1

KOTANA SR I
HEMATOPOEZA
ZA STOMATOLOGE
Prof. dr GORANA RANI
Neophodno je kontinuirano stvaranje krvnih
elemenata zbog kratkog ivotnog veka
elija
Proces stvaranja i sazrevanja krvnih elija-
HEMATOPOEZA
OD MATINIH DO ZRELIH ELIJSKIH
FORMI
Trajanje: od embrionskog perioda do smrti
KOTANA SR
PRENATALNA HEMATOPOEZA
MEZOBLASTNI PERIOD
(UMANANA KESA) OD 3. NEDELJE
HEPATOLIENALNI PERIOD ( U JETRI I
SLEZINI) OD 6. DO 24. NEDELJE
MEDULARNI PERIOD (U KOTANOJ
SRI) OD 1O. NEDELJE NADALJE
POSTNATALNA
HEMATOPOEZA
SAMO U KOTANOJ SRI
PROLIFERACIJA, SAMOOBNAVLJA-
NJE I DIFERENCIJACIJA ELIJA
MIGRACIJA ZRELIH KRVNIH ELIJA
PREKO SINUSOIDNIH KAPILARA UZ
POMO ADVENTICIJUMSKIH ELIJA
EKSTRAMEDULARNA (PATOLOKA)
KOSTNA SR
3,5-6% TEINE ODNOSNO 2,5-3,6 KG
MIJELOIDNO TKIVO
Podela prema sastavu, izgledu i funkciji:
CRVENA- AKTIVNA KOSTNA SR
UTA-SLABIJE AKTIVNA, PRISUTNI
ADIPOCITI
SIVA- SLABO AKTIVNA, ISTROENA
IZUZETNA MO REGENERACIJE
CRVENA
KOTANA SR
UTA KOTANA SR
KOTANA SR
CRVENA KOTANA SR
MEGAKARIOCIT
VASKULARNI
ODELJAK
2
ADULTNA TANA SR
U PLJOSNATIM KOSTIMA!u
TANA SR
TRABEKULE
SINUSOIDI
ADIPOCITI HEMOPOEZNE TRAKE
TANA SR
STROMA:
RETIKULARNO VEZIVNO TKIVO
MASNE ELIJE, MAKROFAGI I ECM
VASKULARNI ODELJAK - SINUSOIDNI
KAPILARI
HEMATOPOETSKE TRAKE
SVE VRSTE KRVNIH ELIJA U
SAZREVANJU
ASPIRACIJA I PRIPREMA
RAZMAZA KOTANE SRI
IZ SPINAE ILIACAE
POSTERIOR SUPERIOR
KOTANA SR - BIOPSIJA KOTANA SR
3
OTANA SR
VASKULARNI ODELJAK: SINUSOIDNI KAPILARI
NDOTELNE ELIJE I TRANSCELULARNI PROLAZ
ADVENTICIJUMSKE RETIKULARNE ELIJE
KOTANA SR - PROLAZ ZRELIH ELEMENATA
STROMALNE ELIJE SRI
INDUKTIVNA
MIKROOKOLINA
MATINA ELIJA
HEMATOPOEZE
MONOFILETSKA TEORIJA
PHSC (HEMOCITOBLAST) 0,05% od
ukupnog broja HEMATOPOETSKIH elija
(10
6
-10
7
)
Ne mogu da se identifikuju morfoloki
c-kit ,Thy-1 ,CD36
+
povrinski markeri
SAMOOBNAVLJANJE, DIFERENCIJACIJA
DETERMINISANOST
4
MATINA ELIJA
HEMATOPOEZE
OGLED SA OZRAENIM MIEVIMA
COLONY FORMING UNITS (CFU-S):
progenitori i sazrevanjem-prekursori
COLONY STIMULATING FACTORS-
stimuliu progenitorne elije da se
diferentuju
HEMATOPOETSKI FAKTORI
Eritropoetin Eritropoetin
Trombopoetin Trombopoetin
Granulopoetin Granulopoetin
Interleukini Interleukini
CSF CSF
TANA SR DIFERENCIJACIJA
I SAZREVANJE MATINE ELIJE
RAZVIE KRVNIH ELIJA
Eritropoeza produkuje 2.5 miliona Er/sekundi
Prva prepoznatljiva elija-proeritroblast
ima receptore za eritropoetin (EPO) iz
bubrega
Eritroblasti (normoblast) se dele i sintetiu
hemoglobin
Od najmlae elije do eritrocita razvie traje 3-5
dana
ERITROPOEZA -
SAZREVANJE CRVENE LOZE
ERITROPOEZA - SAZREVANJE
CRVENE LOZE
SMANJENJE ELIJA
OD BAZOFILIJE DO ACIDOFILIJE
CITOPLAZME (sinteza Hb)
SMANJENJE I IZBACIVANJE JEDRA
(formira se retikulocit- 0.5 to 1.5% ukupnih
Er . (Supstantia reticulofilamentosa-ER)
DEPONOVANJE GVOA I
FORMIRANJE HEMOGLOBINA
5
ERITROPOEZA RITROPOEZA
Eritroblastno ostrvo = makrofag
(nurse cell) u centru i eritroidni
elementi u sazrevanju
MIJELOPOEZA ILI LEUKOPOEZA-
SAZREVANJE BELE LOZE
GRANULOPOEZA I AGRANULOPOEZA
CFU-GM, CGU-Eo, CFU-Ba
REZERVNI DEPO, razvie traje 8 dana
SMANJENJE ELIJA
PROMENA VELIINE I OBLIKA
JEDRA
AKUMULACIJA SPECIFINIH
GRANULA
GRANULOPOEZA
Mijeloblast (10-16-20m)
Promijelocit - NAJVEI (20-25 m)
Mijelocit (18-20 m)
Metamijelociti neutro-, eo- ili bazofilni
(10-15 m) - postmitotici
tapaste forme (band) (9-15m)
Granulociti (ZRELI)- KRV-ne ostaju u
cirkulaciji, odlaze u tkiva
Mijeloblast nema granule
Promijelocit ima primarne granule
Sekundarne se pojavljuju u mijelocitu
Primarne se ne transformiu u sekundarne
Primarne nespecifine granule lizozomi
Sekundarne specifine neutro-, eozino- i
bazofilnr
GRANULOPOEZA
6
Granulocitopoeza (1) Granulocitopoeza (2)
GRANULOPOEZA
SAZREVANJE MONOCITA
Monoblast
Promonocit
Monocit
TKIVNI Makrofag
Hemocitoblast (PHSC) razvija receptore za
trombopoetin iz jetre i CFU-Mega se diferentuje
u megakarioblast
Megakarioblast se deli endomitozom i formira
megakariocit (60-150 m)
Najvea elija u kotanoj sri
Od matine elije do megakariocita = 10 dana
MEGAKARIOPOEZA
SAZREVANJE MEGAKARIOCITA
Megakariocit
Endomitoza i poliploidija
Multipne mitotske DEOBE DNK bez deobe
citoplazme (2N...4N...8N.....32N...64N)
Citoplazma se kida du demarkacionih
membrana koje okruuju trombocitna polja
Trombocitna traka do 1000 trombocita
Svaki megakariocit moe dati 4000-8000
trombocita
7
TROMBOPOEZA- FRAGMENTACIJA
TROMBOCITA
Nastajanje trombocita- apokrinoili raspadanjem MKC
MKC
Ogoljeno jedro megakariocita uklanja makrofag
Demarkacione membrane
MEGAKARIOCIT