Nng cao nng lc qun l mi trng lng ngh gn vi s tham gia ca

cng ng
ThS. Xun c
i hc Quc Gia H Ni
Dng Liu l mt lng ngh ch bin nng sn thc phm (CBNSTP) in
hnh ca vng ng bng sng Hng ven H Ni ang trong qu trnh y mnh
hot ng sn xut v th ha. Vi quy m sn xut ln, lng cht thi ca
lng ngh ngy cng tng gy nn nhng bc xc v nhim mi trng, nh
hng ti sc khe ca cng ng v cc vng ln cn.
Hin nay, vn qun l BVMT ti lng ngh Dng Liu ang ng trc
nhiu thch thc: Mi trng t, nc, khng kh b nhim; nhn thc BVMT
ca cng ng cn hn ch; Tm l ph bin ca chnh quyn v cng ng trc
thc trng nhim l trng ch vo vn h tr t ngn sch Trung ng, cha c
thc t gic, ch ng tm kim ngun vn; ng x ca ngi dn i vi mi
trng l khng bit lm g v khng c nhng hnh vi c th BVMT. Do vy,
nhng gii php BVMT lng ngh Dng Liu cn phi ng b, c bit cn
quan tm, ch trng n gii php nng cao nng lc qun l mi trng gn vi
s tham gia ca cng ng.
THCH THC V NHIM MI TRNG DNG LIU
X Dng Liu nm pha Ty Bc ca huyn Hoi c, TP H Ni, c
bit t khi H Ty st nhp vi H Ni, lng ngh CBNSTP x Dng Liu c rt
nhiu li th v th trng tiu th sn phm. Trong nm 2012, sn xut cng
nghip, tiu th cng nghip v dch v thng mi t v vt k hoch. Tng
thu nhp c t hn 100 t ng, chim t trng 83,7% trong c cu kinh t,
trong CBNSTP chim v tr ch o. Do iu kin t ai cht hp v cha c
quy hoch sn xut hp l nn hin nay lng ngh ang thiu c s vt cht cho
sn xut. Ni sn xut chnh phn ln chung vi ni , sinh hot. Cn khu vc
phi cc sn phm c tp trung hu ht cnh ng v ven cc tuyn ng b
tng, ng , trn cc khong t trng.
Cc hot ng CBNSTP bao gm: vic ra, bc, tch v nguyn liu; nghin,
xay cc loi c (dong, sn, ); ngm, , lc bt dong, sn; phi sy sn phm; vn
chuyn nguyn liu v sn phm... Bi vy, i vi cht thi rn ch yu l cc
loi b sn, b dong; v (sn, dong, , khoai) km vi t ct; x than. i vi
nc thi, c trng l c hm lng hu c cao, th hin qua lng BOD, COD
trong nc thi ln hn hng chc, hng trm ln so vi tiu chun cho php.
Hin nay, Dng Liu cha c bt c s u t my mc no nhm gim
thiu cht thi, BVMT. Do , hiu sut ca nguyn liu khng cao, ng ngha l
khi lng thi ln khng c x l trc khi thi ra mi trng nn gy nhim
l iu tt yu.
Hn na, do thiu mt bng sn xut nn ton b vic phi cc sn phm (bt
sn, dong, min) c tp trung cnh ng, ven ng i, cc bi t trng; hng
trm tn nguyn liu (ch yu l c sn, c dong c cht ng khu vc ch
nng sn, ven cc ng i)... lm mt v sinh mi trng, khng m bo v sinh
an ton thc phm.
Trong cc hot ng sn xut CBNSTP ti lng ngh, c mt s hot ng
cn thit phi s dng nhit nng nh nu mch nha, lm min m ngun nhin
liu ch yu l than cng to ra mt lng CO, CO2, SO2 khng nh. ng thi,
vic vn chuyn cc nguyn liu v sn phm bng nhiu loi phng tin khc
nhau (c xe ci tin, xe my, xe ko gn my, t...) cng lm cho nng cc
cht trn v nng bi tng cao. Nht l vo ma v sn xut chnh (thi im t
thng 9-12 m lch), s nhim khng kh c biu hin kh r. Ngoi ra, cc thi
im khc hm lng ny gn nh cha vt qu tiu chun cho php.
Mi trng b nhim nh hng ln ti sc khe cng ng lng ngh v
cc vng ln cn. Rt nhiu bnh tt c lin quan n cc loi hnh sn xut
CBNSTP c thng k nh: Bnh l, tiu chy, au mt ht, vim ph qun...
Vn t ra l cn c nhng bin php ph hp vi thc trng sn xut v hin
trng mi trng ca lng ngh nhm sn xut hiu qu gn vi ci thin mi
trng, nng cao cht lng cuc sng.
MT S GII PHP NNG CAO NNG LC QUN L MI TRNG
T CNG NG
qun l tt cc vn mi trng ti Dng Liu, bn cnh cc gii php
mang tnh chnh sch nh: Quy hoch lng ngh BVMT, sn xut sch hn, ci
tin k thut, cng ngh sn xut... cn phi cn c vo iu kin sn xut, vai tr
nng lc sn xut ch o ca tng gia nh, c nhng gii php bn vng
mang tnh chnh sch v ch trng n gii php nng cao nng lc qun l mi
trng t chnh cc h sn xut n cng ng sn xut lng ngh.
Tham vn cng ng thng xuyn
T chc ly phiu thm d thc cng ng theo cc tiu ch BVMT lng
ngh, tin hnh phng vn su, thu thp kin ngh ca cng ng v nhng vn
mi trng ang din ra. R sot, b sung, xy dng quy trnh thanh, kim tra mi
trng trong lng ngh c s tham gia ca cng ng. Tham vn cng ng v xy
dng m hnh t qun BVMT ca cng ng dn c. Cc dch v mi trng bao
gm cc hot ng: Thu gom, vn chuyn v x l cht thi rn sinh hot; bin
cht thi thnh sn phm s dng cho hot ng kinh t khc em li ngun thu;
Cung cp nc sch nng thn; Cc trm x l nc thi sinh hot phn tn theo
cm gia nh gi thnh thp; Hm biogas; V sinh mi trng; Pht trin cy xanh
ven ng, thu gom, x l, ti ch cht thi thnh ngun nng lng, phn hu c
sinh hc s dng. Thng qua tham vn cng ng s nhn c s ng thun,
trch nhim v s ng h ca cng ng trong cng tc x hi ha hot ng
BVMT lng ngh. T gp phn a cng tc BVMT vo thc t cuc sng ca
tng h gia nh Dng Liu thit thc v hiu qu.
Nng cao nng lc qun l v s tham gia tch cc ca cng ng trong
BVMT lng ngh
Trc tin, cn nng cao nng lc ca i ng qun l mi trng vi s
tham gia ca thnh vin i din cho cc h sn xut lng ngh trn a bn Dng
Liu. Nhanh chng thit lp h thng qun l mi trng ca x mang tnh chuyn
trch thay cho kim nhim nh hin nay.
Xy dng Qu BVMT. Hng qu theo bnh xt ca b phn qun l v cng
ng lng ngh tin hnh tuyn dng, trao phn thng t Qu BVMT cho h gia
nh c nhng bin php hiu qu trong vic gim lng thi, tn thu ph phm,
pht huy hiu qu sn xut.
Cng ng lng ngh l nhng ngi trc tip tham gia sn xut, cng l tc
nhn gy nhim mi trng, ng thi li l nhng ngi phi gnh chu trc
tip hu qu ca vic nhim. Do , cng ng c vai tr quan trng v quyt
nh i vi vn nng cao nng lc sn xut v BVMT. C th ni, y ang
tn ti mt mu thun: l gia nhn thc v hin trng mi trng v hnh
ng nhm BVMT ca cng ng.
Qua kho st cho thy, ngi dn nhn bit c mi trng ang nhim,
song li cha thc y nhng hu qu ca n nn cha c nhng hnh ng
gim thiu nhim, BVMT. V vy, cn tch cc nng cao nhn thc v gio dc
mi trng cho cng ng vi nhng ni dung chnh: Nng cao nhn thc gi gn
v sinh sch s ni , ni sn xut cng nh ng lng, ng xm; Tin hnh vn
ng cc h gia nh ch ng, tch cc thu gom rc ng ni quy nh ca a
phng, khng vt rc ba bi ra cc ni cng cng.
Hng nm, lp k hoch, lng ghp cc hot ng BVMT thng qua cc cuc
thi tm hiu v Lut BVMT, mi trng v sc khe cng ng... C th lng ghp
vi cc dp l hi (Trung thu, Tt Nguyn n, Ngy Mi trng th gii), ng
thi kt hp gio dc cho cc em hc sinh ti trng hc cc cp ca x qua cc
bui hc ngoi kha, cc cuc thi vit, thi thuyt trnh vi ch mi trng. Tin
hnh xy dng cc tiu ch BVMT nc, t, khng kh tr thnh cc quy c thc
hin ca cc xm, ng v hng c chung ca lng ngh n hng c ca x.
Coi y l tiu ch v iu kin xt thi ua, cng nhn gia nh vn ha. Hng
thng, tin hnh kim tra, gim st t cng ng, nu gng in hnh nhng h
gia nh lm tt, cha tt trn i pht thanh ca x.
Vic gio dc mi trng cho ngi dn c th tin hnh a dng di mi
hnh thc: Mt mt vn ng ngi dn tham gia cc chng trnh s dng nc
sch v v sinh mi trng nng thn (no vt, khi thng knh mng, cng
rnh, dn v sinh ng ph nh k). Mt khc pht huy vai tr i ng qun l
mi trng, i ng thanh thiu nin ca x v phi hp vi tt c cc ban ngnh
khc (on Thanh nin, Hi Ph n, Cu Chin binh, Hp tc x, Hi Ngi cao
tui) vo cng tc lm sch mi trng t gia nh, ng xm, ng lng, ni cng
cng.
Ch trng n nng lc x l cc loi cht thi sn xut t h gia nh. Trong
chin lc BVMT lng ngh bn vng Dng Liu cn c bit coi trng n
cc gia nh ang trc tip tham gia vo qu trnh sn xut. Khuyn khch, tp
hun, chuyn giao cho cc h dn c k hoch tn thu cc sn phm ph ti sn
xut, va tng thu nhp, va gim ngun thi. Ngi sn xut cn nng cao thc
tn trng vn v sinh an ton thc phm, ch ti vic "sn xut sch hn", va
nng cao uy tn, cht lng sn phm, sn xut bn vng ng thi va BVMT.
Nh vy l t bo v cho sc khe ca mnh, cng ng lng ngh cng nh ngi
tiu dng sn phm...
Mun c c s tham gia hiu qu ca cng ng th mt trong nhng iu
quan trng l cn thu hiu tm t, nguyn vng trong nhn thc ca cng ng
cng nh nhng bc xc, kh khn ca h c c k hoch hot ng ph
hp. Mun vy, hng nm, b phn chuyn trch tin hnh kho st, iu tra ly
kin trong nhn dn v nhng iu lm c v cha lm c trong vic ci
thin, BVMT gn vi sn xut.
Tm li, vic y mnh pht trin ngh CBNSTP l hng i ng n, pht
huy c cc tim nng ca x Dng Liu, gp phn thc y pht trin kinh t -
x hi v nng cao cht lng cuc sng cho ngi dn. Tuy nhin, nhim mi
trng ang l vn thch thc ln nht i vi vic pht trin bn vng ca lng
ngh. V vy, vn t ra l cn c nhng gii php kp thi, hiu qu sao cho
sn xut phi gn vi bo v, ci thin mi trng. Cc gii php ny cn c tin
hnh ng b, c s phi hp cht ch vi nhau. Trong , nng cao nng lc qun
l gn vi s tham gia ca cng ng l gii php quan trng bi ch c ngi sn
xut v ni sn xut mi l lc lng quan trng nht i vi vic qun l sn xut
v ci thin mi trng. y c coi l ht nhn chnh, quyt nh ti s pht
trin bn vng ca lng ngh.
TCMT 07/2013