UK)
1 gal(US) = 0,83268 gal(UK)
1 ft
3
= 0,0283169 m
3

hz
1 ft/s
1 knot=1,15767 mile/h=1,6877 ft/s
1 ft/s = 0,3048 m/s
i
1 ft lb = 0,323832 cal
IT

1 btu = 252 cal
IT
= 778,21 ft lb
1 ft lb = 1,35582 J
1 btu = 1,05506 kJ
ivme 1 ft/s
2
1 ft/s
2
= 0,3048 m/s
2

s 32 deg F=0C ; 212 deg F=100 C 1 deg F = 0,5556 C
s , zgl s kapasitesi 1 btu / (lb deg F) 1btu/(lb deg F)=4,1868 kJ/(kgK)
s , s iletme zellii 1 btu / (ft h deg F) 1btu/(ft h deg F)=1,7306W/(mK)
s , s iletme says 1 btu / (ft
2
h deg F)
1btu/(ft
2
h deg F)=5,6778
W/(m
2
K)
ktle
1 lb = cwt/112
1 slug = 32,174 lb
1 lb = 0,453592 kg
1 slug = 14,5939 kg
kuvvet
1 lbf
1 pdl = 0,031081 lbf
1 lbf = 4,44822 N
1 pdl = 0,138255 N
zgl arlk
1 lb/ft
3
= 5,78704 10
-4
lb/in
3

1 lb/gal = 6,2282 lb/ft
3

1 lb/ft
3
= 16,0185 kg/m
3

1 lb/gal = 99,7633 kg/m
3

uzunluk 1 ft = 1 yd/3 = 12 in 1 ft = 0,3048 m
viskozite, dinamik 1 lb/(ft s) 1 lb/(ft s) = 1,48816 kg/(ms)
viskozite, kinematik 1 ft
2
/s 1 ft
2
/s = 0,092903 m
2
/s

atm atmosphere (atmosfer) ft foot lbf pound force
btu British termal unit gal gallon pdl poundel
cwt hundredweight hp horsepower yd yard
cal calorie (kalori) in inch UK United Kingdom
degF degree Fahrenheit lb pound US Uneited States of Am.
in/s inch per second in
2
square inch in
3
cubic inch

f p s - system foot pound second - system

www.guven-kutay.ch
8.11

Tablo 8.9, eitli kuvvet birimleri
N p kp Mp(t) dyn
1 N 1 102 102.10
-3
102.10
-6
10
5

1 p 9,81.10
-3
1 10
-3
10
-6
981
1 kp 9,81 10
3
1 10
-3
9,81.10
5

1 MP (t) 9,81.10
3
10
6
10
3
1 9,81.10
8

1 dyn 10
-5
1,02.10
-3
1,02.10
-6
1,02.10
-9
1

Tablo 8.10, eitli gerilme birimleri
N/mm
2
Pa kN/m
2
kp/cm
2
kp/mm
2

1 N/mm
2
1 10
6
10
3
10,2 0,102
1 Pa 10
-6
1 10
-3
1,02.10
-6
102.10
-9

1 kN/m
2
10
-3
10
3
1 1,02.10
-3
1,02.10
-6

1 kp/cm
2
9,81.10
-3
9,81.10
3
98,1 1 0,01
1 kp/cm
2
9,81 9,81.10
6
9,81.10
3
100 1

Tablo 8.11, eitli enerji, g ve s birimleri
W kW kcal/s kcal/h kpm/s PS(BG)
1 W 1 10
-3
239.10
-6
860.10
-3
102.10
-3
1,36.10
-3

1 kW 10
3
1 239.10
-3
860 102 1,36
1 kcal/s 4,19.10
3
4,19 1 3600 427 5,69
1 kcal/h 1,16 1,16.10
-3
1/3600 1 119.10
-3
1,58.10
-3

1 kpm/s 9,81 9,81.10
-3
2,34.10
-3
8,43 1 13,3.10
-3

1PS(BG) 736 736.10
-3
0,176 632 75 1

www.guven-kutay.ch

Tablo 8.12, Gaz, buhar ve svlarda basn birimleri
bar Pa kp/m
2
at
1 bar = 0,1 MPa 1= 1000 mbar 102.10
3
10,2.10
3
1,02
1 Pa = 1 N/m
2
10
-5
1 0,102 10,2.10
-6

1 kp/m
2
0,981.10
-6
9,81 1 10
-4

1 at = 1 kp/cm
2
0,981 98,1.10
3
9,81.10
3
1

Tablo 8.13, Enerji, i ve Is birimleri
J kJ kWh kcal PSh kpm
1J=1Nm=1
1 10
-3
27,8.10
-6
23,9.10
-3
37,7.10
-6
0,102
1 kJ = 1
10
3

1
27,8.10
-3
0,239 37,7.10
-3
102
1 kWh 3,6.10
6
3,6.10
3
1 860 1,36 367.10
3

1 kcal 4,19.10
3
4,19 1,16.10
-3
1 1,58.10
-3
427
1 PSh(BGh) 2,65.10
6
2,65.10
3
0,736 632 1 27.10
3

1 kpm
9,81 9,81.10
-3
2,72.10
-6
2,34.10
-3
3,7.10
-6
1

Tablo 8.14, Basn ve basn ykseklii birimleri

bar mbar bar Pa(N/m
2

1 mm WS (Su stunu)
= 1 kp/m
2
= 9,81 N/m
2

100 0,1 0,1.10
-3
=10
-4
9,81
1 m WS = 100 cm WS = 0,1 at
0,1 kp/cm
2
= 0,981 N/cm
2

10
5
100 0,1 9,81.10
3

10 m WS = 1 at
1 kp/m
2
= 9,81 N/cm
2

10
6
10
3
1 9,81.10
3

1 mm Hg (cva) = 1 Torr 1,33.10
3
1,33 1,33.10
-3
133

Yardmc olarak eitli birimlerin evirisi iin neri:
Umaine Quick Conversion Factors
http://www.umeciv.maine.edu/ce/Features/convert.htm


www.guven-kutay.ch
8.13
Tablo 8.15, eitli kesittlerin eilme atalet ve mukavemet momentleri
K e s i t F o r m l

64
d
=
I
=
I
4
2 1

32
d
=
W
=
W
3
2 1

1
2
1
d
d

4
2 2 1
d 075 , 0 I I = =
3
2 2 1
d 15 , 0 W W = =
64
)
d
-
D
(
=
I
=
I
4 4
2 1

D 32
)
d
-
d
(
=
W
=
W
4 4
2 1

Eer kalnlk apa oranla ok kk ise, yani (s/d
m
)
2
1 ise,

D
d
1
2
m
s
d

8
s
d
=
I
=
I
3
m
2 1

4
s
d
=
W
=
W
2
m
2 1

d
D
D
D
d

) d + D ( 0,003 =
I
4
b
) d + D ( 0,012 =
W
3
b

8,5d) - (5D D 0,01 = I
3
b
1,7d) - (D D 0,1 =
W
2
b
D
2
.
e
d
d
2
1
d

( )
e
24 -
d d
0,05 = I
2 2
1
2
1
b
( )
e
24 -
d
d
d
=
W
2 2
1
2
2
1
b
|
|
.
|
\
|

4 / b a =
I
3
1

4 / b a =
I
3
2

4 / )
b a
-
b a
( = I
2
3
2
1
3
1
1

4 / ) b a - b a ( = I
3
2 2
3
1 1 2

4 / b a =
W
2
1

4 / b a =
W
2
2

)
a
4 ( / )
b a
-
b a
( = W
1 2
3
2
1
3
1
1

) b 4 ( / ) b a - b a ( = W
1
3
2 2
3
1 1 2

Eer kalnlk oran ok kk ise, yani [s/(a+b)] 1 ise,

1
2
2
b
2a
P
1
2
P
1
P
1
2
P
2 b
s
b
1
2
m
b
m
a
s 2
a
a
1

4 / s )
b
3 +
a
(
a
= I
m m
2
m 1
4 / s )
b
3 +
a
(
a
= W
m m m 1


www.guven-kutay.ch
K e s i t F o r m l
12 / a = I = I
4
2 1
6 / a = W = W
3
2 1

2
1 1
P
P
2
Y
X
a
a

12 / a = I = I
4
Y X

3 3
Y X
a 0,118 = 12 / a 2 = W = W

h
b
2
1
P
3
P
1
2

12 / h b = I
3
1

12 / h b = I
3
2

6 / h b = W
2
1

6 / h b W
2
2
=
1
2
P
b
R

4 4
2 1
R 0,5413 = 16 / R 3 5 = I = I
3 3
1
R 0,625 = 8 / R 5 = W
3 3
2
R 0,5413 = 16 / R 3 5 = W
1
2
P
Y
X
b
R

R
0,638 =
6
R
) 2 2 + 1 (
= I = I
4
4
2 1

R
0,638 =
6
R
) 2 2 + 1 (
= I = I
4
4
Y X

3
2 1
R 0,6906 =
W
=
W

R
0,638 =
W
=
W
3
Y X

Eer e = 2.h/3
I
1
= b.h
3
/36
I
2
= b
3
.h /36
W
1
= b.h
2
/24
W
2
= b
2
.h /24
Eer e = h.(2.b
1
+b
2
)/[3.(b
1
+b
2
)] C = b
1
2
+4.b
1
.b
2
+b
2
2

h
e
1
2
2
P
P
1
b
b
1
h
b
e
1
2
2

I
1
= h
3
.C /36 W
1
= h
2
.C / [3.(b
1
+b
2
)]
R
0,1098 =
R
9
8
-
8
=
I
4 4
1
|
.
|
\
|

R
0,1098 =
e
I
=
W
3 1
1

R 0,5756 = R
3
4
- 1 = e
|
.
|
\
|

R
e
1
R
1
r
2
e
e
1
e
- R =
e
und
) r + R ( 3
)
r
+ r R +
R
( 4
=
e
;
e
I
=
W
r + R
) r - R (
r R
0,283 - )
r
-
R
( 1,1098
=
I
1 2
2 2
1
1,2
1
1,2
2 2 4 4
1


www.guven-kutay.ch
8.15
eitli kesittlerin eilme atalet ve mukavemet momentleri (devam)
h
1
2
H
H
b
b
H
B
b
B
H
1
1
b
B
1
h
2
b
B
1
H
h
1
B
1
h
h
H
2
b
1
b
B
b 1
B
h

st sra iin:
b = b
1
+ b
2

12
h
b -
H
B
=
I
3 3
1

H 6
h
b -
H
B
=
W
3 3
1

Alt sra iin:
B = B
1
+ B
2
12
h
b +
H
B
=
I
3 3
1

H 6
h
b +
H
B
=
W

3 3
1

1
b b
1 2
H
B
h
e
1
2
e
H
h
2
e
1
e
B
1
b
1
e
1
e
2
1 B B
h
b
2
H
1
h
b
H
B
h
1
1
h
1
b
h
B
H

st sra iin:
b = b
1
+ b
2

e
) h b + H B ( -
3
h
b +
H
B
=
I
2
1
3 3
1
b
+
b
= b ;
e
I
=
W

2 1
1,2
1
1

Alt sra iin:
e
2
= H e
1

12
)
h
-
h
( b + )
h
-
H
( B
=
I
3
1
3 3 3
1

bh) + (BH 2
bh
+
BH
=
e
;
H
I
2 =
W
2 2
1
1
1


www.guven-kutay.ch
Tablo 8.16, eitli kesittlerin torsiyon atalet ve mukavemet momentleri
K e s i t F o r m l
1
2
1
d
d

32
d
=
I
4
t

d
0,15 =
I
4
2
t

max
d evrededir
16
d
=
W
3
t

d
0,2 =
W
3
2
t

32
)
d
-
D
(
=
I
4 4
t

D 16
)
d
-
D
(
=
W
4 4
t

Eer kalnlk apa oranla ok kk ise, yani (s/d
m
)
2
1 ise,

D
d
1
2
m
s
d

4
s
d
=
I
3
m
t

2
s
d
=
W
2
m
t

d
D
D
D
d

d
0,1 =
I
4
t

) d + D ( 0,006 =
I
4
t

d
0,2 =
W
3
t

) d + D ( 0,024 =
W
3
t

D
2
.
e
d
d
2
1
d

) 8,5d - 5D ( D 0,02 =
I
3
t

)
e
24 -
d
(
d
0,1 =
I
2 2
1
2
1
t

) 1,7d - D (
D
0,2 =
W
2
t

d
0,162 =
W
3
1
t

Eer a/b = n 1 ,
max
in P
1
in P
2
,
2
=
max
/ n ise
Eer A= a
1
/ b
1
= n 1 , B = a
2
/ b
2
= n 1 und , A=B ise
1
2
2
b
2a
P
1
2
P
1
P
1
2
P
2 b
s
b
1
2
m
b
m
a
s 2
a
a
1

1 +
n
b n
=
b
+
a
b a
=
I
2
4 3
2 2
3 3
t

1 +
n
)
b b
(
n
=
I
2
4
2
4
1
3
t

2
b
n
=
2
b
a
=
W
3 2
t

b 2
)
b
-
b
( n
=
W
4
2
4
1
t


www.guven-kutay.ch
8.17
K e s i t F o r m l
2
1 1
P
P
2
Y
X
a
a

a
0,141 =
I
4
t

a
0,208 =
W
3
t

1
2
P
b
R

A b 0,13 =
I
2
t

b
0,83 = b a 2 = A
2

b
0,108 =
I
4
t

A b 0,223 =
W
t

b
0,83 = b a 2 = A
2

b
0,185 =
W
3
t

1
2
P
Y
X
b
R

b
0,188 = A b 0,217 =
W
2
3 3
R
= A
b
0,115 = A
b
0,133 =
I
3
t
2
4 2
t

Eer h / b = n 1 ise, b
n
c
=
b
h
c
=
W
;
b
n
c
=
b
h
c
=
I
3
2
2
2 t
4
1
3
1 t

n=h/b 1 1,5 2 3 4 6 8 10
c
1
0,141 0,196 0,229 0,263 0,281 0,298 0,307 0,312 0,333
c
2
0,208 0,231 0,246 0,267 0,282 0,299 0,307 0,312 0,333
c
3
1,000 0,858 0,796 0,753 0,745 0,743 0,743 0,743 0,743
Eer h/b=n 1 ise,
max
P
1
dedir. P
2
de
2
= c
3
.
max
ve P
3
de
3
= 0
t
d
s
s
A
m
s

b
h
m
m
t 2 2 t
t
2
t
2

Burada A
m
kalnln orta izgisinin kaplad alan ve U bu
izginin evre boyu olarak kabul edilirse ve de: t = t
min
:
sabit =
A
2
T
=
t
m
S S

Torsion atalet ve mukavemet deerleri u ekilde bulunur:

t
ds

A
4
=
I
(m)
2
m
t

Bredt forml
t A
2 =
W
min m t

kalnlk sabit ise: t
A
2 =
W

U
t
A
4
=
I
m t
2
m
t

drtke iin:
t
h b 2 =
W

t
h
+
t
b
2
h b
4
=
I
min t
2 1
2 2
t

|
|
.
|
\
|


www.guven-kutay.ch
Tablo 8.17, eitli malzemenin srtnme katsays (yaklak nerilen deerler)
Bu Tabloda verilen kk deerler kaba, byk deerler hassas yzeyler iin kullanlr.
elik ile aadaki malzemeler veya aadaki malzemeler ile elik
srtnme tutukluluu katsays
0

srtnme katsays
Malzeme
kuru yal kuru yal sabunlu slak
elik 0,15-0,2 0,1
0,12-
0,05-0,1 --- ---
pik dkm veya 0,18-
0,1 0,15-0,2 0,05-0,1 --- ---
tesfiyeli bakr --- --- 0,35 --- --- ---
Al-Cu-Mg
--- --- 0,15 --- --- ---
Al-Cu-Mg
--- --- 0,22 --- --- ---
Al-Si-Mg
--- --- 0,16 --- --- ---
Al-Si-Mg --- --- 0,21 --- --- ---
G-Al-Si --- --- 0,1-0,15 --- --- ---
mee 0,50-0,6 0,02-0,1 0,2-0,5 0,2-0,08 0,2
0,24-
buz --- --- 0,014 --- ---- ---
akik ta --- --- 0,20 0,12 --- ---
ta --- --- 0,3-0,7 --- --- ---
deri, deri kay 0,5-0,6 0,3 0,28-0,6 0,2 --- 0,36

Bronz ile aadaki malzemeler veya aadaki malzemeler ile bronz
0
srtnme katsays
Malzeme
Bronz --- --- --- 0,20 --- ---
Pik dkm 0,22-0,26 0,16 0,15-0,2 0,10 --- ---
mee 0,5-0,6 0,02-0,1 0,2-0,5 0,02-0,08 0,2 0,24-0,26

Pik dkm ile aadaki malzemeler veya aadaki malzemeler ile pik dkm
0
srtnme katsays
Malzeme
Pik dkm 0,22-0,26 0,16 0,15-0,2 0,10 --- 0,31
Bakr
---
--- 0,38 --- --- ---
Deri, deri kay 0,5-0,6 0,03 0,28-0,6 0,20 --- 0,36

www.guven-kutay.ch
8.19
eitli malzemenin srtnme katsays (yaklak nerilen deerler)devam

eitli malzemeler
srtnme tutukluluu
katsays
0

srtnme katsays

Malzeme
Tahta ile tahta 0,50-0,70 0,2 0,20-0,40 0,05-0,15 0,04-0,16 0,25
Toprak ile balk --- --- 0,38-0,75 --- --- 0,31
Deri ile mee --- --- 0,27-0,47 --- --- ---
Deri contalar ile
metal
0,6 0,25 0,25 0,12 --- ---
Tahta ile ta --- --- 0,40 --- --- ---
Kendir ile mee --- --- 0,53 --- --- 0,33
Toprak ile toprak --- --- 0,25-1,00 --- --- ---
Toprak ile nemli
balk
--- --- 1,00 --- --- ---
Toprak ile slak
balk
--- --- 0,31 --- --- ---
Toprak ile akl --- --- 0,81-1,11 --- --- ---
Kargir duvar ile
kuru balk
--- --- 0,51 --- --- ---
Kargir duvar ile
slak balk
--- --- 0,33 --- --- ---
Kargir duvar ile
Kargir duvar
--- --- 0,60-0,70 --- --- ---

elik, pik dkm, elik dkm ile aada verilen malzemelerden yaplm Fren ve kavrama
srtnme tutukluluu
katsays
0

srtnme katsays

Malzeme
Malzeme sinter-
bronzdan ise
0,20-0,40 0,08-0,13 0,18-0,30 0,06-0,09 --- ---
Malzeme
organik ise
0,30-0,50 --- 0,28-0,40 0,06-0,10 --- ---

www.guven-kutay.ch

Tablo 8.18, letme katsays c
B

a) Genel
Makinann tanm ve
rnekler
letmenin tanm
arpmann
(darbenin)
ekli
letme
katsays
c
B

Elektrikli makinalar,
trbinler, krkler, emici
vantilatrler, talama
makinalar, v.s
Muntazam alan,
elektrik motoru ile tahrik
edilen makinalar
hafif 1,0-1,1
Is makinalar, planyalar,
pistonlu komprosrler,
vurmal makinalar, v.s.
leri geri hareketle vede
arpmal alan
makinalar
orta 1,2-1,5
Presler, profil makaslar,
hizarlar, tomruk
bklar, v.s.

kuvvetli 1,6-2,0
ekiler, konkasrler, ta
krclar, dvme presleri,
hadde makinalar, v.s.
Darbeli alan
makinalar
ok kuvvetli 2,0-3,0

b) Richter-Ohlendorf'a gre iletme katsays seimi
elektrik motoru
buhar trbini
su trbini
buhar makinas
4 silindirli
2 silindirli
1 silindirli
PATLARLI MOTOR
s
e
y
r
e
k
o
r
t
a
f
a
z
l
a
h
a
f
i
f

v
e
y
a
s
e
y
r
e
k
a
g

r

v
e
y
a
o
r
t
as

k
islemeye baslama , ,
maksimum yk
d
a
r
b
e
l
i
d
a
r
b
e
s
i
z
d
i
s
l
i

(
R

)
,
k
a
v
r
a
m
a
d
i
s
l
i

(

)
,
z
i
n
c
i
r
,

k
a
s
n
a
k
v
i
d
a
l

r
e
d
k
t
r
1

h
3

h
8

h
2
4

h
I
S
L
E
T
M
E
K
A
T
S
A
Y
I
S
I
C
B
,
.
, ,
)
1
0,9
0,8
0,7
0,6
2
3
1,5
2,5
3,5
1,3
1,2
1,1
1,7
1
1
1
1
m
h

ek. 8.1, Richter-Ohlendorf'a gre iletme katsays

www.guven-kutay.ch
8.21

8.3 Malzeme deerleri iin genel tanmlar

Tablo 8.19, Malzeme sayfalar iin neriler
Genel

Bu Tablodan sonra verilen malzeme deerleri Tablolarndaki bilgiler, gnlk normal
hesaplar iin geerlidir. zel ve tehlikeli durumlarda kullanlacak malzeme hakknda
konstrktr satcdan, malzemenin zelliklerini belge ile istemesi gereklidir. Konstrktr bu
belgeye gre hesab yapp karar vermelidir.
Aada bu sayfadan sonraki sayfalarda verilecek malzeme deerleri iin tamamlayc
bilgiler ilikin olduklar blm srasna gre verilmitir. Verilen bilgiler "esas malzeme"
iin geerli olup, benzer malzemeler iin deerler yaklak olarak kabul edilmelidir. Bir ka
Tabloda deerler bilinmediinden, deer yerleri kullanan tarafndan deerler bilindiinde
doldurulmas iin, bo braklmtr.

8.3.1 evre ss 20 C de bilinen deerler
+0,5 -0,5
0
-200
-100
100
2
400
300
200
100
3
N
/
m
m
N/mm
200 300
1
2
400
2
= -1
III II
= 0
I
= +1
1E
2E
3E
5
0
4
5
4
0
1A
2A
3A
-3A
-2A
-1A

ek. 8.2, Devaml Mukavemet diyagramnn
anlatm
a) Devaml mukavemet deerleri

Devaml mukavemet diyagramnn anlatm

1 Devaml eilme mukavemeti diyagram
2 Devaml ekme, basma mukavemeti
diyagram
3 Devaml torsiyon mukavemeti diyagram

1A, -1A Deiken eilme mukavemet
2A, -2A Deiken ekme mukavemet
3A, -3A Deiken torsiyon mukavemet

1E Eilmede akma snr mukavemet
2E ekmede akma snr mukavemet
3E Torsiyonda akma snr mukavemet

Buradaki deerler evre ss 20C de deney
laboratuvarnda ap d 16 mm olan deney
ubuklarndan elde edilen minimum
deerlerdir. Devaml mukavemet
diyagramnn konstruksiyonu, teoride
anlatld gibi, ou zaman yalnz tam
deiken mukavemet deeri ve akma
mukavemet deerinden kaynaklanarak yaplm olup, deerler birler hanesi sfr veya be
olarak yuvarlatlmtr.

www.guven-kutay.ch

b) Dier deer ve zellikler

Buradaki deerlerde evre ss 20C de deney labratuarnda ap d 16 mm olan deney
ubuklarndan elde edilen minimum deerlerdir.

Kopma esnemesi 3-40 mm arasndaki ve L
0
= 5 d
0
orantl deney ubuklarnla bulunan
deerlerdir.

Sertlik Sertlik deerleri yaklak deer olarak kabul edilecektir.

Oksitlenme erozyon ss Burada verilen oksitlenme erozyon ss iin, malzemenin
evresinin sakin olmas, yani hava akm ve deimesi olmamas
yok saylmtr. Burada verilen s deeri etkisinde, malzeme bir
senede yaklak 1 mm anaca kabul edilir. Oksijenin havadaki
orannn degimesi, eksoz gaz gibi hava kirlilii olmas durumunda
bu bir senedeki anma bykl bir milimetredende fazla olur.

8.3.2 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fiziksel zellikler

Burada deerler u ekilde kabul edilmelidir:

ekme zorlanmasnda kopma mukavemeti
KO

ekme zorlanmasnda kopma mukavemeti
KO
, aplar 16 mm den kk deney ubuklar
ile bulunmu minimum deerlerdir. ISO ya gre yeni sembol R
m
dir.

ekme zorlanmasnda akma snr mukavemeti
AK

ekme zorlanmasnda akma snr mukavemeti
AK
, aplar 16 mm den kk deney
ubuklar ile bulunmu minimum deerlerdir. Byklkler devaml mukavemet
diyagramndaki 2E noktasnn deerlerini gsterir. ISO ya gre yeni sembol R
e
vede R
p0,2

dir.

Elastiklik modl deeri

Elastiklik modl deeri iin 100C ile 600C aras bilinen deerler Tablolara alnmasna
karn, burada s etkisindeki elastiklik modl deiimi eit tipik elik grubu iin bir
Tabloda gsterilmitir. Bu Tabloda verilen deerler %5 doruluundadr. Kayma modl
deeri Tablolarda G = E / [2(1+)] formul ile hesaplanmtr.

www.guven-kutay.ch
8.23

20 100 200 300 400 500 600 C
160
170
180
190
200
210
220
E -10 N/mm
3 2
E
din
E
sta
1
din
E
E
sta
2
3

Burada: 1 %12 Cr alml eliklere ilikin olan deeri gsterir
2 az alml, ferrit dokulu eliklere ilikin deeri gsterir
3 fazla alml, ostenitik dokulu eliklere, % 15 ile % 20 Cr vede
% 9 ile % 15 Ni alml, eliklere ilikin deeri gsterir.

Isl genleme katsays

Isl genleme katsays deeri iin 100C ile 600C aras bilinen deerler Tablolara
alnmasna karn, burada s etkisindeki sl genleme katsays deiimi eit tipik elik
grubu iin bir Tabloda gsterilmitir.
500
1
18
12
10
16
14
20 100 200
2
3
300 400
.10 1/K
-6
600 C
OR
18
16
14
12
10


www.guven-kutay.ch
Is iletme zellii
Is iletme zellii deeri iin, 100C ile 600C aras bilinen deerler Tablolara
alnmamtr. Burada s etkisindeki s iletme zellii deiimi eit tipik elik grubu iin
bir Tabloda gsterilmitir.
500
W/K/m
30
20
10
50
40
100 20 200 300 400
2
1
3
600 C
20
10
50
40
30


Deiken ekme-basma mukavemeti
DG

Deiken ekme-basma mukavemeti
DG
deerleri, aplar 16 mm den kk deney
ubuklar ile minimum deer olarak bulunmutur. Byklkler devaml mukavemet
diyagramndaki 2A noktalarnn deerlerini gsterir.

Eilme snr mukavemeti
EG

Eilme snr mukavemeti
EG
deerleri, aplar 16 mm den kk deney ubuklar ile
minimum deer olarak bulunmutur. Byklkler devaml mukavemet diyagramndaki 1E
noktasnn deerini gsterir.

Deiken eilme mukavemeti
EGDG

Deiken eilme mukavemeti
EGDG
minimum deer olarak bulunmutur. Byklkler devaml mukavemet diyagramndaki
1A noktalarnn deerlerini gsterir.

Torsiyon snr mukavemeti
T

Torsiyon snr mukavemeti
T
minimum deer olarak bulunmutur. Byklkler devaml mukavemet diyagramndaki 3E
noktasnn deerini gsterir.

www.guven-kutay.ch
8.25
Deiken torsiyon mukavemeti
TDG

Deiken torsiyon mukavemeti
TDG
minimum deer olarak bulunmutur. Byklkler devaml mukavemet diyagramndaki 3A
noktalarnn deerlerini gsterir.

3. Isl ilemler

Isl ilemler genelde malzeme konusu iinde ayrntl olarak renilir. Burada ok zel
durum "malzemenin (eliin) eskimeye dayankll" ksaca anlatlmtr. Dier verileri
konstrktr kendi bilgisiyle deerlendirmelidir.

Genelde eskimeye dayankl elikler denince akla iu elik gruplar gelir:
- Karbon tutar > % 0,3 olan elikler,
- az alml islah elikleri,
- fazla alml elikler,
- Karbon tutar < % 0,3 olan baz aliminyum alml elikler.
Eskime genel olarak malzemenin zelliklerinin zaman ve s etkisiyle deimesidir. Bu
deime zellikle malzemenin gevreklemesine neden olur. Bu aslnda eliin bileiminde
bulunan azotun kristal eklinin deimesidir. Eskime doal ve yapay eskime diye ikiye
ayrlr:

Doal eskime Malzemenin normal evre ss etkisinde baka etkenler olmadan
eskimesidir.

Yapay eskime Malzemenin belirli bir syla stlmas veya belirli bir sda soutul-mas,
malzemenin ekillendirilmesi ( bu arada s doar ) ve dier etkenler ile
eskimesidir.

4. ekillendirme

Malzemenin ekillendirilmesi eitli yollarla yaplabilir.

rnein : - Talal imalat,
- Kaynak,
- Dkm,
Burada bilgi verilmemitir. Ayrca geni olarak baka bir
kitapta anlatlmtr,
- Dvme,
Burada bilgi verilmemitir. Ayrca geni olarak baka bir
kitapta anlatlmtr,


www.guven-kutay.ch

Talal imalat:

Malzemenin talal imalata uygun olup olmamasn ve zelliini drt malzeme grubunda
tanmlayabiliriz.

1.Grup malzeme Bu gruptaki malzeme gayet kolay ilenen ve ilenmesi iin hi bir
ekilde n ilem ve hazrlk istemeyen malzemedir. Btn talal imalat
yaplan makinalarda ve ilemlerde malzeme olarak kullanlabilinir. Bu
malzemelerin almnda kkrt ve kurun vardr. Bu elementler
malzemenin talal imalata uygun olmas zelliidir.

rnein : Otomat elikleri.

2.Grup malzeme Bu gruptaki malzeme normal ilenen malzemedir. Btn talal imalat
yaplan makinalarda ve ilemlerde malzeme olarak kullanlabilinir. Bu
malzemenin tipik rnei imalat elikleridir. lenme derecesinin
zorluluu malzemenin mukavemet deeri ile doru orantl olarak artar.

3.Grup malzeme Bu gruptaki malzeme zor ilenen malzemedir. Btn talal imalat
yaplan makinalarda ve ilemlerde malzeme olarak kullanlmas salk
verilmez. Bu malzemenin tipik rnei ostenitik elikleridir. ostenitik
eliklerin sertlik zelliklerinden dolay, tornada zel baklarla torna
edilebilmelerine karn, matkapla delmek, frezede ilemek ve vida yivi
amak ok zordur. Bu malzemelerin allmasnda aletlerin krlma
riski her an vardr.

4.Grup malzeme Bu gruptaki malzeme ok ok zor ilenen malzemedir. Bu malzemenin
tipik rnei alml ve ostenetik elikleridir. Bunlar ilemek ok zor
ve byk riskli olduundan pek talal imalatta kullanlmas salk
verilmez.


www.guven-kutay.ch
8.27
5. Kaynak yapma

Malzemenin kaynak yaplabilme zelliini drt malzeme grubunda tanmlayabiliriz.

1. Grup malzeme Bu gruptaki malzeme gayet kolay, hi bir ekilde n ilem ve hazrlk
istemeyen ve ek masrafsz kaynak yaplabilecek malzemedir. zellikle
elektrik veya oksijen kaynann her tryle kaynaklanabilecek
malzemedir. Kaynak yapldktan sonra, kolaylkla kaynak yerleride
ilenebilinir. Herhangi bir nedenden tr parann i gerilmelerinden
arnmas iin bir sl ilem gerekirse, bu ilem iin gerekli olan s
snrlar Tablolarda parantez iinde verilmitir.

2. Grup malzeme Bu gruptaki malzeme normal kaynak yaplan malzemedir. Bu
malzemeleri i gerilmeler meydana getirmeden kaynak yapabilmek iin
n stmaya gerek vardr. Kaynak yapldktan sonra kolaylkla kaynak
yerlerinin ilenebilmesi ve i gerilmelerden paray artmak iin, paraya
sl ilem uygulamak gerekir. Parann i gerilmelerinden arnmas iin
bir sl ilem gerekirse, bu ilem iin gerekli olan s snrlar Tablolarda
parantez iinde verilmitir.

3. Grup malzeme Bu gruptaki malzeme zor kaynak yaplan malzemedir. Bu malzemeleri
kaynak atlamalarna sebep vermeden kayna-tabilmek iin bir n hazrlk
yaplmas gereklidir. Btn n hazrlklara karn genede i gerilmeler
meydana gelir. Kaynak yapldktan sonra kaynak yerlerinin ilenmesi
zordur. gerilmelerden paray artmak iin, paraya sl ilem
uygulamak gerekir. Parann i gerilmelerinden arnmas iin bir sl
ilem gerekirse, bu ilem iin gerekli olan s snrlar tablolarda parantez
iinde verilmitir. Bu grup malzeme zorunlu kalnmadka kaynak
konstruksiyonda kullanlmamaldr.

4. Grup malzeme Bu gruptaki malzemenin normal yollardan kaynak yaplmas
olanakszdr. eitli n hazrlklara karn kaynak yapld-nda, kaynak
dikilerinin yresinde ve kendilerinde olduka fazla sertlemenin ve
atlaklarn olabilecei batan kabul edilmelidir. Bu grup hi bir zaman
kaynak konstruksiyonunda kullanlmamaldr.

Buradaki neriler, kaynak malzemesinin ve elektrotlarnn hemcins malzeme olmas
kabulu ile yaplmtr. Bu durumun dnda, zel ve ayrntl bilgi ve deneyimlere sahip
olmadan, kaynak kontruksiyonuna karar vermek olduka tehlikeli bir maceradr.

www.guven-kutay.ch
6. Kimyasal bileim analizi

Kimyasal bileim analizinde yalnz bu gnk bilgilere gre malzemenin ilenme ve
iletmedeki dayanmasn etkileyen elementlerin oran verilmitir. Dier elementlerin oran,
zel durumlarda alc ile satc arasndaki anlamaya baldr. Bu deerler llrken, lme
yanllklar olabilir. Bu yanllklar Alman standart DIN ( din ) e gre u snrlar iinde
olmaldr:

Bileim tutar 0,1 ile 1 e kadar olan elementlerin llmesinde yak %10 yanllk
yaplabilinir,
Bileim tutar > 1 den byk olan elementlerin llmesinde yak %5 yanllk yaplabilinir.

Tablolarda verilmiyen kimyasal bileim analizi burada verilmitir.

DIN 17100 malat elikleri iin kimyasal bileim analizi, deerler %

Malzeme C *)1 P
max
S
max
N
max

potada 0,17-0,20 0,050 0,050 0,009
St 37, 1.0037
parada 0,21-0,25 0,065 0,065 0,010
potada 0,21-0,22
0,050
0,050 0,009
St 44, 1.0044
parada 0,24-0,25 0,060 0,060 0,010
potada max 0,30 0,050 0,050 0,009
St 50, 1.0050
parada - 0,060 0,060 0,010
potada max 0,40 0,050 0,050 0,009
St 60, 1.0060
parada - 0,060 0,060 0,010
potada max 0,05 0,050 0,050 0,009
St 70, 1.0070
parada - 0,060 0,060 0,010

*)1 Deerler 100 mm iin geerlidir. 100 mm den kaln malzeme iin satc ile alc
arasndaki zel anlama geerlidir.

www.guven-kutay.ch
8.29

DIN 17 200 slah elikleri iin potada kimyasal bileim analizi, deerler %
C Si Mn P S Cr Mo Ni
Ck 22,
1.1151
0,17-
0,24

0,400
max
0,600
0,035

0,030

Ck 45,
1.1191
0,42-
0,50

0,400
0,50-
0,80

0,035

0,030

46Cr2,
1.7006
0,42-
0,50

0,400
0,50-
0,80

0,035

0,030
0,40-
0,60

41Cr4,
1.7035
0,38-
0,45

0,400
0,60-
0,90

0,035

0,030
0,90-
1,20

50CrMo4,
1.7228
0,46-
0,54

0,400
0,50-
0,80

0,035

0,030
0,90-
1,20
0,15-
0,30

30CrNiMo8,
1.6580
0,26-
0,34

0,400
0,30-
0,60

0,035

0,030
1,80-
2,20
0,30-
0,50
1,80-
2,20

DIN 17 210 Semantasyon elikleri iin potada kimyasal bileim analizi, deerler %
C Si Mn P S Cr Mo Mg Ni
Ck 15,
1.1141
0,12-
0,18

0,400
0,30-
0,60

0,035

0,035

15Cr3,
1.7015
0,12-
0,18
0,15-
0,40
0,40-
0,60

0,035

0,035
0,40-
0,70

16MnCr5,
1.7131
0,14-
0,19

0,400
1,0-
1,3

0,035

0,035
0,80-
1,10

15CrNi6,
1.5919
0,14-
0,17

0,400
0,40-
0,60

0,035

0,035
1,40-
1,70

1,40-
1,70
20MnCr5,
1.7147
0,17-
0,22

0,400

0,035

0,035
1,00-
1,30

25MoCr4,
1.7321
0,17-
0,22

0,400
0,70-
1,00

0,035

0,035
0,30-
0,60
0,40-
0,50

18CrNi8,
1.5920
0,15-
0,20
0,15-
0,40
0,40-
0,60

0,035

0,035
1,80-
2,10

1,80-
2,10
17CrNiMo6,
1.6587
0,15-
0,20
0,40
0,40-
0,60

0,035

0,035
1,50-
1,80
0,25-
0,35
1,40-
1,70


www.guven-kutay.ch
8.4 DIN 17 100 / DIN EN 10025, malat elikleri
Tablo 8.20, malat elii St37-2 , W.Nr.:1.0037 / S235JR
Benzer malzemeler: RSt37-2 / S235JRG2, W.Nr.:1.0038 St37-3, W.Nr.:1.0116
Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 deki verilerle beraber deerlendirilmelidir.
1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri 1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
360 340 340 340
R
e
N/mm
2
235 235 225 205
Devaml mukavemet katsaylar
K1 K2
ek. Eil. Tors ek. Eil. Tors
0,44 0,50 0,30 1,0 1,4 0,58
Elastiklik modl E 211000 N/mm
2

Kayma modl G 81000 N/mm
2

Poisson says 0,30 [-]
boyuna A
5
26 - 22 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik 120 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

Is iletme zellii 53 W/(K.m)
zgl s kapasitesi c 0,46 kJ/(kgK)
Elektrik iletkenlii 6 - 10 Ms/m
1
2
3
= 0 = -1
= +1
-250
-200
-150
-100
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
0 50 100 150 200 250 300 350
1-Eilme 2-ekme/Basma 3-Torsiyon
Oksitlenme erozyon T 530 C

1.3. Kullanlma yeri: Genel makina yapmnda, normal, fazla zel artlar olmayan, dvme ve
kaynakl paralarda kullanlr.
1.4. Kullanlma ss: 250 C ye kadar.
2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
310 280 250 220 180
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
185 155 135 100 60
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
3. Isl ilemler: Hafif tavlama: Normal tavlama: 900 - 930C aras
Sertletirme: genelde sertletirilmez Su alma:
Scak ekillendirme: 1100-850C aras.
4. Talal imalat: Talal imalatta 2. grup malzeme. Dvme malzemesi olarak kullanlr.
5. Kaynak yapma: 1. grup malzeme. Titreimli ve darbeli iletmede pek emniyetli kabul
edilmez. G- ve E- kayna

www.guven-kutay.ch
8.31
Tablo 8.21, malat elii St44-2 , W.Nr.:1.0044
Benzer malzemeler: St 44-3, W.Nr.:1.0144
Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2

410 410 410 410
R
e
N/mm
2

275 275 265 245
K1 K2
0,44 0,5 0,3 1,0 1,4 0,58
2

2

boyuna A
5
22-18 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z
% min
Sertlik 140 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

Elektrik iletkenlii 6-10 Ms/m
1
2
3
= 0 = -1
= +1
-250
-200
-150
-100
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
0 50 100 150 200 250 300 350 400 450

Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
350 320 290 260 220
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
225 195 175 140 100
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
3. Isl ilemler: Hafif tavlama: 650-700 C Normal tavlama: 800-880 C
Sertletirme: genelde
sertletirilmez
Su alma:
Scak ekillendirme: .
5. Kaynak yapma: 1. grup malzeme. G- ve E- kayna

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.22, malat elii St 50-2 , W.Nr.:1.0050
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2

470 470 470 470
R
e
N/mm
2

295 295 285 265
K1 K2
0,44 0,5 0,3 1,0 1,4 0,58
2

2

boyuna A
5
% min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik 160 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1
= +1
-250
-200
-150
-100
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
0 50 100 150 200 250 300 350 400 450

1.3. Kullanlma yeri: Orta karar yklenen veya normal alan makinalarda kullanlr. Kaynak
konstruksiyon iinde ok elverilidir.
1.4. Kullanlma ss: 250 ye kadar.
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
460 440 390 290 180
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
225 185 145 110 60
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
3. Isl ilemler: Hafif tavlama: 900-930C Normal tavlama: 910-940C
sertletirilmez
Su alma:
Scak ekillendirme: 900-1200C aras.

www.guven-kutay.ch
8.33

Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2

570 570 570 570
R
e
N/mm
2

335 335 325 305
K1 K2
0,44 0,5 0,3 1,0 1,4 0,58
2

2

boyuna A
5
20-16 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik 160 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1
= +1
-350
-300
-250
-200
-150
-100
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550

Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
560 540 490 390 280
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
255 210 165 125 70
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
sertletirilmez
Su alma:
Scak ekillendirme: 1100-850C

www.guven-kutay.ch
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2

670 670 670 670
R
e
N/mm
2

365 365 355 335
K1 K2
0,44 0,5 0,3 1,0 1,4 0,58
2

2

boyuna A
5
% min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik
11-8 HB
zgl al
kg/dm
3

Is iletme zellii W/(K.m)
zgl s kapasitesi c 205 kJ/(kgK)
Elektrik iletkenlii 7,85 Ms/m
1
2
3
= 0 = -1
= +1
-400
-300
-200
-100
0
100
200
300
400
500
600
700
0 100 200 300 400 500 600 700

1.3. Kullanlma yeri: Genel makina yapmnda, mil, aks ve benzeri paralarda kullanlr.
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
630 610 560 460 350
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
275 230 180 135 75
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
sertletirilmez
Su alma:

www.guven-kutay.ch
8.35
8.5 DIN 1693, Demir dkmler
Tablo 8.25, Demir dkm GGG 40, W.Nr.:0.7040
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
370 370 360 340
R
e
N/mm
2
240 240 240 240
K1 K2
0,29 0,5 0,26 1,0 1,4 0,5
2

2

Poisson says 0,28-0,29 [-]
boyuna A
5
15-12 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik 120-180 HB
zgl al 7,1 kg/dm
3

Elektrik iletkenlii 1.7 Ms/m
Dkmde ekme oran
300 %

1
2
3
= 0 = -1
= +1
-250
-200
-150
-100
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
0 50 100 150 200 250 300 350 400 450
Ezilip yaylma snr 0,5-0,8
N/mm
2

1.3. Kullanlma yeri: Redktr kutusu,pompa gvdesi ve trl kapaklar, v.s.
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
360 350 330 290
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
240 210 180 165
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
167 162 157
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
65 63 61
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
12,5 13,1 13,6 14,1 14,6
3. Isl ilemler: Hafif tavlama: Normal tavlama: min 700C
Sertletirme: sertletirilmez Su alma:
4. Talal imalat: Talal imalatta 2. grup malzeme.
5. Kaynak yapma: 2. grup malzeme. E- kayna

www.guven-kutay.ch
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
420 420 350 340
R
e
N/mm
2
320 300 280 270
K1 K2
0,29 0,5 0,26 1,0 1,4 0,5
2

2

boyuna A
5
7-5 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 7-5 % min
Sertlik 170-240 HB
zgl al 7,1 kg/dm
3

Dkmde ekme oran
360 %

1
2
3
= 0 = -1
= +1
-300
-250
-200
-150
-100
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
0 100 200 300 400 500 600
Ezilip yaylma snr
0,5-0,8 N/mm
2

1.3. Kullanlma yeri: Halat tamburu, makaralar, firen paralar, silindir balar v.s.
1.4. Kullanlma ss: 300C ye kadar
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
415 410 370 340
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
280 275 270 265
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
167 162 157
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
65 63 61
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
12,5 13,1 13,6 14,1 14,6
3. Isl ilemler: Hafif tavlama: Normal tavlama: min 500C

www.guven-kutay.ch
8.37
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
600 600 600 550
R
e
N/mm
2
380 360 340 320
K1 K2
0,29 0,5 0,26 1,0 1,4 0,5
2

2

boyuna A
5
3-1 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 3-1 % min
Sertlik 180-260 HB
zgl al 7,15 kg/dm
3

Dkmde ekme oran
430 %

1
2
3
= 0 = -1
= +1
-400
-300
-200
-100
0
100
200
300
400
500
600
700
0 100 200 300 400 500 600 700
Ezilip yaylma snr
0,5-0,8 N/mm
2

1.3. Kullanlma yeri: Pres gvdesi, ekmeye alan piston kollar, v.s.
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
580 570 515 470
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
335 325 315 285
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
167 162 157
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
65 63 61
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
12,5 13,1 13,6 14,1 14,6
3. Isl ilemler: Hafif tavlama: Normal tavlama:

www.guven-kutay.ch
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
700 700 700 650
R
e
N/mm
2
440 440 400 380
K1 K2
0,29 0,5 0,26 1,0 1,4 0,5
2

2

boyuna A
5
2-1 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 2-1 % min
Sertlik 220-300 HB
zgl al 7,2 kg/dm
3

Dkmde ekme oran
530 %

1
2
3
= 0 = -1
= +1
-500
-400
-300
-200
-100
0
100
200
300
400
500
600
700
800
0 100 200 300 400 500 600 700 800
Ezilip yaylma snr
0,5-0,8 N/mm
2

1.3. Kullanlma yeri: Dililer, trbin kepeleri, v.s
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
680 660 595 545
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
420 390 340 310
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
167 162 157
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
65 63 61
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
12,4 12,9 13,4 13,9 14,5

www.guven-kutay.ch
8.39
8.6 DIN 1681, elik dkmler
Tablo 8.29, elik dkm , GS 38 , W.Nr.: 0.0420
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
380 380 380
R
e
N/mm
2
200 200 200
K1 K2
0,35 0,4 0,23 1,0 1,3 0,58
2

2

boyuna A
5
25 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 40
% min
Sertlik HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

zgl s kapasitesi c kJ/(kgK)
Elektrik iletkenlii Ms/m
1
2
3
= 0 = -1
= +1
-200
-150
-100
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
0 50 100 150 200 250 300 350
Oksitlenme erozyon T C
1.3. Kullanlma yeri: Makina asisi, pompa gvdesi, dililer, fren kasnaklar, eitli makina
paralar, v.s.
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
380
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
200
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
205
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
79
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1

sertletirilmez
Su alma:
Scak ekillendirme:
4. Talal imalat: Talal imalatta 2. ile 3. grup aras malzeme.

www.guven-kutay.ch
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
450 450 450
R
e
N/mm
2
230 230 230
K1 K2
0,35 0,4 0,23 1,0 1,3 0,58
2

Kayma modl G 79 000 N/mm
2

boyuna A
5
22 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 31
% min
Sertlik HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1
= +1
-250
-200
-150
-100
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
0 50 100 150 200 250 300 350
paralar, v.s.
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
450
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
230
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
205
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
79
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1

3. Isl ilemler: Hafif tavlama: Normal tavlama: 700 C
sertletirilmez
Su alma:

www.guven-kutay.ch
8.41
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
520 520 520
R
e
N/mm
2
260 260 260
K1 K2
0,35 0,4 0,23 1,0 1,3 0,58
2

2

boyuna A
5
18 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 25
% min
Sertlik HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-250
-200
-150
-100
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
0 50 100 150 200 250 300 350 400 450

1.3. Kullanlma yeri:
Makina asisi, pompa gvdesi, dililer, fren kasnaklar, eitli makina paralar,
v.s.
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
520
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
260
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
205
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
79
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1

sertletirilmez
Su alma:

www.guven-kutay.ch
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
600 600 600
R
e
N/mm
2
300 300 300
K1 K2
0,35 0,4 0,23 1,0 1,3 0,58
2

2

boyuna A
5
15 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 21
% min
Sertlik HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-300
-200
-100
0
100
200
300
400
500
0 100 200 300 400 500

paralar, v.s.
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
520
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
260
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
205
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
79
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1

3. Isl ilemler: Hafif tavlama: Normal tavlama: 700 C
sertletirilmez
Su alma:

www.guven-kutay.ch
8.43
8.7 DIN 17 200, slah elikleri
Tablo 8.33, slah elii Ck 22, W.Nr.: 1.1151
Benzer malzemeler: C22, W.Nr.: 1.0402
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
550 500 500
R
e
N/mm
2
370 300 300
K1 K2
0,4 0,48 0,3 1,0 1,25 0,65
2

2

boyuna A
5
20-22 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 50 % min
Sertlik 155 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-400
-300
-200
-100
0
100
200
300
400
500
600
0 100 200 300 400 500 600

1.3. Kullanlma yeri: Hafif yklemeli kamyon, makina, motor ve aparat paralar imalatnda
kullanlr.
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
550
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
360
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
Sertletirme: 860-890C/Su Su alma: 540-680C

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.34, slah elii Ck 45, W.Nr.: 1.1191
Benzer malzemeler: C45 , W.Nr.: 1.0503
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
700 700 650 630
R
e
N/mm
2
500 500 430 370
K1 K2
0,4 0,48 0,3 1,0 1,25 0,65
2

2

boyuna A
5
14-17 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 35-45 % min
Sertlik 205 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-400
-300
-200
-100
0
100
200
300
400
500
600
700
800
0 100 200 300 400 500 600 700 800
1.3. Kullanlma yeri: Orta yklemeli kamyon, makina, motor ve aparat paralar ve dili
imalatnda kullanlr.
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
700
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
500
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
Sertletirme: 830-860C/Su
840-870C/ya
Su alma: 540-680C
5. Kaynak yapma: Erime (E- ve G-kayna) ve Diren kayna yaplr

www.guven-kutay.ch
8.45
Tablo 8.35, slah elii 46Cr2, W.Nr.: 1.7006
Benzer malzemeler: 40Mn4 , W.Nr.: 1.5038
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
900 900 800 650
R
e
N/mm
2
650 650 550 400
K1 K2
0,4 0,48 0,3 1,0 1,25 0,65
2

2

boyuna A
5
12-15 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 35-45 % min
Sertlik 220 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1000
0 200 400 600 800 1000

1.3. Kullanlma yeri: Redktr milleri, dili ve dier kk makina paralar imalatnda
kullanlr.
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
900
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
650
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
840-870C/ya
Su alma: 540-680C
Scak ekillendirme:

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.36, slah elii 41Cr4 , W.Nr.: 1.7035
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
1000 1000 900 800
R
e
N/mm
2
800 800 660 560
K1 K2
0,4 0,48 0,3 1,0 1,25 0,65
2

2

boyuna A
5
10-14 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 30-40 % min
Sertlik 240 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1000
1200
0 200 400 600 800 1000 1200

1.3. Kullanlma yeri: Redktr milleri, dili ve dier kk makina paralar imalatnda
kullanlr.
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
1000
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
800
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
830-860C/ya
Su alma: 540-680C
Scak ekillendirme:

www.guven-kutay.ch
8.47
Tablo 8.37, slah elii 50CrMo4 , W.Nr.: 1.7228
Benzer malzemeler: 50CrV4 , W.Nr.: 1.8159
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
1100 1100 1100 900
R
e
N/mm
2
900 900 780 700
K1 K2
0,4 0,48 0,3 1,0 1,25 0,65
2

2

boyuna A
5
% min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z 40-50 % min
Sertlik 250 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-800
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
0 200 400 600 800 1000 1200 1400

1.3. Kullanlma yeri: Miller, dililer ve byk makina paralar imalatnda ve dvme makina
paraklar imalatnda kullanlr.
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
1100
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
900
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
830-860C/ya
Su alma: 540-680C
Scak ekillendirme:

www.guven-kutay.ch
8.8 DIN 17 210, Semantasyon elikleri
Tablo 8.38, Semantasyon elii Ck 15 , W.Nr.: 1.1141
Benzer malzemeler: C 15 , W.Nr.: 1.0401
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
740 740 590
R
e
N/mm
2
440 440 355
K1 K2
0,45 0,5 0,3 1,0 1,25 0,58
2

2

boyuna A
5
14 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik 140 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1
= +1
-500
-400
-300
-200
-100
0
100
200
300
400
500
600
700
0 100 200 300 400 500 600 700
1.3. Kullanlma yeri: Dorudan sertletirilen kk paralar. Oynaklar, manivela, yuvarlak
muylu v.s.
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2

Akma mukavemeti R
e
N/mm
2

Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2

Kayma modl G 10
3
N/mm
2

Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1

Sertletirme: Su alma:
4. Talal imalat:
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch
8.49
Tablo 8.39, Semantasyon elii 15Cr3 , W.Nr.: 1.7015
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
780 780 690
R
e
N/mm
2
510 510 440
K1 K2
0,45 0,5 0,3 1,0 1,25 0,58
2

2

boyuna A
5
% min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-500
-400
-300
-200
-100
0
100
200
300
400
500
600
700
800
0 100 200 300 400 500 600 700 800

1.3. Kullanlma yeri: Dorudan sertletirilen kk paralar. Oynaklar, manivela, yuvarlak
muylu v.s.
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
600 560 495 420 330
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
340 320 290 240 145
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
4. Talal imalat:
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.40, Semantasyon elii 16MnCr5 , W.Nr.: 1.7131
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
880 880 780 640
R
e
N/mm
2
635 635 590 440
K1 K2
0,45 0,5 0,3 1,0 1,25 0,58
2

2

boyuna A
5
% min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik 220 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1000
0 200 400 600 800 1000


1.3. Kullanlma yeri: Kk dililer, miller ve redktr paralari imalatnda kullanlr
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
680 630 560 475 375
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
425 400 360 300 180
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
4. Talal imalat:
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch
8.51
Tablo 8.41, Semantasyon elii 15CrNi6 , W.Nr.: 1.5919
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
960 960 880 780
R
e
N/mm
2
685 685 635 540
K1 K2
0,45 0,5 0,3 1,0 1,25 0,58
2

2

boyuna A
5
20 % min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik 220 HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1000
0 200 400 600 800 1000


1.3. Kullanlma yeri: Byk paralar, ar yklemeli dili, mil ve trnak imalatnda kullanlr.
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
740 690 610 520 410
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
460 430 390 325 195
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 168 142
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
4. Talal imalat: 2. grup malzeme
5. Kaynak yapma: 2. grup malzeme, E-kayna

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.42, Semantasyon elii 20MnCr5, W.Nr.: 1.7147
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
1080 1080 980 780
R
e
N/mm
2
735 735 685 540
K1 K2
0,45 0,5 0,3 1,0 1,25 0,58
2

2

boyuna A
5
% min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-800
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1000
1200
0 200 400 600 800 1000 1200


1.3. Kullanlma yeri: Orta yklemeli kamyon, makina, motor ve aparat paralar imalatnda
kullanlr.
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
830 770 690 585 460
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
495 460 415 350 210
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 175 164
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch
8.53
Tablo 8.43, Semantasyon elii 20MnCrS5, W.Nr.: 1.7149
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
1080 1080 980 780
R
e
N/mm
2
735 735 685 540
K1 K2
0,45 0,5 0,3 1,0 1,25 0,58
2

2

boyuna A
5
% min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1000
0 200 400 600 800 1000

kullanlr.
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
830 770 690 585 460
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
495 460 415 350 210
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 183 175 164
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.44, Semantasyon elii 20MoCr4, 1.7321
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
880 880 880 780
R
e
N/mm
2
635 635 585 490
K1 K2
0,45 0,5 0,3 1,0 1,25 0,58
2

2

boyuna A
5
% min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1000
0 200 400 600 800 1000

kullanlr.
1.4. Kullanlma ss:
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
830 770 690 585 460
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
495 460 415 350 210
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 184 175 164
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch
8.55
Tablo 8.45, Semantasyon elii 18CrNi8, W.Nr.: 1.5920
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
1230 1230 1180 1080
R
e
N/mm
2
835 835 785 685
K1 K2
0,45 0,5 0,3 1,0 1,25 0,58
2

2

boyuna A
5
% min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-800
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1000
1200
0 200 400 600 800 1000 1200

1.4. Kullanlma ss: 250 C ye kadar
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
945 875 785 665 525
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
560 520 470 395 240
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 184 175 164
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.46, Semantasyon elii 17CrNiMo6 , W.Nr.: 1.6587
Benzer malzemeler:
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
R
m
N/mm
2
1180 1180 1080 980
R
e
N/mm
2
835 835 785 685
K1 K2
0,45 0,5 0,3 1,0 1,25 0,58
2

2

boyuna A
5
% min Kopma
uzamas
enine A
5
%
Bzlme Z % min
Sertlik HB
zgl al 7,85 kg/dm
3

1
2
3
= 0 = -1 = +1
-800
-600
-400
-200
0
200
400
600
800
1000
1200
0 200 400 600 800 1000 1200

1.4. Kullanlma ss: 250 C ye kadar
Is T C 100 200 300 400 500 600
Kopma mukavemeti R
m
N/mm
2
905 840 755 640 500
Akma mukavemeti R
e
N/mm
2
560 520 470 400 240
Elastiklik modl E
dyn
10
3
N/mm
2
207 200 193 184 175 164
Kayma modl G 10
3
N/mm
2
80 77 74 70 65 55
Isl genleme katsays
mL
10
-6
K
-1
11,0 12,0 12,75 13,2 13,5 13,7
5. Kaynak yapma:


www.guven-kutay.ch
8.57
Tablo 8.47, DIN 1651 Otomat elikleri
eitli kalnlklar iin mukavemet deerleri N/mm
2
eliin tanm
d 16 16 < d 40 40 < d 100
Ksa ad Malz.Nr
Isl
ilem-
ler R
m
R
e
R
p0,2
R
m
R
e
R
p0,2
R
m
R
e
R
p0,2

K + N 350 225 350 215 340 195
9S20 1.0711
K 490 390 460 355 360 235
K + N 370 235 370 225 350 205
9SMnPb28 1.0718
K 510 410 460 375 380 245
K + N 350 225 350 215 340 195
10SPb20 1.0722
K 490 390 460 355 360 235
Almsz veya Mn ve Pb ile alml eliklerdir. Talal imalat gayet kolaydr. Tornada seri
paralarn imalinde kullanlr. S ve P %sinin yksek olmasndan dolay kaynaa gelmezler.
Genelde bu eliklerden, kk makina paralar, akslar, miller, civatalar, pimler imal edilir.

Tablo 8.48, DIN 17212 Yzeyi sertletirilen elikler
2
eliin tanm
d 16 16 < d 40 40 < d 100
Ksa ad
Malz.Nr
Isl
ilem-
ler
R
m
R
e
R
p0,2
R
m
R
e
R
p0,2
R
m
R
e
R
p0,2

Cf45 1.1193 V 700 480 660 410 620 370
Cf70 1.1249 V 780 560 740 480 --- ---
38Cr4 1.7043 V 930 740 830 630 740 510
41CrMo4 1.7223 V 1 080 880 980 760 880 640
Buradadaki malzemeler islah elikleri grubuna girerler, induksiyon metoduyla sertletirilirler.
Genelde bu eliklerden, redktr paralar, akslar, miller, dililer imal edilir.

Tablo 8.49, DIN 17 211 Nitrat elikleri
2

eliin tanm
d 16 16 < d 40 40 < d 100
Ksa ad Mal.Nr
Isl
ilem-
ler
R
m
R
e
R
p0,2
R
m
R
e
R
p0,2
R
m
R
e
R
p0,2

31CrMo12 1.8515 V 1 080 885 1 030 835 980 785
39CrMoV1
1.8523 V 1 270 1 080 1 270 1 080 --- ---
34CrAlMo5 1.8507 V 780 590 780 590 --- ---
34CrAlNi7 1.8550 V --- --- --- --- 780 590
Buradadaki malzemeler islah elikleri grubuna girerler. Nitrat almn kolaylatran Cr, Al, Mo,
V, elamanlar olduundan nitratlama yntemiyle sertletirilirler.
Genelde bu elikler 400 C ye kadar dayankl olduklarndan, sya dayankl dililer, freze mili,
buhar altnda scakta alan armaturler v.s. imal edilir.

K = Souk ekillendirilmi, N = Normal tavlanm, V = slah edilmi

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.50, DIN 17 440 Paslanmaz elikler
eliin tanm
min. mukavemet
deerleri N/mm
2

d 16
Ksa ad Malz.Nr:
Isl
ile
m-
ler R
m
R
e
R
p0,2

Kullanldklar yerler
X6Cr17 1.4016 --- 450 270
ferrit elii denir. Otomotiv
paralar, ev aletleri makina
paralar v.s. imalatnda
kullanlr.
X46Cr13 1.4034 --- 800
X45CrMoV1
5
1.4116 --- 900
martensit elii veya islah elii
denir. Rulman yataklar, ventiller,
takm tezgah baklar, v.s.
imalatnda kullanlr.
X20Cr13 1.4021 --- 750 550
X20CrNi172 1.4057 --- 750 550
martensit elii veya islah elii
denir. Miller, ventiller, buhar
trbini kepesi, dkm kalplar,
v.s. imalatnda kullanlr.
X5CrNi1810 1.4301 --- 500 195
Ostenit elikleri veya islah
edilemiyen elikler denir.
Basnl depolarda, kaynakl
borularda, ev aletleri paralar
imalatnda kullanlr.
Cr min %12 ve C %0,1 ise kaynak yaplabilinir.

Tablo 8.51, DIN 1694 Ostenitik demir dkm (Ticarette tanm Ni-Resist (Nayresist))
%12 ile %36 oranndaki nikel ile 22 eit standartlatrlm demir dkm eidi vardr. Dkm
ve talal imalat gayet kolaydr. eitli oranda yaplan alml dkm ile aada tek tek
zellikleri verilmi dkm malzemeler elde edilir.
Demir dkmn tanm min. mukavemet deerleri N/mm
2
d 16 mm
Ksa ad Malzeme
Nr.:
R
m
R
e
,R
p0,2

GGL-NiCuCr 15 6 2 0.6655 170
Alkalilere, sulandrlm asitlere, deniz suyuna ( tuzlu suya ) kar korosyon dayankll vardr.
Isya kar dayankldr. Kayganlk zelliine sahiptir. Manyetik yaplamaz. Genelde bu
malzemeden: pompa paralar, ventiller, yatak gbekleri, frn paralar, v.s. imal edilir.
GGL-NiCr 30 3 0.6676 190
800 C kadar sya ve s oklarna kar vede erosyon ile korosyona kar dayankldr. Genelde bu
malzemeden: pompa paralar, szge paralar, turbo gvdeleri, eksoz borular, v.s. imal edilir.
GGL-NiCr 20 2 0.7660 370 210
GGL-NiCuCr 15 6 2 nin zelliklerine sahip olmakla beraber daha iyi mukavemet deeri vardr.
GGL-NiMn 23 4 0.7673 440 210
Gayet yksek esneklie sahiptir. -196C de dahi sneklii vardr. Souk etkisinde alacak dkm
paralarn imalinde kullanlr.

www.guven-kutay.ch
8.59
Tablo 8.52, DIN 1691 ubuk grafitli demir dkm, pik veya kr dkm, GG..
ekme mukavemetine gre tanm
GG-
10
GG-
15
GG-
20
GG-
25
GG-
30
GG-
35
GG-
40
temel molkl dokusu ferrit
per/fe
perlit perlit perlit perlit perlit
ekme
mukavemeti
R
m
N/mm
2

min
100
150-
250
200-
300
250-
350
300-
400
350-
450
400-
500
% 0,1-uzama
snr
R
p0,1
N/mm
2
30- 40
98-
165
130-
195
165-
228
195-
260
228-
285
260
ekme
uzamasi
A
tot
% ---
0,3-
0,8
0,3-
0,8
0,3-
0,8
0,3-
0,8
0,3-
0,8
0,3-
1,0
basma
mukavemeti
R
bK
N/mm
2
500 600 720 840 960 1080 1200
% 0,1-ezilme
snr
R
b-0,1
N/mm
2
60 195 260 325 390 455 520
eilme
mukavemeti
R
egK
N/mm
2
250 290 340 390 490 570
kesme
mukavemeti
R
kK
N/mm
2
170 230 290 345 400 460
torsiyon
mukavemeti
R
tK
N/mm
2
170 230 290 345 400 460
Elastiklik
modl
(yke bal)
E
10
3

N/mm
2

50-90
78-
103
88-
113
103-
118
108-
137
123-
143
145
Poisson-
Says
(yke bal)
1 0,11 0,26 0,26 0,26 0,26 0,26 0,26
Birinell-
sertlii
HB 30
100-
150
125-
205
150-
230
180-
250
200-
275
220-
290
250-
310
deiken
eilme
mukavemeti
R
egw
N/mm
2
70 90 120 140 145 152
deiken /b
mukavemeti
R
bw
N/mm
2
40 50 60 75 85 100
kopma
snek-lii
CT- ub.
K
IC
N/mm
3/2
220 320 400 480 560 650
zgl arl g/cm
3
7,0 7,05 7,10 7,20 7,25 7,30 7,30
zgl s
(20-400C)
C J/kg.K 400 440 505 505 505 505
Isl uzama
katsays
10
-6
K
-1
12,5 12,5 12,5 12,5 12,5 12,5 16,5
Is iletme
zellii
W/(mK)
52,5-
49,5
51,5-
48,5
48,8-
45,8
47,4-
44,4
45,7-
42,7
44,0-
41,0
zgl elektrik
direnci
mm
2
0,89 0,78 0,73 0,70 0,67 0,64

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.53, DIN 1691 ubuk grafitli demir dkm (GG..) ekme DMD
DMD = Devaml Mukavemet Diyagram
= -1
-100
-200
200
0
100
400
300
N
/
m
m
2
200 100
N/mm
400
2
300
= 0 -0,5
GG 35
+0,5 = +1
-300
GG 30
GG 20
GG 15
OR
-100

ekme ve basma zorlanmasnda devaml mukavemet deerleri

Tablo 8.54, DIN 1691 ubuk grafitli demir dkm (GG..) eilme ve torsiyon DMD
= -1
2
-100
-200
200
100
0
300
400
300 200 100 400
+0,5 = 0 -0,5
GG 35
= +1
N
/
m
m
D
E
G
GG 30
GG 20
GG 20
2
N/mm

-100
-200
= -1
200
100
0
D
E
2
N
/
m
m
300
300 200 100
2
N/mm
+0,5 = 0 -0,5
GG 35
GG 15
GG 20
GG 25
OR

eilme zorlanmasnda devaml mukavemet
deerleri
torsiyon zorlanmasnda devaml mukavemet
deerleri

www.guven-kutay.ch
8.61
DIN 1691 ubuk grafitli demir dkm (GG..) s etkisinde mukavemet deerleri
GG 40
GG 30
GG 25
GG 20
GG 15
GG 10
GG 35
500
100
0
0 100 200 300
C
400
R

(
N
/
m
m

)
300
m
200
2
400

Tablo 8.55, DIN 1691 ubuk grafitli demir dkm (GG..) kalnla gre mukavemet
deerleri
200
300
150
300
100
400
500
200
250
10 100 200 300 5
Cidar kal nl g mm olarak 1 1 1
)
R

(
N
/
m
m

)
m
2
B
r
i
n
e
l
l

s
e
r
t
l
i
k

H
B
20 30 4050
250
GG 40
GG 35
GG 30
GG 25
GG 20
GG 15
GG 10

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.56, Rochusch'a gre yzey przl kalitesi seme diyagram
8
7
10
9
12
11
14
13
16
15
18
17
N
2
N
4
N
3
N
6
N
5
N
8
N
7
N
1
2
N
1
1
N
1
0
N
9
0
,
1
6
0
,
2
5
0
,
4
0
0
,
6
3
1
,
6
2
,
5
4
,
0
6
,
3
1
6
2
5
4
0
6
3
6
3
0
4
0
0
2
5
0
1
6
0
1
0
0
ok nemli
yzey przlg kalitesi
Rz m olarak
DIN ISO 1302 ye gre
przlk derecesi
n
o
m
i
n
a
l

> 250 - 500

D
I
N

4
7
6
4

e

g
r
e

y
z
e
y

f
o
n
k
s
i
y
o
n
u
> 50 - 120
> 18 - 50
> 6 - 10
> 3 - 6
> 120 - 250
fonksiyonsuz
> 3
normal
nemli
(
0
,
1
0
1
0
1
,
0
N
1
5
6
ISO kalitesi

Tablo 8.57, Yzey przl derecesinin kaliteye evrilmesi ( neri deerleri )
Eski
Yeni N1 N2 N3 N4 N5 N6 N7 N8 N9 N10 N11 N12
R
a

m
0,016 0,04 0,063 0,16 0,40 0,63 1,6 4,0 6,3 16 40 63
R
z

m
0,063 0,16 0,25 0,63 1,6 2,5 6,3 16 25 63 160 250

Tablo 8.58, Genel makina imalatnda talal imalat iin yzey przl kalite nerileri
Kaba ileme ; N10 N11 / R
a
16 40 m / R
z
63 160 m
Mil ve akslarn iki ba yzeyleri,
Hi bir parayla temas olmayan yanyzler, d aplar ve hibir fonksiyonu olamayan
yzeyler,
Redktr kutularnn ayak altlar
Plastik contalarn kullanld yzeyler,
DIN veya ISO ya gre 9 11 kaliteli di yanaklar,
Vinlerde ve konvoyrlerde halat makaralar ve tamburlar,
Statik yklemedeki civatalarn dayanma yzeyleri,
Halat sktrma paralarnn yzeyleri,
Temassz szdrmazlk sistemlerindeki yzeyler

www.guven-kutay.ch
8.63
Normal ileme ; N8 N9 / R
a
4 6,3 m / R
z
16 25 m
Fatura dibi oluu, eik yzeyler, yuvarlak yzeyler
Kaplanacak yzeyler(Kaplamalar),
Redktr kutularnn temas yzeyleri,gbeklerde rulman yataklarn geme yzeyleri,
Kapaklar, szdrmazlk fonksiyonu olmayan yzeyler
altrma cvatalar delikleri (elik konstruksiyon),
Kama kanallar, dz kamal miller,Yaptrlan ve lehimlenen yzeyler,
DIN veya ISO ya gre 7 8 kaliteli di yanaklar,
Tama aralar tekerlekleri,
Hassas ileme ; N5 N6 / R
a
0,4 0,63 m / R
z
1,6 2,5 m
Her trl sk gemeler, millerde rulman yataklarn geme yzeyleri,
Szdrmazlk fonksiyonlu flanlar, mil szdrmazlk contalarnn yerletii delikler,
Kaygan yatak yzeyleri, Fren kasnaklarnn yzeyleri,
DIN veya ISO ya gre 6 kaliteli di yanaklar, Dili kavramalar,
ok hassas ileme ; N2 N3 / R
a
0,04 0,063 m / R
z
0,16 0,25 m
Yksek devirli kaygan yatak yzeyleri, Tampon mastar yzeyleri,
l aletleri, Besleme plakalar,
Takm tezgahlar hareket tablas, krlang gemeler,
Yksek devirli millerde szdrmazlk yzeyleri
DIN veya ISO ya gre 3 5 kaliteli di yanaklar, Dili kavramalar,

Tablo 8.59, Yzey przl katsays b
1
seme diyagram
Kopma mukavemeti R N/mm olarak 16 mm ap iin
R mm olarak
D
m
,

d
v
m
e

v
e

h
a
d
d
e
l
i

y
z
e
y
l
e
r

b
1
z
1,0
1,6
3,2
6,3
12,5
25
50
100
200
m
2
3
0
0
4
0
0
5
0
0
6
0
0
8
0
0
1
0
0
0
1
5
0
0
2
0
0
0
1,0
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5

X-Eksenine malzemenin kopma mukavemet
tanr. Bu malzemenin 16 mm apndan daha
kk aptaki deeridir.
m deeri verilmemi olan eri haddeden
kma, tufall malzeme yzeyi iin geerlidir.

Normal gerilmeler iin

|
.
|
\
|
=
1
20
R
lg R lg 22 , 0 1 b
m
z 1

apraz gerilmeler iin:

425 , 0 b 575 , 0 b
1 1
+ =


www.guven-kutay.ch

Tablo 8.60, Malzemenin byklk katsays b
2
seme diyagramlar.

= k k k b
t g 2

b
2
1 Byklk katsays
k
g
1 geometri katsays
k
t
1 technoloji katsays
k
1 entik katsays

ekil kare ise a = d, eer ekil dirtdrtgen ise eilme dzlemindeki ykseklik, yani kenar
h d alnr.
eki / bas k = 1 g
1
egilme / burulma
(
d mm olarak
1
0
0
2
0
0
3
0
0
5
0
4
0
3
0
2
0
1
0
7
,
5
1,0
0,9
0,8
k
g

a) geometri katsays
a) Geometri katsays

ekme ve basma zorlamasnda k
g

katsays 1 alnr.

( )
20 lg
5 , 7 / d lg
2 , 0 1 k
g

0,8
t
k
0,9
1,0
1
0
7
,
5
3
0
2
0
d mm olarak
5
0
4
0
1
0
0
3
0
0
2
0
0
imalat elikleri
t
k = 1
islah ve semen-
tasyon elikleri

b) teknoloji katsays

b) Teknoloji katsays

imalat eliklerinde k
t
katsays
1 alnr.

( )
20 lg
5 , 7 / d lg
25 , 0 1 k
t

0,8
1,0
0,9
k
1
0
7
,
5
2
0
3
0
d mm olarak
1
0
0
4
0
5
0
2
0
0
3
0
0
=
k k
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
4,0
5,0

c) form katsays

c) Form katsays

( )
20 lg
5 , 7 / d lg
lg 2 , 0 1 k
k


www.guven-kutay.ch
8.65
Tablo 8.61, entik ekil saylar
Yklenme hali
PARANIN EKL
ekme/basma eilme torsiyon
evresel
fatural mil

Tablo 8.62/ Tablo 8.62/e Tablo 8.62/t
evresel
entikli mil

Segman
fatural mil

Radyal
delikli mil

ift taraf
fatural lama

Tablo 8.66/ Tablo 8.66/e
ift taraf
entikli lama

Tablo 8.67/ Tablo 8.67/e
Delikli lama

Tablo 8.68/
Uzun delikli
lama

Tablo 8.69/
Boyuna kama
alm mil

Tablo 8.70/e Tablo 8.70/t
Keskin dipli
entikli mil

Tablo 8.71
Mile sk
gemeli
gbek

Tablo 8.72/e Tablo 8.72/t


www.guven-kutay.ch

Tablo 8.62, evresel fatural milde entik ekil says
t

R
t
; M
M
eg
F F
; M
t eg
M
i
Dd
d
=
2
.
a
t

evresel fatural mil

ekme eilme torsiyon
A 0,44 0,40 0,40
B 2,00 6,00 25,0
C 0,30 0,80 0,20
K 0,60 0,40 0,45
L 2,20 2,75 2,25
entik ekil says forml :

M

L
K
t

R
t

R
t
+
R
a

R
a
C +
R
a

R
a
R
a
+ 1
B +

R
t

A
1
+ 1 =
|
.
|
\
|
|
.
|
\
|
|
.
|
\
|
(
(
(
(
(
M 1,60 1,50 2,00

1,05 1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
2
3
D/d=5
D/d=1,01
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
1 2 3 4 5 6
Alfa t
R
/
d

ekme zorlanmasnda entik ekil says


www.guven-kutay.ch
8.67

D/d=1,01
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5 2
3
D/d=5
1,05
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
1 2 3 4 5 6
Alfa t
R
/
d
e eilme zorlanmasnda entik ekil says

1,1
1,2 1,3 1,4 1,5 2 3
D/d=5
D/d=1,01
1,05 0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
1 2 3 4 5 6
Alfa t
R
/
d
t torsiyon zorlanmasnda entik ekil says

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.63, evresel entikli milde entik ekil says
t

; M
t eg
M
F
R
Dd
i
t
d
=
2
.
a
F
eg
M
t
; M

evresel entikli mil

ekme eilme torsiyon
A 0,10 0,12 0,40
B 1,60 4,00 15,0
C 0,11 0,10 0,10
K 0,55 0,45 0,35
L 2,5 2,66 2,75

M

L
K
t

R
t

R
t
+
R
a

R
a
C +
R
a

R
a
R
a
+ 1
B +

R
t

A
1
+ 1 =
|
.
|
\
|
|
.
|
\
|
|
.
|
\
|
(
(
(
(
(
M 1,5 1,20 1,5

1,05
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
2 3
D/d=5
D/d=1,01
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
1 2 3 4 5 6
Alfa t
R
/
d
ekme zorlanmasnda entik ekil says

www.guven-kutay.ch
8.69

D/d=1,01
1,1 1,2 1,3 1,4 1,5
2 3
D/d=5
1,05
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
1 3 5 7 9 11
Alfa t
R
/
d
e eilme zorlanmasnda entik ekil says

1,1 1,2 1,3 1,4
1,5 2 3
D/d=5
D/d=1,01
1,05
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
1 2 3 4 5
Alfa t
R
/
d
t torsiyon zorlanmasnda entik ekil says

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.64, Segman fatural milde entik ekil says
t

Tablo adaki entik ekil says dolu mil iin
u koullarla geerlidir:
15 >
t 2
D
= w ve 1,4 >
t
m

Tablo bdeki entik ekil says kaval mil
iin u artlarla geerlidir:

3 <
t 2
d - D
= w

eitli fatura ekilleri
ekme
torsiyon
eglme
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
(t/R)(0,5)
A
l
f
a
a dolu mil iin entik ekil says
d
D
i
t
m
R
d
D
i
d
R
d
s
*
t
t
D
i
d
R
m
d
t

ekme
torsiyon
3
4
5
6
7
8
9
10
11
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
m
A
l
f
a

b kanal geniliinin etkisi
D = 40 mm, t = 1,25 mm, r = 0,05 mm

Tablo adaki entik ekil says erileri formlle u ekilde gsterilir:
ekmeye zorlanan milde:

t
R t / 1,17 + 1,27 =

Eilmeye zorlanan milde:

t
t / R 1,08 + 1,14 =

Torsiyona zorlanan milde:

t
t / R 0,45 + 1,48 =


www.guven-kutay.ch
8.71

Tablo 8.65, Radyal delikli milde entik ekil says
t

eg
M
t
; M
F
D
; M
t
M
eg
F
d

Radyal delikli mil

ekme-basma
eilme
torsiyon
1.2
1.4
1.6
1.8
2
2.2
2.4
2.6
2.8
3
0 0.1 0.2 0.3 0.4 d/D
A
l
f
a

/e/t genel zorlanmalarda entik ekil says diyagram

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.66, ift taraf fatural lamada entik ekil says
t

F
B
b

=

2
.
a
F
R
t
h

ekme zorlanmasnda ift taraf fatural lama

ekme zorlanmasnda ift taraf fatural lamada entik ekil says forml :

33 , 1

2 , 2
8 , 0
t

R
t

R
t
+
R
a

R
a
2 , 0 +
R
a

R
a
R
a
+ 1
1 , 1 +

R
t

55 , 0
1
+ 1 =
|
.
|
\
|
|
.
|
\
|

|
.
|
\
|
(
(
(
(
(

1,05 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5
2
3
B/b=5
B/b=1,01
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
1 2 3 4 5 6
Alfa t
R
/
b
- ekme zorlanmasnda ift taraf fatural lamada entik ekil says

www.guven-kutay.ch
8.73

M
eg
M
eg
R
t
h
B
b

=

2
.
a

Eilme zorlanmasnda ift taraf fatural lama

Eilme zorlanmasnda ift taraf fatural lamada entik ekil says forml :

33 , 1

25 , 2
66 , 0
t

R
t

R
t
+
R
a

R
a
2 , 0 +
R
a

R
a
R
a
+ 1
8 , 3 +

R
t

40 , 0
1
+ 1 =
|
.
|
\
|
|
.
|
\
|

|
.
|
\
|
(
(
(
(
(

1,05 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5
2
3
B/b=5
B/b=1,01
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
1 2 3 4 5 6
Alfa t
R
/
b

e - eilme zorlanmasnda ift taraf fatural lamada entik ekil says

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.67, ift taraf entikli lamada entik ekil says
t

F
t
R
B
b

=

2
.
a
F
h

ekme zorlanmasnda ift taraf entikli lama

ekme zorlanmasnda ift taraf entikli lamada entik ekil says forml :

25 , 1

2
t

R
t

R
t
+
R
a

R
a
13 , 0 +
R
a

R
a
R
a
+ 1
7 , 0 +
R
t
1 , 0
1
+ 1 =
|
.
|
\
|
|
.
|
\
|

(
(
(
(
(

1,05
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
2
3
B/b=5
B/b=1,01
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
1 2 3 4 5 6
Alfa t
R
/
b
- ekme zorlanmasnda ift taraf entikli lamada entik ekil says

www.guven-kutay.ch
8.75

t
R
b

=

2
.
a
B
h
M
eg
M
eg

Eilme zorlanmasnda ift taraf entikli lama

Eilme zorlanmasnda ift taraf entikli lamada entik ekil says forml :

33 , 1

25 , 2
66 , 0
t

R
t

R
t
+
R
a

R
a
2 , 0 +
R
a

R
a
R
a
+ 1
2 , 2 +
R
t
08 , 0
1
+ 1 =
|
.
|
\
|
|
.
|
\
|

|
.
|
\
|
(
(
(
(
(

1,05
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
2
3
B/b=5
B/b=1,01
0
0.05
0.1
0.15
0.2
0.25
0.3
1 2 3 4 5 6
Alfa t
R
/
b
- Eilme zorlanmasnda ift taraf entikli lamada entik ekil says

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.68, Delikli lamada entik ekil says
t

a
b
h
F F

Delikli lama
1.9
2
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
2.8
2.9
3
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1
a/b
A
l
f
a

- ekme zorlanmasnda entik ekil says

b
a
+ 1

b
a
+ 3
=
2
t
|
.
|
\
|


www.guven-kutay.ch
8.77
Tablo 8.69, Uzun delikli lamada entik ekil says
t

2
.
b
B
h
L
/
2
L
/
2
R
F F

Uzun delikli lama

2
1
b/R=4
2
2.2
2.4
2.6
2.8
3
3.2
3.4
3.6
3.8
4
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8
R/L
A
l
f
a

- ekme zorlanmasnda entik ekil says


www.guven-kutay.ch
Tablo 8.70, Boyuna kama alm milde entik says
t

Tehlikeli ksmlar yuvarlak iine alnmtr
d

d
D
R
min R = D/4

d
R
R = D/4 min
D

A B C
Boyuna kama alm mil
A DIN 6885 T1 e gre kama oyuu N1 ve N3
B DIN 5471 ve 5472 ye gre kamal mil
C DIN 6885 T1 e gre kama oyuu N2
600
1
400
k
2
3
800
m
R
1000 1200

e - eilme zorlanmasnda entik ekil says
1200
1
400 800
R
600 1000
m
k
2
1,5

t - torsiyon zorlanmasnda entik ekil says

www.guven-kutay.ch
8.79
Tablo 8.71, Keskin dipli entikli milde entik ekil says
t

F
F
R
d
=60
1
0
2
4
6
8
10
2 4 6 8 10
d/R=20
d
/
R
=
1
8
0
1
6
0
1
4
0
120
100
80
60
40
t/R
t
t

- ekme zorlanmasnda entik ekil says = 60 iin

0 30 60 90 120 150 180
2
4
6
8
10
t
0,8
0
0,2
0,4
0,6
1,0
0 3 6 9 12 15
b
a/t
a
w
t

60 iin dzeltme diyagram

ok entii bir entie indirme diyagram
t b =
t
w

Okuma rnei:
Tek entik iin d = 48 mm ; t = 1,0 mm ; R = 0,5 mm = 60
d/R = 48/0,5 = 96 t/R = 1,0/0,5 = 2,0
t
4,9
ok entik iin d = 48 mm ; t = 1,0 mm ; R = 0,5 mm ; a = 3 mm = 90
a/t = 3/1 =3 b = 7,8 t
w
= b . t = 7,8 . 1 = 7,8
d/R = 48/0,5 = 96 t/R = 7,8/0,5 = 15,6 eri uzatlrsa
t60
7,5
t90
4,2

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.72, Mile sk gemeli gbek ve kaygan yatakda, mil ap 40 mm iin entik ekil
says
Tehlikeli kesitler bir ok ile gsterilmitir. Veriler Mather ve Baines gre.
te
= eilme,
tt
= torsiyon

R
m

te

tt
R
m

te

tt
400 1,8 1,2 400 2,5 1,8
500 1,9 1,3 500 2,6 1,9
600 2,0 1,4 600 2,7 2,0
700 2,1 1,5 700 2,8 2,1
800 2,2 1,6 800 2,9 2,2
900 2,3 1,7 900 3,1 2,4
1000 2,5 1,8 1000 3,4 2,7
1100 2,7 1,8 1100 3,7 3,0
d

H8 / u8
1200 2,9 1,9
d
d
i

H8 / u8
1200 4,0 3,4
a - Dolu mile sk geme
teorik
t
2,0 4 ; pratikte
t
1,8 2,9
b Kaval mile sk geme
teorik
t
4 ; pratikte
t
2,5 4,0
R
m

te

tt
R
m

te

tt
400 1,8 1,2 400 1,5 1,0
500 1,9 1,3 500 1,6 1,0
600 2,0 1,4 600 1,7 1,1
700 2,1 1,5 700 1,8 1,2
800 2,2 1,6 800 1,9 1,3
900 2,3 1,7 900 2,0 1,3
1000 2,5 1,8 1000 2,1 1,4
1100 2,7 1,8 1100 2,1 1,4
d
R
R
R/d0,06

H8 / u8
1200 2,9 1,9
d

H8 / u8
1200 2,2 1,5
c Gbek keleri yuvarlatlm sk geme
teorik
t
3 ; pratikte
t
1,6 2,3
d Gbekte epe evre oyuklu sk geme
teorik
t
2,3 ; pratikte
t
1,5 2,2
R
m

te

tt
R
m

te

400 1,0 1,0 400 1,5
500 1,0 1,0 500 1,5
600 1,1 1,0 600 1,6
700 1,1 1,0 700 1,6
800 1,2 1,1 800 1,7
900 1,3 1,1 900 1,7
1000 1,3 1,2 1000 1,8
1100 1,4 1,2 1100 1,9
1
,
2
.
d
d
H8 / u8 1200 1,4 1,2
d

1200 2,0
e - keli mile sk geme
teorik
t
1,4 ; pratikte
t
1,1 1,4
f - Kaygan yatak
teorik
t
2 ; pratikte
t
1,5 2,0

www.guven-kutay.ch
8.81
Tablo 8.73, Thum'a gre entik duyarllk says diyagram
0,8
R /R
R /R
R /R = 0,55
3 2 1 0
0,6
0,4
0,2
p0,2
p0,2
7 6 5 4
r mm olarak
= 0,8
= 0,6
= 0,7 p0,2
R /R
p0,2
t
1,0

3
m
2 , 0 p
t
R
R
1
r
8
1
1
=
|
|
.
|
\
|
+

Burada X-ekseni malzemenin
yarap deerini gsterir.

Y-ekseninde malzemenin entik
duyarllk says
t
nin deerini
gsterir.

Tablo 8.74, Destek says
diyagram ve eim says tablos

entik ekli zorlama
*
0

mm
-1

*

mm
-1

ekme
basma
0
2

b

eilme
b
2

+
2
b
2

ekme
basma
0
2

eilme
d
2

+
2
b
2

d

torsiyon
d
2

+
1
b
2

ekme
basma
0
2

eilme
d D
4
+

+
+
2
d D
4

300
y
u
m
u
s
a
k

e
lik
le
r
yay elikleri
2 0
1,0
*
islah elikleri
R >900
400
R >400
350
900
o
s
t
e
n
i
t
i
k

e
l
i
k
l
e
r
e
l
i
k

d
m

(
G
S
)
p
i
k

d
m

(
G
G
)
R

=
1
5
0
3
0
0
4
0
0
250
200 R
>
1
5
0
6
0
0
R

>
2
0
0
m
R

=
3
0
0
m
e
e
,
e
e
4 6 8 10
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2
2,4

Dinamik destek says

Dd

torsiyon
d D
4
+

+
+
1
d D
4

D

torsiyon
D
2

+
1
D
2

eilme
D
2

+
4
D
2

D
2
d

torsiyon
D
2

+
3
D
2

eim says
Siebel'e gre destek says
, eim says yardmyla yukardaki diyagramdan okunur.


www.guven-kutay.ch
Tablo 8.75, Gnlk almalarda nerilen emniyet katsays S
DGER
iin diyagram
En yksek yk yklenme yzdesi "EYY"
iin deerler:
Motorlar, pompalar, trbinler,
Limanvinleri, Tam ykle alan
bantlar, v.s.
%100
eitli byklkte ykle alan
bantlar (konvoyrler), naat
makinalar, seri imalatta kullanlan
takm tezgahlar
% 75
Tek tek imalatta kullanlan takm
tezgahlar, seri imalat atlyelerinde
kullanlan vinler, seme ve
ayrma ilerinde kullanlan
konvoyrler, v.s.
% 50
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
EYY %100
EYY %75
EYY %50
EYY %25
degisken blge dalgal blge 1
,
(
= -1 = 0 = +1 -0,5 +0,5

Kaldrma aralar, vinler,
ceraskallar, v.s.
% 25

max
min
A
U
max
min
= =
F
F
=

Tablo 8.76, Dinamik yklenmede kopmaya kar gerekli devaml emniyet katsays
HL
%
Esnek malzemeler iin 'ya bal
S
DGER

Gevrek malzemeler iin 'ya bal
S
DGER

-1 -0,5 0 +0,5 0,75 +1 -1 -0,5 0 +0,5 0,75 +1
100 2,00 1,90 1,80 1,50 1,35 4,00 3,80 3,60 3,00 2,70
75 1,75 1,67 1,60 1,40 1,30 3,50 3,35 3,20 2,80 2,60
50 1,50 1,45 1,40 1,30 1,25 3,00 2,90 2,80 2,60 2,50
25 1,25 1,23 1,22 1,21 1,20
1
,
2
0

2,50 2,48 2,45 2,43 2,40
2
,
4
0

Tablo 8.77, Is etkisinde gerekli emniyet katsaylar
Is durumu Emniyet katsays

Kopmaya kar
S
KO

Deformasyona kar
S
AK

Stabiliteye kar
S
BR

T
_
> T
1,2 - 4,0 1,2 - 2,0 3,0 - 5,0

T
evre ss , T
letme ss

1,2 > 2 =
S
veya 1,2 >
50
A
- 2 =
S
KO
AK
AK
5
AK


www.guven-kutay.ch
8.83
Tablo 8.78, Emniyet faktrnn bulunmasnda gz nne alnacak etkenler
Fazla emniyeti gerektiren durumlar Az emniyetin yeterli olduu durumlar
Yaplan hesaplara gre
* yaklak hesaplama
* Hesap yntemi az garantili. rnein anma,
yenmeler gz nne alnmam.
* Hesabn btn etki eden byklkler gayet
doru alnarak yaplmas.
* Hesap metodu tam garantili.
Malzeme ve imalat ekline gre
* Malzemenin kalite ve zelliklerini belirten
bilgiler zerine, ya hibir belge yok, veya
yalnz standartlardan alnan deerlerle
yetinilmi. rnein: malzemenin kimyasal
bileimi, Isl ilemi, toleranslar, kontrol
v.b
* Malzemeyi imal edenle paray imal edenler
ya belli deil veya deneyimi olmayan firma
veya kiiler.

* Tek bir para imalat

* Kontrol imkanlar snrl.
* Malzemenin kalite ve zelliklerini belirten
bilgiler zerine gayet geni ve ayrntl
belgeler mevcut ve emin vede inanlr
ekilde para kontrol edilmi veya edilecek.
rnein: malzemenin kimyasal bileimi, Isl
ilemi, toleranslar v.b
* Malzeme ve para devaml imal edilen ve
bilinen bir para. Deneyimler ok. Malzeme
ve sl ilem vede parann bykl
devaml imalat yaplan paralar
erevesinde.
* Seri imalat, devaml kalite kontrol ve
kk para.
* Gayet geni ekilde kontrol mekanizmas
yrrlkte. rnein: lk nce prototip
yaplacak, Tam yk ve resmi makamlarn
istedii yk deneyleri yaplacak. Parann
her tarafn kontrol etmek ve lmek
olanakl.
Montaj ve iletme koullarna gre
* letme ve kullanma koullar belirsiz, bakm
zayf, hi yok gibi.

* Makinada emniyet spab vazifesini gren
hi bir para yok.
* letme ve kullanma koullar tam bilinen,
rnein: Yklenme periyodu diyagram
yaplm.
* Paralar ar yke kar koruyacak emin ve
inanlr emniyet sistemi var.
Zarar sonucuna gre
* Kopmaya kar ( genelde Genel bozulma).

* Hata ve hasar sonu insan can tehlikede.
rnein: Hava veya uzay aralar,
asansrler.
* Yedek paras olmayacaksa, veya yedek
para temini uzun zaman alacaksa.
* Parann deeri dier makinadaki paralara
gre ok yksekse.
* Tamiri zor veya ok zor ise.
* Erosyon, korosyon ve anmalar ani kopma
ve krlma sonucu bozulma yok, olacaklar
tahmin edilebilecek durumda.
* Anma veya kaynama, rnein: yalama
yan semekle kontrol altna alnabilinen
durum.
* Yedekpara hazrsa veya ok abuk temin
etme imkan varsa.
* Parann deeri dier makinadaki paralara
gre pek farkl deilse.
* Tamiri gayet basit ise.

www.guven-kutay.ch
Tablo 8.79, ekme mukavemeti ile Brinell, Vickers ve Rockwell sertlii
Bu tablo, kontrol imkan olmad zaman kullanlmaldr. Eer kontrol aleti varsa sertlik aletle llmelidir.
ekme
R
m

Brinell Vickers
Rock-
well

ekme
R
m

Brinell Vickers
Rock-
well
N/mm
2
HB HV 30 HRB HRC N/mm
2
HB HV 30 HRC
370
385
400
109
114
119
115
120
125

66,7

900
915
930
266
271
276
280
285
290
27,1
27,8
28,5
415
430
450
124
128
133
130
135
140
71,2

75,0

950
965
995
280
285
295
295
300
310
29,2
29,8
31,0
465
480
495
138
143
147
145
150
155

78,7

1030
1060
1095
304
314
323
320
330
340
32,2
33,3
34,4
510
530
545
152
156
162
160
165
170
81,7

85,0

1125
1155
1190
333
342
352
350
360
370
35,5
36,6
37,7
560
575
595
166
171
176
175
180
185

87,1

1220
1255
1290
361
371
380
380
390
400
38,8
39,8
40,8
610
625
640
181
185
190
190
195
200
89,5

91,5

1320
1350
1385
390
399
409
410
420
430
41,8
42,7
43,6
660
675
690
195
199
204
205
210
215
92,5
93,5
94,0

1420
1455
1485
418
428
437
440
450
460
44,5
45,3
46,1
705
720
740
209
214
219
220
225
230
95,0
96,0
96,7

1520
1555
1630
447
456
475
470
480
500
46,9
47,7
49,1
755
770
785
223
228
233
235
240
245

98,1

20,3
21,3
1700
1775
1845
494
513
532
520
540
560
50,5
51,7
53,0
800
820
835
238
242
247
250
255
260
99,5

101,0
22,2
23,1
24,0
1920
1995
2070
551
570
589
580
600
620
54,1
55,2
56,3
850
865
880
252
257
261
265
270
275

102,0

24,8
25,6
26,4
2145 608
640
660
680
57,3
58,3
59,2

HB Kre 10 mm apnda 29 420 N basma kuvvetiyle
HV 30 elmas piramit 136 tepe al 294 N basma kuvvetiyle
HRB Kre 1/16 in apnda 980 N basma kuvvetiyle
HRC elmas piramit 120 tepe al 1 471 N basma kuvvetiyle

rnek: 350 HB , 640 HV 30 , 45 HRC gibi sertlik byklkleri gsterilir.

05 7 Formul+tablolar

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

05 7 Formul+tablolar

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

05-7-formul+tablolar.

> 250 - 500

M 1,60 1,50 2,00

M 1,5 1,20 1,5

diyagram ve eim says tablos

, eim says yardmyla yukardaki diyagramdan okunur.

1,2 - 4,0 1,2 - 2,0 3,0 - 5,0

You might also like